Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Gawełko, Marek" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 20
Tytuł:
Remarques sur la specifité typologique du roumain
Uwagi o specyfice typologicznej języka rumuńskiego
Autorzy:
Gawełko, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945118.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Opis:
Dotychczasowe klasyfikacje języków romańskich są oparte na inwentarzu form, a nie na ich użyciu. Przedstawiona analiza jest jedną z serii, której celem jest wykazanie funkcjonalnych cech specyficznych języka rumuńskiego. Badane są czasowniki wyrażające pozycję, takie jak siedzieć, wisieć. Okazuje się, że język rumuński częściej niż inne języki romańskie wyraża pozycję, dzięki czemu zbliża się do języków słowiańskich. Artykuł zawiera też uwagi dotyczące metody ustalania cech specyficznych języków romańskich należących do stref peryferycznych, tzn. języka rumuńskiego i francuskiego. Postulowane jest powiązanie tego typu badań z danymi dostarczonymi przez językoznawstwo arealne.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 1997, 45, 5; 21-27
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Quelques facteurs formels favorisant lemploi du sujet pronominal dans les langues romanes
Kilka czynników formalnych sprzyjających stosowaniu podmiotu zaimkowego w językach romańskich
Autorzy:
Gawełko, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1964339.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Opis:
Artykuł zawiera analizę warunków występowania podmiotu zaimkowego w językach romańskich. Dla pełniejszego obrazu tego zjawiska uwzględniono także język angielski i polski. Ponieważ główną przyczyną stosowania podmiotu zaimkowego jest tendencja analityczna, nie dziwi fakt, że w omawianej kwestii daleko idącą zbieżność wykazują języki francuski i angielski z jednej strony oraz rumuński i polski z drugiej. Wśród konkretnych czynników sprzyjających stosowaniu podmiotu zaimkowego należy wymienić synkretyzmy form werbalnych. Artykuł omawia wypadki, w których mimo synkretyzmów podmiot nie musi być wyrażony w postaci rzeczownikowej lub zaimkowej, gdyż inne cechy występujące w kontekście umożliwiają jego identyfikację.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 1994, 42, 5; 95-111
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Les notions de centre et de périphérie dans létude du sujet en français
Pojęcie centrum i peryferii w badaniu podmiotu w języku francuskim
Autorzy:
Gawełko, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1964648.pdf
Data publikacji:
1993
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Opis:
W licznych pracach omawiających kwestię podmiotu znajdujemy przykłady nie dające się wyjaśnić w oparciu o standardowe definicje tego pojęcia. Zastanawia fakt, że nawet jeśli podmiot nie wykazuje właściwych sobie cech we wszystkich płaszczyznach, w których jest analizowany (formalnej, semantycznej, pragmatycznej), nadal intuicyjnie wyczuwany jest jako podmiot. W przekonaniu autora przykłady takie najlepiej tłumaczą się za pomocą pojęć centrum i peryferii kategorii językoznawczej. Podmiot prototypowy, tzn. należący do centrum kategorii podmiotu, spełnia wszystkie warunki właściwe tej funkcji, tj. zachowuje się jak podmiot we wszystkich płaszczyznach analizy. Niektóre człony zdania mogą spełniać te warunki tylko w planie formalnym (są to formy niereferencyjne), inne tylko w planie semantycznym, jeszcze inne tylko w pragmatycznym. Człony zdania są więc przedstawione jako posiadające pewien stopień charakteru podmiotu. Traktowanie podmiotu jako jednostki dyskretnej, jeśli w ogóle możliwe, jest przedwczesne.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 1993, 41, 5; 17-32
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Quelques tendances généralisantes en typologie romane
Kilka tendencji generalizujących w typologii romańskiej
Autorzy:
Gawełko, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1964650.pdf
Data publikacji:
1993
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Opis:
Tendencja do ujęć ogólnych jest właściwa całej nauce, także językoznawstwu. W ramach typologii nasila się ona w ostatnim dziesięcioleciu, stała się nawet przedmiotem kilku konferencji międzynarodowych. Zasadnicze pytanie, jakie stoi dziś przed typologami, dotyczy możliwości powstania typologii integralnej, tak jak to miało miejsce w wieku XIX, opartej jednak na bardziej realistycznych i złożonych podstawach. W artykule omówiono kilka postulatów, jakie postawiono w tej kwestii, oraz kilka opisów języków romańskich, które w znacznym stopniu tym postulatom odpowiadają. Ogólny wniosek jest raczej pesymistyczny, w tym sensie, że nie należy się spodziewać rychłego powstania typologii integralnej języków romańskich.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 1993, 41, 5; 33-43
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Styl nominalny w języku francuskim i polskim
Style nominal dans les langues française et polonaise
Autorzy:
Gawełko, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2120118.pdf
Data publikacji:
1992
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Opis:
On examine plus particulièrement la tendance à substituer le nom au verbe ou à l’adjectif et l’adjectif à l’adverbe. La tendance nominale se révèle plus forte en français, mais cette conclusion générale connaît pas mal d’exceptions. Ainsi dans le cas des équivalents: forme nominale − proposition complétive (ou circonstancielle), le français est plus nominal que le polonais, mais il suffit de passer à la proposition relative pour voir la différence entre les deux langues diminuer sinon disparaître complètement. La tendance nominale est favorisée par les facteurs de nature a) grammaticale, b) psycholinguistique et c) sociolinguistique. En ce qui concerne le facteur grammatical, c’est surtout la tendance analytique, plus forte en français, qui favorise le choix du substantif. Parmi les raisons psychologiques, il faut signaler plus particulièrement le caractère plus statique du français, qui explique une place privilégiée qui y est réservée à la description, donc aux qualités, et le caractère plus dynamique du polonais, qui favorise le récit, donc le procès. En ce qui concerne les facteurs sociolinguistiques, la brièveté, propre au style nominal, explique la prédilection avec laquelle il est utilisé dans les langues administrative, journalistique ou scientifique. Ces facteurs semblent jouer aussi un rôle plus important en fraçais étant donné que le lexique technique y pénètre facilement dans la littérature et dans le discours quotidien.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 1992, 39-40, 5; 51-66
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Le passif réfléchi roman
The Romance Reflective Passive
Autorzy:
Gawełko, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2121404.pdf
Data publikacji:
1999
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Opis:
The chief features of Romance reflexive passives are: the imperfective aspect of the verb, a small number of definite subjects (which does not exceed 50%), a very high percentage of inanimate subjects (almost 100%), the absence of an agent constituent, a tendency towards V-S order. These features favour the thetic character of utterances with reflexive passives. We can observe a tendency for periphrastic passives to be replaced by reflexive passives, especially in Spanish, that is to say, some reflexive passives tend to take features characteristic of periphrastic passives such as definite subject or perfective verb. Four languages: Italian, Portuguese, Rumanian and Spanish belong to the central zone, French is aberrent. The weakness of the French reflexive passives is correlated with the strength of the French periphrastic passives, favoured by analytical tendency. The specificity of Rumanian consists in the fact that it is rich in periphrastic as well as in reflexive passives. Its richness in periphrastic passives can be explained by the weakness of its impersonals and probably also by French influence.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 1999, 46-47, 5; 115-143
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sur la comparaison des systèmes dérivatifs
O porównywaniu systemów słowotwórczych
Autorzy:
Gawełko, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2119739.pdf
Data publikacji:
1988
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Opis:
Najogólniej mówiąc, w badaniach kontrastywnych słowotwórstwa można wyróżnić trzy modele. Przeważa model indukcyjny. Punktem wyjścia jest w nim konkretny typ słowotwórczy, a analiza polega głównie na ustaleniu jego ekwiwalentów w innych językach i kryteriów selekcji tych ekwiwalentów. Model taki sprzyja obiektywizmowi, jednak ze względu na niski stopień ogólności wniosków przydatny jest głównie w dydaktyce. Wśród modeli dedukcyjnych można wyróżnić model uogólniony i autonomiczny. Pierwszy jest oparty na cechach uniwersalnych, przede wszystkim semantycznych, mogących posiadać korelaty w innych dyscyplinach, takich jak logika, psychologia czy fizjologia. Pozwala on porównać języki typologicznie odległe. Jednak w porównaniu grupy języków indoeuropejskich najlepsze rezultaty daje model dedukcyjny autonomiczny, w którym występują zarówno elementy indukcji, jak i dedukcji. Kategoria słowotwórcza, stanowiąca tertium comparationis, oparta jest wtedy na cechach gramatycznych i semantycznych. Powinna spełniać dwa postulaty: być dostatecznie ogólna, aby stanowić tertium comparationis dla wszystkich porównywanych języków, oraz być maksymalnie wąska, tzn. unikać uogólnień, które nie prowadzą do zróżnicowania morfemów. Model taki prowadzi do traktowania morfemów słowotwórczych jako zespołów cech dystynktywnych, dzięki czemu stają się porównywalne: nawet fizycznie różne mogą wypełniać analogiczną rolę w językach, w których występują.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 1988, 35-36, 5; 63-71
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jadwiga Konieczna-Twardzikowa, Kategoria przypadka rzeczownika hiszpańskiego w polskiej analizie kontrastywnej (La categoría del caso en el sustantivo español. Un análisis desde la perspectiva polaca)
Autorzy:
Gawełko, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1964341.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 1994, 42, 5; 139-141
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Esistono enunciati tetici? (Sull’esempio dell’italiano)
Czy istnieją wypowiedzi tetyczne? (Na przykładzie języka włoskiego)
Autorzy:
Gawełko, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2119914.pdf
Data publikacji:
1990
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Opis:
Posługując się włoskim materiałem egzemplifikacyjnym, autor podejmuje próbę wykazania, iż wbrew dominującym poglądom o binarnej, tematyczno-rematycznej strukturze zdania (dyskusja zwłaszcza z polskimi językoznawcami − A. Bogusławski, S. Karolak), istnieją zdania, i to nie wyjątkowe, w których nie wydaje się możliwe wyodrębnienie tematu i rematu. Przeciw uniwersalności struktury binarnej tematyczno-rematycznej przemawia test pytania o temat w zdaniach typu piove ‘pada’. Angażując się w dyskusję nad jednym z centralnych zagadnień współczesnej lingwistyki, autor wykazuje nastawienie ostrożne wobec ujęć zbyt radykalnych, a tym samym nie pozbawionych elementu arbitralności.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 1990, 37-38, 5; 51-55
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Remarques sur l’économie de l’expression linguistique romane
Uwagi na temat ekonomii romańskiego wyrażenia językowego
Autorzy:
Gawełko, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2120119.pdf
Data publikacji:
1992
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Opis:
W klasyfikacji języków romańskich stosuje się zwykle kryteria formalne, fonetyczne czy morfologiczne, rzadziej składniowe. Badania słownictwa ograniczają się zwykle do jednostek izolowanych. Tymczasem możliwe jest porównywanie ogólnych tendencji, np. w kwestii nominacji językowej można zauważyć, że języki romańskie nazywają grzyby raczej na podstawie cech ogólnych, zaś języki germańskie − na podstawie bardziej konkretnych, takie jak kształt. Jedną z ogólnych tendencji jest tendencja do ekonomii wyrażenia językowego. Podzielono ekonomię na formalną i semantyczną. W ramach formalnej wyróżniono zjawisko 1) redundancji, 2) opozycji między wyrażeniami syntetycznymi i analitycznymi i 3) w ramach analitycznych − wyróżniono wyrażenia mniej i bardziej rozbudowane. W ekonomii semantycznej chodzi o pomijanie semów, które mogą być ustalone na podstawie sytuacji wypowiedzenia, np. stosowanie terminu generycznego zamiast specyficznego. Za punkt odniesienia przyjęto język polski. Okazało się, że języki romańskie mogą być traktowane globalnie i wszystkie przeciwstawione językowi słowiańskiemu. W ramach ekonomii formalnej polszczyzna jest bardziej ekonomiczna dzięki charakterowi syntetycznemu, chociaż języki romańskie wykazują mniejszą redundancję. Inaczej w kwestii redundancji semantycznej, tutaj języki romańskie preferują terminy generyczne, unikają powtarzania tych samych semów. Powyższe uwagi pozwalają zrozumieć, dlaczego wyraz romański jest mniej autonomiczny niż wyraz polski, wymaga uzupełnienia przez kontekst zarówno w sensie semantycznym, jak i formalnym.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 1992, 39-40, 5; 67-81
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 20

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies