Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "philosophy of action" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-31 z 31
    Tytuł:
    Przeciw naturalizacji filozofii działania
    Against the Naturalization of the Philosophy of Action
    Autorzy:
    Barcz, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/966954.pdf
    Data publikacji:
    2015-06-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
    Opis:
    The paper offers certain arguments against the naturalization of philosophy of action. It is assumed that naturalization of philosophy of action implies its reduction to an empirical action theory, e.g. psychological theory of action recognition. It is shown that even if there is no difference between extensions of the philosophical concept of action and its scientific counterpart, there is a difference in their intensions. This argumentation is illustrated by juxtaposing the philosophical debate regarding the character of relation between intentions (reasons) and actions with the psychological debate on mechanisms responsible for action recognition in infancy. This raises a question whether the outcome of the psychological debate can settle the philosophical dispute. I show that although there are some prima facie similarities between these debates, there are also deep conceptual differences between philosophy of action and cognitive psychology that justify a negative answer to this question.
    Źródło:
    Filozofia Nauki; 2015, 23, 2; 83-106
    1230-6894
    2657-5868
    Pojawia się w:
    Filozofia Nauki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Does our Past have a Motivational Effect? Our Reasons for Acting: Sartre’s Philosophy of Action
    Autorzy:
    Malinge, Yoann
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/781094.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Sartre
    action
    freedom
    past
    motives
    reasons for acting
    Opis:
    The goal of my paper is to consider how one chooses one’s own action. First, I will try to understand how both his past and his environment can condition someone's action. According to Sartre, we can act without being determined by our past which is always separated from us. It will be important to understand how such a process is possible. Is man completely free to act? Then I will raise the question of our reasons for acting in order to show that reasons do not pre-exist in the world. Motives are always motives for an agent who gives them meaning. They never condition the action completely. By his project, the agent reveals some reasons to act and these reasons have a value only in relation to the project adopted by the agent. Therefore, we can say that everyone is condemned to be free.
    Źródło:
    Ethics in Progress; 2013, 4, 2; 46-53
    2084-9257
    Pojawia się w:
    Ethics in Progress
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Philosophy of action and creativity in Wilhelm Feldman’s historical syntheses
    Filozofia czynu i twórczości w syntezach historycznych Wilhelma Feldmana
    Autorzy:
    Bohun, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2233275.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-22
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Wilhelm Feldman
    romanticism
    modernism
    socialism
    philosophy of culture
    romantyzm
    modernizm
    socjalizm
    filozofia kultury
    Opis:
    Wilhelm Feldman – a writer, publicist, literary critic, activist and political thinker, legendary editor of “Krytyka” in Kraków – was also an initiator and participant in many Young Poland discussions. The article is an attempt to reconstruct the basic ideas and intuitions present in Feldman’s major historical works and minor sketches. The author argues that they are philosophical in nature and form a coherent position. His philosophy combines romantic inspirations with the positivist programme of organic work and with elements of independence socialism, constituting an important element in the philosophical thought of Polish modernism in Galicia.
    Wilhelm Feldman – pisarz, publicysta, krytyk literacki, działacz i myśliciel polityczny, legendarny redaktor krakowskiej „Krytyki”, był inicjatorem i uczestnikiem wielu młodopolskich dyskusji. Artykuł jest próbą rekonstrukcji podstawowych idei i intuicji obecnych w głównych pracach historycznych Feldmana i pomniejszych szkicach. Autor twierdzi, że mają one charakter filozoficzny i tworzą spójne stanowisko. Jego filozofia łączy inspiracje romantyczne z pozytywistycznym programem pracy u podstaw oraz z elementami socjalizmu niepodległościowego, stanowiąc ważny element myśli filozoficznej polskiego modernizmu w Galicji.
    Źródło:
    Galicja. Studia i materiały; 2022, 8: "Filozofia w Galicji III"; 120-137
    2450-5854
    Pojawia się w:
    Galicja. Studia i materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kazimierza Twardowskiego koncepcja wytworów czynności
    Kazimierz Twardowskis Conception of Products of Actions
    Autorzy:
    Brykczyński, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/909847.pdf
    Data publikacji:
    2005-06-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
    Tematy:
    antypsychologism
    philosophy of action
    products of actions
    psychologism
    twardowski kazimierz
    Opis:
    The aim of the paper is to provide a presentation and evaluation of Kazimierz Twardowski's conception, the subject matter and contents of which is delimited, roughly by (Twardowski 1965a). Since there is no separate problematization of the notion of action in Twardowski, it is maintained that the conception in question should be characterized rather as a conception of "products of actions" (hence the term "Twardowski's conception of products of actions") and not as a conception of "actions and products" - contrary to what is suggested by the title of the above mentioned Twardowski's paper. Twardowski's conception of products of actions includes a conception which has the general notion of products of actions as its central notion, and which belongs to philosophy of action. This conception has been called "Twardowski's general conception of products of actions". It is supplemented by some conceptions which can be characterised, roughly, as based on it (I.3.). Among the theses that belong to the general conception are the theses that make together what has been called in the paper "the conception of nonpermanent products as events" (II.7.). There is also a thesis to the effect that each action has but one product (II.1.), and a thesis which eliminates the material of actions from their products (II.11.). As for the conceptions which are based on Twardowski's general conception of products of actions, all but one belong to the logic of language and semiotics. They include Twardowski's conception of meaning and, within its confines, his conception of proposition as the product of judgement. The presentation and evaluation of Twardowski's conception of products of actions often requires preparatory considerations of a purely ontological, epistemological and/or methodological character. A separate section (II.8.) is devoted entirely to some ontological problems of complexity with the question of "empty" parts as the question in focus. Twardowski's conception of products of actions has to be seen as making a contribution to the research on the ontological foundations of philosophy of action and philosophy of mind. If the objections that have been raised against it are correct, the importance of its contribution to this research may be questioned (IV.1.). Such is f.e. the import of the objections raised against Twardowski's conception of meaning: while this conception seems at first sight to substantially widen our perspectives in respect of the ontic status of meanings, the corrections proposed as a result of its critical appraisal reduce all that can have a claim to originality to a variant of the thesis to the effect that meanings are defective in respect of ontic autonomy (III.2.6.). The results presented in the paper have some bearing on the question of Twardowski's attitude towards psychologism, as well as his contribution to the battle against it: on the one hand there seems to be no reason to question Twardowski's position as a consistent antipsy
    Źródło:
    Filozofia Nauki; 2005, 13, 2; 27-68
    1230-6894
    2657-5868
    Pojawia się w:
    Filozofia Nauki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jaka teoria działania? O "Mechanice działań" Michała Barcza
    What Theory of Action? On Michał Barcz’s "Mechanics of Actions"
    Autorzy:
    Tarnowski, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2083447.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
    Tematy:
    philosophy of action
    causal theory of action
    intention
    rationality
    artificial intelligence
    Opis:
    This is a review of Michał Barcz’s book Mechanika działań. Filozoficzny spór wokół przyczynowej teorii działania (Mechanics of Actions: Philosophical Dispute over the Causal Theory of Action). The book discusses various causal accounts of intentional action and presents several arguments against them. The review focuses on accuracy in presentation of different causal theories of action and soundness of arguments presented against them by the author. At the end, I discuss some methodological issues raised by the book.
    Źródło:
    Filozofia Nauki; 2020, 28, 4; 83-102
    1230-6894
    2657-5868
    Pojawia się w:
    Filozofia Nauki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Is thinking an action?
    Czy myślenie jest działaniem?
    Autorzy:
    Karwowski, Mateusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2096291.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    philosophyof mind
    L. Wittgenstein
    P. Hacker
    G. Strawson
    philosophy of action
    mental states
    filozofia działania
    filozofia umysłu
    stany psychiczne
    Opis:
    Most phil osophers believe that a unified philosophical account of mental and non- -mental actions is possible. This article presents two arguments indicating that in fact it is not possible. The first one says that thinking is not an activity. Its formulation, however, is exposed to significant difficulties. The second argument avoids these difficulties and puts forward a different, though sometimes erroneously identified, thesis that mental and non-mental actions differ significantly, and therefore one theory should not be expected to include both phenomena. Acceptance of this result sheds new light on the problems associated with the language of thought and gives promise to a new answer to the question “What is Le Penseur doing?”
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2019, 1; 53-68
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Milczące” oświadczenia woli – rozważania na tle normatywnej koncepcji zaniechania
    ‘Tacit’ Declarations of Intent: Considerations in the Context of the Normative Concept of Omission
    Autorzy:
    Gmerek, Karolina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/10605969.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
    Tematy:
    oświadczenie woli
    zaniechanie
    czynność konwencjonalna w prawie
    filozofia działania
    declaration of will
    omission
    conventional act in law
    philosophy of action
    Opis:
    Z punktu widzenia problemów cywilistyki niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie określonej filozoficznej koncepcji zaniechania oraz próby jej zastosowania dla opracowania podstawowych aspektów problematyki składania oświadczeń woli przez zaniechanie. Z perspektywy ogólnej teorii prawa niniejsza praca jest częścią szerszego projektu mającego na celu teoretyczne opracowanie problematyki dokonywania czynności konwencjonalnych przez zaniechanie z wykorzystaniem dorobku filozofii działania. W niniejszym artykule proponuje się sposób konceptualizacji oświadczeń woli składanych przez zaniechanie. Dla realizacji tego zadania wybrano normatywną koncepcję zaniechań w wersji opracowanej przez Katarzynę Paprzycką-Hausman w ramach filozofii działania. Wykorzystanie powyższej koncepcji pozwala nieco uporządkować problematykę składania oświadczeń woli przez zaniechanie. Należy bowiem zauważyć, że pewne elementy uwzględnione w normatywnej koncepcji zaniechań są od dawna obecne w prawniczych rozważaniach na temat oświadczeń woli składanych przez zaniechanie. Chodzi tu przede wszystkim o rolę kontekstu zaniechania oraz o argument „powinien i mógł mówić” wykorzystywany w doktrynie i w orzecznictwie w kontekście identyfikacji oświadczeń woli składanych przez zaniechanie.
    From the point of view of the problems of dogmatics of civil law, this article aims to present a certain philosophical concept of omission and apply it to the development of the basic aspects of making declarations of will by omission. From the perspective of the general theory of law, this article is a part of a broader project aiming at theoretical elaboration of the problem of making conventional acts by omission using the achievements of the philosophy of action. This article proposes a way to conceptualize the declarations of will made by omission. The normative conception of omissions in the version proposed by Katarzyna Paprzycka-Hausman within the philosophy of action has been chosen for this task. Using the above conception allows putting in order, to some extent, the problem of making declarations of will by omission. It should be noted that some elements included in the normative concept of omission have been present in reflections on declarations of will made by omission for a long time. It is primarily about the role of the context of omission and the “should and could have spoken” argument used in the doctrine and the case law in the context of identifying declarations of will made by way of omission.
    Źródło:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2023, 34, 1; 32-45
    2082-3304
    Pojawia się w:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Norwids "tatarski czyn". Between hierarchy and eruption (semantics, contexts, and consequences)
    Autorzy:
    Zehnder, Christian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/17889236.pdf
    Data publikacji:
    2021-02-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Norwid
    Mickiewicz
    Cieszkowski
    polski romantyzm
    Promethidion
    aktywizm romantyczny
    filozofia czynu
    Imperium Rosyjskie
    orientalizm
    Polish Romanticism
    Romantic activism
    philosophy of action
    Russian Empire
    Orientalism
    Opis:
    Drawing on a scholarly polemic of the 1930s, this paper differentiates between two ways of understanding and translating Cyprian Norwid’s formula “tatarski czyn,” as ‘Tatar deed’ (from the Polish czyn) or as ‘Tatar rank’ (from the Russian chin according to the Tsarist Table of Ranks). The aim is to show how the eruptive versus the hierarchical readings of “tatarski czyn” have influenced the opinions on Norwid’s dialogic treatise Promethidion (1851) and, more generally, on his criticism of the utopian thought of Polish Romanticism and of Russian po-litics. It was Adam Mickiewicz who in the 1820s and 1830s pointed to the homonymy between czyn and chin and its potential in enacting ambivalences between the seemingly incommensurable imaginaries of eruption and hierarchy. Moreover, Mickiewicz already linked both understandings of czyn with a stereotypical Tatar, or Mongolian, “Asianness.” In this respect, Norwid’s formula is fairly conventional. What is genuinely original, however, is how Norwid turns Mickiewicz’s earlier ideas against those of the later Mickiewicz who, in his Paris Lectures on the Slavs (1840–1844), seems to glorify the “Tatar deed.” In contrast to the “bloody ladder” of Russian bureaucracy and the irrational tendency in Mickiewicz’s activism, Norwid suggests a “gradual labor” culminating in, not erupting with, the deed (Promethidion). This aspect of Norwid’s metaphorical thought is shown in a parallel reading with the philosopher August Cieszkowski who, in his Prolegomena to Historiosophy (1838), conceptualized history as a “texture of deeds” leading to institutions. Similarly, Norwid’s positive notion of the deed, i.e. his revision of Romantic activism, should be situated beyond the alternatives of eruption and hierarchy.
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2019, 37 English Version; 17-42
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Tatarski czyn” Norwida między hierarchią a erupcją (semantyka, konteksty, konsekwencje)
    Norwids "tatarski czyn". Between hierarchy and eruption (semantics, contexts, and consequences)
    Autorzy:
    Zehnder, Christian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2117452.pdf
    Data publikacji:
    2019-11-14
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Norwid
    Mickiewicz
    Cieszkowski
    polski romantyzm
    Promethidion
    aktywizm romantyczny
    filozofia czynu
    Imperium Rosyjskie
    orientalizm
    Polish Romanticism
    Romantic activism
    philosophy of action
    Russian Empire
    Orientalism
    Opis:
    Opierając się na polemice między Stanisławem Cywińskim a Ignacym Fikiem z lat 30. XX w. artykuł rozróżnia dwa sposoby rozumienia norwidowskiego wyrażenia „tatarski czyn”: jako ‘akcja’ lub jako ranga (z rosyjskiego czin według carskiej Tabeli rang). Celem artykułu jest ukazanie, w jaki sposób erupcyjne i hierarchiczne odczytania „tatarskiego czynu” wpłynęły na opinie na temat Promethidiona (1851) i, szerzej, na norwidowską krytykę utopijnej myśli polskiego romantyzmu i rosyjskiej polityki. Adam Mickiewicz w latach dwudziestych i trzydziestych XIX w. wskazywał na homonimię między wyrazami czyn a czin oraz na jej potencjał w tworzeniu ambiwalencji między pozornie nieprzystającymi wyobrażeniami erupcji i hierarchii. Ponadto Mickiewicz powiązał oba rozumienia słowa czyn ze stereotypową tatarską lub mongolską „azjatyckością”. Pod tym względem sformułowanie Norwida jest konwencjonalne. Oryginalne jest jednak to, jak Norwid obraca wcześniejsze idee Mickiewicza przeciwko późniejszym poglądom autora Dziadów, który w swoich prelekcjach paryskich zdaje się gloryfikować „czyn tatarski”. W przeciwieństwie do „krwawej drabiny” rosyjskiej biurokracji i irracjonalnej tendencji w aktywizmie Mickiewicza, Norwid proponuje „stopniową pracę”, której kulminacją, a nie erupcją, jest czyn. Ten aspekt wyobraźni Norwida ukazany jest w równoległej lekturze z myślą filozofa Augusta Cieszkowskiego, który w swoich Prolegomenach do historiozofii określił historię jako „tkaninę czynów” prowadzącą do instytucji. W podobny sposób pozytywne wyobrażenie Norwida o czynie, czyli jego rewizja romantycznego akty-wizmu, powinno sytuować się poza alternatywami erupcji i hierarchii.
    Drawing on a scholarly polemic of the 1930s, this paper differentiates between two ways of understanding and translating Cyprian Norwid’s formula “tatarski czyn,” as ‘Tatar deed’ (from the Polish czyn) or as ‘Tatar rank’ (from the Russian chin according to the Tsarist Table of Ranks). The aim is to show how the eruptive versus the hierarchical readings of “tatarski czyn” have influenced the opinions on Norwid’s dialogic treatise Promethidion (1851) and, more generally, on his criticism of the utopian thought of Polish Romanticism and of Russian po-litics. It was Adam Mickiewicz who in the 1820s and 1830s pointed to the homonymy between czyn and chin and its potential in enacting ambivalences between the seemingly incommensurable imaginaries of eruption and hierarchy. Moreover, Mickiewicz already linked both understandings of czyn with a stereotypical Tatar, or Mongolian, “Asianness.” In this respect, Norwid’s formula is fairly conventional. What is genuinely original, however, is how Norwid turns Mickiewicz’s earlier ideas against those of the later Mickiewicz who, in his Paris Lectures on the Slavs (1840–1844), seems to glorify the “Tatar deed.” In contrast to the “bloody ladder” of Russian bureaucracy and the irrational tendency in Mickiewicz’s activism, Norwid suggests a “gradual labor” culminating in, not erupting with, the deed (Promethidion). This aspect of Norwid’s metaphorical thought is shown in a parallel reading with the philosopher August Cieszkowski who, in his Prolegomena to Historiosophy (1838), conceptualized history as a “texture of deeds” leading to institutions. Similarly, Norwid’s positive notion of the deed, i.e. his revision of Romantic activism, should be situated beyond the alternatives of eruption and hierarchy.
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2019, 37; 17-42
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Praktyczny wymiar poznania samego siebie w ujęciu Tomasza z Akwinu
    Practical aspect of self-cognition in Thomas Aquinas’ account
    Autorzy:
    Płotka, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/452715.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    samowiedza
    filozofia działania
    św. Tomasz z Akwinu
    filozofia praktyczna
    historia filozofii średniowiecznej
    self-cognition
    philosophy of action
    Saint Thomas Aquinas
    practical philosophy
    history of medieval philosophy
    Opis:
    Theory of self-cognition in Thomas Aquinas’ account is frequently presented as a reflexio theory, which describes intellectual move toward intellect’s own cognitive acts. The object of such a self-knowledge is intellect itself and in result “self” is identified with knower. However, reflexio theory is only part of doctrine of self-cognition in Aquinas’ philosophy. Inasmuch as soul is able to cognize its intellectual acts, it is also able to know its activities and associated ends and desires. Therefore, the aim of the article is to present the concept of self-cognition in the practical dimension. The main thesis of the article is the claim that self-knowledge is the necessary condition of free and rational human activities.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2014, 3; 61-74
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Habitus w koncepcji Arystotelesa i jego średniowiecznych komentatorów
    Habitus in Philosophy of Aristotle and His Medieval Commentators
    Autorzy:
    Płotka, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/945780.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    habitus
    philosophy of action
    medieval philosophy
    Aristotle
    Thomas Aquinas
    Gerald Odonis
    Duns Scotus
    Buridan
    filozofia działania
    średniowieczna filozofia
    Arystoteles
    Tomasz z Akwinu
    Jan Duns Szkot
    Jan Burydan
    Opis:
    The purpose of this article is to present a theory of habitus in the philosophy of Aristotle and his medieval commentators. The first part of the article – which is the introduction to the problems of habitus – displays Aristotelian account. In the second part I present the development of this concept in the thirteenth century followers of Aristotle, i.e. Albert the Great and Thomas Aquinas. The third part is devoted to the discussion of late medieval modification of the Aristotelian theory in account of Gerald Odonis, John Duns Scotus, John Buridan and Paul of Worczyn.
    Źródło:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2015, 31 (4)
    1689-4286
    Pojawia się w:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Japońska filozofia myślenia i działania, której istotę stanowi doskonalenie
    Japanese philosophy of thinking and action, which essence is improving
    Autorzy:
    Wysocki, Sławomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/419809.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
    Tematy:
    Kaizen systems
    innovation and Kaizen
    lean management
    Opis:
    Kaizen, Japanese philosophy of thinking and action is the most essential concept of Japanese management and a key to competitive success. It lets understand differences between a Japanese and west approach towards management. It was used for the first time in Toyota Company. The aim of the article is to present features of innovation and Kaizen, as well as a concept of lean management applied in organizations in order to eliminate losses.
    Źródło:
    Nauki o Zarządzaniu; 2014, 3(20); 77-99
    2080-6000
    Pojawia się w:
    Nauki o Zarządzaniu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Unlikely Resistance in the United States Book Review: Adam Burgos, Political Philosophy and Political Action. Imperatives of Resistance. Rowman & Littlefield International: Lanham 2017 (pp. 211). ISBN 978 – 1-78660 – 009 – 7. Price: 39.95 USD
    Autorzy:
    Calleros-Rodriguez, Hector
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594436.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Źródło:
    Polish Political Science Yearbook; 2017, 2 (46); 298-302
    0208-7375
    Pojawia się w:
    Polish Political Science Yearbook
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czyn czy słowo - co leży u podstaw filozofii pierwszej?
    Action or Word – What Lies at the Heart of the First Philosophy?
    Autorzy:
    Pokorski, Bartosz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/945712.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    filozofia czynu
    filozofia bytowa
    filozofia pierwsza
    Stanisław Brzozowski
    środowisko akademickie
    philosophy of act
    philosophy of being
    first philosophy
    academia
    Opis:
    In this paper I compare the philosophy of being, which has its model example in the philosophy of Aristotle, with the philosophy of action proposed by Stanisław Brzozowski. These two constructions differ in their consideration starting point. The first one chooses the word as a start, while the second chooses an act. I tried to show contrast between these two positions and the consequences in the philosophical practice that depend on their primary assumptions. I discuss the differences between the philosophy that deals with things of the objective realm, that now becomes metascience and the philosophy of culture, which deals with the subject and the historically made world of human experience that was created by the working generations of men. The importance of this difference is essential if we want to ask a philosophical question about the crisis of culture.
    W niniejszym tekście porównuję filozofię bytową, której modelowym przykładem jest filozofia Arystotelesa, z filozofią czynu zaproponowaną przez Stanisława Brzozowskiego. Te dwie konstrukcje różnią się co do punktu wyjścia rozważań. Pierwsza z nich obiera słowo jako początek, druga zaś czyn. W tekście starałem się pokazać kontrast między tymi stanowiskami i konsekwencje w uprawianiu filozofii wypływające z przyjętych założeń. Omawiam różnice pomiędzy filozofią zajmującą się przedmiotami świata rzeczy, obecnie stającą się metanauką, a filozofią kultury, która zajmuje się podmiotem i historycznie stworzonym przez pracujące pokolenia światem ludzkiego doświadczenia. Zaznaczenie tej różnicy jest niezbędne jeśli chcemy postawić filozoficzne pytanie o kryzys kultury.
    Źródło:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2018, 42 (3)
    1689-4286
    Pojawia się w:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Science of knowledge and historical experience
    Autorzy:
    Fusaro, Diego
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/429213.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Fichte
    history
    science
    philosophy
    action
    Opis:
    This paper sets out as its objective the exploration of some of the key passages and most relevant theoretical plexuses of the Grundzüge des gegenwärtigen Zeitalters (1806) by Johann Gottlieb Fichte devoted to the theme of historical narrative and, more generally, of historiography. In particular, we will first of all aim to show the specific status of Historie. Secondly, we will try to outline the differences that Grundzüge establishes between the functions of Wissenschaftslehrer and those of Historiker, in an attempt to show, at the same time, the nexus linking the two and the activities they perform.
    Źródło:
    Semina Scientiarum; 2016, 15
    1644-3365
    Pojawia się w:
    Semina Scientiarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    HABERMAS’ COMMUNICATIVE ACTION AND ITS PLATONIC, BIBLICAL AND METAPHYSICAL CONSOLIDATION AN INTRODUCTION TO DEMOCRATICAL POLITICAL PHILOSOPHY
    Autorzy:
    Paradowski, Ryszard
    Paradowska, Wiera
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594438.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    communicative action
    Habermas
    Plato’s dilemma
    Biblic pattern of antropogenesis
    democratic political philosophy
    dialectical metaphysics of choice
    Opis:
    In this paper we would like to present a certain philosophical concept, which may be related to some contemporary philosophical controversies (and to political philosophy’ controversies included) concentrated around such problems as, the meaning of metaphysics and as the understanding of freedom. We are going also to say a word about the particularity of the philosophical understanding of reality, including the status of intention for agreement. The concept we present further for additional foundation of the Habermas’ idea of communicative action is a compound of metaphysics itself, and of our own concept of metaphysics, and of the two particular questions – interpretation of Plato’s philosophy as well as interpretation of the Biblical message about anthropogenesis.
    Źródło:
    Polish Political Science Yearbook; 2014, 43; 389-404
    0208-7375
    Pojawia się w:
    Polish Political Science Yearbook
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Man in The Universal Encyclopedia of Philosophy
    Autorzy:
    Krąpiec, Mieczysław A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/507460.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-30
    Wydawca:
    International Étienne Gilson Society
    Tematy:
    man
    soul
    body
    creation
    death
    resurrection
    person
    decision
    nature
    second nature
    action
    morality
    fulfillment
    Aristotle
    Thomas Aquinas
    Jesus Christ
    Christian philosophy
    Christian anthropology
    Thomistic personalism
    Universal Encyclopedia of Philosophy
    Opis:
    The author attempts to first review the most general and culturally important statements on the subject of man, and then present the developed and rationally justified conception of man as a personal being who, by his action, transcends nature, society, and himself. This conception, unique in world literature, finds its expression in St. Thomas Aquinas’s Summa Theologiae, which presents a justifying context for man’s origin and life, ontic structure, individual and social actions, and his eschatic fulfillment by the intervention of the Incarnate God—Jesus Christ. In his Summa, Aquinas not only considers and rationally justifies all the basic aspects of the nature of man who transcends the world by his conscious and free action, but also takes into consideration various anthropological theories developed in ancient Greece and Rome.
    Źródło:
    Studia Gilsoniana; 2018, 7, 4; 597-664
    2300-0066
    Pojawia się w:
    Studia Gilsoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Recovering Philosophy as the Love of Wisdom: A Contribution of St. John Paul II
    Autorzy:
    Tarasiewicz, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/507638.pdf
    Data publikacji:
    2016-03-30
    Wydawca:
    International Étienne Gilson Society
    Tematy:
    person
    action
    John Paul II
    Karol Wojtyła
    philosophy
    wisdom
    love
    freedom
    self-fulfillment
    conscience
    honesty
    happiness
    Opis:
    The article aims at demonstrating that, by his teaching on human person and his action, St. John Paul II (also known as Karol Wojtyła) implicitly contributed to a resolution of the most serious problem of contemporary philosophy, which consists in separating wisdom from love and substituting wisdom with understanding or knowledge. The author concludes that John Paul II makes a persuasive contribution to recover philosophy as the love of wisdom by (1) identifying truth in the area of freedom, self-fulfillment and conscience, and (2) appealing to man’s honesty and happiness.
    Źródło:
    Studia Gilsoniana; 2016, 5, 1; 269-281
    2300-0066
    Pojawia się w:
    Studia Gilsoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Structure of the Concept of Political Freedom in Hannah Arendt’s Philosophy
    Autorzy:
    Eliasz, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2200442.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Projekt Avant
    Tematy:
    Hannah Arendt
    political freedom
    public action
    spontaneity
    councils
    representative democracy
    Opis:
    This paper is devoted to clarifying Hannah Arendt’s concept of political freedom (which, at certain points, is markedly obscure) by the means of analysing its structure. My analysis proceeds in three steps. Firstly, I distinguish a pre-political concept of freedom as exercising spontaneity, which is at the root of Arendt’s understanding of political freedom. Secondly, I analyse her account of freedom as exercising action and indicate its relationship to the elementary freedom of spontaneity. Arendt endowed action with a distinguished importance, since she assumed that it is the only activity within the vita activa (the other two being labour and work), which has a special anthropological and axiological significance. According to Arendt, only action allows one to truly experience the fundamental aspect of the human condition, which is the fact of human plurality; it is also the only activity which allows one to exercise specifically public principles, such as solidarity, equality, or justice. Thirdly, I indicate how these two accounts of freedom translate into Arendt’s concept of political freedom. This analysis reveals that the Arendtian concept of political freedom is markedly original. She did not define it in a usual manner, i.e. through indicating bundles of legal and political rights which determine the accepted scope of participation in the public affairs. The inherent part of her concept of political freedom is a specific account of how it must be exercised (i.e. through action). Political freedom understood as the participation in governance exercised through action is not merely an activity of instrumental, but also anthropological and axiological importance, which is due to the special anthropological and axiological meaning of action. In the final section, I discuss the practical dimension of Arendt’s theory. She doubted whether the traditional representative democracy is capable of accommodating her ‘rich’ ideal of political freedom, therefore she proposed an alternative account of political system based on councils. I formulate objections against this proposition and demonstrate that councils would presumably fail to accommodate Arendt’s exacting account of political freedom
    Źródło:
    Avant; 2019, 10, 1; 29-42
    2082-6710
    Pojawia się w:
    Avant
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The problem of psychophysical agency in the classical Sāṃkhya and Yoga perspective
    Autorzy:
    Jakubczak, Marzenna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/437463.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii
    Tematy:
    action; agency; Indian philosophy; psychophysical integrity; mental causation; karman
    Opis:
    The paper discusses the issue of psychophysical agency in the context of Indian philosophy, focusing on the oldest preserved texts of the classical tradition of Sāṃkhya–Yoga. The author raises three major questions: What is action in terms of Sāṃkhyakārikā (ca. fifth century CE) and Yogasūtra (ca. third century CE)? Whose action is it, or what makes one an agent? What is a right and morally good action? The first part of the paper reconsiders a general idea of action – including actions that are deliberately done and those that ‘merely’ happen – identified by Patañjali and Ῑśvarakṛṣṇa as a permanent change or transformation (pariṇāma) determined by the universal principle of causation (satkārya). Then, a threefold categorization of actions according to their causes is presented, i.e. internal agency (ādhyātmika), external agency (ādhibhautika) and ‘divine’ agency (ādhidaivika). The second part of the paper undertakes the problem of the agent’s autonomy and the doer’s psychophysical integrity. The main issues that are exposed in this context include the relationship between an agent and the agent’s capacity for perception and cognition, as well as the crucial Sāṃkhya–Yoga distinction between ‘a doer’ and ‘the self’. The agent’s self-awareness and his or her moral self-esteem are also briefly examined. Moreover, the efficiency of action in present and future is discussed (i.e. karman, karmāśaya, saṃskāra, vāsanā), along with the criteria of a right act accomplished through meditative insight (samādhi) and moral discipline (yama).
    Źródło:
    ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2015, 5, 1; 25-34
    2083-6635
    2084-1043
    Pojawia się w:
    ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Siateczkowy model rozwoju nauki a struktura racjonalnego działania
    The Reticulated Model of Scientifi c Change and the Structure of Rational Action
    Autorzy:
    Michalska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/577750.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    PHILOSOPHY OF SCIENCE
    RATIONALITY
    Opis:
    In the paper I put to analysis the reticulated model of scientific change, introduced by Larry Laudan in his Science and Values, aiming at reconstruction of the concept of rationality it presupposes. In elaborating on the model's structure I draw on Jurgen Habermas' s theory of speech acts and discuss the concept of instrumental rationality. I argue that in the area of philosophy of science, the model heralds the demise of a classical ideal of rationality, based solely on the notion of justification of judgments. My claim is that reticulated model demands that the analytical paradigm, the scope of which remains confined to a semantic dimension of science, should be replaced with a properly understood instrumental model of rationality, displaying both semantic and pragmatic facet of cognition.
    Źródło:
    Zagadnienia Naukoznawstwa; 2011, 47, 1(187); 41-58
    0044-1619
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Naukoznawstwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problem oddziaływania Boga na świat w perspektywie procesualnej koncepcji aktualności
    God’s Action in the World as It Is Presented in Process Philosophy
    Autorzy:
    Piwowarczyk, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013921.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    filozofia Boga
    filozofia procesu
    A.N. Whitehead
    relacja Bóg–świat
    byt i stawanie się
    philosophy of God
    process philosophy
    God-world relation
    being and becoming
    Opis:
    The article exhibits the problem of God’s action in the world as it is presented in process philosophy. Whitehead conceived actuality as heterogenical category within which we can distinguish two modes: actuality of being and actuality of becoming. The second one is the actuality in primary sense; there is ontological primacy of becoming over being. Being is, according to J.L. Nobo’s interpretation, a product of becoming and not vice versa. Actuality of being depends on being-for-becoming. Actuality of becoming depends on prehending being into subjective immediacy of internal process of concrescence. Because of subjective character of becoming, an entity which is still becoming, cannot be prehended. It means that entity cannot play any role in becoming of other entities. Only entity whose process of concrescence has completed, entity which is in fact being, can play such a role. If God is a main exemplification of becoming, as primary actual, He is imprehensible. He cannot be objectified and His actuality is only actuality of subjective arrested immediacy. He cannot influence the world. Many process philosophers tried to solve the dillema. One of them is Lewis S. Ford whose proposal depends on introducing the third mode of actuality: the future creativity. But Ford does not consider basis of that temporal paradigm of actuality and doesn’t examine its justification. So what we need is a reconstruction of Whitehead’s philosophy which will let us check his ontological, epistemological and methodological presuppositions and asses whether the temporal paradigm is justified, whether the God-world problem really arises and whether it is possible to solve it in terms of process theory of actuality.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2005, 53, 1; 223-244
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The concept of the personal and axiological experience in the philosophy of K. Wojtyła – John Paul II: a starting point of philosophical anthropology
    Autorzy:
    Krzanowski, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/11375125.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Person
    personalism
    axiology
    phenomenology of action
    freedom
    truth
    moral
    starting point
    Opis:
    Philosophy, which reflects different anthropological solutions and theories of humanity, considered in the perspective of Christian philosophical anthropology in Poland, is the Thomistic phenomenology of action of K. Wojtyła – John Paul II. In this philosophical concept the starting point is the personal and axiological experience. It is analysis of the acts of conscious action. Act reveals the person (the moral significance of the person). Widely understood Wojtyla’s Personalism is a chance of a creative meeting for two philosophies – from Lublin and Cracow. The more the use of his thoughts, the more developed they become.
    Źródło:
    The Person and the Challenges. The Journal of Theology, Education, Canon Law and Social Studies Inspired by Pope John Paul II; 2021, 11, 2; 7-25
    2391-6559
    2083-8018
    Pojawia się w:
    The Person and the Challenges. The Journal of Theology, Education, Canon Law and Social Studies Inspired by Pope John Paul II
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    THOMAS AQUINAS’ PHILOSOPHY OF BEING AS THE BASIS FOR WOJTYŁA’S CONCEPT AND COGNITION OF HUMAN PERSON
    Autorzy:
    Jałocho-Palicka, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/507310.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    International Étienne Gilson Society
    Tematy:
    esse
    being
    existence
    essentia
    essence
    Absolute
    contingency
    individua substantia
    act
    potency
    actus humanus
    human action
    fieri
    Opis:
    The article makes a claim that Thomas Aquinas’ philosophy of being plays a fundamental role in Karol Wojtyła’s concept of person presented in his major anthropological work Osoba i czyn (known in English as The Acting person). Aquinas discovered that every being is composed of existence (being, esse) and essence (essentia). Wojtyła builds his philosophy of personhood within this framework of esse (being, existence) and essentia (essence). The moral and rational essence of human person, according to Wojtyła, is best revealed by specifically human, free and conscious, actions. That is why Wojtyła analyzes human person through his actions and discovers such essential structures of human reason and free will as self-cognition, self-knowledge, self-owning, self-ruling which make the ontic basis for selfgovernance. The immediate ground for Wojtyła’s analysis of person through his actions is the act and potency theory, developed by Aristotle and redefined by Thomas Aquinas in the light of the composition of being from esse and essentia. Every act reveals a correlated potency which otherwise would remain hidden and unknown. Potency-act theory characterizes not only two real states of every being, but also it is the adequate tool to describe every being’s becoming. It is not becoming out of nothingness, but on the ground and within the limits of already existing potency. A specifically human action (actus humanus) discloses a specifically human potency-essence. Through his actions a man becomes good or bad as a man, depending on the moral quality of the actions. All these insights into man’s essence presented by Wojtyła emphasize the absolute primacy of a man’s existence (being, esse) over his actions and over his becoming. Being (esse) precedes acting and becoming. Without being (esse) there would be no acting and no becoming (operari sequitur esse—first something must exist and only then it can act). Thus, as a contingent being, a man does not owe his existence to himself but to the Absolute Being (Ipsum Esse); and his human dignity stems, first of all, from his being, not from his doing.
    Źródło:
    Studia Gilsoniana; 2014, 3; 127-153
    2300-0066
    Pojawia się w:
    Studia Gilsoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przedmiot badań historyka. Na marginesie „O czynnościach i wytworach” Kazimierza Twardowskiego
    The subject of historian’s research. On the sidelines of the Twardowski “Actions and Products”
    Autorzy:
    Rzewuski, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/577735.pdf
    Data publikacji:
    2016-09
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Twardowski
    czynności
    wytwory
    IPN
    filozofia historii
    action
    products
    philosophy of history
    Opis:
    W artykule została użyta metoda naukowej analizy, zaprezentowana przez Kaźmierza Twardowskiego w pracy „O czynnościach i wytworach”. Użyto jej do przebadania procesu interpretacji archiwaliów (na przykładzi e znajdujących się w IPN teczek dochodzeniowych). W artykule autor pokazuje, jak ta metoda może okazać się pomocna dla historyków w przypadkach, w których interpretacja jest skomplikowana.
    In the paper was used Kazimierz Twardowski’s method of scientifi c analysis form the paper Actions and Products to analyze process of interpreting archival folders (for example IPN process of inspection). In the paper author show how this method can be useful for historians in complicated cases of interpretation.
    Źródło:
    Zagadnienia Naukoznawstwa; 2016, 52, 4(210); 561-570
    0044-1619
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Naukoznawstwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    La razón kantiana vs. la acción heideggeriana en el pensamiento de Hannah Arendt y la cuestión mexicana
    The Kantian Reason vs. Heidegger’s Action in the Philosophy of Hannah Arendt and the Mexican Issue
    Autorzy:
    Czarnecki, Lukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/486094.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Arendt
    Kant
    Heidegger
    México
    democratización
    Mexico
    democratization
    Opis:
    Hannah Arendt es una pensadora que en los últimos años ha cobrado relevancia en el ámbito de la filosofía política gracias a sus sugerentes reflexiones sobre el totalitaris-mo, la revolución, la naturaleza de la libertad, la condición humana, por mencionar al-gunos campos. Se trata, sin duda, de una de las filósofas políticas más sugerentes del pasado siglo XX. En el artículo se propone a leer a Arendt a la luz de Kant y Heideg-ger. Además, desde esta perspectiva, se introduce la pregunta, ¿cuál es la relación en-tre el pensamiento de Arendt y la cuestión mexicana?
    Hannah Arendt is a thinker who has gained importance in the field of political philosophy thanks to her evocative reflections on totalitarianism, revolution, the nature of freedom, human condition, to name a few fields in recent years. This is undoubtedly one of the most inspiring political philosophers of the twentieth century. The article proposes to read Arendt in the light of Kant and Heidegger. Moreover, from this perspective, it introduces the question, what is the relation between Arendt’s thoughts and Mexico like?
    Źródło:
    Revista del CESLA. International Latin American Studies Review; 2013, 16; 179-193
    1641-4713
    Pojawia się w:
    Revista del CESLA. International Latin American Studies Review
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Spór o naukowość filozofii. O Zdzisława Cackowskiego dyskusji z fenomenologią
    The Dispute on the Scientific Status of Philosophy. On Zdzisław Cackowski’s Discussion with Phenemenology
    Autorzy:
    Dębowski, Józef
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31343870.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    filozofia
    nauka
    nauki szczegółowe
    fenomenologia
    filozofia marksistowska
    epistemologia
    rzeczywistość
    działanie
    poznawanie
    wiedza
    empiryzm
    indukcjonizm
    pozytywizm
    scjentyzm
    praksizm
    bezzałożeniowość (Voraussetzungslosigkeit, Vorurteilslosigkeit)
    „zasada bezzałożeniowości” (das Prinzip der Voraussetzungslosigkeit)
    transcendentalizm
    ejdetyzm
    bezpośrednie doświadczenie
    philosophy
    science
    phenomenology
    Marxist philosophy
    epistemology
    reality
    action
    acquisition
    knowledge
    empiricism
    inductionism
    positivism
    scientism
    praxism
    assumptionlessness (Voraussetzungslosigkeit, Vorurteilslosigkeit)
    the rule of assumptionlessness (das Prinzip der Voraussetzungslosigkeit)
    transcendentalism
    eidetism
    direct experience
    Opis:
    W artykule dokonuję rekonstrukcji i krytycznie omawiam (analizuję) podstawowe zręby Zdzisława Cackowskiego sposobu rozumienia filozofii i nauki. Podkreślam, iż według Cackowskiego filozofia jest nauką (i to nauką nomotetyczną), choć zarazem jest to nauka ze wszystkich najogólniejsza. Filozofia bowiem, podobnie jak nauki szczegółowe, spełnia wszystkie najważniejsze, tak jak je określa Cackowski, warunki i kryteria naukowości. Filozofia ponadto, podobnie jak każda inna nauka, prócz funkcji poznawczej, pełni również istotne funkcje praktyczne, w szczególności światopoglądowo-ideologiczne. Natomiast specyfika (swoistość) filozofii wynika z jej aspiracji uniwersalistycznych i według Cackowskiego polega na bezprecedensowo wysokim (najwyższym) stopniu ogólności odkrywanych przez nią prawidłowości — prawidłowości dotyczących obiektywnie istniejącej rzeczywistości i jej poznania. O specyfice filozofii przesądza zdaniem Cackowskiego również to, że usiłuje ona zgłębić naturę jakościowych skoków pomiędzy podstawowymi segmentami świata realnego, np. pomiędzy obiektami kwantowymi i korpuskularnymi, przyrodą nieorganiczną i organiczną, procesami neuronalnymi i umysłowymi itp. By jednak nie oderwać się od rzeczywistości, zdaniem Cackowskiego, filozoficzne syntezy każdorazowo winny być zakotwiczone w wyspecjalizowanych badaniach nauk szczegółowych, w konkretnych wynikach tych badań oraz w szeroko pojętej praktyce naukowej i społecznej, czyli w sferze praxis. Sposób rozumienia filozofii przez Cackowskiego czyni ją zatem, z jednej strony, zasadniczo zbieżną z pozytywistyczną, scjentystyczną i marksistowską koncepcją filozofii, z drugiej zaś strony — sytuuje ją w wyraźnej opozycji do fenomenologicznej jej koncepcji. Zastrzeżenia i sprzeciw Cackowskiego wobec fenomenologicznego projektu badań filozoficznych były w jego twórczości względnie stałe (z biegiem lat zmieniały się tylko nieznacznie) i z reguły dotyczyły: (1) zakresu i sensu ich autonomii wobec nauk szczegółowych, (2) zasady bezzałożeniowości (i to bez względu na stopień jej radykalizmu), (3) Husserlowskiej „zasady wszelkich zasad” jako głównego metodologicznego principium, (4) fenomenologicznej koncepcji bezpośredniego doświadczenia, (5) możliwości i zakresu poznania ejdetycznego, (6) idei transcendentalizmu i koncepcji czystej świadomości oraz (7) zasadniczej postawy fundamentalistycznej, motywowanej zarówno wątkami kartezjańskimi, jak i, zdaniem Cackowskiego, całkowicie irracjonalną tęsknotą do odkrycia absolutu metafizycznego i epistemologicznego.
    In the article I analytically reconstruct Zdzisław Cackowski’s basic ways of the understanding character of philosophy and science. I emphasize that according to Cackowski philosophy is a science (a nomothetic one) but simultaneously it is the most general science. Philosophy, like other sciences, satisfies conditions and criteria of being science. Besides its cognitive function, philosophy, like other sciences, plays practical functions; especially it is a basis of worldviews and ideologies. According to Cackowski, the specific character of philosophy arises from its universalistic aspirations and consists in a very high level of generality of discovered principles; those principles refer to the objective reality and knowledge on it. The specificity of philosophy also consists in—according to Cackowski—revealing the nature of qualitative jumps between basic segments of the real world, e.g. between quantum objects and macroscopic ones, between non-organic and organic nature; between neuronal processes and mind process etc. However, tending to not break the link between philosophy and reality, Cackowski grounds philosophical synthesis in scientific discoveries, results, and scientific praxis. Cackowski’s way of understanding of philosophy is, on the one hand, close to positivistic, scientific and Marxist concepts of philosophy, and on the other hand, it is opposite to the phenomenological concept of philosophy. Cackowski’s reservations and objections to the phenomenological project of philosophical investigations appear continuously in his works (they change only slightly in the course of time), and they refer to: (1) the scope and the meaning of the autonomy of sciences, (2) the rule of assumptionless standpoint (regardless of the level of its radicalism), (3) Husserl’s “rule of the all rules” as a basic methodological principle, (4) the phenomenological concept of direct experience, (5) the possibility and the range of eidetic knowledge, (6) the idea of transcendentalism and the concept of pure consciousness, (7) the essential fundamental position, motivated by Descartes’s ideas and irrational longing to discover the metaphysical and epistemological absolute.
    Źródło:
    Filozofia i Nauka; 2018, 6; 231-249
    2300-4711
    2545-1936
    Pojawia się w:
    Filozofia i Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uwagi na temat epistemologii Jürgena Habermasa
    Remarks on Jürgen Habermas’ Epistemology
    Autorzy:
    Romaniuk, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31341577.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    Habermas
    epistemology
    general ontology
    philosophy of language
    the critical theory
    rational reconstruction
    hermeneutical reconstructionism
    social ontology
    communicative action
    communicative rationality
    weak transcendentalism
    Opis:
    W tekście mowa jest o Habermasowskiej epistemologii w dwóch wymiarach. W wymiarze historii filozofii Habermas reprezentuje szeroko uznawany pogląd, że epistemologia jest dziedziną, która wyparła ontologię ogólną, czyli metafizykę, a także dość szczególny pogląd, że sama została wyparta przez filozofię określoną przez paradygmat lingwistyczny; lepiej byłoby mówić, że uległa przekształceniu w wyniku zwrotu lingwistycznego. W wymiarze ewolucji Habermasa poglądów epistemologicznych i w ogóle stosunku do kwestii epistemologicznych odnotowuję kilka faz. Najpierw teoria poznania występuje jako wyróżniony aspekt teorii społecznej uprawianej w „interesie emancypacji” społecznej i polega na ostrej krytyce empiryzmu, zwłaszcza jako stanowiska określającego perspektywy badawcze nauk społecznych, i nie tak ostrej krytyce hermeneutyki, z powodu jej konserwatywnej orientacji. Następnie Habermas porzuca teoriopoznawczą perspektywę krytycznej teorii społecznej na rzecz ontologii społecznej, gdzie poddaje tak zwanej racjonalnej rekonstrukcji całe spektrum „wiedzy kulturowej”, na którą składają się trzy „wymiary ważnościowe” działań komunikacyjnych i typy komunikacyjnej racjonalności: kognitywnoinstrumentalny, normatywny i ekspresywny, charakteryzujące się „równym stopniem źródłowości” i autonomizujące się wobec siebie w epoce nowoczesnej (przy czym racjonalność pierwszego typu jest tylko po części komunikacyjna). Wreszcie, na tym nowym gruncie ontologicznym (mowa o ontologii regionalnej), wraca do klasycznej problematyki epistemologicznej, by jeszcze raz zająć stanowisko wobec empiryzmu i hermeneutyki, i określić własne. Krytyka empiryzmu (a raczej krytyka Poppera, którego dystans wobec empiryzmu zostaje dostrzeżony) jest teraz znacznie stonowana, własne stanowisko pragmatystyczne (odnoszące się do nauk przyrodniczych) skorygowane w duchu „słabego transcendentalizmu” (który wydaje się zbliżać Habermasa do korespondencyjnej teorii prawdy), a co do nauk społecznych i filozofii społecznej, następuje, w nawiązaniu do tak zwanego „zwrotu interpretatywnego” w socjologii, otwarcie wobec hermeneutyki pod hasłem „hermeneutycznego rekonstrukcjonizmu”.
    In the paper Habermas’ epistemology is viewed in two dimensions. In the dimension of the history of philosophy Habermas represents the widespread view claiming that epistemology has superseded the general ontology or metaphysics, and the more peculiar view that epistemology has been superseded by the linguistic philosophy, or rather transformed in it as the result of linguistic turn. In the dimension of the evolution of Habermas’ epistemological views, and his attitude towards epistemological questions in general, several phases are to be distinguished. In the first one, theory of knowledge appears as a favoured aspect of the social theory practiced in the “interest of social emancipation”, and it consists in the slashing criticism of empiricism, especially as a standpoint that determines the research perspectives of social sciences; and not the so slashing criticism of hermeneutics on account of its conservative orientation. In the second phase, Habermas gives up the epistemological perspective of critical social theory on behalf of a social ontology where he performs the rational reconstruction of the whole spectrum of “cultural knowledge”, that is, composed of the three “validity dimensions” of communicative action and three types of communicative rationality: cognitive-instrumental, normative and expressive rationality, each of them being characterized by “co-originality” (Gleichursprünglichkeit) (the first type of rationality is only partially communicative). In the third phase, standing on this new ontological ground, he returns to the classical epistemological problems, to elaborate an attitude toward empiricism and hermeneutics, and to define anew his own position in the field. His criticism toward empiricism is now markedly toned down; Habermas’ own pragmaticist position (referring to natural sciences) is corrected in the spirit of “weak transcendentalism” (which seems to bring Habermas’ position closer to the correspondence theory of the truth). As for social sciences and social philosophy, an opening toward hermeneutics under the banner of “hermeneutical reconstructionism” occurs, in connection with “interpretative turn” in sociology.
    Źródło:
    Filozofia i Nauka; 2013, 1; 9-34
    2300-4711
    2545-1936
    Pojawia się w:
    Filozofia i Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kryzys zdrowotny w Polsce w okresie pandemii – wnioski - głos w dyskusji zainicjowanej przez NIK
    Health Crisis in Poland During the Pandemic – Conclusions
    Autorzy:
    Szymborski, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2231329.pdf
    Data publikacji:
    2023-02-28
    Wydawca:
    Najwyższa Izba Kontroli
    Tematy:
    recesja zdrowotna
    pandemia COVID-19
    katastrofa zdrowotna
    nadmierna umieralność
    bankructwo rynkowego systemu zdrowotnego
    filozofia zdrowia
    health recession
    COVID-19 pandemic
    health disaster
    excessive mortality
    bankruptcy of the market health system
    health philosophy
    need for action
    Opis:
    W okres pandemii ludność Polski weszła w stanie recesji zdrowotnej. W pracy poddano pod dyskusję związek dysfunkcji realizowanego od początku XXI wieku rynkowego systemu zdrowotnego ze spowalnianiem od 2002 r. i zahamowaniem od 2015 r. przewidywanej długości życia oraz ze wzrostem wskaźników umieralności. Marginalizacja zdrowia publicznego, niedostatki promocji zdrowia, profilaktyki chorób i opieki zdrowotnej doprowadziły jeszcze przed pandemią do wzrostu zachorowalności i umieralności z powodu chorób, którym można skutecznie zapobiegać, zwłaszcza związanych ze spożywaniem alkoholu i tych o podłożu infekcyjnym. Te same uwarunkowania przyczyniły się do nasilenia katastrofy zdrowotnej w okresie pandemii, mierzonej spadkiem przewidywanej długości życia o dwa lata i nadmierną umieralnością. Oba te wskaźniki należały do jednych z najgorszych w krajach należących do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, w przeciwieństwie do wskaźników w krajach skandynawskich. W okresie pandemii pojawiły się poważne wątpliwości co do funkcjonowania krajowego przywództwa w dziedzinie zdrowia publicznego. W pracy zestawiono autorskie propozycje pilnych badań i analiz oraz tematów do otwartej, interdyscyplinarnej debaty na ten temat.
    Before the pandemic COVID-19, the Polish population was in a state of health recession. The paper discusses the relationship between the dysfunction of the market health system implemented at the beginning of the 21st century and the stalling (since 2002), and then freezing (since 2015) of the increase in life expectancy in Poland. Public health marginalization, shortcomings in health promotion, disease prevention and health care led to an increase in morbidity and mortality from effectively preventable diseases before the pandemic, especially alcohol-related and infections-related diseases. The same conditions contributed to the exacerbation of the health disaster during the pandemic, as measured by a 2-year decline in life expectancy and excessive mortality. Both of these indicators were among the worst in the OECD countries, in contrast to the Scandinavian states. During the pandemic, serious doubts arose as to the functioning of national leadership in the field of public health. The work presents original, and thus subjective, proposals for urgent research and analysis as well as topics for an open, interdisciplinary debate. According to the author, the following issues cannot be taboo in such a discussion: Does the neoliberal, dysfunctional health system undermine the health of the Polish population? Will the dramatic experiences of the pre-pandemic health recession and the current health disaster help shift the market-oriented health system to the service of the common good? How does neoliberal newspeak affect social awareness and actions taken in the field of health? The epidemiological situation observed in recent years in Poland and the unacceptably high excessive mortality rate during a pandemic should be a reason for immediate action in the field of public health and other public policies. Without this, further economic and social development of the country will be impossible. For example, the Government should ensure national leadership in the field of public health by establishing and locating the institution of the Government Plenipotentiary for Public Health, specifying the Plenipotentiary’s tasks, including the administration of the Public Health Fund to prevent and deal with such destructive phenomena as the COVID-19 pandemic. and epidemics of non-communicable diseases. Only as a result of an open, multifaceted discussion can we expect a reliable assessment of the health situation of Polish women and Poles in recent decades and the development of good solutions for the future. Efforts of state authorities, public institutions, the health establishment, scientific and professional communities, as well as the entire society, to reorganize the health system, should be accompanied by recollections, self-reflection and a sense of moral obligation towards the victims of recession and health disaster, as well as reflection on the a human being’s ontological status in the health system.
    Źródło:
    Kontrola Państwowa; 2023, Vol. 68, 1 (408); 78-105
    0452-5027
    Pojawia się w:
    Kontrola Państwowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Antropologia filozoficzna Arnolda Gehlena jako model krytyki społeczeństwa
    Arnold Gehlen’s Philosophical Anthropology as a Model of Society Critique
    Autorzy:
    Czerniak, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31342313.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    filozofia człowieka
    antropologia filozoficzna
    zalew bodźców
    nadwyżka popędowa
    język
    instytucje społeczne
    działanie
    nowy subiektywizm
    philosophy of man
    philosophical anthropology
    flood of stimuli
    instinct overcapacity
    language
    social institutions
    action
    new subjectivism
    Opis:
    Autor wyróżnia trzy różne wykładnie pojęcia i zarazem nurty rozwojowe antropologii filozoficznej oraz zastanawia się nad relacjami łączącymi je z krytyczną filozofią społeczną. Przechodzi następnie do eksplikacji głównych założeń antropologii filozoficznej Arnolda Gehlena i szuka odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób rzutowały one na kategorialną swoistość jego krytyki społeczeństwa ponowożytnego pod pojęciowym szyldem współczesnego „kryzysu instytucji”. Autor uszczegóławia te analizy odwołując się do pracy Gehlena Die Seele im technischen Zeitalter oraz do przeprowadzonych w niej analiz tzw. nowego subiektywizmu. Artykuł kończy krytyczna konkluzja, w której rozważane są pewne ideowe niespójności stanowiska filozoficznego Gehlena.
    The author distinguishes three notions of philosophical anthropology and at the same time three developmental streams of this domain. He considers the relations linking philosophical anthropology with critical social philosophy. Next, he explicates the main assumptions of Arnold Gehlen’s philosophical anthropology, and searches for an answer to the following question: how those assumptions influence the categorical specificity of Gehlen’s critique of the postmodern society embraced in the notion of contemporary institutions crisis. The author elaborates those analyses by referring to Gehlen’s work Die Seele im technischen Zeitalter and to the carried out there analyses of the so called new subjectivism. The article is concluded by critical investigations on some ideational inconsistencies of Gehlen’s philosophical position.
    Źródło:
    Filozofia i Nauka; 2015, 3; 57-75
    2300-4711
    2545-1936
    Pojawia się w:
    Filozofia i Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wieczne problemy (nie)działania Boga w świecie oraz godzenia „Boga filozofii” z „Bogiem objawienia”. Refleksje na kanwie książki Miłosza Hołdy Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu
    The Eternal Problems Of God’s (In)activity in the World and How to Reconcile the “God of Philosophy” with the “God of Revelation”. Reflections Based on Miłosz Hołda’s Book Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu
    Autorzy:
    Słomka, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31232761.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    absconditheism
    God’s hiddenness
    God’s action in the world
    the God of philosophy
    the God of revelation
    absconditeizm
    ukrycie Boga
    działanie Boga w świecie
    Bóg filozofii
    Bóg objawienia
    Opis:
    W książce Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu (Kraków: Wydawnictwo WAM 2020) Miłosz Hołda wnikliwie przedstawia poruszaną problematykę i proponuje ciekawe rozwiązania. Stanowiąc ambitną próbę wypracowania oryginalnego stanowiska w ważnym obszarze myśli chrześcijańskiej, publikacja domaga się krytycznej refleksji i uwypuklenia istotnych problemów, co jest celem niniejszego tekstu. Chodzi zwłaszcza o dwie kwestie o kluczowym znaczeniu dla teizmu: (nie)działanie Boga w świecie oraz godzenie „Boga filozofii” z „Bogiem objawienia”. W pierwszym z wymienionych zagadnień podstawowym problemem jest (częściowo) niewłaściwe podejście do przyrodniczego obrazu świata oraz do filozofii nauki i teologii nauki. W drugim obszarze głównym mankamentem analiz Hołdy jest rozbieżność między manifestowanym poparciem dla teizmu klasycznego a brakiem krytycznego spojrzenia na te jego elementy, które utrudniają, w niektórych zaś aspektach uniemożliwiają, wyrażenie istotnych treści judeochrześcijańskiego objawienia. Zawarte w artykule uwagi nie obalają w całości głównych tez stawianych przez Hołdę, lecz prowadzą do ich modyfikacji, dowartościowującej przyrodniczy obraz świata.
    In the book Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu [The Spring and the Night: An Introduction into Contemporary Absconditheism] (Kraków: Wydwnictwo WAM, 2020), Miłosz Hołda thoroughly presents the discussed issues and proposes interesting solutions. When being an ambitious attempt to elaborate an original position in an vital area of Christian thought, the publication calls for critical reflection and highlighting main problems, which is the purpose of this text. It is especially about two questions of key importance for theism: God’s (in)activity in the world and how to reconcile the “God of philosophy” with the “God of revelation.” In the first one, the basic problem consists not only in the (partially) incorrect approach to the scientific picture of the world, but also to the philosophy of science and theology of science. In the second area, the main shortcoming of Hołda’s analyzes is the discrepancy between the manifested support for classical theism and the lack of a critical look at its elements that make it difficult, and in some aspects impossible, to express the essential content of the Judeo-Christian revelation. The remarks contained in the article do not completely refute the principal theses put forward by Hołda, but lead to their modification, and emphasize the value of a scientific worldview.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 1; 437-451
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-31 z 31

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies