Autor: Grabowski, Dariusz - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Kujawy i ziemia dobrzyńska oraz ich elity rycerskie w Królestwie Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego w latach 1320–1343
Cuiavia and Dobrzyń land and their chivalric elites in the kingdom of Władysław the Elbow-High and Casimir the Great in 1320‒1343
Autorzy:: Szybkowski, Sobiesław
Karczewski, Dariusz
Grabowski, Janusz
Graczyk, Waldemar
Wajs, Hubert
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/chapters/25805881.pdf
Data publikacji:: 2021-12-17
Wydawca:: Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:: Kujawy
ziemia dobrzyńska
Władysław Łokietek
Kazimierz Wielki
krzyżacy
rycerstwo
elity społeczne
wojna
Cuiavia
Land of Dobrzyń
Władysław the Elbow-High
Casimir the Great
Teutonic Knights
chivalry
social elites
war
Opis:: Rycerstwo kujawskie i dobrzyńskie w większości zachowało się lojalnie wobec swoich panów przyrodzonych w trudnych latach wojny polsko-krzyżackiej i lat okupacji. Niektórzy spośród nich przypłacili to przymusową emigracją podczas okupacji krzyżackiej z lat 1332‒1337/1343, choć dotyczyło to zapewne jedynie części elity urzędniczej. Słabo poświadczona przez źródła polityka nominacyjna Władysława Łokietka z lat 1320‒1333 i jego syna Kazimierza Wielkiego z lat 1333‒1343 zdaje się wskazywać, że na Kujawach popierali oni przedstawicieli tradycyjnych miejscowych rodzin elitarnych, zwłaszcza wywodzących się z kujawskich linii rodu Pomianów i Leszczyców. Duże znacznie na Kujawach Brzeskich za czasów wspomnianych władców osiągnęli przedstawiciele miejscowej linii rodu Ogonów. Zapewne podobnie było w ziemi dobrzyńskiej, choć tu widać próbę wprowadzenia przez Łokietka na tamtejsze urzędy osób spoza tradycyjnej tamtejszej elity. Zasadniczo za uprawniony należałoby uznać wniosek, że w interesującym nas okresie w elicie rycerskiej wspomnianych dzielnic nie doszło do większych zmian, a na ich kształt na Kujawach Północnych i w ziemi dobrzyńskiej w znacznym stopniu miała wpływ polityka nominacyjna tamtejszych książąt dzielnicowych.
The vast majority of Cuiavia and Dobrzyń knights remained loyal to their ancestral lords during the difficult years of the Polish-Teutonic Order war and occupation. Some of them paid for it with forced emigration during the Teutonic occupation of 1332‒1337/1343, although this probably affected only some of the clerical elite. The appointment policy of Władysław the Elbow-High (1320‒1333) and his son Casimir the Great (1333‒1343), poorly documented by the sources, seems to indicate that in Cuiavia they supported representatives of traditional local elite families, especially those descending from the Cuiavian line of the Pomian and Leszczyc houses. In Brześć-Cuiavia, during the reign of the above-mentioned kings, representatives of the local line of the Ogon house have achieved great significance. The situation in Dobrzyń land was probably similar, although in this case one can see an attempt by the Elbow-High to install people from outside the traditional local elite in the local offices. In principle, we may conclude that in the period in question there were no major changes among the chivalric elite of the above-mentioned provinces, and their formation in Northern Cuiavia and the Dobrzyń land was largely influenced by the appointment policy of the local provincial princes.
Źródło:: Władysław Łokietek ‒ odnowiciel Królestwa Polskiego. Restaurator Regni Poloniae; 223-244
9788395991950
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Książęta śląscy wobec Władysława Łokietka i jego koronacji
Position of Silesian dukes with regard to Władysław the Elbow-High and his coronation
Autorzy:: Sperka, Jerzy
Grabowski, Janusz
Graczyk, Waldemar
Wajs, Hubert
Karczewski, Dariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/chapters/25806604.pdf
Data publikacji:: 2021-12-17
Wydawca:: Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:: Władysław Łokietek
książęta śląscy
Śląsk
Silesian princes
Silesia
Opis:: Koronacja Władysława Łokietka symbolizująca odrodzenie Królestwa Polskiego stworzyła dla dzielnicowych książąt śląskich nową sytuację polityczną. Ci jednak nadal tkwili w epoce rozbicia dzielnicowego, a myśl o uznaniu władzy zwierzchniej krakowskiego monarchy utrudniały powszechne przekonanie o równości wszystkich książąt polskich i ich jednakowe prawo do odziedziczonej ojcowizny. Dużą część Piastów śląskich była nastawiona negatywnie do Władysława Łokietka jako uzurpującego sobie przewodnictwo wśród książąt polskich. Łokietek z kolei widział w nich swoich konkurentów, gotowych może nie tyle odebrać mu koronę, ile zająć utracone ziemie. W okresie poprzedzającym koronację najlepsze stosunki polityczne miał Łokietek z drobnymi książętami górnośląskimi, sąsiadującymi od zachodu z ziemią krakowską oraz z książętami linii świdnickiej. Łokietek próbował wykorzystać swoją pozycję, wchodząc w sojusze podbudowywane zawieranymi z jego inspiracji małżeństwami, występował w roli arbitra (konflikt między książętami wrocławsko-legnickimi i głogowsko-oleśnickimi), budując swoją pozycję i prestiż. Sukcesy Łokietka wobec książąt śląskich okazały się jednak nietrwałe. Rozwiązanie siłowe nie wchodziło w grę, ponieważ możliwości króla polskiego, jego ewentualnych działań militarnych, były ograniczone. Wydaje się, że sytuacja przerosła zdolności polityczne polskiego króla i jego otoczenia, a w efekcie król Jan Luksemburski, dysponujący przewagą polityczno-ekonomiczną, w latach 1327‒1329 zhołdował większość książąt śląskich.
The coronation of Władysław the Elbow-High, symbolizing the rebirth of the Kingdom of Poland, put the dukes of Silesian provinces in a new political situation. However, they were still stuck in the era of the fragmentation, and the common belief about the equality of all Polish dukes and their equal right to the inherited patrimony made it difficult to consider recognizing the supreme power of the Cracow monarch. Many of the Silesian Piasts were negatively inclined towards Władysław the Elbow-High, perceiving him as usurping the leadership among the Polish dukes. In turn, Władysław saw them as his competitors, prepared maybe not to strip him of the crown, but to take the lost lands. In the period preceding the coronation, Władysław the Elbow-High enjoyed the best political relations with minor dukes of Upper Silesia, neighbouring to the west with Cracow territories, and with the dukes of the Świdnica line. Władysław the Elbow-High tried to take advantage of his position by entering into alliances underpinned by marriages concluded at his inspiration, acting as an arbiter (the conflict between the dukes of Wrocław-Legnica and Głogów-Oleśnica), building up his position and prestige. Elbow-High’s successes against the Silesian dukes, however, proved short-lived. A forcible solution was out of the question, as the Polish king’s capacity for military action was limited. The situation seems to have surpassed the political skills of the Polish king and his entourage, and as a result, King John of Luxembourg, possessing political and economic advantage, in the years 1327–1329 accepted a vow of fealty from most of the Silesian dukes.
Źródło:: Władysław Łokietek ‒ odnowiciel Królestwa Polskiego. Restaurator Regni Poloniae; 113-134
9788395991950
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Buntownicy czy niesłusznie oskarżeni? Bożogrobcy miechowscy i ich relacje z Władysławem Łokietkiem
Rebels or unjustly accused? Order of the Holy Sepulchre in Miechów and their relations with Władysław the Elbow-High
Autorzy:: Rajman, Jerzy
Grabowski, Janusz
Graczyk, Waldemar
Wajs, Hubert
Karczewski, Dariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/chapters/26125189.pdf
Data publikacji:: 2021-12-17
Wydawca:: Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:: klasztor bożogrobców
Miechów
bunt wójta Alberta
Kraków
Władysław Łokietek
konfiskaty
wieża obronna przy kościele
Monastery of the Holy Sepulcher
rebellion of mayor Albert
confiscations
defensive tower at the church
Opis:: Autor podjął temat relacji między klasztorem bożogrobców w Miechowie a księciem Władysławem Łokietkiem. Relacje te z winy księcia układały się źle. Książę odpowiada zarówno za zniszczenia miasta i klasztoru, jak i konfiskatę Chmielowa w latach 1304‒1305. Można wykazać, że książę, po objęciu tronu krakowskiego w 1306 r., zmierzał do ograniczenia autonomii Miechowa i do podporządkowania sobie klasztoru. Na podstawie analizy bull papieskich z 12 października 1311 r. autor wykazuje, że klasztor miechowski domagał się od księcia Władysława zarówno zaprzestania nakładania nań świadczeń pieniężnych, jak i zwrotu utraconych dóbr. Fakt, że książę zwrócił Chmielów (przed marcem 1313 r.) oznacza, że musiał się ugiąć przed interwencją papieską. W artykule starano się udowodnić, że klasztor miechowski nie brał udziału w buncie wójta Alberta, a dominująca w historiografii opinia nie ma uzasadnienia w źródłach. Autor analizuje następnie hipotetyczne przyczyny wybudowania w Miechowie w 1311 r. wieży obronnej, przyjmując, że stało się to z rozkazu księcia, jak i wycofania załogi wojskowej z Miechowa w 1314 r. To ostatnie wydarzenie autor wiąże z opanowaniem Wielkopolski przez księcia Władysława.
The author discusses the relations between the monastery of the Holy Sepulchre in Miechów and Duke Władysław the Elbow-High. These relations, by the fault of the duke, were very bad. The duke was responsible both for the destruction of the town and the monastery, as well as confiscation of Chmielów in 1304‒1305. It can be demonstrated that the duke, after ascending to Cracow’s throne in 1306, sought to limit Miechów’s autonomy and to bring the monastery under his control. Based on the analysis of papal bulls from 12 October 1311, the author demonstrates that Miechów monastery demanded from Duke Władysław to stop imposing monetary levies on it, and to return the lost lands. The fact that the duke returned Chmielów (before March 1313) means that he must have yielded to papal intervention. The article tries to prove that the Miechów monastery did not participate in Mayor Albert’s rebellion, and the opinion prevalent in historiography is not justified by the sources. The author then analyses hypothetical reasons for building a defensive tower in Miechów in 1311, assuming that it was done on the Duke’s order, as well as for withdrawing the military detachment from Miechów in 1314. The author attributes the latter event to Duke Władysław’s conquest of Greater Poland.
Źródło:: Władysław Łokietek ‒ odnowiciel Królestwa Polskiego. Restaurator Regni Poloniae; 179-198
9788395991950
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Władysław Łokietek – Bolesław I opolski. Biografie paralelne
Władysław the Elbow-High ‒ Bolesław I of Opole. Parallel biographies
Autorzy:: Pobóg-Lenartowicz, Anna
Karczewski, Dariusz
Grabowski, Janusz
Graczyk, Waldemar
Wajs, Hubert
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/chapters/25806602.pdf
Data publikacji:: 2021-12-17
Wydawca:: Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:: Dynastia Piastów
Kraków
XIII i XIV wiek
The Piasts Dynasty
Cracow
13th and 14th centuries
Opis:: Wprawdzie w średniowieczu wszyscy Piastowie byli ze sobą blisko spokrewnieni, to jednak Władysława Łokietka z książętami opolskimi łączyły więzy szczególne, a to za sprawą jego matki, księżniczki opolskiej Eufrozyny. Tak się jednak złożyło, że niemal od początku kariery politycznej księcia brzesko-kujawskiego jego brat cioteczny, władca Opola, Bolesław I znajdował się w gronie jego przeciwników. Po śmierci Leszka Czarnego Bolesław wsparł bowiem księcia wrocławskiego Henryka IV Prawego w jego walce o Kraków. Skończyło się to niewolą Bolesława w bitwie pod Siewierzem w 1289 r. Po śmierci Henryka Probusa książę opolski stał się jednym z najwierniejszych sojuszników Wacława II czeskiego. Był świadkiem upokorzenia swego ciotecznego brata Władysława pod Sieradzem w 1292 r. Po zamordowaniu Przemysła II uczestniczył wraz z Henrykiem głogowskim w wyprawie na Wielkopolskę (skierowanej również przeciw Łokietkowi). W czasie tzw. buntu wójta Alberta Bolesław opolski zajął Kraków, by w 1312 r. dogadać się z Łokietkiem i przekazać mu władzę w stołecznym mieście. Warto zastanowić się, dlaczego Bolesław opolski z taką determinacją zwalczał swego ciotecznego brata i czy miał jakiekolwiek szanse, by samemu sięgnąć po władzę w Krakowie? Po śmierci Bolesława I kontakty Łokietka z książętami opolskimi uległy zmianie, czego dowodem jest małżeństwo syna Bolesława I, Bolka II opolskiego z wnuczką Łokietka, Elżbietą świdnicką. Mimo jednak intensywnej akcji dyplomatycznej prowadzonej w latach dwudziestych XIV w. na Śląsku przez Władysława Łokietka, książę Bolesław II opolski w 1327 r., podobnie jak i większość władców śląskich, złożył hołd Janowi Luksemburskiemu.
Although in the Middle Ages all the Piasts were closely related to each other, Władysław the Elbow- High had special ties with the dukes of Opole, thanks to his mother, Princess Eufrosina of Opole. However, it so happened that almost from the beginning of the political career of the Duke of Brześć and Cuiavia, his cousin, the ruler of Opole, Bolesław I was among his opponents. After the death of Leszek the Black, Bolesław supported the Duke of Wrocław, Henry IV Probus, in his fight for Cracow. It ended with Bolesław’s capture in the Battle of Siewierz in 1289. After the death of Henry Probus, the Duke of Opole became one of the most faithful allies of Wenceslaus II of Bohemia. He witnessed the humiliation of his cousin Władysław at Sieradz in 1292. After the murder of Przemysł II, he took part in a campaign against Greater Poland (also against the Elbow-High) together with Henry of Głogów. During the so-called Mayor Albert’s rebellion, Bolesław of Opole occupied Cracow, and in 1312 came to an agreement with the Elbow-High and handed over the rule over the capital city to him. It is worth considering why Bolesław of Opole fought with such a determination against his cousin and whether he had any chance to reach for power in Cracow himself? After the death of Bolesław I, relations between the Elbow-High and the Opole dukes changed, which was proved by the marriage of Bolesław I’s son, Bolko II of Opole to the Elbow-High’s granddaughter, Elizabeth of Świdnica. However, despite the intensive diplomatic action conducted in Silesia by Władysław the Elbow-High in the 1320s, the Duke Bolesław II of Opole, like most Silesian rulers, paid homage to John of Luxembourg in 1327.
Źródło:: Władysław Łokietek ‒ odnowiciel Królestwa Polskiego. Restaurator Regni Poloniae; 135-151
9788395991950
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Władysław Łokietek a klasztor cystersów w Szczyrzycu
Władysław the Elbow-High and the Cistercian monastery in Szczyrzyc
Autorzy:: Marszalska, Jolanta M.
Grabowski, Janusz
Graczyk, Waldemar
Wajs, Hubert
Karczewski, Dariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/chapters/25805886.pdf
Data publikacji:: 2021-12-17
Wydawca:: Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:: Szczyrzyc
opactwo
klasztor
przywileje
Władysław Łokietek
monastery
abbey
privileges
Opis:: Klasztor cystersów w Szczyrzycu został ufundowany przez wojewodę krakowskiego Teodora Gryfitę w 1234 r. w Ludźmierzu i ok. 1243 r. przeniesiony do Szczyrzyca. Praktycznie do końca XIII w. trwał intensywny rozwój podstaw działalności gospodarczej klasztoru. W wieku XIV zauważalne stają się procesy kolonizacyjne i osadnicze w dobrach klasztornych. Impulsem do tych zmian był przywilej udzielony przez księcia Władysława Łokietka 29 maja 1308 r. cystersom w Szczyrzycu, dzięki któremu otrzymali prawo zakładania wsi na prawie magdeburskim w swoich dobrach. Na mocy udzielonego przywileju osadnicy klasztorni mieli podlegać władzy sądowniczej cystersów lub ustanowionych przez nich sołtysów. Korzystając z udzielonego przywileju, opat szczyrzycki Dionizy 24 sierpnia 1327 r. wraz ze swoim konwentem i wójtem Bochni Albertem udzielił przywileju Pawłowi, na założenie miejscowości po obu stronach rzeki Czarny Dunajec. Założona miejscowość miała być zwolniona przez okres 16 lat z zobowiązań poddańczych. Również w 1337 r. opat Dionizy wydał dokument dla Mikołaja Kuznicha, nadając mu prawo wykarczowania lasów dla założenia osady nad rzeczką Lepietnicą, naprzeciw Krauszowa i lasów leżących po obu brzegach Dunajca i Rogoźnika, nazwaną Ludźmierz. Dokument wylicza również różne prawa i obowiązki sołtystwa, w tym zwolnienie z danin na rzecz klasztoru na 18 lat. Przywilej Władysława Łokietka odegrał dużą rolę w gospodarczej aktywności cystersów ze Szczyrzyca i stał się ważnym czynnikiem realizacji ich polityki osadniczej i agrarnej.
The Cistercian monastery in Szczyrzyc was founded by Voivode of Cracow, Teodor Gryfita, in 1234 in Ludźmierz and transferred to Szczyrzyc around 1243. Practically until the end of the 13th century the monastery intensively developed its economic base. In the 14th century, colonization and settlement processes in the lands belonging to the monastery became more pronounced. The impulse for these changes was the privilege granted to the Cistercians in Szczyrzyc by Duke Władysław the Elbow-High on 29 May 1308, which gave them the right to establish villages under the Magdeburg Law on their lands. By virtue of the privilege granted, the monastic settlers were to be subject to the judicial power of the Cistercians or village administrators appointed by them. Exercising the privilege, the abbot of Szczyrzyce Dionysius, together with his convent and Albert, the mayor of Bochnia, on 24 August 1327 granted a privilege to Paweł to establish a village on both sides of the Czarny Dunajec river. The village was to be exempt from all serf obligations for a period of 16 years. Also in 1337, abbot Dionysius issued a document for Mikołaj Kuznich granting him the right to clear forests in order to build a settlement by the Lepietnica river, opposite Krauszów and opposite the forests lying on both banks of the Dunajec and Rogoźnik rivers, called Ludźmierz. The document also lists various rights and obligations of the village administrator, including the freedom from paying tribute to the monastery for 18 years. Władysław the Elbow-High’s privilege had a significant bearing on economic activity of the Cistercians from Szczyrzyc and became an important factor in carrying out their settlement and agrarian policy on their lands.
Źródło:: Władysław Łokietek ‒ odnowiciel Królestwa Polskiego. Restaurator Regni Poloniae; 167-177
9788395991950
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Osuwiska w Polsce : od rejestracji do prognozy, czyli 13 lat projektu SOPO
Landslides in Poland : from registration to forecast, 13 years of the LCS project
Autorzy:: Marciniec, Paweł
Zimnal, Ziemowit
Perski, Zbigniew
Wojciechowski, Tomasz
Rączkowski, Wojciech
Laskowicz, Izabela
Nescieruk, Piotr
Grabowski, Dariusz
Kułak, Marcin
Wójcik, Antoni
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2075938.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:: ruchy masowe
osuwiska
niebezpieczeństwo osunięcia się ziemi
LCS
monitorowanie osuwisk
redukcja ryzyka
inwentaryzacja osuwisk
baza danych
mass movements
landslides
landslide hazard
landslide monitoring
riskreduction
inventory of landslides
database
Opis:: Theintensification of disastrous landslide movements in southern Poland occurring at the end of the 20th century, showed that there was a need to create a unified system of acquiring and collecting landslide data. It also indicated the importance of raising awareness of the existence of landslide hazard for both residents and public administration (decision-makers). This was also the reason for launching a nationwide project, the Landslide Counteracting System (LCS; SOPO in Polish). This system is a platform for acquiring and processing information about mass movements in order to support mainly for government and local administration. The main goal of the project is to reduce the landslide riskin Poland,and to limit damages caused by the development of landslides.
Źródło:: Przegląd Geologiczny; 2019, 67, 5; 291--297
0033-2151
Pojawia się w:: Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Selected aspects of wind and photovoltaic power plant operation and their cooperation
Autorzy:: Lange, Andrzej
Pasko, Marian
Grabowski, Dariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2086878.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: harmonic distortion
power quality
renewable energy sources
zniekształcenia harmoniczne
jakość energii
odnawialne źródła energii
Opis:: The connection of renewable energy sources with significant nominal power (in the order of MW) to the medium-voltage distribution grid affects the operating conditions of that grid. Due to the increasing number of installed renewable energy sources and the limited transmission capacity of medium-voltage networks, the cooperation of these energy sources is becoming increasingly important. This article presents the results of a six-year study on a 2 MW wind power plant and a 1 MW photovoltaic power plant in the province of Warmia and Mazury, which are located a few kilometers away from each other. In this study, active energy, currents, voltages as well as active, reactive, and apparent power and higher harmonics of currents and voltages were measured. The obtained results show the parameters determining the power quality at different load levels. Long-term analysis of the operation of these power plants in terms of the generated electricity andactive power transmitted to the power grid facilitated estimating the repeatability of active energy production and the active power generated in individual months of the year and times of day by a wind power plant and a photovoltaic power plant. It also allowed us to assess the options of cooperation between these energy sources. It is important, not only from a technical but also from an economic point of view, to determine the nominal power of individual power plants connected to the same connection point. Therefore, the cooperation of two such power plants with the same nominal power of 2 MW was analyzed and the economic losses caused by a reduction in electricity production resulting from connection capacity were estimated.
Źródło:: Bulletin of the Polish Academy of Sciences. Technical Sciences; 2021, 69, 6; e139793, 1--16
0239-7528
Pojawia się w:: Bulletin of the Polish Academy of Sciences. Technical Sciences
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Chirurgiczne leczenie otyłości – nowa metoda leczenia cukrzycy typu 2?
Surgical treatment of obesity – a new method of treatment for diabetes?
Autorzy:: Łącka-Gaździk, Beata
Grabowski, Dariusz
Grzeszczak, Władysław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1034727.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Tematy:: operacje bariatryczne
cukrzyca typu 2
otyłość
bariatric surgery
type 2 diabetes
obesity
Opis:: At present, about 2 million people all over the world suffer from diabetes mellitus and it is estimated that this number will even reach over 300 million people in 2025. Diabetes is related to cardio-vascular complications, blindness, chronic kidney disease and is a reason for 60% of all non-traumatic lower limb amputations. Treating diabetes may lead to good metabolic control, but it cannot cure anyone from the disease. Obesity plays an important role in the pathogenesis of diabetes. A positive correlation between obesity and the development of diabetes is well known. One the most effective methods of treating obesity is bariatric surgery. The Roux-en-Y Gastric Bypass (RYGB) is the most popular surgical method of obesity treatment. Performing this procedure leads to a decrease in food intake as well as in disorders of food absorption and digestion. The results of several studies suggest that RYGB may be an effective method in assessing good metabolic control in patients suffering from morbid obesity. Moreover, a remission of diabetes occurs in the majority of patients on which bariatric surgery has been performed. The exact mechanism of this phenomenon remains not fully clear. It seems that the association of decreased food intake, changes in incretin hormone levels produced in the digestive system, and delayed stomach emptying is responsible for glycaemia reduction. This fact results in significant clinical implications, nevertheless, it is too early to perform a bariatric surgery procedures in non-obese type 2 diabetic patients. Plenty of long-term, well-documented clinical studies must be performed before surgical treatment will perhaps be an accepted method of type 2 diabetes treatment.
Na cukrzycę typu 2 choruje około 200 mln ludzi na całym świecie, a szacuje się, że do 2025 r. liczba ta wzrośnie do ponad 300 mln. Choroba ta jest związana ze zwiększoną umieralnością z powodu schorzeń układu sercowo-naczyniowego, a także z niewydolnością nerek i ślepotą, ponadto stanowi przyczynę 60% nieurazowych amputacji kończyn dolnych. Stosowane powszechnie metody leczenia cukrzycy typu 2 poprawiają czasowo wyrównanie metaboliczne, ale nie prowadzą do wyleczenia. W patogenezie cukrzycy typu 2 istotną rolę odgrywa otyłość. Ścisła zależność między otyłością a cukrzycą jest dobrze udokumentowana. Jedną z najskuteczniejszych metod leczenia otyłości znacznego stopnia są zabiegi chirurgiczne – bariatryczne. Najczęściej przeprowadzanym obecnie zabiegiem tego rodzaju jest wyłączenie żołądkowe (Roux-en-Y gastric bypass – RYGB), prowadzące do ograniczenia ilości spożywanego pokarmu oraz upośledzenia trawienia i wchłaniania substancji pokarmowych. Wyniki licznych badań wskazują, że postępowanie takie może być skuteczne w kontroli glikemii u chorobliwie otyłych chorych na cukrzycę typu 2. U większości chorych operowanych tą metodą dochodzi nawet do remisji cukrzycy. Zjawiska leżące u podstaw remisji cukrzycy są w tych przypadkach nie do końca poznane. Prawdopodobnie to połączenie diety niskokalorycznej, zmian w poziomie hormonów wydzielanych przez przewód pokarmowy, modyfikacji opróżniania żołądkowego, a być może samego obniżenia masy ciała, skutkuje normalizacją glikemii, czasem nawet trwałą. Wynikają z tego istotne implikacje kliniczne, za wcześnie jednak, by podejmować taką terapię u chorych na cukrzycę typu 2 bez towarzyszącej otyłości. Potrzeba jeszcze wielu wnikliwych, dobrze udokumentowanych, wieloletnich obserwacji klinicznych, zanim cukrzycę typu 2 będzie można, być może, leczyć operacyjnie.
Źródło:: Annales Academiae Medicae Silesiensis; 2013, 67, 1; 40-46
1734-025X
Pojawia się w:: Annales Academiae Medicae Silesiensis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Miejsce metforminy w leczeniu cukrzycy u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek
Metformin treatment in diabetic patients with chronic kidney disease
Autorzy:: Łącka-Gaździk, Beata
Grabowski, Dariusz
Grzeszczak, Władysław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1039179.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Tematy:: metformina
cukrzyca
przewlekła choroba nerek
kwasica mleczanowa
metformin
diabetes
chronic kidney disease
lactic acidosis
Opis:: Metformin is a first line drug in type 2 diabetes treatment, and has several proven benefits including the reduction of acute cardiovascular episodes, which are the main cause of death in diabetic patients. Nevertheless, the use of metformin in diabetic patients suffering from chronic renal failure is limited due to its pharmacokinetic profile due to the potential risk of lactic acidosis. Lactic acidosis is a rare complication (the same risk in patients with or without metformin treatment) that can potentially appear especially when oxygen deficiency takes place. It seems that in some patients with stable chronic kidney disease and no serious history of other diseases, we might widen the therapeutic indications for prescribing metformin since there are definitely more benefits of using metformin than its early withdrawal from therapy. Some diabetological associations seem to liberalize the therapeutic indications for using metformin and arbitrally recommend prescribing this drug to patients with mild to moderate renal kidney disease. It seems that more evidence-based medical studies are necessary to carefully assess the role of metformin treatment in patients with severe renal failure. We hope that prospective, randomized studies planned to assess the efficacy and safety of metformin in diabetic patients with different stages of chronic renal failure will be performed soon.
Metformina jest lekiem pierwszego rzutu w leczeniu cukrzycy typu 2. Do udowodnionych korzyści jej stosowania należy m.in. zmniejszenie liczby incydentów sercowo-naczyniowych, stanowiących najczęstszą przyczynę zgonów u chorych z cukrzycą. U chorych z przewlekłą chorobą nerek metforminę – ze względu na profil farmakokinetyczny – ogranicza ryzyko wystąpienia kwasicy mleczanowej. Przedstawione wyniki badań pokazują, że kwasica mleczanowa jest bardzo rzadkim powikłaniem stosowania metforminy występującym z podobną częstością jak u chorych przyjmujących inne leki. Pojawienie się tego powikłania często było uwarunkowane współistnieniem dodatkowych czynników ryzyka prowadzących do niedotlenienia organizmu. Wydaje się, że u niektórych pacjentów, szczególnie ze stabilną chorobą nerek, bez obciążającego wywiadu, należy rozszerzyć wskazania do podawania metforminy, gdyż potencjalne ryzyko groźnych powikłań z tym związanych jest o wiele mniejsze niż po jej przedwczesnym odstawieniu. W zaleceniach wydawanych przez niektóre towarzystwa diabetologiczne zauważa się tendencję do liberalizacji wskazań do jej stosowania w leczeniu łagodnej i umiarkowanej postaci przewlekłej choroby nerek, wydaje się jednak, iż mają one charakter arbitralny. Rzetelna ocena możliwości stosowania metforminy u chorych w bardziej zaawansowanym stadium choroby nerek wymaga dalszych badań. Być może w przyszłości zostaną podjęte prospektywne, zrandomizowane badania z metforminą u chorych w różnych stadiach przewlekłej choroby nerek.
Źródło:: Annales Academiae Medicae Silesiensis; 2012, 66, 6; 77-84
1734-025X
Pojawia się w:: Annales Academiae Medicae Silesiensis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Władysław Łokietek w perspektywie dziejopisarstwa czeskiego XIV wieku
Władysław the Elbow-High from the perspective of Czech chronicles of 14th century
Autorzy:: Iwańczak, Wojciech
Karczewski, Dariusz
Grabowski, Janusz
Graczyk, Waldemar
Wajs, Hubert
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/chapters/25805893.pdf
Data publikacji:: 2021-12-17
Wydawca:: Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:: król
dziejopisarstwo
Polska
Czechy
king
historiography
Polska
Bohemia
Opis:: Dziejopisarstwo czeskie XIV wieku rozwijało się bogato, a najciekawszym źródłem z tego punktu widzenia jest Kronika zbrasławska. Dziejopisarstwo czeskie nie daje całościowego portretu Władysława Łokietka, ale skupia się na różnych epizodach w perspektywie stosunków polsko-czeskich. Przy takim ujęciu postrzeganie Władysława Łokietka zmienia się wraz ze zdobywaniem przezeń coraz większego znaczenia. Wyraźnie odnotowano brak poparcia przez Łokietka książąt śląskich, którzy jeden po drugim składali hołdy lenne władcy czeskiemu. W ramach ewolucji obrazu Łokietka w historiografii czeskiej obserwujemy malejący protekcjonalizm wobec władcy polskiego, początkowo określa się go jako „króla Krakowa”, ale po śmierci odnotowano zgon króla polskiego (czyli wielkopolskiego) i krakowskiego.
Czech historiography of the 14th century was rich and extensive; the most interesting source in this regard is the Zbraslav Chronicle. Czech historiography does not provide a comprehensive portrait of Władysław the Elbow-High, but focuses on various episodes in bilateral Polish-Czech perspective. With this approach, the perception of Władysław the Elbow-High changes as his importance grows. The lack of support by the Silesian dukes, who one by one offered homage to the Bohemian ruler, is clearly noted. Evolution of Władysław the Elbow-High’s image in Czech historiography is marked by gradually decreasing condescension towards the Polish monarch; initially he is referred to as the “king of Kraków”, but his death is recorded as a death of the King of Poland (i.e. Greater Poland) and Kraków.
Źródło:: Władysław Łokietek ‒ odnowiciel Królestwa Polskiego. Restaurator Regni Poloniae; 199-212
9788395991950
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Biskupi płoccy wobec tendencji zjednoczeniowych na przełomie XIII i XIV wieku
Płock bishops’ position regarding unification trends at the turn of 13th and 14th century
Autorzy:: Graczyk, Waldemar
Karczewski, Dariusz
Grabowski, Janusz
Wajs, Hubert
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/chapters/25805855.pdf
Data publikacji:: 2021-12-17
Wydawca:: Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:: Mazowsze
biskupi płoccy
dynastia książąt Mazowsza
polityka mazowiecka
zjednoczenie Królestwa Polskiego
Mazovia
bishops of Płock
ducal dynasty of Mazovia
Mazovian politics
reunification of the Kingdom of Poland
Opis:: Biskupi płoccy z przełomu XIII i XIV w.: Gosław h. Gryf (1294‒1296), Jan Wysoki h. Dołęga (1297‒1310), a przede wszystkim Florian z Kościelca h. Leszczyc (1318‒1333) aktywnie uczestniczyli w ówczesnych rozgrywkach politycznych, reprezentując doraźne interesy polityczne książąt Mazowsza. Przykładem jest obecność biskupa Gosława h. Gryf (1294‒1296) w koronacji królewskiej Przemysława II w 1295 r. Dobrą szkołą przygotowania do roli, jaką pełnili, obejmując urząd biskupa płockiego, była służba w kancelarii książęcej oraz godności kościelne, jakie uzyskiwali w kapitule katedralnej płockiej oraz innych kapitułach. Ich postawa polityczna była odzwierciedleniem bieżących kierunków politycznych książąt mazowieckich i oscylowała pomiędzy Polską, zakonem i Litwą. Opcja była zależna od bieżących sojuszy i układu sił. Paradoksalnie zjednoczenie Królestwa Polskiego i koronacja księcia Władysława Łokietka na króla oraz dokonujący się podział polityczny dzielnicy mazowieckiej doprowadził do prze- orientowania lokalnej polityki. W tym należy upatrywać zwrotu książąt mazowieckich w latach 20. XIV w. w kierunku zakonu, a tym samym biskupów płockich ściśle powiązanych w swojej działalności z miejscową dynastią. Perspektywa zarówno polityczna, jak i gospodarcza, była czynnikiem przesądzającym o kierunku zwrotu politycznego książąt mazowieckich i biskupów płockich.
The bishops of Płock at the turn of the 13th and 14th centuries: Gosław of Gryf house, (1294‒1296), Jan Wysoki of Dołęga house (1297‒1310) and, above all, Florian of Kościelec of Leszczyc house (1318‒1333) actively participated in the political games of those times, representing short-term political interests of the Mazovian dukes. A good example is the presence of Bishop Gosław of Gryf house (1294‒1296) at the coronation of King Przemysław II in 1295. A good way for the future bishops of Płock to prepare for their role was their service in the ducal chancellery as well as church dignities which they received in the Plock Cathedral Chapter and other chapters. Their political stance reflected current political leanings of the Mazovian dukes and generally oscillated between Poland, the Teutonic Order and Lithuania. The option depended on current alliances and the balance of power. Paradoxically, unification of Polish Kingdom and coronation of duke Władysław the Elbow-High as king, as well as ongoing political division of the Mazovian province led to a reorientation of local politics. This should be seen as the reason for Mazovian princes’ turn towards the Teutonic Order in the 1320s, which was also a turn towards the bishops of Plock, whose activities were closely connected with the local dynasty. Both political and economic perspective were factors determining the political turn of the Mazovian dukes and the bishops of Plock.
Źródło:: Władysław Łokietek ‒ odnowiciel Królestwa Polskiego. Restaurator Regni Poloniae; 153-165
9788395991950
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Sojusznicy i rywale. Polityka Piastów mazowieckich wobec Władysława Łokietka
Allies and rivals. Mazovian Piasts policy regarding Władysław the Elbow-High
Autorzy:: Grabowski, Janusz
Graczyk, Waldemar
Wajs, Hubert
Karczewski, Dariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/chapters/25716547.pdf
Data publikacji:: 2021-12-17
Wydawca:: Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:: Mazowsze
Kujawy
Piastowie mazowieccy
Władysław Łokietek
Księstwo Mazowieckie
Mazovia
Cuiavia
Masovian Piasts
Władysław the Elbow-High
Duchy of Mazovia
Opis:: Władysław Łokietek wraz ze swoim młodszym bratem Kazimierzem wspierał Bolesława II księcia mazowieckiego w jego w walce o tron krakowski w latach 1288‒1289. Odegrał również ważną rolę w zwycięskiej bitwie pod Siewierzem (1289), w której oddziały mazowiecko-kujawskie pokonały wojska śląskie wspierające Henryka IV Prawego. Po nieudanej próbie zdobycia Wawelu przez Bolesława II część możnych i rycerstwa małopolskiego odwróciło się księcia mazowieckiego. W tym samym czasie (latem 1289) nastąpił kryzys w gronie koalicjantów, gdyż Władysław Łokietek postanowił realizować własne plany polityczne, natomiast Bolesław II zawarł sojusz z władcą czeskim Wacławem II i poślubił jego siostrę (1290) Kunegundę. Pod koniec XIII w. pogorszyły się relacje Bolesława II z Czechami, a książę mazowiecki znalazł się w gronie sojuszników Władysława Łokietka. Do końca życia Bolesława II (1313) stosunki Władysława Łokietka z Piastami mazowieckimi były przyjazne. Koronacja królewska Władysława Łokietka (1320) zaniepokoiła władców mazowieckich. Przewidywali oni możliwość roszczeń Łokietka do zwierzchnictwa nad Mazowszem, dlatego podjęli współpracę z zakonem krzyżackim. Pomimo skomplikowanych stosunków z Koroną książęta mazowieccy starali się zachować życzliwą neutralność. W czasie konfliktu zbrojnego Polski z zakonem krzyżackim (1330‒1332) przechodziły przez księstwo płockie oddziały Władysława Łokietka. Jednak dopiero po wstąpieniu na tron Kazimierza III Wielkiego (1333) zaczęły się stopniowo poprawiać relacje Księstwa Mazowieckiego z Koroną, które doprowadziły do złożenia w 1352 r. przez Piastów mazowieckich hołdu lennego królowi polskiemu.
Władysław the Elbow-High, together with his younger brother Casimir, supported Bolesław II Duke of Mazovia in his struggle for the Cracow throne in the years 1288–1289. He also played an important role in the victorious Battle of Siewierz (1289), in which Mazovia-Cuiavia troops defeated Silesian troops supporting Henry IV Probus. After Bolesław II’s unsuccessful attempt to capture Wawel, some of the magnates and knights of Lesser Poland withdrew their support for the Mazovian duke. At the same time (in the summer of 1289) there was a crisis among the coalition partners, as Władysław the Elbow-High decided to pursue his own political agenda. On the other hand, Bolesław II concluded an alliance with the Czech ruler Wenceslaus II and married his sister Cunegonde (1290). At the end of the 13th century, Bolesław II’s relations with Bohemia deteriorated, and the Duke of Mazovia joined the allies of Władysław the Elbow-High. Until the end of Bolesław II’s life (1313), the relations between Władysław the Elbow-High and the Mazovian Piasts were friendly. Royal coronation of Władysław the Elbow-High (1320) alarmed the Mazovian dukes. They foresaw the possibility of the Elbow-High claiming sovereignty over Mazovia and therefore started to cooperate with the Teutonic Order. Despite the complicated relations with the Crown, the dukes of Mazovia tried to maintain friendly neutrality. During the armed conflict between Poland and the Teutonic Order (1330–1332), the troops of Władysław the Elbow-High passed through the Duchy of Płock. However, it was only after Casimir III the Great ascended the throne (1333) that the relations between the Duchy of Mazovia and the Crown gradually improved, which led to the Mazovian Piasts paying homage to the Polish king in 1352.
Źródło:: Władysław Łokietek ‒ odnowiciel Królestwa Polskiego. Restaurator Regni Poloniae; 85-111
9788395991950
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Władysław Łokietek ‒ odnowiciel Królestwa Polskiego. Restaurator Regni Poloniae
Autorzy:: Grabowski, Janusz
Graczyk, Waldemar
Wajs, Hubert
Karczewski, Dariusz
Data publikacji:: 2021-12-17
Wydawca:: Archiwum Główne Akt Dawnych
Opis:: W 2020 r. minęła 700. rocznica koronacji królewskiej Władysława Łokietka. Słusznie przyjmuje się, że był to ważny moment w procesie jednoczenia państwa i symboliczny początek nowego etapu w dziejach Królestwa Polskiego. Z tej okazji Wydział Nauk Historycznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego wspólnie z Archiwum Głównym Akt Dawnych postanowiły zorganizować w Warszawie konferencję naukową „Restaurator Regni Poloniae ‒ Władysław Łokietek odnowiciel Królestwa Polskiego”. Jednak z powodu pandemii COVID-19 sympozjum nie mogło się odbyć ani w pierwszym (15‒16 października 2020), ani w drugim planowanym terminie (kwiecień 2021). Z okazji rocznicy Archiwum Głównemu Akt Dawnych udało się jednak przygotować wystawę i wydać jej katalog autorstwa Janusza Grabowskiego Władysław Łokietek ‒ odnowiciel Królestwa Polskiego (Warszawa 2020), które udostępniono także w internecie (https://agad.gov.pl/1320AD.htm). Uzupełnieniem publikacji są tablice genealogiczne Piastów kujawskich w opracowaniu Janusza Grabowskiego. Zawarte w tomie teksty prezentują szeroki wachlarz problemów badawczych i stanowią bodziec do dalszych poszukiwań i pracy nad opracowaniami o charakterze analitycznym.
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki