Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Cystersi, średniowieczni mistrzowie inżynierii wodnej
The Cistercians, medieval masters of hydro-engineering

Autorzy:

Bojęś-Białasik, A.
Kwiatkowska-Kopka, B.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/217564.pdf

Data publikacji:

2010

Wydawca:

Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków

Tematy:

Cystersi
inżynieria wodna
Cistercians
hydro-engineering

Opis:

Problematyka związana z zagadnieniami inżynierii wodnej i charakterem prac melioracyjnych w klasztorach cysterskich nie wychodzą w literaturze przedmiotu poza ramy ogólnych sformułowań. Szczegółowe studia nad powyższymi kwestiami mają kluczowe znaczenie w rozważaniach nad faktycznym poziomem myśli technologicznej i inżynieryjnej "szarych mnichów". Dzięki pionierskim pracom, przeprowadzonym przez francuskich badaczy, rozpoznany został zakres prac melioracyjnych i charakter urządzeń wodnych w kilku francuskich placówkach cysterskich, między innymi w Morimond. Badania archeologiczne w cysterskim klasztorze w Szczyrzycu dostarczyły ciekawego materiału, związanego z zagadnieniami z zakresu inżynierii wodnej (rozpoznania w rejonie wirydarza klasztornego i w pobliżu elewacji południowej budynku klasztornego). Unikalność doniesień z obszaru nie istniejącego klasztoru w Morimond wraz z terenowymi obserwacjami poczynionymi w czasie prac archeologicznych w Szczyrzycu skłoniły autorki do zaprezentowania kilku uwag, które mogą stać się kolejnym przyczynkiem do studiów nad technicznymi urządzeniami w klasztorach oraz stosowaniem w nich modelowych rozwiązań.
The issues connected with the question of water engineering and the character of drainage work in the Cistercian monasteries, do not reach beyond general remarks in the literature of the subject. Detailed studies of the above issues are of key importance for considering the actual state of technological and engineering thought of the 'grey friars'. Owing to the pioneer work conducted by the French researchers, the range of drainage work and the character of water-powered devices in several French outposts, including Morimond, was recognized. Archaeological research in the Cistercian monastery in Szczyrzyc supplied interesting material connected with the issues concerning water engineering (recognised within the monastery garth and in the vicinity of the south elevation of the monastery building). Unique reports from the area of the no-longer-existing Morimond monastery, together with field observations made during archaeological excavations in Szczyrzyc, encouraged the Authors to present some remarks which could contribute further to studies on technical devices found in monasteries, as well as on model solutions used in them.

Źródło:

Wiadomości Konserwatorskie; 2010, 27; 79-94
0860-2395
2544-8870

Pojawia się w:

Wiadomości Konserwatorskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Z badań nad piśmiennictwem pragmatycznym średniowiecznej biblioteki klasztoru cystersów w Mogile
Excerpts from research on pragmatic literary production of the Cistercians’ library in Mogila

Autorzy:

Domżał, Zbigniew
Wałkówski, Andrzej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/472464.pdf

Data publikacji:

2018-12-28

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii

Tematy:

historia Kościoła
zakony
cystersi
Mogiła
kodykologia
pragmatyczne piśmiennictwo
history of the Church
monasteries
Cistercians
codicology
pragmatic literary production

Opis:

The article is a piece of broader research on the scriptorium of the Cistercian monastery in Mogila from mid-15th to the beginnings of 16th century. According to Edward Potkowski, one of the functions of writing was pragmatic literary production that served people’s public and private activity. Source base includes ten codices in total, eight of which were examined, coming from the mid-15th century to the first years of 16th. The article, after introducing the term of pragmatic literary production, points and discusses it’s particular profiles of the manuscripts of the library of Cistercian monastery in Mogila. It introduces particular volumes and their authors. It specifies which profiles of pragmatic literary production are dominating and how typical is that for the libraries of medieval Cistercians.

Źródło:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2018, 12; 39-68
1897-0788
2544-8730

Pojawia się w:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

Kultura muzyczna cystersów w Krzeszowie w XVIII wieku. Wybrane zagadnienia
Musical Culture of the Cistercians in Krzeszów in the 18th Century. Chosen Issues

Autorzy:

Kutrowski, Łukasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2040826.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

Krzeszów
śląscy cystersi
opat Bernard Rosa
kościół bracki pw. św. Józefa w Krzeszowie
kościół pw. Wniebowzięcia NMP w Krzeszowie
Silesian Cistercians
Abbot Bernard Rosa
Church of St Joseph in Krzeszów
Basilica of the Assumption of the Blessed Virgin Mary in Krzeszów

Opis:

Początki opactwa cystersów w Krzeszowie sięgają końca XIII wieku. Za punkt zwrotny w historii klasztoru można uznać 2. połowę XVII wieku, czyli czas rządów opata Bernarda Rosy (1660-1696). Dzięki niemu życie klasztorne zaczęło się dynamicznie rozwijać w wielu dziedzinach, w tym także w dziedzinie muzyki, która stanowiła ważny element życia klasztoru. Muzyka wykonywana w czasie liturgii i nabożeństw w Krzeszowie realizowana była w dwojaki sposób. Z jednej strony kontynuowane były zakonne tradycje śpiewu  chorałowego, z drugiej zaś wprowadzano nowe tendencje muzyki wielogłosowej. Bardzo wyraźnym rysem życia muzycznego Krzeszowa była wokalno-instrumentalna muzyka kościelna; obok niej wykonywana był również muzyka instrumentalna. Miała ona pełnić cztery podstawowe funkcje: być ozdobna (decoratio), sprawiać wrażenie przyjemności (delectare), wywoływać emocjonalne wzruszenie (permovere) i uczyć (docere). W XVIII-wiecznej muzyce wykonywanej w Krzeszowie przeważał styl koncertujący. Muzykę wykonywaną w Krzeszowie można podzielić – na podstawie zachowanych muzykaliów – na dwie zasadnicze kategorie: (1) dzieła przeznaczone do liturgii i (2) wykonywane poza liturgią. Utwory te były przejawem głównych nurtów duchowości cystersów krzeszowskich: nurtu chrystocentryczny, wyrażającego się w nabożeństwach adoracyjnych Najświętszego Sakramentu, w kulcie pasyjnym, w kulcie Emmanuela (praskiego Dzieciątka Jezus), nurtu mariologicznego i nurtu kultu świętych (głównie św. Józefa, św. Jana Nepomucena, św. Jadwigi i czternastu Wspomożycieli). Część utworów była komponowana przez kompozytorów rodzimych, którymi często byli sami cystersi, pozostałe – przez kompozytorów obcego pochodzenia. Muzyka w Krzeszowie wykonywana była przez istniejącą tam kapelę. Należeli do niej:  kantorzy i sukcensorzy, tzw. regentes chori, organiści, i inni muzycy. Wśród nich byli też kompozytorzy i nauczyciele, którzy uczyli młodych chłopców muzyki i liturgii w miejscowej szkole. Ważnym elementem kultury muzycznej Krzeszowa były i są nadal organy. W bazylice pw. Wniebowzięcia NMP znajdują się organy wybudowane w latach 1632-1736 przez śląskiego organ-mistrza Michaela Englera. Instrument ten jest niezwykle cenny m.in. pod względem architektury i walorów brzmieniowych. Do dziś zachowała się znaczna część oryginalnych elementów. Drugim instrumentem organowym w Krzeszowie są organy w kościele brackim pw. św. Józefa. Przypuszcza się, że zostały przeniesione do tutejszego kościoła z czeskiego klasztoru w Brzewnowie. Dokładna data ich budowy i warsztat organmistrzowski nie są znane.
The beginnings of the Cistercian Abbey in Krzeszów go back to the end of the 13th century. The second half of the 17th century, that is the time of the rule of Abbot Bernard Rosa (1660-1696), may be considered a turning point in the history of the abbey. It was owing to him that the life of the abbey started to develop dynamically in many areas, including music that was an important element of the life of the abbey. Music performed during the liturgy and services in Krzeszów was realized in two ways. On the one hand, monastery traditions of chorale singing were continued, and on the other, new tendencies of polyphonic music were introduced. Vocal-instrumental church music was a very distinct feature of the musical life of Krzeszów; besides, also instrumental music was performed. It was supposed to fulfill four basic functions: to be decorative (decoratio), to give the impression of pleasure (delectare), to stir up emotions (permovere) and to teach (docere). In the 18th century music performed in Krzeszów the concerting style was dominant. The music performed in Krzeszów may be divided—on the basis of the preserved documents —into two fundamental categories: (1) works designed for the liturgy, and (2) ones performed outside the liturgy. These works were a manifestation of the main currents of the spirituality of the Krzeszów Cistercians: of the Christocentric current, expressed in services of adoration of the Holy Sacrament, in the passion cult, in the cult of Emmanuel (the Prague Christ Child), of the Mariological current and of the current of the cult of the saints (mainly of St Joseph, St John of Nepomuk, St Jadwiga and the Fourteen Holy Helpers). Part of the works were composed by native composers, often the Cistercians themselves, and the remaining ones – by foreign composers. Music in Krzeszów was performed by the band that existed there. Its members were: cantors and successors, choirmasters, the so-called regentes chori, organists, and other musicians. Among them there also were composers and teachers, who taught young boys music and the liturgy in the local school. Organs have always been an important element of musical culture of Krzeszów. In the Basilica of the Assumption of the Blessed Virgin Mary there are organs built in the years 1632-1639 by the Silesian organ builder. The instrument is unusually precious, among others due to its architecture and sound values. A considerable part of the original elements have survived till today. The other organ instrument in Krzeszów are organs in the Church of St Joseph. It is supposed that they were moved to the church from the Czech monastery in Břevnov. It is not known precisely when and in what organ workshop they were built.

Źródło:

Roczniki Teologiczne; 2014, 61, 8; 79-95
2353-7272

Pojawia się w:

Roczniki Teologiczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

Zarys historii lasow Nadlesnictwa Rudy Raciborskie do roku 1945
The outline of history of forests in the Rudy Raciborskie Forest District until 1945

Autorzy:

Pietras, Z.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1012020.pdf

Data publikacji:

2009

Wydawca:

Polskie Towarzystwo Leśne

Tematy:

historia
lasy
lesnictwo
Nadlesnictwo Rudy Raciborskie
rudy raciborskie forest district
the cistercians
history

Opis:

Sudden progress of monastic metallurgy at the end of the Thirty Years War created an increased demand for charcoal, which caused in second half of the 17th century changes from exploitation to rational forest economy. During 1690s, the Cistercians from Rudy ran on a big scale logging and artificial revival of forests of today's Rudy Raciborskie Forest District, so that they become precursors of modern forestry not only in Upper Silesia, but also throughout Poland.

Źródło:

Sylwan; 2009, 153, 02; 99-107
0039-7660

Pojawia się w:

Sylwan

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

Darowizny, legaty testamentowe i inne sposoby nabywania ksiąg do biblioteki cystersów w Szczyrzycu w okresie staropolskim
Donations, testamentary depositions and other ways of acquiring books for the Cistercian library in Szczyrzyc in the Old Polish period

Autorzy:

Marszalska, Jolanta M.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1023048.pdf

Data publikacji:

2015-06-26

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

biblioteka zakonna
cystersi
Szczyrzyc
darowizny
legaty testamentowe
monastic library
the Cistercians
donations
testamentary depositions

Opis:

Legacies from the donors of the monastery, testamentary depositions and gifts were the main form of supply of books to the library of Szczyrzyc, both in the early days of the monastery as well as over several hundred years of its existence and operation. It was a quite common phenomenon for the vast majority of monastic libraries in the past centuries. In the light of the preserved archival material, and above all the books from the library of Szczyrzyc, it can be concluded that it was one of the most important sources of enlargement of the monastic library. This statement applies to the entire period of the functioning of this library, but especially to the beginning of its formation when the collections mainly included manuscripts and liturgical codes.On the basis of the information about provenance, it is possible to identify three groups of donors to the library of Szczyrzyc: monks (abbots and priors) from Szczyrzyc, secular clergy, representatives of other religious orders and lay people. Among the donated books are primarily theological and liturgical works as well as the collections of sermons necessary for the effective pastoral care of the parish.

Źródło:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2015, 103; 179-197
0518-3766
2545-3491

Pojawia się w:

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Cystersi jędrzejowscy po kasacie opactwa w 1819 r. Studium biograficzne, cz. 2
Cistercians of Jędrzejów after the dissolution of the abbey in 1819. Biographical study, part 2

Autorzy:

Stępień, Robert

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28407299.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

cystersi
Jędrzejów
klasztor
kasata
losy osobiste
XIX wiek
the Cistercians
monastery
dissolution
personal history
19th century

Opis:

Artykuł przedstawia biogramy cystersów jędrzejowskich, uwzględnionych na liście członków zgromadzenia klasztornego w czasie kasaty opactwa w 1819 r. Zawartość biogramów stanowią informacje dotyczące m.in. daty urodzenia i miejsca pochodzenia każdego z mnichów, czasu wstąpienia do klasztoru, złożenia profesji zakonnej i przyjęcia święceń kapłańskich oraz pełnionych funkcji klasztornych. Szczególną uwagę zwrócono na pokasacyjne losy zakonników. Podstawowy materiał źródłowy stanowiły akta ogólne i personalne duchowieństwa, schematyzmy diecezjalne i zakonne oraz akta parafialne i księgi metrykalne.
The article presents the biographies of the Jędrzejów Cistercians included in the list of members of the monastery during the dissolution of the abbey in 1819. The content of biographies includes information on e.g., the date of birth and place of origin of each monk, the time of joining the monastery, making their religious profession, and being ordained a priest, and performing monastic functions. Particular attention was paid to the post-dissolution fate of the monks. The primary source material included general and personal files of the clergy, diocesan and monastic schematics as well as parish files and record books.

Źródło:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2023, 30, 2; 210-226
1232-1575

Pojawia się w:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

Cystersi z klasztorów skasowanych w 1819 r. w diecezji sandomierskiej. Studium biograficzno-prozopograficzne
Cistercians from Monasteries Dissolved in 1819 in the Diocese of Sandomierz. A Biographical and Prosopographical Study

Autorzy:

Stępień, Robert

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/33908753.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

the Cistercians
monastery
Koprzywnica
Wąchock
Sulejów
dissolution
prosopography
19th century
cystersi
klasztor
kasata
prozopografia
XIX w.

Opis:

Przedmiotem analizy biograficzno-prozopograficznej uczyniono konwenty klasztorne trzech ośrodków cysterskich: w Koprzywnicy, Sulejowie i Wąchocku, które w czasie kasaty w 1819 r. znajdowały się w granicach diecezji sandomierskiej. Skład personalny klasztorów w początkowym okresie supresji stanowiło ogółem 55 zakonników. W pierwszym etapie badań przygotowano kartotekę biograficzną, która posłużyła do przeprowadzenia analizy w zakresie pochodzenia społecznego, narodowościowego i terytorialnego oraz liczebności i struktury wieku omawianych wspólnot. Przedmiotem rozważań były też pokasacyjne losy mnichów. Podstawowy materiał źródłowy stanowiły akta ogólne i personalne duchowieństwa, schematyzmy diecezjalne i zakonne oraz akta parafialne i księgi metrykalne.
The subject of the biographical and prosopographical analysis were the convents of three Cistercian monastery, in Koprzywnica, Sulejów and Wąchock, which during the dissolution in 1819 were within the borders of the Sandomierz diocese. The personal composition of the monasteries in the initial period of suppression consisted of a total of 55 monks. In the first stage of the research, a biographical index was prepared, which was used to analyze the social, national and territorial origins as well as the numerical and age structure of the discussed communities. The post-dissolution fate of the monks was also the subject of scientific reflection. The primary source material is comprised by general and personal files of the clergy, diocesan and monastic schematisms, as well as parish files and record books.

Źródło:

Res Historica; 2023, 55; 395-453
2082-6060

Pojawia się w:

Res Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

Cystersi jędrzejowscy po kasacie opactwa w 1819 r. Studium biograficzne, cz. 1
Cistercians of Jędrzejów after the dissolution of the abbey of 1819. Biographical study, part 1

Autorzy:

Stępień, Robert

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/28407989.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

cystersi
Jędrzejów
klasztor
kasata
losy osobiste
XIX wiek
the Cistercians
monastery
dissolution
personal history
19th century

Opis:

Artykuł przedstawia losy cystersów jędrzejowskich po kasacie opactwa w 1819 r. W pierwszym etapie badań przygotowano kartotekę biograficzną zakonników, która posłużyła do przeprowadzenia analizy w zakresie ich pochodzenia społecznego i terytorialnego oraz liczebności i struktury wieku. Podstawowy materiał źródłowy stanowiły akta ogólne i personalne duchowieństwa, schematyzmy diecezjalne i zakonne oraz akta parafialne i księgi metrykalne. Po supresji opactwa niektórzy z zakonników pozostali dożywotnio w zabudowaniach klasztoru, inni przeszli do pracy na placówkach parafialnych. Niejednokrotnie były to ośrodki powiązane z klasztorem jędrzejowskim.
The article presents the history of the Cistercians of Jędrzejów after the dissolution of the abbey in 1819. In the first stage of the research, a biographical index was prepared, which was used to analyze the social and territorial origin as well as the numerical and age structure of the monks. The primary source material were general and personal files of the clergy, diocesan and monastic schematisms, as well as parish files and record books. After the suppression of the abbey, some of the monks stayed in the monastery buildings, others went to parish work. These were often centers associated with the Jędrzejów monastery.

Źródło:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2023, 1, 30; 200-212
1232-1575

Pojawia się w:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

Nieznany rękopiśmienny zapis legendy o skamieniałym chlebie
An unknown manuscript record of the legend of petrified bread

Autorzy:

Zuzek, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1492627.pdf

Data publikacji:

2021-03-06

Wydawca:

Gdańskie Seminarium Duchowne

Tematy:

the Cistercians
Oliwa
legend
the edition of sources
manuscripts of Oliwa
cystersi
legenda
edycja źródeł,
rękopisy oliwskie

Opis:

Celem niniejszego artykułu jest uzupełnienie informacji podanych w pracy Adama Kromera o skamieniałym chlebie w oliwskim kościele (opublikowanej w 41 tomie „Studiów Gdańskich”), a także edycja nieznanego zapisu tej legendy, zawartej w anonimowym rękopisie powstałym około 1617 r. w klasztorze cysterskim w Oliwie. Rękopis ten jest przechowywany w Archiwum Państwowym w Gdańsku, a jego autorem mógł być przeor klasztoru oliwskiego Filip Adler (1566-1630). Zawiera on nieznane informacje na temat losów samego kamienia oraz dwujęzyczną inskrypcję (po łacinie i niemiecku), która była nad nim zawieszona.
The purpose of this article is to supplement the information given in the work of Adam Kromer about petrified bread in the Oliwa church (published in volume 41 of the "Studia Gdańskie"), as well as the edition of an unknown record of this legend, contained in an anonymous manuscript created around 1617 in the Cistercian monastery in Oliwa. This manuscript is kept in the State Archive in Gdańsk, and its author could have been the prior of the Oliwa monastery Filip Adler (1566-1630). It contains unknown informations about the fate of the stone itself and a bilingual inscription (in Latin and German) that was hung above it.Keywords: the Cistercians, Oliwa, legend, the edition of sources, manuscripts of Oliwa

Źródło:

Studia Gdańskie; 2020, 47; 213-225
0137-4338

Pojawia się w:

Studia Gdańskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

Wiadomości o rudzkim opactwie cystersów – na podstawie dokumentu fundacyjnego z kapsuły czasu kościoła w Stanicy z 1802 r.
News about the Cistercians Abbey in Rudy – on the Basis of a Foundation Document from the Time Capsule of the Church in Stanica from 1802

Autorzy:

Górecki, ks. Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/595400.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego

Tematy:

cystersi na Śląsku
opactwo cystersów w Rudach
kościół św. Marcina w Stanicy
Kościół na Górnym Śląsku na początku XIX w.
Cistercians in Silesia
the Cistercians Abbey in Rudy
St. Martin church in Stanica
the Church in Upper Silesia at the beginning of the 19th century

Opis:

On December 12, 2017, the cross with a ball was removed from the tower of the parish church of St. Martin in Stanica – the last temple built by the Cistercians Abbey in Rudy before its suppression in 1810. In the time capsule there was an occasional record, made on September 20, 1802. The author uses the discovered document and available studies about the abbey in Rudy to discuss the situation of the abbey at the beginning of the turbulent nineteenth century, as well as to characterize the personal condition of the convent. Next, the author describes the main stages of the construction of the church of St. Martin in Stanica on the basis of the dramatic history of the Napoleonic turmoil, using the chronicle of the last part of the document entitled: Our times worthy memories which we want to pass on to the future.
12 grudnia 2017 r. zdjęto krzyż z kulą z wieży kościoła parafialnego pw. św. Marcina w Stanicy – ostatniej świątyni zbudowanej przez opactwo cystersów w Rudach przed jego kasatą w 1810 r. W kapsule czasu znajdował się okolicznościowy zapis, sporządzony 20 września 1802 r. W oparciu o lekturę odkrytego dokumentu oraz dostępne opracowania na temat rudzkiego opactwa, autor omawia sytuację opactwa na początku burzliwego XIX w., a także charakteryzuje stan osobowy rudzkiego konwentu. W dalszej kolejności opisuje główne etapy budowy kościoła św. Marcina w Stanicy na kanwie dramatycznych dziejów zawieruchy napoleońskiej, posiłkując się kronikarskim zapisem ostatniej części odnalezionego dokumentu, zatytułowanej: Wspomnień godne nasze czasy, które na przyszłość przekazać chcemy.

Źródło:

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego; 2019, 39, 2; 165-189
0137-3420

Pojawia się w:

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

Polski przekład "Ars et praxis musica" Zygmunta Lauksmina z 1798 roku i problemy nauczania śpiewu chorałowego na ziemiach polskich w XVII i XVIII wieku
The 1798 Polish Translation of Sigismundus Lauxmin’s ‘Ars et praxis musica’ and the Aspects of Plainchant Teaching in the Territory of Seventeenth- and Eighteenth-century Poland

Autorzy:

Grabiec, Dominika

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/26850447.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

Zygmunt Lauksmin SJ
Ars et praxis musica
traktat teoretyczno-muzyczny
teoria muzyki
podręcznik muzyczny
nauczanie muzyki
chorał gregoriański
cystersi
Szczyrzyc
Zygmunt Lauksmin
a musical-theoretical treatise
music theory
singing handbook
music education
Gregorian chant
the Cistercians

Opis:

W bibliotece oo. Cystersów w Szczyrzycu, pod sygnaturą S.II.8/2, przechowywany jest rękopiśmienny egzemplarz nieznanego dotąd, polskojęzycznego podręcznika do nauki śpiewu chorałowego, sporządzony w 1798 r. w Limanowej i zatytułowany Nauka y praktyka muzyczna do używania uczącey się młodzi w Kollegiach Societatis Jesu za pozwoleniem starszych przełożona w Wilnie. Tekst ten zidentyfikowany został przez autorkę artykułu jako przekład traktatu Ars et praxis musica jezuity Zygmunta Lauksmina, wydanego w Wilnie w 1667 r. i dwukrotnie wznawianego w 1669 oraz 1693 roku. Recepcja wileńskiego podręcznika nie była do tej pory badana, a z trzech wydań zachowało się do dziś zaledwie kilka egzemplarzy. Odkrycie polskiego tłumaczenia sporządzonego w ostatnich latach XVIII w., a więc po ponad stu latach od ukazania się ostatniego wydania druku, w nowym świetle przedstawia zarówno dzieje wileńskiego podręcznika i jego oddziaływania, wykraczającego poza środowisko jezuickie i epokę baroku, jak również problemy nauczania śpiewu chorałowego u progu XIX wieku. Traktat Lauksmina był przeznaczony dla uczniów i studentów i miał być pomocą w praktycznym opanowaniu umiejętności śpiewu chorałowego, dlatego nie zawierał rozważań teoretycznych i ograniczał się jedynie do najbardziej podstawowych wiadomości oraz praktycznych wskazówek metodycznych. Tłumaczenie traktatu na język polski sporządzone w odmiennych już realiach historycznych, jest jednym ze stosunkowo niewielu zachowanych przykładów kształtowania się i ewoluowania polskiej terminologii muzycznej w XVIII wieku. Jest ono pośrednio także świadectwem ówczesnego stanu szkolnictwa muzycznego i braku nowoczesnych podręczników, który skłaniał do korzystania z materiałów dydaktycznych publikowanych jeszcze w poprzedniej epoce i przystosowywania ich do bieżących potrzeb lokalnych.  
The handwritten copy of a hitherto unknown Polish-language plainchant handbook held in the Cistercian Fathers’ Library in Szczyrzyc (shelf mark S.II.8/2), produced in 1798 in Limanowa and entitled Nauka y praktyka muzyczna do używania uczącey się młodzi w Kollegiach Societatis Jesu za pozwoleniem starszych przełożona w Wilnie [The teaching and practice of music for the use of pupils of Jesuit colleges, translated in Vilnius with the permission of superiors] has been identified by the author of this article as a translation of the Jesuit Zygmunt Lauksmin’s handbook Ars et praxis musica. The latter was first published in 1667 in Vilnius, and later reissued twice (1669, 1693). Its reception has not been studied thus far. Of the three editions, only several copies have come down to us. The discovery of a Polish translation made during the last years of the eighteenth century, more than a hundred years after the print’s last edition, sheds new light on the history of the handbook and its impact, which extended beyond Jesuit circles and the Baroque era, and also on aspects of plainchant teaching during the early nineteenth century. Lauksmin’s treatise was addressed to pupils and students as an aid to mastering the practice of plainchant. The author included no theoretical commentary and limited himself to the absolute basics, as well as practical methodological guidelines. The Polish translation was prepared in a different historical reality and is one of the relatively few surviving examples of how Polish musical terminology took shape and evolved during the eighteenth century. Indirectly, it also represents the state of musical education at the time and shows that, due to the lack of contemporary handbooks, teachers turned to educational aids from the previous era, adapting them for their current local needs.

Źródło:

Muzyka; 2021, 66, 1; 81-104
0027-5344
2720-7021

Pojawia się w:

Muzyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

Graduał Cystersów z Jemielnicy PL-WRu I F 418. Nowe ustalenia i hipotezy
The Jemielnica Cistercians’ Gradual PL-WRu I F 418. New Findings and Hypotheses

Autorzy:

Chachulska, Irina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/24261875.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN

Tematy:

graduał jemielnicki
Cystersi
notacja cysterska
Jemielnica
Lubiąż
Henryków
the Jemielnica Gradual
Cistercians
Cistercians’ notation
Himmelwitz
Leubus
Heinrichau

Opis:

Przechowywany w zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Wrocławskiego kodeks PL-WrU I F 418, znany w literaturze przedmiotu jako graduał jemielnicki, nie doczekał się do tej pory dokładnej analizy paleograficznej, co poskutkowało błędnymi stwierdzeniami dotyczącymi czasu i miejsca jego pochodzenia. Jemielnickie lub rudzkie (Rudy Wielkie – opactwo macierzyste klasztoru jemielnickiego) pochodzenie, powszechnie przypisywane kodeksowi przez dotychczasowych badaczy, zostało odrzucone w wyniku dokładnej analizy paleograficznej, która wyraźnie wskazała na Lubiąż jako miejsce sporządzenia kodeksu. Najważniejszym dowodem za lubiąskim pochodzeniem rękopisu jest identyfikacja ręki kopisty w jednym z najstarszych antyfonarzy lubiąskich pochodzącym z około 1225 r. (PL-WrU I F 403), jak też stwierdzenie ręki lubiąskiego skryby (wykonawcy PL-WrU I F 411, druga połowa XIII w.) w dopiskach późniejszych. Jemielnickie są więc jedynie pochodzące z XVII w. karty papierowe zawierające uzupełniające formularze, których zabrakło wskutek silnego zniszczenia rękopisu. Na podstawie zapisu muzycznego rozstrzygnięto również dotychczasowe sprzeczności w kwestii datowania kodeksu – cechy kaligraficzne oraz identyfikacja rąk w źródłach lubiąskich wyraźnie wskazują na pierwszą tercję XIII w. jako czas spisania rękopisu. Z kolei badania zawartości liturgicznej księgi pozwoliły na sprecyzowanie datacji na około 1225 r. (oryginalny zapis o czczeniu św. Idziego wyznacza termin post quem na ok. 1221 r.) Istnieją także przesłanki ku temu, aby podejrzewać, iż obie księgi – graduał PL-WrU I F 418 wraz z antyfonarzem PL-WrU I F 403 – powstawały jako część pierwotnego wyposażenia najstarszej filii lubiąskiej w Henrykowie. Niewyjaśniona pozostaje natomiast kwestia, kiedy i w jaki sposób graduał PL-WrU I F 418 trafił do cystersów jemielnickich.
Kept at Wrocław University Library, the manuscript PL-WrU I F 418, referred to in the literature as the Jemielnica Gradual, has not previously been subjected to detailed palaeographic analysis. This omission has led to erroneous claims concerning its provenance and dating. The hitherto universally accepted claim that the codex originated in the Jemielnica (Ger. Himmelwitz) monastery or in its parent abbey of Rudy Wielkie (Ger. Groß Rauden) has been rejected as a result of detailed palaeographic analysis, which clearly points to Lubiąż (Ger. Leubus) as the place of the manuscript’s compilation. The main evidence to that effect is twofold: a) the identification of the scribe’s hand as that which also copied one of Lubiąż’s oldest antiphonaries (PL-WrU I F 403, from c.1225) and b) the presence of the handwriting of another Lubiąż-based scribe (the copyist of PL-WrU I F 411, from the second half of the thirteenth century) in later additions to the gradual. The only parts of the codex that originated in Jemielnica prove to be the leaves added in the seventeenth century containing formularies that had been lost as a result of substantial damage to the manuscript. The previously inconsistent dating has been revised on the basis of the musical notation: calligraphic features and the identification of handwriting in sources from Lubiąż clearly point to the first third of the thirteenth century as the time of the manuscript’s compilation. Study of the book’s liturgical content, meanwhile, has made it possible to establish this dating more precisely as c.1225 (the original entry on the cult of St Giles points to c.1221 as the terminus post quem). There are also reasons to suspect that both the gradual PL-WrU I F 418 and the antiphonary PL-WrU I F 403 were created for use at Lubiąż Abbey’s oldest subsidiary in Henryków (Ger. Heinrichau), as part of the latter monastery’s original endowments. It remains to be explained when and how the gradual PL-WrU I F 418 found its way to the Cistercian monastery in Jemielnica.  

Źródło:

Muzyka; 2023, 68, 1; 3-19
0027-5344
2720-7021

Pojawia się w:

Muzyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Dorobek kulturalny cystersów obrzańskich przy końcu XVIII w. oraz cysterskie archiwalia, rękopisy i druki zachowane w klasztorze w Obrze
The Cultural Legacy of the Obra Cistercians at the End of the 18th Century. Cistercian Archives, Manuscripts and Prints Surviving at the Monastery in Obra

Autorzy:

Zając, Paweł

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1040198.pdf

Data publikacji:

2012-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Obra (Klosterwiese)
die Zisterzienser
die Archivalien (die Schriften) von Zisterziensern die Klosterbibliotheken
die Verluste der polnischen Kultur

Opis:

Powstały w XIII w. klasztor cystersów w Obrze należał do uboższych opactw cysterskich w I Rzeczpospolitej. Misi zdołali jednak zgromadzić w nim w ciągu wieków dość bogatą kolekcję dokumentów, rękopisów, dzieł teologicznych i ascetycznych oraz wybudować obiekty sakralne o dość wysokiej wartości artystycznej i historycznej. Kasata pruska w 1835 r. przerwała okres dy- namicznego rozwoju opactwa i doprowadziła do rozproszenia i zniszczenia znacznej części dóbr kultury, będących niegdyś jego własnością. Miary zniszczeń dopełniła II wojna światowa. Trosce księży diecezjalnych w latach 1836-1926 oraz Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej po 1926 r. należy zawdzięczać ocalenie części cysterskiego dziedzictwa. Tło historyczne artykułu służy jako poszerzony wstęp dla skróconego inwentarza archiwaliów, rękopisów i druków cysterskich, jakie do dziś zachowały się w Obrze i są przechowywane w archiwum Wyższego Seminarium Duchow- nego Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej.

Źródło:

Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski; 2012, 7; 83-104
1731-0679

Pojawia się w:

Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

Dawny browar cystersów oliwskich
The old brewery of Oliwa Cistercians

Autorzy:

Piwek, A.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/293443.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

browar
Cystersi
klasztor
Oliwa
brewery
Cistercian
monastery

Opis:

Fasada dawnego kościoła cystersów łączy się ze ścianą, która biegnie od strony południowej. W ścianie są nisze i wejście – pozostałości dawnego browaru i jego dekoracji. Badania prowadzone przez autora wykazały, że budynek był przerabiany (6 etapów). W etapie pierwszym (XIII w.–wczes ny XIV w.) wnętrze było najpewniej podzielone siedmioma parami podpór w dwóch ciągach wzdłużnych. Później, w etapie drugim (lata 60. XIII w.– 3. ćw. XIV w.) południowa klatka schodowa fasady została włączona do budynku. W trzecim etapie (1577) wnętrze zostało podzielone ścianami z cegły, by powstały mniejsze izby. Inny podział wnętrza istniał w etapie czwartym (1824). Na parterze część centralna składała się z dużego holu ze schodami. Na zachód i wschód od holu stworzono wewnętrzny korytarz. Pozwolił on na dojście do oddzielnych pokoi. Rozplanowanie pierwszego piętra kopiowało rozplanowanie parteru. Etap piąty (1832–1833) to wyburzenie prawie całego browaru. Zachowano jedynie ścianę zachodnią. W etapie szóstym odbywają się naprawy zniszczeń zachowanej ściany.
The facade of the former Cistercian church is linked with a wall which goes from the south. The wall contains niches and an entrance that manifest the former brewery and its décor. Research made by the author revealed that the building has been remodeled. In the first phase (13th c.–early 14th c.), the interior had a sequence of pillars in two rows. Later, in phase 2 (the thirteen sixties–3rd quarter of 14th c.) the south staircase of the facade was incorporated to the building. In phase 3 (1577), the interior was divided by brick walls to form smaller rooms. Another division of the interior took place in phase 4 (1824). On the ground floor, the central part comprised a big hall with a staircase. To the west and east of the hall, an inner corridor was formed. It enabled access to separate rooms. The lay-out of the first floor copied that of the ground floor. Phase 5 (1832–1833) included almost the entire demolition of the brewery. Only the west wall was retained. To the last, 6th phase, there belong repairs of the preserved but dilapidated parts of the wall.

Źródło:

Architectus; 2013, 3(35); 75-84
1429-7507
2084-5227

Pojawia się w:

Architectus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Szlakiem podróży cystersów śląskich na kapitułę generalną do Cîteaux w 1768 r.
Following the route of Cistercians from Silesia to the General Chapter in Cîteaux in 1768

Autorzy:

Galar, A.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/294191.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

Cystersi
kapituła generalna
Henryków
Cîteaux
podróże
Cistercians
General Chapter
travels

Opis:

Opaci cysterscy od XII w. spotykali się na kapitułach generalnych w Cîteaux, macierzy zakonu. Początkowo kapituły odbywały się co roku, a od XVII w. nieregularnie, de facto w terminach ogłoszonych przez opatów Cîteaux. Na wyjazd do odległej o ponad 1000 km Burgundii decydowali się także opaci ze śląskich klasztorów cysterskich. Od XVII w. znamy imiona i nazwiska opatów i mnichów z klasztorów śląskich obecnych na obra dach w Cîteaux. Ważnym doświadczeniem była podróż przez Czechy, kraje niemieckie, Szwajcarię i Francję. Wyjątkowo zachowała się i została opublikowana relacja pióra henrykowskiego profesa, Bartłomieja Sedlaka, który towarzyszył jako sekretarz swojemu opatowi Konstantemu Haschke w wyprawie na kapitułę generalną do Cîteaux w 1768 r. Razem z nimi podróżował Augustyn Renner, opat klasztoru rudzkiego. Celem artykułu było szczegółowe omówienie trasy tej podróży ze wskazaniem miejsc – miast, klasztorów, ale też konkretnych kościołów czy rezydencji dostojników świeckich i kościelnych, które cystersi śląscy oglądali i zwiedzali w drodze do i z Cîteaux. Trasa została przedstawiona na mapce i w itinerarium, ujętym w formie tabelarycznej ze szczegółowym wykazem odwiedzanych miejsc. Pytaniem kluczowym jest, czy podróże do Cîteaux miały jakiś wpływ na kulturę lokalną klasztorów na ziemiach polskich i Śląsku. Takie itinerarium może posłużyć historykom architektury i historii sztuki w badaniach nad miejscową kulturą artystyczną i materialną śląskich klasztorów cysterskich, wskazując ewentualne źródła inspiracji czy zapożyczeń.
Starting from the 12th century the Cistercian abbots had their meetings at General Chapters in Cîteaux – the mother of the Order. In the beginning, the Chapters were held each year but from the 17th century they were organised irregularly, in fact each time they were announced by Cîteaux abbots. A trip of more than 1000 km to Burgundy was also undertaken by abbots from the Cistercian monasteries situated in Silesia. Starting from the 17th century, we know the names and surnames of abbots and monks who were present at the sessions in Cîteaux. Travelling through Bohemia, German countries, Switzerland and France was an important experience. We are fortunate enough to be in possession of a unique account written by Bartłomiej Sedlak the Henryków professed monk who accompanied his abbot Konstanty Haschke as a secretary in the journey to the General Chapter in Cîteaux in 1768. They travelled along with Augustyn Renner, the abbot of the monastery in Rudy. This article constitutes a detailed discussion of the route of this journey indicating its particular places, i.e. towns, monasteries, churches as well as the residences of lay and church dignitaries that the Silesian Cistercians saw and visited on their way to and from Cîteaux. The route was presented on the map and in the itinerary in the form of the table including a detailed list of the visited places. An important question in this context is whether journeys to Cîteaux had any impact on the local monastic culture in the Polish lands and in Silesia. This sort of itinerary may be of some use to historians of architecture and art in their research on the local artistic and material culture of the Silesian Cistercian monasteries indicating some possible sources of inspiration or borrowings.

Źródło:

Architectus; 2013, 3(35); 85-99
1429-7507
2084-5227

Pojawia się w:

Architectus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

Cysterski krajobraz ciszy
The Cistercian landscape of silence

Autorzy:

Milecka, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/88250.pdf

Data publikacji:

2008

Wydawca:

Polskie Towarzystwo Geograficzne

Tematy:

Cystersi
krajobraz ciszy
klasztor
zakon
Cistercians
landscape of silence
monastery

Opis:

For ages the Cistercians demonstrated a very personalized approach to nature. No other monks have become such an inherent part of the natural environment understanding the laws of nature as the Cistercians did. No other monks used the nature powers to work for the congregation as eagerly as the Cistercians did. The Cistercian foundations are characterized by a perfect adaptation to the landscape not only in respect of functions and composition but also significance. In their charisma the Cistercians rejected superficial beauty, however they had a common belief that a beautiful landscape may “revive a dying spirit, soften a tough mind intact by piety”. The monks who voluntarily remained in seclusion and also the pilgrims visiting the monastery, the beauty of the world articulated by landscape was a testimony of the Creator’s love and was used as a stimuli encouraging spiritual reflections and even more zealous praying and working. One of the very important components of such holy spaces was a specific world of sounds. Isolated from the world by walls of an abbey, the space of claustrum was characterized by a piercing silence regularly broken by the prayers of the monks and at solemn moments by organ music and Gregorian choirs. The time of prayer was distinctly separated from the time of work when the cloister gardens and households were fulfilled with the noise of tools. One of the contemporary monks of St. Bernard of Clairvaux – the most eminent of the Cistercians, describes his native monastery in the following way: “During the day one hears the silence of the night, interrupted by hitting of an axe and singing of pious workers; the sight so touching that it is not possible to think or talk about trivial things”. An isolation from a bustling external world was extremely important for keeping the atmosphere of concentration and finding inner silence. Closing in the monastic silence was to seclude the monks from earthly matters, to make them sensitive to more spiritual perceiving of the world, opening them to the voice of God. The Benedictine ora et labora most briefly characterizes the type of sounds heard in the abbeys of white monks. A deeper entrance into the climate of such secluded places of spiritual experiencing the world can show how versatile and today much more scarce are those sounds and how important it is to protect the acoustic sphere of the sacral landscape.

Źródło:

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego; 2008, 11; 183-192
1896-1460
2391-5293

Pojawia się w:

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

Wielki dzień Skalina (7 IV 1269), początki Choszczna i pomorskich v. Kleistów. W tle konflikt księcia Barnima I, jego rycerstwa z ziemi stargardzkiej i cystersów kołbackich z joannitami oraz interwencja margrabiów brandenburskich w zlewni lewobrzeżnej Iny
Skalin’s great day (7th April 1269), origins of Choszczno and the Pomerania’s von Kleists. In the background conflict of Duke Barnim I, his knights from the Stargard Land and the Cistercians from Kołbacz with the Joannites, and intervention of the Brandenburg margraves in the left-bank drainage basin of river Ina

Autorzy:

Rymar, Edward

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2034530.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego

Tematy:

Skalin
1269 Choszczno Reunion
origins of Choszczno
knightly families von Kleist and von Blankenburg
zjazd w Choszcznie 1269
początki Choszczna
rody rycerskie von Kleist i von Blankenburg

Opis:

Wiele się działo w roku 1269, zwłaszcza w jego pierwszej połowie, w księstwach na Pomorzu, tym zwanym dziś Zachodnim, a także w jego otoczeniu (na Pomorzu Nadwiślańskim, w Brandenburgii, Meklemburgii i innych podmiotach politycznych północnych Niemiec), nie bez znaczenia dla tej części Pomorza, w której i Skalin, wieś na południowy wschód od Stargardu nad Iną się znajduje. Nadal mamy trudności w interpretacji tamtych licznych zdarzeń. Zmierzając do objaśnienia przedmiotu i przyczyn czynności rycerza Konrada „Clesta” w Skalinie 7 kwietnia 1269 roku i okoliczności, które ją poprzedzały, przypomniano i zinterpretowano m.in.: relacje księcia Barnima I z margrabiami brandenburskimi w styczniu tego roku, konflikt Barnima i jego rycerstwa z ziemi stargardzkiej oraz cystersów z Kołbacza z joannitami z ziemi stargardzkiej i choszczeńskiej (korytowskimi), interwencję margrabiów wypędzających w 1269 roku tychże cystersów z ich dworu „w Sownie” – położonego przy jeziorze „Sowno” (Zouina, Sovin), spotkanie margrabiów brandenburskich 1 kwietnia 1269 roku w Arnswalde/Choszcznie z Mściwojem II księciem świeckim (z ośrodkiem w Świeciu nad Wisłą) na Pomorzu Nadwiślańskim, który złożył im hołd lenny. W toku rozważań zajęto się też m.in. początkami Choszczna (po zidentyfikowaniu go z owym „dworem w Sownie”) i początkami pomorskich i brandenburskich rodów rycerskich von Kleist i von Blankenburg.
Much was going on in 1269, particularly in its first half, in the duchies in Pomerania, both that called today “West”, and its surroundings (in Vistula Pomerania, Brandenburg, Mecklenburg, and the remaining political entities of Northern Germany), not without significance for this part of Pomerania where Skalin, a village south-east from Stargard on Ina, is located. We still encounter difficulties to interpret those numerous events. In order to remind and explain the subject and reasons of knight Konrad “Clest’s” activities in Skalin on 7 April 1269 and the circumstances that preceded them, the author reminded and interpreted among others: relationships of Duke Barnim I with the Brandenburg margraves in January that year, conflict of Barnim I, his knights from the Stargard Land, and the Cistercians from Kołbacz with the Joannites from the Stargard Land and the Choszczno Land (village Korytowo), intervention of the margraves expelling those Cistercians in 1269 from their manor “in Sowno”, i.e. located by the lake “Sowno” (Zouina, Sovin), meeting of the Brandenburg margraves on 1st April 1269 in Arbswalde/Choszczno with Mestwin II, Duke of Świecie (with the centre in Świecie on Vistula in Vistula Pomerania), who paid homage to them. Discussed were also the origins of Choszczno (after identifying it with the above mentioned “manor in Sowno”), and the origins of the knightly families von Kleist and von Blankenburg.

Źródło:

Przegląd Zachodniopomorski; 2021, 36; 31-67
0552-4245
2353-3021

Pojawia się w:

Przegląd Zachodniopomorski

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

Uwagi nad przekazem dokumentu fundacyjnego klasztoru cystersów w Lądzie
Discussion pertaining to the message contained within the founding document of an abbey of the Order of Cistercians in Ląd

Autorzy:

Pytel, Marcin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/917034.pdf

Data publikacji:

2020-08-03

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

klasztor w Lądzie
cystersi
dokumenty fundacyjne
fałszerstwo
przekaz dokumentu
krytyka tekstu

Opis:

Artykuł jest poświęcony przekazowi dokumentu fundacyjnego klasztoru cystersów w Lądzie. Dokument ten zachował się w kilku wersjach, które różnią się między sobą zarówno przekazem (rzekomy oryginał, kopie), jak i treścią oraz ortografią. Ostatnie badania przyjmowały, że najstarszym i pewnie autentycznym dokumentem jest tzw. egzemplarz włocławski, najuboższy w treść. Jednak analiza pisowni nazw osobowych, a także miejscowych wskazuje, że w formie, w jakiej go znamy, nie mógł powstać w XII w. Do podobnych konstatacji wiedzie również analiza transmisji wszystkich znanych przekazów dokumetu fundacyjnego opactwa w Lądzie.
The following paper is devoted to the message contained within the founding document of the abbey of the Order of Cistercians in Ląd. This document has been preserved in several different versions. They vary not only in the message contained within (the alleged original and copies) but also in their contents as well as orthography. Recent research has assumed that the oldest and probably authentic document is the so-called “egzemplarz włocławski”[Włocławek copy]. It is the poorest one content-wise. However, an analysis of the spelling of proper names as well as of place names indicates that it could not have been created in this form in the 12th century. Moreover, an analysis of the transmissions of all the known contents of the founding document of the abbey in Ląd leads to similar conclusions.  

Źródło:

Czasopismo Prawno-Historyczne; 2020, 72, 1; 121-136
0070-2471

Pojawia się w:

Czasopismo Prawno-Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

Cystersi na zachodnich krańcach archidiecezji poznańskiej w 1829 r. Zagadnienia wybrane
The Cistersians on the west end of the Poznań Archidiocese in 1829: Selected issues

Autorzy:

Prejs, Roland

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1195651.pdf

Data publikacji:

2021-01-20

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

cystersi
archidiecezja poznańska
Bledzew
Obra
Paradyż
Przemęt
Cistercians
Poznań Archidiocese

Opis:

Artykuł przedstawia krótkie biografie cystersów, którzy kanonicznie należeli do opactw w Bledziewie, Obrze, Paradyżu i Przemęcie, a na początku XIX wieku pracowali jako proboszczowie w parafiach położonych w zachodniej części archidiecezji poznańskiej. W ankiecie przesłanej w 1828 r. do konsystorza archidiecezjalnego przedstawili przebieg swojego życia i kapłaństwa oraz wskazali stopień znajomości języka polskiego i niemieckiego. Znajomość obu tych języków była powszechna wśród cystersów, niezależnie od tego, który język uważali za ojczysty.
The article presents short biographies of the Cistercians, who canonically belonged to the abbeys in Bledzew, Obra, Paradyż and Przemęt, and at the beginning of the 19th century they worked as pastors in parishes located in the western part of the Archdiocese of Poznań. In a survey sent in 1828 by the archdiocesan consistory they presented the course of their life and priesthood and explained the extent to which they speak Polish and German. Knowledge of both of these languages was common among the Cistercians, regardless of which language they considered native.

Źródło:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2020, 27, 2; 146-157
1232-1575

Pojawia się w:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

Grenzstreiten der Zisterzienser von Zyrich (Szczyrzyc) mit kleinpolnischen Klöstern verschiedener Ordensobservanz (Chorherren vom Heiligen Geist, Dominikaner, Unbeschuhte Karmeliten) vom 15. bis zum Ende des 18. Jhs.
Border disputes of the Szczyrzyc Cistercians with Lesser Poland monasteries of various observances (Spiritualists, Dominicans, Discalced Carmelites) from the 15th to the end of the 18th centuries

Autorzy:

Marszalska, Jolanta M.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2106684.pdf

Data publikacji:

2021-12-09

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

klasztory
cystersi
Szczyrzyc
duchacy
dominikanie
Kraków
karmelici bosi
Nowy Wiśnicz
spory graniczne
monasteries
Cistercians
spiritualists
Dominicans
Discalced Carmelites
border disputes

Opis:

Zachowane źródła archiwalne, stare kroniki i dokumenty klasztoru cystersów w Szczyrzycu, ujawniają oprócz wielu aspektów działalności religijno-gospodarczej również kwestie sporów. Najazdy na dobra klasztorne, niszczenie mienia (podpalenia zabudowań folwarcznych czy zbiorów) były dokonywane nie tylko za sprawą niezadowolonych i roszczeniowych sąsiadów, których dobra graniczyły z dobrami cystersów szczyrzyckich, ale też za sprawą zakonów różnych obserwancji. Jak poświadczają zachowane dokumenty, każdy sposób na obronę własnych dóbr czy ich granic był dla konwentów toczących spory do przyjęcia, co wielokrotnie było naruszeniem etycznej, braterskiej postawy. Prawo własności z nadania fundatora było tutaj święte i nietykalne. Nie można już tego powiedzieć w kontekście postawy moralnej samych zakonników broniących swych dóbr w sposób bezwzględny, często przy użyciu siły (br. Baltazar od św. Agnieszki, karmelita bosy) czy posługując się kłamstwem, bądź zatajeniem faktów (opat Mikołaj Romiszowski) a także chorobliwą nadgorliwością strzegąc prawa własności swego klasztoru (prepozyt duchaków krakowskich Mateusz Regiomontanus) nie wspominając notorycznego łamania wydawanych postanowień sędziowskich niemal w każdym toczącym się procesie. Dotyczy to wszystkich omawianych konwentów. Niechęć między konwentami zakonnymi na płaszczyźnie materialnej różnych obserwancji przekładała się również na trudne relacje między ich poddanymi, którzy wyrządzali sobie wzajemnie krzywdy. Nie były to budujące przykłady wzajemnego, nieraz trudnego sąsiedztwa w ciągu minionych wieków, gdzie przebiegłość a często również fizyczna przemoc w dochodzeniu swojego prawa własności była na porządku dziennym.
The preserved archival sources, old chronicles, and documents of the Cistercian monastery in Szczyrzyc reveal, apart from many aspects of religious and economic activity, also the issues of disputes. The invasions on the monastery property, destruction of property (arson of farm buildings or collections) were not only carried out by dissatisfied and demanding neighbours, whose property bordered on the Szczyrzyc Cistercians' property, but also by orders of various observances. As evidenced by surviving documents, any way of defending their own properties or their borders was acceptable to the disputing clerics, which many a time was a violation of the ethical, fraternal attitude. The right to property granted by the founder was sacred and inviolable there. This cannot be said in the context of the moral attitude of the monks themselves, who defended their property in a ruthless manner, often using force (Br. Baltazar of St. Agnes, a Discalced Carmelite), lies or concealment of facts (Abbot Mikołaj Romiszowski), as well as a morbid overzealous guardianship of the property rights of their monastery (Mateusz Regiomontanus, a provost of the Krakow clergy), not to mention notorious violations of judicial decisions in almost every pending case. This was true of all the convents in question. Dislike between convents of different observances on the material level also translated into difficult relations between their subjects, who inflicted harm on each other. These were not edifying examples of a sometimes-difficult neighbourhood in past centuries, where cunning and often physical violence in asserting one's right to property was the order of the day.

Źródło:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2021, 28, 2; 95-112
1232-1575

Pojawia się w:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

Historia i działalność Zakonu Cystersów w Jędrzejowie
History and activity of the Cistercian Order in Jędrzejów

Autorzy:

Suska, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2029522.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Ośrodek Badawczy Facta Ficta

Tematy:

Cistercians
order
activity
abbot
archiopath
monastery

Opis:

Each order has its own history of creation, and new rules or regulations are introduced. Most religious are perceived as clergy who, by joining a given congregation through their lives and activities, try to be closer to God and want to go towards it. The Cistercian Order helps by strict adherence to the rules of Saint Benedict, simplicity, poverty, work, and constant approach to Christ through asceticism, chastity, obedience, silence, community of life anddevotion to the Mother of God. Through their lives and missionary activities, they contributedto the development of education, music and architecture. In their actions, they emphasized in particular the integration and development of the human person. It should be mentioned that the motto that has accompanied and is still very important in the life of monks is: Ora et labora, which is translated as: „Pray and work”. The slogan is argumentation in terms of work and prayer is extremely important and should be kept between these prices. In addition, by fulfilling their duties, the monks helped the community that was outside the walls of the monastery. Realizing their ministry, the Cistercians met people who were „unfaithful”. By their actions in currencies with quotas, they often became the guardians of recently established knight orders, but also attempts were made to convert them. The Cistercian archiopathy in Jędrzejów in its history struggled with events that were unfavorable for development, for example: famine, Mongol invasion, Swedish deluge, partition of Poland, fires, or even the period of the Duchy of Warsaw. These circumstances caused: many people died, documents were destroyed, valuables of the abbey were robbed, the number of monks decreased, the property of monks was sold and economic development collapsed. However, the Cistercians take action every time. The aim of the paper is to present the genesis of bringing the Cistercians to Polish lands and their settlement in Jędrzejów. Moreover, when discussing the aforementioned order, one cannot ignore the historic organs and the activities they conduct. For this purpose, the author analyzes, first of all, the history and activities of the Cistercian Order in Jędrzejów.

Źródło:

Facta Ficta. Journal of Theory, Narrative & Media; 2021, 8, 2; 281-297
2719-8278

Pojawia się w:

Facta Ficta. Journal of Theory, Narrative & Media

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

Ukryte w okładce. O odnalezionym dokumencie Innocentego VII z 1404 roku i opactwie cysterskim w Pomuku
Hidden in the binding. On a finding of a medieval document of Pope Innocent VII from 1404 and the Cistercian abbey in Nepomuk

Autorzy:

Szulc, Alicja

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/911868.pdf

Data publikacji:

2016-12-15

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Papal documents
Cistercians in the Middle Ages
Innocenty VII
Pomuk
Nepomuk
15th c. Bohemia
dokumenty papieskie
cystersi w średniowieczu
Czechy XV wieku

Opis:

W zbiorach rękopisów średniowiecznych Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu zidentyfikowano w 2008 roku pergaminowy dokument papieża Innocentego VII z 1404 roku, adresowany do arcybiskupa Pragi i odnoszący się do przywilejów kościelnych opactwa cystersów w Pomuku (Nepomuku) w Czechach. To obecnie najstarszy dokument (sensu stricto) w zbiorach Biblioteki. Stan jego zacho wania wskazuje, że został wykorzystany wtórnie przez nieznaną introligatornię jako obleczenie drewnianej okładki kodeksu, być może również cysterskiego. List Innocentego VII typu littera exsecutoria (tj. zawierający papieskie polecenie – mandatum) ma szczególną wartość źródłową jako jeden z nielicznych ocalałych dokumentów z archiwum klasztoru w Pomuku, zniszczonego i rozproszonego w okresie wojen husyckich w Czechach. Artykuł zawiera edycję łacińską omawianego dokumentu.
A rare document from 1404 issued by Pope Innocent VII was found in the manuscript collection of Poznań University Library in 2008. The document, written on parchment, is addressed to Archbishop of Prague and refers to some ecclesiastical privileges for the Cistercian abbey at Nepomuk in Bohemia. Strictly speaking this is the oldest document that is currently held in the collections of the library. The state of its preservation shows that the document has been reused by an unknown bindery as a wrapping for the wooden binding of a codex, possibly of Cistercian provenance. The manuscript of the type littera exsecutoria (i.e. one that includes a papal instruction – mandatum) has a particular source value as one of the few preserved documents from the archives of the monastery at Nepomuk that was almost entirely destroyed and then dispersed at the time of the Hussite wars in Bohemia. The present article is supplemented with a Latin edition of the document.

Źródło:

Biblioteka; 2016, 20(29); 7-22
1506-3615
2391-5838

Pojawia się w:

Biblioteka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Inwentarze ksiąg biblioteki opactwa cystersów w Szczyrzycu do końca XIX wieku
The inventory of the books of the Abbey library of Cistercians in Szczyrzyc to the end of nineteenth century

Autorzy:

Marszalska, Jolanta Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/450059.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

monastery
Cistercian
books
Szczyrzyc
inventory

Opis:

The first historically confirmed records of the library of Szczyrzyc monastery are from the time of abbot Joahim I Cieniawski (1592-1607). Among the 40 titles of books recorded during the visitation in 1597 was: six antiphonals, eight missals, five psalters, four graduals, two copies of the Bible, homiliarz, kolektarz, the life of St. Stanislaus bishop and martyr, the St. Benedict’s rule and also Liber Definitorum, which is the book of the resolution of the General Chapters of the Cistercian. The first catalogue of books was made in 1755 and was entitled Cathalogus librorum Monasterij Ciricensis iuxta alphabetum authorum mense Augusto Anno Domini 1755. Conscriptus. It is a pity that only two initials cards including a list of books within the letter “A” were preserved until modern times. Three nineteenth century inventories provide full knowledge about this collection of books taking into account the title of a book, the author’s name, the description of a book (place and year of publication) and format of a book. The person who wrote the book made their thematic segregation. Undoubtedly the number of books, titles and in particular the authors demonstrate the need and the importance which the Szczyrzyc monastery given to the books which reading had to help the monk in his pilgrimage to God.

Źródło:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2015, 22; 184-193
1232-1575

Pojawia się w:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Salvator Mundi Stanisława Samostrzelnika – o przypadkowym odkryciu polichromii i jej znaczeniu dla tożsamości Muzeum Duchowości i Kultury Cystersów w Mogile
Salvator Mundi by Stanisław Samostrzelnik: On the accidental discovery of the polychromy and its significance for the identity of the Cistercian Spirituality and Culture Museum in Mogiła

Autorzy:

Bojęś-Białasik, Anna
Grochal, Aleksandra
Magrysiewicz-Dobrzańska, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2171906.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków

Tematy:

Stanisław Samostrzelnik
cystersi
klasztor w Mogile
muzeum
tożsamość
ochrona dziedzictwa kulturowego
Cistercians
Mogiła Abbey
museum
identity
cultural heritage
protection

Opis:

W artykule opisano rezultaty badań architektonicznych i konserwatorskich wykonanych w związku z organizacją muzeum i biblioteki w klasztorze w Mogile. Odkryto m.in. nieznaną polichromię Stanisława Samostrzelnika. Malowidło przedstawiające Chrystusa jako Salvator Mundi umieszczono na podłuczu gotyckiego okna na parterze przeoratu, w którym umieszczono bibliotekę. Pozostałe elementy wystroju włączono do ekspozycji i udostępniono zwiedzającym. Porównanie odkrytej polichromii z pozostałymi malaturami Samostrzelnika w Mogile pozwoliło na hipotezę dotyczącą ich programu ikonograficznego, który wpisuje się w etos cysterskiego życia zakonnego i może stanowić element tożsamości muzeum. Klasztorna sceneria tworzy tło dla ekspozycji, która w ciszy i skupieniu prowadzi przez historię duchowego i artystycznego rozwoju zakonu cystersów. Muzeum stało się szansą na popularyzację roli cystersów w rozwoju kultury cywilizacyjnej i udział społeczeństwa w ochronie dziedzictwa kulturowego.
This paper presents the results of architectural and conservation research associated with the organization of a museum and library in the monastery in Mogiła. Among others, a previously unknown polychromy by Stanisław Samostrzelnik was discovered. The painting, depicting Christ as Salvator Mundi, was located on the underside of the arch of a Gothic window on the priory’s ground floor, now a library. Other décor elements were included in the exhibition and presented to visitors. The comparison of the polychromy with Samostrzelnik’s other paintings in Mogiła led to a hypothesis on their iconographic program, aligned with the ethos of Cistercian monastic life and can co-form the museum’s identity. The monastic scenery forms the exhibition’s backdrop, leading through the history of the spiritual and artistic development of the Cistercians in silence and concentration. The museum can popularize the role of the Cistercians in the development of civilizational culture and public participation in protecting cultural heritage.

Źródło:

Wiadomości Konserwatorskie; 2022, 71; 168--181
0860-2395
2544-8870

Pojawia się w:

Wiadomości Konserwatorskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

„Territorium Ludemir”. Możnowładcy i cystersi na pograniczu polsko-węgierskim w pierwszej połowie XIII wieku
„Territorium Ludemir”. Magnates and Cistercians in the Polish-Slovak Borderland in the First Half of the 13th century

Autorzy:

Rajman, Jerzy

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1375541.pdf

Data publikacji:

2020-12-04

Wydawca:

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tematy:

borderland
settlement
nobles
Cistercians
Carpathians
pogranicze
osadnictwo
możnowładcy
cystersi
Karpaty

Opis:

Omawiane terytorium stanowi fragment wielkiej pogranicznej puszczy porastającej Karpaty. Aż do drugiej ćwierci XIII w. nie ma śladów kolonizacyjnej działalności po stronie Polski. Prawdopodobnie książę Leszek Biały nadał ziemie nad górnym Dunajcem przed 1225 r. swojemu zasłużonemu rycerzowi Janowi z rodu Gryfitów. Zapewne dzięki Janowi Gryficie rozpoczęła się działalność kolonizacyjna. Podjął się jej niejaki Ludemer/Ludemir, zapewne pochodzący ze Śląska. Jego zasługą oraz innych osadników polskiego pochodzenia było rozpoznanie terenu, założenie pierwszej sady (Ludźmierz) oraz nadanie nazw rzekom. Całe terytorium zaczęto nazywać terenem Ludemera. Nazwa ta istniała przed 1234 r. Syn Jana, wojewoda krakowski Teodor ufundował w 1235 r. opactwo cystersów w miejscowości Ludźmierz, pośród lasów. Miało ono za zadanie przeprowadzenie kolonizacji. Teodor czynił także starania o sprowadzenie osadników ze Śląska. Działania te przerwała jego śmierć w 1238 r. Opactwo cystersów w Ludźmierzu także przestało istnieć, bowiem między 1241 a 1243 r. mnisi przenieśli się daleko na północ, do Szczyrzyca. Przyczyny ich odejścia z Ludźmierza nie są rozpoznane. Działalność cystersów ludźmierskich przyczyniła się do powstania pól uprawnych, a zapewne także kilku osad, nad górnym Dunajcem.
The territory discussed in this article constitutes a fragment of the great borderland forest that covers the Carpathian Mountains. Polish colonisation of this forest did not take place until the second quarter of the 13th century. It was probably Leszek the White who granted the lands on the upper Dunajec River to his well-deserving knight Jan of the Gryfi ta dynasty. In turn, it was also most likely thanks to Jan Gryfi ta that colonisation started, carried out by a certain Ludemer/Ludemir, probably hailing from Silesia. Ludemer/Ludemir and other colonists of Polish origin explored the land, established the fi rst settlement of Ludźmierz, and named local rivers. The entire territory was then called the area of Ludemer, which was a name that had existed before 1234. In 1235, the son of Jan Gryfi ta, the Kraków governor (wojewoda) Teodor, founded the Cistercian abbey in the Ludźmierz woods to coordinate the colonisation. Teodor also made attempts to bring in settlers from Silesia, but these ended with his death in 1238. The Cistercian abbey in Ludźmierz eased to exist, as between 1241 and 1243 the monks moved far to Szczyrzyc in the north. The reasons for their departure are not known. The activity of the Ludźmierz Cistercians contributed to the creation of cultivated fi elds and likely also to the building of a few settlements on the upper Dunajec River.

Źródło:

Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2020, 11; 22-43
2450-4475

Pojawia się w:

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

Imprezy kulturalne organizowane na terenie Cysterskiego Zespołu Klasztornego w Lubiążu i ich znaczenie dla turystyki
Cultural events held in the Cistercian Abbey in Lubiąż and their significance for tourism

Autorzy:

Wiesner, Wojciech

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/464672.pdf

Data publikacji:

2016-01-25

Wydawca:

Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

Tematy:

cystersi
Lubiąż
Electrocity Festival
Cistercians

Opis:

The monastery and palace complex in Lubiąż is a magnificent example of Baroque art in Lower Silesia and part of the highest quality European cultural heritage. It owes its glory to the Cistercians. However, over the last two hundred years, the condition of the buildings has gradually deteriorated, with the Second World War and the post-war period being particularly destructive. Today, various forms of promotion are sought to save the Lubiąż Abbey; these include commercial and cultural events like the Electrocity Festival or concerts during the Wratislavia Cantans Festival. A question arises whether these events can have any major impact on the restoration of the site. Is there a link between them and the development of tourism in Lubiąż? The author’s reflections are based on an analysis of the available source information, on a free-form interview with the President of the Lubiąż Foundation, and on a survey performed among the participants of the Electrocity Festival held in the former Cistercian Abbey. In addition, the article demonstrates the value of the historic monument of Lubiąż and of its Cistercian heritage.

Źródło:

Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu; 2015, 51; 76-83
0239-4375

Pojawia się w:

Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

Kościoły koprzywnickie na przełomie XVIII/XIX wieku
Churches of Koprzywnica in the light of the Visitation Protocol of 1782

Autorzy:

Moskal, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1832065.pdf

Data publikacji:

2021-10-07

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

Koprzywnica
diecezja sandomierska
cystersi
Sandomierz Diocese
Cistercians

Opis:

W Koprzywnicy okresu staropolskiego źródła odnotowują funkcjonowanie czterech kościołów pod wezwaniem: Wszystkich Świętych, św. Leonarda, Ducha Świętego oraz klasztorny św. Floriana. Najstarszym był parafialny pw. Wszystkich Świętych, który służył lokalnej parafii do 1821 r. Po renowacji w XIX w. został kaplicą. Dopiero od 2000 r. na nowo stał się świątynią parafialną. Kościół pw. św. Floriana służył sprowadzonym do Koprzywnicy w 1185 r. cystersom, zaś po ich kasacie został przemianowany na parafialny. Dwa pozostałe zostały zlikwidowane: św. Leonarda w XVI w., zaś Ducha Świętego na początku XIX w. Artykuł ukazuje stan kościołów oraz duchowieństwo koprzywnickie na przełomie XVIII/XIX wieku.
In Koprzywnica of the Old Polish period, sources record the functioning of three churches dedicated to All Saints, St Leonard, the Holy Spirit, and the monastery church of St Florian. The oldest was the parish church of All Saints, which served the local parish until 1821. After renovation in the 19th century it became a chapel. Only since 2000 has it become a parish church again. St. Florian’s church served the Cistercians who were brought to Koprzywnica in 1185, and after their dissolution it was transformed into a parish church. The other two were liquidated: St Leonard's in the 16th century and the Holy Spirit's at the turn of the eighteenth and nineteenth centuries.

Źródło:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2021, 28, 1; 107-119
1232-1575

Pojawia się w:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

Z badań nad piśmiennictwem sakralnym średniowiecznej biblioteki klasztoru cystersów w Mogile
From the research on sacral writings from medieval library of Cistercian monastery in Mogiła

Autorzy:

Domżał, Zbigniew
Wałkówski, Andrzej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/472375.pdf

Data publikacji:

2016-12-30

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii

Tematy:

historia Kościoła
zakony
cystersi
Mogiła
kodykologia
sakralne piśmiennictwo
History of the Church
orders
Cistercians
codicology
sacral writings

Opis:

Prezentowany artykuł stanowi fragment obszerniejszych badań nad skryptorium i biblioteką klasztoru cystersów w Mogile do przełomu XV i XVI w. Autorzy wykorzystali ustalenia Edwarda Potkowskiego, zgodnie z którymi jedną z form użytkowania pisma w średniowieczu było zastosowanie go do głoszenia zasad wiary i wyrażania chwały Bożej, czyli do tworzenia piśmiennictwa sakralnego. W jego ramach istnieją bardziej szczegółowe odmiany tematyczne, które autorzy omawiają możliwie dokładnie, wskazując konkretne dzieła i (jeśli jest to możliwe) ich twórców. Granice chronologiczne rozważań zostały wyznaczone przez stan podstawy źródłowej i przemiany kulturowe dotyczące klasztoru cystersów w Mogile. Ograniczenie się do XV stulecia wynika z faktu, że z tego okresu pochodzą wszystkie zachowane średniowieczne kodeksy. Ponadto na przełomie XV i XVI w. zachodziły zmiany związane z upowszechnieniem się druku, co oznaczało schyłek kopiowania ksiąg w skryptorium. Podstawę źródłową stanowi 20 kodeksów. Z tej liczby autorzy bezpośrednio przebadali 14, ponieważ jedynie te zostały im udostępnione. Pozostałych sześć było niedostępnych z powodu remontu w archiwum klasztornym. Te księgi przebadano za pośrednictwem Katalogu archiwum. Wszystkie kodeksy pochodzą z XV stulecia, lecz tylko dwa z jego pierwszej połowy. Natomiast 11 ksiąg powstało mniej więcej w połowie XV wieku. Z jego drugiego pięćdziesięciolecia pochodzi siedem zachowanych manuskryptów. Analiza odmian piśmiennictwa sakralnego obecnego w średniowiecznej spuściźnie biblioteki klasztoru cystersów w Mogile wykazała dominację kaznodziejstwa – aż 168 pozycji. Wysoką pozycję zajęły dzieła teologiczne, Biblia z egzegezą oraz m.in. moralistyka i liturgia. Przeważają dzieła dotyczące nauczania wiary, formacji duchowej i offi cium divinum, co było typowe dla księgozbiorów cysterskich i generalnie bibliotek klasztornych wieków średnich. Jeśli chodzi o autorów, to na pierwsze miejsce wysuwają się pisarze należący do konwentu cystersów w Mogile – opat Piotr Hirszberg, brat Mikołaj z Krakowa czy Jakub z Paradyża. Taka sytuacja nie powinna dziwić, ponieważ biblioteka konwentualna z urzędu była nastawiona na zbieranie dzieł swoich pisarzy. Wśród autorów spoza klasztoru cystersów w Mogile licznie spotykamy teksty pióra św. Bernarda z Clairvaux.
Presented article is a part of broader research focused on scriptorium and library of the Cistercians convent in Mogiła till the turn of 15th century. Authors used fi ndings of Edward Potkowski’s research according to which one of the form of using writing in medieval times was applying it to implementing principles of faith and expressing God’s glory. Within sacral writing there exist differentiated subjects, which are discussed by authors detailed way, indicating specifi c works and (when it was possible) their authors. Presented research was limited to 15th century due to the fact that 20 preserved medieval codex’s stemmed from this period. Authors examined 14 volumes out of the 20, remaining 6 were unavailable due to reconstruction works in convents’ archive. They were examined however through the archival catalogue. In medieval legacy of the Cistercians’ convent in Mogiła prevails homiletics (168 texts). The other documents frequently occurring in the disputed collection are theological works, Holy Bible with exegesis and i.e liturgy and moralisation. Dominating works deal with teaching the religion, spiritual formation and offi cium divinum, what was typical for Cistercians book collections and generally for medieval conventual libraries. When it comes to authors majority of them are the ones belonging to the convent of Mogiła – abbot Piotr Hirszberg, brother Mikołaj from Kraków or Jacobus de Paradiso. Such a situation should not be surprising, because conventual library ex offi cio was meant to keep the works of their authors. Among the works of authors who did not belong to Mogiła convent the most numerous texts are written by St. Bernard of Clairvaux.

Źródło:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2016, 10; 17-44
1897-0788
2544-8730

Pojawia się w:

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

Ruch budowlany w małopolskich opactwach cysterskich w XV i XVI w. – zarys problemu
Overview of the revivals of Małopolska’s Cistercian abbeys in the 15th and 16th century framework

Autorzy:

Zwierzchowski, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/chapters/2206368.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

cystersi
opat komendatoryjny
Morimond
Jędrzejów
Koprzywnica
Sulejów
Wąchock
Cistercians
commendatory abbot

Opis:

Cztery polskie opactwa cysterskie, w Jędrzejowie, Sulejowie, Koprzywnicy i Wąchocku, są filiami burgundzkimi, podczas gdy pozostałe klasztory są fundacjami niemieckimi i duńskimi. Architektura małopolskich filii Morimond ulegała zmianom przez wieki. Okres późnego średniowiecza wydaje się mniej poznany, a architektoniczne przekształcenia, które nastąpiły w XV i XVI w., są tylko częściowo opracowane. To czyni architekturę tego okresu szczególnie trudną do zrekonstruowania i zwizualizowania. Historia cystersów u schyłku średniowiecza, zarówno w Europie, jak i w Polsce, to historia złożona i pełna zmian. W czasach wojen, schizmy i reformacji powstały nowe regionalne struktury, które zastąpiły tradycyjnie ustalone zależności filiacyjne. System wolnego wyboru opata został zastąpiony instytucją komendy królewskiej. Wiek XV i XVI to okres wielu wewnętrznych reform zakonu i przystosowania go do funkcjonowania w nowym politycznym i społecznym porządku postśredniowiecznego społeczeństwa. W Małopolsce, pod panowaniem opatów komendatoryjnych, rozpoczęły się przebudowy opactw: powstawały nowe skrzydła klauzurowe, murowane krużganki, nadbudowy ścian szczytowych, nowe sygnatury i w końcu siedziby opackie. Późnośredniowieczne zmiany architektoniczne były znaczące i zmieniły obraz architektury opactw, jakkolwiek dzisiaj są trudne do oszacowania głównie z powodu późniejszych przebudów barokowych i częściowego zniszczenia obiektów. Koprzywnickie opactwo jest doskonałym przykładem takiego procesu kompleksowych przemian. Chociaż w tym przypadku gotycko-renesansowy okres jest szczególnie trudny do rekonstrukcji. Budynki klauzurowe, w znacznej części, zostały zniszczone i pozostało tylko skrzydło wschodnie, obecnie również częściowo zaniedbane. Celem tego artykułu jest bliższe przyjrzenie się późnośredniowiecznej architekturze opactw. Zawarto w nim również próby stworzenia uproszczonych wizualizacji, mających na celu wskazanie zakresu przebudowy.
Four abbeys – in Jędrzejów, Sulejów, Koprzywnica and Wąchock, were of Burgundian origin, while the rest of the Polish abbeys of the Order were founded by German and Danish Cistercians. The architecture of Małopolska filiations of Morimond have changed through the ages. The late medieval period seems less known and the architectural changes which took place in the 15th and 16th centuries are only partially recovered. And it is this period which is particularly hard to reconstruct and to visualise. The history of the Cistercians in the late middle ages, in Europe as well as in Poland, is a history of change and is very complex. In the times of wars, schism and reformation, new regional structures were developed replacing traditionally established filiation lines. The system of free election was replaced by a system of appointed commendatory abbots. The 15th and 16th centuries were the time of many reforms inside the Order and accommodation to new political and social framework of the late medieval society. In Małopolska commendatory abbots carried out various construction works: new wings of enclosure buildings and reconstruction in the existing west wings, erecting of cloister arcades, reconstruction of church gables, new ave-bell towers and abbots houses. Late medieval architectural works were significant and changed the shape of abbeys, however those architectural changes in the abbeys of Małopolska are not easy to assess due to either partial destruction or later Baroque revivals. The Koprzywnica abbey is a perfect example of the process of such a complex revival. In this case, the late Gothic/Renaissance period is particularly hard to reconstruct. The enclosure buildings in their majority were destroyed during wars and only the eastern wing still exist, but in a bad condition. The idea of this article is to try to get a closer look at late medieval revivals of the abbey’s architecture. Also it is an attempt to create visualisations and comparison in order to show the main changes in the architecture of the object. The attempts to analyze historical stages of the abbey’s construction may provide more information regarding its past appearance.

Źródło:

Dziedzictwo architektoniczne. Rekonstrukcje i badania obiektów zabytkowych; 152-162
9788374939805

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Wpływ Kościoła katolickiego na dzieje i rozwój Śląska. Przyczynek do dyskusji nad rolą chrześcijaństwa w historii Śląska
The Influence of the Catholic Church on the History and Development of Silesia Region. The Contribution to the Discussion of the Role of Christianity in the History of Silesia

Autorzy:

Górecki, Piotr

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31339803.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

historia Kościoła na Śląsku
Piastowie śląscy
cystersi
szkolnictwo i szpitalnictwo katolickie
szkoły parafialne
gimnazja katolickie
chrześcijańska Caritas
bractwa
pielgrzymki
duszpasterstwo mniejszości narodowych
duszpasterstwo wielojęzyczne
śląscy święci i błogosławieni
history of the Church in Silesia
Silesian Piasts
Cistercians
Catholic school system and hospital system
parish schools
Catholic junior high schools
Christian Caritas (charity)
fraternities
pilgrimages
ministry to national minorities
multilingual ministry
Silesian Saints and the Blessed

Opis:

The author shows the influence of the Catholic Church on the history and development of Silesia. On a positive apology, the author presents how the Church contributed to the historical development of this south-western region of Poland. He describes the role of the Church in the initial formation of the Piast principalities, which laid the foundation for their further development. He indicates the role of the medieval religious orders – especially the Cistercians – in the economic development of Silesia. The first schools and asylums (hospitals) in Silesia appeared also thanks to the Church. Christian Caritas stimulated acts of mercy both on behalf of the most important people in the world as well as those whose social role was less significant. The Catholic Church in Silesia contributed to the creation of a multinational society by bringing together individuals and a community, in which the status of a person was not thanks to the noble birth or money, but thanks to the same dignity of being a child of God. Over the centuries, the Church has prevented the confrontation caused by the national divides or by all kinds of awakenings of nationalisms or totalitarianisms. The Church actively defended the victims and called for respect for every human being. The author also points to the culture-building role of the Church, especially through the works that the Church has left as the treasures of the past. Of course, it should not be forgotten that people of the Church were also children of their era. The article is a voice in the debate over the role of the Church in contemporary world. It is a message about the truth of the Catholic Church, with its positive contribution to many domains of the world: at the economic, political and cultural level. It must be remembered that the main objective of the Church is to proclaim the proximity of the Kingdom of God, which began on earth with the mission of Jesus Christ. The Church proclaims Christ through man. Paradoxically, all the charity, economic and cultural activity of the Church – as discussed in this article – is not the main objective of the Church. These activities are a means of achieving the objective. This is the way in which the Church transforms the world, in accordance to the will of God the Creator, who ordered people to fill the earth and subdue it. In this manner, the Church participates in the divine plan of salvation.

Źródło:

Roczniki Historii Kościoła; 2013, 5; 91-124
2080-8526

Pojawia się w:

Roczniki Historii Kościoła

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

„Metafizyczne piorunochrony” – depozyty złożone w kulach hełmów wież kościoła opactwa w Lądzie nad Wartą w 1720 roku
“Metaphysical lightning conductors” – deposits placed in the spheres of the copulas of the church towers in the Ląd nad Warta (Ląd on the Warta) abbey in 1720

Autorzy:

Nowiński, Janusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/496811.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego

Tematy:

Ląd nad Wartą/ Ląd in the Warta
Cistercians
Tower cupolas
Relics
St. Dionysius
The Magi
Agnus Dei
Agnuses

Opis:

In July 1999, during the reconstruction of the Baroque cupolas of the church towers in the former Cistercians Abbey in Ląd nad Wartą, two copper gilded spheres were disassembled. The following items were found inside the spheres: files of documents written on handmade paper, relics of the bones of the Magi and St. Dionysius inserted in paper packets and a silk pouch, and fragments of the Agnus Dei of Pope Innocent XI. Since the deposits were very poorly preserved, they had to undergo conservation. Having been conserved and appropriately protected, both the documents and relics were deposited in the Archive of Higher Seminary of the Salesians of Don Bosco in Ląd nad Wartą. The documents found in the spheres contained an outline history of the abbey and the founding document of the copper cupolas planted on the towers on 13 June 1720, as well as a list of the Ląd Abbey monks and guests attending the event. The cupolas were founded by Abbot Mikołaj Antoni Łukomski. Both the holy relics and the Agnus Dei medallion fragment were placed in the tower cupolas to protect the church and the abbey from disasters, especially fire, lightening strikes, and floods.

Źródło:

Seminare. Poszukiwania naukowe; 2012, 31; 259-278
1232-8766

Pojawia się w:

Seminare. Poszukiwania naukowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

Lapides vivi, Deus est lux, ecclesia est paradisus – kościół cysterski w średniowieczu nośnikiem znaczeń symbolicznych
Lapides vivi, Deus est lux, ecclesia est paradisus – the Cistercian church in the Middle Ages as a carrier of symbolic meanings

Autorzy:

Nowiński, J.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/294060.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

cystersi
kościół
symbolika
średniowiecze
światło
Raj
Cistercians
church
symbols
Middle Ages
light
Paradise

Opis:

Kościół cystersów, ukształtowany w początkowym okresie formowania zakonu, z prostymi rozwiązaniami architektonicznymi i wyposażeniem, odzwierciedlał cysterską duchowość i liturgię – jego architekturę i wnętrze kształtowała zakonna tradycja i obecne w niej treści duchowe. W oparciu o cysterskie źródła, ze szczególnym wskazaniem na mistyczne treści obecne w nauczaniu św. Bernarda z Clairvaux (zwłaszcza w cyklu jego kazań: In dedicatione ecclesiae), w artykule zostały zaprezentowane znaczenia symboliczne, których wyrazicielem stały się architektura i wyposażenie średniowiecznych świątyń cysterskich. Liturgia sprawowana przez mnichów w tradycji zakonnej cystersów była postrzegana w jedności z liturgią niebiańską, celebrowaną przez aniołów przed tronem Boga. Takie rozumienie liturgii wpłynęło na symboliczną interpretację kościoła klasztornego. Ziemska świątynia, zbudowana z „żywych kamieni” (lapides vivi) – zakonników, którzy ją uświęcają swoją świętością, stanowi mistyczną jedność ze świątynią Boga w niebie i liturgią niebiańską celebrowaną przez aniołów (officium divinum in conspectu Dei et angelorum). Obecność Boga w kościele cysterskim symbolizowało światło słońca, w szczególny sposób obecne w przestrzeni sanctuarium, a kompozycja okien w szczytowej ścianie prezbiterium w symboliczny sposób wyrażała prawdę o jedności i troistości osób Trójcy Świętej. Symbolika świątyni cysterskiej znalazła bogaty wyraz w wystroju i wyposażeniu jej wnętrza interpretowanego jako Raj (ecclesia est Paradisus). Mistyczne i symboliczne znaczenia kościoła klasztornego kształtowały m.in. sens ideowy i ikonografię detalu architektonicznego, monumentalnych krucyfiksów nad przegrodą chóru (arbor vitae), dekoracji stalli (m.in. motyw winnej latorośli) oraz nastaw głównych ołtarzy, ze szczególnym wskazaniem na nastawy typu relikwiarzowego.
With its simple architectural solutions and furnishing, a Cistercian church shaped at the early stage of the Order’s formation, conveyed Cistercian spirituality and liturgy, its architecture and interior having been formed by the Order’s tradition and the spiritual contents it entailed. Based on the Cistercian sources, with a particular emphasis on the mystical elements present in the teaching of St Bernard of Clairvaux (especially in his homily series In Dedicatione Ecclesiae), symbolic meanings as expressed in the architecture and furnishing of mediaeval Cistercian churches are analyzed. Liturgy performed by monks in the monastic tradition of the Cistercians was perceived in unity with heavenly liturgy, celebrated by angels before God’s throne. Such understanding of liturgy had an impact on the symbolic interpretation of a monastic church. The earthly Church built of “living stones” (lapides vivi): monks, who sanctified it with their holiness, constituted a mystical unity with God’s Church in Heaven and heavenly liturgy celebrated by angels (officium divinum in conspectu Dei et angelorum). God’s presence in a Cistercian church was symbolized by sunlight, particularly present within the space of the sanctuarium, while the window composition in the presbytery gable wall symbolically expressed the truth of the unity and the Trinitarian character of the persons of the Holy Trinity. The symbolism of a Cistercian church was richly expressed in the décor and furnishing of its interior interpreted as the Paradise (ecclesia est Paradisus). Mystical and symbolic meanings of a monastic church shaped, among others, the ideological and iconographic sense of an architectural detail, monumental crucifixes above the rood screen (arbor vitae), choir stalls’ decoration (e.g. vine motif), as well as high altar retables.

Źródło:

Architectus; 2016, 2 (46); 25-39
1429-7507
2084-5227

Pojawia się w:

Architectus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

In search of the perfect wilderness. Anchoritism in Cistercian art and spirituality
W poszukiwaniu doskonalej puszczy. Anachoretyzm w duchowości i sztuce cystersów

Autorzy:

Tabor, Dariusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/560381.pdf

Data publikacji:

2016-12-31

Wydawca:

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Tematy:

Cistercians
Cistercian spirituality
Cistercian architecture
the Bernardine plan
hermitage
anchoritism
lectio divina
spiritual warfare
light in architecture
the mystique of light
contemplation
cystersi
duchowość cysterska
architektura cysterska
plan bernardyński
pustelnia
anachoretyzm
walka duchowa
światło w architekturze
mistyka światła
kontemplacja

Opis:

The anchoretic trend in Cistercian spirituality has always been the subject of many studies. Cistercian anchoritism has been analysed by researchers such as George Duby, Terryl Kinder, Janet Burton and Julie Krery, Mette Bruun and Emilia Jamroziak. Exordium parvum and Vita Sancti Bernardi are basic sources containing key information on the origins of the Cistercian order. They describe the departure of Robert of Molesme and his group as a journey to the wilderness (ad eremum) in order to find better conditions for practising the rule of St. Benedict and following forefathers – Egyptian monks. Clairvaux II, Pontigny and Fontenay – first Burgundian churches of the Cistercians took form of a three-nave basilica with a transept (1130–1160). The temples were supposed to provide the best setting for contemplation. The so-called “Bernardine plan” was applied in the second generation of Cistercian churches, e.g. Fossanova, San Galgano, Casamari, Arabona, Haina (1148–1180). However, the plan was not the only architectural solution concerning Cistercian churches. There were also transept churches containing a presbytery culminated with a straight wall, surrounded with an ambulatory: Morimond, Ebrach, Ridaghshausen, Lubiąż; churches with an apsidal enclosure: Altzella, Sittich/Stiĉna,Valbuena, Huerta, Floran, Faleri or churches with multi-sided cathedral presbytery with an ambulatory and a circle of chapels: Ourscamp, Veruela, Poblet in the period from 1140 to 1180, Alcobaça, Vaucelle, Longpont, Royaumont, Varhem or Altenberg in the period from 1180 to 1240. Terryl Kinder and Megan Cassidy noticed the key factor shaping the significance of the Cistercian church space – the light. An important aspect of anchoritism is lectio divina, in which a monk finds himself in a kind of spiritual desert, facing the Word on his own. A consequence of such attitude in spiritual warfare as expressed in a number of miniatures depicting human struggle with a threatening beast in Cistercian codexes – Commantarii in Danielem by St. Hieronymus (Dijon, Bibliothèque Municipale 132), Moralia In Iob by St. Gregory the Great (Dijon, Bibliothèque Municipale, 168), (Dijon, Bibliothèque Municipale, 173). An exceptional message is found in the initial A(d te levavi) on a Cistercian gradual from Kamieniec (Wrocław University Library, IF 411), presenting the biblical figure David playing music and a kneeling monk with his arms raised.
Nurt anachorecki w duchowości cysterskiej był przedmiotem rozważań wielu badaczy. Cysterskiemu pustelnictwu uwagę poświecili George Duby, Terryl Kinder, Janet Burton i Julie Krery, Mette Bruun i Emilia Jamroziak. Podstawowymi źródłami do odczytania początków zakony cysterskiego są Exordium parvum oraz Vita Sancti Bernardi. Opisują one odejście Roberta z Molesme i jego grupy jako udanie się na pustynię (ad eremum) w celu znalezienia lepszych warunków wiernego praktykowania reguły św. Benedykta i naśladowania ojców – mnichów egipskich. Pierwsze, burgundzkie świątynie cystersów – Clairvaux II, Pontigny, Fontenay, przybierały formę trójnawowej bazyliki z transeptem (1130–1160). One miały ustanawiać kształt świątyni najlepiej sprzyjający kontemplacji. Plan, zwany roboczo bernardyńskim, stosowany był w drugiej generacji świątyń cysterskich – Fossanova, San Galgano, Casamari, Arabona, Haina (1148–1180). Jednakże plan ten nie był jedynym architektonicznym rozwiązaniem cysterskim. Pojawiły się również kościoły transeptowe z prostym zamknięciem prezbiterium okalającym obejście – Morimond, Ebrach, Ridaghshausen, Lubiąż, kościoły z zamknięciem absydialnym – Altzella, Sittich/Stiĉna,Valbuena, Huerta, Floran, Faleri, czy kościoły o wielobocznym prezbiterium katedralnym z obejściem i wieńcem kaplic – Ourscamp, Veruela, Poblet w okresie 1140–1180, Alcobaça, Vaucelle, Longpont, Royaumont, Varhem czy Altenbergu w okresie 1180–1240. Terryl Kinder i Megan Cassidy dostrzegły zasadniczy czynnik kształtujący znaczenie cysterskiej przestrzeni kościelnej – światło. Ważnym aspektem anachoretyzmu jest lectio divina, w którym mnich znajduje się na swego rodzaju pustyni duchowej, stając sam na sam wobec Słowa. Konsekwencją tej postawy jest walka duchowa wyrażana w szeregu miniatur ukazujących zmaganie człowieka z zagrażającą bestią w kodeksach cysterskich – Commantarii in Danielem św. Hieronima (Dijon, Bibliothèque Municipale 132), Moralia In Iob św. Grzegorza Wielkiego (Dijon, Bibliothèque Municipale, 168), (Dijon, Bibliothèque Municipale, 173). Wyjątkową treść niesie inicjał A(d te levavi) cysterskiego graduału z Kamieńca (Wrocław, Biblioteka Uniwersytecka IF 411), który przedstawia scenę walki, muzykującego Dawida oraz klęczącego i wznoszącego ręce mnicha.

Źródło:

Folia Historica Cracoviensia; 2016, 22; 513-533
0867-8294

Pojawia się w:

Folia Historica Cracoviensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Cysterskie szkoły w Szczyrzycu od 1780 roku do lat trzydziestych XX wieku
Cistercian Schools in Szczyrzyc: c.a. 1780 until the 1930s

Autorzy:

Marszalska, Jolanta M.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/956847.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

education
cistercians
Szczyrzyc
religious school

Opis:

The goal of this article is to present a school operating as part of the Cistercian abbey in Szczyrzyc. In the 18th century, some Cistercian abbeys assumed the responsibility of establishing and managing elementary schools. It was also the case in Poland provided that the legislation of the respective empire (Russia, Prussia or Austria) allowed for such arrangements. The abbey in Szczyrzyc was in charge of the school facilities and competent teachers. While some of them were the local monks, a respective state authority supervised adherence to the curriculum. The first existing source of information about the school at the Cistercian abbey in Szczyrzyc comes from 1780. Despite numerous obstacles related to the political situation in the partitioned Poland, the abbey educated the local children continuously albeit more or less successfully until the middle of the 20th century, involving the monks in the education process. Keywords: education, cistercians, Szczyrzyc, religious school

Źródło:

Biuletyn Historii Wychowania; 2013, 30; 7-23
1233-2224

Pojawia się w:

Biuletyn Historii Wychowania

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

Manuscript Codices in the Library Collection of the Cistercian Abbey in Szczyrzyc

Autorzy:

Marszalska, Jolanta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/668067.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Tematy:

Monastery
Cistercians
library
Szczyrzyc
codices

Opis:

The collection of manuscripts at the Cistercian library in Szczyrzyc amounts to 100 volumes, including four medieval codices dated between 1460-1494; 12 manuscript books dated to the 17th century; 57 dated to the 18th century, and 27 manuscripts dated to the 19th century. Most of them are textbooks, copies of theological, philosophical and legal treatises, works on rhetoric, liturgy, world history, mathematics and herbal medicine, as well as books of homilies for special occasions and feasts. The collection of manuscripts at the monastery in Szczyrzyc is mostly a functional one – it was used by the monks to study and broaden their philosophical, theological, legal and liturgical knowledge. Several codices contain the texts of homilies delivered at various churches on feast days and solemnities, written down by the monks of Szczyrzyc. The surviving codices are bound in simple covers made of damaged folios taken out from liturgical codices, including antiphonaries and graduals. Considering the small number of surviving books, it is difficult to discuss the interests or influences of particular authors and their works on the intellectual level of the religious community of Szczyrzyc.

Źródło:

The Person and the Challenges. The Journal of Theology, Education, Canon Law and Social Studies Inspired by Pope John Paul II; 2015, 5, 1
2391-6559
2083-8018

Pojawia się w:

The Person and the Challenges. The Journal of Theology, Education, Canon Law and Social Studies Inspired by Pope John Paul II

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

Rękopisy liturgiczne źródłem do badań historycznych
The liturgical manuscripts as the source of the historical research

Autorzy:

Wolnik, Franciszek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/585266.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego

Tematy:

liturgia
rękopis
cystersi
bożogrobcy
Liber Ordinarius
liturgy
manuscripts
Cistercians
Order of the Holy Sepulchre

Opis:

Z okresu średniowiecza zachowały się liturgiczne rękopisy z wielu ośrodków kościelnych Polski i Śląska. Po dziewiętnastowiecznych sekularyzacjach dóbr kościelnych, zgromadzono je w różnych archiwach i bibliotekach. Liczne rękopisy z terenu Śląska zostały już opisane inne czekają jeszcze na analizę. W średniowiecznej liturgii korzystano z wielu ksiąg: graduałów, lekcjonarzy, ewangeliarzy, homiliarzy, psałterzy, hymnarzy, antyfonarzy, sermologów, pasjonałów, legendarzy, sakramentarzy, pontyfikałów, rytuałów, agend, martyrologium a pod koniec średniowiecza pierwszych mszałów i brewiarzy. Szczególnie cenne są kodeksy należące do grupy Liber Ordinarius. Zachowane rękopisy stanowią one bardzo bogaty zbiór źródeł do szerokich badań nad średniowieczem, nie tylko nad dziejami średniowiecznej liturgii ale również do badań interdyscyplinarnych. Poszczególne kodeksy, zawarte w nich kalendarze liturgiczne są cennym źródłem do badań historycznych nad liturgią średniowiecza, ewolucją liturgii roku liturgicznego i sakramentów świętych, dziejami kultu świętych, badań porównawczych liturgii poszczególnych ośrodków kościelnych, diecezji i zakonów. Kodeksy te mogą być wykorzystane przez historyków sztuki, do badań paleograficznych, również do badań nad kulturą muzyczną średniowiecza.
From the Middle Ages some manuscripts are preserved from different ecclesiastical centres both in Poland and in Silesia. After the secularizations of the ecclesiastical goods in 19th century they were stored in different archives and libraries. Many of the Silesian manuscripts have been already described but others and are still waiting for further analysis. In the medieval liturgy they were in use many books: Graduals, Lectionaries, Gospel Books, the collections of homilies, Sacramentaries, Pontificals, Rituals, Martyrologies, Passionals, etc., and at the and of this period also the Missals and Breviaries. The most precious are the codes included among the sets of Liber Ordinaries. The manuscripts preserved make a rich collection of the sources for a wider research on the Middle Ages. The individual codes with the calendars can be used as a basis of the research on the medieval liturgy, on the evolution of the liturgical year and of the sacraments. They can shed a new light on the history of the veneration of the saint and form a starting point of the comparative analysis between different centres of the ecclesiastical life. Those codes include also very interesting material for the historians of art, of paleography and of music.

Źródło:

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars; 2016, 22, 47; 69-86
1234-4214

Pojawia się w:

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Cystersi propagatorami kultu relikwii św. Urszuli i jej Towarzyszek (Undecim Milium Virginum) – Wybrane przykłady
Cistercians as Promoters of the Cult of Relics of St Ursula and her Companions (Undecim Milium Virginum) – Selected Examples

Autorzy:

Nowiński, Janusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1395186.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Tematy:

Cistercians,
cult of relics,
relics of St Ursula and Undecim Milium Virginum,
translation of relics

Opis:

In 1182 and subsequent years, the Cistercian Abbey of Altenberg near Cologne would receive numerous relics of the Undecim Milium Virginumacquired from the so-called ager Ursulanus,the cemetery dating from late Antiquity discovered in 1106 by Cologne city walls and considered to be the burial place of St Ursula and her Companions. In the Middle Ages, the Altenberg Abbey possessed one of the largest set of relics of the Undecim Milium Virginumand sent out its pieces to other Cistercian abbeys throughout Europe, e.g., to Cîteaux, Morimond, and the Cistercian abbeys in Greater Poland: Łekno, Ląd, and Obra, thus promoting their cult within the whole order. The relics sent from Altenberg were in various forms: as a corpus,namely an entire skeleton; pars de corpora, being single bone fragments; and a caput, i.e., head relics, most highly prized in the cult of relics. Collections of heads of the Martyrs of Cologne can be found in large sets in numerous Cistercian abbeys and churches throughout Europe, e.g., 55 head relics (capita) in Ląd; 24 capitain Pelplin; 24 capita in Marienfeld; 56 capita in Roermond. A valuable record of the translation of the Undecim Milium Virginum relics from Cistercian abbeys can be found in two chronicless:Morimond Abbey Chronicledescribing the translatioand adventus reliquiarumfrom Altenberg to Morimond in 1234, as well as the Bydgoszcz Bernardine Chroniclerecording the transfer of the relics of the Cologne Martyrs from the Ląd Abbey to the Bernardine Church in Bydgoszcz in 1614.

Źródło:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2014, 21; 61-72
1232-1575

Pojawia się w:

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

Początki opactwa Notre-Dame de Grosbot
The origins of the Abbey of Notre-Dame de Grosbot

Autorzy:

Evans, A.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/293504.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

Notre Dame de Grosbot
abbey
Cistercians
origins
Notre-Dame de Grosbot
opactwo
Cystersi
geneza

Opis:

W artykule zostały przedstawione dotychczasowe poglądy na temat początków opactwa, które powstało niedaleko wsi Grosbot. Pierwsza nazwa opactwa Fontus Vivus (Żywe źródło) związana była z położeniem siedziby przy źródłach. Uważa się, że w tym miejscu od około 975 r. istniała siedziba benedyktynów lub augustianów, do dziś nie zachowały się jednak dokumenty poświadczające ten fakt. Na istnienie osadnictwa w tym miejscu mogą wskazywać natomiast fragmenty ceramiki z X–XI w., odkrywane przez archeologów. Nie wiadomo także dokładnie, kiedy siedziba została przekazana cystersom. Obecnie uważa się, że stało się to w 1142 lub 1147 r., gdy cysterskie opactwo w Obazine przejęło tereny przy źródle. Wówczas zmieniono także nazwę na Grosbot. Nadal jednak istnieje wiele wątpliwości dotyczących początków opactwa. Wymagają one wyjaśnienia.
The article presents the current views on the origins of the abbey which was built in the vicinity of Grosbot village. The first name of the abbey, i.e. Fontus Vivus (Living Source or Spring) was connected with its location near springs. It is believed that since about 975 at that place there was a seat of Benedictines or Augustinians, however, there are no documents which would prove this fact. On the other hand, the existence of settlements in this area might be indicated by the 10th and 11th-century pottery shards discovered by archaeologists. It is not know exactly when the seat in Fontus Vivus was given to Cistercians. Nowadays, it is believed that it took place in 1142 or 1147 when the Cistercian abbey in Obazine took over the lands near the springs. Then the name of the place was changed to Grosbot. However, there are still many doubts with regard to origins of the abbey. They require an explanation.

Źródło:

Architectus; 2014, 1(37); 3-7
1429-7507
2084-5227

Pojawia się w:

Architectus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

Ancient woodland indicator plant species in the parks and gardens of the Pomeranian Cistercian Trail

Autorzy:

Sobisz, Zbigniew
Kubus, Marcin
Szmyt, Ewa
Strzalkowski, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2025982.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN

Tematy:

Cistercians
ancient woodland
indicator species
parks and gardens
Pomerania

Opis:

The research aimed to make an inventory of the vascular flora of 11 parks and gardens of the Pomeranian Cistercian Trail, with particular emphasis on taxa attached to old deciduous forests. A total of 62 species were registered, recognised as indicators of old deciduous forests in Poland. The presence of species of this group was confirmed in all of the analysed objects, but their number varied from 7 to 50. The group of ancient woodland species includes forest species for which the light indicator values are lower than or equal to 4 (plants of shadowy places, with a relative light intensity). The group of indicator species also includes forest geophytes and forest myrmecochores, autochores and barochores, as well as woodland species that can tolerate stress, under the classification of ecological strategy types S, S/CSR, S/SC and S/SR.

Źródło:

Studia Quaternaria; 2021, 38, 2; 133-141
1641-5558
2300-0384

Pojawia się w:

Studia Quaternaria

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

Obraz w służbie mnichów. Średniowieczna pieczęć konwentu z opactwa cysterskiego w Krzeszowie
Image in the Service of Monks. The Medieval Conventual Seal of the Cistercian Abbey in Krzeszów

Autorzy:

Kałuski, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2185196.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Historyczny

Tematy:

conventual seal
Cistercians
Krzeszów
Silesia
sigillography

Opis:

The article discusses the function of the oldest conventual seal of the Cistercian abbey in Krzeszów. Based on the fullest possible source material, the circumstances around the introduction of the seal into the abbey are presented. The significance of the image on the seal and the most probable source of inspiration for the creation of this image are examined. The role of the seal of the Krzeszów convent in the documents issued in the abbey is also discussed, along with the chronology of the seal’s use.

Źródło:

Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka; 2018, 73, 4; 147-162
0037-7511
2658-2082

Pojawia się w:

Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

Kościół opacki w Henrykowie na podstawie ratowniczych badań architektonicznych z lat 2008-2009
The abbot church in Henryków on the basis of the architectural rescue studies from the years 2008-2009

Autorzy:

Łużyniecka, E.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/293850.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

kościół
cystersi
średniowiecze
Henryków
church
Cistercians
Middle Ages

Opis:

W artykule omówiono badania ratownicze kościoła opactwa cysterskiego w Henrykowie prowadzone w latach 2008-2009, podczas wykonywania wykopów drenażowych przy ścianach zewnętrznych świątyni. W trakcie tych prac pod kierunkiem autorki zostały przeprowadzone analizy architektoniczne, a także oczyszczono z tynku wiązania murów i wybrane fragmenty lic, wydobywając pozostałości styków, detali architektonicznych oraz elementów konstrukcyjnych. Następnie zinwentaryzowano układ warstw budulca, wykonano jego pomiary, prześledzono cechy techniczne i formalne murów oraz określono skład zapraw i nawarstwienia tynków. W trakcie badań wykonywano dokumentację pomiarową w postaci numerycznej typu CAD i cyfrowej z wykorzystaniem fotogrametrii, zapisywanej metodą jednoobrazową. Ich uzupełnieniem była próba datowania zapraw metodą analizy radioaktywnej węgla ¹⁴C, kierowana przez prof. Tadeusza Goslara z Laboratorium Radiowęglowego przy Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Na podstawie wyników badań przedstawiono kilka uściśleń wcześniejszej hipotezy autorki dotyczącej pierwszej fazy budowlanej kościoła henrykowskiego oraz hipotezy związanej z kaplicą Świętego Krzyża. Wykonane prace doprowadziły także do odkrycia nieznanych do tej pory elementów kościoła. Należą do nich: średniowieczna kaplica o trójbocznym zakończeniu i przyporach przekątniowych, poprzedzająca budowę kaplicy św. Józefa; kaplica północna, wybudowana przy trzecim od zachodu przęśle korpusu nawowego; masywne przypory wspierające od północy niezachowane do dziś mury północnego ciągu wieńca kaplic, ślad po porta mortuorum.
The article discusses the rescue research of the Cistercian abbey church in Henryków conducted in 2008-2009 during the excavation of drainage ditches at the external walls of the church. During the work, architectural analyzes were carried out under the supervision of the author, and the walls and selected fragments of the faces were cleaned of plaster, bringing out the remains of contacts, architectural details and structural elements. Later, an inventory was made of the system of building blocks, its measurements were made, the technical and formal features of the walls were examined and the composition of mortars and layers of plasters were determined. In the course of the research, measurement documentation was performed in numerical CAD and digital form using photogrammetry, recorded with the use of the singleimage method. The study was complemented by an attempt to date the mortar with the carbon ¹⁴C radioactive analysis method, supervised by Professor Tadeusz Goslar from the Radiocarbon Laboratory at the Adam Mickiewicz University in Poznań. Based on the results of the research, some details of the author’s previous hypothesis were made more specific with regard to the first phase of the construction of the Henryków church and the hypothesis associated with the Holy Cross Chapel. The study that was conducted also led to the discovery of elements of the church that were unknown until now. These include: a medieval chapel with a threesided ending and diagonal buttresses, preceding the construction of St. Joseph Chapel; the northern chapel, built at the third bay of the nave from the west; massive buttresses supporting the walls of the northern ring of chapels, which have not survived to our times, a trace of porta mortuorum.

Źródło:

Architectus; 2018, 3 (55); 3-14
1429-7507
2084-5227

Pojawia się w:

Architectus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

Obraz duchowieństwa w „Kronice oliwskiej” do przełomu XIII/XIV w.
The Description of the Clergy in the Oliwa Chronicle up to the Turn of the 13th / 14th Centuries

Autorzy:

Dekański, Dariusz Aleksander

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/559276.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Gdańskie Seminarium Duchowne

Tematy:

cystersi
Oliwa
kronika
duchowieństwo
Cistercians
Oliwa/Oliva
chronicle
clergy

Opis:

W artykule przedstawiono obraz duchownych i ich charakterystyki obecne na kartach „Kroniki oliwskiej”. Cezurę końcową opracowania stanowi przełom XIII/XIV w., do końca rządów opata Rudigera. Z przeprowadzonych analiz wynika, że źródło to jest niezwykle oszczędne w opisie postaci ze środowiska duchowieństwa. Kronikarz unika podawania bliższych informacji na temat mnichów oliwskich. W Kronice brak też wzmianek o Gdańsku i jego duchowieństwie. Co ciekawe, w jego opisach przywołanych postaci, pojawiają się też błędy rzeczowe. Przedstawione w artykule zagadnienie wymaga dalszych badań dla okresu pierwszej połowy XIV w.
This study looks at the description of the clergy in the Cistercian Oliwa Chronicle. The study covers only the period up to the turn of the XIII / XIV century, including the rule of the abbot Rudiger. The analysis of the chronicle’s content shows it to be extremely sparing in detail concerning the clerical environment. The chronicler even avoids giving much information about the monks of Oliwa. There is no mention of Gdańsk or the clergy from this city in the chronicle. Interestingly, there are errors in the descriptions of the mentioned clergy. The problem presented in the paper requires further research including also analysis of further content of the chronicle from the first half of the 14th century.

Źródło:

Studia Gdańskie; 2018, 42; 87-97
0137-4338

Pojawia się w:

Studia Gdańskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

Posiadanie pro melioratione dóbr kościelnych przez Kazimierza Wielkiego
Ownership of church estates pro melioration by King Casimir the Great

Autorzy:

Goźdź-Roszkowski, Krzysztof

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/532884.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Tematy:

Casimir the Great
Royal domain
monastic estates
pro meliortatione lifelong tenure
Cistercians from Sulejów
Cistercians from Wąchock
Order of the Holy Sepulchre from Miechów
melioration of church estates
right of patronage
Kazimierz Wielki
domena monarsza
dobra klasztorne
dożywocie pro meliortatione
cystersi z Sulejowa
cystersi z Wąchocka
bożogrobcy z Miechowa
melioracje dóbr kościelnych
prawo patronatu

Opis:

The royal tenure on church estates resulted from an initiative of King Casimir the Great (Kazimierz Wielki) or the monastery being their owner. The reason declared officially for setting up the lifelong tenure was the intention to improve the economic condition of the church estates (melioratio bonorum). Yet one can also guess other, hidden reasons for setting up such tenures. It is so as in this way the king had a pretext to manifest the royal right of patronage towards monasteries and also derived profit, although the latter was not necessarily obtained at the moment of conducting the improvement of the estates. It is also probable that King Casimir counted on the fact that the monastic endowments he only held in lifelong tenure would remain in the hands of the royalty for ever. Being the lifelong tenant, the king had limited material rights to the estates held. They consisted of the rights of the owner, yet without the right to dispose of the object of tenure (ius disponendi). It was the monastery that remained the owner of the estate that the king held in tenure. With the death of King Casimir, the tenure terminated, and the estates it covered returned to their owners. Perhaps pro melioratione tenures played a lesser role in the king’s internal policy than what the opinions of some researchers suggest.
Dożywocie królewskie na dobrach kościelnych powstawało z inicjatywy Kazimierza Wielkiego, bądź klasztoru będącego ich właścicielem. Deklarowaną oficjalnie główną przyczyną ustanowienia dożywocia był zamiar poprawienia stanu gospodarczego włości kościelnych (melioratio bonorum). Można się jednak domyślać także innych, ukrytych powodów ustanawiania dożywocia. Dawało bowiem ono królowi pretekst do zamanifestowania monarszego prawa patronatu względem klasztorów a także przynosiło dochód, niekoniecznie osiągany dopiero w efekcie przeprowadzonej melioracji dóbr. Prawdopodobnie też król Kazimierz liczył, iż dobra klasztorne, choć posiadane przezeń tylko dożywotnio, pozostaną w rękach monarszych na stałe. Na posiadanych dobrach król, jako dożywotnik miał ograniczone prawo rzeczowe, na które składały się uprawnienia służące właścicielowi, jednak bez prawa dysponowania przedmiotem dożywocia (ius disponendi). Właścicielem dzierżonych przez króla dóbr był klasztor. Z chwilą śmierci króla Kazimierza dożywocie gasło a dobra nim obciążone powróciły do właścicieli. Być może dożywocie pro melioratione odgrywało mniejszą rolę w polityce wewnętrznej monarchy od tej, jaką sugerują wypowiedzi niektórych badaczy.

Źródło:

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2015, 18; 17-35
1733-0335

Pojawia się w:

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

Kasata klasztoru Cystersów i pierwsze lata duszpasterstwa diecezjalnego w Obrze (1835-1840)
Suppression of the Cistercian Monastery and the First Years of Diocesan Pastoral Ministry in Obra (1835-1840)

Autorzy:

Zając, Paweł

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1040220.pdf

Data publikacji:

2011-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Cistercians
Obra
suppression
diocesan ministry
archdiocese in Poznań

Opis:

The Cistercian monastery in Obra was suppressed by the Prussian government in 1835-1836, forty years after the last partition of Poland. This meant the end of the presence of the Cistercian religious order in Obra after six centuries of tradition which to a great extent shaped the village and surrounding areas. The pastoral work in Obra needed to be reorganized and the diocesan clergy took over the former Cistercian responsibilities. Diocesan priests became pastors of the parish for nearly 100 years, until 1926-1927, when another religious congregation – Oblates of Mary Immaculate – established themselves in the monastery and the parish. The article describes in detail the events related to the suppression of the Cistercian monastery and its consequences – both material and personal – for the parish. It was to be an introduction to an extended period of 90 years of diocesan pastoral ministry in Obra.

Źródło:

Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski; 2011, 6; 143-173
1731-0679

Pojawia się w:

Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

Folwarki klasztoru cystersów w Szczyrzycu od XVII do XX w. w świetle zachowanych inwentarzy
The Cistercian monastic granges in Szczyrzyc in the 17th to the 20th centuries as presented in the original inventories

Autorzy:

Marszalska, J. M.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/293982.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

Szczyrzyc
Cystersi
klasztor
gospodarka
folwarki
Cistercians
monastery
economy
granges

Opis:

Podstawą gospodarki cysterskiej w wiekach średnich i epoce nowożytnej była ziemia i związana z nią produkcja roślinna oraz hodowla. Na przełomie XIV i XV w. w klasztorach cysterskich wraz z rozwojem procesów osadniczych i zmianami organizacyjnymi zaczęły kształtować się nowe formy gospodarowania – folwarki. Gospodarka klasztoru szczyrzyckiego miała zdecydowanie charakter rolniczy. Obejmowała pola, łąki, pastwiska, ogrody i sady. Podstawowymi uprawami były zboża kłosowe: żyto, pszenica, jęczmień, owies, a także proso zaliczane do roślin zbożowych z rodziny traw. Oprócz tych pięciu zbóż sadzono tatarak, grykę, wykę, koniczynę, ziemniaki, konopie i chmiel. W ogrodach były następujące wa rzywa: pasternak, czarnucha, chrzan, kapusta, marchew, pietruszka, bób, rzepa, cebula, buraki i mak. W ogrodach znajdowały się również drzewa owocowe, głównie jabłonie, grusze i śliwy. Istotnym materiałem źródłowym do poznania gospodarki cystersów szczyrzyckich są zachowane w archiwum klasztornym XVII-, XVIII- i XIX-wieczne inwentarze gospodarcze oraz wiele dokumentów, odnoszących się zwłaszcza do epoki nowożytnej. Na podstawie analizy ich zawartości można poznać zarówno wyposażenie folwarków w stosowne narzędzia służące do uprawy roli, jak i przede wszystkim wydajność ziemi. Pewną ciekawostką jest – na użytek tego artykułu – ukazanie zmian, jakie zaszły w kwestii własności ziemi uprawnej w opactwie szczyrzyckim po 1945 r.
The Cistercian monastic economy in the Middle Ages and in the modern era was based on land farming and animal husbandry which provided for the current needs of each abbey. At the turn of the 14th and 15th centuries new forms of farmsteads – granges – began to develop in the Cistercian monasteries along with the increased settlement processes and organizational changes. The monastery economy in Szczyrzyc was mainly agricultural and included fields, meadows, pastures, gardens and orchards. The basic crops included: rye, wheat, barley, oat as well as millet. Furthermore, they grew calamus, buckwheat, vetch, clover, potatoes as well as hemp and hops. In the gardens they grew parsnip, nigella, horseradish, cabbage, carrot, parsley, broad bean, turnip, onion, beet and poppy as well as fruit trees such as apple, pear and plum. The main sources of information on the Cistercian economy in Szczyrzyc include the original 17th, 18th and 19th-century monastic inventories and many other documents, especially those regarding the modern era. Their analysis provides information about both the equipment of the granges, including necessary land farming machinery, and the land farming efficiency. Furthermore, the paper describes the changes regarding the farming land ownership in the Szczyrzyc abbey after 1945.

Źródło:

Architectus; 2013, 3(35); 27-45
1429-7507
2084-5227

Pojawia się w:

Architectus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Władysława Łuszczkiewicza studia nad architekturą i sztuką cystersów polskich
Władysław Łuszczkiewiczs research into architecture and art of Polish Cistercians

Autorzy:

Młodawska, Magdalena
Starzyński, Marcin

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/545096.pdf

Data publikacji:

2018-06-30

Wydawca:

Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"

Tematy:

architektura
Władysław Łuszczkiewicz
sztuka
cystersi
średniowiecze
history
Cistersians
the Middle Ages
Architecture

Opis:

Asumptem do napisania niniejszego artykułu była przypadająca w 2017 r. sto pięćdziesiąta rocznica zainicjowania badań naukowych nad przeszłością Zakonu Cyster-skiego na ziemiach polskich, związana z publikacją pomnikowej monografii klasztoru w Mogile (Monografia opactwa Cystersów we wsi Mogile opracowana i pamięci ubiegłych w r. 1864 pięciuset lat istnienia Akademii Krakowskiej, Kraków 1867). W publikacji tej, wyznaczającej nowe standardy w rodzimej historiografii, obok partii stricte historycznych znalazły się również pionierskie opracowania z zakresu historii architektury i sztuki. „Początki” zainteresowań materialnym dziedzictwem Zakonu Cysterskiego na ziemiach polskich przypadły na czas niewątpliwie szczególny, po pierwsze z uwagi na fakt nieistnienia wówczas niezależnego państwa polskiego, po drugie zaś w momencie postępującego kryzysu instytucji życia zakonnego, kiedy poszczególne domy zakonu stały już wówczas puste, bądź też zamieszkiwali je ostatni bracia. Inicjatorem tych badań był zaś Władysław Łuszczkiewicz (1828-1900), malarz i historyk sztuki. Jego osiągnięcia naukowe są powszechnie rozpoznawalne i doceniane przez polskich badaczy, a sam Łuszczkiewicz wymieniany bodajże w każdym opracowaniu poświęconym polskiej historii sztuki. W prezentowanym studium autorzy omówili jego dorobek w tym zakresie, odkryli tajniki jego warsztatu (metodologię badań), poddali nadto ocenie poczynione przezeń ustalenia oraz określi wpływ, jaki wywarł na późniejszych badaczy architektury i historii Zakonu Cysterskiego.
What occasioned the writing of this article was the 150th anniversary (in 2017) of initiating the research on Cistersian Order on Polish territory. The research was first launched by publishing a monumental monograph about the cloister in Mogiła (“Monograph of Cistersians’ abbey in Mogiła dedicated to the memory of Cracow Academy in its 500th anniversary in 1864”, Cracow 1867). In this book which set new standards in Polish history writing, apart from strictly historical passages also some ground-breaking papers about history of architecture and art were included. “Beginnings” of vivid interest in material heritage of Cistersian Order on Polish grounds date back to an exceptional period, since no independent state of Poland existed at the time. It was also a moment of acute crisis of the order when many of its houses were either empty or inhabited by the last friars. Władysław Łuszczkiewicz (1828-1900), a painter and art historian initiated this research. His academic achievements are widely recognized by Polish scholars. His is mentioned in virtually every publication on the Polish history of art. In this paper his heritage was presented, his techniques (methodology of research) reconstructed, his discoveries evaluated and his influence on later scholars of architecture and history of Cistersian Order determined.

Źródło:

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2018, 129; 225-248
0137-3218
2720-0590

Pojawia się w:

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Niezwykłe losy ścinawskiego retabulum. Z dziejów sztuki sakralnej w powojennej Polsce
The Extraordinary Story of the Ścinawa Retable. From the History of Sacral Art in Post-War Poland

Autorzy:

Maj, Bernadeta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1038240.pdf

Data publikacji:

2020-06-30

Wydawca:

Akademia Ignatianum w Krakowie

Tematy:

cystersi
Mogiła
retabulum
rewindykacja
sztuka sakralna
Samostrzelnik
Dolny Śląsk
Cistercians
retable
revindication
sacred art
Claratumbensis
Lower Silesia

Opis:

Artykuł ukazuje niezwykłe losy retabulum pochodzącego z miasta Steinau an der Oder – dzisiejszej Ścinawy. Ten wyjątkowy zabytek kilkakrotnie w swojej historii mógł ulec zniszczeniu, a jednak, jakby na przekór okolicznościom, przetrwał i cieszy oczy odwiedzających przepiękną bazylikę ojców cystersów w Mogile. Na przykładzie ścinawskiego retabulum można prześledzić działania powojennych rewindykatorów, którzy z jednej strony uratowali i zabezpieczyli przed grabieżą lub dewastacją wiele cennych zabytków, szczególnie z Dolnego Śląska, a z drugiej strony, wskutek zbyt szybkich i chaotycznych działań doprowadzali do tego, że poszczególne fragmenty rozdzielone podczas transportów na wiele lat traciły swoją proweniencję.
The article shows the extraordinary story of a retable from the town of Steinau an der Oder (today’s Ścinawa). This unique monument could have been destroyed several times in its history, and yet, in spite of the circumstances, it survived and is still a feast to the eyes of visitors to the beautiful basilica of the Cistercian fathers in Mogiła. The example of the Ścinawa retable lets us trace the actions of the post-War revindicators who, on the one hand, saved and secured many valuable monuments, especially from Lower Silesia, from looting or devastation, and on the other, due to their hasty and chaotic actions, many individual fragments thereof were separated during transports lost their provenance for many years.

Źródło:

Perspektywy Kultury; 2020, 29, 2; 225-250
2081-1446
2719-8014

Pojawia się w:

Perspektywy Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

Odnalezione fragmenty najstarszego kodeksu rękopiśmiennego z klasztoru cystersów w Łeknie-Wągrowcu.
Some comments on the found sections of the oldest manuscript codex from the Cistercian monastery at Łekno-Wągrowiec

Autorzy:

Łukaszewski, Jakub

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/912010.pdf

Data publikacji:

2015-12-15

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

sections of manuscript
old prints
bindings
Łekno
Wągrowiec
Cistercians
paleography.
fragmenty rękopisu
starodruki
oprawy
cystersi
paleografia.

Opis:

Artykuł przedstawia efekty kwerendy w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie, w trakcie której udało się natrafić na pięć starodruków oprawionych w pergaminowe karty pochodzące niewątpliwie z jednego rękopisu. Ponadto kwerenda w zespole Ms. Fragmenty ujawniła istnienie jeszcze dwóch kart z tego rękopisu, wyjętych już z opraw. Analizy kodykologiczna oraz paleograficzna pozostałości tego manuskryptu wykazują, że powstał on najwyżej w końcu XII wieku w skryptorium cysterskim. Treść zachowanych siedmiu fragmentów sugeruje, że są one pozostałością po dużych rozmiarów homiliarzu (część de tempore, pars aestivalis). Cztery starodruki, w których oprawach stwierdzono fragmenty rękopisu, pochodziły z dawnej biblioteki klasztoru cystersów w Wągrowcu. Można zatem z dużym prawdopodobieństwem przypuścić, że sam rękopis, którego karty wykorzystano do ich oprawy, wchodził niegdyś w skład biblioteki tego klasztoru. Tym samym pergaminowe fragmenty odnalezione w oprawach wągrowieckich starodruków są pozostałością po jak dotąd najstarszym znanym kodeksie rękopiśmiennym z dawnego opactwa w Łeknie-Wągrowcu.
The article summarises the results of a query carried out in the Archdiocese Archives in Gniezno during which five old prints bound in parchment sheets that undoubtedly come from one and the same manuscripts were found. In addition, another query in the font MS “Fragmenty” surfaced the existence of yet two more pages (sheets) from the same manuscript that had been already taken out from the bindings. The codicological and paleographical analyses of the remains of the manuscript show that it must have originated in a Cistercian scriptorium at the end of the twelfth century. The content of the surviving seven sections indicates that they were part of a large-sized collection of homilies (de tempore, pars aestivalis). The four old prints with their bindings including the sheets from the manuscript were once kept at the former library of the Cistercian monastery in Wągrowiec. In conclusion then, it can be stated with a great deal of confidence that the manuscript itself, whose pages had been used for the bindings of the books, must have been included in the collection of the monastery’s library. The resulting conclusion is that the parchment fragments found in the bindings of the Wągrowiec old prints must be remnants of the oldest known manuscript codex from the old Łekno-Wągrowiec abbey.

Źródło:

Biblioteka; 2015, 19(28); 31-45
1506-3615
2391-5838

Pojawia się w:

Biblioteka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

Klasztor cystersów w Kołbaczu. Badania archeologiczne w latach 1960-1964 i 1978-1982
The Cistercian monastery in Kołbacz. Archaeological excavations in 1960-1964 and 1978-1982

Autorzy:

Cnotliwy, Eugeniusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/440692.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Muzeum Narodowe w Szczecinie

Tematy:

cystersi
klasztor
Kołbacz
Pomorze Zachodnie
Cistercians
monastery
West Pomerania

Opis:

The oldest illustration that presents a plan of the monastery and adjoining buildings is a vignette on the Lubinus’s map from 1618, made 83 years after a revocation of the monastery in 1535. At that time many buildings had been already demolished. Further devastation of the monastery, affecting in particular the side aisles of the church and a considerable part of the claustrum, took place in 1720. Later, houses and outbuildings were built in place of the monastery, structures which were still used after 1945. In 1960 a suggestion was made to clear and protect the abbey against further devastation.Owing to the necessity of establishing the extent of the monastery and ensuring that the church was an area of special conservation care, it was necessary to carry out architectural and archaeological research. More detailed study of the revealed remains was made after the end of the research in 1964. The measurements of the church and all monastic wings were established as well as stages of their completion. In the first stage, from c.1210 to about the half of the 13th century (most likely to 1247), on the initiative of the abbot Rudolf, a chancel, a transept and two bays of the church central nave were built as well as northern parts of the wings: to the west was the house of the conversi. In the second stage, between 1250 and 1300, the next 6 bays of the church central nave were built; the west and east wings were completed reaching their full size which is preserved to the present day; in addition a south wing with a separate refectory was built from a scratch. At the same time cloisters and two wells were also constructed: one by the house of the conversi and the other, across from the refectory. In the third stage, in 1347, the church presbytery was converted providing it with a many-sided termination. Further excavations were carried out in 1978-1983 aiming to reveal the scope of the abbot’s house and find the relicts of the cloister garth. As the result of the archaeological excavations, it was established that the abbot’s house with precincts was located between two canals that supplied the monastery with water from the Płonia river and channelled its sewage. It was also confirmed that it was built in two stages. In the first stage, dated by historians to years after 1300 – most likely c.1330, while the earliest possible date based on the archaeological materials is the second half of the 14th century, the northern part of the precinct was built together with the cloister and outbuildings. In the second stage dated by historians initially to the 15th century, the abbot’s house was extended to the south as far as the channel, and it was provided with a monumental, richly moulded portal from the side of the cloister garth that stressed the functional importance of the building.

Źródło:

Materiały Zachodniopomorskie; 2011, 8; 221-239
0076-5236

Pojawia się w:

Materiały Zachodniopomorskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

Ogrody dawnego opactwa cysterskiego Najświętszej Marii Panny i św. Mikołaja w Lądzie
Gardens of the former Cistercian Abbey of the Virgin Mary and Saint Nicholas in Ląd

Autorzy:

Nowiński, J.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/293403.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej

Tematy:

Ląd nad Wartą
historia ogrodów
ogrody cysterskie
Cystersi
Ląd by the Warta Ri ver
gardens’ history
Cistercian gardens
Cistercians

Opis:

Przed kasatą w 1819 r. cysterskie opactwo w Lądzie posiadało trzy zespoły ogrodowe: ogród klasztorny (konwentualny) – zlokalizowany po południowej stronie klasztoru nad kanałem rzeki Warty oraz na wyspie pomiędzy kanałem a korytem rzeki, ogród opacki – założony przy pałacu opackim w 2. poł. XVI w. na stoku po wschodniej stronie klasztoru i kościoła oraz wirydarz z fontanną w środku klasztoru. Po kasacie ogrody te uległy dewastacji, a większa część ogrodu opackiego została przyłączona do powstałego na początku XIX w. folwarku. W 1850 r. kościół i klasztor w Lądzie objęli kapucyni, którzy przeprowadzili renowację całości założenia wraz z rewitalizacją jego ogrodów. Na placu przed kościołem powstał wówczas park. Plan kościoła i klasztoru w Lądzie z około 1865 r. dokumentuje lokalizację ogrodów i parku po zamknięciu klasztoru kapucynów przez rząd carski. Na przełomie XIX i XX w. został rozebrany pałac opata oraz większość zabudowań gospodarczych klasztoru. Salezjanie, którzy przybyli do Lądu w 1921 r., przywrócili części dawnych ogrodów ich pierwotną funkcję. W 2008 r. na zlecenie Salezjańskiej Prowincji św. Wojciecha powstał projekt koncepcyjny rewaloryzacji i zagospodarowania parku i ogrodów przy pocysterskim opactwie w Lądzie nad Wartą. Autorami projektu są Anetta Jarosińska-Krokowska i Janusz Nowiński. Przewiduje on nowe zagospodarowanie oraz rekonstrukcję dawnych i obecnych ogrodów przy klasztorze w Lądzie z przeznaczeniem ich na cele rekreacyjne, edukacyjne i gospodarcze.
Before the abolition in 1819 the Cistercian abbey in Ląd had three garden complexes: the monastic garden (conventual) – located on the south side of the monastery by the Warta River canal and on as island between the canal and the river-bed, the abbot’s garden – founded by the abbot’s palace in the second half of the 16th century, on the slope on the east side of monastery and the church, as well as a viridarium with a fountain in the monastic interior. After the abolition these gardens became devastated, while the biggest part of the abbot’s garden was incorporated into a grange which came into being at the beggining of the 19th century. In 1850, the church and the monastery in Ląd were taken over by the Capuchins who carried out a renovation of the whole complex and also a revival of its gardens. In the square in front of the church a park was founded at the time. A plan of the church and monastery in Ląd from about 1865 documents the location of the gardens and park after the abolition of the Capuchines’s monastery by the Tsarist government. At the turn of the 19th and 20th centuries, the abbot’s palace was pulled down as well as most of the monastic farm buildings. The Salesians, who came to Ląd in 1921, restored parts of the old gardens to their primary function. In 2008, due to the commission of the Administration of the Salesian Society Facilities of St. Adal bert Inspectorate there came into existence a conceptional project of revalorization and management of the park and gardens by the post-Cisterican abbey in Ląd by the Warta River. The authors of the project are Anetta Jarosińska-Krokowska and Janusz Nowiński. The project anticipates a new management and reconstruction of the old and present gardens by the monastery in Ląd assigning them for purposes of recreation, education and economic ones.

Źródło:

Architectus; 2013, 3(35); 63-74
1429-7507
2084-5227

Pojawia się w:

Architectus

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce