Biskupi płoccy wobec tendencji zjednoczeniowych na przełomie XIII i XIV wieku

Biskupi płoccy z przełomu XIII i XIV w.: Gosław h. Gryf (1294‒1296), Jan Wysoki h. Dołęga (1297‒1310), a przede wszystkim Florian z Kościelca h. Leszczyc (1318‒1333) aktywnie uczestniczyli w ówczesnych rozgrywkach politycznych, reprezentując doraźne interesy polityczne książąt Mazowsza. Przykładem jest obecność biskupa Gosława h. Gryf (1294‒1296) w koronacji królewskiej Przemysława II w 1295 r. Dobrą szkołą przygotowania do roli, jaką pełnili, obejmując urząd biskupa płockiego, była służba w kancelarii książęcej oraz godności kościelne, jakie uzyskiwali w kapitule katedralnej płockiej oraz innych kapitułach. Ich postawa polityczna była odzwierciedleniem bieżących kierunków politycznych książąt mazowieckich i oscylowała pomiędzy Polską, zakonem i Litwą. Opcja była zależna od bieżących sojuszy i układu sił. Paradoksalnie zjednoczenie Królestwa Polskiego i koronacja księcia Władysława Łokietka na króla oraz dokonujący się podział polityczny dzielnicy mazowieckiej doprowadził do prze- orientowania lokalnej polityki. W tym należy upatrywać zwrotu książąt mazowieckich w latach 20. XIV w. w kierunku zakonu, a tym samym biskupów płockich ściśle powiązanych w swojej działalności z miejscową dynastią. Perspektywa zarówno polityczna, jak i gospodarcza, była czynnikiem przesądzającym o kierunku zwrotu politycznego książąt mazowieckich i biskupów płockich.

The bishops of Płock at the turn of the 13th and 14th centuries: Gosław of Gryf house, (1294‒1296), Jan Wysoki of Dołęga house (1297‒1310) and, above all, Florian of Kościelec of Leszczyc house (1318‒1333) actively participated in the political games of those times, representing short-term political interests of the Mazovian dukes. A good example is the presence of Bishop Gosław of Gryf house (1294‒1296) at the coronation of King Przemysław II in 1295. A good way for the future bishops of Płock to prepare for their role was their service in the ducal chancellery as well as church dignities which they received in the Plock Cathedral Chapter and other chapters. Their political stance reflected current political leanings of the Mazovian dukes and generally oscillated between Poland, the Teutonic Order and Lithuania. The option depended on current alliances and the balance of power. Paradoxically, unification of Polish Kingdom and coronation of duke Władysław the Elbow-High as king, as well as ongoing political division of the Mazovian province led to a reorientation of local politics. This should be seen as the reason for Mazovian princes’ turn towards the Teutonic Order in the 1320s, which was also a turn towards the bishops of Plock, whose activities were closely connected with the local dynasty. Both political and economic perspective were factors determining the political turn of the Mazovian dukes and the bishops of Plock.