Wszystkie pola: kultura-natura - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Kultura i natura hipokryty
Autorzy:: Cieślik, Mariusz.
Powiązania:: Newsweek Polska 2007, nr 46, s. 127
Data publikacji:: 2007
Tematy:: Wajda, Andrzej (1926-2016)
Katyń (film; 2007) popularyzacja
Opis:: Fot.
Dostawca treści:: Bibliografia CBW

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: W obronie nowej historii kulturowej. W związku z próbami podważenia binarności w relacji kultura–natura
Autorzy:: Stasiak, Arkadiusz M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1887333.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 2; 201-208
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: „Spór” o relację kultura–natura w dziełach architektury
“Dispute” over Culture–Nature Relationship in Works of Architecture
Autorzy:: Dzwonkowska, Dominika
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31233900.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Jan Gwalbert Pawlikowski
Le Corbusier
dwelling machines
culture vs. nature
maszyny do mieszkania
kultura a natura
Opis:: Jan Gwalbert Pawlikowski oraz Le Corbusier próbowali określić, jak powinny wyglądać wytwory architektury, a dokładniej idealne domy. Pierwszy z nich widział je w domach stworzonych w zgodzie z naturalnym otoczeniem, co było wyrazem ochrony kultury lokalnej, tzw. swoistych rysów ziemi ojczystej. Koncepcja ta odzwierciedla szacunek wobec przyrody oraz postrzeganie kultury jako czerpiącej inspirację ze świata naturalnego. Z kolei Le Corbusier postrzega przyrodę czysto użytkowo, może ona stać się elementem „maszyn do mieszkania”, tj. idealnych domów. Niemniej jej funkcja jest czysto użytkowa, nie jest ona niczym więcej jak przyjemnym dla człowieka tłem dla strefy relaksu. Dom powinien przede wszystkim służyć człowiekowi swoją funkcjonalnością i użytecznością. Jego dekoracyjna sfera nie ma żadnego znaczenia, w architekturze liczy się tylko to, aby stworzyć najlepsze miejsce do mieszkania. Artykuł przedstawia tło aksjologiczne dla różnic w postrzeganiu tworów architektury u obu myślicieli.
Jan Gwalbert Pawlikowski and Le Corbusier attempted to define how works of architecture, and more specifically ideal houses, should look like. The former saw them as houses created in harmony with the natural surroundings of the buildings as an expression of the protection of local culture, the so-called “peculiar features of the native land”. This concept reflects a respect for nature and a view of culture as inspired by the natural world. Le Corbusier, on the other hand, perceives nature purely utilitarian, it can become an element of “machines for living”, i.e., ideal houses. Nevertheless, its function is purely utilitarian, it is nothing more than a pleasant background for a human relaxation zone. The house should first and foremost serve human being with its functionality and usefulness. Its decorative sphere is of no importance, what matters in architecture is to create the best place to live. The article presents the axiological background for the differences in the perception of architectural creations by the two thinkers.
Źródło:: Roczniki Kulturoznawcze; 2023, 14, 2; 79-95
2082-8578
Pojawia się w:: Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Ogrody historyczne Europy – wartości do zachowania – kultura, natura, dziedzictwo
European historical gardens – values to be conserved – culture, nature, heritage
Autorzy:: Werner, B.M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/217604.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Tematy:: Łazienki Królewskie
ogród historyczny
konserwacja
Royal Lazienki Gardens
historical garden
conservation
Opis:: Ogród historyczny czy ogród zabytkowy, określenia coraz bardziej popularne w społeczeństwie chociażby z racji wzrastającego zainteresowania sztuką ogrodową czy ekologią w rozumieniu funkcjonowania natury. Ogrody, czyli natura i kultura, a co za tym idzie, wyższy stopień wtajemniczenia w poznawaniu i funkcjonowaniu świata, towarzyszą nam na co dzień. Zdarza się, że w wartościowaniu i pytaniu co jest ważniejsze i dlaczego niekiedy natura zawłaszcza kulturę, ogród historyczny staje się niewygodnym „przedmiotem”, jeśli to on ma mieć większe znaczenie w wartościowaniu. Wspaniałe, zachowane ogrody XVII i XVIII wieku, jako niebywałe zjawiska kulturowe przyciągają rzesze turystów, choć nierzadko posiadają zakryte symbolami, nieczytelne dzisiaj znaczenie. Dopiero lektura odkrywania znaczeń przybliżyć może treść przesłania. Ale można także inaczej postrzegać piękno ogrodu poprzez znawstwo i rozumienie roślin czyli natury, bo w ogrodzie historycznym znaczenie roślin także jest niebagatelne. Trzy omówione przykłady z różnych krajów, Wersal, Het Loo i Łazienki Królewskie, posiadają niejedną wspólną cechę. Mieszczą się one w pięknie zakomponowanej przyrody, w doborze charakterystycznych dla stylu roślin i w obecnej na terenie ogrodu architekturze. Tu także znaczenie architektury i jej cechy charakterystyczne zależą oczywiście od miejsca, w którym powstała. Patrząc na zachowane, historyczne ogrody po różnych „przejściach”, możemy skierować swoje myśli na fenomen łączności natury i kultury i w tym upatrywać niezbywalnych wartości. Ochrona i utrzymanie tego dziedzictwa, jakim są ogrody historyczne, stosowanie metod konserwatorskich, właściwe zarządzanie, jak wiadomo, nie jest łatwe. Ale są do tego instrumenty, dzięki którym, jeśli będziemy z nich w należyty sposób korzystać, także przyszłe pokolenia będą mogły cieszyć się pięknem minionego czasu, gdzie utrzymana harmonia pomoże zawrócić z drogi dehumanizacji życia na drogę bogatszą – piękną w naturze, sztuce, kulturze, i nie zrażać się myślą, zapisaną już przez Platona, że prawda jest dla mędrca, piękno dla wrażliwego serca, a rzeczy piękne są trudne.
Historical or heritage gardens are increasingly popular due to growing interest in the art of gardening or ecology, in relation to the functioning of nature. Gardens combine nature and culture to offer a greater intimacy and appreciation for the functioning of the world we live in. When making valued judgments and asking what is more important and why nature supersedes culture, the historical garden becomes an inconvenient ‘thing’ if it is to play a bigger role in determining value. Wonderful, conserved gardens from the 17th and 18th centuries, are unusual cultural phenomena, which attract crowds of tourists, even though they often include hidden symbols containing meanings that cannot be easily deciphered today. Only reading more deeply to uncover the hidden meanings can help understand the messages intended. But it is also possible to view differently the beauty of the garden by identifying and understanding plants or nature, as in an historical garden the meaning of plants is of great signifi cance. The three cases discussed are from different countries – Versailles, Het Loo and the Royal Lazienki Gardens – but share several common traits. They are all part of a beautifully composed nature, include characteristic plants and garden architecture. Of course, the meaning of architecture and its characteristics depend on the context within which it originated. Looking at conserved, historical gardens which have undergone various ‘transformations’, we can direct thinking towards the ways in which nature and culture are linked together, and recognise the outstanding value that lies therein. Conserving and maintaining the heritage of historical gardens, applying conservation methods and appropriate management is not easy. But there are instruments which, if applied properly, can ensure that future generations can enjoy the beauty of past times, where the sustained harmony can help bring us back from the road to dehumanisation onto a richer path of beauty in nature, art, culture – and we should not be put off by Plato’s dictum that truth is for the wise, beauty is for those of sensitive of heart and beautiful things are hard.
Źródło:: Wiadomości Konserwatorskie; 2017, 50; 115-121
0860-2395
2544-8870
Pojawia się w:: Wiadomości Konserwatorskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Natura–kultura a problem interdyscyplinarności badań
Autorzy:: Ciesielski, Mieszko
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/631395.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: interdisciplinarity
methodology
integration of sciences
unity of science
reduc-tionism
anti-reductionism
classification of sciences
Opis:: In the article, I discuss the title opposition nature–culture in the perspective of is-sues presented by the interdisciplinarity of science. I attempt to elucidate the definition of interdisciplinarity utilising certain ways in which the notion of science is construed, and indicating three levels of potential integration of interdisciplinary research: on-tological, methodological and theoretical. Apart from that, the article addresses the standpoints of reductionism and anti-reductionism as well as the questions of classify-ing scientific disciplines. The final parts of the text outline the possibility of conduct-ing interdisciplinary studies in the light of the language of action theory, which may become a concept which integrates various domains of scientific knowledge.
Źródło:: Studia Europaea Gnesnensia; 2011, 4; 247-273
2082-5951
Pojawia się w:: Studia Europaea Gnesnensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Między naturą a kulturą
Autorzy:: Frydryczak, Beata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/631407.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Opis:: Wprowadzenie
Źródło:: Studia Europaea Gnesnensia; 2011, 4; 203-205
2082-5951
Pojawia się w:: Studia Europaea Gnesnensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Liminalność i ofiara. Midsommar. W biały dzień jako przykład folk horroru
Autorzy:: Krzyżaniak, Aleksandra
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2029060.pdf
Data publikacji:: 2021-12-23
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:: kultura-natura
Midsommar
liminalność
folklor
horror
folklore
culture-nature
liminality
Opis:: Recenzja: Midsommar. W biały dzień, reż. Ari Aster, scen. Ari Aster, Szwecja/USA/Węgry 2019.
Review: Midsommar. Written and directed by Ari Aster. Sweden/USA/Hungary 2019.
Źródło:: Literatura Ludowa; 2021, 3; 108-112
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:: Literatura Ludowa
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Ewolucjonizm wobec kwestii: natura versus kultura – konteksty edukacyjne
Autorzy:: Stefan, Mieszalski,
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/892394.pdf
Data publikacji:: 2019-08-19
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:: evolution
evolutionism
nature
culture
education
Opis:: The main purpose of the article is to show the opposition of nature and culture in the perspective of evolutionism in order to explain some repeatedly criticised features of school education such as school programs detached from everyday life, detachment of cognition from action or the necessity to constantly mobilise students to learn. Evolutionism alleviates the opposition of nature and culture by showing specific phases of human evolution. One of the positions presented in the article describes the evolution of man as the successive stages of adaptation to three worlds: physical, social and cultural. We carry the traces of these adaptations in ourselves today and find their influence in school education.
Źródło:: Kwartalnik Pedagogiczny; 2019, 64(2 (252)); 24-37
0023-5938
Pojawia się w:: Kwartalnik Pedagogiczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Komunikacja: natura i kultura
Communication: Nature and Culture
Autorzy:: Pleszczyński, Jan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2012845.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: „Trzecia kultura”
komunikacja
informacja
filozofia przyrody
epistemologia
holizm
“the Third Culture”
communication
information
philosophy of nature
epistemology
evolution
holism
Opis:: The paper concerns the inseparable, in my opinion, connection between communication and the philosophy of nature. Studies on communication, which are growing expansively, neglect, to a bigger or lesser degree, its biological dimension. Instead, they focus on the cultural, sociological, and political aspects. Furthermore, philosophers are relatively rarely concerned with communication, since they treat it, not without good reasons, as one of many cognitive processes. Problems of communication are almost entirely non-existent in the philosophy of nature, too. Admittedly, the situation is slowly changing. More and more scholars and philosophers recognizing that in the research practice the problems of philosophy and science are intertwined notice the relevance of the issues of communication and communicating. However, the research on communication is still dominated by humanists, who either neglect or completely ignore its biological component. In the article I try to show that communication is an ideal object of common research for scientists and humanists, as well as philosophers and philosophers of nature. Communication is an ontologically complex being containing the biological and cultural component. Omitting either of these components leads to a one-sided, and thus false, view on communication.
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2011, 59, 2; 257-276
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: ARNOLD GEHLEN JAKO ANTY-ROUSSEAU
Autorzy:: Szklarska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/646885.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Tematy:: Rousseau, Gehlen, natura, kultura, instytucje
Opis:: W artykule zostanie podjęta próba wyjaśnienia, czy Arnold Gehlen zasadnie określił się jako anty-Rousseau i dlaczego ów słynny niemiecki myśliciel uważał żyjącego dwa wieki wcześniej Jeana Jacquesa Rousseau za swojego największego filozoficznego oponenta. Gehlen sądził, że skłonność do zwyrodnienia ma u człowieka charakter pierwotny. Dlatego też, jego zdaniem, potrzeba instytucji, przez które rozumie nadrzędne kulturowe instancje odciążające człowieka, działające na rzecz skanalizowania sił popędowych i naturalnych. Potrzeba ustabilizowania tego, co nadmierne i chwiejne w człowieku. Dla Gehlena istnieją przesłanki tego wyjątkowo pesymistycznego obrazu człowieka z natury skłonnego do degradacji. Kieruje nim pragnienie uzasadnienia instytucji, przy zakwestionowaniu których łatwo popaść w chaos. Głównym kontekstem dla analiz podjętych przez autorkę artykułu będą odmienne sposoby postrzegania i rozumienia przez filozofów (takich jak Rousseau, Gehlen, Arendt, Rand) sfer natury i kultury oraz ich oddziaływania na człowieka. Dla Gehlena kultura nie jest czymś naturalnym, wymaga podtrzymywania, jest stale zagrożona, a jej upadek łączy się nieuchronnie z upadkiem instytucji. Filozofia anty-Rousseau głosi powrót do kultury. Jednakże Gehlenowska interpretacja filozofii społecznej Rousseau jest dość powierzchowna i instrumentalna, obliczona na uwydatnienie stanowiska przeciwnego genewskiemu myślicielowi, to jest apologii kultury i jej ładu w kontraście z barbarzyństwem natury, popędu odżywiania i popędu seksualnego w człowieku. Wyjaśnione także zostanie co kryje się za tezami Gehlena głoszącymi, że żyjemy w czasach jałowych kulturowo, a współczesna cywilizacja ukazuje całą słabość natury ludzkiej.
Źródło:: Studia Humanistyczne AGH; 2015, 14, 1
2084-3364
Pojawia się w:: Studia Humanistyczne AGH
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Pomiędzy naturą a kulturą – widowiska według Jeana-Jacques’a Rousseau
Autorzy:: Kawalec, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/705776.pdf
Data publikacji:: 2012-03-01
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: natura
widowisko naturalne
teatr
J.J. Rousseau
cnota
rozum
Opis:: List do d’Alemberta o widowiskach jest tekstem rzadko przywoływanym we współczesnych pracach naukowych. Stanowi on jednak bogate źródło nie tylko dla badań nad teatrem oraz innymi formami widowiskowymi, zawiera również podstawowe dla Rousseau znaczenia kategorii natury oraz ich przeciwstawienia. To, co w Liście Rousseau uważa za przeciwstawienie natury, nie pokrywa się z popularnymi dziś użyciami pojęcia kultury. Rozróżnienie widowisk teatralnych oraz widowisk naturalnych, pomimo współczesnych komplikacji terminologicznych i uwikłań kontekstualnych, stanowi materiał do badania koncepcji natury i tego, co naturą już nie jest, dla Rousseau oraz dla współczesnej filozofii, antropologii kulturowej i widowiskowej oraz teatrologii.
Źródło:: Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 225-239
1230-1493
Pojawia się w:: Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Kultura czy natura? Mechanizmy percepcji i preferencji wobec krajobrazu i form roślinnych
Culture or nature? Preferences for and perception of landscape and vegetation
Autorzy:: Błaszczyk, M.
Suchocka, M.
Maksymiuk, G.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/87710.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Geograficzne
Tematy:: preferencje krajobrazowe
mechanizmy preferencji
przegląd literatury
krajobraz
percepcja
estetyka środowiskowa
landscape preferences
mechanism of preference
literature overview
landscape
perception
environmental esthetics
Opis:: Kształtowanie krajobrazu jest nierozłącznie związane z jego percepcją oraz preferencjami wykazywanymi przez odbiorców. Celem artykułu jest prezentacja wyników badań nad preferencjami społecznymi wobec różnych typów krajobrazów oraz form roślinnych, jak również wskazanie mechanizmów determinujących proces oceny krajobrazu. Przegląd literatury przedmiotu poświęconej percepcji i preferencjom społecznym ujawnił, iż badacze dzielą się na zwolenników dwóch dominujących teorii: biologicznej, wskazującej na ewolucyjny charakter preferencji wobec przestrzeni i jej składowych, oraz kulturowej. Wśród czynników socjodemograficznych wpływających na postrzeganie krajobrazu wymieniane są głównie: znajomość krajobrazu, wiek, wykształcenie, „świadomość” środowiskowa, uwarunkowania kulturowe. Wyniki badań wykazały również, iż odbiorcy za szczególnie atrakcyjne uważają krajobrazy o charakterze naturalnym, aczkolwiek noszące ślady zarządzania, o wysokim stopniu różnorodności elementów przestrzennych i gatunków oraz posiadające umiarkowany lub wysoki stopień złożoności. Badacze podkreślają również istotną rolę elementów przyrodniczych w pozytywnej ocenie krajobrazu.
Landscape creation is strictly connected with its perception and preferences shown by people. The aim of the article is to present results of the researches on social preferences towards different types of landscape and vegetation. The aim is also to introduce the mechanisms responsible for landscape assessment. The literature overview revealed two domain theories determining social preferences towards landscape: biological, based on evolutionary explanation, and cultural. Landscape familiarity, age, education, environmental awareness, and cross-cultural differences are believed to be main important factors affecting landscape assessment. The research showed the most favorite types of landscape are those of natural character, with some level of management, highly or moderately complexed, and diverse. Vegetation was pointed out as a key factor for affecting positive response to landscape.
Źródło:: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego; 2017, 36; 21-32
1896-1460
2391-5293
Pojawia się w:: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Niedaleko pada książka od jabłoni. O symbolach biograficznych dwóch ustrońskich bibliofilów
Autorzy:: Szkaradnik, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/650205.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: Jan Wantuła, Józef Pilch, autobiografizm, natura, kultura, bibliofilstwo
Opis:: The article contains an analysis of autobiographical narratives of Jan Wantuła (1877–1953) and Józef Pilch (1913–1995) – two bibliophiles, amateur historians and folk writers from Ustroń (Cieszyn Silesia). The topic of the analysis are the ways in which they retrospectively structure their lives in the context of being suspended between the time of nature (growth cycle) and culture (historical, involving individuality, but also passing). Their understanding of the nature-culture dichotomy is influenced by their status of being self-taught men, who, aspiring to high culture, kept ennobling (their own) nature in the image of the gardener’s work. The figure of the orchardist (both Pilch and Wantuła were orchardists) belongs to the central symbols on which the representations of the authors’ biographies focus; the others are: apples, books, and the library understood as an interpersonal sphere. From the hermeneutics perspective, the article presents the use of these symbols, and extracts from the analyzed narratives a project of grafting nature and culture together through, on the one hand, grafting trees (literally and metaphorically), and, on the other hand, grafting oneself into books.
Źródło:: Konteksty Kultury; 2015, 12, 4
2353-1991
Pojawia się w:: Konteksty Kultury
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Natura, kultura, porażka. Erwin Hanslik i granice cywilizacji
Nature, Culture, Failure. Erwin Hanslik and the Boundaries of Civilization
Autorzy:: Górny, Maciej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/47420638.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Tematy:: geografia
granice kulturowe
Erwin Hanslik
Albrecht Penck
kinematografia
geography
cultural boundaries
cinematography
Opis:: The article discusses the concept of a cultural boundary put forward by the Austrian anthropogeographer Erwin Hanslik. Although it inspired a large group of Germanspeaking geographers, its creator was forgotten. The holistic philosophy of Hanslik and his distance to nationalism contributed to this, and it was not prevented by the innovativeness of the media he used. The scholar’s worldview was related to his biography and identity, based on his attachment to his native region and to the Habsburg monarchy, treated as a space for a multiethnic community shaped by nature.
Źródło:: Rozprawy z Dziejów Oświaty; 2022, 59; 81-96
0080-4754
Pojawia się w:: Rozprawy z Dziejów Oświaty
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Altomesayoq, czyli ten który rozmawia z apus. Ontologia praktyk szamanistycznych u Q’eros z Andów Peruwiańskich
Autorzy:: Przytomska, Anna Małgorzata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/597212.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:: szamanizm, nie-ludzie, ontologia, natura, kultura andyjska, Peru, Q’eros, Keczua
Opis:: Szamani Q’eros zwani altomesayoq odpowiedzialni są za leczenie ludzi i zwierząt, a także za zapewnienie dobrostanu i pomyślności mieszkańcom wiosek. W tym celu pośredniczą pomiędzy światem ludzi i nie-ludzi (apus i pachamamas), a dzięki rytuałom szamanistycznym zapewniają zdrowie, płodność zwierząt oraz dobre plony. Świat Q’eros współtworzą bowiem ludzkie i nie-ludzkie byty osobowe związane ze sobą siecią stałych relacji, które polegają na transferze substancji życiowych co wyrażane jest w terminach „karmienia się wzajemnie” (schemat wzajemności) lub „karmienie się kimś innym” (schemat drapieżczości). W tym kontekście praktyki szamanistyczne polegają na utrzymywaniu równowagi pomiędzy światem ludzi i nie-ludzi poprzez określone rytuały, które mają na celu karmienie nie-ludzi, którzy w akcie wzajemności obdarowują ludzi zdrowiem i obfitością. Tekst ukazuje charakterystykę praktyk szamanistycznych Q’eros z uwzględnieniem inicjacji oraz rytuałów leczniczych, które stanowią przykład relacji wzajemności (schemat wymiany).
Źródło:: Lud; 2019, 103
0076-1435
Pojawia się w:: Lud
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:: W poszukiwaniu autentyczności: kultura polska i natura teorii postkolonialnej
Seeking the Authentic: Polish Culture and the Nature of Postcolonial Theory
Autorzy:: Bill, Stanley
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1009815.pdf
Data publikacji:: 2014-01-01
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: postcolonial theory
Polish conservatism
authentic culture
Ewa Thompson
Maria Janion
Vivek Chibber
teoria postkolonialna
polski konserwatyzm
autentyczna kultura
Opis:: W Polsce, teoria postkolonialna okazała się bardzo atrakcyjna dla myślicieli związanych z konserwatywną prawicą. Jest to zaskakujące, gdy wziąć pod uwagę fakt, że w swoich kanonicznych formach teoria postkolonialna bardzo dużo zawdzięcza teoriom marksistowskim, postmodernistycznym czy feministycznym. Autor rozpoczyna ten artykuł od zbadania owego paradoksu, dociekając, dlaczego omawiana teoria jest tak atrakcyjna dla konserwatywnych intelektualistów i jaki czynią z niej użytek. Teoria postkolonialna pojawiła się jednak w Polsce także w bardzo odmiennym kontekście ideologicznym – a mianowicie w pracach Marii Janion, która sytuuje się raczej na przeciwległym ideologicznym biegunie współczesnych polskich „wojen kulturowych”. W proponowanej analizie autor sugeruje, że podstawowy repertuar wyobrażeniowy, stojący za pozornie sprzecznymi wizjami polskiej przeszłości i przyszłości, może się okazać w dużej mierze wspólny. Mając to na uwadze, odnosi on omawiany przypadek do szerszych dyskusji dotyczących samej natury teorii postkolonialnej.
In Poland, postcolonial theory has proven especially attractive to various thinkers associated with the conservative right. This is surprising when we consider that postcolonial theory in its canonical forms owes a great deal to Marxist, postmodernist and feminist theories. The author begins by examining this paradox, assessing why the theory might be so appealing to conservative intellectuals and how they have employed it. Yet postcolonial theory has also appeared in a very different ideological context – namely, in the work of Maria Janion, who belongs to the opposing side of the ideological divide in Poland’s contemporary “culture wars” between “traditionalist” and “progressive” factions. The author suggests that the fundamental imaginative repertoires fueling quite disparate visions of Poland’s past and future may turn out to have a great deal in common. On this basis, he brings the Polish case into broader discussions on the very nature of postcolonial theory.
Źródło:: Praktyka Teoretyczna; 2014, 11, 1; 107-127
2081-8130
Pojawia się w:: Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:: Theoros Lem. Gry (w) teorii
Theoros Lem. Games (in) Theory
Autorzy:: Żywiołek, Artur
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/445494.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:: game,order,fortuity,theory,nature,culture
gra,ład,przypadek,teoria,natura,kultura
Opis:: The article is an attempt to characterize literary theoretical and cultural views of Stanisław Lem. Basic components of his worldview include the “game” category, which, on the one hand, determines what is accidental (random), on the other hand, the “game” determines a broad philosophical context referring to the questions about the purposefulness (teleological aspect) of Nature and the rules governing culture genesis. Some analogies to the probabilistic concept of the game can be found in Truth and Method by Hans-Georg Gadamer, who finds the similarity of the “game” to the “movement of nature”. According to Gadamer, Nature is a specific pattern of “art-game”. In turn, according to Stanisław Lem, culture is an “anti- -randomness device”, a man’s answer to the not fully known laws/rules of Nature.
W artykule podjęta została próba charakterystyki teoretycznoliterackich i kulturologicznych poglądów Stanisława Lema. Do podstawowych składników światopoglądu autora Filozofii przypadku należy kategoria „gry”, określająca z jednej strony to, co przypadkowe (losowe), z drugiej jednak strony „gra” wyznacza szeroki kontekst filozoficzny odnoszący się do pytań o celowość (teleologiczność) Natury i reguły, którym podlega kulturogeneza. Pewne analogie do probabilistycznej koncepcji gry dostrzec można na kartach Prawdy i metody Hansa-Georga Gadamera, który odnajduje podobieństwo „gry” do „ruchu przyrody”. Według Gadamera Natura jest swoistym wzorcem „sztuki-gry”. Z kolei zdaniem Stanisława Lema kultura jest „urządzeniem przeciwlosowym”, odpowiedzią człowieka na nieznane w pełni prawa/reguły Natury.
Źródło:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2019, 7; 123-136
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:: Sztuka w przestrzeni parku jako wielowątkowe zjawisko w kontekście natura - kultura
Art in park space as a multithread phenomenon in a context of nature - culture
Autorzy:: Kępkowicz, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/369450.pdf
Data publikacji:: 2010
Wydawca:: Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:: park
natura
sztuka
nature
art
Opis:: Na formę wizualną projektowanych parków miejskich w Polsce mają wpływ przede wszystkim dwa czynniki - współczesne tendencje projektowe oraz oczekiwania mieszkańców miast. Pierwsze zakładają wprowadzanie do kompozycji parkowych wyrazistych form przestrzennych. Użytkownicy parków oczekują zaś wyważonych form bazujących na walorach przyrodniczych. Jak połączyć te rozbieżności? Rozwiązaniem może być wprowadzanie form plastycznych jakby mimochodem i na różnych poziomach kompozycji parku tak, aby te dwa wątki - natury i kultury, wzajemnie się przenikały.
Visual form of planned city parks is affected mainly by two factors: contemporary landscaping tendencies and expectations of the citizens. The first assume implementation of expressivespatial forms into the composition while the second expect balanced forms based on natural values of parks. How do you bring together those two trends? Introduction of artistic forms "by the way" and on different levels of the park's composition in a way to make those two trends of nature and culture interfuse is the answer.
Źródło:: Przestrzeń i Forma; 2010, 13; 57-70
1895-3247
2391-7725
Pojawia się w:: Przestrzeń i Forma
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:: Natura – człowiek – kultura w twórczości Janusza Stanisława Pasierba
Nature – man – culture in the works of Janusz Stanisław Pasierb
Autorzy:: Reszczyk, Agnieszka
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/564436.pdf
Data publikacji:: 2012-04-04
Wydawca:: Akademia Pomorska w Słupsku
Opis:: Janusz Stanisław Pasierb develops his conception of culture around two descriptions pre-senting the creation of the human being and the world, shaped in the spirit of the priestly and Yahvistic tradition. The descriptions show that man has been able to transcend nature already from the beginning. Therefore, the escape from paradise has become a symbol of man’s exis-tential condition. It represents the essence of man’s culture-forming activity which must be undertaken by the human being due to his origin from God. Culture, as a form of man’s es-cape from paradise, turns out to be the only way of returning to the Father’s house.
Źródło:: Świat Tekstów. Rocznik Słupski; 2011, 9; 179-192
2083-4721
Pojawia się w:: Świat Tekstów. Rocznik Słupski
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:: Ecological art in Poland - can works of art shape respectful attitude towards nature?
Sztuka ekologiczna w Polsce - czy dzieła sztuki mogą kształtować postawę szacunku do przyrody?
Autorzy:: Worłowska, M.
Marko-Worłowska, M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/106575.pdf
Data publikacji:: 2010
Wydawca:: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:: eco-art
ecological education
nature-culture relation
sztuka ekologiczna
edukacja ekologiczna
relacje natura-kultura
Opis:: The protection of the environment is possible only in society that is aware of the problems concerning nature and properly educated. Ecological education has to include all elements related to existence of human on the Earth. The art plays an important role in ecological education. Artistic performances can provide information concerning environmental problems and can shape respectful attitude towards nature. The aim of the paper is to investigate the relations of two apparently contradictory notions that are nature and culture and to present artistic activities representing ecological art (eco-art) in Poland, derived from discussed relations. The paper attempts to prove that in spite of the fact that the very phrase nature and culture emphasizes rather the difference of incompatible things and not the common aspects of two, natural and cultural domains interpenetrate, influence, and inform each other. Owing to the interdisciplinary research each domain gains in depth and interest. The article concentrates as well on the analysis of the particular works of art of some Polish artists creating ecological art who are: Jaroslaw Kozakiewicz, Teresa Murak, and Jerzy Dmitruk. Despite the fact, that the term ecological art is not precise and therefore its status is not self-evident and self-apparent, the unifying factor of all activities of discussed artists is their common inspiration. Their origin is derived from authentic need of people to prevent tragic condition of our Planet. The aim of all ecological artistic activities is the call for environmental protection and reflection that causes change of lifestyle of the recipients.
Ochronę środowiska przyrodniczego można skutecznie realizować tylko w społeczeństwie uwrażliwionym na przyrodę i przyrodniczo wyedukowanym. Edukacja prośrodowiskowa musi łączyć w sobie wszystkie elementy związane z egzystencją człowieka na Ziemi. Sztuka jako forma edukacji ekologicznej spełnia wiele ról. Oddziaływanie przez sztukę stwarza możliwości dostarczania informacji na temat problemów środowiskowych i kształtowania postawy szacunku do przyrody. Celem tej pracy jest zbadanie relacji, zależności i punktów styku dwóch przeciwstawnych z pozoru pojęć, jakimi są natura (przyroda) i sztuka, oraz omówienie wynikających z tych relacji zjawisk artystycznych, wpisujących się w nurt sztuki ekologicznej na gruncie polskim. Praca próbuje udowodnić, że, pomimo iż samo wyrażenie natura i kultura podkreśla raczej różnice niewspółdziałających ze sobą zjawisk, a nie wzajemnych zależności, te dwie dziedziny informują się nawzajem i wpływają na siebie. Koncentruje się też na analizie wybranych działań artystycznych polskich artystów, którzy tworzą dzieła o charakterze ekologicznym. Praca przedstawia takich twórców sztuki ekologicznej w Polsce, jak: Jarosław Kozakiewicz, Teresa Murak i Jerzy Dmitruk. Mimo że termin sztuka ekologiczna nie jest precyzyjny i ma charakter umowny, to wyżej wymienionych artystów i dzieła sztuki ekologicznej łączy to, że wypływają one z autentycznej potrzeby ludzi i ekologicznie trudnej sytuacji Ziemi. Celem artystów jest głęboko ekologiczny przekaz, będący wezwaniem do działań w obronie Ziemi oraz refleksja dążąca ku zmianie stylu życia odbiorcy.
Źródło:: Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology; 2010, 15, 1; 17-20
2084-4506
Pojawia się w:: Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:: Tropem genewskich korzeni Jana Jakuba. Kalwińskie źródła koncepcji relacji między naturą a kulturą w fi lozofi i Rousseau
Autorzy:: Kucharczyk, Janusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/706332.pdf
Data publikacji:: 2012-03-01
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: J. Kalwin
J.J. Rousseau
Oświecenie
Reformacja
antropologia
Opis:: Jan Jakub Rousseau (1712-1778) jest filozofem Oświecenia, ale i genewczykiem, wychowanym w tradycji Jana Kalwina (1509-1564). W istocie jego filozofia wykazuje wiele głębokich podobieństw do teologii wielkiego reformatora. Posiadają one podobny schemat, ogólna struktura obu systemów jest taka sama. Są one opowieściami o pięknie stworzonego przez Boga świata i pierwotnej natury ludzkiej, o jej upadku oraz powrocie do doskonałości. Nie są ani racjonalizmem, ani irracjonalizmem, szanując rozum, w centrum ustawiają element intuitywny. Teologia naturalna jest w obu systemach podobna, widać też takie same elementy w mówieniu o Bogu. Podobne są też ich filozofie polityczne, oscylujące między demokratyzmem a autorytaryzmem, radykalizmem a konserwatyzmem. Pojęcia teologiczne Kalwina zostają jednakże zastąpione pojęciami antropologicznymi u Rousseau, odejście od Boga zostaje zastąpione przez odejście od natury, funkcję Ducha Świętego zaś przejmuje sumienie, tak natura stworzona, upadła i odrodzona zlewają się w jedno. W ten sposób teologia staje się antropologią, człowiek zastępuje Boga. Rousseau otwiera drogę, którą pójdą potem przedstawiciele „lewicy heglowskiej”.
Źródło:: Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 297-316
1230-1493
Pojawia się w:: Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:: Czy dzieła sztuki mogą kształtować postawę szacunku do przyrody - sztuka ekologiczna w Polsce
Can works of art shape respectful attitude towards nature? - Ecological art in Poland
Autorzy:: Worłowska, M.
Marko-Worłowska, M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/126173.pdf
Data publikacji:: 2010
Wydawca:: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:: sztuka ekologiczna
edukacja ekologiczna
relacje natura-kultura
eco-art
ecological education
performance
nature-culture relation
Opis:: Ochronę środowiska przyrodniczego można skutecznie realizować tylko w uwrażliwionym na przyrodę i przyrodniczo wyedukowanym społeczeństwie. Edukacja prośrodowiskowa musi łączyć w sobie wszystkie elementy związane z egzystencją człowieka na Ziemi. Sztuka jako forma edukacji ekologicznej spełnia wiele ról. Oddziaływanie przez sztukę stwarza możliwości dostarczania informacji na temat problemów środowiskowych i kształtowania postawy szacunku do przyrody. Celem pracy jest zbadanie relacji, zależności i punktów styku dwóch przeciwstawnych z pozoru pojęć, jakimi są natura (przyroda) i sztuka, oraz omówienie wynikających z tych relacji zjawisk artystycznych, wpisujących się w nurt sztuki ekologicznej na gruncie polskim. Praca próbuje udowodnić, że, pomimo iż same słowa natura i kultura raczej podkreślają różnice niewspółdziałających ze sobą pojęć, a nie wzajemne zależności, to te dwie dziedziny informują się nawzajem i wpływają na siebie. Artykuł skupia się też na analizie wybranych działań artystycznych polskich artystów, którzy tworzą dzieła o charakterze ekologicznym. Praca przedstawia takich twórców sztuki ekologicznej w Polsce, jak: Jarosław Kozakiewicz, Teresa Murak i Jerzy Dmitruk. Mimo że termin sztuka ekologiczna nie jest precyzyjny i ma charakter umowny, to wyżej wymienionych artystów i dzieła sztuki ekologicznej łączy to, że wypływają one z autentycznej potrzeby ludzi i tragicznej sytuacji Ziemi. Ich celem jest głęboko ekologiczny przekaz, będący wezwaniem do działań w obronie Ziemi oraz refleksja dążącą ku zmianie stylu życia odbiorcy.
The protection of the environment is possible only in society that is aware of the problems concerning nature and properly educated. Ecological education has to include all elements related to existence of human on the Earth. The art plays an important role in ecological education. Artistic performances can provide information concerning environmental problems and can shape respectful attitude towards nature. The aim of the paper is to investigate the relations of two apparently contradictory notions that are nature and culture and to present, derived from discussed relations, artistic activities representing ecological art (eco-art) in Poland. The paper attempts to prove that in spite of the fact that the very phrase nature and culture emphasises rather the difference of incompatible things and not the common aspects of two, natural and cultural domains interpenetrate, influence, and inform each other. Their interdisciplinary studies, owing to interdisciplinary research each domain gains in depth and interest. It concentrates as well on the analysis of the particular works of art of Polish artist creating ecological art who are Jarosław Kozakiewicz, Teresa Murak, and Jerzy Dmitruk. Despite of the fact that the term ecological art is not precise and therefore its status is not self-evident and self-apparent, the unifying factor of all activities of discussed artists and ecological artistic activities is their common inspiration. Their origin is derived from authentic need of people to prevent tragic condition of our Planet. The aim of all ecological artistic activities is the call for environmental protection and reflection that causes change of lifestyle of the recipients.
Źródło:: Proceedings of ECOpole; 2010, 4, 2; 507-514
1898-617X
2084-4557
Pojawia się w:: Proceedings of ECOpole
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:: WYCHOWANIE EKOLOGICZNE W DRUGIEJ RZECZPOSPOLITEJ
ECOLOGICAL EDUCATION IN THE SECOND REPUBLIC OF POLAND
Autorzy:: Wolter, Edyta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/550053.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:: wychowanie ekologiczne, Druga Rzeczypospolita, natura, kultura,
dziedzictwo narodowe
Ecological education, cultural heritage, the second Republic of
Polska
Opis:: Celem artykułu jest analiza, interpretacja oraz krytyka celowo wybranych przykładów źródeł drukowanych w zakresie wychowania ekologicznego w Polsce międzywojennej (1918-1939). Stanowią antecedencje najnowszych kierunków rozwoju edukacji ekologicznej w Polsce, a także są wpisane w pozytywny status tradycji – dziedzictwa kultury polskiej. W omawianym okresie historycznym zwrócono uwagę na wartość zależności natury i kultury, a wychowanie ekologiczne do ochrony środowiska życia pojmowane było jako działalność ujmowana w kategorii prądu kulturowego – wartości kulturotwórczej związków człowieka i środowiska przyrody. Wyjaśniano, że kultura jest częścią środowiska życia, a jakość środowiska społeczno-przyrodniczego oraz myślenia i działania w kategoriach ekologicznych stanowi implikację całokształtu dziedzictwa kultury polskiej, tzn. w/w problemy nie powinny być wyjaśniane oddzielnie, lecz systemowo i wieloaspektowo.
The aim of article is to analyze, criticize and interpret deliberately selected examples of printed sources – within the scope of ecological education in the Republic of Poland between the two World Wars (1918-1939). The said sources constitute antecedences of the newest directions of ecological education development in Poland, as well as they form a positive status of the tradition – Polish cultural heritage. During the discussed historical period one’s attention was drawn to the value of close relation between the nature and culture, and ecological education for the environment protection was understood as a social activity expressed as a cultural trend – culture – forming value of relations between a man and the natural environment. It was explained that culture forms a part of the environment whereas quality of the social and the natural environment as well as thinking and acting in terms of ecology constitute implication of the entirety of Polish cultural heritage, i.e. the aforementioned issues should not be discussed separately, but from the perspective of many aspects and a systemic approach.
Źródło:: Forum Pedagogiczne; 2011, 2; 119-147
2083-6325
Pojawia się w:: Forum Pedagogiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:: III International Interdisciplinary Conference “Nature-Culture-Man”, Kraków, 23rd–25th June, 2017, Poland
III Międzynarodowa Interdyscyplinarna Konferencja „Natura-Kultura-Człowiek”, Kraków, 23–25 czerwca 2017, Polska
Autorzy:: Kocoń, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2179304.pdf
Data publikacji:: 2017-12-31
Wydawca:: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Źródło:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Naturae; 2017, 2; 204-207
2543-8832
2545-0999
Pojawia się w:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Naturae
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:: Transhumanistyczna denaturalizacja w świetle ekologii integralnej
The Transhuamanist Denaturalization in the Light of Integral Ecology
Autorzy:: Grabińska, Teresa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/20433656.pdf
Data publikacji:: 2022-07-26
Wydawca:: Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu
Tematy:: ecological crisis
modern technologies
transhumanism
personalism
nature-culture relation
kryzys ekologiczny
nowoczesne technologie
transhumanizm
personalizm
relacja natura–kultura
Opis:: Sprostanie wyzwaniom kryzysu ekologicznego jest stałą troską Kościoła. Od lat 60. ubiegłego wieku kolejne dokumenty Stolicy Apostolskiej przedstawiają nie tylko zagrożenia, ale także sposoby rozwiązywania kryzysu, np. poprzez wdrażanie programu ekologii ludzkiej, sformułowanego przez św. Jana Pawła II, lub jej pochodnej – w postaci ekologii integralnej papieża Franciszka, ogłoszonej w encyklice Laudato si’. W niniejszym artykule przedstawia się nową postać zagrożeń naturalności (tzw. denaturalizację) istnienia człowieka i innych jestestw, jakie niosą z sobą nowe zintegrowane technologie, ale nie ze względu na czysto technologiczne cele i metody, lecz ze względu na sposób wykorzystania osiągnięć postulowany w ideologii transhumanizmu. Rozważane są w kontekście transhumanizmu i posthumanizmu problemy redukcji naturalistycznej versus kulturalistycznej człowieka i jego wytworów. Posthumanistyczna wizja wirtualizacji bytu, nie tylko człowieczego, jest dyskutowana także z pozycji sposobu istnienia przedmiotu intencjonalnego. W wyniku rozważań personalistyczna koncepcja człowieka okazuje się ideową przeciwwagą dla trans- i posthumanistycznej wizji ludzkiego bytu, wzbogacającą technologią własną kondycję psychofizyczną, jak i otoczenie ludzkie oraz przyrodnicze.
Facing the challenges of the ecological crisis is a constant concern of the Catholic Church. Since the 1960s, successive documents of the Holy See present not only threats but also ways of solving the crisis, such as by implementing the program of human ecology formulated by St John Paul II or its derivative – Pope Francis’ integral ecology announced in the encyclical Laudato si’. The article presents a new form of threats to the naturalness (the so-called denaturalization tendency) of the existence of man and other entities, which are brought by new integrated technologies, but not because of purely technological goals and methods, but because of the way of exploiting achievements as postulated in the ideology of transhumanism. The problems of naturalistic versus culturalist reduction of man and his products are considered in the context of transhumanism and posthumanism. The posthumanist vision of the virtualization of being, not only of a human, is also discussed from the point of view of the way of existence of an intentional object. As a result of the considerations, the personalistic concept of man turns out to be an objective counterbalance to the trans- and posthumanist visions of human existence: human person is able to enrich its own psycho-physical condition as well as the human and natural environment with technology.
Źródło:: Wrocławski Przegląd Teologiczny; 2022, 30, 1; 277-304
2544-6460
Pojawia się w:: Wrocławski Przegląd Teologiczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:: Jaka przyszłość czeka muzeum archeologiczne? Dyskusja z tezami zawartymi w książce Moniki Stobieckiej: Natura artefaktu, kultura eksponatu. Projekt krytycznego muzeum archeologicznego
What is the future of archaeological museum? A discussion with theses presented in a book by Monika Stobiecka: Natura Artefaktu, Kultura Eksponatu. Projekt Krytycznego Muzeum Archeologicznego
Autorzy:: Pawleta, Michał
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2044187.pdf
Data publikacji:: 2021-12-30
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: archaeological museum
archaeological theory
new materialism
artifacts
exhibits
Opis:: This article is of polemical nature. It discusses main theses of the recently published book by Monika Stobiecka: Natura artefaktu, kultura eksponatu. Projekt krytycznego muzeum archeologicznego (2020). The book presents contemporary archaeology as a very innovative discipline striving for interdisciplinarity and extending beyond traditional research issues and borders. At the same, the authoress postulates a need to reorient archaeology and create a new type of archaeological museum, namely critical museum – “museum of life”.
Źródło:: Folia Praehistorica Posnaniensia; 2021, 26; 331-345
0239-8524
2450-5846
Pojawia się w:: Folia Praehistorica Posnaniensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:: Kultura i natura w "Pikniku pod Wiszącą Skałą" Petera Weira oraz w "Zagadce Kaspara Hausera" Wernera Herzoga. Analiza porównawcza
Culture and Nature Phenomena within the Picnic at Hanging Rock directed by Peter Weir and Werner Herzog’s Kaspar Hauser’s Mystery. A comparative Analysis
Autorzy:: Wójcik, Grzegorz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/521224.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:: culture
nature
feature film
protests at the turn of the 60s. and 70s. of the 20th century
Opis:: In my article I focus on two terms – culture and nature, revealed within two important movies for worldwide film history – Picnic at Hanging Rock (1975) directed by Peter Weir and Werner Herzog’s Kaspar Hauser Mystery (1974). A special way of showing these phenomena in both is connected with the protest which took place in western countries in the second part of the 60s and at the beginning of the 70s. In the article I consider different modes of defining both phenomena by the directors, taking into account theories of e.g. Siegmund Freud, Sherry Ortner or Wojciech J. Burszta and trying apply them to my analysis.
Źródło:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura; 2014, 6, 1 "Edukacja kulturowa. Ujęcie monograficzne"; 59-67
2083-7275
Pojawia się w:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:: Opowieści popradzkie. Rzeka Poprad jako korelat dziedzictwa kulturowego polsko-słowackiego pogranicza
Autorzy:: Latocha, Sebastian
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/687331.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:: rzeka Poprad
polsko-słowackie pogranicze
natura i kultura
korelat dziedzictwa kulturowego
dziedzictwo kulturowe
opowieść wspomnieniowa
Opis:: Artykuł przede wszystkim prezentuje współczesne opowieści wspomnieniowe z Popradem na pierwszym planie lub w tle, pochodzące ze środkowego odcinka polsko-słowackiego pogranicza. Inspiracją i kategorią badawczą jest pojęcie „korelatu dziedzictwa kulturowego” autorstwa Stanisława Ossowskiego. Badane z tej perspektywy popradzkie opowieści wspomnieniowe świadczą o silnym związku z Popradem ludzi mieszkających po obu stronach rzeki, której przypisuje się wartości emocjonalne, estetyczne i użytkowe. W świetle studiowanego w artykule materiału Poprad jawi się jako istotny, personifikowany element lokalnego krajobrazu kulturowego, świadek ważnych wydarzeń historii oficjalnej i nieoficjalnej, sceneria wydarzeń niezwykłych, obiekt kontemplacji i adoracji estetycznej bądź przestrzeń pracy i życia codziennego. Opowieści te wydają się potencjalnym, interesującym rezerwuarem motywów dla marketingu miejsca; potencjalnym, lecz prawie nieobecnym w lokalnej polityce promocyjnej i turystycznej.
Źródło:: Łódzkie Studia Etnograficzne; 2019, 58
2450-5544
Pojawia się w:: Łódzkie Studia Etnograficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:: The conditioning of hermeneutic competences of students of pedagogy: nature versus culture and education
Uwarunkowania kompetencji hermeneutycznych studentów pedagogiki: natura a kultura i edukacja
Autorzy:: Kaliszewska, Małgorzata
Klasińska, Barbara
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2132153.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Pedagogiki. Zakład Historii Edukacji
Tematy:: hermeneutic competences
pedagogy students
academic didactics
kompetencje hermeneutyczne
studenci pedagogiki
dydaktyka akademicka
Opis:: Introduction. Hermeneutic competences are connected with responsibility and the ability to understand, read, and shape oneself and the world as meaningful, and constituted by senses whole. In Polish pedagogical literature, they are not characterised by name, they are not spoken or written about explicitly, although they function and are assigned to various groups of skills and abilities. Aim. The main aim of this article is to defi ne the essence of hermeneutic competences and their relationship with other competences during education for social professions. Material and methods. The paper draws on the interdisciplinary literature on hermeneutic competencies and reviews it using the hermeneutic method of text analysis. The study consists of several complementary parts, explaining the genesis and essence of hermeneutic competences, their structure and levels, as well as their conditions and relationship with other competences Results. The conducted analysis shows the sense and necessity of purposeful formation of hermeneutic competences of students of pedagogy (as well as to other social professions) in the course of the carefully considered process of studying-teaching in the higher school and within the framework of learning-self-education. Conclusion. The issue of the presence of hermeneutic competences in academic education requires further research and implementation measures into practice in higher education institutions.
Wprowadzenie. Kompetencje hermeneutyczne związane są z odpowiedzialnością i umiejętnością rozumienia, odczytywania i kształtowania siebie oraz świata jako znaczących, konstytuowanych przez sensy całości. W polskiej literaturze pedagogicznej nie charakteryzuje się z ich nazwy, nie mówi się i nie pisze o nich wprost, chociaż funkcjonują one i są przypisywane do różnych grup umiejętności i sprawności. Cel. Głównym celem prezentowanego artykułu jest określenie istoty kompetencji hermeneutycznych oraz ich związków z innymi kompetencjami w trakcie kształcenia do zawodów społecznych. Materiał i metody. W pracy wykorzystano interdyscyplinarną literaturę przedmiotu na temat kompetencji hermeneutycznych i dokonano jej przeglądu z zastosowaniem hermeneutycznej metody analizy tekstu. Opracowanie składa się z kilku wzajemnie dopełniających się ze sobą części, wyjaśniamy w nim genezę i istotę kompetencji hermeneutycznych, ich strukturę oraz poziomy, a także uwarunkowania i związek z innymi kompetencjami. Wyniki. Z przeprowadzonych analiz wynika sens i konieczność celowego kształtowania kompetencji hermeneutycznych studentów pedagogiki (a także do innych profesji społecznych) w toku starannie przemyślanego procesu studiowania-nauczania w szkole wyższej oraz w ramach uczenia się – samokształcenia. Wnioski. Zagadnienie obecności kompetencji hermeneutycznych w kształceniu akademickim wymaga dalszych badań oraz działań wdrożeniowych do praktyki w szkołach wyższych.
Źródło:: Wychowanie w Rodzinie; 2022, XXVI, (1/2022); 171-188
2082-9019
Pojawia się w:: Wychowanie w Rodzinie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:: Natura – kultura – sacrum. Wzorce autoidentyfikacji jednostki w świetle poezji tatrzańsko-podhalańskiej po 1980 roku
Nature – Culture – Sacrum. Patterns of Individual’s Self-Identification in the Light of Post-1980 Poetry of Tatra and Podhale Region
Autorzy:: Kalus-Korgol, Ewa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/26850681.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Akademia Zamojska
Tematy:: poetry of the Tatra-Podhale region
the etic(al) and emic(al) description of culture and literature
cultural assimilation
identity
sacrum
nature
culture
poezja tatrzańsko-podhalańska
etic(zny) oraz emic(zny) opis kultury i literatury
asymilacja kulturowa
tożsamość
natura
kultura
Opis:: Dwie perspektywy opisu: obiektywnego, punktu widzenia zewnętrznego obserwatora (etic) oraz subiektywnego, „tubylczego punktu widzenia” (emic) określające dwa źródła pochodzenia poetyckich refleksji oraz dwa typy tych doświadczeń różnicujących formy egzystowania z naturo- i kulturosferą wskazują, iż Tatry i Podhale kreowane są na przestrzeń idealną, imaginacyjną, implikującą myśl o centrum odniesień aksjologicznych. Poetyckie wynurzenia wpisują się w dyskurs na temat antropologii miasta i antropologii wsi, tożsamości indywidualnej i grupowej w dobie globalizacji oraz autoidentyfikacji jednostki poprzez proces samookreślenia z grupą etnograficzną, małą ojczyzną, a także kontakt z przyrodą implikującą myśl o sacrum.
The two perspectives of description: objective – the point of view of an external observer (etic), and subjective, „indigenous peoples point of view” (emic) defining two sources of poetic reflection, as well as two types of these experiences differentiating the forms of existence with the sphere of nature and culture, indicate that the regions of Tatra mountains and Podhale are created as an ideal, imaginary space, implying the idea of axiomatic references center. The poetical effusions of feelings are inscribed in the discourse on the anthropology of town and the country, individual and group identity in the times of globalization and self-identification of an individual through the process of self-identification with an ethnic group, a “small homeland”, as well as through contact with nature that implies the idea of sacrum.
Źródło:: Facta Simonidis; 2011, 4, 1; 135-154
1899-3109
Pojawia się w:: Facta Simonidis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:: Problemy ekologiczne w zielonej architekturze miasta
Importance of the ecological problems in the green architecture in the city
Autorzy:: Worłowska, M.
Marko-Worłowska, M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/126755.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:: edukacja ekologiczna
sztuka ekologiczna
relacje natura-kultura
architektura zrównoważona
wertykalne ogrody
environmental education
ecological art
nature and culture relations
sustainable architecture
vertical garden
Opis:: Sztuka pełni szczególną rolę w edukacji ekologicznej, wzbogacając świadomość ekologiczną jej odbiorcy. W artykule omawiane są początki nurtu ekologicznego w sztuce. Koncentruje się on na współczesnych dziełach polskiej architektury powstałych w miastach. Przestrzeń miasta stawia nowe wyzwania architekturze zrównoważonej (sustainable architecture). Koegzystencję zieleni i przestrzeni industrialnej w mieście reprezentują budynki Biblioteki Uniwersyteckiej i Sądu Najwyższego w Warszawie. Interesującym przykładem architektury o formach organicznych, odpowiadającym na problem niedostatku zieleni w mieście jest projekt Architektury Arborealnej Magdaleny Abakanowicz. Prezentowane dzieła architektury są nie tylko próbą ukazania, ale i rozwiązywania problemów ekologicznych, gdyż prowokują one do bardziej świadomego i odpowiedzialnego spojrzenia na środowisko.
Since art has a power to influence mind and spirit many artists create works encouraging to be active in the domain discussed in the paper - the ecology. The artists presented in the paper create so-called ecological art, the fundamental assumption of which is to motivate to ecological actions The presented works of art emphasize the greenery in the city as the crucial element of the urban environment, as well as investigate the relations between artificiality of the city buildings and their natural components. Example illustrating the discussed is the Library Garden of the University of Warsaw, designed by Irena Bajerska. The building constitutes a vertical gardens where the visitors may admire a multiplicity of plant species and varieties, planted in different parts. The second example of the green architecture in capital of Poland is the facade of The Supreme Court Building (designed by Marek Budzynski, Zbigniew Badowski and associates) that is a public building which questions frontiers between culture and nature. The best known Polish artist in the world Magdalena Abakanowicz said “The art does not solve problems, but it alerts us to their existence” created a project of so called arboreal architecture. Her tree-houses, designated for Paris, are meant to be covert with greenery vegetations vertical gardens.
Źródło:: Proceedings of ECOpole; 2011, 5, 1; 342-347
1898-617X
2084-4557
Pojawia się w:: Proceedings of ECOpole
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:: Bukoliczne bestiarium Szymona Szymonowica. Między naturą a kulturą
Szymon Szymonowic’s Bucolic Bestiary. Between Nature and Culture
Буколический бестиарий Шимонa Шимоновичa. Между природой и культурой
Autorzy:: Krawiec-Złotkowska, Krystyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2054730.pdf
Data publikacji:: 2021-12-21
Wydawca:: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:: бестиарий
идиллия
условность
миф
cтаропольское наследие
bestiarium
sielanka
konwencja
mit
dziedzictwo staropolskie
bestiary
idyll
convention
myth
Old-Polish heritage
Opis:: W artykule są przedstawione i omówione zjawiska związane z fauną występujące w bukolicznej poezji Szymona Szymonowica. Przedmiotem analizy są utwory wydane w zbiorze Sielanki i pozostałe wiersze polskie. Bestiarium z wierszy renesansowego autora, twórcy polskiej sielanki, jest analizowane w kontekście tradycji biblijnej i mitycznej. Zwrócono też uwagę na staropolskie i europejskie dziedzictwo kulturowe, ujęcia konwencjonalne i zrywające z konwencją oraz filiacje z polsko-ruską etnografią. Zbadano naturalny i kulturowy wymiar relacji zwierząt i człowieka. Egzemplifikacja zwierząt występujących w sielankach Szymonowica umożliwiła również określić funkcje, jaką pełnią one w świecie przedstawionym utworów.
В статье обсуждаются явления, связанные с миром животных, встречающиеся в буколической поэзии Шимона Шимоновича. Предметом анализа являются произведения, опубликованные в сборнике Идиллии и другие польские стихотворения. Бестиарий из стихотворений автора эпохи Возрождения, создателя польской «селянки», анализируется в контексте библейской и мифической традиции. Внимание также уделяется старопольскому и европейскому культурному наследию, традиционным подходам и взглядам, противоречащим обычаям, а также связи с польско-русской этнографией. В статье также исследуются природные и культурные аспекты взаимоотношений животных и человека. Примеры животных, представленных в идиллиях Шимоновича, также позволили определить функцию, которую они играют в изображенном мире произведений.
The article presents and discusses phenomena related to fauna appearing in Szymon Szymonowic’s bucolic poetry. The subject of the analysis is the works published in the collection Sielanki i pozostałe wiersze polskie [Idylls and Other Polish Poems]. The bestiary from the poems of this Renaissance author, the creator of the Polish idyll, is analyzed in the context of biblical and mythical tradition. Attention is also paid to the Old-Polish and European cultural heritage, conventionaland convention-breaking approaches, and affiliations with Polish-Russian ethnography. In the article, natural and cultural dimensions of animal and human relations are also explored. The exemplification of the animals found in Szymonowic’s idylls has also made it possible to determine the functions they play in the world created in those works.
Źródło:: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies; 2021, 2 (8); 1-23
2719-2687
2451-3849
Pojawia się w:: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:: Złudzenia mężczyzn, złudzenia kobiet – o iluzoryczności płci
Autorzy:: Sak, Wojciech
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2031046.pdf
Data publikacji:: 2019-12-16
Wydawca:: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:: feminism
gender studies
sex differences
nature and nurture
feminizm
studia nad płcią kulturowo-społeczną
różnice płci
natura i kultura
Opis:: The review of Delusions of Gender: The Real Science Behind Sex Differences by Cordelia Fine presents the author’s attempt to interpret the intricacies of the scientific literature related to the relationship between the mutual influence of culture and biology (especially neurobiology) on the creation of gender differences. Cordelia Fine pays attention to the lack of conclusive research on differences between the sexes and reveals probable causes of still strong gender stereotyping such as socio-cultural beliefs, neurosexism and unfavorable conditions for gender equal education.
Źródło:: Tematy i Konteksty; 2019, 14, 9; 751-758
2299-8365
Pojawia się w:: Tematy i Konteksty
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:: IV International XI Interdisciplinary Conference on “Nature–Human–Culture” Cracow, June 14th–17th, 2018
IV Międzynarodowa VIII Krajowa Interdyscyplinarna Konferencja „Natura–Człowiek–Kultura”, Kraków, 14–17 czerwca, 2018
Autorzy:: Gruca, Arkadiusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2176847.pdf
Data publikacji:: 2018-12-31
Wydawca:: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Źródło:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Naturae; 2018, 3; 186-190
2543-8832
2545-0999
Pojawia się w:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Naturae
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:: O starym sporze: natura czy kultura – w perspektywie onomastycznej [Małgorzata Rutkiewicz-Hanczewska, Neurobiologia nazywania]
About an old dispute: nature or culture - in an onomastic perspective [Małgorzata Rutkiewicz-Hanczewska, Neurobiologia nazywania]
Autorzy:: Skowronek, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1928057.pdf
Data publikacji:: 2017-11-10
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: Małgorzata Rutkiewicz-Hanczewska
Neurobiologia nazywania
Źródło:: Onomastica; 2017, 61/1; 295-300
0078-4648
Pojawia się w:: Onomastica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:: Despotyczne oko? Romantyczne unaukowienie obrazu natury (Słowacki–Bacon, Mickiewicz–Kepler)
The despotic eye? Romantic scientification of the vision of nature (Słowacki–Bacon, Mickiewicz–Kepler)
Autorzy:: Leszczyński, Marcin
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1954114.pdf
Data publikacji:: 2021-11-30
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: Juliusz Słowacki
Adam Mickiewicz
Francis Bacon
Johannes Kepler
nature and culture
literature and science
astronomy
natura i kultura
literatura i nauka
astronomia
Opis:: Artykuł prezentuje, dekonstruując dychotomię natura–kultura, jak w okresie romantyzmu obraz natury filtrowany był przez kulturowe matryce – zwłaszcza związane z rozwojem nauk ścisłych, a więc z poznaniem, które postrzegano najczęściej jako oparte na zmysłach, czysto materialne. Nauka, sama uwikłana w kulturę i społeczeństwo, dostarczała tworzywa do nowej poetyki natury wraz z repertuarem kodów kulturowych. Na przykładzie Mickiewicza i Słowackiego ukazane zostanie, jak mogła współistnieć stara astronomia (poetycko i estetycznie atrakcyjna, choć powszechnie już odrzucona) obok nowszych odkryć (Kepler), a wraz z nowożytnym empiryzmem i materializmem (Bacon) można było zespolić spirytualizm, korzystając z tej samej metody poznawczej (indukcja).
The article discusses and deconstructs the nature-culture dichotomy, examining how the image of nature in Romanticism was filtered through cultural matrices, especially in connection with the development of natural sciences, and the concept of cognition, which was most often perceived as based on the senses. Science, rooted in culture and society, and various cultural codes influenced a new poetics of nature. The analysis of the works by Mickiewicz and Słowacki demonstrates that old astronomical theories (attractive in terms of poetics and aesthetics, though widely rejected) co-existed in poetry alongside newer discoveries (Kepler), ultimately allowing poets to combine modern empiricism and materialism with spiritualism using the same method (inductive reasoning).
Źródło:: Forum Poetyki; 2021, 24; 42-61
2451-1404
Pojawia się w:: Forum Poetyki
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:: Sposoby rozumienia „kultury” przez prymatologów
How Primatologists Understand “Culture”
Autorzy:: Stępień, Mateusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/427430.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: kultura
naturalizacja nauk społecznych
prymatologia
natura i kultura
transmisyjne ujęcie kultury
culture
naturalization of the social sciences
primatology
nature and culture
cultural transmission theory
Opis:: Celem niniejszego artykułu jest rekonstrukcja i omówienie sposobów definiowania „kultury” przez prymatologów. Temat ten nie doczekał się opracowania nawet w obrębie samej prymatologii, nie mówiąc już o naukach społecznych, które powinny być zainteresowane dynamicznym rozwojem studiów nad „kulturą” u naczelnych innych niż człowiek. Niniejszy tekst wypełnia lukę w tym zakresie. Rozważania badaczy małp zostaną sprowadzone do czterech rozłącznych typologii, z których każda dotyczy innego aspektu proponowanych definicji „kultury”. Ich omówienie przybliży i uporządkuje to, jak prymatolodzy rozumieją „kulturę”. Umożliwi to również wskazanie dominującego w prymatologii ujęcia „kultury”, a także określenie kierunku zmian w tym zakresie. Jak zostanie pokazane, nie tylko niektórzy prymatolodzy dystansują się od mocnych tez „prymatologii kulturowej”, ale nawet wśród rzeczników tego podejścia nie ma jednego sposobu definiowania „kultury”.
he aim of this article is to reconstruct and discuss the ways in which “culture” is defined in primatology. Surprisingly, this task has not yet been undertaken even within primatology, not to mention the social sciences, which should have a strong interest in new currents in studying the “cultures” of non-human primates. This paper fills an important gap in the literature on how primatologists understand “culture.” Primatologists’ approaches to “culture” are reduced to four separate typologies, each relating to a different aspect of the proposed definitions of “culture.” Discussing these typologies brings to light how primatologists understand “culture.” This also makes it possible to indicate the dominant view of “culture” in primatology and to point to directions of change. As will be shown, not only do certain primatologists distance themselves from the more far-reaching ideas of “cultural primatology” but even among representatives of this approach there is no one manner of defining “culture.”
Źródło:: Studia Socjologiczne; 2017, 2(225); 23-44
0039-3371
Pojawia się w:: Studia Socjologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:: Natura i kultura prowincji Kerala w Indiach - tradycyjne i współczesne budowanie w zgodzie z otoczeniem
Nature and culture of the Kerala province in India - traditional and modern construction in harmony with the environment
Autorzy:: Patoczka, P. M.
Jose, R.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/369556.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:: krajobraz naturalny i kulturowy
zasady i prawidłowości gospodarowania
natural and cultural landscape
principles and regularity of planning
Opis:: Budowanie w pięknym niemal naturalnym otoczeniu jest wielką sztuką. Wymaga to poznania zasad i prawidłowości, prostych i zrozumiałych dla każdego oraz znajomości praw rządzących przyrodą. Wykorzystanie dostępnych w naturze materiałów i doświadczenie pory monsunowej wymusza najsprawniejsze, ekonomiczne rozwiązania. Dużą rolę odgrywa zgodność z porami roku, wytrwałość i wiara w wykonywane dzieło, potem dopiero technologia, coraz nowocześniejsze materiały i odwieczne prawa. Niniejsze studium dowodzi czego możemy nauczyć się w dalekim, hinduskim stanie Kerala, zasiedlonym od czasów prehistorycznych. Istotny jest więc wybór miejsca i materiałów budowlanych – doświadczony przez wieki i ciągle doskonalony.
Building in a beautiful almost natural environment is a skill that requires knowledge of the principles and regularities which are simple and understandable for everyone as well as knowledge of the nature of things, knowledge of the laws governing nature, experiencing the monsoon season, the use of naturally available materials; poverty imposes the most efficient, cost-effective solutions. Harmony with the seasons, perseverance and faith, social and caste-like organization, only later comes the technology, increasingly modern materials and better law. The study shows what we can learn in a distant Indian province inhabited since prehistoric times, experiencing the monsoon season and the great waves of the ocean, so the choice of location and construction materials is affected by centuries of experience.
Źródło:: Przestrzeń i Forma; 2014, 21; 195-212
1895-3247
2391-7725
Pojawia się w:: Przestrzeń i Forma
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:: Transsexualität: Identitätsfindungsprozess im Spannungsfeld von Natur, Kultur und persönlicher Reifung. Eine theologisch-ethische Auseinandersetzung
Transsexualism: the process of searching for identity in the field of tension between nature, culture and personal maturation. The theological and ethical dispute
Transseksualizm: proces poszukiwania tożsamości w polu napięcia między naturą, kulturą i dojrzewaniem osobowym. Spór teologiczno-etyczny
Autorzy:: Lintner, Martin M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/475203.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:: Transsexualität
sexuelle Identität
Gender
sexuelle Selbstbestimmung
Verhältnis Natur-Norm
Transsexuality
sexual identity
gender
sexual self-determination
nature – standard relation
Transseksualizm
tożsamość seksualna
seksualne samostanowienie
relacja natura – norma
Opis:: Bei der Transsexualität handelt es sich um eine Form vorgefundener, also nicht frei gewählter sexueller Identität, die dadurch gekennzeichnet ist, dass das biologische Geschlecht vom psychologischen abweicht. Jemand hat das subjektive Gefühl, „im falschen Körper zu leben“, weil er sich als Frau erlebt, obwohl er einen männlichen Körper hat, oder umgekehrt. Diese Dysphorie kann im Letzten nicht überwunden werden, da das biologische (besser: das genetische) Geschlecht trotz der Möglichkeit, durch hormonelle Therapien oder chirurgische Eingriffe den Körper phänotypisch dem psychologischen Geschlecht anzupassen, nicht verändert werden kann. Es bleibt also eine Dissoziation zwischen den biologischen Grundlagen und dem sexuellen Selbstkonzept bestehen. Für transsexuelle Menschen kann daher die Aufgabe, ihre Geschlechtlichkeit anzuerkennen und anzunehmen, schwierig sein. Sie benötigen deshalb von ihrem sozialen Umfeld nicht nur die Vermeidung jeglicher Diskriminierung, sondern auch Unterstützung im Prozess, sich in ihrer Leib-Seele-Einheit als eine integrale Persönlichkeit zu entfalten, damit sie ihre Identität finden und entwickeln können. Die Problematik ordnet sich ein in die grundsätzliche Diskussion um das Verhältnis zwischen biologischer, sozio-kultureller und psychologischer Geschlechtsidentität. Diese unterschiedlichen Aspekte der sexuellen Identität können zwar nicht voneinander getrennt werden, sind aber zu differenzieren. Beim Recht auf sexuelle Selbstbestimmung innerhalb der Gender-Debatte geht es nicht darum, dass jemand seine sexuelle Identität nach Belieben wählen und wechseln kann, sondern dass ihm das Recht zugestanden wird, die ihm vorgegebene und durch unterschiedliche biologische, sozio-kulturelle etc. Faktoren mitbedingte Geschlechtsidentität zu erkennen, anzunehmen und zu gestalten.
Transsexualism concerns the form of found, not freely chosen sexual identity, which is characterized by the fact that biological sex is different from the psychological one. Somebody may have a subjective feeling of „living in a unsuitable body“, because he experiences himself as a woman, despite having a male body, and conversely. This gender dysphoria cannot be ultimately overcome, because a biological (i.e. genetical) sex cannot be changed, despite the possibility of matching the body phenotypically to psychological gender by hormone therapy or surgery. What remains is a dissociation between the biological foundations and sexual self-perception. Therefore, the task of recognition and acceptance of their sexuality can be difficult for transsexuals. So, they need not only prevention of discrimination from their social environment, but they also need support in the process of developing themselves in the corporeal and spiritual unity, so that they could find and develop their identity. This puts the issue in a fundamental debate on the relationship between biological, socio-cultural and psychological gender identity. These different aspects of sexual identity cannot be separated from each other, but they must be distinguished. Within the right to sexual self-determination, the gender debate does not mean that anyone can freely choose and change their sexual identity, but that their right to recognize, accept and shape their gender identity given to them and conditioned by biological, socio-cultural factors is acknowledged.
W przypadku transseksualizmu chodzi o formę znalezionej, więc nie w sposób wolny wybranej tożsamości seksualnej, która charakteryzuje się tym, że płeć biologiczna różni się od psychologicznej. Ktoś ma subiektywne odczucie „życia w niewłaściwym ciele”, ponieważ doświadcza siebie jako kobietę, mimo iż ma męskie ciało, lub na odwrót. Ta dysforia płciowa nie może być ostatecznie przezwyciężona, ponieważ płeć biologiczna (lepiej: genetyczna) nie może zostać zmieniona, mimo możliwości dopasowania ciała fenotypowo na drodze terapii hormonalnej lub zabiegu chirurgicznego do płci psychologicznej. Pozostaje więc dysocjacja pomiędzy fundamentami biologicznymi i seksualnym postrzeganiem siebie. Dlatego dla transseksualistów zadanie rozpoznania i zaakceptowania swojej seksualności może być trudne. Potrzebują oni zatem od swojego środowiska społecznego nie tylko zapobiegania jakiejkolwiek dyskryminacji, lecz także wsparcia w procesie rozwijania siebie w jedności cielesno-duchowej jako zintegrowana osobowość, aby mogli odnaleźć i rozwijać swoją tożsamość. Ta problematyka plasuje się w fundamentalnej debacie na temat relacji między biologiczną, społeczno-kulturową i psychologiczną tożsamością płciową. Te różne aspekty tożsamości seksualnej nie mogą być, co prawda, od siebie oddzielone, ale należy je rozróżniać. W ramach prawa do samostanowienia seksualnego w gender-debacie nie idzie o to, że ktoś może dowolnie wybierać i zmieniać swoją tożsamość seksualną, lecz że uznane jest jego prawo do rozpoznania, przyjęcia i kształtowania tożsamości płciowej, danej mu i współwarunkowanej przez różne czynniki biologiczne, społeczno-kulturowe itp.
Źródło:: Family Forum; 2016, 6; 97-112
2084-1698
Pojawia się w:: Family Forum
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:: Sprawozdanie z naukowej konferencji: Natura i kultura. Psychoterapia wobec fenomenu agresji we współczesnym świecie
Report from the research conference: Nature and culture. Psychotherapy in the face of the phenomenon of violence in the modern world, Warszawa, Oct. 21–23, 2016
Autorzy:: Kulesz, Zbigniew
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2148633.pdf
Data publikacji:: 2017-12
Wydawca:: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
Tematy:: psychoterapia
agresja
psychotherapy
aggression
Źródło:: Studia Elbląskie; 2017, 18; 595-599
1507-9058
Pojawia się w:: Studia Elbląskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:: Krajobraz wspólnot. Mrówki w służbie piękna
Landscape of communities. Ants in the service of beauty
Autorzy:: Kłos, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/112804.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: STE GROUP
Tematy:: symbiotyczność
natura
kultura
technologia
posthumanizm
dizajn
symbiosity
nature
culture
technology
posthumanism
design
Opis:: W 2012 roku artysta Elvin Flamingo zrealizował projekt zatytułowany „Symbiotyczność tworzenia”, który został zaprojektowany na co najmniej dwadzieścia lat istnienia. Jego podstawą są mrówki, które w tym projekcie znoszą klasyczną dychotomię Natura-Kultura, a jednocześnie negują klasyczny podział na twórcę i jego dzieło. Współcodzienność, jaką tworzy artysta z mrówkami i technologią, wyznacza nie tylko perspektywę posthumanistyczną w sztuce, ale przyczynia się do wzmożenia uwagi na technologię, technikę i dizajn zwierzęco-ludzkiego świata.
In 2012, the artist Elvin Flamingo realized a project entitled "The Symbiosity of Creation", which was designed for at least twenty years of existence. Its basis is ants, which in this project abolish the classic dichotomy of Nature-Culture, and at the same time they deny the classical division between the creator and his work. The cooccurrence created by the artist with ants and technology determines not only posthumanistic perspective in art, but also contributes to increasing attention to technology, technology and animal design – the human world.
Źródło:: Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji; 2018, 7, 3; 176-183
2391-9361
Pojawia się w:: Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:: Filozoficzne podłoże zrównoważonego rozwoju
The philosophical background of sustainable development
Autorzy:: Piątek, Z.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/371520.pdf
Data publikacji:: 2007
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:: rozwój zrównoważony
ekofilozofia
natura
kultura
moralność
sustainable development
ecophilosophy
nature
culture
morality
Opis:: Przedmiotem rozważan są problemy związane z filozoficznym uzasadnieniem koncepcji zrównoważonego rozwoju. W tym kontekście ekofilozofia jest rozumiana jako nowa dziedzina filozofowania w obrębie której poszukuje się teoretycznego uzasadnienia trwałego rozwoju ludzkiego swiata w symbiozie z Przyroda. W konfrontacji głównych idei ekofilozofii z tradycyjną filozofią zmienia sie motyw przewodni filozofowania. Nowa filozofia nie poszukuje uzasadnienia eksploatatorskiej postawy człowieka wobec Przyrody, lecz przyznając biosferze wartość per se rozważa możliwość harmonijnej koegzystencji gatunku ludzkiego ze wszystkimi istotami żywymi wchodzącymi w skład ziemskiej biosfery. Zrównoważony rozwój jest na gruncie ekofilozofii rozumiany jako poszukiwanie właściwej miary określajacej ludzkie działania w środowisku. Jest on mechanizmem, który należy wbudować w rozwój cywilizacji zachodniej, aby - podobnie jak cywilizacja Majów - nie udławiła sie swoją własna potegą. Możliwość ekofilozofii jest uwarunkowana odpowiedzia na pytanie: Czy istnieje nieuchronny antagonizm między Naturą a kulturą? Treścia artykułu jest uzasadnienie negatywnej odpowiedzi na to pytanie.
The present paper discusses the problems connected with the philosophical justification of sustainable development. In this context ecophilosophy is perceived as a new branch of philosophy devoted to the search for theoretical grounds for sustainable development of the human world in a symbiosis with Nature. When we confront the main ideas of ecophilosophy with those of traditional philosophy the basic motivation of philosophical inquiry changes considerably. The new philosophy does not try to justify human exploitation of Nature; by endowing the biosphere with a value per se, but rather contemplates the possibility of a harmonious coexistence of human beings with all other creatures living in the biosphere. Sustainable development is understood as a search for a proper measure of human activity in the environment. It is a mechanism that should be incorporated into the development of western civilization so that our civilization does not choke on its own power.The potential of ecophilosophy depends on the response to the question: “Is the antagonism between Nature and culture inevitable?” This paper tries to demonstrate that it is not.
Źródło:: Problemy Ekorozwoju; 2007, 2, 1; 5-18
1895-6912
Pojawia się w:: Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:: Culture and Violence
Kultura a przemoc
Autorzy:: Pasterczyk, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1807382.pdf
Data publikacji:: 2020-01-02
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: kultura
przemoc
antropologia
natura
mit
culture
violence
anthropology
nature
myth
Opis:: Artykuł stawia pytanie o fundamentalne znaczenie kultury w stosunku do takich fenomenów, jak niepokój, pragnienie bezpieczeństwa, strach, agresja i przemoc. Przewodni motyw tej refleksji konstytuuje wzajemny stosunek przemocy i kultury, ujawniający się w odniesieniu wyżej wymienionych fenomenów do ludzkiego rozumu, interpretowanego nie w sensie psychicznego lub kulturowego procesu, ale w sensie transcendentalnego czynnika najbardziej typowego dla ludzkiej istoty. W dyskusji z Platonem, Le Bonem, Ortegą y Gassetem, Freudem i Girardem tekst konstatuje fakt, że przemoc może być konsekwencją nie tylko naturalnych czynników, takich jak pożądliwość jako naturalna część ludzkiej duszy w platońskiej antropologii, ale także czynników kulturowych, których wyrazem jest analizowane przez Freuda pytanie o kulturę jako źródło cierpienia, a także wprowadzone przez René Girarda do współczesnego dyskursu antropologiczno-kulturowego pojęcie mechanizmu kozła ofiarnego.
The article discusses the fundamental meaning of culture from the point of view of anxiety, aggression, violence, fear and the need for social security. The intention is to examine the relationship between these phenomena and human reason not as a psychological or cultural process, but as a transcendental reality genuine to the human being. Through the works of Plato, Le Bone, Ortega y Gasset, Freud and Girard the paper asserts that violence is not only the result of natural factors—for example desire as the natural element of the soul in platonic anthropology—but of cultural factors as well. This interpretation is anchored in Freud’s discussion of culture as the source of suffering and René Girard’s contemporary anthropological concept of scapegoat.
Źródło:: Roczniki Kulturoznawcze; 2013, 4, 2; 41-72
2082-8578
Pojawia się w:: Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:: Przyroda(i)kultura w epoce antropocenu
Nature(and)culture in the anthropocene epoch
Autorzy:: Gajewska, Grażyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1392064.pdf
Data publikacji:: 2012-01-01
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: natura
kultura
posthumanizm
bioart
Opis:: The article deals with a New Understanding of nature and culture, which is being crystallized in the intellectual current defined by the name of post-humanities. The starting point for the analysis of work of art from the area of bioart – transgenic plant named Edunia, which is a part of a larger project Natural History of the Enigma. Edunia, which does not occur in nature but was created by the artist Eduardo Kac by means of specialists in the field of genetic engineering. A new form of life defined as plantimal shows a DNA expression of the artist included into decorative flowers of petunia. Rose petals of flowers are “interspersed” by dark red vessels the feature of which is the expression of Kac’s gene; this because the artist took care of that that his DNA was found just in the venation of the flower. In the article I present two interpretation paths of this work of bioart which, however, are not a sharp counterpoint to one another, but somewhat differently place accents between nature and culture in their mutual entanglements. One of these paths may be defined as an attempt at making others realise or reminding them about our evolutional species condition, while the other one as an attempt at treating nature as an important actor of the sociopolitical activities.
Źródło:: Przestrzenie Teorii; 2012, 17; 105-115
2450-5765
Pojawia się w:: Przestrzenie Teorii
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:: Zbieractwo jako krytyka kultury. Przypadek Rousseau
Autorzy:: Czerzniewska, Jolanta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/706034.pdf
Data publikacji:: 2012-03-01
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: Oświecenie
kolekcjonerstwo
kultura gabinetowa
filozofia
teoriasztuki
kultura wizualna
teoria państwa
natura
wyobraźnia
antykwaryzm,przyrodoznawstwo
Opis:: Postawa człowieka wobec dóbr materialnych i metody posługiwania się nimi w dyskursie kulturowym od zawsze warunkowały przynależność do wspólnoty i społeczny awans. Kolekcjonerstwo w Oświeceniu było faktem społecznym. Utworzyło teatr dyskusji nad normami kultury. Dobrami materialnymi w gabinetach, z uwagi na ich wartość materialną i funkcje poznawcze, posługiwano się jako konstrukcjami filozoficznymi legitymizującymi porządek społeczny i ideał ładu świata istniejący w wyobrażeniach społecznych. Jean-Jacques Rousseau posłużył się rolami i warsztatem kolekcjonerów, filozofów, podróżników - do podważenia ładu zawartego w mikrokosmosie gabinetu. Skostniały model kultury gabinetowej, przechowującej filozofię poznania, wypełnił ruchomą konstrukcją intelektualną utkaną z paradoksu, groteski, karykatury. Krytyka kultury Rousseau polegała na obnażaniu trwałości reguł kolekcjonowania za pomocą zabiegów służących animacji. W zasady kultury gabinetowej włożył mechanizmy ich przełamywania i rozbijania: eksploatując doświadczenie estetyczne podbudowane teorią poznania empirycznego, podważał reguły arystotelesowskiej mimesis w kulturze estetyczno-literackiej. Kultura gabinetowa jest dla Rousseau tylko zewnętrzną ramą, bywa kostiumem i maską, a innym razem karykaturalnym odbiciem samej siebie. Rousseau napędzał monolityczną konstrukcję wyobraźni i czynił z niej przestrzenną zabawkę oraz łamigłówkę inspirującą umysł do niezależnego myślenia. To służyło odsłonięciu metod posługiwania się schematami kulturowymi w nowym wydaniu. Mechanizm groteskowo-karykaturalny, wpleciony w skarykaturyzowaną uprzednio formę zbieractwa i takąż osobowość zbieracza, sprzyjał wyzyskaniu i wywróceniu ich istoty. Pobudzanie, poruszenie, zdejmowanie i demaskowanie było podyktowane wiarą, że burzenie reguł gabinetowych ma właściwości scalania uprzednio rozczłonkowanej jedności - że jest sposobem na powrót do źródeł.
Źródło:: Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 241-257
1230-1493
Pojawia się w:: Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:: Jan Jakub Rousseau – prekursor konceptu dialektyki oświecenia
Autorzy:: Wlentowicz, Halina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/705203.pdf
Data publikacji:: 2012-03-01
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: kultura
natura
uspołecznienie
historyczność
racjonalność
zmysłowość,Oświecenie
dialektyka oświecenia
Opis:: W pierwszej części artykułu nawiązuję do słynnego eseju Kant i Rousseau, którego autor, Ernst Cassirer, wyjaśnia, czym było „wyrwanie z dogmatycznej drzemki”, jakiego doznał Kant za sprawą Rousseau w dziedzinie rozumu praktycznego. Przychylam się do zdania wybitnego filozofa kultury, o ile przypisuje on Rousseau zasługę zainspirowania Kanta ideą autonomii woli jako źródła prawa moralnego i jurydycznego; idea ta, jak wiadomo, stała się fundamentem całej filozofii praktycznej myśliciela z Królewca. Lecz podejmując trop konfrontacji Kanta i Rousseau, pragnę pójść dalej niż Cassirer i pokazać - w drugiej części tekstu - znaczącą różnicę między tymi filozofami, która polega przede wszystkim na tym, że Rousseau, w odróżnieniu od Kanta, wykracza poza paradygmat filozofii oświeceniowej. Zrywa bowiem z platońsko- paulińsko-augustyńsko-luterańską dychotomią zmysłowości i rozumu (implikującą kształtowanie kultury poprzez represję natury), odstępuje od tradycjonalistycznego założenia niezmienności natury ludzkiej i uniwersalizmu ludzkiej racjonalności, zarzuca też historiozoficzny optymizm oparty na wierze w stałość postępu. W zamian znajdujemy u Rousseau: rewaloryzację cielesno- -afektywnego aspektu człowieczeństwa, hipotezę o ewolucyjnym rozwoju człowieka i historycznym charakterze kultury, a także ambiwalentny stosunek do rezultatów naszej gatunkowej autokreacji, słowem - zaczątki XX-wiecznego konceptu dialektyki oświecenia. Dzięki temu stanowisko Rousseau w zakresie antropologii, etyki, filozofii kultury, społeczeństwa i historii wydaje mi się bliższe naszej ponowoczesnej współczesności niż Kantowskie.
Źródło:: Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 317-326
1230-1493
Pojawia się w:: Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:: Pisarz i krytyk, czyli Gombrowicz Kijowskiego
Writer and critic, about Gombrowicz Kijowski’s
Autorzy:: Bielecki, Marian
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1399508.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: Gombrowicz
Kijowski
influence
nature
culture
wpływ
natura
kultura
Opis:: Artykuł poświęcony jest artystycznej zależności Andrzeja Kijowskiego od Witolda Gombrowicza. Intertekstualna analiza twórczości Kijowskiego potwierdza to, co sugerowali literaturoznawcy, a także to, do czego on sam się przyznawał, mianowicie, że zwłaszcza na wczesnym etapie pisarstwa pozostawał pod silnym wpływem utworów i osoby Gombrowicza. Groteskowa poetyka powieści, konstrukcja bohatera, strategie parodystyczne – to wynik inspiracji Ferdydurke. W twórczości późniejszej tych zapożyczeń jest już mniej, pojawiają się też próby polemiki. Po religijnym nawróceniu Kijowski zbliża się do Boga, a tym samym oddala od Gombrowicza.
The article is devoted to the topic of artistic dependence of Andrzej Kijowski on Witold Gombrowicz. Intertextual analysis of Kijowski’s work confirms what literary scholars have suggested, as well as what he himself has admitted. Especially in the early stages of his writing, he was strongly influenced by Gombrowicz’s works and person. The grotesque poetics of his novels, the way he constructed his protagonists, and parodic strategies were all inspired by Gombrowicz’s novel Ferdydurke. In his late-period output, such borrowings became less numerous, while there were also attempts at polemics. After experiencing religious conversion, Kijowski became closer to God and thus moved away from Gombrowicz.
Źródło:: Autobiografia Literatura Kultura Media; 2019, 12, 1; 21-39
2353-8694
2719-4361
Pojawia się w:: Autobiografia Literatura Kultura Media
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:: Natura ludzka w ujęciu Rogera Scrutona w kontekście wniosków etologicznych Jerzego Chmurzyńskiego
Human nature according to Roger Scruton in the context of Jerzy Chmurzyński‘s ethological conclusions
Autorzy:: Perz, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2076102.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydział Teologiczny
Tematy:: human nature
the peculiarity of man
ethology
evolution
culture
natura ludzka
osobliwość człowieka
etologia
ewolucja
kultura
Opis:: The article presents Scruton and Chmurzyński's views on human nature. Scruton's philosophical analysis and Chmurzyński's methodological compositionism in ethology lead the authors to similar conclusions, in opposition to the reductionist approach of sociobiology. The authors underline that the human being - as a result of biological evolution - has achieved the level unattainable even for most advanced animals. Humanity takes structure of behaviour, in which fulfilling biological imperatives is not suficient, as there appears space for free will with ethics and aesthetics. A human being is a person who cannot be described only in biological terms. This shows that the vision of humanity presented by Scruton gains a new argument in the form of classical ethology research and conclusions formulated on the basis of it by Chmurzyński.
Artykuł ukazuje przedstawienie ludzkiej natury przez Rogera Scrutona na tle prac polskiego etologa Jerzego Chmurzyńskiego. Analiza filozoficzna Scrutona i metodologiczny kompozycjonizm Chmurzyńskiego prowadzą obu autorów do zbieżnych wniosków, będących w opozycji do redukcjonistycznego podejścia socjobiologii. Pokazują, że natura człowieka jest wynikiem ewolucji biologicznej, która doprowadziła do poziomu rozwoju niedostępnego nawet dla najbardziej rozwiniętych zwierząt. Ludzie niepodlegają wyłącznie imperatywom biologicznym, posiadają wolną wolę, a wraz z nią etykę i estetykę. Istota ludzka jest osobą, której nie da się opisać wyłącznie w kategoriach biologicznych. Praca niniejsza ukazuje, że wizja człowieczeństwa Scrutona zyskuje dodatkową argumentację w postaci wniosków Chmurzyńskiego formułowanych na podstawie osiągnięć etologii klasycznej.
Źródło:: Studia Paradyskie; 2021, 31; 271-287
0860-8539
Pojawia się w:: Studia Paradyskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:: Od matriarchatu do patriarchatu
From matriarchy to patriarchy
Autorzy:: Musiał-Kidawa, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/323330.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
Tematy:: matriarchat
patriarchat
społeczeństwo
kultura
antropologia
socjologia
natura
religia
matriarchy
patriarchy
society
culture
anthropology
sociology
nature
religion
Opis:: Publikacja prezentuje historyczny rozwój poglądów na temat struktury społeczeństwa opartego na systemie matriarchatu. Badania współczesnych naukowców wskazują na znaczenie i rolę matriarchatu występującego w społeczeństwach pierwotnych, dla których to rozwiązanie stanowiło jedną z faz w rozwoju tych społeczeństw. Zarówno w perspektywie antropologicznej, jak i socjologicznej matriarchat jako formacja społeczna stanowił sposób na przystosowanie do zastanych warunków biologicznych i wynikających z nich czynników kulturowych.
The publication presents the historical development of ideas about the structure of society based on a system of matriarchy. Recent studies show the importance and the role of matriarchy found in primitive societies, for which this solution was one of the phases in the development of these societies. Both in the anthropological and sociological view matriarchy as a social formation was a way to adapt to the existing biological conditions and cultural factors that came out of it.
Źródło:: Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska; 2017, 100; 327-338
1641-3466
Pojawia się w:: Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:: The Elusiveness of Happiness in the Modern World
Nieuchwytność szczęścia we współczesnym świecie
Autorzy:: Hancock, Curtis L.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2075877.pdf
Data publikacji:: 2018-12-30
Wydawca:: Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:: kultura
szczęście
ludzka natura
nauka
teleologia
culture
happiness
human nature
science
teleology
Opis:: Since Renaissance times, there has been a fashion, largely driven by Baconian science, that explaining the universe need not suppose the existence of formal and final causes. Because ideas have consequences, this elimination of forms and purposes affects society’s conception of happiness. It is hard to see how human life can be meaningful if there is no human nature and life is purposeless. Philosophers can help restore cultural health by challenging mechanism, by showing how its assumptions are not defensible and by showing how it has damaged our pursuit of happiness.
W czasach Renesansu zaistniała moda, w dużej mierze napędzana przez naukę Bacona, że objaśnianie wszechświata nie wymaga odwoływania się do formalnych i ostatecznych przyczyn. Ponieważ idee mają konsekwencje, to eliminacja form i celów wpływa na społeczną koncepcję szczęścia. Trudno dostrzec, jak ludzkie życie może mieć sens, jeśli nie ma czegoś takiego jak natura ludzka, a życie jest bezcelowe. Filozofowie mogą pomóc przywrócić zdrowie kulturowe, rzucając wyzwanie mechanizmowi, pokazując, w jaki sposób jego założenia są nie do obronienia oraz pokazując, w jaki sposób zniszczył on nasze dążenie do szczęścia.
Źródło:: Rocznik Tomistyczny; 2018, 7; 71-78
2300-1976
Pojawia się w:: Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "kultura-natura" wg kryterium: Wszystkie pola

Źródło danych

Dostawca treści

Podbaza

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język