Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "xvi w." wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-100 z 1239
Tytuł:
Czas na zgodę : Benedykt XVI w Polsce
Autorzy:
Arkuszyński, Czesław.
Maciejewska, Halina.
Major, Zdzisław.
Piela, Marcel.
Ruman, Stanisław.
Szpakowski, Zdzisław.
Urbaniak, Zdzisław.
Powiązania:
Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej 2006, nr 6, s. 15-19
Współwytwórcy:
Polak, Barbara. Opracowanie
Data publikacji:
2006
Tematy:
Benedykt XVI (papież; 1927-) mowy
Benedykt XVI (papież ; 1927-2022)
Auschwitz-Birkenau (niemiecki obóz koncentracyjny)
Holokaust
Podróże apostolskie
Religia i duchowość
Opis:
W tekście refleksje po wizycie w Polsce papieża Benedykta XVI.
Fot.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Azyl w angielskim prawie karnym (XIII–XVI w.)
Autorzy:
Złamańczuk, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/621831.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
sanctuary, English criminal law
Opis:
The paper analyzes the privilege of sanctuary in English criminal law between the 13th and 16th centuries. The general privilege of sanctuary belonged to all churches, chapels and churchyards. Any felon who had taken sanctuary could remain there for forty days. During that time he had to declare to the coroner whether he would stand trial or abjure the realm. If he chose the latter, he then had to confess his guilt before the coroner, swear to leave the country and never return without the king’s license. He was assigned the nearest port from which he should leave the country. If, during this forty days privilege of sanctuary, or while he was en route to the seaside, he was arrested and arraigned, he might plead the privilege of sanctuary. The private sanctuaries, created by a grant either from the Pope or from the king, usually imposed no time limit and gave protection for life. The sanctuary, therefore, could be used as a convenient base for planning criminal activities. No doubt, the privilege of sanctuary was frequently abused. As a result, judges became more hostile to the plea of sanctuary and in 1534 the privilege was taken away from all traitors. Sanctuary and abjuration disappeared in the Tudor period. In 1624, it was enacted that no sanctuary or privilege of sanctuary be hereafter admitted or allowed in any case.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2011, 10; 47-69
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Papież w Auschwitz-Birkenau : Benedykt XVI w Polsce
Autorzy:
Kurkiewicz, Michał.
Dębiński, Roman.
Łyś, Zofia.
Wielechowski, Zbigniew.
Włodarczyk, Zdzisław.
Schudrich, Michael.
Piekałkiewicz, Lech.
Zięba, Maciej.
Powiązania:
Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej 2006, nr 6, s. 9-14
Data publikacji:
2006
Tematy:
Benedykt XVI (papież ; 1927-2022)
Auschwitz-Birkenau (niemiecki obóz koncentracyjny)
Holokaust
Podróże apostolskie
Religia i duchowość
Opis:
W tekście wypow. uczestników uroczystości: Romana Dębińskiego, Zofii Łyś, Zbigniewa Wielechowskiego, Zdzisława Włodarczyka, rabina Michaela Schudricha, Lecha Piekałkiewicza, o. Macieja Zięby.
Fot.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
W boju i na paradzie : husaria Rzeczypospolitej w XVI-XVII w.
Husaria Rzeczypospolitej w XVI-XVII w.
Współwytwórcy:
Hundert, Zbigniew (1986- ). Redakcja
Mleczek, Tomasz (1968- ). Redakcja
Zamek Królewski (Warszawa). Wydawca
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Warszawa : Zamek Królewski w Warszawie - Muzeum
Tematy:
Kawaleria
Uzbrojenie (wojsk.)
Praca zbiorowa
Materiały konferencyjne
Opis:
Materiały z konferencji naukowej, 15 lutego 2019 r., Warszawa.
Bibliografia na stronach [195]-205. Indeks.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
Księgozbiór biblioteki katedralnej w Wilnie z końca XVI w.
Autorzy:
Pawlikowska-Butterwick, Wioletta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/602686.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Opis:
The Book Collection of the Vilna Cathedral Library at the End of the Sixteenth CenturyThis article undertakes a reconstruction of the contents of the Vilna cathedral library in the light of the inventory of books from 1598. It is followed by an appendix – Index Librorum in Bibliotheca Ecclesiae Cathedralis Vilnensis – and a proposed solution to the abbreviated entries of the books comprising the library. In the course of identifying the books and authors mentioned in the 1598 inventory it proved necessary to make use of numerous printed library catalogues, incunabula and early printed books, as well as the historiography of book collections. In total, according to the 1598 inventory the cathedral library contained about 121 volumes. However, at the turn of the sixteenth and seventeenth centuries the capitular book collection grew to at least 267 works, some of them in several volumes. The cathedral library emerges from the inventory as testimony to the humanist interests of the resident cathedral clergy. The cathedral library comprised not only liturgical books and patristic works, but also classics of literature, and works belonging to a broadly conceived humanist culture. The entirety was completed by works and authors that have not yet been identified. Private book collections are a separate research question. The inventories of deceased canons and prelates show that some of them had substantial book collections, of about 50 volumes. The lists of books compiled at the beginning of the seventeenth century, books that subsequently entered the chapter library, can show the intellectual preferences of a particular person.
Źródło:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2012, 56
0029-8514
Pojawia się w:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nieznane malowidła ścienne XVI w. w Sierpcu / Stanisław Szymański.
Autorzy:
Szymański, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/491329.pdf
Data publikacji:
1959
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe Płockie
Źródło:
Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego; 1959, 4, 11-12; 2-8
0029-389X
Pojawia się w:
Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Początki wojskowości tatarskiej na Litwie (do połowy XVI w.)
Autorzy:
Grygajtis, Krzysztof.
Powiązania:
Mars 2002, t. 13, s. 3-30
Współwytwórcy:
Borawski, Piotr (1951- ). Sprostowanie
Data publikacji:
2002
Tematy:
Wojsko Litwa do 16 w.
Opis:
Sprost.:; Uwagi o ziemskiej służbie wojskowej Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego; w odpowiedzi Krzysztofowi Grygajtisowi; Piotr Borawski; Mars; 2003; t. 15; s. 17-32.
Sum.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Zgierz w XII—XVI w.
Згеж в XII—XVI в.
Autorzy:
Rosin, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16647746.pdf
Data publikacji:
1981
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
Первое упоминание письменных источников о городе Згеж касается 123! г., но археологические раскопки, а также происходящие здесь n XIII в. государственные съезды, кроме того существование костела, таможни и окрестные поселения указыиают, что начало его возникновения касается, по крайней мере, первой половины XII в. В то время он мог уже быть городским центром с определяющим местоположением и иметь крепость, в которой находилось правление крупного поместья. Новые исследования же показали, что никогда не был центром кастеляпства. По данным XV XVI в. принадлежал вместе с соседними королевскими деревнями к крепостной канцелярии старосты в Ленчице. Дата локализации Згежа неизвестна. По документу Владислава Локетка, изданному в 1381 г., следует однако, что городские права он получил до 1288 г. В 1420 г. подтвердил это Владислав Ягелло. Экипировка волостного же правления определяет акт их присвоения, составленный в 1345 г. Через Згеж проходили важные пути сообщения. Возникновение открытого пути от Поморья Гданского через Ленчицу и Вольбуж либо Пегркув до Малопольску ведет свое происхождение с XII—XIII в.; через Вжезины и Раву до Радомя; через С.трыкув. Лович и Сохачев до Блоня; через Казнмеж и Лютомерск до Калита или Серадза. В XVI в. Згеж принадлежал к группе средних городов. По данным с 1564—1565 г. в нем было 129 жилищных площадей, 35 горожан занималось ремеслом, 13 производством нива, несколько продажей соли и пива, а другие источники этого времени вспоминают о производстве водки и перекупщиках. Торг происходил по понедельникам, кроме того каждый год по три ярмарки. Большую роль в хозяйственной жизни города играло сельское хозяйство, площадь городской земли насчитывала аж 1083/4 пашни.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 1981, 2; 77-93
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ochrona przeciwpożarowa w Toruniu w świetle ustawodawstwa wilkierzowego (XIII– XVI w.)
Autorzy:
Modrzyński, Paweł Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1891425.pdf
Data publikacji:
2017-12-15
Wydawca:
Towarzystwo Miłośników Torunia
Tematy:
prawo chełmińskie
Toruń
Chełmno
przepisy przeciwpożarowe
wilkierze
średniowiecze
renesans
Opis:
W czasach średniowiecza wraz rozwojem prawa chełmińskiego miasta pruskie rozpoczęły kodyfikację przepisów przeciwpożarowych. Toruń jako przodujący ośrodek prawa chełmińskiego wydał wiele regulacji w kwestii pożarnictwa. Podobnie było w pobliskim Chełmnie. Owe regulacje zostały zawarte w wilkierzach miejskich. Przepisy przeciwpożarowe wprowadziły obowiązek uczestnictwa mieszczan w akcjach pożarniczych. Określono również sprzęt przeciwpożarowy, jaki mieszczanie powinni posiadać w domu. Ustalono nagrody dla mieszczan, którzy wyróżnili się przy gaszeniu pożarów. Miasto zobowiązało się także do udzielania pomocy finansowej pogorzelcom. Miasta wydały też wiele przepisów prewencyjnych. Zabraniano przetrzymywania materiałów łatwopalnych na terenie miasta – przede wszystkim drewna opałowego oraz siana. Miasta starały się wypierać zabudowę drewnianą na rzecz ceglanej. Nowe budynki musiały być oddzielone murami grodzi-żarowymi. Przepisy przeciwpożarowe powstałe w średniowieczu obowiązywały nadal w czasach nowożytnych. Regulacje były w miarę upływu czasu modyfikowane. Przejawiało się to w wydawaniu coraz bardziej szczegółowych i obszerniejszych przepisów wilkierzowych. Przepisy przeciwpożarowe były nieodłącznym elementem prawa chełmińskiego oraz czynnikiem kształtującym miasta średniowieczne, jak i wczesnonowożytne.
Źródło:
Rocznik Toruński; 2017, 44; 7-22
0557-2177
Pojawia się w:
Rocznik Toruński
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Isabella Cortese – czyli alchemia urody. Kobiece piękno w traktatach włoskich XVI w.
Autorzy:
Pietrzak-Thébault, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624340.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Issabela Cortese
traktaty włoskie XVI w.
motyw piękna
Opis:
Artykuł podejmuje problematykę kobiecego piękna w traktatach włoskich XVI wieku na przykładzie Isabelli Cortese.
Źródło:
Colloquia Litteraria; 2009, 6, 1; 65-71
1896-3455
Pojawia się w:
Colloquia Litteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Najstarsze zabytki rękopiśmienne języka polskiego w zbiorach bernardyńskich (do połowy XVI w.)
Autorzy:
Grudziński, Kajetan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1048458.pdf
Data publikacji:
1962
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
rękopis
XVI wiek
język polski
bernardyni
manuscript
16th century
Polish
Bernardine monk
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1962, 4; 357-362
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Parafia małego miasta w Małopolsce XV–XVI w. Zasięg i wewnętrzne zróżnicowanie
Autorzy:
Żurek, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436039.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Opis:
The article is focused on the problems related to functioning of parish towns of Little Poland in the late Middle Ages and early modern times. The subject of the analysis is a group of 57 towns and their parish districts. Main goal of this article is to show the role and impact of parish upon the parishioners life. The study covers such issues as distance from the parish church, size of the parish district, which was dependent on the number of villages included in itscomposition and also changes of the borders of parish. Generally, most of the researched parish districts, had mixed urban-rural character. They collected representatives of all social groups: gentry, peasants and townsmen.
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2018, 6; 113-128
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przemówienie ojca świętego Benedykta XVI podczas wizyty w Auschwitz-Birkenau 28 maja 2006 r : Benedykt XVI w Polsce.
Autorzy:
Benedykt XVI (papież).
Powiązania:
Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej 2006, nr 6, s. 15-19
Data publikacji:
2006
Tematy:
Benedykt XVI (papież; 1927-) mowy
Benedykt XVI (papież ; 1927-2022)
Auschwitz-Birkenau (niemiecki obóz koncentracyjny)
Holokaust
Podróże apostolskie
Religia i duchowość
Opis:
W tekście wypow. uczestników uroczystości: Romana Dębińskiego, Zofii Łyś, Zbigniewa Wielechowskiego, Zdzisława Włodarczyka, rabina Michaela Schudricha, Lecha Piekałkiewicza, o. Macieja Zięby.
Fot.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Rzecz o życiu i śmierci na wzgórzu klasztornym w Strzelnie (XII-XVI w.).
Autorzy:
Sułkowska-Tuszyńska, Krystna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436843.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
klasztor
Strzelno
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2007, 5; 209-221
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Piotr Steczkowski, Penitencjaria Apostolska (XIII-XVI w.). Powstanie, ewolucja, odnowienie, Rzeszów: Dzieszko:com 2013
Autorzy:
Świto, Lucjan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1891979.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Źródło:
Kościół i Prawo; 2014, 3 (16) nr 1; 260-266
0208-7928
2544-5804
Pojawia się w:
Kościół i Prawo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Służby miejskie na ratuszu w miastach Wołynia w XVI–XVII w.
Autorzy:
Biłous, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/603325.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
municipal authorities
towns of the Wołyń region
municipal servants
Opis:
Town halls in the cities of the Wołyń region in the modern era (Summary)The article presents source material on town halls found in the towns of the Wołyń region. The first references to the town halls in question date back to the sixties of the sixteenth century. Prior to their appearance the meetings of the judicial authorities were held in the Mayor’s house which, in the seventeenth century, was the second most important public building in the town. As such, it served as a courtroom hosting jury trials. Town halls in the Wołyń region were made of wood, and it was not until the latter half of the seventeenth century that town halls made of brick or stone began to appear. However, these buildings did not even survive until the eighteenth century, and, unfortunately, no image of these edifices is preserved today. The way in which the towns of the region functioned was significantly affected by a group of men remaining in the service of the municipal authorities. Among the latter, to whom references are made in our sources, are: the servants of mayors and deputy mayors, the town crier, the executioner, night watchmen, town hall guardians and town guards. In addition to having underdeveloped municipal services, the towns of the region in question were administered along less complex lines than those following the administration of the other towns of the Old Poland, which can be taken to indicate the underdevelopment of both their municipal economies and their self-government as well. However, there can be no doubt that in employing town servants municipal authorities in the region, in the sixteenth and seventeenth centuries, took into consideration the financial possibilities of the town budget.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2015, 75
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miasta prywatne w sieci miejskiej Wielkopolski XV–XVI wieku
Autorzy:
Słoń, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/949929.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Wielkopolska
miasta
późne średniowiecze
XVI w.
Opis:
Celem artykułu jest ukazanie roli miast prywatnych na tle sieci miejskiej województw kaliskiego i poznańskiego w XV i XVI w. Dla XV stulecia dokonano podziału ośrodków na cztery kategorie z wykorzystaniem kryteriów ilościowych i jakościowych. Dla schyłku wieku XVI zaproponowano rozwinięcie wyliczeń Jacka Wiesiołowskiego na podstawie szerszej podstawy źródłowej. Zestawienie wyników tych dwóch zabiegów posłużyło do ich wzajemnej weryfikacji oraz wskazania zmian w sieci miejskiej XVI stulecia. Spojrzenie przez pryzmat dokonanej klasyfikacji na tę sieć oraz na dynamikę procesu lokacyjnego zamyka niniejsze rozważania.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2016, 77
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Własność ziemska w województwie wołyńskim w 1570 roku
Autorzy:
Anusik, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689820.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
własność ziemska
województwo wołyńskie
Rzeczpospolita XVI w.
Opis:
There is a common and consolidated opinion among Polish historians that Volhynia was a mainstay of the political and economic influence of the great landowners. But in the literature of the subject we could not find any details concerning sizes of the estates and their mutual relations. However, at the end of the 19th century, it was published an invaluable source (the tax register of 1570) which could be a base to reconstruct a state of own of the landlords in Volhynia voivoedship in the times of Lublin Union (1569). After a detailed analysis of the mentioned source the Author is able to state that in 1570 there were 382 landowners in Volhynia voivodeship. Nine owners of the biggest estates (latifundium) paid taxes which total amount was 43,51% of all landowners’ payment. Twenty seven great landowners paid 22,80% of all taxes in voivodeship. It means that 36 of the richest landlords of Volhynia had estates in which lived 66,30% (almost 200 000 persons) of all inhabitants of the voivodeship. One hundred fifty one middle landlords paid taxes which amounted to 20,41% of all taxes. The biggest group of the landlords, 195 owners of small estates, paid only 3,02% of all taxes paid in the Volhynia voivodeship. The owners of Crown estates paid 4,66%, and clergy paid 5,61% of all taxes collected in the Volhynia voivodeship. Very interesting is also a statement that 7 of the most famous families of the princes (descendents of the old Gediminids and Rurikids dynastic families): Ostrogski, Czartoryski, Zasławski, Korecki, Wiśniowiecki, Sanguszko and Zbaraski paid 43,75% of all taxes in Volhynia and the area of their large estates was over 24 000 sq. km. It means that they were owners of 59,01% of the area of the voivodeship. After a detailed analysis of the source the Author is also able to state that in the first years after the Lublin Union Volynhia voivoedship was a well populated and rich region of the Polish Republic. This voivodeship could be a very convenient base to the expansion of local great landlords towards the near empty lands of Kiev and Bratslav voivodeships.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2011, 10, 1
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O dwóch rzeźbach z początku wrocławskiego renesansu. Na marginesie twórczości Andreasa Walthera.
On two sculptures from the beginning of Renaissance in Wrocław. On the margin of Andreas Walther’s artistic work.
Autorzy:
Oszczanowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560078.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Instytut Historii Sztuki
Tematy:
Andreas Walther
XVI w. we Wrocławiu
Opis:
The following article is dedicated to two valuable sculptures that were created in the early Renaissance, i.e. the first half of 16th century, in Wrocław. The first one is a sandstone plaque with a sculpted and painted coat of arms of Wrocław placed under the clock on the western wall of the Town Hall [fig. 1]. In the bottom right corner and in the front of the engaged column base it has a relief of a cartouche with the AW monogram, which undoubtedly refers to the author of the work [fig. 2]. This relief belongs to the earliest ones that depict a new and improved coat of arms which Wrocław received in 1530 from the emperor Charles V. Although on the band placed in the relief we can find the date 1534 (MDXXXIIII), still from the archive sources we know that no sooner than on 18 October or on 18 December 1536 it was placed on the Town Hall tower. This currently undoubted realisation by Monogrammist AW has become a pretext to analyse again the œuvre of this sculptor and to make attempts to identify him with Andreas Walther, an artist active in Wrocław in the second third of 16th century. The second art work is a monument that has been defined for many years as a tombstone of “knight Haynold” or “one of the members of the Haunold family”, or “an anonymous representative of the Haunold family”. The monument is placed on the eastern wall of the Dumlosys Chapel in St. Elizabeth [fig. 6]. Until now this presentation of a kneeling in front of a knight crucifix has been dated consequently at ca. 1550. The analysis of the so-called Maximilian armour, which is worn by the knight, allows a statement that in the case of this sculpture we deal with an art work from the beginnings of the 1530s. And this, in turn, enable us to propose an identification of a person presented in the tomb. He may be the president of the City Council and the district head (Landeshaupt- mann) of the Duchy of Wrocław, Achatius (vel Achaz) von Haunold (b. after 1478, d. 6 January 1532). He became famous as an outstanding representative of the first generation of Wrocław followers of Doctor Martin Luther’s teaching and a military leader (Heerführer) of the Silesian army, which supported Vienna defenders in 1529. Haunold belonged to a group of the ennobled patriciate of Wrocław (so called Landadel), he was also praised the dignity of emperor’s councillor and eques auratus. Undoubtedly he had knightly and nobleman’s ambitions – it was confirmed by reaching the Czech noble state in 1523. Stylistic forms of this tomb allow us to identify this monument as a work executed by the Wrocław sculptor who was also an author of Peter Rindfleisch’s epitaph (ca. 1535) in St. Elizabeth Church among others.
Źródło:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego; 2012, 4(26); 91-99
1896-4133
Pojawia się w:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transformacja imion chrześcijańskich mieszkańców XVI-wiecznego miasta Kleszczele na Podlasiu
Transformation in the structure of canonical first names in the town of Kleszczele in Podlasie in the mid-16th century
Autorzy:
Sajewicz, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/950939.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Podlasie
Kleszczele
XVI w.
imiona chrześcijańskie
transformacja
Opis:
The land survey records made in 1560 in Kleszczele by S. Dziewiałtowski list over 600 owners of plots and land in the town and in the five neighboring villages-suburbs. At that time surnames were comparatively rare, therefore the records usually listed the first name and nicknames of the owner of land. The land survey records of 1560 are the excellent ad earliest source of information about anthroponyms of the 16th-century inhabitants of Kleszczele and the surrounding villages, in particular about their first names and nicknames, and about the beginnings of the development of the local surname system. The purpose of the present study is to describe male first-name forms used by the inhabitants of the town of Kleszczele and its suburbs in the mid-16th century. The overwhelming majority were the folk equivalents of Orthodox first names, less often of Catholic ones. These forms developed as a result of transformations in the structure of canonical first names, aiming to adjust them to the language system of the local Ukrainian dialects. The canonical forms of first names, most often originating from Greek, Hebrew and Latin, were usually transformed as a result of far-reaching truncations (initial, medial, and final) and additions of appropriate derivational morphemes. The two procedures were frequently used at the same time.
Źródło:
Studia Wschodniosłowiańskie; 2015, 15; 415-428
1642-557X
Pojawia się w:
Studia Wschodniosłowiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mit o kandydaturze sir Philipa Sidneya (1545-1586) do tronu Rzeczypospolitej i okoliczności jego wizyty w Polsce
The myth of Sir Philip Sidney (1554–1586) as a candidate to the Polish throne and the circumstances of his visit to Poland
Autorzy:
Prinke, Rafał T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/510272.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Biblioteka Kórnicka PAN
Tematy:
SIDNEY PHILIP (1554–1586)
Polska XVI w.
Opis:
Sir Philip Sidney was one of the most important gures in Elizabethan England. An outstanding poet, courtier, diplomat and knight, he has been a subject of research for many generations of scholars. Some authors state that Sidney received a proposal to become a candidate for the Polish elective throne but refused because the Queen did not agree. is story can be traced back to a short biography of him written by Robert Naunton in ca. 1630, but the ultimate source was the elegy on the death of Sidney written by Robert Dowe. Addressed to an anonymous “Polish friend”, it proposed Sidney could have become a great king, had he not been killed in battle. It was clearly a poetic metaphor rather than a statement of fact. Nevertheless, a number of scholars still believe that Sidney was approached with the proposal by Olbracht Łaski when he visited London and was received with unprecedented splendour by Elizabeth I. Even though the reasons for Łaski’s visit are still unclear, there are many arguments against such a hypothesis. Nevertheless, Sidney was greatly interested in the Polish political system (as can be gleaned from his correspondence) and eventually visited Cracow in 1574, at the invitation of Marcin Leśniowolski. e last part of the paper is an attempt at identifying the house in which Sidney stayed and it is argued that it must have been the same house in which John Dee later intended to stay (probably on Sidney’s advice), but changed his mind. e house belonged to one Pernus, whose rst name was not recorded by Dee. A detailed analysis of several members of that patrician family shows that it must have been Paweł Pernus, who studied at Heidelberg and later held high civic o ces in Cracow. He owned several houses, but it seems that the most probable identi cation of the one in which Sidney stayed is the house at Floriańska 11, which was also occasionally visited by Edward Kelley during his and John Dee’s later stay in Cracow.
Źródło:
Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej; 2016, 33; 87-114
0551-3790
Pojawia się w:
Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z Benedyktem XVI w drodze ku pełnej jedności chrześcijan
With Benedict XVI toward Complete Unity of Christians
Autorzy:
Warzeszak, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1009324.pdf
Data publikacji:
2017-12-17
Wydawca:
Akademia Katolicka w Warszawie
Tematy:
Benedykt XVI
ekumenizm
protestantyzm
dialog
Marcin Luter
Reformacja
jedność chrześcijan
Benedict XVI
ecumenism
Protestantism
dialogue
Martin Luther
the Reformation
Christian unity
Opis:
This present study aims to familiarise the Reader with some of the ideas contained in speeches of Benedict XVI – given at ecumenical meetings, chiefly with Protestants, but also during the general audiences on the Weeks of Prayer for Christian Unity and during the vespers for the conclusion of those Weeks. In his speeches, Benedict XVI indicates the positives that he sees in Martin Luther's teachings, emphasises the significance of the Declaration on the Doctrine of Justification, whilst also pointing out what still needs to be refined together. He states that one must not disregard theological issues in the ecumenical dialogue. The warnings of Benedict XVI against making mistakes in the ecumenical dialogue and in the interpretation of unity itself are significant. In each of his speeches, he encourages to deepen one's spiritual ecumenism, invites to pray for unity, demonstrates that complete and visible unity is, above all, the work of God. His encouragements to bear witness to God's priority in the Christian life together to the world, to oppose secularisation together, to defend the human dignity and life and their associated ethical values together are also important.
Źródło:
Warszawskie Studia Teologiczne; 2017, 30, 3-4; 54-86
0209-3782
2719-7530
Pojawia się w:
Warszawskie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Паэзія ў Вялікім Княстве Літоўскім сярэдзіны XVI ст.
Poezja w Wielkim Księstwie Litewskim z połowy XVI w.
Autorzy:
Kavalyow, Syarhyey
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953926.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epoka renesansu
wielojęzyczna poezja Białorusi
system gatunkowy
bohater poematu
the epoch of Renaissance
multilingual poetry of Belarus’
genre system
the hero of poem
Opis:
Artykuł ten jest poświęcony poezji Wielkiego Księstwa Litewskiego z połowy XVI w., którą to badacze białoruscy nie darzą większym zainteresowaniem, ponieważ jej autorzy byli przeważnie przybyszami, nie mającymi pochodzenia białoruskiego: Hiszpan P. Royzjusz, Niemiec J. Mylius, Polak Sz. Budny. Autor niniejszej pracy dowodzi, że nie jest to słuszna postawa, boweim wędrowni humaniści z Hiszpanii oraz Niemiec, teolodzy protestanci z Francji oraz Polski w latach 50-70. XVI w. wnieśli znaczący wkład do rozwoju kultury Białorusi i Litwy, jak nieco wcześniej humaniści z Włoch oraz Niemiec własną twórczością wzbogacili kulturę renesansową Polski. Zwraca uwagę na gatunkowo-tematyczną różnorodność łacińskojęzycznych wierszy oraz poematów P. Royzjusza, J. Myliusa, Sz. Budnego, na pozytywny wpływ ich poezji na twórczość młodszych autorów miejscowych: B. Hiacyntusa, F. Gradowskiego, J. Radwana. Podkreśla, że większa część napisanych przez przybyszów utworów poetyckich w Wielkim Księstwie Litewskim jest związana tematyczne z Litwą i Białorusią (jest poświęcona wydarzeniom wojny WKL z Moskwą), że bez opanowania tych utworów nie da się zrekonstruować ogólnej panoramy rozwoju polilingwistycznej literatury białoruskiej epoki renesansu.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2004, 52, 7; 105-117
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane realizacje sakralne architekta i budowniczego jezuickiego Jana Marii Bernardoniego działającego w Polsce w końcu XVI w. i początku XVII w.
Autorzy:
Sobol, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/217680.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Tematy:
fundacja Mikołaja Zebrzydowskiego
wspólnota oo. Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej
Sanktuarium Kalwaryjskie
Bernardoni Jan Maria
obiekt sakralny
architektura sakralna
Nicholas foundation Zebrzydowski
oo community. Bernardine in Kalwaria
sanctuary of Kalwaria
sacral
church architecture
Źródło:
Wiadomości Konserwatorskie; 2005, 18; 58-62
0860-2395
2544-8870
Pojawia się w:
Wiadomości Konserwatorskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wilno w okresie Soboru 1514 roku
Vilnius in the year 1514 council
Autorzy:
Pawluczuk, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2171221.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Akademia Supraska
Tematy:
Wilno w XVI w.
Wielkie Księstwo Litewskie
Jagiellonowie
Wilnianie
Opis:
Vilnius in the sixteenth century was a city, of which particularly cared Lithuanian-Polish kings, princes, and the most important offices were among the largest families of nobles in Lithuania: Kieżgajło, Gasztołd, Sapieha, Sołtan, Radziwill. Jagiellons often lived in Vilnius and not in Krakow. Alexander Jagiellon preferred to spend time in Vilnius, which meant that during the Renaissance city matched the other larger cities in Europe. In the sixteenth century, rebuilt in the Renaissance style of the Lower Castle, Town Hall, arranged arsenal, mint and a pharmacy. At the beginning of the sixteenth century were already clearly formed in Vilnius jurydyki (settlement right outside a royal city, that was independent from the municipal laws and rulers): Magdeburg, bishop of Roman Catholic Church, Chapter, bishop of the Orthodox Metropolitan of Kiev at the head and jurydyka monastery. An important event in the history of the city in the early sixteenth century there were around Vilnius walls. Good period in the history of the city are the times of Sigismund Augustus. Created the bridge over the river Vilejka, mills numerous hospitals and numerous palaces. They worked architects and sculptors Italian: Giovanni Cini, Giovanni Maria Padovano. Vilnius has become a city of many nationalities: Poles, Russians, Belarusians, Jews, Germans, Italians, Lithuanians, Tatars. Sixteenth century to Vilnius and its people was extremely culture-and development, as never before or since there has been no meeting of so many faiths and religions in the city. In the city operate 32 churches of various denominations: 15 Orthodox churches, 13 Catholic churches, one temple had Evangelical Lutheran Church, Evangelical Reformed Church, with Jews-Jews had a synagogue, a mosque Islamists. Vilnius was a center of the Reformation movement. In the capital of the Grand Duchy of Lithuania, in addition to the rapidly growing structures of the Catholic Church and the Orthodox Church there were all kinds of Protestant trends. Also reached the urban self-government. Vilnius at the last Jagiellons and especially for Queen Bona and Sigismund Augustus took unprecedented glitz. The Renaissance is also the golden age of Vilnius. Revival and development of ideas of humanism influenced a significant impact on the state of consciousness of the residents of Vilnius. In the sixteenth century, in Vilnius operated 11 publishing houses, among others, Mamonicz, Karcan, Sultzer, Jesuit Academy, Orthodox Brotherhood. Batory King Stephen (1576-1586) confirmed all the privileges Jagiellons, and also created the Lithuanian Tribunal in 1578, the reunions – convocations were held in Vilnius. His greatest achievement was the establishment of the Vilnius University. Decree of April 1, 1579 year approved February 22, 1585, King Jesuit College raised to the rank of an academy under the name University of the Society of Jesus, giving rise to the establishment of science and Western culture the only east Europe. In the city there was no place for religious and cultural separation of national, because Vilnius residents were at each other open. It is true that the mission of the Jesuits ran and opened the door for dissenters academy, it was not a city Vilnius burning stacks.
Źródło:
Latopisy Akademii Supraskiej; 2014, Synody Cerkwi Prawosławnej w I Rzeczypospolitej, 5; 83-102
2082-9299
Pojawia się w:
Latopisy Akademii Supraskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Komu i do czego potrzebne były w XVI w. sumariusze podatkowe? O narodzinach planowania budżetowego we wczesnonowożytnym Królestwie Polskim
Autorzy:
Boroda, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/949953.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
early modern history
taxation system
taxes
history of the State
history of law
Opis:
The modern methods of calculating income and expenses using statistical data is sometimes attributed to the period of the Enlightenment. However, an analysis of the surviving sources (constitutions passed by the Sejm and registers of taxable income) suggests that the first attempts to create a balanced budget in the Kingdom of Poland can be dated between 1530–80. At that time action was taken to improve the functioning of the treasury, accompanied by the creation of new types of treasury documentation: tax returns and income tax registers. Both the form and content of the income tax registers indicate that they were used to calculate future years’ tax inflows and to seek the reasons for the periodical drops in revenue. Discontinuing the preparation of tax registers at the end of the 16th century was probably related to changes in the rules for preparing the state budget, which manifested itself in calculating lump-sum taxes or leasing out their collection. In place of planning the future budget, the treasury administration began to concentrate mainly on satisfying current state requirements and paying tax arrears.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2013, 73
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konfi rmacja. Z dziejów kształtowania się protestanckiego obrzędu wchodzenia w dorosłość (XVI–XVIII w.)
Autorzy:
Grzywacz, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/640752.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Opis:
CONFIRMATION. FROM THE HISTORY OF THE MAKING OF THE PROTESTANT ADULTHOOD RITE (16TH–18TH CENTURIES) The Reformation altered the understanding of and attitude to the sacraments as had developed since the beginnings of Christianity. As in other religions, most of them were associated with a religious contribution to pivotal points in the lives of individuals and referred to a person’s specific biographic situation. In this respect, sacraments may be understood as a central point in rites of passage whereby an individual’s life acquires an aspect of order and is merged with a broadly understood community. The article traces the formative process of confi rmation as a rite of initiation into Christian adulthood as seen from a Protestant perspective. Confi rmation, or a strengthening in faith, derives directly from what was originally part of the ceremony of baptism. The article casts more light on the understanding and practice of baptism and the gradual emergence from it in the Western Church by the end of the 9th century of a separate sacrament known as confi rmation.As Reformation theologians departed from a sacramental understanding of confi rmation, a process began whereby former confi rmation was transformed into a ceremony marking a person’s maturity to participate in church life. Based on church teaching and catechization, a custom of public confession of faith and of „strengthening” a person in such confession became a major ceremony in churches rooted in the Reformation. The article focuses on an early stage in the changes which had, by the 16th century, been adopted as customary practice common to Lutherans, Anglican or reformed communities. The confirmation ceremony was most helped to spread by pietism in which desires for an individual to internalize faith led to increased appreciation of confi rmation as being also important to the community which granted an individual rights to partake fully not only in church life (such as in Lord’s Supper), but also in elective, decision-making bodies in Evangelical churches (e.g. in elections of parish councils, diocesan synod, and national synod).
Źródło:
Studia Religiologica; 2009, 42
0137-2432
2084-4077
Pojawia się w:
Studia Religiologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Iwan Karp (ok.1535-1591), starosta nowodworski i jego rodzina. Z dziejów szlachty pogranicza polsko-litewskiego w XVI w.
Autorzy:
Karp, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29521062.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Iwan Karp
I Rzeczpospolita
szlachta
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2015, 289, 3; 479-503
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„PROJEKT REGINA PROTMANN” SZKIC Z HISTORII PODMIOTOWOŚCI W PRUSACH XVI W.
„REGINA PROTMANN PROJECT” DRAFT HISTORY SUBJECTIVITY IN PRUSSIA XVI
Autorzy:
RADZICKI, BOGDAN
BIAŁUŃSKI, GRZEGORZ
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/512339.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wydawnictwo Diecezjalne Adalbertinum
Tematy:
REGINA PROTMANN PROJECT
HISTORY SUBJECTIVITY
PRUSSIA
Opis:
This paper is an attepmt to summarise the person of Regina Protmann, founder of Sisters Saint Catherine Sister Cloister in Braniewo, as a “regional identity project”. According to authors its structure and its meaning can be fully understood by taking into consideration the cultural context in which the “project” was delineated. Full context is composed not only of political and economic factors of time and space, but also a rapid process of cultural change - clash of two ideas of interpretation of Christian Symbolic Universe (theological discourses) and thus different visions of good and modest life. Most of all, the context consists of local customs and habits, which reinterpret official religious discourse in frames of own, local experience (of “lived through” world). The main interpretation frames of problem essayed here are limited to theological discussion on the general concept of Church, which found its counterpart in social practice, eg. the “Chalice dispute” for laymen (Holy Communion in two forms) and, on the other hand, dispute about conception of Christian life – the concept of subjectivity. The latter polarized Catholics and Protestants around practices, beginning from the concept of priesthood and ending on penance. The importance of those two was eclipsed by the issue of opposition of life engaged in matters of this world and life, which meant to be out of temporal context. This paper is attempt to describe the consecrated life of beatified Regina Protmann as an element of dialectical process, in which both oppositions in the dispute clarify and complement with each other.
Źródło:
Studia Ełckie; 2014, 16, 3; 303-339
1896-6896
2353-1274
Pojawia się w:
Studia Ełckie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krakowskie dzieje grzechu burmistrza Erazma Czeczotki. Postać rajcy na tle przełomu kulturowego szesnastego wieku
Autorzy:
Karcz, Dominik
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/2189266.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Ośrodek Badawczy Facta Ficta
Tematy:
Erazm Czeczotka
Czeczotka
przełom kulturowy XVI w.
Kraków
burmistrz Krakowa
Źródło:
Poetyki czasu, miejsca i pamięci; 137-154
9788395558122
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zawsze wierny? Sytuacja wyznaniowa w Uniwersytecie Krakowskim w XVI i XVII w.
Autorzy:
Machaj, Dawid
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/602713.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
stosunki wyznaniowe
Akademia Krakowska
reformacja
kontrreformacja
protestantyzm
kalwinizm
confessional relations
Kraków Academy
Protestant Reformation
Counter-Reformation
Protestantism
Calvinism
Opis:
Celem artykułu jest ukazanie w nowym świetle sytuacji wyznaniowej Uniwersytetu Krakowskiego w wiekach XVI i XVII, dzięki wykorzystaniu pomijanych w tym kontekście źródeł (głównie albumów studentów) oraz dzięki wnikliwszej analizie tych, z których korzystali wcześniejsi badacze zagadnienia (np. akt rektorskich, konkluzji uniwersyteckich oraz diariuszy profesorów i rektorów). Uniwersytet Krakowski był katolicką instytucją, dlatego interesujące wydaje się przedstawienie stosunku władz uczelni do akatolików w okresie, gdy sprawy wyznaniowe stały się palącym problemem w Krakowie i całej Rzeczypospolitej. Założeniem było także przeanalizowanie możliwości funkcjonowania innowierców w kręgu uczelni w poszczególnych okresach oraz przedstawienie najważniejszych wydarzeń czy regulacji mających wpływ na politykę Uniwersytetu. Kolejnym zadaniem było ukazanie poszczególnych etapów administracyjnego wykluczania (na wielu poziomach) studentów akatolickich. Jednak same kontakty uczelni z mniejszościami religijnymi w Krakowie są kwestią tak złożoną, że pozostały poza granicami tego tekstu.
The article aims at showing in a new light the confessional situation of the Academy of Cracow in the 16th and 17th centuries, using sources omitted in previous research into the topic and thanks to a more detailed analysis of the sources used by other scholars (e.g., Acta rectoralia, university conclusions, rectors’ and professors’ diaries). The Academy of Cracow was a Catholic institution, thus portraying the attitude of the university’s authorities to non-Catholics in a period of confessional struggle in Cracow and in the Commonwealth seemed promising. Another point was to analyse the possibilities for non-Catholics to function within the walls of the University in different periods of time, as well as to describe the most important events and regulations, which influenced the University’s policy. The author also tried to bring to light the subsequent stages of administrative exclusion (on various levels) of non-Catholic students. However, the contacts of the Academy with religious minorities in Cracow is a matter so complex, that it remained beyond the scope of the article.
Źródło:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2015, 59
0029-8514
Pojawia się w:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Warząchiew, mydło, igła. Książka na służbie (Wenecja, XVI w.)
Ladles, Soap, and Needles: The Popular Book in Sixteenth-Century Venice
Autorzy:
Pietrzak-Thébault, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/471884.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Opis:
Książka drukowana obecna była w Wenecji już od 1469 roku i bardzo szybko stałą się jedną ze specjalności miasta nad Laguną. Wśród wydań dzieł erudycyjnych, klasyków literatury łacińskej i toskańskiej oraz utworów autorów współczesnych, wraz z początkiem nowego stulecia ukazywać się zaczęły także wydania o tematyce praktycznej, przeznaczone do użytku codziennego. Książki te sprzedawane były często nie w księgarniach, a na ulicznych straganach i jarmarkach. Zbyt często pozostawały one na marginesie zainteresowań badaczy, jako nie wpisujące się łatwo w określony krąg czytelniczy. Ich tematyka dotyczyła zarówno przyrządzania potraw i sposobów przechowywania produktów, jak sporządzania w domu leków, mydeł i „środków czystości” oraz wszelkiego rodzaju kosmetyków. Osobną, nader interesującą, kategorię stanowiły bardzo liczne wzorniki haftów i koronek igłowych – wzory nierzadko były dziełem największych artystów weneckich. Treści, jakie publikacje te upowszechniały były zwykle tradycyjne i służące najpospolitszym ludzkim, najczęściej kobiecym, zajęciom, lecz forma ich przekazu śmiało korzystała z najnowszych technologicznych i edytorskich osiągnięć weneckiego drukarstwa, co sprawia, że stanowią one do dzisiaj atrakcyjny i wdzięczny materiał do badań.
Printed books were present in Venice already in 1469 and quickly became one of the specialities of this city. But, with the beginning of the 16th century, among the celebrated erudite works, classics of Latin, Tuscan, and contemporary literature, there appeared books treating practical matters, addressed to the common folk. Usually, these prints were sold not in bookshops, but from street stalls and in marketplaces. Unfortunately, these editions addressed to no particular milieu, hence, they seldom became the object of historical research. The themes treated by the authors of these publications range from cooking and food preservation to preparing homemade medicine, soap, cleaning agents, and various kinds of cosmetics. Needlework pattern books constitute a separate group among them. Not infrequent, and very interesting, these books contained works by the most distinguished artists active in Venice. Although, the content of such publications was very traditional and dealt with common activities, chiefl y performed by women, their editorial form was state-of-the-art, and boldly utilised the most developed printing techniques of the time. In result, the books in question present very interesting material for research.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2013-2014, 7-8; 31-46
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reformacja w Koronie w XVI w. – sukces czy niepowodzenie?
Reformation in the Sixteenth-century Poland: a Success or Failure story?
Autorzy:
Wijaczka, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/425318.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
Tematy:
Polska
Reformation
Sigismund II Augustus
Jagiellonian
nobility
Joannes a Lasco
Opis:
This concise discussion of the course taken by the Reformation in Poland seeks to resolve whether the ideas of Luther, Calvin, and/or certain more radical reformers could win over a number of followers in the Kingdom of Poland sufficient enough to depose the Roman Catholic Church. The role of Sigismund II Augustus, the last monarch of the Jagiellonian house, in the disputes between the Catholic and the Protestant parties is pinpointed. In spite of the opportunity, this ruler renounced the formation of a national Church and reinforcement of his authority as a king. The nobility class had a dominant role in the Polish society and, having secured their economic and social positions, the noblemen turned their backs on Protestantism and resumed, largely, the Roman Catholic religion. The nobles who joined the executionist movement squandered the opportunity to have the state modernised. As a result of this, Reformation in the Polish Crown ended up in a failure.
Źródło:
Gdański Rocznik Ewangelicki; 2014, 8; 13-34
1898-1127
Pojawia się w:
Gdański Rocznik Ewangelicki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ELŻBIETA AUSTRIACZKA – KRÓLOWA POLSKA I WIELKA KSIĘŻNA LITEWSKA (1526–1545).
Autorzy:
Jedrzejewski, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436915.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Elżbieta Austriaczka
Jagiellonownie
Habsburgowie
historia dyplomacji
historia Polski w XVI w.
Opis:
June 15th 2015 is the 470th anniversary of Elizabeth of Austria’s death. The  story of the first wife of Sigismund August the Second is rather uncharted. There is neither her biography nor even an article considering her lot. Short life of the Queen of Poland and the Grand Duchess of Lithuania was very tragic and the queen herself was a victim of the dynastic plans of the Jagiellons and the Habsburgs as well as their international politics (considering the matter of Kingdom of Prussia or the reign of Jan Zapolya in Transylvania). All her life was she prepared to be the queen of Poland, however she found neither love nor even respect there. Due to brevity of her reign and “old queen” Bona Sforza’s dislike, she did not play any signicant political role, although the Habsburgs wanted her to be the main proponent of their interests on the Polish court. Her premature death and the conict with the powerful mother-in-law became a very popular theme in Polish literature, art and cinematography.
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2015, 1; 107-127
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykorzystanie i ochrona zasobów wodnych w dobrach wielkoksiążęcych Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI w. (na przykładzie Podlasia i zachodniej Grodzieńszczyzny)
Autorzy:
Pytasz-Kołodziejczyk, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2081255.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Wielkie Księstwo Litewskie
zasoby wodne
wykorzystanie
ochrona
Grand Duchy of Lithuania
aquatic resources
exploitation
protection
Opis:
This article, on the basis of Grodzieńszczyzna, being under the Lithuanian administration and legislation, describes the forms of exploitation and protection of aquatic resources in grand-ducal goods of the Grand Duchy of Lithuania. Due to the qualities of its geographical environment, whose exploitation enabled obtaining substantial income, Lithuanian rulers were trying to restrict the access to these resources for the public by enforcing numerous legal regulations.
Źródło:
Historyka studia metodologiczne; 2016, 46; 45-62
0073-277X
Pojawia się w:
Historyka studia metodologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oficyny drukarskie pierwszej połowy XVI wieku w zbiorach Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie
Printing workshops of the first half of the 16th century in the collection of Library of Wiktor Baworowski Foundation in Lviv
Autorzy:
Ogierman, Leonard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/541392.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach
Tematy:
Lwów
Wiktor Baworowski
Baworovianum
typografia
XVI w.
Lviv
typography
16th century
Opis:
W zbiorach bibliotecznych Wiktora hr. Baworowskiego z XVI wieku dominują druki z krakowskich warsztatów. Jan Haller zajmuje uprzywilejowaną pozycję, jako drukarz 38 książek. Najstarszy druk pochodzi z 1506 r., a ostatni w tej kolekcji z 1522 r. Równie liczne są książki z warsztatów Hieronima Wietora. Najstarsze, z lat 1611-1512, pochodzą z wiedeńskiego okresu działalności drukarza. Ostatni krakowski druk tłoczono w 1545 r. Zachowało się we Lwowie aż 48 tekstów, pochodzących z pracowni Floriana Unglera oraz jego wdowy i spadkobierców. Najstarsze sięgają 1512 r., a ostatni krakowski druk ma datę 1550 r. Kolekcja zawiera również 39 książek, prasowanych w krakowskiej oficynie Macieja Scharffenberga. Najstarsza została wydana w 1527 r., a ostatnia z tej tłoczni wyszła w 1547 r. Pozostałe druki pochodzenia krakowskiego były dziełami Marka i Hieronima Scharffenbergów, Jana Halicza i Łazarza Andrysowica. Dwie najstarsze książki, z 1504 i 1505, to dzieło warsztatu Kaspra Hochfedera. Baworovianum gromadziło również 50 książek, wykonanych w cenionych wówczas centrach drukarskich. Były to (w kolejności alfabetycznej): Augsburg, Bazylea, Kolonia, Lipsk, Magdeburg, Metz, Norymberga, Paryż, Rzym, Strasburg, Wenecja i Wittenbergia.
The library collection of Wiktor Baworowski from the 16th century is dominated by prints from Cracow workshops. Jan Haller finds a privileged position there as a printer in 38 places. The oldest is from 1506, and the last in this collection dates at 1522. Prints coming from Hieronim Wietor workshops are equally numerous. The oldest items from 1611-1512 come from the Viennese period of the printer‘s activity. The last Cracow print is dated 1545. There are 48 prints that come from the workshop of Florian Ungler and the one run by the widow and other heirs. The oldest objects come from 1512. The last Cracow print signed with the address of the widow Unglerowa is dated 1550. The collection also contains 39 prints pressed at the Cracow publishing house of Maciej Scharffenberg. The oldest of them appeared in 1527. The last item by this printer comes from 1547. The remaining prints of Cracow ‚s origin are supposed to be the work of Marek and Hieronim Scharffenberg, Jan Halicz and Łazarz Andrysowic. The oldest two items from 1504 and 1505 are represented by the workshops of Kasper Hochfeder. Baworovianum also contains 50 prints made in the then-valued printing centers. They are (in alphabetical order): Augsburg, Basel, Cologne, Leipzig, Magdeburg, Metz, Nuremberg, Paris, Rome, Strasbourg, Venice and Wittenbergia.
Źródło:
Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy; 2018, 4(54); 101-107
2084-5464
Pojawia się w:
Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reforma polskiej prowincji dominikańskiej w XV-XVI w.
La réforme de la province domminicaine en Pologne aux XVe et XVIe siècles
Autorzy:
Kłoczowski, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1969118.pdf
Data publikacji:
1953
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Opis:
L'auteur fait un exposé du cours de la réforme concernant la province polonaise de Tordre des frères prêcheurs, qui embrassait, à l'époque en question, plus de 60 monastères sur les territoires de l’Etat de Pologne, de la Silésie, de la Poméranie ainsi que de l’Etat de l’ordre Teutonique en Prusse. Il fonde son étude, en premier lieu sur des sources manuscrites, et surtout sur de précieux documents des chapitres, provinciaux, conservés en fragments pour les années 1429—1470, et presque en entier pour les années 1501—1519. Les premières tentatives de réforme de la province polonaise remontent, semble-t-il, encore au temps du général Raymond de Capoue. Cependant, la réforme, alors projetée, du couvent de Poznań (1399) ne donna pas de meilleure résultats, et c'est seulement la réforme du couvt de Wrocław, effectuée en 1432, qui eut une portée réelle et durable. Au cours de la seconde moitié de ce siècle la réforme est dirigée par deux éminents provinciaux: Jacques de Bydgoszcz (1451—1478) et Albert de Sieeień (1478—1502). De sorte que les couvents de l’observance de la province dominicaine, à l'exception de celui de Wrocław, ne forment pas — comme cela a lieu en general, ailleurs — des congrégations à part, mais relèvent entièrement de l'autorité provinciale. Le rattachement, en 1475, de deux couvents de la Poméranie occidentale, ceux de Gryfia (Greifswald) et de Pozdawilk, à la Congrégation Hollandaise provoque une opposition de la part des provinciaux polonais. Le fait que vers la fin du XVe siècle 1/3, au moins, des monastères de la province dominicaine se trouvaient sur la liste des couvents de l'observance, nous fournit une idée sur le progrès de la réforme de cette province. Cependant, on peut avoir des doutes quant à la profondeur du mouvement. En effet, il semble que la mécanique de celui-ci consistait, en premier lieu, dans le fait que le groupe des partisans de l'idée de la réforme, profitant des possibilités que lui donnait l'autorité, tâchait d'imposer l'observance à la masse passive de ses confrères. Il en résultait que l’on acceptait d’une façon relativement facile la réforme, mais on s‘en débarrassait aussi facilement. Nous observons une pareille crise au début du XVI'- siècle. Presque tous les couvents, figurant antérieurement sur les listes de l’observance, ont dû être à nouveau réformés, en sorte que l’on trouve, dans les actes des chapitres, des doléances continuelles au sujet de la non observance des voeux et du bas niveau de l’étude. Les peines établies par les chapitres pour divers infractions constituent une illustration bien éloquente de cet état de choses, et leur chiffre élevé témoigne d'un abandon très répandu de l'observance. Le problème des causes d'un pareil cours de la réforme et de la défaite certaine, subie par les observantins, exige encore des recherches approfondies. L'auteur se borne uniquement à attirer l'attention sur certains aspects d'ordre monastique interne du phénomène en question, Il résulte clairement des actes des chapitres provinciaux qu'au moins à partir de la moitié du XVe siècle les couvents souffraient du manque de candidats. Les épidémies, se renouvelant à l'épopue examinée, faisaient de nombreunses victimes. Dans son désir de maintenir ses biens et un nombre convenable de religieux, l'ordre des dominicains était exposé à admettre des éléments parfois très médiocres. Il manquait, en même temps, d’autorité pour imposer aux candidats une vie monastique rigoureuse. D’autre part, la pauvreté des petits monastères, situés dans des bourgades, représentait aussi un facteur très sérieux empêchant le plein développement de la vie conventuelle. Une différence très nette, soulignée même dans las textes capitulaires, s’est manifestée entre les grands couvents des grandes villes — appartenant, de règle, à ceux de 1‘obscervance — et la masse de petits couvents. Il semble que dans ces conditions 1‘erreur essentielle du mouvement de la réforme doit être cherchée dans le fait qu'on s'était borné à la réforme morale en omettant de modifier la structure de la province, modification qui aurait dû amener aussi la liquidation de nombreux petits couvents, ainsi que la concentration des forces dans les grands monastères des villes plus importantes. Cela aurait été conforme à la conception primitive, ensuite abandonnée, de la première génération des dominicains.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 1953, 4, 4; 45-92
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jeszcze jedno świadectwo święceń duchownego z diecezji płockiej
Another Testimony of the Holy Orders of a Priest from the Diocese of Płock
Autorzy:
Kaczmarek, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2139278.pdf
Data publikacji:
2022-10-03
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
XVI w.
diecezja płocka
Gostynin
święcenia
16th century
Płock diocese
ordination
Opis:
Jan z Płocka pojawia się w źródłach w 1506 r. jako student Uniwersytetu Krakowskiego. W następnych latach swojego życia osiągnął na tej uczelni stopnie bakałarza i mistrza „sztuk”. Wstąpił także w szeregi stanu duchownego i w latach 1511-1521 przyjął wszystkie stopnie święceń. Po ordynowaniu go do stopnia prezbitera objął beneficjum altarysty w jednym z płockich kościołów. Należał zapewne do tej grupy średniowiecznego kleru, która – nie mając oparcia w rodzinie i nie posiadając własnego majątku – liczyła na to, że osiągnie znaczącą pozycję w strukturach Kościoła dzięki własnym zdolnościom i zdobytemu wykształceniu.
Jan of Plock appears in sources in 1506 as a student at the University of Kraków. In the following years of his life he achieved bachelor's and master's degrees at this university. He also joined the clergy and was ordained between 1511 and 1521. After his ordination to the rank of presbyter, he took the altarist benefice in one of the churches in Płock. He probably belonged to that group of medieval clergy who, having no family support and no property of their own, hoped to achieve a significant position in the Church structures thanks to their own skills and education.
Źródło:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2022, 29, 1; 123-134
1232-1575
Pojawia się w:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polska facecja prozatorska XVI-XVIII w. Styl - gatunek - komizm
Autorzy:
Rejter, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1202508.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Uniwersytet Opolski
Opis:
The article presents Polish prosaic facetiae of the 16-18 centuries as a genre of popular literature. As for the style of this genre, the most significant elements are those of colloquial style, as can be observed in the style and structure of the text. The colloquialisms, proverbs and puns show that colloquial style is most important in facetiae.The analized genre is also a hybrid of various speech genres connected with many functional styles of Polish. The most popular genres are for example: dialogue, press information, testament, record, sermon. In facetiae, each element of their text structure and style is connected with its pragmatic aspect. Facetiae as a genre of popular literature is above all subordinate to its comic function.Finally, the article shows that facetiae is a forerunner of modem jokes and anecdotes one can be seen in the style and text structure of these speech genres. One can say that popular literature is a timeless kind of output.
Źródło:
Stylistyka; 2001, 10; 383-401
1230-2287
2545-1669
Pojawia się w:
Stylistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Browarnictwo w Prusach Królewskich: (2 połowa XVI-XVII w.)
Autorzy:
Klonder, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/books/1409866.zip
https://bibliotekanauki.pl/books/1409866.pdf
https://bibliotekanauki.pl/books/1409866.mobi
https://bibliotekanauki.pl/books/1409866.epub
Data publikacji:
1983
Wydawca:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo PAN
Opis:
Bier war in Polen im 16. und 17. Jahrhundert ein Grundelement der Nahrung und seine Herstellung ein wichtiger Wirtschaftszweig in der Stadt und auf dem Land. Trotz alledem wurde bisher die Bierbrauerei sowohl hinsichtlich des ganzen Landes als auch der einzelnen Landesteile nicht komplex untersucht. Der Autor konzentrierte seine Forschungen auf die gesellschaftliche Organisation der Bierproduktion, die Produktionsausmaße, die Menge und die Qualität der von der Bevölkerung konsumierten Getränkemengen sowie die verschiedenen Konsumptionsformen. Er analysierte die in Polnisch-Preußen, am Unterlauf der Weichsel, dem Gebiet mit der höchsten wirtschaftlichen Entwicklung und dem höchsten Urbanisierungsgrad in Polen, auftretenden Erscheinungen. Seine Erörterungen betreffen den Zeitraum von der Mitte des 16. bis zum Ende des 17. Jahrhunderts, wodurch die Entwicklungstendenzen im Brauereiwesen sowie die langfristigen Veränderung in Bierangebot und – nachfrage, als auch der Einfluß der Kriege mit Schweden (1626-1635, 1655-1660) auf den Stand dieses Nahrungsmittel Industriezweigs in einem unmittelbar vom Krieg betroffenen Land erfaßt werden können. Polnisch-Preußen war ein wirtschaftlich sehr differenziertes Land, weshalb der Autor besonders dem Gebiet des Weichsel-deltas – der Wojewodschaft Malbork – seine Aufmerksamkeit schenkte. Die Problematik dieser Wojewodschaft besitzt gewisse Eigenheiten. Die Mehrheit ihres Gebiets nahmen die Besitzungen der Stadt Elbląg (ca. 15000 Einwohner) und das dem König gehörende Krongut Malbork ein. Die in anderen Gebieten Polens und auch Preußens sehr wichtigen Adelsgtiter waren hier eine Randerscheinung. Gleichzeitig war Elbląg ein großes Brauereizentrum. In dieser Hinsicht kann man es mit den anderen großen preußischen Städten (Gdańsk, Toruń), die ebenfalls weitläufige Stadtghter besaßen, sowie den Hansestädten des Reichs vergleichen. Der andere große Bierproduzent in der Wojewodschaft war Malbork. Dieses ca. 5000 Einwohner starke Zentrum kam in den Ausmaßen seiner Bierproduktion Elbląg gleich. Darüberhinaus gab es in der Wojewodschaft einige kleine Städtchen, deren Einwohner sich ebenfalls mit Bierbrauerei befaßten. Obwohl die Wojewodschaft Malbork der am stärksten urbanisierte Teil Preußens war, gab es auch hier zahlreiche landwirtschaftliche Gebiete, wo die gesellschaftlich-wirtschaftlichen Verhältnisse nicht von den in anderen Regionen Preußens und Polens angetroffenen abwichen (Burggrafschaft Sztum), Der Vergleich der Forschungsergebnisse dieser kleinen Wojewodschaft mit der Situation in anderen Regionen kann nach der Meinung des Autors sehr interessante Ergebnisse bringen. Über die Wahl der Wojewodschaft Malbork als Hauptforschungsobjekt entschied vor allem das Fehlen von Bearbeitungen über die Alkoholproduktion in diesem Gebiet sowie der Reichtum der archivalischen Materialien, die im Staatsarchiv in Gdańsk aufbewahrt werden und vor allem Elbląg und Malbork betreffen. Unter anderem erhielten sich viele Jahre umfassende Rechnungsserien der Stadtkämmerei Elbląg, der dortigen Bierbrauerzunft und die reichhaltige Korrespondenz der Stadt Malbork. Die Analyse der gesellschaftlichen Organisation der Bierbrauerei in Elbląg und Malbork vor dem Hintergrund der anderen Städte PolnischPreußens bildet den Inhalt des Kapitels II. Sowohl in den großen Städten (Gdańsk, Elbląg, Toruń), als auch den kleinen (Malbork, Tczew, Grudziądz) wich diese Organisation vom traditionellen Zunftsystem ab. Die in ersteren tätigen „Mältzenbräuerzunfte” waren eigentlich eine Vereinigung der Produktionsmittelbesitzer. Mit der Bierbrauerei befaßten sich in einer besonderen Zunft organisierte qualifizierte Lohnarbeiter und ungelernte, die in der Regel nach der Faßzahl bezahlt worden. In den kleinen Städten (unter 5000 Einwohner) stand, trotz der sich in der zweiten Hälfte des 17. Jahrhunderts verschärfenden Beschränkungen, prinzipiell jedem Mitbürger das Bierbrauerecht zu. Hier spielte auch die Stadtgemeinde bei der Organisation der Produktion eine bedeutende Rolle, indem sie die Bau- und Unterhaltungskosten der Brauereien und Malzhäuser bestritt. In der großen Städten war das Patriziat, das in der Regel in den dörflichen Stadbesitzungen Brauereien anlegte der Hauptkonkurrent der zünftigen Produzenten. Dieses Vorgehen war eine der Ursachen der besonders in der zweiten Hälfte des 17. Jahrhunderts sichtbaren Krise der zünftigen Bierproduktion. Gleichzeitig erreichte die Bierproduktion auf dem Land im 17. Jahrhundert, in der Wojewodschaft Malbork erst in der zweiten Hälfte, immer größere Ausmaße. Mit ihr befaßten sich der Adel, die Pächter der Krongüter und die Geistlichkeit. In der Wojewodschaft Malbork behielten die Bauern, im Gegensatz zum restlichen Preußen, weitgehende Rechte zum Brauen von Bier und anderen Getränken. Der Adel bemühte sich um das Braumonopol und versuchte gleichzeitig sein Bier in den Städten einzuführen. Natürlich wirkten sich diese Tendenzen ungünstig auf die Entwicklung der Bierproduktion in den Städten aus. In den 150 Jahren kam es jedoch zu keinen bedeutenden Veränderung in der Bierbrauereitechnik (Kapitel III). Der Malz wurde in den Malzhäusern vorbereitet, indem man ihn in Holztrögen oder – bottichen übergoß. Die Malztrocknung fand in den sog. Darre Bretterebenen, die sich über den Öfen befanden, meist in besonderen Räumen statt. Dann wurde der Malz in Mühlen gemahlen. Der Brauvorgang fand in Brauereien statt. Das Hauptausstattungselement waren die Braupfannee und – kessel. In den großen Städten waren die kupfernen Braukessel oft fest über dem Feuer angebracht. In den Stadtbrauereien besaßen sie eine Fassungskraft von 1200-1700 l, auf dem Land 60-900 l. In einigen Städten (z. B. Elbląg, Grudziądz) benutzten die Brauereien Wasserleitungen, in anderen wurde das Wasser Brunnen entnommen. Auf dem Land wurde das Wasser oft direkt aus dem Fluß oder dem See geschöpft. Die Malztrocknereien und Brauereien bildeten dort meist einen Gebäudekomplex, manchmal befanden sich alle Anlagen in einem Gebäude. In den Städten waren die Breuereien oft von den Malztrocknereien entfernt (z. B. Elbląg, Tczew). Sowohl in der Stadt, als auch auf dem Land fielen die Brauereigebäude nicht durch besondere Große auf. Die größte aus Elbląg bekannte städtische Malztrocknerei war in einem viereckingen Gebäude von 48,6x12,7 m eingerichtet Es wurden verschiedene Bautechniken und –materiale angewandt: Holz, Fachwerk, ZiegeL Die Kriege wirkten sich auf das technische Niveau der Brauereien sehr schlecht aus. Besonders in den kleinen Städten und auf den Dörfern waren die Brauereien während der Schwedischen Besetzung zerstört worden. Die Braupfanne und Kessel waren nämlich ein beliebtes Beutegut. Das Kapitel IV enthält Feststellungen über die Ausmaße und Entwicklungstendenzen der Brauerei in den Städten der Wojewodschaft Malbork. In der zweiten Hälfte des 16. Jahrhunderts wurden in Elbląg 2000 Lasten Malz zu Bier pro Jahr verarbeitet, zum Ende des 17. Jahrhunderts überschritt diese Zahl nicht 1000 Lasten. Bei einer ständig fallenden Tendenz kam es in den 60-er Jahren des 17. Jahrhunderts zum größten Abfall. Der Zeitabschnitt der schwedischen Okkupation ist erst durch ein Ansteigen und dann ein deutliches Abfallen der Produktion charakterisiert. Ähnliche Abfalltendenzen kann man auch in anderen Städten (Malbork, Gdańsk, Toruń, Grudziądz) beobachten. Eine Ausnahme bildeten die 40-er Jahre des 17. Jahrhunderts, in denen es zu einem deutlichen Anstieg der Bierproduktion kam. Die Ausmaße der dörflichen Bierproduktion lassen sich viel schwerer bestimmen. Man kann nur feststellen, daß die große Offensive der Krongutpächter auf dem ländlichen Markt in Preußen erst gegen Ende des 16., in der Wojewodschaft Malbork erst: in der Mitte des 17. Jahrhunderts begann. Ein besonderes Problem ist die Krage der Saissonabhängigkeit der Bierproduktion. Aus den auf städtischen Quellen (Elbląg, Toruń) basierenden Erkenntnissen des Autors folgt, daß die Wochen vor Weihnachten und Ostern, der Frühling (März-Mai) sowie der November die Zeiten der Spitzenkonjunktur waren. Der größte Produktionsabfall war in den Monaten von Juni bis September zu beobachten. Der Autor versuchte auch, die Bierproduktion einiger Städte in Liefern abzuschätzen. In Elbląg wurden 1580 ca. 50000 hl Vollbier hergestellt, 1656 ca. 400000 hl, 1700 ca. 23000 hL In Malbork schwankte die Produktion von ca. 40000 hl im Jahr 1580 bis zu ca. 26000 hl im Wirtschaftsjahr 1711/12. Hierbei handelt es sich um Minimalwerte, da die Quellen nur die legale Bierproduktion erfaßten. Die Einwohner Polnisch-Preußens tranken vor allem sehr kalorinhaltiges (1 l = über 800 kcal) Gerstenbier (Kapitel V). Allgemein wurde auch schwächeres Tafelbier von verschiedener Qualität konsumiert. Der Biermarkt wurde von den Konsumenten diktiert Ein Überangebot der Grundbierarten war eine ständige Erscheinung. Die Einwohner Polnisch Preußens tranken täglich pro Person mindestens 1,5 l Bier. Nach dem Preisanstieg im 16. Jahrhundert, brachte das nächste stagnierende Preise und gegen seinem Ende sogar einen Preisabfall (in der Umrechnung auf Silber). Die Preisentwicklung in der zweiten Hälfte des 17. Jahrhunderts begünstigte eine Nachfrageverlagerung vom Vollbier weg zu schlechteren und billigeren Bierarten hin. Man kann auch vermuten, daß der Schnaps erst in der zweiten Hälfte des 17. Jahrhunderts die Stelle des Biers unter den täglichen Genußmitteln der Bevölkerung einzunehmen begann. In dieser Zeit näherten sich die Preise für Bier und Schnaps auch etwas an. Trotz dieser Veränderungen war Bier bis zu Beginn des 18. Jahrhunderts neben dem Brot eine der Hauptemährungskomponenten der Bevölkerung von Polnisch-Preußen. Es wurde auf verschiedene Weise konsumiert (Getränk, Suppe) und auch als Heilmittel und Kosmetikum verwandt. Um die Ausschänke konzentrierten sich das gessellige Leben, die Belustigungen und die Prostitution. Familien und Zunftfeierlichkeiten und Handelsabschlbsse wurden von Biertrinken begleitet.
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Książka
Tytuł:
Benedict XVI’s Participation in the Ecumenical Dialogue with the Orthodox Church
Udział Benedykta XVI w dialogu ekumenicznym z Kościołem prawosławnym
Autorzy:
Warzeszak, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1050601.pdf
Data publikacji:
2020-09-25
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
dialog ekumeniczny
droga do pełnej jedności
braterstwo
starożytna tradycja chrześcijańska
Kościół prawosławny
współpraca ekumeniczna
ecumenical dialog
way to full unity
fraternity
antique Christian tradition
Orthodox Church
ecumenical collaboration
Opis:
The author of this article presents the involvement of Benedict XVI in the ecumenical dialogue with the Eastern Orthodox Church as a whole based on speeches, declarations and homilies delivered to representatives of this Church. Undoubtedly, it is significant. As a pope, he encouraged this dialogue by his authority, fraternal treatment filled with friendship and love, meetings, communal prayer and teaching. He overcame various difficulties and contributing to the progress of this dialogue. He emphasized joint theological research, because without the unity of faith there is no complete and visible unity. As always – as the theologian and as the Prefect of the Congregation for the Doctrine of the Faith – he taught that common celebration of the Eucharist could take place only in full unity: when will it happen? It is God’s gift for which we have to pray and work at the same time: to evangelize together, to resist ideologies hostile to Christianity and humanity, to care for peace and justice among Christians and followers of other religions, and to cooperate in charitable work for the poor, the sick and the needy.
Autor tego artykułu przedstawia – opierając się na przemówieniach, deklaracjach, homiliach wygłoszonych do przedstawicieli Kościoła prawosławnego Wschodu – udział Benedykta XVI w dialogu ekumenicznym z tym Kościołem jako całością. Niewątpliwie jest on znaczący. Benedykt XVI jako papież zachęcał do tego dialogu swym autorytetem, pełnym przyjaźni i miłości braterskim traktowaniem, spotkaniami, wspólną modlitwą, pouczeniami, przełamywał różne trudności, przyczyniał się do postępu w dialogu. Kładł nacisk na wspólne badania teologiczne, gdyż bez jedności wiary nie ma pełnej i widzialnej jedności. Jak zawsze – i jako teolog, i jako prefekt Kongregacji Wiary – uczył, że wspólne sprawowanie Eucharystii może mieć miejsce dopiero przy pełnej jedności. Kiedy ona nastąpi? Niewątpliwie jest darem Bożym, o który należy się modlić i zarazem pracować: wspólnie ewangelizować, wspólnie przeciwstawiać się wrogim chrześcijaństwu i człowiekowi ideologiom, dbać o pokój i sprawiedliwość pomiędzy chrześcijanami i wyznawcami innych religii, razem działać charytatywnie na rzecz ubogich, chorych i potrzebujących.
Źródło:
Teologia w Polsce; 2020, 14, 1; 68-88
1732-4572
Pojawia się w:
Teologia w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ruchomości mieszczan jako atrybuty stratyfikacji społecznej (XVI–XVIII w.).
Autorzy:
Leśniak, Franciszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436917.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
mieszczanie
stratyfikacja społeczna
ruchomości
Opis:
The article shows actions which accompanied the social division in towns e.g. Kraków, Nowy Sącz, Krosno and Wojnicz. It is based on the posthumous inventories containing registers of movables. The inventories are reections of property status of townspeople, which is shown in the table. Statistical data in the table have been arranged according to the division of the inhabitants into groups – the richest, moderately wealthy and poor. The people’s gender has also been taken into consideration. The sources of information have been commented and completed in the text dealing with dierent aspects of material culture as an inherent part of townspeople everyday life.
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2015, 1; 90-106
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Function of the Thaler in Determining the Exchange Rates of European Currencies in the Second Half of the 16th Century
Funkcja talarów w ustalaniu kursów walut europejskich w 2. połowie XVI wieku
Autorzy:
Vorel, Petr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16068129.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
coin
thaler
currency
16th century
Europe
moneta
talar
pieniądz
XVI w.
Europa
Opis:
The author summarizes the origin and development of the thaler since its emergence in Central Europe in the 1520s to the general spread of the term “thaler” for large silver coins in the 1540s as well as the attempts to replace the thaler with another type of coin in the Roman-German Empire under the Second and Third Imperial Coin Order. The year 1566 was a major turning point. The “imperial thaler” was redefined in metrological terms and the collection of custom duties in the North Sea straits was regulated, which (instead of gold coins) continued to be collected in silver thalers. This move spurred the expansion of the thaler coins in those countries of continental Europe that used the North Sea trade route. At that time, the thaler also became the equivalent for mutual conversions of the most important monetary systems. This is evidenced by the exchange rates from the end of the 16th century from Hamburg. In them, the ”imperial thaler” serves as a tool for the mutual conversion the seven major currencies used in the North Sea and Baltic trade areas (the Lübeck mark, the Hamburg pound, the Antwerp pound, the Amsterdam pound, the imperial Rhine gulden, the Lisbon milreis and the Polish gulden).
Autor zwięźle podsumowuje genezę i rozwój talara od jego pojawienia się w Europie Środkowej w latach 20. XVI w. po powszechne rozprzestrzenienie się terminu „talar” na określenie dużej, srebrnej monety w latach 40. XVI stulecia, jak też próby zastąpienia w cesarstwie rzymsko-niemieckim talara monetą innego typu Drugą i Trzecią Cesarską Ordynacją Menniczą. Najważniejszym punktem zwrotnym był rok 1566. „Talar imperialny” został na nowo zdefiniowany pod względem metrologii, jak też uregulowano pobór ceł w cieśninach Morza Północnego, które (zamiast monet złotych) nadal pobierano w srebrnych talarach. To posunięcie pobudziło ekspansję monety talarowej w krajach Europy kontynentalnej korzystających ze szlaku handlowego Morza Północnego. W tym czasie, talar stał się także jednostką obrachunkową najważniejszych systemów monetarnych. Świadczą o tym kursy walut z końca XVI w. z Hamburga. „Talar imperialny” służy w nich jako narzędzie do przeliczania siedmiu najważniejszych walut używanych na obszarach handlowych Mórz Północnego i Bałtyckiego (marka lubecka, funt hamburski, funt antwerpski, funt amsterdamski, cesarski gulden reński, lizboński milreis i polski złoty).
Źródło:
Wiadomości Numizmatyczne; 2022, 66; 283-306
0043-5155
Pojawia się w:
Wiadomości Numizmatyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Praktyki kwestarskie dominikanów z Brzegu
Autorzy:
Kaczmarek, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954956.pdf
Data publikacji:
2022-01-07
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Dominicans
Silesia
Brzeg
charity collecting
16th century
dominikanie
Śląsk
kwesta
XVI w.
Opis:
Dominikanie z klasztoru w Brzegu prowadzili intensywną działalność kwestarską w mieście i innych miejscowościach na Śląsku położonych w granicach należącego do nich okręgu. Praktyki kwestarskie zakonników można odtworzyć na podstawie wykazów dochodów oraz wydatków konwentu zachowanych w Oddziale Rękopisów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu. Ich lektura pokazuje, że dominikańska kwesta była intensywna, dobrze zorganizowana i prowadzona przez zakonników wyspecjalizowanych w pozyskiwaniu datków pieniężnych oraz naturaliów.
The Dominicans from the monastery in Brzeg held intensive charity collecting activity, both in that city and in other localities of Silesia, within the boundaries of the area belonging to them. The collecting practices can be reconstructed on the basis of the accounts of revenues and expenditures of the convent preserved in the Department of Manuscripts of the Wrocław University Library. They show that the Dominican collecting was intensive, well organised and carried out by monks specialising in acquiring monetary donations and natural goods.
Źródło:
Roczniki Historyczne; 2021, 87; 107-145
0324-8585
Pojawia się w:
Roczniki Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tercjarki Zakonu Kaznodziejskiego na Pomorzu XIV–XVI w.
Tertiary sisters of the Preachers Order in Pomerania in 14‒16th century
Autorzy:
Stefaniak, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/559046.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
Beginki
Burg
Dominikanki
Gdańsk
Klepka
Kopelcypel
Mantelatka
Piotr Goldbach
Tercjarki
Toruń
Beguines
Danzig
Dominican nuns
Dominican Order
Mantellate
Peter Goldbach
Tertiaries
Opis:
W okresie średniowiecza na terenie Pomorza funkcjonowały dwie wspólnoty tercjarek dominikańskich, mianowicie w Toruniu i Gdańsku. Wpisywały się one w nurt niewielkich miejskich wspólnot religijnych istniejących w XIV‑XVI w: odwiedzały chorych, biednych i więźniów a na swój byt zarabiały pracą ręczną. Ich życie religijne koncentrowało się w wyznaczonej im kaplicy w kościele dominikanów. Siostry zobowiązane były do wspólnych pacierzy i poddane były władzy miejscowego przeora, co stanowiło o ich przynależności zakonnej. Typowe średniowieczne miejskie wspólnoty tercjarek na Pomorzu przetrwały do czasów reformacji, kiedy społeczność Torunia i Gdańska przeszła na protestantyzm.
The Dominican tertiaries of the Middle Ages existed in the region of Pomerania (Pomorze) in two communities, respectively in Toruń and Gdańsk. Both communities belonged to a current of minor urban religious societies that existed between the 14th and 16th century within the orbit of influence the mendicant orders exerted. Both communities resided in the neighborhood of Dominican convents. Despite the specifics of a given location, both communities of tertiaries reflected the life and ministry typical for Beguines (Roman Catholic lay religious communities). They visited the sick, the poor, and the prisoners, and supported themselves through the work of their own hands. Their prayer life was centered in the designated chapel in the Dominican church. The sisters were mandated to pray in common. They were also subjected to the local prior who constituted a decisive component of their religious membership. Typical Middle Age communities of tertiaries in Pomerania survived till the time of Reformation when the society of Toruń and Gdańsk converted to Protestantism. Hence, after 1525 both communities ceased to exist.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2010, 27; 131-151
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sędziowie sądów szlacheckich w województwie płockim 1576–1600. Próba rekonesansu badawczego
Judges in nobles’ courts of law in the Voivodship of Płock in 1576–1600. An attempt at investigation
Autorzy:
Moniuszko, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/533145.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
16th-century Mazovia
16th-century Voivodship of Płock
16th-century nobility in the Voivodship of Płock
16th-century nobles’ courts of law
judges in the 16th-century nobles’ courts of law
16th-century offices in Polish Kingdom
16th-century officials in Voivodship of Płock
Stanisław Kryski the Voivode of Mazovia
Stanisław Miński Deputy Chancellor of the Crown
Paweł Garwaski the Castellan of Płock
Mazowsze XVI w.
województwo płockie XVI w.
szlachta płocka XVI w.
sądy szlacheckie XVI w.
sędziowie szlacheccy XVI w.
urzędy ziemskie XVI w.
urzędnicy województwa płockiego XVI w.
Stanisław Kryski wojewoda mazowiecki
Stanisław Miński podkanclerzy koronny
Paweł Garwaski kasztelan płocki
Opis:
The article concerns the issue of judges in nobles’ courts of law (Forum Nobilium) in the Voivodship of Płock in 1576–1600. The study focused on judges nominated by the king, i.e. chamberlains (succamerarius), starosts (capitaneus), and land court judges: judges (iudex terrestris), deputy judges subiudex terrestris), and recorders (notarius terrrestris) holding jurisdiction over nobility. Altogether 16 such judges were found, and their social and economic status, public functions held on the power of being elected by the nobility, denomination, education, and careers were examined as part of the study. Social background, family connections, economic status, public service, and strong local roots can be listed as typical factors favourable for being granted the office of a judge. Another important element was the support of relatives ranking as bishops, as at that time discussed it seems to have played a greater role than the clientary relations operating in the Voivodship of Płock. The list with of the judges with detailed data is provided in the appendix to the article.
Szkic poświęcony jest sędziom sądów szlacheckich w województwie płockim w latach 1576–1600. Badaniami objęto osoby z nominacji królewskiej sprawujące funkcje jurysdykcyjne wobec szlachty (sędziów, podsędków i pisarzy ziemskich, starostów i podkomorzych). Łącznie ustalono 16 takich sędziów, których poddano analizie pod kątem: pochodzenia społecznego, statusu majątkowego, wypełniania funkcji publicznych z wyboru szlachty, wyznania, wykształcenia i przebiegu karier urzędniczych. Typowymi czynnikami mającymi wpływ na objęcie urzędu sędziowskiego były: pochodzenie i koligacje, pozycja majątkowa, służba publiczna, długa osiadłość rodu w danej ziemi. Ważnym elementem było również poparcie krewnych-biskupów, które w omawianym okresie wydaje się dużo istotniejsze od funkcjonowania w ramach układów klientalnych. Artykuł uzupełnia Aneks z wykazem sędziów i bardziej szczegółowymi informacjami na ich temat.
Źródło:
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2016, 19; 39-67
1733-0335
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Benedictina w zbiorach wileńskich (XVI-XIX w.)
Benedictina in Wilnaer Sammlungen (16.-19. Jahrhundert)
Autorzy:
Witkowski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041011.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
katholische Kirche
Kloster
Diözese
Vilnius
Kościół katolicki
klasztor
diecezja
Wilno
Catholic Church
monastery
diocese
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2002, 78; 325-382
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Skarb monet z połowy XVI w. z Dobrzynia nad Wisłą
A hoard of mid-sixteenth century coins from Dobrzyń on the Vistula
Autorzy:
Pietroń, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117564.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Opis:
A hoard of 15th-16th century coins was found in Dobrzyn on the Vistula (Kujawsko-Pomorskie Voivodeship) on September 8, 1964 during road works. A pot (lost since then) contained 214 coins. They were given to the Leon Wyczolkowski Museum in Bydgoszcz to be registered in the inventory book No MOB/Mo 505-718. This is the first find from that time (tpq 1551) discovered in the Dobrzyn Land. The hoard consists of shillings, half-groschen and Groschen struck chiefly by Polish rulers in the Cracow mint, or by their consent in mints in Torun, Gdansk and Elblag. They make up 85.5 per cent of the complex. Foreign coins: Teutonic Order (9 pieces) and Ducal Prussia (18 pieces), were allowed to circulate over the area of Poland after the monetary union of 1527 when the Cracow mark was acknowledged as the basic unit of Prussian coinage. Conversed to Groschen (approx. 103), the hoard's material value is not high, however, the diversity of nominals occurring in it testifies Dobrzyn's relationships with the cities that took part in waterway trading along the Vistula River. (2 figures)
Źródło:
Wiadomości Numizmatyczne; 2004, 48, 2 (178); 215-224
0043-5155
Pojawia się w:
Wiadomości Numizmatyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
XVI (Dzień, w którym jeden z grzesznych braci koła...)
Autorzy:
Asnyk, Adam
Data publikacji:
2014-07-17
Wydawca:
Fundacja Nowoczesna Polska
Tematy:
Pozytywizm
Wiersz
Liryka
Opis:
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl) na podstawie tekstu dostępnego w serwisie Wikiźródła (http://pl.wikisource.org). Redakcję techniczną wykonała Marta Niedziałkowska, a korektę ze źródłem wikiskrybowie. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Źródło:
Adam Asnyk, Pisma, tom III, wydanie nowe zupełne, w układzie i z objaśnieniami F. Hoesicka, nakładem Księgarni F. Hoesicka, Warszawa 1924.
Dostawca treści:
Wolne Lektury
Książka
Tytuł:
Drobna szlachta w Królestwie Polskim w drugiej połowie XVI wieku i jej znaczenie społeczno-gospodarcze
Autorzy:
Boroda, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/603112.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
historia Polski XVI w.
szlachta polska XVI w.
historia społeczna
historia gospodarcza
struktura majątkowa szlachty
drobna szlachta
history of sixteenth-century Poland
sixteenth-century Polish nobility
social history
economic history
Opis:
W artykule omówiono zagadnienie znaczenia drobnej szlachty w strukturach społecznych i ekonomicznych stanu szlacheckiego wczesnonowożytnego Królestwa Polskiego. Przeprowadzono analizę danych statystycznych dotyczących liczby zarejestrowanych majątków szlacheckich, opodatkowanego areału ziemi w uprawie własnej i kmiecej oraz potencjalnego areału folwarcznego, uzyskanych z rejestrów podatkowych pięciu województw: krakowskiego, poznańskiego, kaliskiego, łęczyckiego i płockiego. Petty nobility in the Polish Kingdom in the second half of the sixteenth century and its socio-economic importanceThe article deals with the importance of petty nobility within the social and economic structures of the noble estate in the early modern Polish Kingdom. It presents an analysis of statistical data on the number of registered noble estates, taxable land area in own cultivation and that of peasants, and a possible manor area, obtained from tax registers of five provinces (voivodeships): of Cracow, Poznań, Kalisz, Łęczyca, and Płock.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2017, 78
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kredyt żywy, Kredyt umarły i kto nad nim płacze. Personifikacje Kredyta w ikonografii (XVI-XVIII w.)
Autorzy:
Partyka, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/679186.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Katedra Italianistyki. Polskie Towarzystwo Retoryczne
Opis:
In the article I focus on the emblematic representations of Debt and Credit - two concepts that are mutually conditioning. I indicate rhetorical tools (including non-verbal elements of the rhetorical situation, such as gestures, facial expressions, outfits) used in Cesare Ripa’s word-picture composition (Iconology, first edition 1593). I compare it with the popular motive of the death of Credit found in European graphics of the 17th and 18th centuries, including a Polish ephemeral print “Lament of different states of people over the dead Credit” (around 1655), consisting of an engraving and an extensive verse description.
W artykule skupiam się na emblematycznych przedstawieniach Długu i Kredytu – dwóch pojęć wzajemnie się warunkujących. Wskazuję środki retoryczne (m.in. elementy niewerbalne sytuacji retorycznej, takie jak gest, mimika, strój) zastosowane w słownoobrazowej kompozycji Cesarego Ripy (Ikonologia, pierwsze wyd. 1593) oraz, dla porównania, z popularnym w grafice europejskiej XVII i XVIII w. motywem śmierci Kredyta, m.in. w polskim druku ulotnym Lament różnego stanu ludzi nad umarłym Kredytem (ok. 1655), składającym się z ryciny oraz wierszowanego, rozbudowanego opisu.
Źródło:
Res Rhetorica; 2019, 6, 3
2392-3113
Pojawia się w:
Res Rhetorica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teologia społeczno-polityczna Benedykta XVI w Encyklice Caritas in veritate
Die gesellschaftspolitische theologie von Benedikt XVI. in der Enzyklika Caritas in veritate
Autorzy:
Góźdź, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233582.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
teologia społeczno-polityczna
miłość
prawda
sprawiedliwość
rozwój ludzkości
osoba
kryzys ekonomiczny
gospodarka
władza
moralność
konieczność religii
ekonomia życia
społeczność
polityka
technika
humanizm
die gesellschaftspolitische Theologie
Liebe
Wahrheit
Gerechtigkeit
Entwicklung der Menschheit
Person
ökonomische Krise
Wirtschaft
Macht
Moral
Religionsnotwendigkeit
Lebensökonomie
Gesellschaft
Politik
Technik
der Humanismus
Opis:
Papst Benedikt XVI. zeigt in Enzyklika Caritas in veritate eine gewaltige, schöpferische und unersetzliche Rolle des Christentums auf, und zwar nicht nur auf der Heilsebene, sondern auch auf der Weltebene, d.h. im Bereich des Lebens, des Bestehens und der Entwicklung der Menschheit. Den beiden Faktoren, der Liebe und der Wahrheit, wohnt nicht nur eine übernatürliche, sondern auch eine natürliche, weltliche Dimension inne. In der Folge ist der Humanismus, der Gott ausschließt, ein Humanismus, der den Menschen und seine Geschichte degeneriert. Die gegenwärtige Beseitigung des Christentums in Europa und in der Welt aus der Öffentlichkeit sowie die Verschiebung des Christentums in die Privatsphäre hält der Papst für das höchste Übel.
Źródło:
Roczniki Teologii Dogmatycznej; 2010, 2; 39-48
2080-6345
Pojawia się w:
Roczniki Teologii Dogmatycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Instrukcja sejmiku lubelskiego posłom na sejm 1581 roku
Autorzy:
Gmiterek, Henryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631714.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
parliamentarism, Lublin sejmik, instructions, 15th c.
parlamentaryzm, sejmik lubelski, instrukcje sejmikowe, XVI w.
Opis:
Komentowana edycja instrukcji sejmiku lubelskiego dla posłów na Sejm z 1581 r.
Źródło:
Res Historica; 2014, 38
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Woźny ziemski chełmiński i generał woźny ziemski chełmiński w XVI w.
Der geschworene Bote und der geschworene Generalbote des Kulmerlandes im 16. Jahrhundert
Autorzy:
Nowosad, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/533319.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Opis:
1. Źródła; 2. Periodyzacja; 3. Woźni chełmińscy do 1540 r. - kształtowanie się urzędu, 4. Woźni chełmińscy od 1541 r. do 1579 r. - skład osobowy, kompetencje; 5. Woźni chełmińscy od 1580 r. do 1589 r. - reorganizacja i likwidacja urzędu.
Źródło:
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2008, 11; 36-55
1733-0335
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Adaptacja obcych imion męskich do polszczyzny na podstawie "Odporu na odpowiedź kwestyj" Erazma Glicznera z 1579 roku
Autorzy:
Gozdek, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1022849.pdf
Data publikacji:
2020-12-02
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
onomastyka
nazwy osobowe
adaptacja nazw
Erazm Gliczner
XVI w.
onomastics
personal names
XVI century
Opis:
Głównym celem artykułu jest opis adaptacji obcych imion męskich w publikacji Erazma Glicznera pt. Odpór na odpowiedź kwestyj niektórych podanych o Kościele Powszechnym […] (Grodzisk Wielkopolski 1579) na tle tendencji, które występowały w dawnej polszczyźnie. W wybranym do analizy tekście występują liczne antroponimy, zarówno te obecne w naszym języku od samego początku, jak również te, które były przyswajane dopiero w czasie powstawania dzieła. Autor Odporu był znanym działaczem reformacyjnym, pełniącym funkcję superintendenta kościołów protestanckich w Wielkopolsce. W badanym dziele podjął polemikę z przedstawicielami kontrreformacji. Przedmiotem sporu uczynił pięć prawd wiary, które, jego zdaniem, zostały niewłaściwie zinterpretowane przez katolików. W celu udowodnienia swoich przekonań autor wielokrotnie przywoływał różne postacie z kręgów religijnych oraz świeckich. Na zapis imion wpływ miało także to, jakie osoby za ich pomocą były identyfikowane. W Odporze spotykamy wszystkie trzy wyróżniane przez badaczy sposoby oddania obcych imion: translokację nazwy, adaptację nazwy oraz tłumaczenie nazwy.
The main aim of this article is description of the adaptation the men’s first names of foreign origin in Erazm Gliczner’s Odpór na odpowiedź kwestyj niektórych podanych o Kościele Powszechnym […] (Grodzisk Wielkopolski 1579) at the background of the old Polish language trends. In this publication we can see many personal names which was in our language from the beginning and personal names which were being adapted in second part of the XVI century. Gliczner was a well known person in the reformation community. In Odpór na odpowiedź kwestyi […] he got into a polemic with the Jesuits. Author in order to prove his convictions frequently referred to religious and lay persons. Foreign personal names in Polish language can be translocated, adapted and translated. All of this types are present in Gliczner’s book.  
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2020, 54; 165-176
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z dziejów Jamajki w XV–XVIII w.
Problems in the history of Jamaica in the XV-XVIII centuries
Aus der Geschichte Jamaikas im 15. – 18. Jahrhundert
Histoire de la Jamaïque aux XV–XVIII siècles
Из истории Ямайки в XV–XVIII в
Autorzy:
Reichert, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22894941.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Jamajka
historia
XVI-XVIII w.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2012, 11, 2; 181-192
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Arilda Huitfeldta szlachecka wizja dziejów narodowych Danii
Autorzy:
Szelągowska, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954985.pdf
Data publikacji:
2020-12-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Early modern historiography
Renaissance
Danish historiography
Arild Huitfeldt
Historiografia XVI w.
renesans
historiografia duńska
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest ukazanie, na tle uwarunkowań przemian historiografii, w jakim stopniu i w jaki sposób szesnastowieczna synteza dziejów Danii Arilda Huitfeldta odzwierciedla z jednej strony elementy występujących w epoce paradygmatów historiograficznych, z drugiej zaś – szlachecką perspektywę widzenia dziejów.
This paper’s primary objective is to show, in a general context of changes in historical writings, how the 16th century Chronicle of Denmark written by Arild Huitfeldt reveals the elements of the paradigms that had been developed at that time and in what ways it reflected the Danish nobility’s perspective in interpreting the national past.
Źródło:
Roczniki Historyczne; 2020, 86; 217-248
0324-8585
Pojawia się w:
Roczniki Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Instrukcja sejmiku lubelskiego posłom na sejm 1581 roku
Autorzy:
Gmiterek, Henryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632386.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
parliamentarism, Lublin sejmik, instructions, 15th c.
parlamentaryzm, sejmik lubelski, instrukcje sejmikowe, XVI w.
Opis:
A critical and commented edition of the Lublin sejmik instruction for the Sejm delegates in 1581.
Komentowana edycja instrukcji sejmiku lubelskiego dla posłów na Sejm z 1581 r.
Źródło:
Res Historica; 2014, 38
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epigrafika w Małogoszczu XVI–XVIII w.
Epigraphy in Małogoszcz from the 16th to 18th centuries
Autorzy:
Karkocha, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/968497.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
In Małogoszcz there are preserved 55 epigraphic monuments from the late 16th to 18th century. The mentioned town is one of the most important centers of Old Polish epigraphy in the region and in general in the province of Kielce. Richer resources can boast only Jędrzejów (59 epigraphic monuments) and Kielce (57 epigraphic monuments). Epigraphic monuments in Małogoszcz are located in places of worship (parish church dedicated to Assumption of the Blessed Virgin Mary and Saint Stanislaus branch church in Babinek), with one exception of the inscription located on the window frame of presbytery. There are 17 monuments of the 16th century, 35 of the next century, and 3 of the 18th century. Among the inscriptions the most abundant are all kind of tablets (gravestone, commemorative, votive, aphoristic and aphoristic- votive plaques) in the number of 23. In second place in terms of numbers ranked up the graffiti, which are 15. We also have three heraldic cartouches, two portals, the same number of chalices and bells, a stone slab, a frame of window, a chasuble, a monstrance, a ciborium, a vessel designed to keep the holy oils, ampoules and a votive plaque. Most of the inscriptions were carried out in Latin, and only three in Polish. The dominant type of script is inscriptional capitals (humanistic capitals). Most of the monuments were found by the clergymen. It should be emphasized activities of two representatives of Chrostkowic family – Jacob Bieda and his nephew Jacob (the Younger). They founded more than 20 objects bearing inscriptions. A smaller share in foundations had representatives of the other states – townspeople and noblemen. In epigraphy of Małogoszcz there is a high volume of various types of abbreviation. The most popular is suspension, and in inscriptions of the 16th and 17th century also abbreviatio per signum abreviationis. It is characteristic a little quantity of shortening per litteram suprascriptam. There is also a small amount of shortening in inscriptions carried out in Polish. The stonemasons from Małogoszcz often skipped the characters describing the hash value as well. In the monuments of the late 16th century and the first half of the 17th century, draws attention the way of saving the daily and annual dates, not occurring anywhere else in the region. It shall also apply the specific and unique measures of abbreviation, that make almost impossible to decipher an inscription.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2015, 95
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Renesansowa polichromia w kamienicy mieszczańskiej z XVI wieku w Tarnowie
Autorzy:
Stawicki, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/539451.pdf
Data publikacji:
1957
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
kamienica w Tarnowie Rynek 21
zabytki renesansowego malarstwa
konserwacja polichromii
polichromia tarnowska
motyw akantowej woluty
renesansowe fryzy
fryzy ornamentacyjne
fryzy figuralne
popiersia medalionowe
dekoracje glifów okiennych
kolorystyka polichromii tarnowskiej
Źródło:
Ochrona Zabytków; 1957, 4; 236-247
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zbrojna eskorta miejskich wozów wojennych w Polsce w XV–XVI w.
Armed Escort of Urban War Wagons in Poland of the Fifteenth–Sixteenth Century
Autorzy:
Szymczak, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/694744.pdf
Data publikacji:
2016-10-07
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Opis:
The article presents an unstudied problem of armed escort of urban war wagons in late medieval and early modern Poland. From the thirteenth century on, towns and cities were obliged to provide food on carts sent to war. Those carts were usually accompanied by an armed escort. But the first document - specifying this obligation for the entire Polish Kingdom together with the number of escorting men and their protective and offensive weapons - dates to 1521. An analysis of this source and some other fragmentary references (from both earlier and later times) makes it possible for us to say that most often the escort included urban infantry. Another interesting conclusion is that from the early sixteenth century crossbows were being gradually replaced with firearms. A detailed table juxtaposes different types of protective and offensive weaponry used by soldiers escorting the urban war wagons in the analyzed period.
Źródło:
Studia z Dziejów Średniowiecza; 2016, 20; 283-305
2544-2562
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Średniowiecza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-100 z 1239

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies