Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Ratajczak, T." wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-48 z 48
    Tytuł:
    Kopaliny towarzyszące ze złóż węgla brunatnego znaczącym źródłem surowców mineralnych
    Accompanying minerals from lignite deposits as a significant source of mineral raw materials
    Autorzy:
    Ratajczak, T.
    Uberman, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394935.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    kopaliny towarzyszące
    węgiel brunatny
    złoża antropogeniczne
    surowce mineralne
    accompanying minerals
    lignite
    anthropogenic deposit
    mineral resources
    Opis:
    W artykule, w syntetycznym ujęciu, scharakteryzowano występujące w polskich złożach węgla brunatnego utwory geologiczne posiadające właściwości surowcowe, czyli kopaliny towarzyszące, podając ich lokalizację, charakterystyki jakościowe, szacunkowe zasoby i możliwości zastosowań. Zwrócono też uwagę na przydatność gospodarczą np. w robotach infrastrukturalnych i dla rekultywacji wielu utworów geologicznych występujących w nadkładzie, kwalifikowanych jako tzw. masy ziemne lub skalne. Wykazano przyczyny niezadawalającego dotychczas stopnia wykorzystania kopalin towarzyszących. Opisano stosowane w kopalniach sposoby eksploatacji i przeróbki kopalin towarzyszących, a także obowiązujące w Polsce podstawy prawne dla wydobywania tych kopalin oraz uwarunkowania ekonomiczno-finansowe. Zaakcentowano potrzebę zabezpieczenia wydobywanych, a nie wykorzystanych kopalin towarzyszących przez budowę złóż antropogenicznych. Działalność ta wymaga przede wszystkim uregulowania statusu prawnego tych złóż oraz opracowania i stosowania systemu ekonomiczno-finansowego, stymulującego gospodarkę tymi kopalinami. W podsumowaniu wypunktowano niezbędne działania dla zwiększenia stopnia wykorzystania kopalin towarzyszących i ich udziału w bilansie surowców mineralnych kraju.
    The article characterizes geological formations occurring in the Polish lignite deposits having the characteristics of raw materials, i.e. accompanying minerals, giving their location, quality characteristics, estimated resources and potential applications. Attention has also been paid to the economic suitability, e.g. in infrastructure works and for the reclamation of many geological formations found in the overburden, classified as so-called earth or rock mass. There are also raw materials of sorption properties representing a huge potential source of minerals valuable for the economy and environmental protection. This refers to e.g.: beidellite clays from Bełchatów, Poznań clays from the region of Konin and Adamów, lacustrine chalk from Bełchatów, as well as Mesozoic limestone from the lignite bedding in Bełchatów. The reasons for the unsatisfactory use of accompanying minerals have been given. The authors described the methods used in the mining operation and processing of associated minerals, also applicable in Poland, as the legal basis for the extraction of these minerals and the economic and financial conditions. They stressed the need to protect mined not associated minerals used by the construction of anthropogenic deposits. This activity primarily requires regulating the legal status of these deposits and the development and application of an economic and financial system that stimulates the economy of these minerals. In summary, the necessary actions were taken to increase the use of the accompanying minerals and their contribution to the balance of mineral resources in the country.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2017, 100; 205-220
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kopaliny towarzyszące w złożu węgla brunatnego Legnica
    The accompanying minerals in the Legnica lignite deposit
    Autorzy:
    Ratajczak, T.
    Hycnar, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/395138.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    skały nadkładu
    kopaliny towarzyszące
    właściwości surowcowe
    overburden rocks
    accompanying minerals
    raw material properties
    Opis:
    Złoże Legnica należy do jednego z najbardziej perspektywicznych w kontekście przyszłej eksploatacji węgla brunatnego. Jego wydobycie będzie nierozerwalnie związane ze zdejmowaniem skał nadkładu. Kubatura nadkładu w przypadku tego złoża jest wyjątkowo duża, a część tworzących go skał, z uwagi na wykazywane właściwości surowcowe, może być zaliczana do kopalin towarzyszących. Stan rozpoznania surowcowego skał nadkładu w złożu węgla brunatnego Legnica jest niewystarczający. Jak dotąd nie były one obiektem szczegółowych i kompleksowych badań mogących wykazać ich przydatność. W artykule dokonano podsumowania stanu wiedzy na ten temat. Informacje dotyczące właściwości surowcowych tych utworów będą stanowić jedno z zasadniczych kryteriów decydujących o traktowaniu ich jako kopaliny towarzyszące. Do kopalin towarzyszących powinny zostać zaliczone: piaski i żwiry czwartorzędowe oraz gliny zwałowe, a także piaski i iły trzeciorzędowe. Za szczególnie przydatne surowcowo należy uznać iły trzeciorzędowe (poznańskie). Występują one w dwu odmianach kolorystycznych – zielonkawo-niebieskiej i płomienistej. Pierwsze z nich (zielonkawo-niebieskie), ze względu na skład fazowy substancji ilastej, należy zaliczyć do odmian illitowo-kolinitowo-smektytowych, drugie (płomieniste) – do odmian kaolinitowo-illitowo-smektytowych. Stanowią one wartościowy surowiec do produkcji materiałów budowlanych. Z uwagi na charakter asocjacji minerałów ilastych (w szczególności obecność montmorillonitu) stanowią potencjalne sorbenty mineralne. Wykazują również przydatność do budowy przesłon hydroizolacyjnych. Piaski i żwiry czwartorzędowe zalegające w nadkładzie złoże Legnica są zróżnicowane surowcowo. Większość z nich stanowi surowiec przydatny dla przemysłu budowlanego. Gliny zwałowe mogą znaleźć zastosowanie jako składnik mieszanek ceramicznych. Piaski trzeciorzędowe można wykorzystać jako materiał podsadzkowy. Stan rozpoznania surowcowego skał nadkładu w złożu węgla brunatnego Legnica jest niewystarczający. Jak dotąd nie były one obiektem szczegółowych i kompleksowych badań mogących wykazać ich przydatność. Kopaliny towarzyszące zalegające w złożu Legnica, powinny być selektywnie eksploatowane i składowane. Utworzenie złóż antropogenicznych gromadzących te kopaliny, zapewni możliwość ich wykorzystania przez kolejne dziesięciolecia po zakończeniu eksploatacji.
    The Legnica deposit is one of the most prospective in the context of future lignite mining. Its extraction will be inseparable from the removal of the rocks of the overburden, the volume of which is very large. Due to the raw material properties, some of the rocks can be classified as accompanying minerals. The raw material identification of overburden sediments in the Legnica lignite deposit is insufficient. So far, they haven’t been the subject of detailed and comprehensive research to prove their usefulness. The article was a summary of the knowledge on this subject. The following should be included in the accompanying minerals: Quaternary sands and gravels, tertiary sands and clays (Poznan clays). They are present in two colour variants in the Legnica deposit - and fiery. The mineral composition of greenish-blue clays allows them to be included in illite-kaolinite- smectite varieties, in turn fiery clays as kaolinite-illite-smectite varieties. The tertiary clays are a very useful raw material for the production of building materials. In addition, they are potential mineral sorbents due to the nature of the association of clay minerals (occurrence of montmorillonite). They also show suitability for building waterproofing barriers. Quaternary gravels and sands, developed in the overburden Legnica deposit are differentiated raw materials. Some of them are raw materials for the construction industry. The glacial tills can be used as a component of ceramic mixtures. Tertiary sands can be used as a proppant material. The information on the raw material properties of these sediments will be one of the essential criteria for their treatment as accompanying minerals. Minerals accompanying those developed in the Legnica deposit should be exploited and deposited selectively. The creation of anthropogenic deposits accumulating these minerals will provide the possibility of their use for decades after the termination of operation.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2017, 100; 193-204
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Karbońskie wapienie z Czatkowic - ich charakter surowcowy a możliwości wykorzystania
    The Carboniferous limestones from Czatkowice - their technological potential and possibilities of utilization
    Autorzy:
    Kotowski, C.
    Ratajczak, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/349848.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    Czatkowice
    wapienie karbońskie
    litologia i petrografia
    Carboniferous limestones
    quarrying history
    lithology and petrography
    technological utilization
    limestone powders
    Opis:
    Eksploatacja wapieni karbońskich w Czatkowicach trwa od ponad 60 lat. Stanowi ona przykład selektywnego rozwiązania i optymalnego wykorzystania surowcowego niemal każdej występującej w złożu odmiany kopaliny. Sytuacja ta i gromadzone w ciągu kilku dziesiątków lat doświadczenie pozwoliły na kompleksowe użytkowanie wszystkich występujących w złożu odmian kopalin oraz realizowanie optymalnej gospodarki surowcowej stanowiącej wypadkową pomiędzy specyfiką surowcową kopalin z jednej strony, a podążeniem za wymogami rynku zbytu z drugiej. W efekcie tego Kopalnia pozostaje przedsiębiorstwem atrakcyjnym surowcowo. To z kolei posiada pozytywne przełożenie na jej sytuację finansową.
    The Carboniferous limestones have been quarried in Czatkowice for more than 60 years. Their winning represents an example of a selective and optimum utilization of almost every rock variety occurring within the deposit. Such a policy and the experience gathered for several tens of years have allowed: introducing complex utilization of all limestone varieties present; - implementing optimum management of the deposit, which results from technological properties of the rocks quarried on one hand and the market requirements on the other. Due to that, the Czatkowice quarry is a mining venture providing sought for, attractive rock products. Their marketing secures the solid financial position of the company.
    Źródło:
    Górnictwo i Geoinżynieria; 2010, 34, 4; 339-348
    1732-6702
    Pojawia się w:
    Górnictwo i Geoinżynieria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lokalne kopaliny mineralne a możliwości ich wykorzystania w ochronie środowiska (na przykładzie mazurskich rud darniowych)
    Local mineral commodities and their potential in environmental protection: an example of the mazury bog iron ores
    Autorzy:
    Ratajczak, T.
    Rzepa, G.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/401630.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    Warmia i Mazury
    rudy darniowe
    sorbenty mineralne
    biogaz
    sorpcja
    odsiarczanie
    Warmia and Masuria
    bog iron ores
    mineral sorbents
    biogas
    sorption
    desulphurization
    Opis:
    Rudy darniowe należą do zapomnianych kopalin zalegających na terenie Warmii i Mazur. W czasach historycznych były eksploatowane i stanowiły podstawę lokalnego przemysłu hutniczego. Ze względów ekonomicznych przestano je wykorzystywać. Wykazane w późniejszym czasie ich właściwości, wynikające z ich składu mineralnego i chemicznego pozwoliły traktować je jako sorbenty mineralne. W tej sytuacji obecność tych kopalin na terenie Warmii i Mazur może zostać spożytkowana praktycznie. Jako kopaliny lokalne mogą zostać wykorzystane w charakterze naturalnych sorbentów.
    Bog iron ores represent a forgotten or, virtually unknown mineral raw material in the Warmia and Mazury region (NE Poland). Long ago they were an interesting, exploited commodity thatmade the basis of a local "metallurgical industry", but because of economic reasons their mining ceased. However, current advances in analytical methods have resulted in revealing new, previously unsuspected properties of the bog ores. Detailed information on their mineral and chemical composition as well as physical and chemical features points to a possibility of utilizing the bog ores in question as mineral sorbents. Therefore, bog ores can become a new, local commodity in the region of Warmia and Mazury.
    Źródło:
    Inżynieria Ekologiczna; 2011, 27; 161-169
    2081-139X
    2392-0629
    Pojawia się w:
    Inżynieria Ekologiczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kompleksowe badania geofizyczne i geologiczne w celu rozpoznania nagromadzenia osadów ochrowych w rejonie miejscowości Zabratówka koło Rzeszowa
    Comprehensive geophysical and geological research for recognition of ochreous sediments in Zabratówka, village near Rzeszów
    Autorzy:
    Gołębiowski, T.
    Sala, D.
    Ratajczak, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/184097.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    ochra karpacka
    metoda georadarowa
    geochemia
    Catpathian ochre
    GPR method
    geochemistry
    Opis:
    W artykule przedstawiono wyniki badań geofizycznych i geologicznych dotyczących osadów ochrowych zalegających w miejscowości Zabratówka koło Rzeszowa. W rejonie badań wykonano 14 płytkich otworów w celu rozpoznania budowy geologicznej warstw przypowierzchniowych i pobrania próbek do badań laboratoryjnych. Zakres badań objął analizy geochemiczne, mineralogiczne oraz petrofizyczne. Uzyskane wyniki posłużyły do stworzenia interpretacyjnego, geofizycznego modelu terenu badań. Między otworami badawczymi zaprojektowano profile w celu przeprowadzenia rekonesansowych badań georadarowych. Miały one służyć ustaleniu możliwości zastosowania tej techniki pomiarowej w okonturowaniu nagromadzeń ochry. Zaprojektowano też szczegółowe badania georadarowe w układzie trójwymiarowym. Wyniki pomiarów geofizycznych porównywano z danymi otworowymi oraz rezultatami analizami laboratoryjnymi
    This article presents the results of comprehensive research on ochre sediments from the Zabratówka, village near Rzeszów. Fourteen boreholes were drilled in the investigation area for visualization of geological structures and for collecting ground samples for further laboratory measurements. Geochemical, mineralogical and petrophysical analyses were carried out in laboratory and their results were correlated to prepare a geophysical interpretation model. Preliminary georadar surveys were conducted between boreholes to analyze the possibilities and limitations of this measurement technique used in outlining Carpathian ochre accumulations. Detailed three-dimensional georadar surveys were carried out in the selected area of the research site and the results of geophysical measurements were correlated with the information from boreholes and laboratory tests.
    Źródło:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2011, 37, 4; 537-553
    0138-0974
    Pojawia się w:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Złoże porfiru w Zalasie - problem kopalin towarzyszących nadal aktualny?
    The "Zalas" porphyry deposit - problem of accompanying minerals still current?
    Autorzy:
    Hycnar, E.
    Ratajczak, T.
    Nieć, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/170168.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
    Tematy:
    złoże porfiru "Zalas"
    kopaliny towarzyszące
    sorbenty węglanowe
    "Zalas" porphyry deposit
    accompanying minerals
    carbonate sorbents
    Opis:
    Skały nadkładu porfirów w Zalasie są urozmaicone litologicznie. Stanowią je zróżnicowane petrograficznie utwory węglanowe (wapienie i margle), piaskowce, piaski, lessy. Niektóre z tych odmian od momentu udokumentowania złoża stanowiły przedmiot zainteresowania surowcowego. Próbowano je wykorzystywać jako kopaliny użyteczne mogące mieć zastosowanie w przemyśle cementowym, rolnictwie czy do wytwarzania kruszyw. W efekcie tego uzyskały miano kopalin towarzyszących. Jednak brak zainteresowania ze strony potencjalnych użytkowników spowodował, że w 2000 roku status ten utraciły. Do problematyki tej ponownie powrócono. Przeprowadzono badania zmierzające do wykazania możliwości ich wykorzystania w charakterze sorbentów służących oczyszczaniu gazów poelektrownianych z połączeń SO2 w technologiach fluidalnego spalania węgla. Dały one pozytywny rezultat. Okazało się, że jurajskie wapienie z Zalasu nadają się do wytwarzania mączki wapiennej.
    The cover of porphyry "Zalas" deposits contains diverse rocks: limestones and marls, sands, loesses. of these rocks been the subject of interest the Zalas deposit was documented. Since the cover rocks were applied in the cement industry agriculture and the production of aggregates they were called associated minerals. In 2000 due lack to of demand they were not used in the industries. At the present time the interest in this material has returned. The limestones from the cover of the deposit have been studied to determine their sorption properties and possible application as sorbents for the pu-rification of power plant gases with SO2 in fluid coal combustion technology. These studies have been a success, i.e the Jurassic limestones the "Zalas" deposit can be the production of flour.
    Źródło:
    Górnictwo Odkrywkowe; 2012, 53, 1-2; 9-14
    0043-2075
    Pojawia się w:
    Górnictwo Odkrywkowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wapienie mezozoiczne ze Szczercowa (złoże węgla brunatnego Bełchatów) jako sorbenty SO2 stosowane w energetyce
    The Mesozoic limestones from Szczercow (Belchatow lignite deposit) as SO2 sorbents used in the power industry
    Autorzy:
    Hycnar, E.
    Ratajczak, T.
    Jończyk, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394107.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    wapienie
    sorbenty
    odsiarczanie
    energetyka mezozoiczna
    limestones
    Mesozoic
    sorbents
    desulphurisation
    power industry
    Opis:
    W pracy przedstawiono wyniki badań mineralogicznych, chemicznych, fizyko-chemicznych i fizyko-mechanicznych wapieni mezozoicznych pochodzących z podłoża węgla brunatnego w złożu „Bełchatów" (południowy brzeg Rowu Kleszczowa w polu Szczerców). Ich celem było wykazanie przydatności tych kopalin do wytwarzania sorbentów służących obniżeniu emisji SO2 z gazów elektrownianych, zarówno w mokrych metodach odsiarczania, jak i w paleniskach fluidalnych. Uzyskane wyniki wykazały, że wapienie te można traktować jako wysokiej klasy sorbenty SO2.
    The paper presents the results of mineralogical, chemical, physico-chemical and physico-mechanical examinations of the Mesozoic limestone underlying lignite seam in "Belchatow" deposit (the south edge of the Kleszczów tectonic trench in Szczerców field). The aim of the study was to prove the usefulness of these rocks for the production of sorbents used for the reduction of SO2 emissions in the energy sector. The results showed that the limestone may be treated as a high quality SO2 sorbent.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2014, 88; 97-108
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania mineralogiczne w problematyce kopalin towarzyszących i mineralnych surowców odpadowych
    The mineralogical research in associate raw materials and waste mineral materials
    Autorzy:
    Ratajczak, T.
    Hycnar, E.
    Jończyk, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/183361.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    kopaliny towarzyszące
    mineralne surowce odpadowe
    badania mineralogiczne
    złoża antropogeniczne
    associated raw materials
    waste mineral materials
    anthropogenic deposit
    mineralogical investigations
    Opis:
    The rational management of raw materials resources requires utilization all useful mineral types occurring in a deposit, i.e. associated mineral raw materials and waste mineral materials which come from exploration process. The associated mineral raw materials and mineral waste materials are often accumulated in anthropogenic deposits. The quality of raw material is a superior criterion which stimulates the possibility of its utilizations.
    Źródło:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2009, 35, 2/1; 197-203
    0138-0974
    Pojawia się w:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The beidellite clays from the Bełchatów lignite deposit as a raw material for constructing waterproofing barriers
    Iły beidellitowe ze złoża węgla brunatnego Bełchatów jako surowiec do budowy przesłon hydroizolacyjnych
    Autorzy:
    Ratajczak, T.
    Hycnar, E.
    Bożęcki, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/216049.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    landfill sites
    waterproofing barrier
    cations of heavy metals
    mineral adsorbents
    beidellite clay
    Bełchatów
    składowisko odpadów
    przesłona hydroizolacyjna
    kationy metali ciężkich
    sorbenty mineralne
    iły beidellitowe
    Opis:
    Disposal sites for both industrial and communal waste are hazardous for the natural environment due to the accumulated materials and their chemical, physical and biological transformations. The products of these processes migrating at a significant distance contaminate mainly underground waters, surface waters and soils. The spreading of the pollutants may be prevented by horizons of clay rocks that form natural geological barriers. The clay rocks of properly selected parameters may be used in the environmental engineering for constructing artificial water-sealing layers. The mineral, chemical, physico-chemical and physico-mechanical properties of the beidellite clays occurring within the lignite deposit in Bełchatów were studied to find out whether they meet the criteria of waterproofing engineering contained in the Polish recommendations and instructions. The results indicate that the beidellite clays of Bełchatów are rocks suitable for this kind of environmental engineering and may be used in constructing the barriers preventing the migration of effluents from landfills.
    Składowiska odpadów, zarówno przemysłowych jak i komunalnych, z uwagi na charakter zgromadzonych materiałów jak i zachodzące w nich przemiany fizyczne, chemiczne i biologiczne stanowią zagrożenie dla środowiska naturalnego, a przede wszystkim gleb oraz wód gruntowych i powierzchniowych. Produkty tych przemian ulegają rozprzestrzenieniu na znaczne odległości, powodując degradację środowiska naturalnego. Jedną z metod ograniczających te zjawiska są naturalne przesłony hydroizolacyjne. Zbudowane ze skał ilastych mogą pełnić funkcję naturalnych barier geologicznych. W pracy przedstawiono wyniki badań składu mineralnego i chemicznego, uziarnienia a także właściwości fizykochemicznych i fizykomechanicznych iłów beidellitowych ze złoża węgla brunatnego w Bełchatowie. Dokonano tego w celu wykazania ich przydatności do budowy przesłon hydroizolacyjnych. Dla określania tej przydatności stosowano kryteria stanowiące treść „Aprobaty technicznej…” (2002) oraz zaproponowane przez Wysokińskiego (2007). Uzyskane wyniki badań wskazują, że bełchatowskie iły beidellitowe spełniają stawiane wymagania i wykazują przydatność do budowy mineralnych barier hydroizolacyjnych w składowiskach odpadów.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2017, 33, 2; 53-67
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Złoża antropogeniczne a wartość surowcowa zgromadzonych kopalin na przykładzie KWB "Bełchatów" SA
    The anthropogenic deposits and value of collect raw materials on example KWB "Bełchatów" SA
    Autorzy:
    Ratajczak, T.
    Hycnar, E.
    Jończyk, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/348869.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    kopaliny towarzyszące
    gospodarowanie zasobami
    złoża antropogeniczne
    własności surowcowe
    associated raw materials
    resource managements
    anthropogenic deposit
    resource properties
    Opis:
    W szeroko rozumianej problematyce funkcjonowania górnictwa węgla brunatnego z uwagi na odkrywkowy charakter eksploatacji szczególną rolę odgrywają niewęglowe skały nadkładu i podłoża. W niektórych sytuacjach noszą one miano kopalin towarzyszących. Ich obecność to nie tylko związane z tym problemy eksploatacyjne, surowcowe czy ekologiczne. Ze względu na zapobieżenie ich bezpowrotnej stracie są one gromadzone w formie sztucznie tworzonych złóż antropogenicznych (wtórnych). Sposób składowania kopalin, ich zróżnicowanie litologiczne, interakcje zachodzące pomiędzy ich komponentami mogą spowodować zmianę przydatności użytecznej w stosunku do naturalnych kopalin zalegających w złożu węgla brunatnego. Sytuacja ta wymusza potrzebę realizacji dodatkowych badań surowcowych a nawet złożowych zalegających kopalin.
    The uncoaly bed-rocks and roof-rocks play particular role in widely understood problems of functioning mining industry. They bear name associated raw materials in some situations. The occurrence of associated raw materials is related with not only operational, qualitative and ecological problems. They are piled in the form of artificially created anthropogenic deposit for protection before their irrevocable loss. The manner of storage and disparity of lithological associated raw materials as well as the interactions among components can cause change of usefulness relatively to natural sediments in lignite deposit. The situations enforce for realization of additional research of qualitative and formation.
    Źródło:
    Górnictwo i Geoinżynieria; 2009, 33, 2; 383-390
    1732-6702
    Pojawia się w:
    Górnictwo i Geoinżynieria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zeta potential of Polish copper-bearing shale in the absence and presence of flotation frothers
    Autorzy:
    Peng, M.
    Ratajczak, T.
    Drzymała, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/89095.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii. Instytut Górnictwa
    Tematy:
    zeta potential
    frother
    flotation
    shale
    pH
    isoelectric point
    IEP
    empirical equation
    Opis:
    In this paper, zeta potential as a function of pH of copper-bearing shale, which is mined in Poland by KGHM, was investigated. The measurements were conducted in water and aqueous solutions of selected flotation frothers. It was established that for investigated copper-bearing shale, after dispersion in water, the isoelectric point (IEP) occurs at pH=3.5. Addition of frothers decreased the IEP on the pH scale and the IEP for butanol was 1.93, for MIBC 2.90 and for eicosaethylene glycol hexadecyl ether (C16E20) 2.76. In the case of introducing frothers changed, the zeta potential becomes less negative. An empirical equation, having two adjustable parameters, was used in the paper to approximate the course of the zeta potential-pH curve. The equation showed a very good approximation of the zeta potential of the investigated shale either in water or frother aqueous solutions.
    Źródło:
    Mining Science; 2014, 21; 57-63
    2300-9586
    2353-5423
    Pojawia się w:
    Mining Science
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Złoże węgla brunatnego Bełchatów a problem eksploatacji surowców skalnych i ceramicznych
    The Bełchatów lignite deposit and the quarrying problem of mineral resources
    Autorzy:
    Ratajczak, T.
    Hycnar, E.
    Jończyk, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2063278.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    węgiel brunatny
    kopaliny towarzyszące
    właściwości surowcowe
    złoża antropogeniczne
    lignite
    associated mineral raw materials
    technological properties
    anthropogenic deposits
    Opis:
    Odkrywkowa eksploatacja węgla brunatnego w złożu Bełchatów wymaga zdejmowania 120-150 mln m3 osadów nadkładu rocznie. W masie tej znajduje się wiele odmian skał spełniających kryteria kopalin towarzyszących. Są to: holoceńskie torfy, plejstoceńskie piaski i żwiry oraz głazy narzutowe, neogeńskie iły poznańskie, a także iły beidelitowe, illitowe oraz kaolinowe. Stanowią je również piaskowce kwarcytowe, bruki krzemienne, kreda jeziorna oraz skały podłoża mezozoicznego (wapienie górnojurajskie, a także kredowe opoki, margle, gezy i diatomity). Wiele z odmian kopalin towarzyszących znalazło zastosowanie w różnorodnych technologiach. Iły typu beidelito-wego mogą być na przykład wykorzystywane w ceramice, wiertnictwie, odlewnictwie, do uszczelniania górotworu, jako sorbenty i materiały izolacyjne przy budowie zbiorników odpadów. Z kolei wapienie oraz piaskowce kwarcytowe są stosowane jako kruszywo drogowe. Kreda jeziorna do chwili obecnej była używana głównie jako nawóz rolniczy. Czynione są próby jej wykorzystania jako kredy technicznej, malarskiej, wapna palonego, a przede wszystkim jako sorbentu i w przemyśle cementowym. Ze względu na trudności związane z bieżącym zagospodarowaniem i zbytem niektórych kopalin towarzyszących oraz ochronę zasobów przed ich bezpowrotną stratą Kopalnia dopracowała się własnych rozwiązań. Czyni to poprzez świadome formowanie monosurowcowych złóż wtórnych, zwanych również antropogenicznymi.
    Open pit mining of lignite in the Bełchatów deposit requires annual removing of 120-150 mln m3 of overburden. Within such a huge volume of sediments there are numerous rock varieties meeting criteria of associated mineral raw materials, thus the mine cannot overlook the problem of their utilization. In the Bełchatów lignite deposit, the list of associated mineral raw materials includes Holocene peats, Pleistocene sands, gravels and erratic boulders as well, Tertiary clays (Poznań, beidellite, illite and kaolinite varieties, according to the division used by the mine). Other Tertiary rocks, such as quartz sandstones, chert pavement layers, lacustrine chalk, as well as the rocks of Mesozoic basement (Upper Jurassic limestones and Cretaceous marls, geizes and diatomites) may also become important commodities. The range of practical applications of these rocks is very wide. For instance, the beidellite clays may be utilized in ceramic, drilling and casting technologies, as sorbents and also as impervious, sealing materials in constructing landfills. The limestones and sandstones represent materials which road aggregates can be produced from. Lacustrine chalk has been used as a natural mineral fertilizer but investigations of its properties are in progress and there are attempts to utilize this rock first of all as a sorbent and in cement industry, and also in production of technical and paint chalk and burnt lime. The mine have had to develop specific procedures to overcome problems with current utilization and marketing of some associated mineral raw materials as well as with their protecting during mass mining of lignite - the major commodity. Such solutions include storing the associated rocks, those minor but important raw materials, in separate for each variety secondary deposits, known as anthropogenic deposits.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2008, 429; 157-161
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kreda pisząca z Mielnika jako sorbent SO2 dla energetyki
    Chalkstone from the Mielnik Deposit as a SO2 sorbent for the energy industry
    Autorzy:
    Hycnar, E.
    Ratajczak, T.
    Wal, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394230.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    sorbent wapienny
    sorpcja SO2
    suche metody odsiarczania
    paleniska fluidalne
    limestone sorbents
    sorption SO2
    dry method desulfurization
    furnace fluidized
    Opis:
    Przedstawiono rezultaty badań trzeciorzędowej kredy piszącej eksploatowanej ze złoża Mielnik oraz granulowanej na potrzeby wykorzystania rolniczego, w kontekście określenia jej przydatności jako sorbentu SO2 w technologii spalania fluidalnego. Omówiono wyniki badań mineralogicznych, chemicznych, fizykochemicznych. Wyznaczono wskaźniki reaktywności (RI) i sorpcji bezwzględnej (CI). Dominującym składnikiem mineralnym badanej kredy piszącej – naturalnej i granulowanej jest kalcyt (odpowiednio 92 i 95% obj.). Wysoka zawartość CaCO3, rozwinięta powierzchnia właściwa oraz korzystne wartości wskaźników RI i CI wskazują, że badana kreda reprezentuje surowiec odznaczający się dużą aktywnością chemiczną i może być traktowana jako potencjalny sorbent SO2 do wykorzystania w suchych metodach odsiarczania stosowanych w energetyce, w tym również technologii spalania fluidalnego. Pomimo że wartości RI i CI zarówno w przypadku kredy naturalnej, jak i granulowanej osiągają podobne wartości, to jednak analiza parametrów teksturalnych pozwala twierdzić, że kreda naturalna w warunkach przemysłowych będzie sorbentem charakteryzującym się zdecydowanie wyższą efektywnością odsiarczania.
    The article presents the results of tertiary chalkstone research exploited from the Mielnik deposit and granulated needs of agricultural use in the context of the determination of its usefulness as a sorbent for SO2 in fluidized combustion technology. The article discusses the results of mineralogical and chemical studies and the physico-chemical properties. The reactivity indicators (RI) and the sorption content (CI) have been determined. The main mineral component of the tested chalkstone – natural and granulated – is calcite (respectively 92 and 95% vol.). The high contents of CaCO3, developed a specific surface area and the preferred RI and the CI values indicate that the test chalkstone represents a high chemical activity raw material and may be treated as a potential SO2 sorbent for use in dry desulfurization methods used in the power industry including fluidized 158 combustion technology. Although, the values of RI and CI indicators in the case of the natural and granulated chalkstone are similar, the analysis of the textural parameters shows that the natural chalkstone will be sorbent with significantly higher desulfurization efficiency in an industrial conditions.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2016, 95; 157-168
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Węglanowe kopaliny towarzyszące a możliwości ich wykorzystania w charakterze sorbentów SO2 (na przykładzie złoża węgla brunatnego Bełchatów)
    Carbonate associated minerals and possibilities for their utilization as SO2 sorbents (on the example „Bełchatów lignite deposit)
    Autorzy:
    Hycnar, E.
    Ratajczak, T.
    Jończyk, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394360.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    wapienie jurajskie
    mioceńska kreda jeziorna
    odsiarczanie spalin
    sorpcja SO2
    Jurassic limestone
    Miocene lacustrine chalk
    flue gas desulphurization
    sorption of SO2
    Opis:
    W pracy przedstawiono rezultaty badań jurajskich wapieni i mioceńskiej kredy jeziornej - kopalin towarzyszących w złożu węgla brunatnego Bełchatów. Celem badań było wykazanie przydatności badanych kopalin towarzyszących jako sorbentów mineralnych w technologiach odsiarczania stosowanych w przemyśle energetycznym. Realizacja celów badawczych wymagała zastosowania kompleksowej metodyki badawczej obejmującej badania mineralogiczno-petrograficzne, chemiczne, fizykochemiczne (oznaczenie białości, kinetyki rozpuszczania kalcytu, współczynników reaktywności (RI) sorpcji bezwględnej (CI)) oraz fizykomechaniczne (m.in. Indeks pracy Bonda). Dominującym składnikiem mineralnym badanych wapieni jest kalcyt. Zawartość CaCO3 zawiera się w przedziale 91,11-99,15% wag. i wynosi średnio 97,14% wag. Wapienie będą mogły zostać wykorzystane zarówno w mokrych, jak i suchych technologiach odsiarczania gazów, w tym również w paleniskach fluidalnych. Białość kształtuje się na poziomie 72,4. Ponadto badane wapienie charakteryzują się znaczną prędkością rozpuszczania kalcytu. Oznaczone wartości parametrów reaktywności (RI = 2,3 mol Ca/mol S) i sorpcji bezwględnej (CI = 126 gS/1000g sorbentu) spełniają wymagania stawiane sorbentom przemysłowym (RI < 2,5 mol Ca/mol S; CI > 120 gS/1000g sorbentu). Również wyniki badań energochłonności procesu mielenia (Wi od 7,03 do 12,90 kWh/Mg) odpowiadają innym tego typu surowcom dostępnym na rynku krajowym. Kreda jeziorna występuje w złożu Bełchatów w trzech odmianach litologicznych. Dominują odmiany biała i zawęglona; zsylifikowana występuje sporadycznie. Poszczególne odmiany są eksploatowane wspólnie i składowane na złożach antropogenicznych. Głównym składnikiem mineralnym wszystkich odmian kredy jeziornej jest kalcyt. Jednak skład chemiczny wskazuje na możliwość ich wykorzystania w roli sorbentu SO2 tylko w paleniskach fluidalnych. Wartości wskaźników sorpcji bezwzględnej i reaktywności odmiany białej (RI = 1,63 mol Ca/mol S; CI = 185 gS/1000g sorbentu) i zawęglonej (RI = 1,43 mol Ca/mol S; CI = 124 gS/1000g sorbentu) pozwalają ocenić zdolności sorpcyjne kredy jeziornej jako znakomite, znacznie przewyższające parametry dostępnych na rynku krajowym sorbentów przemysłowych. Kreda jeziorna zsylifikowana jest sorbentem niskiej jakości (RI = 7,30 mol Ca/mol S; CI = 15 gS/1000g sorbentu) ale z racji niewielkiego udziału w bilansie zasobów nie ma to znaczenia.
    The paper presents the results of research of Jurassic limestone and Miocene lacustrine chalk - the associated minerals in the "Bełchatów" lignite deposit. The aim of the study was to demonstrate the usefulness of the studied associated minerals as mineral sorbents in desulfurization technologies used in the energy industry. The research objectives' realization required the use of complex research methodology including mineralogical and petrographic studies, chemical analysis, physico-chemical (determination of whiteness, calcite dissolution kinetics, indices of reactivity (RI), and absolute sorption (CI)), and physico-mechanical ones (including the Bond work index). Calcite is the predominant mineral component in the limestone. CaC03 content is in the range of 91.11-99.15% by weight, and an average of 97.14% by weight. Limestone could be used both in wet and dry flue gas desulfurization technologies including fluidized bed combustion furnaces. The whiteness is 72.4. In addition, the limestone is characterized by a high rate of dissolution of calcite. The marked values of reactivity (RI = 2.3 mol Ca/mol S) and absolute sorption (CI = 126 gS/1000g of sorbent) meet the requirements of industrial sorbents (RI <2.5 mol Ca / mol S; CI> 120 gS / 1000 g of sorbent). Also, the results of the energy intensity of the grinding process (Wi from 7.03 to 12.90 kWh / Mg) correspond to other raw materials available on the domestic market. The lacustrine chalk occurs in the deposit in three lithological varieties. White and coaled varieties dominate, while silicified varieties occur sporadically. The different varieties are exploited together and stored in anthropogenic deposits. The main mineral ingredient of all varieties of lacustrine chalk is calcite. However, the chemical composition indicates its usefulness as a SO2 sorbent in fluidized bed combustion furnaces only. The values of absolute sorption and reactivity of white (RI = 1.63 mol Ca /mol S; CI = 185 GS / 1000g sorbent) and coaled varieties (RI = 1.43 mol Ca / mol S; CI = 124gGS / 1000g of sorbent) enable one to characterize the sorption capacity of lacustrine chalk as excellent, far exceeding the parameters of industrial sorbents available on the domestic market. The silicified lacustrine chalk is sorbent of low quality (RI = 7.30 mol Ca/mol S; CI = 15 gS / 1000g sorbent), which due to its small share in the balance of resources has no importance.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2015, 90; 19-31
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Microbiology of acid waters ans ferruginous precipitates formation in the polish part of the Muskau Arch - preliminary raport
    Mikrobiologia kwaśnych wód a tworzenie się żelazistych osadów w polskiej częsci Łuku Mużakowa - wstępne wyniki
    Autorzy:
    Bożęcki, P.
    Rzepa, G.
    Ratajczak, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/395757.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
    Tematy:
    kwaśne wody
    osady żelaziste
    Łuk Mużakowa
    AMD environment
    pyrite oxidation
    Muskau Arch
    schwertmannite
    goethite
    jarosite
    microbiological variability
    Opis:
    This work presents preliminary results of mineralogical, geochemical and microbiological investigations carried out in the Polish part of the Muskau Arch. As a result of sulphide oxidation in this abandoned mining area, highly acidified Fe-rich waters have been formed. Ferruginous precipitates composed mainly of schwertmannite, goethite, jarosite and gypsum accompany them. Both the water chemistry and the rate of the sediments formation vary significantly due to seasonal weather changes and microbiological activity.
    W pracy przedstawiono wstępne wyniki badań mineralogicznych, geochemicznych i mikrobiologicznych wykonywanych w polskiej części Łuku Mużakowa. W wyniku utleniania siarczków w tym opuszczonym obszarze górnictwa tworzą się wody bardzo zakwaszone oraz bogate w żelazo. Osady żelaziste składają się głównie z schwertmannitu, goethytu, jarosytu oraz gipsu. Zarówno chemia wody oraz tempo powstawania osadów różnią się znacząco ze względu na sezonowe warunki pogodowe i aktywność mikrobiologiczną.
    Źródło:
    Civil and Environmental Engineering Reports; 2010, 4; 13-18
    2080-5187
    2450-8594
    Pojawia się w:
    Civil and Environmental Engineering Reports
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Results of microbiological research in the polish part of the Muskau Arch - the largest AMD environment in Poland - final report
    Wyniki badań mikrobiologicznych prowadzonych w zbiornikach kwaśnych wód kopalnianych w polskiej części Łuku Mużakowa – największym tego typu środowisku w Polsce
    Autorzy:
    Bożęcki, P.
    Rzepa, G.
    Ratajczak, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/395915.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
    Tematy:
    AMD environment
    Muskau Arch
    microbiological variability
    środowisko AMD
    Łuk Mużakowa
    zmienność mikrobiologiczna
    Opis:
    This work presents the results of microbiological investigations carried out in the Polish part of the Muskau Arch. In this abandoned lignite mining area highly acidified Fe-rich waters have been formed as a result of sulphide oxidation. Microbiological tests have shown that all studied groups of microorganisms exhibit both time and spatial variability. The most common group of microorganisms are bacteria Galionella sp.
    W rejonie Łuku Mużakowa prowadzona była eksploatacja m.in. węgla brunatnego. Działalność kopalń w tym rejonie trwała do końca lat 70. XX wieku. Po zakończeniu eksploatacji w obniżeniach terenu powstały liczne zbiorniki wodne, tworzące tzw. pojezierze antropogeniczne. W wyniku utleniania siarczków (głównie pirytu) występujące tutaj wody są bogate w żelazo oraz charakteryzują się bardzo niskim pH. W pracy przedstawiono wyniki badań mikrobiologicznych wykonywanych w polskiej części tej struktury geologicznej. Stwierdzono, że wszystkie badane grupy mikroorganizmów wykazują zmienność zarówno czasową (wynikającą z pór roku) jak i przestrzenną (wynikającą z miejsca pobrania próbki do badań). Wykazano, iż najliczniejszą grupą mikroorganizmów są nitkowate bakterie z rodzaju Gallionella. Stosunkowo liczne są ponadto bakterie Acidithiobacillus ferrooxidans. Ponieważ obie te grupy mikroorganizmów do swojego wzrostu potrzebują tych samych związków chemicznych ich populacje konkurują ze sobą – nawet kosztem ograniczenia tempa rozwoju populacji własnego gatunku.
    Źródło:
    Civil and Environmental Engineering Reports; 2014, 12; 17-26
    2080-5187
    2450-8594
    Pojawia się w:
    Civil and Environmental Engineering Reports
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania jakości węgla według wymagań Unii Europejskiej na przykładzie złoża węgla brunatnego „Bełchatów”
    The coal quality testing as required by the European Union for example the “Bełchatów” lignite deposit
    Autorzy:
    Hycnar, E.
    Ratajczak, T.
    Jończyk, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/371881.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
    Tematy:
    węgiel brunatny
    złoże Bełchatów
    badania jakości węgla
    pierwiastki toksyczne w węglu
    lignite
    Bełchatów deposit
    coal quality testing
    Opis:
    Energetyczne przetwórstwo węgla związane jest z emisja do atmosfery wielu związków mających negatywny wpływ na środowisko. W celu ograniczenia emisji konieczne jest prowadzenie systematycznych badań jakości węgla. Tego typu analizy, poza oznaczaniem standardowych parmetrów fizykochemicznych węgla powinny objąć również badania zawartości Cd, Pb i Hg, pierwistaków szczególne uciążliwych dla środowiska.
    The energy coal processing is associated with the emissions into the atmosphere of many compounds having a negative impact on the environment. In order to reduce the emissions, it is necessary to conducting systematic research of coal quality. The research, in addition to the standard determination of coal physicochemical parameters should be cover also study the contents of Cd, Pb and Hg, the elements particular nuisance to the environment.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski; 2013, 151 (31); 152-160
    1895-7323
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kryterium mineralogiczne jako element oceny przydatności niektórych polskich surowców ilastych do budowy przesłon hydroizolacyjnych
    Mineralogical criterion as a part of suitability assessment of some polish raw clay for waterproofing barriers construction
    Autorzy:
    Ratajczak, T.
    Hycnar, E.
    Bożęcki, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/169595.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
    Tematy:
    składowiska odpadów
    skały ilaste
    skład mineralny
    przesłony hydroizolacyjne
    waste landfills
    clay rocks
    mineral composition
    hydro-insulation membranes
    Opis:
    Zagadnienia ochrony środowiska związane z koniecznością ograniczenia szkodliwego oddziaływania na środowisko zgromadzonych na składowiskach odpadów są jednym z podstawowych wyzwań cywilizacyjnych XXI wieku. Zjawiska te można ograniczyć za pomocą przesłon hydroizolacyjnych. Wieloletnie doświadczenia związane z budową i funkcjonowaniem składowisk wskazują, że najlepsze efekty uzyskuje się poprzez wykorzystanie do ich budowy skał ilastych. Spośród wielu parametrów decydujących o takich możliwościach wykorzystania skał ilastych najważniejszy jest ich skład mineralny. W artykule dokonano charakterystyki zróżnicowanych litostratygraficznie skał ilastych występujących na terenie Polski w kontekście możliwości ich wykorzystania do budowy przesłon hydroizolacyjnych.
    The environmental issues associated with the need to reduce negative environmental impact accumulated in waste landfills are one of the major challenges of the XXI century civilization. These effects can be reduced using waterproofing barriers. Years of experience with the construction and functioning of the barriers show that the best results are achieved by the use of clay rocks for their construction. Out of the many parameters which determine the possibilities of using such clay rocks the most important is their mineral composition. The mineral composition of clay rocks is the most important out of the many parameters which determine such possibility of using. The article presents the characteristics of different lithostratigraphic clay rocks, occurring on Polish territory in the context of their use for the construction of waterproofing barriers.
    Źródło:
    Górnictwo Odkrywkowe; 2016, 57, 4; 19-25
    0043-2075
    Pojawia się w:
    Górnictwo Odkrywkowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Klasyfikacja geologiczno-inżynierska i możliwości surowcowego wykorzystania skał trudnourabialnych ze złoża węgla brunatnego Bełchatów
    Geological and engineering classification and the possibilities of raw material utilization of hardly workable rocks from the Bełchatów lignite deposit
    Autorzy:
    Hycnar, E.
    Jończyk, M. W.
    Ratajczak, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/395037.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    kopaliny towarzyszące
    skały trudnourabialne
    przydatność surowcowa
    złoże Bełchatów
    accompanying minerals
    hardly workable rocks
    raw material usefulness
    Bełchatów field
    Opis:
    Trzeciorzędową formację brunatnowęglową w Bełchatowie, obok węgla, budują skały plastyczne, słabo zwięzłe oraz luźne. Ze względu na swoje parametry fizyko-mechaniczne nie stwarzają problemów eksploatacyjnych. Miejscami w ich obrębie pojawiają się odmiany skał o odmiennym charakterze litologicznym i właściwościach fizyko-mechanicznych, powodujących trudności podczas urabiania skał nadkładu. Zalicza się do nich wapienie mezozoiczne, piaskowce i zlepieńce trzeciorzędowe oraz czwartorzędowe żelaziste skały okruchowe. W artykule dokonano charakterystyki litologicznej oraz podano wartości podstawowych parametrów fizyko-mechanicznych tych skał. Są one podstawą klasyfikacji geologiczno-inżynierskiej oraz decydują o ich trudnourabialności. Omówiono również możliwości ich surowcowego wykorzystania.
    The Tertiary lignite formations in the Bełchatów deposit, along with coal, are built of plastic, weakly compact and loose rocks. Their physical and mechanical parameters, don’t pose operational problems. However, varieties of a different lithological character and physical-mechanical properties rocks, causing difficulties when mining the overburden rocks, appear within them. These include: Mesozoic limestones, Tertiary sandstones and conglomerates, as well as Quaternary iron feldspar rocks. The article features a lithological characterization as well as values of basic physico-mechanical parameters. They form the basis of the geological engineering classification and decide about their difficult workability. The possibilities of their raw material utilization were also discussed.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2018, 106; 39-52
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kinetic separation curves based on process rate considerations
    Autorzy:
    Drzymala, J.
    Ratajczak, T.
    Kowalczuk, P. B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/110027.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
    Tematy:
    separation
    flotation
    kinetics
    separation curves
    process rate
    Opis:
    There are many graphical representations of separation results involving time as a crucial parameter determining the kinetics of a process. The graphical representations of results of separation are usually in the form of 2D plots relating two parameters which one of them is time. Time can also be utilized as a complex parameter such as a process rate. The plots involving time are called kinetic curves. Theoretically, the number of kinetic curves is infinite. The basic process kinetic curves, relating either yield (or recovery) and time can be modified to obtain numerous local and global efficiency curves. The global efficiency kinetic curves provide characteristic constants which do not change with the time and yield of a process. In this paper the local and global efficiency plots were created using experimental data which followed the so-called first order kinetics. It was shown that the integral 1st order kinetic equation provided the kinetic constant k which was numerically identical with the 1st order specific rate v, while their units were different (k, 1/min; v, %/(%·min). The global efficiency parameters plotted versus the maximum yield provided another type of plot, which can be called the limits kinetic curve. The limits kinetic curves are very useful for characterizing, quantification and classification of separation systems. The limits kinetic curves can be normalized providing one universal curve with a characteristic point, for instance, v50 indicating the specific rate (or kinetic) constant at the maximum recovery equal to 50%. The mathematical equation of the normalized limits kinetic curve was given in the paper.
    Źródło:
    Physicochemical Problems of Mineral Processing; 2017, 53, 2; 983-995
    1643-1049
    2084-4735
    Pojawia się w:
    Physicochemical Problems of Mineral Processing
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Popioły lotne i iły beidellitowe z Bełchatowa jako składniki mieszanin samozestalających się
    Fly ashes and beidellite clays from Bełchatów as components of self-solidification mixtures
    Autorzy:
    Hycnar, E.
    Jończyk, M. W.
    Ratajczak, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394447.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    złoże węgla brunatnego Bełchatów
    popioły lotne
    iły beidellitowe
    mieszaniny samozestalające się
    Bełchatów lignite deposit
    fly ashes
    beidellite clays
    self-solidification mixtures
    Opis:
    Eksploatacja i przetwórstwo węgla brunatnego w rejonie bełchatowskim związane są z powstawaniem różnorodnych mineralnych surowców odpadowych. Należą do nich zróżnicowane pod względem genezy, składu mineralnego i chemicznego oraz właściwości surowcowych kopaliny towarzyszące, popioły i żużle ze spalania węgla brunatnego oraz desulfogipsy z instalacji mokrego odsiarczania spalin. W artykule przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych, których głównym celem było uzyskanie danych związanych z możliwością wykorzystania popiołów lotnych powstających w Elektrowni Bełchatów i wybranych kopalin towarzyszących eksploatowanych w KWB Bełchatów w formie mieszanin samozestalających się. Spośród kopalin towarzyszących, jako najbardziej predysponowane do wykorzystania uznano iły beidellitowe z uwagi na właściwości puzzolanowe i sorpcyjne oraz zdolność pęcznienia. Pomimo przewidywanego korzystnego wpływu minerałów ilastych z grupy smektytu na proces samozestalania, jak i trwałość tego typu mieszanek po zestaleniu, uzyskane wyniki badań fizykomechanicznych (wytrzymałości na ściskanie i rozmakalności w wodzie) były niesatysfakcjonujące. Konieczne okazało się zastosowanie Ca(OH)2 , uzyskanego z kredy jeziornej jako aktywatora procesu samozestalania się. Obecność wapnia umożliwia tworzenie się faz cementowych, które będą w stanie silnie związać składniki ziarnowe szkieletu. Do poprawy parametrów fizykomechanicznych tego typu mieszanek przyczyniłby się również dodatek desufogipsów do składu mieszaniny. Podwyższony udział jonów SO4/2– w mieszaninie podczas zestalania umożliwia wykrystalizowanie faz siarczanowych w przestrzeni porowej, pełniących funkcję mostków pomiędzy składnikami popiołów a minerałami ilastymi. Zastosowanie mieszanin do rekultywacji terenów niekorzystnie przekształconych w wyniku odkrywkowej eksploatacji w rejonie bełchatowskim przyniosłoby wymierne korzyści ekologiczne i ekonomiczne i w znaczącym stopniu rozwiązałoby problem składowania odpadów powstających w wyniku eksploatacji i przetwórstwa węgla brunatnego.
    The exploitation and processing of lignite in the Bełchatów region is connected with the formation of various mineral waste materials: varied in origin, mineral and chemical composition and raw material properties of the accompanying minerals, ashes and slags from lignite combustion and reagipsum from wet flue gas desulphurisation installations. This paper presents the results of laboratory tests whose main purpose was to obtain data referring to the potential use of fly ashes generated in the Bełchatów Power Plant and selected accompanying minerals exploited in the Bełchatów Mine in the form of self-solidification mixtures. The beidellite clays were considered as the most predisposed for use from the accompanying minerals , due to pozzolanic and sorption properties and swelling capacity. Despite the expected beneficial effects of clay minerals from the smectite group on the self-settling process as well as the stability of such blends after solidification, the results of physical-mechanical tests (compressive strength and water repellence) were unsatisfactory. It was necessary to use Ca(OH)2 , obtained from the lacustrine chalk as an activator of the self-settling process It was necessary to use lacustrine chalk as an activator of the self-solidification process. The presence of calcium will allow the formation of cement phases which will be able to strongly bond the skeletal grains. Also, the addition of reagipsum to the composition of the mixture would contribute to the improvement of the physico-mechanical parameters. The elevated SO4/2– ion in the mixture during the solidification allows for the crystallization of the sulphate phases in the pore space to form bridges between the ash and clay minerals. The use of mixtures in land reclamation unfavourably transformed by opencast mining in the Bełchatów region would result in measurable ecological and economic benefits and would largely solve the problem of waste disposal from the from the operation and processing of lignite energy.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2017, 100; 37-48
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    "Kopaliny towarzyszące" w złożu węgla brunatnego Złoczew (stan wiedzy)
    The associate raw materials in Złoczew deposit (state of knowledge)
    Autorzy:
    Ratajczak, T.
    Hycnar, E.
    Jończyk, W. M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394795.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    złoże węgla brunatnego Złoczew
    kopaliny towarzyszące
    litologia
    skład mineralny i chemiczny
    zasoby
    własności surowcowe
    Złoczew lignite deposit
    associate raw materials
    lithology
    mineral and chemical compositions
    resources and properties
    Opis:
    Planowana w najbliższym czasie eksploatacja węgla brunatnego w złożu Złoczew uzasadnia potrzebę przybliżenia problematyki obecnych w nim kopalin towarzyszących. Dotychczasowe doświadczenia przemysłu węgla brunatnego upatrują w eksploatacji, zagospodarowaniu i wykorzystaniu kopalin towarzyszących - elementów szeroko pojętej gospodarki złożem, obejmujących zagadnienia wydobywcze, przetwórcze, ochrony środowiska, a także rekultywacji. W artykule dokonano próby kompilacji dotychczasowego stanu wiedzy na temat kopalin towarzyszących w złożu Złoczew. Okazała się ona nader skąpa. Zdaje się nie uzasadniać stosowania w ich przypadku terminu "kopaliny towarzyszące". Tym niemniej w artykule podano informacje na temat litologii tych osadów, ich składu mineralnego i chemicznego, zasobów, właściwości surowcowych. Przedstawiono także sugestie dotyczące celowości ich dalszych badań celem przyszłej eksploatacji, a także technologicznych kierunków wykorzystania.
    The planned exploitation of Złoczew lignite deposit justifies the need of description of problems related to the associate raw materials occurring in the deposit. In operation, management and utilization of the associate raw materials, the elements of deposit management, including the issues of mining, processing, environmental protection and rehabilitation, should be seen. The article summarizes the current state of knowledge on the associated raw materials in Złoczew deposit. The up-to-date information has been insufficient and doesn't justify the application of the term' associate raw materials' in this deposit. Nevertheless, the article contains the information on lithology, mineral and chemical compositions, resources and properties of these raw materials. Suggestions of further research of these associate raw materials as well as possible technological use directions in the future, are also presented.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2010, 79; 257-267
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kopaliny towarzyszące i mineralne surowce odpadowe ze złóż kopalin węglanowych jako potencjalna baza surowców do produkcji sorbentów SO2
    The accompanying minerals and mineral wastes from the carbonate deposits as a potential raw materials base for the production of SO2 sorbents
    Autorzy:
    Hycnar, E.
    Wisła-Walsh, E.
    Ratajczak, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394163.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    sorbenty SO2
    odsiarczanie spalin
    kopaliny towarzyszące
    mineralne surowce odpadowe
    SO2 sorbents
    flue gas desulphurization
    accompanying minerals
    mineral wastes
    Opis:
    W pracy przedstawiono ocenę właściwości sorpcyjnych kopalin towarzyszących, będących wapieniami i odpadów mineralnych, pochodzących z przeróbki wapieni, dolomitu i magnezytu. Wykazano, że wwarunkach krajowych za potencjalne surowce do produkcji sorbentów wapniowych można uważać kopaliny towarzyszące i mineralne surowce odpadowe powstające na etapie eksploatacji i przeróbki kopalin, w tym również te zgromadzone na hałdach. Wykazano, że nie istnieje prosta zależność pomiędzy wielkością sorpcji a zawartością CaCO3 w sorbencie czy jego powierzchnią właściwą. Ustalono, że właściwości sorpcyjne są determinowane przede wszystkim przez zdolność do odpowiednio szybkiej kalcynacji wraz z wytworzeniem grupy porów rzędu 0,1-2,0 mikro/m.
    This paper presents an evaluation of the sorption properties of limestones being accompanying mineral in porphyry deposit and mineral wastes resulting from the processing of limestone, dolomite, and magnesite. It shows that raw materials for calcium sorbents' production may be found in accompanying minerals and mineral wastes generated during exploitation and/or mineral processing, including those collected in dumps. It was demonstrated that there is no simple relationship between the sorption capacity of the sorbent and both CaCO3 content and the surface area of such raw materials. It was established that the sorption properties are mainly determined by the sorbent's rapid calcination ability with the creation of pore groups in the range of 0.1-2.0 micro/m.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2012, 83; 37-49
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ekologiczne kryteria oceny jakości węgla brunatnego na przykładzie złoża Bełchatów
    The ecological criteria for evaluation the quality lignite on the example of the Bełchatów deposit
    Autorzy:
    Hycnar, E.
    Ratajczak, T.
    Jończyk, W.
    Wagner, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394336.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    metodyka badań jakości węgla brunatnego
    składniki toksyczne w węglu
    pierwiastki krytyczne
    methods of lignite quality research
    toxic components in the coal
    critical elements
    Opis:
    W ostatnich latach narasta problem bezpieczeństwa energetycznego Polski, zapewnienia w najbliższych latach wystarczającej ilości energii, umożliwiającej podtrzymanie wzrostu gospodarczego kraju. W wielu opracowaniach dotyczących perspektyw rozwoju polskiej energetyki pod znakiem zapytania stawia się węgiel, zwłaszcza brunatny, jako paliwo strategiczne. Rozwój krajowej energetyki opartej na kopalnych paliwach stałych, w tym węgiel brunatny będzie możliwy pod warunkiem wdrożenia „technologii czystego węgla". Rozwój tego typu technologii nie jest możliwy bez prowadzenia szczegółowych badań jakości węgla, uwzględnienia obecności zarówno składników mających wpływ na poziom emisji do atmosfery, nie tylko siarki, ale również metali ciężkich, wpływających na proces spalania węgla, jak i na skład chemiczny i właściwości fizykochemiczne popiołów lotnych. Tego typu badania, z uwzględnieniem kryteriów ekologicznych oceny jakości węgla, od kilkunastu lat są prowadzone przez KWB Bełchatów. Opracowano i wdrożono metodykę badań jakości węgla brunatnego na podstawie nowoczesnych metod badawczych. Problematyka badań jakości węgla brunatnego wymaga jednak nowego spojrzenia na skład chemiczny węgla i uwzględnienia w badaniach jakości składników użytecznych chociażby tzw. pierwiastków krytycznych, czyli takich, które rzadko występują w przyrodzie.
    In the last years the question of Polish energy security arises, together with ensuring in the coming years enough energy, enabling sustain economic growth of the country. In numerous studies of the prospects for the development of the Polish energy sector, it puts a question of coal, particularly lignite, as a strategic fuel. Development of a national energy sector, based on solid fossil fuels, including lignite, will be possible provided the "clean coal technology" application. The development of this type of technology is not possible without conducting detailed research of coal quality. The study should include components responsible for the toxic emissions to the atmosphere (especially sulfur and heavy metals), and components affecting the combustion process of coal and also responsible for the chemical composition and physical-chemical properties of fly ash. This type of study, taking into account the ecological criteria of the evaluation of coal quality, have been carried on by the Bełchatów lignite mine for several years. The methodology of lignite quality testing, based on modern research methods, was developed and implemented. The issue of lignite quality research requires a "fresh perspective" on the coal chemical composition and taking into account the useful components, even so-called "critical elements", which rarely occur in nature.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2015, 91; 81-89
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kompleksowe wykorzystanie kopalin towarzyszących a problemy rewitalizacji terenów pogórniczych na przykładzie złoża węgla brunatnego "Bełchatów"
    Complex utilization of associated mineral raw materials and the problem of revitalizing post-mining areas - a case story of the lignite "Bełchatów" deposit
    Autorzy:
    Ratajczak, T.
    Hycnar, E.
    Jończyk, W.
    Skórzak, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/350758.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    kopaliny towarzyszące
    złoża antropogeniczne
    rewitalizacja obszarów pogórniczych
    associated mineral raw materials
    anthropogenic deposits
    revitalizing post-mining areas
    Opis:
    W szeroko rozumianej problematyce funkcjonowania górnictwa węgla brunatnego, z uwagi na odkrywkowy charakter eksploatacji, szczególną rolę odgrywają skały nadkładu. W niektórych sytuacjach noszą one miano kopalin towarzyszących. Ich obecność to nie tylko związane z tym problemy eksploatacyjne, surowcowe czy ekologiczne. Ze względu na zapobieżenie ich bezpowrotnej stracie są one gromadzone w formie sztucznie tworzonych, selektywnych surowcowo złóż antropogenicznych (wtórnych). W ich obecności i funkcjonowaniu, zwłaszcza w przyszłości, należy upatrywać elementów sprzyjających rewitalizacji terenów pogórniczych z chwilą ustania eksploatacji węgla brunatnego. Proces ten dotyczyć będzie różnorakich działań zmierzających do przywrócenia pierwotnego stanu tych obszarów bądź też do doprowadzenia do sytuacji, kiedy wyeksploatowane złoże, kopalnia, jej infrastruktura mogą nabrać innych wartości gospodarczych. Naprzeciw tym zagadnieniom wychodzi właśnie rewitalizacja.
    In the wide-understood problem of lignite mining management, the role of overburden rocks is of special importance, considering opencast extraction of the commodity. These rocks have sometimes properties of associated mineral raw materials and in such situations their presence gives rise to various exploitation and environmental issues. To avoid any irreparable loss of the overburden rocks, they are stored after stripping in the form of artificial, anthropogenic deposits with specific properties. The presence of such secondary deposits and their proper management will decide about revitalizing post-mining areas when lignite mining comes to the end. The revitalization will include diverse activities, aimed at restoring an original status of the area or - if it is not possible - giving both the site after the mined-out deposit and the mine infrastructure new, different economic values. Revitalization of post-mining areas deals just with such challenges.
    Źródło:
    Górnictwo i Geoinżynieria; 2007, 31, 2; 519-532
    1732-6702
    Pojawia się w:
    Górnictwo i Geoinżynieria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Możliwości wykorzystania niektórych metod geofizycznych w poszukiwaniach i dokumentowaniu czwartorzędowych nagromadzeń rud żelaza
    The possibilities of using of selected geophysical methods for prospecting and documenting of quaternary iron ore deposits
    Autorzy:
    Gołębiowski, T.
    Ratajczak, T.
    Rzepa, G.
    Sala, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/171043.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
    Tematy:
    rudy darniowe
    ochra
    metoda georadarowa
    geofizyczne metody magnetyczne
    bog iron ores
    ochre
    GPR method
    geophysical magnetic methods
    Opis:
    W artykule przedstawiono czwartorzędowe nagromadzenia żelaza – rudy darniowe i ochry. Charakteryzują się one skomplikowanym sposobem zalegania, co utrudnia ustalenie granic ich nagromadzeń, powierzchni i zasobów. W celu rozwiązania tych zagadnień określono możliwości wykorzystania metod geofizycznych – magnetycznych i georadarowych, których głównymi zaletami są nieinwazyjność oraz krótki czas uzyskania informacji przestrzennej dla okonturowania nagromadzeń rud żelaza. Było to również możliwe z uwagi na specyficzne cechy mineralno-chemiczne oraz fizykochemiczne tych kopalin, a także znaczne zawartości żelaza w analizowanych próbkach.
    The paper presents Quaternary bog iron ores and ochre deposits. They are characterized by a complicated layers position, which makes it difficult to determine the boundary of accumulation, surface and resources. Solving these problems was possible using of selected geophysical methods - magnetic and GPR measurements. The main advantage of these techniques is non-invasive methods and short time needed for gathering of spatial information for outlining accumulations of iron ores. It was also possible due to the specific mineralogical, chemical and physicochemical properties of these deposits and large iron content in the analyzed samples.
    Źródło:
    Górnictwo Odkrywkowe; 2013, 54, 2; 95-98
    0043-2075
    Pojawia się w:
    Górnictwo Odkrywkowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ocena przydatności wapieni z rowu Kleszczowa (złoże węgla brunatnego Bełchatów – pole Szczerców) jako potencjalnych sorbentów SO2 stosowanych w energetyce – problemy dokumentowania geologicznego
    The assessment of usefulness of limestones from the Kleszczów Graben (Bełchatów lignite deposit – Szczerców field) as potential SO2 sorbents in the power industry – problems of geological documenting
    Autorzy:
    Hycnar, E.
    Mucha, J.
    Ratajczak, T.
    Wasilewska-Błaszczyk, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2061635.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    kopalina towarzysząca
    wapienie jurajskie
    sorbenty SO2
    odsiarczanie
    statystyka
    dokumentowanie geologiczne
    accompanying minerals
    Jurassic limestone
    SO2 sorbents
    desulphurization
    statistics
    geological documentation
    Opis:
    Występujące w zboczach rowu Kleszczowa wapienie wieku jurajskiego są jedną z najważniejszych kopalin towarzyszących w złożu węgla brunatnego Bełchatów. W ostatnich latach zaistniała potrzeba rozpoznania ich przydatności jako sorbentów SO2. Podczas ich dokumentowania napotkano wiele trudności. Wapienie charakteryzują się znaczną zmiennością litologiczną, są to skały zarówno odznaczające się wysoką twardością i zwięzłością, jak i słabo zwięzłe czy nawet pylaste. W ich partiach stropowych występują procesy krasowe, a niżej położone są z kolei objęte wtórnymi procesami mineralizacyjnymi, spośród których najsilniej jest zaawansowany proces silifikacji. Widoczne są również efekty innych procesów przeobrażeniowych, takich jak: kompakcja, cementacja, procesy rozpuszczania i rekrystalizacji kalcytu, które przyczyniły się do znacznego urozmaicenia składu mineralnego i chemicznego wapieni, zróżnicowania parametrów fizykochemicznych i fizykomechanicznych określających ich przydatność do gospodarczego wykorzystania jako sorbentów SO2. Inne problemy związane z dokumentowaniem wapieni w złożu Bełchatów są związane z ich mniejszym znaczeniem w porównaniu z kopaliną główną, co powoduje, że ich rozpoznanie jest skromne, cechuje się większym interwałem poziomym otworów wiertniczych, zdecydowanie większymi i silnie zróżnicowanymi długościami próbek pobranych z rdzeni wiertniczych. Na obecnym etapie rozpoznania kopaliny towarzyszącej możliwe jest jedynie wstępne oszacowanie zasobów wapieni jako potencjalnych sorbentów SO2. Doprecyzowanie oszacowań będzie możliwe po skonstruowaniu modelu 3D parametrów kryterialnych oraz opracowaniu scenariusza eksploatacji.
    Jurassic limestones of the Kleszczów Graben are among the most important accompanying raw materials in the Bełchatów lignite deposit. In recent years, there has been a need to recognize their suitability as SO2 sorbents for use in the energy industry. The limestones are characterized by high lithological variability. They show both high hardness and compactness, and are weakly concise or even silty. At the top parts, they are subjected to karst processes. The lower parts are affected by secondary mineralization processes, among which the silicification process is most advanced. The effects of other transformation processes, such as compaction, cementation, dissolution and recrystallization of calcite are also visible. These processes contributed to a significant diversification of the mineral and chemical composition of limestone, and differentiation of physico-chemical and physical-mechanical parameters responsible for assessing the suitability for their commercial use as a raw material for the production of SO2 sorbents. Other problems associated with documenting the limestones in the Bełchatów deposit are related to their lesser importance compared to the main mineral. Its degree of exploration is low, characterized by a lower density of exploratory boreholes and significantly longer average lengths of samples collected from drill cores. At the present stage of the accompanying mineral exploration, only a preliminary estimation of limestone resources as potential SO2 sorbents is possible. The precise estimation will be possible after constructing a 3D model of criterion parameters and developing an extraction scenario.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2018, 472; 311--319
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Możliwości wykorzystania kredy ze złóż krajowych w technologiach odsiarczania spalin stosowanych w energetyce
    The possibilities of using chalk from domestic deposits in flue gas desulphurization technologies used in the energy sector
    Autorzy:
    Hycnar, E.
    Ratajczak, T.
    Jończyk, W. M.
    Wal, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394738.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    sorbenty SO2
    skały węglanowe
    kreda jeziorna
    kreda pisząca
    złoże Bełchatów
    złoże Mielnik
    SO2 sorbents
    carbonate rocks
    lacustrine chalk
    chalkstone
    Bełchatów deposit
    Mielnik deposit
    Opis:
    W artykule przedstawiono rezultaty badań mioceńskiej kredy jeziornej ze złoża węgla brunatnego Bełchatów i czwartorzędowej kredy piszącej ze złoża Mielnik nad Bugiem. Charakter mineralogiczno-petrograficzny, wysoka zawartość CaCO3, rozbudowana porowatość i rozwinięta powierzchnia właściwa wskazują, że badane surowce reprezentują materiał o wysokiej aktywności chemicznej. Ocena zdolności sorpcyjnych kredy jeziornej i piszącej względem SO2 dokonana na podstawie wyznaczonych wartości wskaźników sorpcji bezwzględnej i reaktywności wskazuje, że skały te można traktować jako potencjalne sorbenty SO2 do zastosowania w technologii spalania fluidalnego.
    The article presents the results of studies of the Miocene lacustrine chalk from the Bełchatów lignite deposit, and quaternary chalkstone from the Mielnik deposit from the Bug River. The mineralogical and petrographic features, high CaCO3 content, developed porosity and specific surface area indicate that the tested rocks represent high chemical activity material. The evaluation of the SO2 sorption capacity of lacustrine chalk and chalkstone conducted on the basis of absolute sorption and reactivity indices shows that these rocks can be considered as potential SO2 sorbents in the fluidized bed combustion technology.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2016, 96; 71-79
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wapienie jurajskie w złożu węgla brunatnego Bełchatów - aktualny stan ich rozpoznania jako sorbentów mineralnych
    The Jurassic limestones in Bełchatów lignite deposit - the current state of their exploration as a SO2 sorbents
    Autorzy:
    Ratajczak, T.
    Mucha, J.
    Hycnar, E.
    Wasilewska-Błaszczyk, M.
    Jończyk, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/169597.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
    Tematy:
    wapienie jurajskie
    złoże Bełchatów
    energetyka
    sorbenty
    odsiarczanie spalin
    statystyka
    Jurassic limestone
    Bełchatów deposit
    power engineering
    sorbents
    flue gas desulphurization
    statistics
    Opis:
    W artykule przedstawiono wyniki badań mineralogicznych, chemicznych, fizykochemicznych i fizykomechanicznych wapieni jurajskich pochodzących z podłoża węgla brunatnego w złożu „Bełchatów” (południowy brzeg Rowu Kleszczowa w Polu „Szczerców”). Celem badań było wykazanie przydatności tych kopalin do wytwarzania sorbentów wykorzystywanych w technologiach ograniczania emisji SO2 stosowanych w przemyśle energetycznym. Rezultaty badań dowiodły, że badane wapienie można traktować jako wysokiej klasy sorbenty SO2 wykorzystywane zarówno w mokrych jak i suchych technologiach odsiarczania, w tym także w paleniskach fluidalnych. Dotychczasowy stan rozpoznania wapieni jest wystarczający dla wiarygodnej oceny parametrów odpowiedzialnych za właściwości sorpcyjne w wyznaczonej umownie przestrzeni badań ale niewystarczający dla skonstruowania w pełni poprawnego modelu 3D.
    The paper presents the results of mineralogical, chemical, physico-chemical and physico-mechanical properties of the Jurassic limestone from the „Bełchatów” lignite substrate (south shore of Kleszczów Rift Valley in the „Szczerców” opencast). The aim of the research was to prove the usefulness of these rocks to produce the sorbents used in the power industry to reduce emissions of SO2 of the power industry. The research results shown that the limestone may be treated as a high SO2 sorbents used in both wet and dry desulfurization technologies including the fluidised bed. The current state of exploration of limestone is sufficient for a reliable assessment of the parameters responsible for the sorption capacity in the designated research space but not enough to construct the fully correct 3D model.
    Źródło:
    Górnictwo Odkrywkowe; 2015, 56, 2; 26-33
    0043-2075
    Pojawia się w:
    Górnictwo Odkrywkowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Application of epoxy functional silanes in the preparation of DNA microarrays
    Autorzy:
    Frydrych-Tomczak, E.
    Uszczynska, B.
    Ratajczak, T.
    Markiewicz, W.T.
    Figlerowicz, M.
    Nowicki, M.
    Maciejewski, H.
    Chmielewski, M.K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/80900.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    DNA microarray
    gene expression
    organofunctional silane
    oligonucleotide
    atomic force microscopy
    goniometer
    Źródło:
    BioTechnologia. Journal of Biotechnology Computational Biology and Bionanotechnology; 2014, 95, 1
    0860-7796
    Pojawia się w:
    BioTechnologia. Journal of Biotechnology Computational Biology and Bionanotechnology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Composition of soil solution after 10 years of PRP SOL fertilization based on the selected chemical properties
    Skład roztworu glebowego po 10-cio letnim okresie nawożenia PRP SOL na tle wybranych właściwości chemicznych
    Autorzy:
    Spychalski, W.
    Sulewska, H.
    Ratajczak, K.
    Kaczmarek, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/336687.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych
    Tematy:
    soil properties
    fertilization
    soil solution
    chemical composition
    PRP SOL
    właściwości gleby
    nawożenie
    roztwór glebowy
    skład chemiczny
    Opis:
    The paper presents the results of the research on the effect of PRP SOL fertilization on the basic chemical properties of soil and composition of soil solution. The soil has been sampled from the level of humus of many years' experiment established on light soil using traditional fertilization (NPK) and PRP SOL fertilizer was used instead of PK fertilization. Nitrogen doses remained the same in both combinations. Collected samples for testing were taken from a depth of 0-20 cm using an automatic soil sampler. In the plots where PRP SOL fertilization was applied, a statistically significant decrease in the content of available forms of potassium and an increase in the amount of available magnesium forms were observed. There was no significant influence of factors used in the experiment on total organic carbon and nitrogen content. Long-term application of PRP SOL fertilization resulted in statistically significant differences in chemical composition of soil solutions. A significant decrease in the concentration of the following components was observed in these plots: K+, Na+, PO43-, NH4+ and the increase in pH value. Modification effect on soil solution chemistry was also caused by the species of cultivated plants.
    W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące wpływu nawożenia PRP SOL na podstawowe właściwości chemiczne gleb oraz skład roztworu glebowego. Przedmiotem badań były próbki glebowe pobrane z poziomu próchnicznego wieloletniego doświadczenia założonego na glebie płowej, na której stosowane było nawożenie tradycyjne (NPK) oraz zamiast nawożenia PK stosowany był nawóz zwany PRP SOL. Dawki azotu pozostały w obu kombinacjach takie same. Próbki powierzchniowe - średnie do badań pobrano z głębokości 0-20 cm za pomocą automatycznego próbnika glebowego. Na poletkach, na których było stosowane nawożenie PRP SOL stwierdzono statystycznie istotny spadek zawartości przyswajalnych form potasu oraz wzrost ilości przyswajalnych form magnezu. Nie stwierdzono istotnego wpływu zastosowanych w doświadczeniu czynników na zawartość węgla organicznego oraz azotu ogółem. Wieloletnie stosowanie nawożenia PRP SOL spowodowało statystycznie istotne różnice w składzie chemicznym roztworów glebowych. Na tych poletkach stwierdzono istotny spadek stężenia następujących składników: K+, Na+, PO43-, NH4+ oraz wzrost wartości odczynu. Modyfikujący wpływ na chemizm roztworu glebowego wywierał także gatunek uprawianych roślin.
    Źródło:
    Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering; 2017, 62, 4; 139-143
    1642-686X
    2719-423X
    Pojawia się w:
    Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmiany aktywności dehydrogenazy glutaminianowej (GDH) w odpowiedzi na głodzenie węglowodanowe i obecność metali ciężkich
    Autorzy:
    Lehmann, T.
    Kramarska, P.
    Smolag, J.
    Ratajczak, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/801658.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Opis:
    Celem pracy było porównanie wpływu cukru i metali ciężkich (kadmu i ołowiu) na aktywność oraz spektrum form molekularnych dehydrogenazy glutaminianowej (GDH). Doświadczenia przeprowadzono na izolowanych osiach zarodkowych łubinu żółtego, rosnących w kulturze in vitro (48 godz.). Stosowano dwa warianty hodowlane: pożywka Heller'a z sacharozą (tzw. „osie odżywione") i pożywka Heller'a bez sacharozy (tzw „osie głodzone). Oba warianty traktowano jonami kadmu i ołowiu. Oznaczenia aktywności NADH-GDH (aminacyjnej) i NAD-GDH (dezaminacyjnej) wykazały, że cukier wyraźnie hamuje aktywność enzymu w stosunku do wariantu głodzonego. Potraktowanie osi jonami zarówno kadmu, jak i ołowiu indukowało w osiach odżywionych głównie aktywność NADH-GDH, zaś w osiach głodzonych wzrastała aktywność NAD-GDH. Analizy elektroforetyczne wykazały, ż w obecności cukru następowała redukcja spektrum izoenzymatycznego GDH z ok. 22 form (osie głodzone) do ok. 14 from (osie odżywione). Izoenzymy te były indukowane ponownie w osiach odżywionych po dodaniu do pożywki kadmu lub ołowiu. W osiach głodzonych efektem obu metali były zmiany w intensywności wybarwienia poszczególnych izoenzymow. Uzyskane wyniki omawiane są w oparciu o mechanizm represji katabolicznej powodowanej przez cukier.
    Embryos of lupine (Lupinus luteus L.) deprived of cotyledons were cultured for 48 h in Heller medium with or without sucrose. Cd and Pb stress were imposed by adding Cd(SO₄)₂ and Pb(NO₃)₂ to the nutrient solutions at various concentrations. The metal's effects on the glutamate dehydrogenase activity (GDH) were analysed in comparison to trophic conditions. Sucrose starvation of embryos increased the total activity of GDH as well as the isoenzyme pattern. Some isoenzymes were negatively affected by catabolic repression and induced by carbon starvation. Repression affected mainly the more cathodic bands which were predominant in non-repressed conditions. Exposure of sucrose fed (+ S) and sucrose starved (-S) embryos to Cd and Pb treatment increased significantly the total activity of GDH (aminating and deaminating activities, NADH-GDH and NAD-GDH respectively). Additions of metals to sucrose fed (+S) embryos resulted in a marked enhancement of activity of cathodal isoenzymes of GDH. There were no significant changes in the number of isoenzymes between sucrose starved (-S) embryos treated either with Cd or Pb. The possible physiological role of GDH in regulation of metabolism of lupine embryos under stress conditions is disscused.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2002, 481, 2
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problemy utrzymania chodników przyścianowych w warunkach zagrożeń naturalnych w KWK „Knurów-Szczygłowice Ruch Knurów
    Problems with roadway maintenance related to hazardous natural conditions in the Knurów-Szczygłowice coal mine at Knurów
    Autorzy:
    Bobek, R.
    Śledź, T.
    Ratajczak, A.
    Głuch, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394837.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    górnictwo
    obudowa
    wzmacnianie obudowy
    utrzymywanie chodników przyścianowych
    mining
    support
    support reinforcement
    roadway maintenance
    Opis:
    Artykuł przedstawia doświadczenia kopalni „Knurów-Szczygłowice" Ruch Knurów w zakresie utrzymywania chodników przyścianowych w warunkach zagrożenia metanowego oraz zagrożenia tąpaniami. Wzrost zagrożenia metanowego wymusił na kopalni, oprócz stosowanego powszechnie odmetanowania, zmianę systemu przewietrzania wyrobisk ścianowych w celu niedopuszczenia do niebezpiecznych koncentracji metanu, co wiązało się niejednokrotnie z koniecznością utrzymywania chodników za frontem ściany. Dużym utrudnieniem było również utrzymywanie chodnika w skojarzonych zagrożeniach naturalnych - metanowym oraz tąpaniami - co wiązało się z doborem odpowiedniego układu podporowo-kotwiowego za frontem ściany dla przejęcia obciążenia górotworu, ograniczeniem liczby zatrudnionych pracowników do jego zabudowy oraz z dbałością o właściwą organizację robót. Prowadzone pomiary konwergencji utrzymywanych chodników za frontem ściany w jednostronnym otoczeniu zrobami zawałowymi pozwoliły na ich bezpośrednie porównanie oraz ich odniesienie do warunków geologiczno-górniczych w jakich zaprojektowano i utrzymywano poszczególne chodniki. Analiza wykonanych pomiarów konwergencji utrzymywanych chodników w warunkach wpływu zaszłości eksploatacyjnych kopalni „Knurów-Szczygłowice" Ruch Knurów pozwala przyjąć założenie, że utrzymywanie chodnika pod obszarem nieodprężonym w zasięgu wpływu równoległych krawędzi pokładów jest niezwykle trudne do realizacji z uwagi na pojawiające się duże obciążenia obudowy utrzymywanego chodnika oraz na pojawiające się znaczne wypiętrzanie warstw spągowych. Również ważnym aspektem podczas utrzymywania chodników za frontem ściany jest odpowiednia metodyka i wybór odpowiednich elementów układu podporowo-kotwiowego, mającego przenieść obciążenie za frontem biegu ściany, w nawiązaniu do warunków geologiczno-górniczych. Stosowanie niewłaściwie dobranych podpór bądź kotwi w zróżnicowanych warunkach geologiczno-górniczych, objawia się znacznym zaciskaniem wyrobiska za frontem ściany, utratą jego funkcjonalności, a w następstwie koniecznością ograniczenia biegu ściany w warunkach zagrożenia metanowego, bądź jego późniejszą przebudową w warunkach utrzymywania chodnika dla kolejnej ściany. Utrzymywanie chodników za frontem ściany powinno być również polem dla szukania nowych rozwiązań podpór o wysokiej nośności, spełniających jednocześnie kryteria ekonomiczne oraz kryteria bezpiecznej i prostej ich zabudowy w coraz trudniejszych warunkach pracy.
    This paper presents the difficulties with maintaining roadways near the Knurów-Szczygłowice coal mine at Knurów due to methane and rockburst hazards. Increasing methane hazards forced the mine to change its system of ventilation and to undertake methane draining efforts to avoid the buildup of dangerous methane concentrations. This was often meant to maintain the stability of roadways behind the longwall face. A major difficulty was also roadway maintenance related to similar natural hazards with methane and rockburst. Actions taken entailed choosing an appropriate stand and roof bolting support system behind the longwall face, limiting the number of workers employed in its application, and managing proper work organization. Convergence measurements taken of the maintained roadways roadways featuring one adjacent longwall goaf allowed for comparisons and can serve as references for geological and mining considerations impacting future roadway design and maintenance. Analysis of convergence measurements from the former mining impact area in the Knurów-Szczygłowice coal mine indicates that roadway maintenance in the area that was not decompressed with parallel bed edges suffered severely, due to substantial support loads and floor heave. Proper methodology and choice of support system parts (able to bear loads behind the longwall face) commensurate with the local geology and mining conditions are also significant factors in roadways maintenance. Applying inappropriate props or bolts under diversified geological and mining conditions results in significant roadway convergence behind the longwall, the loss of a longwall's functionality which limits the longwall's lifespan due to methane hazards, or the later rebuilding of a longwall when maintaining the roadway for the next longwall. Roadway maintenance behind the longwall face should also be a field where new solutions are considered for high load capacity props considering the important criteria of cost, safety, and easy set up under increasingly difficult working conditions.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2014, 86; 123-149
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przydatność kruszyw z recyclingu do produkcji betonu
    Autorzy:
    Babiak, M.
    Błaszczyński, T.
    Ratajczak, A.
    Węgliński, S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/163307.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa
    Tematy:
    kruszywo recyklingowe
    beton recyklingowy
    rozbiórka
    gruz
    przydatność
    zanieczyszczenie
    odporność na zgniatanie
    recycled aggregate
    recycled concrete
    demolition
    debris
    usability
    contamination
    resistance to crushing
    Opis:
    Wraz z rozwojem techniki rośnie zapotrzebowanie na materiały o specjalnych właściwościach. Wytwórcy betonów, ceramiki, asfaltów oraz materiałów izolacyjnych zmuszeni są stosować innowacyjne, coraz bardziej skomplikowane oraz kosztowne dodatki, domieszki lub modyfikatory. W efekcie proste i niedrogie substancje zostały wyparte przez skomplikowane, długołańcuchowe polimery, wieloskładnikowe żywice lub tworzywa sztuczne. W artykule przedstawiono porównanie mechanicznej odporności na rozdrabnianie w bębnie Los Angeles wybranych kruszyw łamanych i recyklingowych (pokruszonego gruzu betonowego), pochodzących z wyburzanych obiektów inżynierskich.
    Źródło:
    Przegląd Budowlany; 2017, 88, 10; 60-63
    0033-2038
    Pojawia się w:
    Przegląd Budowlany
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Doświadczenia w ograniczeniu skutków wpływu eksploatacji na wyrobiska górnicze
    Experience in reducing effects of influence of exploitation on mining excavations
    Autorzy:
    Ratajczak, A.
    Śledź, T.
    Bobek, R.
    Głuch, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/166324.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
    Tematy:
    górnictwo
    eksploatacja
    zaszłości eksploatacyjne
    obudowa górnicza
    stateczność wyrobisk
    mining
    exploitation
    abandoned workings
    mining support
    excavation stability
    Opis:
    Prowadzenie wieloletniej i wielowarstwowej eksploatacji pokładów węgla objawia się występowaniem dużej ilości zaszłości eksploatacyjnych, które znacząco wpływają na pogorszenie stateczności wyrobisk górniczych. Zapewnienie przekroju wyrobisk górniczych wymaganego stosownymi przepisami górniczymi w aspekcie zachowania skrajni ruchowych dla pracujących maszyn i urządzeń, a zwłaszcza w aspekcie zapewnienia odpowiedniego przepływu powietrza, często stanowi konieczność wykonania dodatkowego wzmocnienia obudowy lub wykonania przebudowy tychże wyrobisk. W artykule przedstawiono doświadczenia kopalni „Knurów-Szczygłowice” Ruch Knurów w zakresie ograniczenia skutków wpływu czynnych frontów eksploatacyjnych i zaszłości eksploatacyjnych na obudowę wyrobisk górniczych oraz wlotu szybowego, ochrony konstrukcji obudowy wyrobisk, a także przedstawiono kierunek projektowania nowych rodzajów obudów podporowych w trudnych warunkach geologiczno-górniczych w nawiązaniu do stale wzrastającej głębokości eksploatacji pokładów węgla.
    Long-term and multi-layered coal seams exploitation manifest by the appearance of number of abandoned workings which significantly affect the stability of the mining excavations. Maintenance of the cross-section of mine workings is required by mining regulations in terms of dimensional gauge for working machines and equipment, especially in the aspect of ensuring adequate air flow, and often it is a necessity of additional reinforcement of support or reconstruction of the excavation. This paper presents the experience of the mine „Knurów-Szczygłowice” Knurów division in reducing the effects of the impact of active longwall faces and abandoned workings on the support of mining excavation, lining of shaft inlet and protection of construction of excavation support, as well as shows the design direction of new types of support in difficult geological and mining conditions in relation to the ever-increasing depth of mining coal.
    Źródło:
    Przegląd Górniczy; 2015, 71, 10; 59-67
    0033-216X
    Pojawia się w:
    Przegląd Górniczy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ekstrakcja dwufazowa lizozymu z białka jaja kurzego
    An aqueous two-phase extraction of lysozyme from egg white
    Autorzy:
    Ratajczak, P
    Bialas, W
    Dembczynski, R
    Grajek, W
    Jankowski, T
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/826593.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Technologów Żywności
    Tematy:
    fosforany
    ekstrakcja dwufazowa
    bialka jaja
    pH
    jaja kurze
    lizozym
    phosphate
    two-phase extraction
    egg protein
    hen egg
    lysozyme
    Opis:
    W pracy badano przydatność wodnych układów dwufazowych do separacji lizozymu z białka jaja kurzego oraz opracowano optymalne warunki procesu. Separację lizozymu wykonano w wodnym układzie dwufazowym PEG/fosforan potasu. Stosując czysty preparat lizozymu, w doświadczeniach modelowych określono optymalne warunki jego separacji metodą płaszczyzny odpowiedzi. Zbadano wpływ wielkości masy cząsteczkowej PEG, pH roztworu fosforanów oraz stężenia chlorku sodu w układzie dwufazowym na wartość współczynnika podziału lizozymu K. Stwierdzono, że w badanym zakresie stężeń NaCl w układzie dwufazowym, wzrost stężenia chlorku sodu zwiększał wartość tego współczynnika. Z kolei wzrost pH i masy cząsteczkowej glikolu polietylenowego zmniejszał wartość współczynnika K. Największą jego wartość uzyskano w układzie: PEG 4000 (20% m/m) / K2HPO4 + KH2PO4(25% m/m), o pH równym 6,0 i stężeniu NaCl wynoszącym 0,85 mol/dm3. Zastosowanie tego układu do separacji lizozymu z białka jaja kurzego umożliwiło piętnastokrotne zwiększenie jego aktywności.
    The objective of this paper was to determine the usefulness and effectiveness of aqueous two-phase systems (ATPS) applied to separate lysozyme from egg white. The lysozyme separation was carried out in a system composed of polyethylene glycol (PEG) and potassium phosphate. In the model experiments with pure lysozyme, the optimal process parameters were evaluated. Additionally, the effects of the PEG molecular weight, pH of phosphate solution, and NaCl concentration on the value of the 'K' lysozyme partition coefficient were investigated. It was found that with regard to the NaCl concentration range investigated, within this particular two-phase system, the increase in the sodium chloride concentration caused the increase in the value of 'K' coefficient. Contrary to this, the increase in the 'PEG' molecular weight and in pH values of the phosphate solution caused a decrease in the lysozyme partition coefficient in ATPS. The highest lysozyme separation parameters were obtained in the system: PEG 4000 (20% w/w)/ K2HPO4 + KH2PO4 (25% w/w), with the pH level of 6,0, and the NaCl concentration of 0,85 M. The 15-fold increase of lysozyme activity was obtained when the optimal conditions of ATPS, as determined during the model experiments, were applied to the separation of lysozyme from egg white.
    Źródło:
    Żywność Nauka Technologia Jakość; 2004, 11, 3; 40-52
    1425-6959
    Pojawia się w:
    Żywność Nauka Technologia Jakość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Doświadczenia ze stosowania obudów podporowych i podporowo-kotwiowych w przecinkach ścianowych w kopalni "Knurów-Szczygłowice" Ruch Knurów
    Experiences in using frame support and frame-anchor support solutions in longwall face entries in the Knurów-Szczygłowice coal mine
    Autorzy:
    Bobek, R.
    Śledź, T.
    Ratajczak, A.
    Mąka, B.
    Głuch, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394216.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    górnictwo
    eksploatacja
    budownictwo górnicze
    obudowa
    mining
    underground construction
    support
    Opis:
    W artykule przedstawiono doświadczenia ze stosowania rozwiązań obudów podporowych i pod- porowo-kotwiowych w przecinkach ścianowych. Dla określonych warunków geologiczno-górniczych oraz występujących zagrożeń naturalnych omówiono rozwiązania obudów przecinek ścianowych w wybieranych pokładach węgla warstw orzeskich i rudzkich na głębokości 700 do 900 m. Przeprowadzono analizę czynników technicznych, technologicznych i ekonomicznych wpływających na dobór obudowy i technologii jej wykonania. Doświadczenia praktyczne w trakcie stosowania różnych konstrukcji obudów podporowych wykazały, że w trudnych warunkach geologiczno-górniczych ograniczoną przydatność mają obudowy łukowo proste- -podatne typu ŁPrP wymagające dodatkowego wzmacniania stojakami pośrednimi oraz pracochłonnego uruchamiania ściany wydobywczej. Zadawalające efekty - przede wszystkim ekonomiczne - uzyskano przez stosowanie obudów łukowych podporowych kombinowanych oraz podporowo-kotwiowych, natomiast dla dużych gabarytów przecinek ścianowych stosowane rozwiązania obudów łukowo podatnych typu ŁPKO wymagają dodatkowego podpierania odrzwi obudowy stojakami pośrednimi. W artykule przedstawiono również konieczność poszukiwania nowych i doskonalenia istniejących rozwiązań obudów przecinek ścianowych, z których rozpoczyna bieg ściana wydobywcza. Rozwiązanie obudowy przecinki ścianowej powinno zapewnić stateczność wyrobiska przy występowaniu obciążeń statycznych i dynamicznych, funkcjonalność w czasie wykonania i zbrojenia ściany, prostym i szybkim rozruchem ściany, czego przykładem może być dalsze doskonalenie konstrukcji obudów spłaszczonych oraz zwiększania ich odporności na obciążenia dynamiczne wywołane dużą energią wstrząsów. Doświadczenia dołowe wykazały, że mierzone energie wstrząsów górotworu w fazie realizacji chodników przyścianowych są około 10 razy mniejsze od prognozowanych dla ściany wydobywczej. Na obecnym etapie brak jest badań, jak również dokładnego określenia wymogów dla obudów podporowych odpornych na wstrząsy górotworu.
    This article presents selected experiences in using frame supports and frame-anchor supports in longwall cross-cuts. These supports have been applied in specific geological and mining conditions of orzeskie and rudzkie coal layers at a depth of 700-900 meters. Technical and economical factors influencing the selection of this supporting technology have been analyzed. Practical experiences achieved during the use of different frame supports show that in difficult geological-mining conditions, ŁPrP supports have limited usefulness. They need additional support from temporary props. Satisfactory results were obtained by using combined frame supports and anchor-frame supports. In the cases where the dimensions of longwall face entries were large, the ŁPKO supports required additional support with props. The article underlines the need for finding new and improved solutions for existing longwall cross-cuts supports. The right solution of longwall cross-cut supports should guarantee the stability of excavation under static and dynamic loads, as well as its functionality while equipping the longwall face. Its deployment should be simple and fast. The flat frame supports need for further improvement in the direction of an increased bearing capacity especially for dynamic loads. Underground experiences showed that measured energies of tremors during the galerries driving have a magnitude 10 times less than for a longwall face. For the time being, there is a lack of test results, as well as a lack of specified requirements for frame supports impacted by dynamic loads.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2012, 82; 99-113
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problemy stateczności obudowy szybów w świetle doświadczeń KWK Knurów–Szczygłowice
    Problems of shaft lining stability in the light of experience Knurów–Szczygłowice coal mine
    Autorzy:
    Bobek, R.
    Śledź, T.
    Twardokęs, J.
    Ratajczak, A.
    Głuch, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394098.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    górnictwo
    obudowa szybowa
    utrata stateczności
    naprawa obudowy
    mining
    shaft lining
    loss of stability
    repair of shaft lining
    Opis:
    Szyby górnicze pełnią kluczową rolę w zapewnieniu ciągłości ruchu podziemnego zakładu górniczego (zapewnienie ciągłości wydobycia kopaliny użytecznej). Do najważniejszych zadań, jakie pełnią szyby górnicze należy zaliczyć doprowadzenie i odprowadzenie powietrza z wyrobisk podziemnych, wydobycie kopaliny na powierzchnię, dostarczenie szeroko pojętej energii do podziemnych wyrobisk górniczych oraz opuszczenie i wyciągnięcie materiałów i załogi. Obowiązujące przepisy górnicze obligują przedsiębiorców do prowadzenia monitoringu, badań i oceny stanu technicznego obudowy szybów górniczych przez stosownych rzeczoznawców ds. ruchu zakładu górniczego przy zastosowaniu coraz bardziej zaawansowanych technologii pomiarowych (skanowanie laserowe obudowy szybu, cyfrowa analiza obrazu obudowy szybu), które pozwalają w sposób precyzyjny określić rodzaj i wielkość uszkodzenia obudowy szybowej. Wszelkiego rodzaju awarie szybów, zarówno ich wyposażenia oraz ich obudowy prowadzą do ponoszenia znacznych kosztów związanych z przywróceniem funkcji użytkowej szybu w nawiązaniu do obowiązujących przepisów i norm górniczych. Z uwagi na długi czas istnienia i użytkowania szybów górniczych (sięgający czasami nawet ponad 100 lat), niejednokrotnie obserwuje się uszkodzenia obudowy szybowej mogące prowadzić do utraty jej stateczności, a nawet do zawalenia się samego szybu. W artykule przedstawiono doświadczenia kopalni Knurów–Szczygłowice w zakresie zapewnienia stateczności obudów użytkowanych szybów, obejmujące przedstawienie charakterystyki ich uszkodzeń oraz przedstawienie zakresu technologii prowadzonych napraw obudów szybowych i zastosowanych do tego celu materiałów.
    Mine shafts play a key role in ensuring the continuity of an underground mining plant’s operation (the continuity of the extraction of useful minerals). The main roles of the mining shafts include the supply and carrying away of the air from underground workings, serving as a passage for the extracted material and the supply of all kinds of power to the underground workings. They also serve as the passageways for both the materials and the staff. The current mining provisions obligate companies to organize monitoring, tests and appraisals of the technical condition of the mining shafts’ linings by authorized experts in mining plant operations. The increasingly advanced measurement technologies that are being applied in these measurements (laser scanning of the shaft lining, digital analysis of the image of the shaft structure), allow for a precise determination of the type and the dimensions of the damage of the shaft’s lining. All kind of failures of the shafts, both their equipment and their lining, lead to significant costs in order to restore the function of the shaft in line with the applicable regulations and standards of mining. Due to the longtime of existence and operation of the mine shafts (sometimes reaching more than 100 years), damages of shaft linings which may lead to the loss of its stability, or even to the collapse of the shaft itself, are frequently observed. The article presents the experience of the Knurów–Szczygłowice coal mine in ensuring the stability of the shaft linings, including the characteristics of their damage and the presentation of the range of technologies used in shaft repairs as well as the materials used in such repairs.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2016, 94; 41-52
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w krajach Unii Europejskiej
    Use of Renewable Energy Sources in European Union Countries
    Autorzy:
    Rokicki, T.
    Michalski, K.
    Ratajczak, M.
    Szczepaniuk, H.
    Golonko, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1813727.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    energia odnawialna
    Unia Europejska
    biopaliwa
    koncentracja zużycia energii
    renewable energy
    European Union
    biofuels
    concentration of energy consumption
    Opis:
    Celem głównym pracy było ukazanie stopnia wykorzystania energii odnawialnej w krajach Unii Europejskiej. W sposób celowy wybrano do badań wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej. Okres badań dotyczył lat 2004-2016. Źródłami materiałów były dane EUROSTAT, literatura krajowa izagraniczna. Do analizy i prezentacji materiałów zastosowano metody opisową, tabelaryczną, graficzną, wskaźniki dynamiki o podstawie stałej, współczynnik koncentracji Giniego, analiza koncentracji za pomocą krzywej Lorenza, wykres gęstości (estymator jądrowy), współczynniki korelacji liniowej Pearsona. Energia pozyskiwana ze źródeł odnawialnych umożliwia rozwiązanie problemów związanych z wyczerpywaniem się konwencjonalnych źródeł energii i spełnienie postulatów ochrony środowiska. Udział energii odnawialnej w zużyciu całkowitym energii w krajach UE systematycznie rósł i nie był uzależniony od czynników ekonomicznych. Występowała duża koncentracja konsumpcji energii odnawialnej w kilku państwach UE. Rynek był bardzo stabilny. Dominującym źródłem energii odnawialnej w prawie wszystkich krajach były biopaliwa. Stosowanie z innych źródeł nie było uzależnione od poziomu rozwoju gospodarczego, ale od naturalnych warunków topograficznych i klimatycznych. Stwierdzono silne dodatnie zależności między udziałem lasów w powierzchni kraju a udziałem energii odnawialnej w zużyciu całkowitym energii. Spowodowane to było tym, że w większości krajów biomasa z lasów stanowiła główne źródło energii odnawialnej. W ten sposób państwa starały się wypełniać limity nakładane przez UE.
    The main aim of the work was to show the degree of renewable energy use in the European Union countries. All European Union member states were selected for research purposefully. The research period concerned the years 2004-2016. The sources of materials were EUROSTAT data, domestic and foreign literature. For the analysis and presentation of materials, descriptive, tabular, graphical methods, dynamics indicators with a fixed base, Gini concentration coefficient, concentration analysis using the Lorenzo curve, grapf of kernel density estimation, Pearson's linear correlation coefficients were used. Energy obtained from renewable sources enables solving problems related to the depletion of conventional energy sources and is very important to protect the natural environment. The share of renewable energy in total energy consumption in EU countries has been systematically growing and was not dependent on economic factors. There was a high concentration of renewable energy consumption in couple of EU countries. The market was very stable. Biofuels were the dominant source of renewable energy in almost all countries. The use from other sources was not dependent on the level of economic development, but on natural topographical and climatic conditions. There was a strong positive relationship between the share of forests in the country's area and the share of renewable energy in total energy consumption. This was due to the fact that biomass from forests was the main source of renewable energy in most countries. In this way, countries tried to meet the limits imposed by the EU.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2018, Tom 20, cz. 2; 1318-1334
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Growth regulators and guaiacol peroxidase activity during the induction phase of somatic embryogenesis in Picea species
    Autorzy:
    Hazubska-Przybyl, T.
    Ratajczak, E.
    Kalemba, E.M.
    Bojarczuk, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/41387.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Dendrologii PAN
    Opis:
    Biochemical studies during the induction phase of somatic embryogenesis in Picea abies [L.] Karst. and P. omorika [Pančić] Purk. can supplement our basic knowledge of the developmental processes accompanying the formation of embryogenic tissues from explants. Such studies may also contribute to finding the markers specific to the early stages of somatic embryogenesis of spruce species and, consequently, to the optimization of the process of initiation of embryogenic tissues from different types of plant explants treated with various growth regulator combinations. In this paper the effect of certain growth regulator systems on enzymatic activity was studied. The analysis of guaiacol peroxidase activity (EC 1.11.1.7), based on the spectrophotometric method, showed that this activity was the lowest in mature zygotic embryos (explants) and significantly higher in 8-week-old embryogenic and non-embryogenic calluses treated with various combinations of growth regulators. In the newly initiated embryogenic tissue, the activity of this enzyme decreased and remained at a lower level during proliferation, irrespective of the applied growth regulator combination. The type and concentration of growth regulators used for the initiation and proliferation of embryogenic tissues had no statistically significant effect on peroxidase activity, although during the initiation often its increased level was observed in calluses treated with 2.4-D. Detection of guaiacol peroxidase activity in the induction phase of somatic embryogenesis proves its participation in this process. The subsequent change in its activity indicates that this peroxidase can be a biochemical marker of somatic embryogenesis of the tested spruce species.
    Źródło:
    Dendrobiology; 2013, 69
    1641-1307
    Pojawia się w:
    Dendrobiology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reverse osmosis application in the recycling of zinc from the electroplating shop wastewater
    Autorzy:
    Porębski, T.
    Tomzik, S.
    Ratajczak, W.
    Talma-Piwowar, M.
    Koprowski, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/779885.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
    Tematy:
    ścieki pogalwaniczne
    odzysk cynku
    procesy membranowe
    osmoza odwrócona
    galvanic wastewater
    zinc recovery
    membrane process
    reverse osmosis
    Opis:
    The paper reveals the results of the research on the reverse osmosis recovery of zinc from galvanic electroplating. The pilot plant tests were performed in an electroplating shop. Raw washings were concentrated with a spiral wound 2.5x40" module with a composite polymeric membrane. The research tests have proved that the proposed RO process enables successful concentration of the non-ferrous metal in raw washings. The retentate of the RO process has contained about 96% of the metal previously wasted in washings discharged to the environment. The retentate can be recycled to the mother electroplating process. The permeate of the RO process can be recycled to the washing system of the electroplating shop.
    Źródło:
    Polish Journal of Chemical Technology; 2007, 9, 2; 90-93
    1509-8117
    1899-4741
    Pojawia się w:
    Polish Journal of Chemical Technology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oval defects in crystals grown by MBE technique: study and methods of elimination abstract
    Autorzy:
    Szerling, A.
    Kosiel, K.
    Płuska, M.
    Ochalski, T. J.
    Ratajczak, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/378453.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Technologii Elektronowej
    Opis:
    The paper is devoted to a group of macroscopic defects which may be found in epitaxial A3 B5 materials grown by MBE technique. Morphology, geometry and optical properties of defects were studied by means of several experimental methods. The experimental data have been compared with the information taken from literature concerning sources of the defects and causes of their appearance.
    Źródło:
    Electron Technology : Internet Journal; 2004, 36, 6; 1-5
    1897-2381
    Pojawia się w:
    Electron Technology : Internet Journal
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sposoby wzmocnienia górotworu dla poprawy stateczności wyrobisk korytarzowych na dużej głębokości w warunkach występowania zagrożeń naturalnych i technicznych w kopalniach węgla kamiennego
    Ground control for ensuring the stabilization of roadways located at considerable depths in the conditions of natural and mining risks
    Autorzy:
    Wardas, A.
    Bobek, R.
    Śledź, T.
    Twardokęs, J.
    Ratajczak, A.
    Głuch, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394513.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    górnictwo
    obudowa wyrobisk korytarzowych
    systemy obudowy
    mining
    roadway supports
    heading support systems
    Opis:
    W praktyce polskiego górnictwa podziemnego powszechne zastosowanie znajdują dwa systemy obudowy wyrobisk górniczych, w którym pierwszy chroni przekrój wyrobiska (obudowy sztywne), a drugi konstrukcję obudowy (obudowy podatne np. typu ŁP). W warunkach głębokich kopalń istotnym elementem obudowy powinien się stać otaczający górotwór, który we współpracy z obudową powinien zapewnić stateczność wyrobiska. Uwarstwiony i naturalnie spękany masyw skalny wokół wyrobiska może być wzmocniony przez przyłożenie do jego powierzchni, jak również do głębszych warstw skalnych, siły ograniczającej jego deformacje, który powoduje wytworzenie korzystnego stanu naprężenia na obrysie wyłomu wyrobiska, zwiększenie sił tarcia zarówno między warstwami, jak i między spękaniami, ograniczanie możliwości rozwarstwiania się masywu. Uwzględniając złożone warunki geologiczno-górnicze przedstawiono systemy obudów wyrobisk górniczych, w których wzmocnienie górotworu stanowi istotny element obudowy. Omówiono rozwiązania konstrukcji obudów, w których wykorzystuje się obudowy podporowe współpracujące alternatywnie z kotwiami krótkimi, długimi, mechaniczną wykładką za obudową, iniekcją, sprężaniem skał wokół wyrobiska, stosowaniem betonu natryskowego izolacyjnego i konstrukcyjnego. Rozwiązanie obudowy kotwiowej i podporowo-kotwiowej zespolonej z górotworem z podpornością wstępną jest alternatywą zapewnienia stateczności wyrobiska, w którym stosowane środki i metody są poprawione i bardziej efektywnie wykorzystane tak, że wzmocnienie górotworu wokół wyrobiska powoduje zmniejszenie obciążenia obudowy ze strony deformującego się górotworu, a obudowa ma rosnącą podporność.
    In the Polish underground mining practice, two heading support systems are commonly used. The first protects the section of the heading (rigid supports) while the second one protects the structure of the lining (i.e. yielding arch supports). In the conditions of deep mines, the surrounding rock mass should become a significant element of the supports. While cooperating with the supports, it should ensure the stability of the heading. The layered and naturally fractured rock mass around the heading may be reinforced by applying a force that limits its deformation to its surface as well as to deeper rock layers. The force then causes favourable stress conditions at the outline of the face of the heading, an increase in the friction forces both between the layers and between the fractures and a decrease in the probability of separation of the rock mass caused by bolting. While giving consideration to complex geological and mining conditions, the paper presents heading support systems in which the protection of the rock-mass constitutes a significant element of the support system. The paper also includes an overview of the support structures in which chock supports are used, cooperating alternatively with short and long rockbolts, the mechanical lining behind the supports, the injection, the compression of rocks around the heading as well as the application of insulating and structural shotcrete. The lining solution in the form of roof-bolting or roof-bolting with supports bonded with the rock mass and with an initial bearing capacity constitutes a modern alternative for providing the stability of the heading. In such a solution, the measures and methods are corrected and more effective. As a result, the protection of the rock mass around the heading causes a decreased load on the lining caused by the deformation of the rock mass while the lining is characterized by an increased load bearing capacity.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2016, 94; 53-66
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Doświadczenia ze stosowania obudów spłaszczonych typu ŁPrP, ŁPKO, ŁPSp, ŁPSpA i ŁPSp3R w warunkach KWK Knurów-Szczygłowice
    Experience of using ŁPrP, ŁPKO, ŁPSp, ŁPSpA i ŁPSp3R flattened supports in the conditions of Knurów-Szczygłowice coal mine
    Autorzy:
    Głuch, P.
    Michalik, G.
    Śledź, T.
    Kleibert, P.
    Ratajczak, A.
    Sobik, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394147.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    eksploatacja
    obudowa podporowa
    dobór obudowy do rozcinek ścianowych rozruchowych
    exploitation
    supports
    selection of supports for longwall’s set-up rooms
    Opis:
    W artykule przedstawiono doświadczenia ze stosowania obudów spłaszczonych typu ŁPrP, ŁPKO, ŁPSp, ŁPSpA i ŁPSp3R dla rozcinek ścianowych rozruchowych w warunkach JSW S.A. KWK Knurów-Szczygłowice. W artykule skoncentrowano się na zastosowanych rozwiązaniach obudów rozcinek ścianowych rozruchowych i uzyskanych rezultatach w zakresie stateczności i użyteczności rozwiązań danej konstrukcji obudowy. Przeprowadzono analizę nośności i uwarunkowań technologicznych stosowania różnych rozwiązań obudów spłaszczonych ze szczególnym uwzględnieniem odrzwi obudowy ŁPSp i ŁPrPJ, z porównania których obudowa ŁPSp ma nośność większą o około 21% przy równoczesnym zmniejszonym zużyciu stali o około 31%. Praktyczne wyniki doświadczeń pozwoliły stwierdzić, że korzystnymi rozwiązaniami obudów dla rozcinek ścianowych są obudowy z typoszeregu ŁPSpA i ŁPSp3R.
    The paper presents the experience of using the ŁPrP, ŁPKO, ŁPSp, ŁPSpA i ŁPSp3R types of flattened supports for longwall entries in the conditions of the JSW S.A. Knurów-Szczygłowice coal mine. The article concentrates on the support solutions applied in the conditions of the mine and the results in terms of stability and usefulness of the structures of the supports. An analysis of the load bearing capacity and technological conditions has been conducted for various flattened supports solutions, with special consideration given to the ŁPSp and ŁPrPJ support sets. Comparing these two, the ŁPSp exhibits a load bearing capacity that is 21% 90 higher while using 31% less steel mass. The experiment results allowed to determine that the ŁPSpA and ŁPSp3R support types are an advantageous solutions in case of longwall set-up rooms.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2017, 99; 89-108
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Magnetic Properties of Iron-Based Amorphous and Nanocrystalline Fe-Zr-X-B (X: Cu, Al) Alloy Films
    Autorzy:
    Gościańska, I.
    Toliński, T.
    Ratajczak, H.
    Sovák, P.
    Dlugoš, R.
    Konč, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013068.pdf
    Data publikacji:
    2000-03
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Fizyki PAN
    Tematy:
    73.61.Tm
    75.50.Bb
    Opis:
    Thermal stability and magnetic properties of thin films, of a few Fe-based amorphous and nanocrystalline alloys, have been studied. The alloys belong to the class Fe-M-B, whose representatives are: Fe$\text{}_{87}$Zr$\text{}_{4}$Cu$\text{}_{1}$B$\text{}_{8}$, Fe$\text{}_{87}$Zr$\text{}_{7}$B$\text{}_{6}$, and Fe$\text{}_{87}$Zr$\text{}_{7}$Al$\text{}_{1}$B$\text{}_{5}$ and are of particular interest because of their wide variety of magnetic properties. The films were prepared by flash evaporation onto liquid nitrogen cooled substrates. Measurements of the Kerr effect, the Hall effect, and ferromagnetic resonance in the films were carried out as functions of the annealing temperature. It was found that the changes in the coercive field H$\text{}_{c}$, resonance linewidth ΔH$\text{}_{pp}$, effective magnetization M$\text{}_{eff}$, Hall parameters, and resistance were correlated with the structural changes in the studied films.
    Źródło:
    Acta Physica Polonica A; 2000, 97, 3; 463-466
    0587-4246
    1898-794X
    Pojawia się w:
    Acta Physica Polonica A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analysis of yield and plant traits of oilseed rape (Brassica napus L.) cultivated in temperate region in light of the possibilities of sowing in arid areas
    Analiza plonowania i cech morfologicznych rzepaku (Brassica napus L.) uprawianego w strefie klimatu umiarkowanego, w świetle możliwości siewu w klimacie suchym
    Autorzy:
    Zajac, T.
    Klimek-Kopyra, A.
    Oleksy, A.
    Lorenc-Kozik, A.
    Ratajczak, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28430.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Botaniczne
    Opis:
    This work is a review of selected literature on the species of Brassica with the greatest economic significance. Oilseed rape (Brassica napus ssp. oleifera) currently ranks third worldwide among oilseed crops used for oil production and is the most important in the temperate zone. The manifold uses of rape include not only human consumption of oil, but also the use of post-extraction meal to feed livestock as well as industrial applications as a source of bioenergy or cellulose. The improvement in the economic position of rape among crop plants is also due to the doubling of its yield between 1970 and 2009; the average annual increase in seed yield worldwide was 27 kg ha−1 yr−1. The yield level in Europe exceeds the average yields achieved in the world, particularly in Asia. Recently, the cultivation of oilseed rape was started on a relatively large acreage in Iran where the yield amounted 2.1 t ha−1, exceeding the yields of China and India. In Poland, the acreage of oilseed rape cultivation between 1965 and 2013 increased 3–4 times, and during this period the annual increase in seed yield was 29 kg ha−1 yr−1. Under the field conditions of the temperate climate zone, winter oilseed rape yield is mainly determined by agro-climatic conditions during the growing period, the level of nitrogen fertilization, and the production potential of varieties, which is currently highest in hybrids. There is a noticeable tendency of hybrids towards formation of more siliques by individual oilseed plants. Different production categories of plants appear in a rape crop. Semi-dwarf varieties of winter rapeseed are distinguished by greater silique density, particularly on the main shoot. Moreover, these hybrids are characterized by faster growth of the root system, which enables them to take up nitrogen from the soil more efficiently.
    Praca stanowi przegląd wybranych pozycji literatury poświęconej uprawnym gatunkom z rodzaju Brassica. Skoncentrowana jest na wiodącym gospodarczo gatunku – kapusta rzepak (Brassica napus L. ssp. oleifera). Aktualnie rzepak to 3-cia roślina oleista świata, a najważniejsza dla umiarkowanej strefy klimatycznej. Głównym sposobem wykorzystania rzepaku jest przemysł spożywczy, ale wykorzystuje się również śrutę poekstrakcyjną w żywieniu zwierząt. Ważne jest również zastosowanie przemysłowe jako źródła bioenergii lub celulozy. Poprawa pozycji gospodarczej rzepaku wśród roślin rolniczych wynika także z podwojenia poziomu plonowania w okresie 1970–2009, gdy średnioroczny wzrost plonu nasion w skali świata wyniósł 27 kg ha−1 rok−1. W Polsce areał rzepaku w latach 1965–2013 wzrósł 3–4 krotnie, a coroczny przyrost plonu nasion zwiększał się o 29 kg ha−1 rok−1. W Europie poziom plonowania jest wyższy niż w świecie, a zwłaszcza w Azji. W ostatnim czasie podjęto uprawę rzepaku w Iranie, gdzie na stosunkowo dużym areale uzyskano plony nasion w wysokości 2.1 t ha−1, co przewyższa poziom plonowania w Chinach i Indiach. Plonowanie rzepaku ozimego w warunkach polowych strefy klimatu umiarkowanego determinują głównie warunki agroklimatyczne okresu wegetacji, poziom nawożenia azotem i potencjał produkcyjny odmian – aktualnie najwyższy u odmian mieszańcowych. Odmiany półkarłowe rzepaku ozimego odznaczają się większym zagęszczeniem łuszczyn, zwłaszcza na pędzie głównym. Ponadto mieszańce cechują się szybszym wzrostem systemu korzeniowego, który ma zdolność do lepszego pobierania azotu z gleby.
    Źródło:
    Acta Agrobotanica; 2016, 69, 4
    0065-0951
    2300-357X
    Pojawia się w:
    Acta Agrobotanica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Simulating the partitioning of winter rape biomass by increasing the cutting height of stems
    Autorzy:
    Zając, T.
    Oleksy, A.
    Synowiec, A.
    Dacko, M.
    Klimek-Kopyra, A.
    Ratajczak, K.
    Kulig, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2082513.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Agrofizyki PAN
    Tematy:
    agricultural harvest index
    harvest index
    stem
    diameter
    stubble mass
    yield
    Opis:
    In three seasons 2010-2013, field experiments with two hybrid cultivars of winter oilseed rape were conducted in three localities in Southern Poland, with the aim of assessing changes in the harvest index, as compared to the agricultural harvest index of winter oilseed rape, defined as the harvest index decreased by the stubble height in relation to three plant categories (small, medium and large). As a result, an increase in the height of the stubble of winter oilseed rape in the range of 0-60 cm led to an increase in the agricultural harvest index value by about 0.081 for cv. ‘Adam’, and by 0.078 for cv. ‘Poznaniak’. The agricultural harvest index values were changed mostly by the vegetative seasons (p < 0.001). An increase in the height of the stubble of winter oilseed rape by 10 cm increased the agricultural harvest index of small, medium and large plants by about 0.091, 0.075 and 0.073, respectively, as compared to the harvest index values. The linear correlation between the height of the stubble of the winter oilseed rape plants and their agricultural harvest index was significant (R2 = 0.97-0.99). Depending on the factor (cultivar, locality, vegetative season or plant category), an increase in the height of the stubble of winter oilseed rape by 10 cm contributed to an improvement in agricultural harvest index from 0.012 to 0.015 g g-1.
    Źródło:
    International Agrophysics; 2019, 33, 2; 241-253
    0236-8722
    Pojawia się w:
    International Agrophysics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    RBS/Channeling Analysis of Zinc Oxide Films Grown at Low Temperature by Atomic Layer Deposition
    Autorzy:
    Ratajczak, R.
    Stonert, A.
    Guziewicz, E.
    Gierałtowska, S.
    Krajewski, T.
    Luka, G.
    Wachnicki, L.
    Witkowski, B.
    Godlewski, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1400467.pdf
    Data publikacji:
    2013-05
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Fizyki PAN
    Tematy:
    77.55.hf
    81.05.Dz
    81.15.Hi
    68.55.ag
    82.80.Yc
    61.85.+p
    Opis:
    The results of the Rutherford backscattering/channeling study of ZnO layers are presented. ZnO layers were deposited on the silicon single crystals and GaN epitaxial layers at low temperature by atomic layer deposition. Deposition temperature varied between 100 and 300°C. A random spectra analysis was performed to determine layer thickness and composition. In turn, analysis of the aligned spectra allows us to study evolution of ingrown defects. The Rutherford backscattering study supports the results of X-ray photoelectron spectroscopy measurements, performed separately, that the ZnO-ALD layers deposited at low temperature contain a higher oxygen content. Composition measurements, performed as a function of growth temperature, show that oxygen content decreases with the increasing temperature of the atomic layer deposition growth process.
    Źródło:
    Acta Physica Polonica A; 2013, 123, 5; 899-903
    0587-4246
    1898-794X
    Pojawia się w:
    Acta Physica Polonica A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-48 z 48

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies