- Tytuł:
-
Endemie o długotrwale największych i najmniejszych częstościach zgonów na raka płuca na terenie województwa śląskiego
An endemic areas with a long-time biggest and smallest mortality rates for the lung cancer on the Silesia viovodeship territory - Autorzy:
-
Zemła, Brunon
Banasik, Tomasz R.
Kołosza, Zofia
Rumińska-Krawczyk, Renata - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1178579.pdf
- Data publikacji:
- 2013
- Wydawca:
- Instytut Medycyny Wsi
- Tematy:
-
endemie
mężczyźni i kobiety
województwo śląskie
współczynniki umieralności na raka płuc - Opis:
-
Background: The registration of deaths by causes (here:
a lung cancer, C33–C34, by ISCD&HRP, X revision) in
Silesia voivodeship (and in general for Poland) can be characterised
by a high degree of completeness giving objective
and reliable evaluations on mortality. Everywhere however
the distribution of cancer mortality rates is very unequal
(by the population groups, administrative units, etc.), what
conducting go on to looking for risk areas (endemic areas
with a long-lasting occurrence of the biggest and/or smallest
mortality rates). It is a base of more rationally fight with
cancers. Materials and methods: A lung cancer deaths data
for Silesia voivodeship has been obtained from the G.U.S.
(Main Statistical Office). A special “death certificate” guarantees
to produce an objective picture of macro-, and
micropopulation cancer mortality. Basing on the neoplasms
and demographic data (from G.U.S. as well), the following
mortality rates were calculated to be average for 11-year
period (1999–2009) and two externally periods: 1999–2002
and 2006–2009: a) age-specific rates (for 5-year age groups,
i.e. 0–4, 5–9, etc., up to the age of 85+), b) crude rates per
100 thousands and c) age-adjusted rates with the use of
direct method by M. Spiegelman’s, with the use of the age
structure of “world population” (by R. Doll’s). To evaluate
of the statistically significant between standardized mortality
rates (coun-ties : whole voivodeship) were used O.S.
Miettinen’s and P. Katz’s procedures. Results: In 1999–
2009 (i.e. during 11-years), within Silesia voivodeship,
21826 (i.e. 77.3%) men died because of the lung cancer
and 6397 (i.e. 22.7%) women; it is combined for both sexes
– 28223 cases of death were registered. Age-adjusted mortality
rate for males is 61.9/100 thousands and was distinctly
bigger then among females – 13.7/100 thousands.
However, in comparison two extreme periods (i.e. 1999–
2002 : 2006–2009), age-adjusted mortality rates because
of the lung cancer in men decreased about 11.7%, and
among women increased about 16.7%. The highest frequency
of death cases caused by the lung cancer among
men is concentrated in central and eastern part of Silesia
voivodeship, urbanized and industrial. Similarly as for
women (tab. II). The lung cancer in the borders (mainly
for villages) of Silesia voivodeship is rarely diagnosed, as
the result smaller mortality. Conclusions: 1. There is a partly
chorologic correlation between endemic areas with
a long-time the biggest and smallest lung cancer mortality,
taking into account males and females population within
Silesia voivodeship. 2. To highest risk endemic areas of the
deaths for lung cancer is need putting into the public life
more “aggressive” activities, especially concerning the primary
preventive (for example in the overcoming nicotinizm).
Wstęp: Rejestracja zgonów wg przyczyn (tutaj: nowotworów złośliwych płuca, C33–C34, wg MSKChiPZ, X rewizja) w woj. śląskim (i w ogóle w Polsce) charakteryzuje się wysokim stopniem kompletności dając miarodajne i obiektywne oceny w zakresie umieralności. Wszędzie jednak rozkład współczynników umieralności jest bardzo nierównomierny (wg grup populacyjnych, jednostek administracyjnych itd.), co prowadzi dalej do poszukiwań rejonów ryzyka (endemii) o długotrwałym występowaniu największych i/lub najmniejszych współczynników umieralności. To podstawa bardziej racjonalnej walki z nowotworami. Materiały i metody: Informacje o zgonach na nowotwory złośliwe płuca dla woj. śląskiego uzyskano w GUS. Specjalna „karta zgonu” daje rękojmię wykreowania obiektywnego obrazu makro-, czy mikropopulacyjnego umieralności na nowotwory. W oparciu o dane o nowotworach i dane demograficzne obliczono następujące rodzaje współczynników umieralności dla 11-letniego okresu (1999–2009) i dwóch okresów skrajnych: 1999–2002:2006–2009 – a) współczynniki cząstkowe (dla 5-letnich grup wieku, tj. 0–4, 5–9 aż do 85+), b) współczynniki surowe i c) współczynniki standaryzowane metodą bezpośrednią wg M. Spiegelmana, przy użyciu struktury wieku „populacji świata” (zmodyfikowanej wg R. Dolla). Do oceny istotności statystycznej pomiędzy współczynnikami standaryzowanymi (powiaty : całego województwa) użyto procedur O.S. Miettinena i P. Katza. Wyniki:W okresie 1999–2009 (tj. w ciągu 11 lat) z powodu raka płuca zmarło na terenie woj. śląskiego 21826 (tj. 77,3%) mężczyzn oraz 6397 (tj. 22,7%) kobiet; łącznie dla obu płci zarejestrowano 28223 zgony. Standaryzowany współczynnik umieralności dla mężczyzn wyniósł 61,9/100 tys. i był wyraźnie większy niż współczynnik dla kobiet – 13,7/100 tys. Jednakże w porównaniu 2 skrajnych okresów (tj. 1999–2002:2006–2009) standaryzowany współczynnik umieralności na raka płuca u mężczyzn obniżył się o 11,7%, a u kobiet wzrósł o 16,7%. Największa częstość zgonów z powodu raka płuca u mężczyzn koncentruje się w centralnej i wschodniej części woj. śląskiego, zurbanizowanej i uprzemysłowionej (ryc. 1). Podobnie jest u kobiet (ryc. 2). Na obrzeżach (głównie na wsiach) województwa zgony na raka płuca występują rzadziej. Wnioski: 1. Istnieje częściowa korelacja chorologiczna pomiędzy endemiami o długotrwale największych i najmniejszych współczynnikach umieralności na raka płuca wg płci w obrębie woj. śląskiego. 2. Do endemii o największym ryzyku zgonów na raka płuca należy wprowadzić bardziej „agresywne” działania zwłaszcza w zakresie profilaktyki pierwotnej (np. w zwalczaniu nikotynizmu). - Źródło:
-
Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine; 2013, 16, 2; 31-37
1505-7054
2084-6312 - Pojawia się w:
- Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł