Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Jaworska, H." wg kryterium: Autor


Tytuł:
Mangan całkowity oraz jego formy mobilne w wybranych glebach płowych z okolic Huty Miedzi Głogów
Total and mobile forms of manganese in the selected luvisols from the surroundings of Głogów Copper Works
Autorzy:
Jaworska, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/126474.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
gleba
całkowity mangan
analiza sekwencyjna
mangan
soil
total manganese
sequential analysis
Opis:
Występowanie manganu w glebach zależy między innymi od jego zawartości w skale macierzystej, jak również od procesu glebotwórczego, decydującego o jego profilowym rozmieszczeniu. O właściwościach i przeobrażeniach związków manganu decydują poza warunkami redox także odczyn oraz zawartość substancji organicznej i węglanu wapnia. Celem przedstawionych badań było określenie całkowitych zawartości manganu oraz jego form mobilnych w profilach gleb płowych z sąsiedztwa Huty Miedzi Głogów. Materiał badawczy stanowiły profile uprawnych gleb płowych, położonych w różnej odległości od Huty Miedzi Głogów. Całkowitą zawartość manganu oznaczono metodą AAS po mineralizacji w mieszaninie kwasów HF i HClO4, a zawartość form mobilnych manganu wg zmodyfikowanej metody analizy sekwencyjnej Millera i in. (1986). Badane gleby zaliczono do podtypu gleb płowych typowych o odczynie w zakresie od lekko kwaśnego do zasadowego i zawartości C-organicznego w poziomach Ap w zakresie 6,7÷31,2 g · kg–1. Całkowita zawartość manganu wynosiła 102,40÷332,80 mg · kg–1. Najzasobniejsze w Mn były poziomy próchniczne, natomiast najniższe jego zawartości stwierdzono w poziomach skały macierzystej we wszystkich badanych profilach. W analizie sekwencyjnej najbardziej znaczący udział w zawartości całkowitej manganu miała frakcja IV (związana z materią organiczną) około 41% oraz VI - związana z krystalicznymi tlenkami żelaza (24%) i III - związana z wolnymi tlenkami manganu (15%). Udział frakcji 1, 2 i 5 był poniżej 5% zawartości całkowitej badanego metalu. Znaczna zawartość frakcji Mn związanych z materią organiczną oraz tlenkami żelaza i manganu wskazuje na jego czasową immobilizację, co związane jest ze zmianami potencjału oksydacyjno-redukcyjnego. Zawartości całkowite nie przekraczają poziomu tła geochemicznego, co pozwala uznać gleby tego regionu za niezanieczyszczone manganem.
The occurrence of manganese in soils depends on, inter alia, its content in the bedrock as well as soil formation process which decides of its profile location. Moreover clay soils are richer in this metal than sandy soils. Redox conditions as well as pH and the content of organic substance and calcium carbonate decides about the properties and transformations of manganese compounds. The aim of this research was to determine the total content of manganese and its mobile forms in Luvisols profiles from the surroundings of Glogow Copper Works. The research material were arable soils profiles located in different proximity from Glogow Copper Works. The total content of manganese was marked using AAS method after the mineralization in the mixture of HF and HClO4 acids, and the content of mobile forms of manganese according to sequential analysis with the modification of Based on the assessment of morphology and physico-chemical properties of the investigated soils, they were classified to subtype typical Luvisols with pH in range of slightly acidic to alkaline and the content of C-organic in Ap horizons in range of 6.7÷31.2 g · kg–1. The total content of manganese was in range of 102.40÷332.80 mg · kg–1. The richest in Mn were the humus horizons, and the least rich was observed in bedrock horizons in all of the investigated profiles. In sequential analysis the most significant share in the total content of manganese had fraction IV (related to organic matter) approx. 41% and VI - related to crystal iron oxides (24%) and III - related to free manganese oxides (15%). The share of fractions I, II and V was below 5% of total content of the investigated metal. Considerable content of Mn fraction related organic matter and iron and manganese oxides indicates on its temporary immobilization, which is related to changes of oxidation-reduction potential. The total contents are not above the level of geochemical background, which allows to consider soils of this region as unpolluted.
Źródło:
Proceedings of ECOpole; 2012, 6, 2; 731-736
1898-617X
2084-4557
Pojawia się w:
Proceedings of ECOpole
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Evaluation of the Impact of the Copperwork “Glogow” on the Total Content of Manganese and Its Mobile Forms in the Vicinity of Arable Soils
Ocena oddziaływania huty miedzi „Głogów” na zawartość całkowitą manganu oraz jego form mobilnych w okolicznych glebach uprawnych
Autorzy:
Jaworska, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/387954.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
gleba
mangan całkowity
formy mobilne
analiza sekwencyjna
soil
total manganese
mobile forms
sequential analysis
Opis:
The occurrence of manganese in soils depends eg on its content in the parent rock as well as on the soil-formation process determining its profile distribution. Moreover clay soils are richer in this metal than sandy soils.The properties and transformations of manganese compounds are defined by redox conditions as well as the reaction and the content of organic substance and calcium carbonate. The aim of the present research was to determine the total contents of manganese and its mobile forms in the profiles of Luvisols in the vicinity of the Copperworks “Glogow”. The research material was made up of the profiles of arable Luvisols located at different distances from the Copperworks “Glogow”. There were made four soil test pits located at varied distances from the emitter: P1 – 6.8 km (southwards), P2 – 6.6 km (south-eastwards), P3 – 5.7 km (eastwards) and P4 – 6.5 km (southwards). In the soil samples from each genetic horizon the following soil analyses were made: texture using Cassagrande method with the modification by Pruszynski, pH in H2O and in the KCl solution (1 mol/dm3) using potentiometric method, Corg using Tiurin method, content of CaCO3 by Scheibler volume method [3]. The total content of manganese was defined with the AAS method following the mineralization in the mixture of HF and HClO4 acids and the content of mobile manganese forms, according to the modified sequence analysis by Miller et al (1986). The soils investigated were classified as the subtype of Haplic Luvisols showing the reaction ranging from slightly acid to alkaline and the content of Corg in horizons Ap from 6.7 g kg–1 to 31.2 g kg–1. The total content of manganese ranged from 102.40 g kg–1 to 332.80 mg kg–1. The Mn-richest horizons were the humus horizons, while Mn lowest contents were observed in the horizons of the parent rock in all the profiles investigated. In the sequential analysis the most important share (about 41 %) in the total content of manganese was reported for fraction IV (connected with organic matter) and fraction VI – connected with crystalline iron oxides (24 %) and fraction III – with free manganese oxides (15 %). The share of fractions 1, 2 and 5 was below 5 % of the total content of the metal. A considerable content of Mn fractions connected with organic matter and iron and manganese oxides points to its temporary immobilization, which is connected with the changes in the redox potential. The total contents do not exceed the geochemical background level, which allows for considering the soils of that region to be unpolluted with manganese.
Występowanie manganu w glebach zależy m.in. od jego zawartości w skale macierzystej, jak również od procesu glebotwórczego decydującego o jego profilowym rozmieszczeniu. Obecne w skale macierzystej metale ciężkie są na ogół mało ruchliwe i uwalniane są dopiero w wyniku procesów wietrzenia. O właściwościach i przeobrażeniach związków manganu decydują poza warunkami redoks, także odczyn oraz zawartość substancji organicznej i węglanu wapnia. Celem przedstawionych badań było określenie całkowitych zawartości manganu oraz jego form mobilnych w profilach gleb płowych z sąsiedztwa Huty Miedzi Głogów. Materiał badawczy stanowiły profile uprawnych gleb płowych położonych w różnej odległości od Huty Miedzi "Głogów". Wykonano cztery odkrywki glebowe zlokalizowane w różnej odległości od emitora: P1 - 6,8 km (w kierunku południowym), P2 - 6,6 km (w kierunku południowo-wschodnim), P3 - 5,7 km (w kierunku wschodnim) i P4 - 6,5 km (w kierunku południowym). W wybranych profilach glebowych wyodrębniono poziomy genetyczne, z których pobrano próbki glebowe i wykonano następujące analizy laboratoryjne: uziarnienie metodą Casagrande'a w modyfikacji Prószyńskiego, pH metodą potencjometryczną w H2O i w roztworze KCl o stężeniu 1 mol dm-3, Corg metodą Tiurina, zawartość CaCO3 metodą objętościową Scheiblera [3]. Całkowitą zawartość manganu oznaczono metodą AAS po mineralizacji w mieszaninie kwasów HF i HClO4, a zawartość form mobilnych manganu, wg zmodyfikowanej analizy sekwencyjnej Millera i in. (1986). Badane gleby zaliczono do podtypu gleb płowych typowych o odczynie w zakresie od lekko kwaśnego do zasadowego i zawartości Corg w poziomach Ap w przedziale (6,7; 31,2) g kg-1. Całkowita zawartość manganu wynosiła (102,40; 332,80) mg kg-1. Najzasobniejsze w mangan były poziomy próchniczne, natomiast najmniejsze jego zawartości stwierdzono w poziomach skały macierzystej we wszystkich badanych profilach. W analizie sekwencyjnej najbardziej znaczący udział w zawartości całkowitej manganu miała frakcja IV - związana z materią organiczną (około 41 %) oraz VI - związana z krystalicznymi tlenkami żelaza (24 %) i III - związana z wolnymi tlenkami manganu (15 %). Udział frakcji 1, 2 i 5 był poniżej 5 % zawartości całkowitej badanego metalu. Znaczna zawartość frakcji manganu związanych z materią organiczną oraz tlenkami żelaza i manganu wskazuje na jego czasową immobilizację, co związane jest ze zmianami potencjału oksydacyjno-redukcyjnego. Zawartości całkowite nie przekraczają poziomu tła geochemicznego, co pozwala uznać gleby tego regionu za niezanieczyszczone manganem.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2012, 19, 4-5; 403-410
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sklad mineralogiczny frakcji ilu koloidalnego w poziomach luvic i argillic wybranych gleb plowych Ziemi Dobrzynskiej
Autorzy:
Jaworska, H
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/807614.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
derywatografia
poziom argillic
gleby
gleboznawstwo
gleby plowe
poziom luvic
frakcje ilaste
rentgenografia
sklad mineralny
Opis:
W przedstawionej pracy określono skład mineralogiczny frakcji ilastej wyodrębnionej z gleb płowych, pochodzących z obszarów Ziemi Dobrzyńskiej (zlodowacenie bałtyckie, stadiał Wisły). Badaniami objęto frakcję ilastą z poziomów diagnostycznych gleb płowych, tj. luvic oraz argillic. Uzyskane wyniki, na podstawie badań rentgenograficznych i derywatograficznych, składu mineralogicznego pozwalają na zaliczenie rozpatrywanych gleb płowych, do klasy illitowej. Zwraca uwagę znaczny udział minerałów z grupy smektytów, szczególnie w poziomach Bt (argillic). Ponadto, we frakcji występują również minerały mieszanopakietowe (illit-smektyt, illit-chloryt) i domieszki kaolinitu oraz wysokodyspersyjnego kwarcu.
Mineralogy of clay fraction from selected lessive soils (Alfisols) from the Dobrzyń district (Vistula glaciation) was investigated. Mineralogical composition of the soil material was determined on the base of x-ray difiractograms and thermal analysis of clay fraction separated from E and B diagnostic horizons. It was stated that investigated soils can be classified to illitic group; with significant amounts of smectites and small quantities of kaolinite and quartz; B horizons of the soils were richer in smectites minerals compared to E horizons.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1994, 414; 35-42
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Total Content of Mercury in the Soils of the Surroundings of Lafarge-Cement Plant in Malogoszcz
Całkowita zawartość rtęci w glebach w otoczeniu Zakładów Cementowych „Lafarge” w Małogoszczy
Autorzy:
Jaworska, H.
Dąbkowska-Naskręt, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/389094.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
pyły cementowe
gleba
rtęć
alkalizacja
cement dust
soils
mercury
alkalisation
Opis:
The aim of this research was to determine the total content of mercury in soils in the surroundings of “Lafarge” – Cement Plant in Malogoszcz. “Lafarge” factory is the source of emission of alkaline dusts. Soil samples were taken from six sites located in the various distances from the “Lafarge” factory. The content of mercury in soils was analyzed using AMA 254 spectrometer. Investigated soils are classified as light soils with medium content of organic matter. The results of studies showed that soil samples in the vicinity of the source of dust emission had high pH and higher content of CaCO3. It is caused by the continuous emission of alkaline dust from the factory. The content of mercury in tested soil samples was below the natural average content of mercury in mineral soils in Poland. Emission of cement dust from the “Lafarge” – Cement Plant does not influence the content of mercury in the investigated soils.
Celem badań było określenie całkowitej zawartości rtęci w glebach sąsiadujących z Zakładem Cementowym "Lafarge" w Małogoszczy. Zakłady są źródłem emisji pyłów cementowych o charakterze alkalicznym. Próbki glebowe pobrano z sześciu punktów z głębokości 0-20 cm i 20-40 cm w różnej odległości od cementowni. Całkowitą zawartość rtęci oznaczono za pomocą spektrometru AMA 254. Badane gleby można zaliczyć do kategorii gleb lekkich o średniej zawartości C-organicznego. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że próbki gleb w pobliżu źródła emisji wykazują większe wartości pH i zawartości CaCO3. Jest to spowodowane stałą emisją pyłów alkalicznych. Zawartość całkowita rtęci w badanych próbkach glebowych była mniejsza od naturalnej średniej zawartości rtęci w glebach mineralnych Polski. Emisja zanieczyszczeń z Cementowni Małogoszcz nie spowodowała zwiększenia całkowitej zawartości rtęci w badanych glebach.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2011, 18, 9-10; 1245-1250
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Influence of the Głogów copper works on the content of mobile forms of copper and zinc in arable soils
Wpływ Huty Miedzi Głogów na zawartość mobilnych form miedzi i cynku w okolicznych glebach uprawnych
Autorzy:
Jaworska, H.
Dabkowska-Naskret, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1188028.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Tematy:
soils
copper
zinc
Opis:
Celem badań była ocena wpływu Huty Miedzi Głogów na profilową dystrybucję oraz mobilność miedzi i cynku w okolicznych glebach uprawnych. Materiał badawczy stanowiły profile glebowe położone w odległości 5,7-6,8 km w kierunku południowo-wschodnim od emitora. W próbkach glebowych pochodzących z 4 profili gleb uprawnych sklasyfikowanych jako gleby płowe typowe oznaczono: uziarnienie, pH KCl (1 mol dm- 3 ) i pH w H2O, C-organiczny oraz całkowitą zawartość Cu i Zn metodą ASA po mineralizacji w kwasach HF i HClO4, a zawartość form mobilnych Cu i Zn metodą analizy sekwencyjnej. Pod względem uziarnienia badane profile zaliczono do pyłów gliniastych. W badanych glebach pH było w zakresie pHH o 7,33-8,55 oraz pHKCl 5,81-7,75, przyjmując najniższe wartości w poziomach Bt. Stwierdzono obecność węglanu wapnia, oprcz profilu (P1), którego zawartość wynosiła 0,43%-11,60%. Najzasobniejsze w CaCOg były poziomy C oraz poziomy Bt. Zawartość C-organicznego w poziomach próchnicznych wynosiła 7,0-18,1 g kg- 1 , całkowita zawartość Cu 4,04-57,75 mg kg- 1 . Stwierdzono wyraźnie wyższą całkowitą zawartość Cu w poziomach Ap oraz najniższą w poziomach C, co wskazuje na antropogeniczne wzbogacenie poziomów Ap w Cu. Wyniki analizy sekwencyjnej wskazują na dominujący udział w poziomach powierzchniowych frakcji V, tj. form związanych z materią organiczną, w pozostałych poziomach przeważa frakcja Cu związana z tlenkami żelaza. Całkowita zawartość Zn wynosiła 3,34-42,65 mg kg- 1 , a najwyższą zawartość tego pierwiastka stwierdzono w poziomach Ap, najniższą w poziomach Eet. Analiza specjacyjna wykazała najwiekszą zawartość Zn w formie związanej z krystalicznymi tlenkami żelaza (frakcja VI), a najniższą we frakcji I i II, tj. w formach wodnorozpuszczalnych i wymiennych. Badane gleby w większości (oprócz profilu P1) można zaklasyfikować do gleb niezanieczyszczonych Cu i Zn, co wskazuje, że bliskość Huty Głogów (oprócz jednego przypadku) nie eliminuje badanych gleb z użytkowania rolniczego.
Źródło:
Journal of Elementology; 2012, 17, 1; 57-66
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Influence of the Glogow Copper Works on the content of mobile forms of copper and zinc in arable soils
Wpływ Huty Miedzi Głogów na zawartość mobilnych form miedzi i cynku w okolicznych glebach uprawwnych
Autorzy:
Jaworska, H.
Dabkowska-Naskret, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/13852.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Opis:
The aim of this research has been to investigate the influence of the Głogów Copper Works on profile distribution and mobility of copper and zinc in cultivated soils in the vicinity of the plant. The following were determined in soil samples from 4 cultivated soil profiles classified as Luvisols: soil texture, pH in KCl, pH in H2O, organic carbon, total Cu and Zn content using the ASA method after mineralization in HF and HClO4 acids and the content of mobile forms of Cu and Zn using the sequential method. In terms of grain size distribution, the profiles were classified as loamy silt. The soil pH was in range of p H ^ o 7.33-8.55 and PHKCI 5.81-7.75. Except for P1 profile, the presence of CaCOg was observed in all soil profiles. C and Bt horizons were the richest in CaCO3. The content of C-organic in humus horizons was in the range of 7.0-18.1 g kg- 1 . The total Cu content was in the range of 4.04-57.75 mg kg- 1 . In Ap horizons, the total Cu content was significantly higher, but in C horizons it was the lowest, which indicates that Ap horizons had been enriched with Cu by human activity. The results of the sequential analysis indicate the dominant share of fraction V, associated with organic matter, in the surface horizons. In the remaining horizons, the Cu fraction associated with iron oxides dominates. The total content of Zn was in the range of 3.34-42.65 mg kg- 1 . The highest content of this element was observed in Ap horizons, and the lowest occurred in Eet horizons. The speciation analysis showed the highest content of Zn in the form associated with crystalline iron oxides (fraction VI), and the lowest in fractions I and II, i.e. soluble in water and exchangeable forms. Most of the investigated soils (apart from P1 profile) may be classified as unpolluted with Cu and Zn, which shows that the proximity of the Głogów Copper Works does not preclude agricultural use of the analyzed soils (with one exception).
Celem badań była ocena wpływu Huty Miedzi Głogów na profilową dystrybucję oraz mobilność miedzi i cynku w okolicznych glebach uprawnych. Materiał badawczy stanowiły profile glebowe położone w odległości 5,7-6,8 km w kierunku południowo-wschodnim od emitora. W próbkach glebowych pochodzących z 4 profili gleb uprawnych sklasyfikowanych jako gleby płowe typowe oznaczono: uziarnienie, pH KCl (1 mol dm- 3 ) i pH w H2O, C-organiczny oraz całkowitą zawartość Cu i Zn metodą ASA po mineralizacji w kwasach HF i HClO4, a zawartość form mobilnych Cu i Zn metodą analizy sekwencyjnej. Pod względem uziarnienia badane profile zaliczono do pyłów gliniastych. W badanych glebach pH było w zakresie pHH o 7,33-8,55 oraz pHKCl 5,81-7,75, przyjmując najniższe wartości w poziomach Bt. Stwierdzono obecność węglanu wapnia, oprcz profilu (P1), którego zawartość wynosiła 0,43%-11,60%. Najzasobniejsze w CaCOg były poziomy C oraz poziomy Bt. Zawartość C-organicznego w poziomach próchnicznych wynosiła 7,0-18,1 g kg- 1 , całkowita zawartość Cu 4,04-57,75 mg kg- 1 . Stwierdzono wyraźnie wyższą całkowitą zawartość Cu w poziomach Ap oraz najniższą w poziomach C, co wskazuje na antropogeniczne wzbogacenie poziomów Ap w Cu. Wyniki analizy sekwencyjnej wskazują na dominujący udział w poziomach powierzchniowych frakcji V, tj. form związanych z materią organiczną, w pozostałych poziomach przeważa frakcja Cu związana z tlenkami żelaza. Całkowita zawartość Zn wynosiła 3,34-42,65 mg kg- 1 , a najwyższą zawartość tego pierwiastka stwierdzono w poziomach Ap, najniższą w poziomach Eet. Analiza specjacyjna wykazała najwiekszą zawartość Zn w formie związanej z krystalicznymi tlenkami żelaza (frakcja VI), a najniższą we frakcji I i II, tj. w formach wodnorozpuszczalnych i wymiennych. Badane gleby w większości (oprócz profilu P1) można zaklasyfikować do gleb niezanieczyszczonych Cu i Zn, co wskazuje, że bliskość Huty Głogów (oprócz jednego przypadku) nie eliminuje badanych gleb z użytkowania rolniczego.
Źródło:
Journal of Elementology; 2012, 17, 1
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Manganese mobility in soils under the impact of alkaline dust emission
Mobilność manganu w glebach będących pod wpływem pyłów alkalicznych
Autorzy:
Dabkowska-Naskret, H.
Jaworska, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15990.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Opis:
Manganese is required by plants for photosynthesis. It is also is a key activator in anumber of critical processes in plant tissues. Moreover, it has been proven that Mn is an essential element for animals and people. Manganese deficiency may occur in soils that are sandy alkaline or calcareous. The objective of the study was to asses the long-term impact of alkaline cement dust, emitted by the Lafarge Cement Plant in Bielawy (Kujawy region) on manganese availability in soils in the vicinity of the source of emission. The mobility of Mn was estimated by DTPA-extraction of soil samples. It was stated that DTPA-extractable Mn was in the range of 0.81-12.07 mg kg 1 i.e. below the recom- mended limits for the proper plant growth. The lowest content was detected in soils adja- cent to the cement plant, with the highest pH due to the most intensive alkaline dust emission. Cement dust acts like a liming substance and affects manganese mobilitv.
Źródło:
Journal of Elementology; 2013, 18, 3
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Profilowa dystrybucja i mobilność ołowiu w wybranych glebach uprawnych z obszaru Pradoliny Głogowskiej
Profile distribution and the mobility of lead in the selected arable soils from the Pradolina Glogowska
Autorzy:
Jaworska, H.
Dąbkowska-Naskręt, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/126869.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
gleba
ołów
analiza sekwencyjna
soil
lead
sequential analysis
Opis:
Analiza zawartości form całkowitych mikroelementów w glebach oraz ich mobilności umożliwia ocenę stanu środowiska na danym terenie oraz określenie wpływu czynników antropogennych na funkcjonowanie różnych ekosystemów przyrodniczych. Celem niniejszej pracy było określenie mobilności oraz profilowej dystrybucji ołowiu w uprawnych glebach płowych z obszaru Pradoliny Głogowskiej. Całkowitą zawartość ołowiu oznaczono metodą ASA po mineralizacji w mieszaninie kwasów HF i HClO4, natomiast zawartość form mobilnych Pb, wg analizy sekwencyjnej Millera i in. (1986) w modyfikacji Dąbkowskiej-Naskręt (1998). Morfologia, uziarnienie i właściwości fizykochemiczne pozwoliły zakwalifikować badane gleby do podtypu gleb płowych typowych, wytworzonych z utworów pyłowych oraz do gleb o odczynie w zakresie od lekko kwaśnego do zasadowego. Całkowita zawartość ołowiu wynosiła 17,40÷45,36 mg · kg–1. Wartości te nie przekraczają poziomu tła geochemicznego, co pozwala uznać gleby tego regionu za niezanieczyszczone tym pierwiastkiem. W analizie sekwencyjnej największy udział w zawartości całkowitej dla ołowiu miała frakcja VII (rezydualna) - około 40%, a najmniejszy frakcje 1-3 - poniżej 5% zawartości całkowitej badanego metalu. Uzyskane wyniki wskazują na stosunkowo małą mobilność ołowiu w badanych glebach. Gleby te mogą być przeznaczone pod wszystkie uprawy ogrodnicze i rolnicze zgodnie z zasadami racjonalnego wykorzystania rolniczej przestrzeni produkcyjnej.
Analysis of the contents of total forms of microelements in soils and their respective fractions and mobility enables the assessment of the environment in the area and identifying the impact of anthropogenic factors on the functioning of various natural ecosystems. The aim of the research was to determine to the mobility and profile distribution of sequentially isolated forms of lead in arable Luvisols of various texture from The Pradolina Głogowska. The total content of metals tested was performed using ASA method, after the digestion in mixture of HF and HClO4 and the content of mobile forms of Pb using Miller et al (1986) sequential analysis with Dąbkowska-Naskręt modification (1998). In the soils studied the total content of lead was 17.40÷45.36 mg · kg–1. These values do not exceed the geochemical background level, which makes the soils of this region not to be contaminated in this element. The sequential analysis showed that the highest share in total lead content was fraction VII (residual) of approximately 40% and the lowest in fractions 1-3 below 5% of total metal. The results obtained allow to quality the soils tested to uncontaminated, with lead content on the natural geochemical background content for fallow soils. The results also indicate a relatively low mobility of lead in soils. These soils can be used for all agricultural and horticultural crops, in accordance with the principles of rational use of agricultural production area.
Źródło:
Proceedings of ECOpole; 2011, 5, 1; 239-243
1898-617X
2084-4557
Pojawia się w:
Proceedings of ECOpole
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Profile Distribution and Mobility of Lead in Selected Arable Soils from Pradolina Glogowska
Profilowa dystrybucja i mobilność ołowiu w wybranych glebach uprawnych z obszaru Pradoliny Głogowskiej
Autorzy:
Jaworska, H.
Dąbkowska-Naskręt, H.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/388609.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
gleba
ołów
analiza sekwencyjna
soil
lead
sequential analysis
Opis:
Analysis of the total content of microelements in soils and their speciation and mobility enables to asses the quality of the environment and identify the impact of anthropogenic factors on the functioning of various natural ecosystems. The aim of the research was to determine the mobility and profile distribution of lead and sequentially isolated fractions of lead in arable Luvisols of various texture from Pradolina Glogowska. The total content of metals was performed using AAS method, after the digestion of soils in mixture of HF and HClO4 and the content of mobile forms of Pb using sequential analysis. In the soils studied the total content of lead was in the range 17.40–45.36 mg kg–1. These values do not exceed the geochemical background level, for this metal. The sequential analysis showed that the highest share in total lead content was fraction VII (residual) of approximately 40 % and the lowest in fractions I–III below 5 % of the total metal. The above results allow to classify the soils tested to uncontaminated. The results also indicate a relatively low mobility of lead in soils. These soils can be used for all agricultural and horticultural crops production, due to principles of rational use of agricultural production area.
Analiza całkowitych zawartości mikrślementów w glebach oraz ich mobilności umożliwia ocenę stanu środowiska na danym terenie oraz określenie wpływu czynników antropogennych na funkcjonowanie ekosystemów przyrodniczych. Celem niniejszej pracy było określenie mobilności oraz profilowej dystrybucji ołowiu w uprawnych glebach płowych z obszaru Pradoliny Głogowskiej, będących pod wpływem oddziaływania Huty Miedzi Głogów. Całkowitą zawartość ołowiu oznaczono metodą AAS po mineralizacji w mieszaninie kwasów HF i HClO4, natomiast zawartość form mobilnych Pb, wg zmodyfikowanej przez Millera i in. (1986) [6] analizy sekwencyjnej. Morfologia, uziarnienie i właściwości fizykochemiczne pozwoliły zakwalifikować badane gleby do podtypu gleb płowych typowych, wytworzonych z utworów pyłowych oraz do gleb o odczynie w zakresie od lekko kwaśnego do zasadowego. Całkowita zawartość ołowiu wynosiła 17,40-45,36 mg kg-1. Wartości te nie przekraczają poziomu tła geochemicznego, co pozwala uznać gleby tego regionu za niezanieczyszczone tym pierwiastkiem. W analizie sekwencyjnej największy udział w zawartości całkowitej ołowiu miała frakcja 7 (rezydualna) około 40 %, a najmniejszy frakcje 1-3, poniżej 5 % zawartości całkowitej badanego metalu. Uzyskane wyniki wskazują na stosunkowo małą mobilność ołowiu w badanych glebach. Gleby te mogą być przeznaczone pod wszystkie uprawy ogrodnicze i rolnicze, zgodnie z zasadami racjonalnego wykorzystania rolniczej przestrzeni produkcyjnej.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2011, 18, 11; 1417-1424
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Acidity and related properties in arable soils in the midst of KCW-Kujawy lime and cement plant
Zmiany odczynu i wlasciwosci sorpcyjnych gleb uprawnych w otoczeniu kombinatu chemiczno-wapienniczego KCW Kujawy
Autorzy:
Ciesla, W
Zalewski, W
Jaworska, H
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/797545.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
gleby
tereny przemyslowe
pyly cementowe
zakwaszenie
Kombinat Chemiczno-Wapienniczy KCW Kujawy
odczyn gleby
Opis:
The samples have been taken from 8 500 ha of the soils located arround the Lime and Cement Plant ‘KUJAWY’ at Bielawy. The surface and profile test points were located at the square grid intersections with a 500 m module. An environmental variation range in the soil has been determined with regard of forms of a soil acidity, secondary calcium carbonate content and exchangeable cations and soil solution composition. A chemical analysis of the cement dusts emitted by Cement Plant demonstrates high level of calcium content (42-49 %), potassium (6 %) as well as the series of macro- and microelements that can influence on composition and properties of the soils and nutrition status of the plants. The area surrounded of ‘KCW-KUJAWY’ has been divided between three zones of different pH-reactions and the other soil properties. The highest alkalinity was observed in the first zone, located close to the Cement Plant where reaction pH(KCl)~ 8 is registered and a soil solution with sorptive complex are dominated by Ca²⁺ up to 95 % of saturation. The lower alkalinity and Ca²⁺ concentration in a sorptive complex and a soil solution are registered in the second zone, located at a significant distance from the Cement Plant. In the third zone, the KCW has a little influence on the soils in consideration of pH-reaction and other properties. However, the relatively high amount of exchageable K⁺ and in soil solution had been noted, also at the significant distance from KCW. The classification ‘by types’ with regard of secondary accumulation of CaCO₃, pH-reaction and degree of the sorptive complex saturation with Ca²⁺ in a near top surface horizons indicates that it is neccessary to renew the valuation of the gray-brown podzolic soils and the brown soils located close to KCW towards the calcisols soil type (distinguished in the same classifications).
Z obszaru około 8.5 tyś. ha otoczenia Kombinatu Cementowo-Wapiennego KCW ‘Kujawy’ w Bielawach pobrano próby powierzchniowe i profilowe gleb uprawnych na podstawie siatki kwadratów o boku 500 m. Określono zasięg zmian środowiska glebowego w zakresie odczynu, zawartości węglanu wapnia oraz składu kationów wymiennych w kompleksie sorpcyjnym i roztworze glebowym. Analiza chemiczna pyłów cementowych emitowanych przez Kombinat wykazała dużą zawartość wapnia (42- 49 %) oraz potasu (6 %), jak również szereg innych makro- i mikroelementów, których ilości mogą rzutować na skład i właściwości gleb oraz odżywianie roślin. W terenie otaczającym KCW ‘Kujawy’ wydzielono trzy strefy zmian odczynu i właściwości gleb uprawnych. Największą alkalizację zaobserwowano w strefie pierwszej, położonej najbliżej zakładu, w której odczyn wynosi pHKCl ~ 8 a w roztworze glebowym i kompleksie sorpcyjnym dominuje Ca²⁺ zajmując do 95 % wysycenia.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1994, 413; 75-81
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Available and potentially available zinc in arable black earths (gleyic chernozems) under conventional soil management
Autorzy:
Dąbkowska-Naskręt, H.
Jaworska, H.
Bartkowiak, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/207023.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:
agricultural soils
soil management
zinc
gleby rolnicze
gospodarka gruntami
cynk
Opis:
Based on a seven step sequential extraction procedure, available and potentially available fractions of zinc in agricultural soils classified to black earths (gleyic chernozems) being under conventional soil management were separated, it was found that zinc is present mostly in non available fractions and the content of labile zinc is scant. The total contents of Zn ranged from 22.7 to 221.0 mg/kg. The exchangeable Zn was low accounting for less than 7% of the total in most soils. Zinc availability is restricted due to fixation of metal to soil components: iron oxides and organic matter. Zinc was also found in significant amounts in residual fraction, which refers to metal tightly bound in crystal lattice of primary minerals. The study shows that in majority of analyzed soils, available zinc is below the deficit limit. It is necessary to recognize the scale of the problem due to possible application of Zn fertilizer.
Źródło:
Environment Protection Engineering; 2017, 43, 3; 181-188
0324-8828
Pojawia się w:
Environment Protection Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Total Content of Mercury in Arable Soils in the Vicinity of Lafarge-Cement Poland SA Plant ("Kujawy" Bielawy)
Całkowita zawartość rtęci w glebach uprawnych w otoczeniu Zakładów Lafarge--Cement Polska SA, Zakład "Kujawy" w Bielawach
Autorzy:
Jaworska, H.
Dąbkowska-Naskręt, H.
Różański, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/388085.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
gleba
alkalizacja
rtęć
pyły
soils
alkalization
mercury
dusts
Opis:
In the area of Kujawy-Pomerania province in Bielawy town the limestone is exploited which is the main resource in the production process carried out by Lafarge-Cement Plant. The alkaline reaction of emitted dusts caused excessive alkalisation of the surrounding soils which are also simultaneously contaminated by trace metals (including mercury). The aim of the study was to assess the impact of Lafarge-Cement Poland SA Plant ("Kujawy" Bielawy) activity on total content of mercury in arable soils in the vicinity of the plant. As a research material served arable soil gathered at various distances from the plant. Samples were collected from surface (0-20 cm) and subsurface (20-40 cm) horizons. Moreover samples were also collected from two soil profiles classified as Haplic Luyisol (Piechcin) and Haplic Podzol (Krotoszyn). The total content of mercury was determined in solid samples by atomic spectrometry method using AMA 254 mercury analyser. The results were as follows: in the 0-20 cm horizons within the range of 11.20-27.09 (4g o kg-1 and in 20-40 cm horizons - from 11.53 to 26.48 ug o kg-1. In profile samples, the total mercury content was within the range of 3.89-27.15 ug o kg-1. In the Haplic Luvisol the highest total content of Hg was detected at the C horizon, the lowest however at Eet horizon. In the case of the Haplic Podzol, the highest concentration of Hg was found in surface and subsurface horizons. The assessment of the total mercury content in soils surrounding Lafarge-Cement Poland SA Plant, did not confirm the influence of cement dusts on mercury contamination.
Celem podjętych badań była ocena wpływu Zakładów Cementowo-Wapienniczych "Lafarge" Zakład w Bielawach na całkowitą zawartość rtęci w glebach uprawnych w okolicy Zakładów. Materiał badawczy stanowiły próbki gleb uprawnych, zlokalizowane w różnej odległości od Zakładów, które pobrano z dwóch głębokości oraz próbki pochodzące z dwóch profili glebowych, które zaklasyfikowano (wg PTG) jako: glebę płową typową (Piechcin) i bielicową właściwą (Krotoszyn). Całkowitą zawartość rtęci oznaczono metodą spektrometrii atomowej z wykorzystaniem analizatora AMA-254. Badane gleby zaliczono do piasków gliniastych (PN-R-04033). Odczyn gleb był zróżnicowany w zależności od lokalizacji punktu badawczego - pHKcl wahało się od 5,21 do 7,68. Zawartość C-organicznego mieściła się w zakresie 4,1-16,0 g o kg-1. W większości badanych próbek nie stwierdzono obecności CaCO3 z wyjątkiem dwóch punktów badawczych, w których CaCO3 występował w poziomach wierzchnich, odpowiednio 10,2 % i 5,1 % oraz 9,3 % i 1,6 %. Natomiast jedynie w próbkach profilowych z Krotoszyna stwierdzono obecność CaCO3 w wierzchnich poziomach: 5,9 i 5,0 %. Całkowita zawartość Hg w glebach kształtowała się następująco: w poziomach 0-20 cm mieściła się w zakresie 11,20-27,09 ug o kg-1, a w poziomach 20-40 cm - 11,53-26,48 ug o kg-1. W próbkach profilowych, zawartości te wahały się w zakresie 3,89-271,50 ug o kg-1. W większości badanych próbek większe całkowite zawartości Hg występowały w poziomach powierzchniowych, co może wynikać z zaabsorbowania tego metalu przez substancję organiczną i minerały ilaste. Średnia zawartość Hg w badanych glebach mieściła się poniżej zawartości naturalnej tego pierwiastka w glebach Polski, która wynosi 0,05-0,30 mg o kg-1. Ocena całkowitej zawartości Hg w glebach z okolicy Zakładów w Bielawach nie wykazała wpływu pyłów cementowych na zanieczyszczenie rtęcią okolicznych gleb.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2009, 16, 10; 1299-1304
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cation exchange capacity of clay rich soils in relation to mineralogical composition and organic matter content
Autorzy:
Dabkowska-Naskret, H
Jaworska, H.
Kobierski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1450278.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Agrofizyki PAN
Tematy:
organic matter
capacity
clay rich soil
mineralogical composition
aluminium oxide
soil component
clay fraction
manganese oxide
soil
cation exchange
whole soil
free iron
terrestrial ecosystem
Opis:
Contribution of clay mineral phase (<2 um) and organic matter to the cation exchange capacity (CEC) of two clayey soils (gleyic black earths from Gniew) was investigated. The XRD analysis showed dominance of illite and mixed laver illite/smectite as well as the presence of smectite, chlorite and trace of kaolinite in the clay fraction of studied soils. CEC of the soils ranged between 22.08-32.64 cmol(+)/kg. After removal of organic matter with 30% H2O2, CEC the above values decreased significantly. However, the CEC of organic and inorganic components is not an additive. This may be explained by the formation of organo-mineral complexes, which might lower the CEC of the soil as a whole.
Źródło:
Acta Agrophysica; 2001, 50; 113-118
1234-4125
Pojawia się w:
Acta Agrophysica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The influence of litho- and pedogenic processes on Luvisols formation of selected area of Vistula Glaciation
Autorzy:
Jaworska, H.
Dąbkowska-Naskręt, H.
Kobierski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2060473.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
luvisols
lithological discontinuity
lessivage
glacial sediments
Opis:
The objective of the study was to determine the effect of litho- and pedogenic processes on soils of the selected area of Vistula Glaciation, based on profile distribution of unweathered components such as titanium, zirconium and silica in relation to their morphology, mineralogy, micromorphology and physicochemical properties. The predominant type of soilin the study area are Luvisols. Analysis of texture allowed to classify the investigated soils to sandy silts with loamy material as their subsoil. In the bulk soil silica dominates and its content was in the range 71.4 to 88.6%. The content of TiO2 within the profiles is fairy similar, without clear patterns in the profile distribution. The total content of zirconium in the samples was in range of 95.13 to 212.15 mg x kg-1. In the profile distribution of zirconium higher content of Zr was observed in the upper horizons compared to the top layerin all of theanalysed profiles, indicating different origin of soil material. Statistical analysis showed positive correla- tion between the total content of zirconium and the content of fraction 0 0.05-0.002 mm (correlation coefficient value: 0.692384; significance level - p < 0.05) and negative correlation between zirconium and clay content (correlation coefficient: -0.668157; p < 0.05). The lithologic discontinu i ty within profiles of the investigated soils has been additionally has proved by X-ray analysis of the clay fraction. The micromorphological analysis confirmed the complex genesis of the studied soils. The results of the study clearly showed an overall inhomogeneity and stratification of the soils. Studied Luvisols did not form as weath- ering product of homogeneous bedrock. Changes in granulometric and chemlcal composition within soil profiles are the consequence of translocation of clay fraction during lessivage as well as lithologic discontinul ty of the solum.
Źródło:
Geological Quarterly; 2014, 58, 4; 685--694
1641-7291
Pojawia się w:
Geological Quarterly
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ pyłów cementowych na niektóre właściwości gleb oraz stan drzewostanów sosnowych w otoczeniu Zakladów Cementowo-Wapienniczych "Lafarge" w Bielawach
Influence of cement dust on some properties of soils and the condition of pine forest stands in the surroundings of "Lafarge-Cement" Poland in Bielawy
Autorzy:
Jaworska, H.
Dąbkowska-Naskręt, H.
Sawilska, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/126271.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
pył cementowy
gleba
sosna pospolita (Pinus sylvestris L.)
cement dust
soil
pine (Pinus silvestris L.)
Opis:
Celem podjętych badań była ocena wpływu pyłów cementowo-wapienniczych na niektóre właściwości gleb oraz na stan drzewostanów sosnowych w otoczeniu Zakładów Cementowo-Wapienniczych „Lafarge” w Bielawach. Badania przeprowadzono na próbkach pochodzących z dwóch profili gleb uprawnych: gleba bielicowa właściwa (P1), zlokalizowana na skraju lasu sosnowego, i gleba płowa typowa (P2) - oddalona o 200 m od lasu mieszanego, leżąca w pobliżu emitora. Materiał roślinny stanowiły igły z drzewostanów sosnowych położonych w sąsiedztwie pól uprawnych, z których pochodziły próbki glebowe. W próbkach glebowych oznaczono uziarnienie, odczyn, C-organiczny, kationową pojemność sorpcyjną oraz zawartość CaCO3. Ocenę materiału roślinnego (po segregacji wg wieku igieł) przeprowadzono za pomocą programu komputerowego Digishape (Cortex Nova 2005). Analizowane gleby charakteryzują się uziarnieniem odpowiadającym piaskom słabo gliniastym (P1) i piaskom gliniastym (P2). Badane gleby mają odczyn lekko kwaśny (pHKCl 5,6÷6,5). Poziomy powierzchniowe charakteryzują się wyraźnie większymi wartościami pH, co wynika ze wzbogacenia tych poziomów w CaCO3. Zawartość próchnicy w poziomach Ap była typowa dla gleb badanego regionu i wynosiła 1,14 g·kg–1 (P1) i 0,78 g·kg–1 (P2). Z analizy biometrycznej igieł sosnowych wynika, że ich powierzchnia oraz długość maleją z biegiem lat, natomiast szerokość rośnie. Materiał roślinny pochodzący z drzew rosnących bliżej emitora charakteryzuje się znacznie mniejszą powierzchnią asymilacyjną. Igły sosnowe były w tym przypadku krótsze i węższe.
The aim of the study was to characterize the impact of cement lime dust emitted from the “Lafarge” factory in Bielawy on selected soil properties and estimate the condition of pine forest stands from the surrounding area. Soil samples from two soil profiles: typical podzolic soil (profile P1) located on the edge of pine forest and arable lessive soil (profile P2) located 200 m from the forest, were investigated. Plant material contained pine needles of different age. Conifer needles morphology has been performed using Digishape (Cortex Nova, 2005) program. Analysed soils were classified to sandy, slightly alkaline soils. In surface horizons the content of CaCO3 was in the range 1÷5,9%. Morphological analysis of pine needles showed that the surface area and the length of needles decreases with the age, but the width of the needles increases. Needles sampled from the vicinity of the cement factory have had much lower surface area; the length and width were smaller, too. The data from the study and the susceptibility to degradation of the soils due to their sandy texture, pH and CaCO3 contents as well as significant changes in the morphology of pine needles indicate the necessity of monitoring the surroundings of “Lafarge” factory in Bielawy.
Źródło:
Proceedings of ECOpole; 2010, 4, 1; 141-146
1898-617X
2084-4557
Pojawia się w:
Proceedings of ECOpole
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies