Influence of the Głogów copper works on the content of mobile forms of copper and zinc in arable soils

Celem badań była ocena wpływu Huty Miedzi Głogów na profilową dystrybucję oraz mobilność miedzi i cynku w okolicznych glebach uprawnych. Materiał badawczy stanowiły profile glebowe położone w odległości 5,7-6,8 km w kierunku południowo-wschodnim od emitora. W próbkach glebowych pochodzących z 4 profili gleb uprawnych sklasyfikowanych jako gleby płowe typowe oznaczono: uziarnienie, pH KCl (1 mol dm- 3 ) i pH w H2O, C-organiczny oraz całkowitą zawartość Cu i Zn metodą ASA po mineralizacji w kwasach HF i HClO4, a zawartość form mobilnych Cu i Zn metodą analizy sekwencyjnej. Pod względem uziarnienia badane profile zaliczono do pyłów gliniastych. W badanych glebach pH było w zakresie pHH o 7,33-8,55 oraz pHKCl 5,81-7,75, przyjmując najniższe wartości w poziomach Bt. Stwierdzono obecność węglanu wapnia, oprcz profilu (P1), którego zawartość wynosiła 0,43%-11,60%. Najzasobniejsze w CaCOg były poziomy C oraz poziomy Bt. Zawartość C-organicznego w poziomach próchnicznych wynosiła 7,0-18,1 g kg- 1 , całkowita zawartość Cu 4,04-57,75 mg kg- 1 . Stwierdzono wyraźnie wyższą całkowitą zawartość Cu w poziomach Ap oraz najniższą w poziomach C, co wskazuje na antropogeniczne wzbogacenie poziomów Ap w Cu. Wyniki analizy sekwencyjnej wskazują na dominujący udział w poziomach powierzchniowych frakcji V, tj. form związanych z materią organiczną, w pozostałych poziomach przeważa frakcja Cu związana z tlenkami żelaza. Całkowita zawartość Zn wynosiła 3,34-42,65 mg kg- 1 , a najwyższą zawartość tego pierwiastka stwierdzono w poziomach Ap, najniższą w poziomach Eet. Analiza specjacyjna wykazała najwiekszą zawartość Zn w formie związanej z krystalicznymi tlenkami żelaza (frakcja VI), a najniższą we frakcji I i II, tj. w formach wodnorozpuszczalnych i wymiennych. Badane gleby w większości (oprócz profilu P1) można zaklasyfikować do gleb niezanieczyszczonych Cu i Zn, co wskazuje, że bliskość Huty Głogów (oprócz jednego przypadku) nie eliminuje badanych gleb z użytkowania rolniczego.