Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "alchemy" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-33 z 33
    Tytuł:
    Science towards cultural memory – (about) alchemy discourse(s)
    Autorzy:
    Rejter, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1008804.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski
    Tematy:
    scientific discourse
    discourse(s)on alchemy
    Michel Foucault
    Opis:
    The article concerns dynamic aspects of scientific discourse understood as a domain of communication subject to cultural influences. The problem, inspired by Michel Foucault’s concept of archaeology of scientific reason, is presented through the ex- ample of alchemy, a specific phenomenon co-creating a scientific discourse both in the past and in the present. The relation of science with its discursive aspect (in various ways) with the past, and thus also with memory is undeniable, no matter how you consider the issue. This relation also affects the perception of science as such and scientific discourses, which is still an interesting field of observation. The discourse(s) on alchemy and its very status in the universe of communication confirm the dynamics of science and the discourses belonging to or co-constituting it, but in no way do they confirm the thesis of the teleological (in the sense of improving development) history of communication, including scientific communication.
    Źródło:
    Stylistyka; 2019, 28; 361-372
    1230-2287
    2545-1669
    Pojawia się w:
    Stylistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Alchemia. Mit i znaczenie
    Alchemy. Myth and Meaning
    Autorzy:
    Kazibut, Radosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057709.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-30
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    alchemia
    mit
    Claude Lévi-Strauss
    filozofia przyrody
    alchemy
    myth
    philosophy of nature
    Opis:
    Przedstawione w artykule rozważania nad kulturą alchemiczną nawiązują do wykładów Claude’a Lévi-Straussa wygłoszonych w audycji „Idee” radia CBC. Odwołanie do Lévi-Straussa umożliwia przedstawienie alchemii nie jako pseudonaukowej iluzji, ale jako działalności przekazującej mitologiczne toposy. Z tej perspektywy alchemia rozwijała się między objawieniem, obserwacją, rozumem, wiarą, doświadczeniem estetycznym, filozofią, religią, teologią, magią i gnozą.
    The discussion of alchemical culture presented in this paper draws on Claude Lévi-Strauss’ lectures delivered on the CBC radio programme “Ideas.” The reference to Lévi-Strauss makes it possible to present alchemy not as a pseudoscientific illusion, but as an activity conveying mythological topoi. Alchemy developed between revelation, observation, reason, faith, aesthetic experience, philosophy, religion, theology, magic and gnosis.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2021, 35, 4; 365-384
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filozofia przyrody w alchemii. Zarys związków
    Philosophy of nature and alchemy. An outline of their relationships
    Autorzy:
    Kazibut, Radosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1926922.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    filozofia przyrody
    alchemia
    obraz świata
    philosophy of nature
    alchemy
    image of the world
    Opis:
    Celem moich rozważań jest przedstawienie związków pomiędzy dociekaniami filozofów przyrody a rozwojem tradycji alchemicznej. Odwołam się do wybranych koncepcji ukształtowanych w dziejach alchemii. Będę argumentował na rzecz tezy, że dociekania alchemików przybierały postać rozbudowanych systemów tworzących koherentne obrazy świata przyrody, które implikowały określone typy filozofii przyrody.
    The aim of my discussion is to present the relationship between the research of natural philosophers and the development of the alchemical tradition. I refer to specific concepts formulated in the history of alchemy to argue that research in this field took the form of complex systems delineating coherent pictures of the natural world and, therefore, that alchemy presupposes certain types of natural philosophy.
    Źródło:
    Studia Philosophiae Christianae; 2020, 56, 4; 113-131
    0585-5470
    Pojawia się w:
    Studia Philosophiae Christianae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Alchemia domu mieszczanina
    The alchemy of the urbanite’s house
    Autorzy:
    Bigaj, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/97079.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Wydział Architektury. Instytut Projektowania Architektonicznego. Zakład Architektury Mieszkaniowej i Kompozycji Architektonicznej
    Tematy:
    alchemia architektury domu
    dom w mieście
    właściwości domu miejskiego
    alchemy of the house's architecture
    house in the town
    properties of urban house
    Opis:
    Alchemia to „sztuka tworzenia czegoś, mająca tajemniczy charakter”. W przypadku architektury można ją odnieść do posługiwania się przez twórcę estetycznymi środkami wyrazu w taki sposób, aby stworzyć dzieło budujące określony nastrój i emocje, które intrygują widza, pobudzają jego wyobraźnię i ciekawość, czasem potrafią wywołać niepokój owiany tajemniczością formy domu. Nadawanie rzeczom kształtu jest domeną sztuki architektonicznej. Za alchemię architektury domu w mieście można uznać umiejętność wywoływania określonych emocji przez zastosowane środki kompozycyjne i odpowiednio dobraną materię. Powodzenie estetyczne gwarantuje tu przede wszystkim talent architekta. Dom przynależy do zbioru rzeczy osobistych, pomimo uzewnętrznienia jego formy na przestrzeń miasta. Mówi się, że każdy dom skrywa jakieś tajemnice – mogą to być tajemnice powierzone budowli przez jego mieszkańców – zbiory i pamiątki rodzinne, historie, opowieści, tradycje; mogą być nimi także arkana uprawianych tu zawodów i rzemiosł.
    Alchemy is “the art of creating something that has a mysterious character”. In the case of architecture, it can refer to the creator’s use of aesthetic means of expression in such a way as to create a work evoking a specific mood and emotions that intrigue the viewer, stimulate their imagination and curiosity, and can sometimes cause anxiety shrouded in the mystery of the house’s form. Providing things with a shape is the domain of architectural art. One can perceive the alchemy of the urban house’s architecture as the ability to evoke specific emotions through the compositional means and appropriately selected material. The aesthetic success depends primarily on the architect’s talent. The house belongs to a set of personal belongings, despite the externalisation of its form in the urban space. Every house is said to hide some secrets – these may be secrets confided to the building by its inhabitants – collections and family mementoes, stories, tales, traditions; they may also be the arcana of professions and crafts practised there.
    Źródło:
    Pretekst; 2017, 7; 85-89
    2449-5247
    Pojawia się w:
    Pretekst
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Alchemia pomiędzy pseudonauką a nauką. Studium historyczno-metodologiczne
    Alchemy between pseudoscience and science. The Historical and Methodological Study
    Autorzy:
    Kazibut, Radosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/577285.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    alchemia
    chemia
    pseudonauka
    kryterium demarkacji
    powtarzalność i odtwarzalność
    alchemy
    chemistry
    pseudoscience
    demarcation
    repeatability and reproducibility
    Opis:
    Traditionally, alchemy is regarded as an example of pseudoscience. In this paper I dispute this view and demonstrate that the practice of alchemy, in many aspects, can be interpreted as an experiment in protoscience. In the first part of the article, I introduce William R. Newman’s and Lawrence Principe’s analyses about the etymological origin of alchemy, its historiography and the origin of the separation between alchemy and chemistry. In the second part of the article I discuss different aspects on the practice of alchemy in light of the issues encountered with the inter-subjective repeatability of the experiments and the methods used to publicize the findings. In addition to the examination of the subjects researched, I also review the systematic elements found in the theoretical considerations presented by the alchemists.
    Źródło:
    Zagadnienia Naukoznawstwa; 2012, 48, 1 (191); 27-47
    0044-1619
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Naukoznawstwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Potrójna kreacja świata w ujęciu Michała Sędziwoja
    Autorzy:
    Cygan, Milena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/429266.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Michael Sendivogius
    God
    man
    alchemy
    philosophy
    Nature
    word
    creation
    Opis:
    The question of the beginning of the world, it’s first rule, genesis and structure followed humanity since the dawn of time, becoming a source for philosophy and science. Search for a rational answer to that question lead, throughout the ages, to a creation of many cosmogonic concepts which referenced various philosophical traditions. While they currently hold only historical value, in many cases they contained ideas, sometimes still very inarticulate, which revolutionized the science in later years. One of such concepts was proposed by Michael Sendivogius, a Renaissance polish alchemist. In his approach, creation of world is dynamic and multiphase. In his vision, the world is something, which is subject to evolution (though he does not use this term), inevitably changes, and thus undergoes a permanent creation. In this creation of the world, as Sendivogius describes it, one can distinguish three fundamental stages, responsible for which are three factors: God, Nature and man. The goal of this article is to present how, according to Sendivogius, the world is created, what tasks in this continuous process are carried out by God, Nature or the man, and in what relations they remain, in regards to themselves and the world they create.
    Źródło:
    Semina Scientiarum; 2018, 17
    1644-3365
    Pojawia się w:
    Semina Scientiarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ISABELLA CORTESS-OR ALCHEMY OF PULCHRITUDE. FEMALE BEAUTY IN ITALIAN TREATISES OF THE SIXTEENTH CENTURY
    Autorzy:
    Pietrzak-Thébault, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/623993.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    ISABELLA CORTESS
    Źródło:
    Colloquia Litteraria; 2018, 5
    1896-3455
    Pojawia się w:
    Colloquia Litteraria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Quête de soi, quête du sens : alchimie et roman comique à la première personne dans Le Page disgracié et L’Autre Monde
    Quest for Self, Quest for Meaning: Alchemy and First Person Novel in Le Page disgracié and L’Autre Monde
    Autorzy:
    Gauthier, Patricia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2020939.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Komisja Nauk Filologicznych Polskiej Akademii Nauk, Oddział we Wrocławiu
    Tematy:
    Tristan
    Cyrano
    alchemy
    illusion
    sense
    libertinism
    Opis:
    The Other World and Le Page disgracié (The Disgraced Page) occupy a singular place in the luxuriant seventeenth-century novel landscape on account of their first-person writing. In a process quite akin to the formative novel, the experiences of the “I” are stages in the construction of a meaning that is elaborated in the course of adventures rather than set as a goal to be reached. Meaning remains elusive, never predetermined, ravelled and unravelled as it is along with the episodes experienced by the narrator, regardless of whether those episodes are conveyed by the imagination of Cyrano or by the memory of Tristan’s experiences. No matter whether we are dealing with the most unbridled fantasies or autobiographical narrative, the route followed by the “I” is not oriented towards a goal that would make sense. Both texts call for alchemy, but the narrators do not make the quest for the philosopher’s stone the guiding thread of their narrative. Alchemy, described as a deception in Tristan and as an approach among others to the mysteries of the world in Cyrano, is presented as the touchstone of a possible decoding of the world, as the reign of illusion and, therefore, of the impossibility even to fix meaning. A pie-in-the-sky quest for meaning leading to a goal that does not exist (the two texts are abruptly interrupted), the formative novel finds a possible hermeneutic opening in the form of libertinism that forces one to play with meaning. Both works put sensual pleasure at the heart of the adventures lived by the characters and this rehabilitation of sensuality could offer itself as the key to a libertine strategy.
    Źródło:
    Academic Journal of Modern Philology; 2020, 9; 255-263
    2299-7164
    2353-3218
    Pojawia się w:
    Academic Journal of Modern Philology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Alchemy and Edmund Spenser’s Faerie Queene. A Methodological Introduction
    Alchemia i Królowa Elfów Edmunda Spensera. Wprowadzenie metodologiczne
    Autorzy:
    Kujawińska-Courtney, Krystyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/945294.pdf
    Data publikacji:
    1997
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Opis:
    Prezentowany artykuł oparty na literaturze średniowiecznej, renesansowej i współczesnej, ma na celu „wprowadzenie do metodologii opus alchemicum", jego tła, ideologii, celów i praktyki, a także ma określić, ja k studia nad alchemią mogą pomóc w oświetleniu spenserowskiego świata czarów w poemacie The Faerie Queene. Punktem wyjścia dla rozważań autorki jest Proem do drugiej księgi Królowej Elfów, wskazujący na zbieżność myślenia kompozycyjnego poety, oraz teorii i praktyki alchemii, które Spenser musiał poznać podczas studiów uniwersyteckich. Artykuł składa się z następujących części: krótka historia alchemii, metoda alchemiczna, alchemia i alegoria. W ostatniej części autorka wraca do równoległości między postępowaniem alchemicznym a postępowaniem alegoryzującym Spensera. Używa on metody alchemicznej, łącząc abstrakcję i konkret tak jak duszę i ciało. Ujmując poemat w czterech poziomach interpretacji - od dosłownej do anagogicznej, sprawia, że ziemskie terytorium Anglii staje się odbiciem wielkości i wspaniałości Elżbiety I, Amfitryny Oceanu rozciągającego się do nowego świata i stanowiącego jego symbol. Jednocześnie tytuł drugiej księgi - Temperance - odnosi się do cnoty umiarkowania jako drogi do królowej i - w jedności rzeczy - do Boga.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Anglica; 1997, 1
    1427-9673
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Anglica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przerwane opus magnum. O powieści Elfriede Jelinek Dzieci umarłych z Celanem w tle
    Autorzy:
    Piszczatowski, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/571926.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Neofilologii
    Tematy:
    Shoah
    alchemy
    Elfriede Jelinek
    Paul Celan
    memory
    Opis:
    Powieść Dzieci umarłych zarówno przez samą Jelinek, jak i przez krytykę literacką jest określana mianem opus magnum autorki. W moim eseju podejmuję próbę interpretacji tego określenia nie w znaczeniu pierwszoplanowej pozycji w dorobku Jelinek, lecz odnosząc się do jego pierwotnego alchemicznego sensu. Wykorzystuję je przy tym jako narzędzie interpretacyjne powieści czytanej przez pryzmat rozrachunku Jelinek z traumą Zagłady. Odnosząc się do paradygmatów poetologicznych wypracowanych przez Paula Celana podejmuję także ogólną refleksję nad literaturą jako medium pamięci o ofiarach Szoah w kontekście omawianego utworu.
    Źródło:
    Acta Philologica; 2014, 45; 195-200
    0065-1524
    Pojawia się w:
    Acta Philologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uczone kobiety w dobie przedchrześcijańskiej (poetki, filozofki, lekarki, alchemiczki)
    Autorzy:
    Zamorzanka, Anna Z.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/606945.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    antiquity
    woman
    poetry
    philosophy
    medicine
    alchemy
    starożytność
    kobieta
    poezja
    filozofia
    medycyna
    alchemia
    Opis:
    The aim of the article is to present several women who lived in the pre-Christian era. They dealt with different branches of knowledge thus winning respect and fame. Among them you can find Sappho, Erinna, the poetesses philosophers Arethe and Hypathia as well as Anthiochis – a physician and Mary the Jewess – an alchemist. The author presents their lives and work and arrives at the conclusion that they managed very well in the world governed by men. She also hopes that their example will change, at least partly, the picture of women in the ancient times.
    Celem artykułu jest prezentacja kilkunastu kobiet, które żyły w czasach przedchrześcijańskich. Bohaterki nasze zajmowały się z powodzeniem różnymi dziedzinami wiedzy, zdobywając już za życia uznanie i sławę. Są wśród nich poetki Safona i Erynna, filozofki Arete i Hypatia, lekarka Antiochis i alchemiczka Maria Żydówka. Autorka przedstawiając ich życie i omawiając ich twórczość, dochodzi do wniosku, iż bardzo dobrze radziły sobie w świecie, w którym prawa ustanawiali przede wszystkim mężczyźni. Ma też nadzieję, iż ich przykład przynajmniej częściowo zmieni wyobrażenia o kobietach żyjących w starożytności.
    Źródło:
    Lubelski Rocznik Pedagogiczny; 2015, 34, 1
    0137-6136
    Pojawia się w:
    Lubelski Rocznik Pedagogiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Alchemia, korespondencja i witalizm: ezoteryczne toposy w filozofii przyrody
    Autorzy:
    Kazibut, Radosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2083936.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    filozofia przyrody
    ezoteryzm
    alchemia
    korespondencja
    witalizm
    philosophy of nature
    esotericism
    alchemy
    correspondence
    vitalism
    Opis:
    W artykule przedyskutuję wybrane aspekty relacji zachodzących pomiędzy koncepcjami powstałymi w filozofii przyrody a tradycjami ezoterycznymi. W tym celu odwołam się do ustaleń Antoine’a Faivre’a, który wylicza następujące toposy ezoteryzmu: korespondencję, witalizm, wyobrażeniowość i pośredniczenie, praktykę transmutacji, konkordancję, przekaz. Analizując dzieje kultury, można zauważyć, że obraz przyrody tworzony w filozofii przyrody łączył się z obrazem przyjmowanym przez alchemików, magów i astrologów. W artykule przeanalizuję relację pomiędzy alchemią a filozofią przyrody oraz obecność ezoterycznych toposów korespondencji i witalizmu w filozofii przyrody.
    This paper discusses selected aspects of the relationship between concepts developed in natural philosophy and in esoteric traditions. For this purpose, I refer to the views of Antoine Faivre, who enumerates the following topoi of esotericism: correspondence, vitalism, imagination and mediation, as well as the practice of transmutation, concordance and transmission. The analysis of the history of culture shows that the image of nature created in natural philosophy was linked to that adopted by alchemists, magicians and astrologers. I analyze the relation between alchemy and philosophy of nature, as well as the presence of esoteric topoi of correspondence and vitalism in the philosophy of nature.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2022, 19, 1; 167-191
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Narodziny motywu faustycznego
    The birth of Faustian motive
    Autorzy:
    Kocot-Wierska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/956964.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    a myth
    a legend
    faustian motive
    reinterpretations of the legend about faust
    alchemy
    Opis:
    Among literary motives forming the mythology of western culture the story of Faust is one of the most cited and most interpreted stories. Since 1587, when the history of the medieval alchemist named Faust was taken into print for the first time, many new versions of this legend have been released, often substantially diverging from the original. This article is an attempt to reconstruct the birth of Faustian motive, but also cultural and historical conditioning existing within its transformations. Using the works of authorities in the field of faustology, the author looks at key issues referring to the figure of the famous magus, such as: authenticity of Faust; his birth, place of residence, education and alchemic practice, relationships with other people and finally date, place and circumstances of his death. After this insightful introduction into the history of Faust, the author presents a concise summary and analysis of The History of Doctor Faustus (1587), which is a literary prototype of the legend about Faust. She finishes her article formulating her own hypothesis about the causes of never-ending attractiveness and significance of Faustian motive.
    Źródło:
    Dydaktyka Polonistyczna; 2018, 4 (13); 92-114
    2451-0939
    Pojawia się w:
    Dydaktyka Polonistyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Do Holistic Visions of Nature Enhance Ethical Relations between Man and Environment?
    Autorzy:
    Pietrzak, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2010303.pdf
    Data publikacji:
    2016-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    ethics
    environment/nature
    the Gaia Hypothesis
    evolution
    alchemy
    threat
    pollution
    Opis:
    The visions of the natural world built by man also shape our relationship with respect to the environment. In the present paper I would like to demonstrate how these holistic ideas, like the Gaia Hypothesis, affect ethical relations with nature. Do they enhance the need to treat nature in accordance with ethics, are they ethically neutral, or do they convince us that man has no ethical obligations to the environment whatsoever? “The Gaia Hypothesis” can be ambivalent in this respect, but in the end it leaves no doubt that, even though other species do what man does, Gaia (biosphere) has a limited tolerance for negative effects of human activity. And although we are not able to annihilate the life on the Earth, we are certainly capable of destroying the conditions necessary for our subsistence.
    Źródło:
    Kultura i Edukacja; 2016, 2(112); 154-174
    1230-266X
    Pojawia się w:
    Kultura i Edukacja
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Does Sendivogius’ alchemy cancel the celebration of the 250th anniversary of the discovery of oxygen?
    Autorzy:
    Gavazov, Blagovest K
    Gavazov, Kiril B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31342689.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    Sendivogius Michael
    history of chemistry
    alchemy
    oxygen
    Sędziwój Michał
    historia chemii
    alchemia
    tlen
    Opis:
    Most chemistry textbooks claim that oxygen was discovered almost simultaneously by Carl Scheele and Joseph Priestley about 250 years ago. Priestley obtained oxygen by heating mercuric oxide (1774), and Scheele by heating NaNO3, as well as by dissolving pyrolusite in sulfuric acid (1772). The name “oxygen” was given a few years later (1779) by Antoine Lavoisier. This great scientist, often accused of taking advantage of the discoveries of others, conducted experiments related to the decomposition of water vapour over heated iron, as well as the synthesis of water from hydrogen and oxygen. His work was of great importance because it revealed the elemental nature of oxygen and its role in the processes of combustion and respiration. The present article draws attention to the prehistory of the “oxygen theory”. It emphasises the natural philosophy of a forgotten alchemist, healer, and diplomat - Michael Sendivogius (1566-1636) - who popularised his belief that the substance (“Water of life that does not wet the hands”) obtained by heating the “Central Salt” (nitre, KNO3) is part of the air. It is the “secret food of life” used invisibly by every living thing.
    Źródło:
    Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology; 2023, 28, 1-2; 39-55
    2084-4506
    Pojawia się w:
    Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Natura jest tylko jedna, przez którą Bóg wszystko stworzył…” Alchemiczno-filozoficzna koncepcja Natury Michała Sędziwoja
    Autorzy:
    Cygan, Milena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/429256.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Michael Sendivogius
    alchemy
    philosophy
    Nature
    word
    creation
    God
    Opis:
    Nature was the central idea on which Michael Sendivogius based his alchemico-philosophical system. Therefore, the aim of this article is to show what the Polish alchemist understood as Nature and what was its function in the world according to him. Sendivogius believed that the material world originated from the will of the good God. However, the act of divine creation was reduced to the moment of its coming into being through the creation of the matter (ex nihilo) and general organization of its universum. Nature, on the other hand, is responsible for the present form of the material world. For Sendivogius, Nature is an element with which the world has been enriched by the will of God, and which is responsible for its permanent creation. According to our alchemist, the world is constantly being created and transformed, and Nature is its creative principle. This article explains how Nature creates this world and particular beings existing in it. Furthermore, it discusses the problem of the nature of Nature itself. Sendivogius considered Nature to be not only a creative principle but also a kind of law determining interactions of beings which ensured their unity and harmony. Nature is not everlasting but created in the same way as the world. Therefore, the article presents also what the Alchemist thought about the Nature’s relation to its Creator, that is to God.
    Źródło:
    Semina Scientiarum; 2015, 14
    1644-3365
    Pojawia się w:
    Semina Scientiarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Le syncrétisme de Du Bartas
    The Syncretism of Du Bartas
    Autorzy:
    Taïlamé, Steeve
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/483520.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Wydawnictwo Werset
    Tematy:
    Du Bartas
    Biblical tradition
    paganisme
    syncretisme
    neoplatonisme
    alchemy
    exoterisme/esoterisme
    protestanisme
    Biblical rewriting
    protestantisme
    Opis:
    The works of the humanist Du Bartas has been considered religious, with the aim to present a Calvinist conception of the world conforming to the dogmas. However, the presence of paganism and the effects of dissonances shows that Du Bartas belongs to a spiritual tradition beyond the dogmas. The poet in fact writes in the tradition of Marsil Ficin and his vision of the profane and the sacred is totally in accordance with that of the hermeticist philosophers. Beneath the superficial mean-ing and the topical speech about religious subjects, there lies a much higher truth to be expressed clearly to profanes, those unable to understand the unity of traditions.
    Źródło:
    Quêtes littéraires; 2013, 3; 24-31
    2084-8099
    2657-487X
    Pojawia się w:
    Quêtes littéraires
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Złoty kurz. O jednej metaforze Bolesława Leśmiana
    Golden dust. On one of Bolesław Leśmian’s metaphors
    Autorzy:
    Wojda, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1597443.pdf
    Data publikacji:
    2016-06-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Bolesław Leśmian
    metaphor
    oxymoron
    performativity
    gnosticism
    alchemy
    metafora
    oksymoron
    performatywność
    gnostycyzm
    alchemia
    Opis:
    The topic of this paper is the golden dust metaphor in Bolesław Leśmian’s poems, fairy-tale prose, essays and plays. It is interpreted as one of many variations of the black sun trope, the gnostic and alchemical symbol for the unity of oppositions and for transformation. Analysis of Leśmian’s metaphor leads to the conclusion that his writing corresponds to gnosticism and alchemy. It takes up the concept of material concreteness, nudging the reader to combine oppositions and transmutation. Acting through words, through tropes, reflects the performative status of Leśmian’s creative work.
    Źródło:
    Przestrzenie Teorii; 2016, 25; 13-40
    2450-5765
    Pojawia się w:
    Przestrzenie Teorii
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Leibniz’s Scientific Collaboration with Adam Kochański, S.J.
    Współpraca naukowa Leibniza z Adamem KOchańskim SJ
    Autorzy:
    Lisiak, Bogdan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/943463.pdf
    Data publikacji:
    2017-06
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    correspondence
    mathematics
    linguistics
    perpetuum mobile
    alchemy
    korespondencja
    matematyka
    filozofia
    maszyna liczącą
    językoznawstwo
    alchemia
    Opis:
    The exchange of thoughts between Adam Kochański and Leibniz presented in this paper points to a very large spectrum of scientific interests shared by both scientists. The scope of their research included, above all, mathematics, philosophy, linguistics, the construction of a calculating device, a perpetuum mobile, other mechanics, and alchemy. Both men became close to each other through their passion for mathematics in which they searched for a universal method of scientific investigation, a method that would be of use not only in solving typically mathematical puzzles, but would also serve to solve problems in physics and other technical sciences. The ideas they exchanged, in particular those concerning the calculating machine, a perpetuum mobile and the universal cure, the panaceum, indicate a very special aspect of their scientific activity, namely their openness to the technical problems discussed in their time. Both Kochański and Leibniz regarded seriously the practical dimension of human life as it manifested itself in the technical problems that occupied the minds of their contemporaries. They both treated the scientific treatment of these problems as an important area of scientific and technical activity. Kochański, like Leibniz, firmly believed that science should be concerned with practical activity, the attitude captured by one of the principles of his philosophy, Theoria cum praxi. This principle, shared by both learned men, forms one of their principal philosophical ideas. Adam Kochański and Leibniz were scientists and philosophers living in a time of revolutionary changes in both European philosophy and science; they keenly appreciated the value of new currents in intellectual life, yet they did not lose sight of philosophical tradition, especially the tradition of Aristotelian philosophy, which they both regarded as an important vehicle of truth. Thus, in their style of doing philosophy and science, one finds certain peripatetic traits, for example the acceptance of the Aristotelian conception of philosophy as science.
    W artykule zostały omówione kontakty naukowe polskiego matematyka i uczonego z zakonu jezuitów Adama Kochańskiego SJ (1631–1700) z Gottfriedem Wilhelmem Leibnizem. Jezuicki uczony i niemiecki filozof prowadzili rozległą korespondencję, w której omawiali szereg interesujących ich zagadnień naukowych i filozoficznych. Kochański był jednym z najwybitniejszych polskich uczonych XVII wieku i jako matematyk znany jest przede wszystkim z rozwiązania problemu kwadratury koła. W wymianie listowej między Kochańskim a Leibnizem dominują zagadnienia matematyczne. Uczeni omawiają problemy ówczesnej geometrii, szczególnie Kartezjusza, teorii szeregów, a zwłaszcza nowego rachunku różniczkowego odkrytego przez Leibniza. Ostatnie zagadnienie stanowi niezmiernie cenny aspekt współpracy między polskim matematykiem i niemieckim filozofem, albowiem jest to pierwsza wzmianka w polskim środowisku naukowym o odkryciu przez Leibniza (niezależnie od Izaaka Newtona) rachunku różniczkowego, który był przełomem w rozwoju nowożytnej matematyki i nowej fizyki. W korespondencji omawiane są także problemy mechaniki i grawitacji. Ważnym zagadnieniem jest dyskutowana w korespondencji kwestia maszyny liczącej do wykonywania podstawowych działań arytmetycznych, nad której konstrukcją samodzielnie pracowali Leibniz i Kochański. Polski uczony omawiał ze swoim korespondentem z Hanoweru konstrukcje różnych maszyn i urządzeń, w tym także perpetuum mobile. W listach obydwu uczonych obecne są też zagadnienia językoznawcze w kontekście prac Leibniza na językiem uniwersalnym. Stąd jego zainteresowanie językami ludów wschodnich zamieszkujących ziemie Rzeczypospolitej Obojga Narodów i państwa moskiewskiego. Kochański interesował się także alchemią, zwłaszcza możliwością wynalezienia nowych leków, szczególnie panaceum. Kwestię naukowej wartości alchemii omawiał ze swoim znakomitym korespondentem z Hanoweru. Kochański przedstawił w korespondencji swoje stanowisko w kwestii filozofii Arystotelesa. Jego opinia o niej jest dość krytyczna, albowiem ceni on Arystotelesa za precyzję w rozumowaniu i subtelność logiki, lecz zarzuca jego doktrynie brak kontaktu z rzeczywistością poprzez eksperyment i ograniczanie się w odkrywaniu prawdy jedynie do wykonywania operacji na pojęciach.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2017, 65, 2; 205-222
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gastona Bachelarda teoria przeszkód epistemologicznych
    Gaston Bachelard’s theory of epistemological obstacles
    Autorzy:
    Gurgul, Paulina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/945748.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Gaston Bachelard
    epistemological obstacles
    psychoanalysis of the scientific mind
    alchemy
    abstraction
    przeszkody epistemologiczne
    psychoanaliza umysłu naukowego
    alchemia
    abstrakcja
    Opis:
    Gaston Bachelard discuss the problem of the rationality of scientific thinking in terms of epistemological obstacles. In book The Formation of the Scientific Mind philosopher characterizes scientific attitude as an attempt to eliminate the impact of affective images on thinking, which is possible in the process of psychoanalysis of objective knowledge. Bachelard indicates positive model for science: an abstract thought, constructing their own research subjects. Only a constantly renewed cognitive effort can become a source of new ideas.
    Źródło:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2016, 35 B (4B)
    1689-4286
    Pojawia się w:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    La purification ardente et l’échec. Antonin Artaud lu par Josep Palau i Fabre
    Autorzy:
    Castella-Martinez, Sergi
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20874619.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
    Tematy:
    Theatre
    cruelty
    alchemy
    negative poetics
    void
    debirth
    failure and creativity
    Théâtre
    cruauté
    alchimie
    poétique négative
    vide
    dénaissance
    échec et créativité
    Opis:
    Antonin Artaud’s « Théâtre de la cruauté » consists in the extreme display of the conflictive nature of the world. The Catalan poet Josep Palau i Fabre highlighted the poetic and negative dimensions of Artaud’s project and insisted on its failure, addressing its impossible objectivation and its similarity with alchemy. The article aims to identify the central elements of Palau’s interpretation, annihilation and debirth, and to assess their inscription in an experimental poetics proposal inspired by alchemy.
    Źródło:
    Cahiers ERTA; 2023, 33; 69-93
    2300-4681
    Pojawia się w:
    Cahiers ERTA
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Senex sapiens et senex stupidus – wykorzystanie figury starca w alegorycznych kreacjach Sędziego, Lichwy i Alchemii w podręczniku Franza Langa SI „De actione scenica”, 1727
    Senex sapiens et senex stupidus – the Use of the Figure of an Old Man in Allegorical Images of Judge, Usury and Alchemy in the Textbook by Franz Lang SI De actione scenica, 1727
    Autorzy:
    Zaborowska-Musiał, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2043317.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Franz Lang
    De actione scenica
    Judge (Iudex)
    Usury (Foeneratio)
    Alchemy (Alchimia)
    allegorical images
    old man – wisdom and experience
    old man – human stupidity and sin
    Opis:
    The article focuses on the analysis of the role and importance of the figure of an old man in the allegorical images of Judge (Iudex), Usury (Foeneratio) and Alchemy (Alchimia) proposed by the Jesuit lecturer, playwright, and author of theatrical performances and drama theatre theorist, Franz Lang in his very important (it marked an high point of theatrical outpoot) handbook of acting De actione scenica published in Munich in 1727.
    Źródło:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2021, 31, 2; 109-142
    0302-7384
    Pojawia się w:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Henry More i Isaac Newton o działaniu materii – kontekst neoplatoński
    Henry More and Isaac Newton on the activity of matter – neoplatonic context
    Autorzy:
    Kucharski, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/431181.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    matter
    motion
    active principles
    God
    Neoplatonism
    alchemy
    More Henry
    Newton Isaak
    materia
    ruch
    zasady aktywne
    Bóg
    neoplatonizm
    alchemia
    Newton Izaak
    Opis:
    One of the main challenges for 17th-century natural philosophers was to find an answer to the question of what makes matter active at all? The legacy of 'prime matter' and its pure potentiality was still alive, and the adoption of corpuscular or atomistic theories did not change much here, the conviction about the total passivity of bodies was still dominant. Their actions demanded some explanation that would be the equivalent of an Aristotelian, non-material and active form. It seems that one of the philosophical traditions that were sought for such an explanation was the emanational metaphysics of Plotinus. In seventeenth-century systems it underwent various modifications, but its main idea, indicating the active role of certain 'principles' or 'spirits' responsible for initiating any changes in matter and managing them in accordance with the Creator's intention, remained the foundation of the theories of matter. An example of such solutions are the systems of Henry More and his good acquaintance from Cambridge, Isaac Newton. In the first case there is no doubt about the fundamental influence of Neoplatonism, but in the second case historians' opinions are divided. Newton reaches in search of 'active principles' for alchemical research, with the hope of finding these principles not only when referring to philosophical speculations, but also to experimental methods. This difference, however, does not change the fact that both philosophers try to discover the mode of action of 'active spirits', hesitating between placing in the particles of matter a number of separate principles and pointing to only one acting universally principle that was just an extension of God's arm – More calls it the Spirit of Nature (Vicarious Power of God), and Newton sees that principle ultimately in Christ (Viceroy of God).
    Jednym z głównych wyzwań stojących przed filozofami przyrody XVII wieku było znalezienie odpowiedzi na pytanie, co sprawia, że materia w ogóle działa? Dziedzictwo ‘materii pierwszej’ i jej czystej potencjalności było wciąż żywe, a przyjęcie teorii korpuskularnej czy atomistycznej niewiele tu zmieniało, dominowało wciąż przekonanie o całkowitej bierności ciał. Ich działanie domagało się jakiegoś wyjaśnienia, które stanowiłoby odpowiednik arystotelesowskiej, niematerialnej i aktywnej, formy. Wydaje się, że jedną z tradycji filozoficznych, do których sięgano w poszukiwaniu takiego wyjaśnienia, była emanacyjna metafizyka Plotyna. W systemach XVII-wiecznych ulegała ona różnorodnym modyfikacjom, ale jej główna idea, wskazująca na aktywną rolę pewnych ‘zasad’, czy ‘duchów’ odpowiedzialnych za inicjowanie wszelkich zmian w materii i kierowanie nimi zgodnie z zamysłem Stwórcy, pozostawała fundamentem ówczesnych teorii działania materii. Przykładem takich rozwiązań są systemy Henry’ego More’a i jego dobrego znajomego z Cambridge, Izaaka Newtona. W pierwszym przypadku nie ma wątpliwości co do zasadniczego wpływu neoplatonizmu, w drugim jednak zdania historyków są podzielone. Newton sięga bowiem w poszukiwaniu ‘aktywnych zasad’ do badań alchemicznych, z nadzieją odnalezienia owych zasad nie tylko przy odwołaniu się do filozoficznych spekulacji, ale także do metod eksperymentalnych. Różnica ta jednak nie zmienia faktu, że obaj filozofowie starają się odkryć sposób działania ‘duchów aktywnych’, wahając się między umieszczeniem w cząstkach materii wielu odrębnych zasad a wskazaniem na zasadę jedną, działającą uniwersalnie i będącą niejako przedłużeniem Bożego ramienia – More nazywa ją Duchem Natury (Vicarious Power of God), a Newton upatruje jej ostatecznie w Chrystusie (Viceroy of God).
    Źródło:
    Studia Philosophiae Christianae; 2018, 54, 4; 5-26
    0585-5470
    Pojawia się w:
    Studia Philosophiae Christianae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Des voyages infernaux à l’art du scandale chez August Strindberg
    From infernal journeys to the art of scandal with August Strindberg
    Autorzy:
    Larangé, Daniel S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2142071.pdf
    Data publikacji:
    2022-10-13
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    wisdom through madness
    infernal circles
    alchemy
    foolishness for Christ
    acte gratuit
    folle sagesse
    cercles infernaux
    alchimie
    fol-en-Christ
    Opis:
    Scandale et voyages vont de pair dans l’imagination d’August Strindberg, artiste plus que sulfureux qui débarque à Paris en délaissant sa famille pour plonger dans les cercles infernaux afin de lutter avec l’ange et de retrouver ainsi la foi perdue de son enfance. Il déçoit son public en se faisant alchimiste et peintre pour lutter contre les menaces du positivisme et de l’esthétisme académique. Sa quête est motivée par la figure du Christ que la sécularisation d’une fin-de-siècle vendue à l’industrialisation et au capital tourne en ridicule. Sous le masque de l’artiste-fou, il s’engage à renverser toutes les institutions établies, prônant un art de la fugue, affranchi des frontières de l’objectivité et de la subjectivité. Il perturbe, dérange, choque de sorte que son étrangeté le rejette du monde, lui assurant ainsi de suivre, par imitatio Christi, son propre chemin de croix. Il s’approprie le voyage pour ainsi l’intérioriser et arpenter les voies erratiques, convaincu que seul celui qui se perd se retrouve un jour.
    August Strindberg abbandona la sua famiglia. Si tuffa nell'inferno di Parigi e lotta con l'angelo per riconquistare la sua fede. Sotto le spoglie di un pazzo, rovescia tutte le istituzioni stabilite e offusca i confini tra oggettività e soggettività. Disturba, disturba, provoca. La sua estraneità lo respinge dal mondo e gli assicura, per imitatio Christi, la propria via crucis: interiorizza il cammino e percorre strade irregolari, convinto che solo la perdizione può trovare la via dell'autenticità.
    August Strindberg abandons his family, plunges into the Parisian hell and struggles with the angel in order to regain his faith. He disappoints his public by becoming an alchemist and painter in order to better fight against institutionalized positivism and academic aestheticism. Under the mask of madness, he overthrows all established institutions and blurs the boundaries between objectivity and subjectivity. He disrupts, disturbs, shocks; his strangeness seperates him from the world and assures him, by imitatio Christi, his own Way of the Cross: he internalizes the journey and walks erratic paths, convinced that loss is the path that leads to rebirth.
    Źródło:
    e-Scripta Romanica; 2022, 10; 37-52
    2392-0718
    Pojawia się w:
    e-Scripta Romanica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The extraordinary world of Sulphur. Part 1
    Autorzy:
    Szydło, Zbigniew A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31342693.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    sulphur
    sulphuric acid
    sulphur dioxide
    alchemy
    chemistry
    technology
    siarka
    kwas siarkowy
    dwutlenek siarki
    alchemia
    chemia
    technologia
    Opis:
    Sulphur is a highly reactive element, and is therefore able to enter into a great variety of chemical combinations, resulting in the formation of compounds of widely differing properties. Reactions involving sulphur, and the compounds which they produce, have stimulated and inspired people throughout the ages. Sulphur has always been associated with volcanoes, fires and smells. However, its story goes much further. Sulphur is present in thousands of products of the chemical industry, which are in everyday use. These include car batteries, car tyres, matches, paints, paper, textiles, food, detergents and pharmaceuticals. In part 1 of this essay, the evolution of the role of sulphur in the history of mankind is explained, through the eyes of etymology, geology, literature, art, and chemistry. In part 2 the role of sulphur in biochemistry and chemical technology is reviewed. In so doing, a case is established, to show that sulphur is the most extraordinary substance known to Man.
    Źródło:
    Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology; 2023, 28, 1-2; 5-38
    2084-4506
    Pojawia się w:
    Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oб алхимических образах матери земли в романе Алексея Скалдина Странствия и приключения Никодима Старшего. Избранные мотивы
    On the Alchemic Images of Mother the Earth in Aleksey Skaldin’s Novel The Adventures and Wanderings of Nikodim The Elder. Selected Motifs
    Autorzy:
    Okroj, Kinga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2030534.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    earth
    mother
    initiation
    esotericism
    alchemy
    Źródło:
    Slavia Orientalis; 2021, LXX, 4; 729-752
    0037-6744
    Pojawia się w:
    Slavia Orientalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uwolnić alchemika: zabiegi Zygmunta III na dworze cesarskim o wypuszczenie z więzienia w Pradze Michała Sędziwoja. Nowe źródła
    Free the Alchemist: Efforts of Sigismund Iii at the Imperial Court to Free Michał Sędziwój (Michael Sendivogius) From Prague Prison. New Sources
    Autorzy:
    Skowron, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2185183.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Historyczny
    Tematy:
    Sigismund III
    Michał Sędziwój / Michael Sendivogius
    Rudolf II
    alchemy
    modern diplomacy
    Opis:
    The article presents the efforts of Sigismund III Vasa at the imperial court to free the eminent Polish alchemist Michał Sędziwój (Michael Sendivogius) from Prague prison. The analyzed correspondence and instructions for emissaries depict diversified mechanisms of king’s action in this matter. The collected sources allow also for a verification of research findings to date concerning some important fact from the alchemist’s life, such as the period of his imprisonment in Prague, of his service as a diplomat, as well as his ennoblement and bestowment of the office of king’s secretary. The articles concludes with an edition of discussed sources.
    Źródło:
    Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka; 2019, 74, 1; 101-112
    0037-7511
    2658-2082
    Pojawia się w:
    Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Esoteric Nature of Death Preparations in Taoism and Their Possible Sources
    Ezoteryczny charakter przygotowań do śmierciw taoizmie i ich możliwe źródła
    Autorzy:
    Paśnik-Tułowiecka, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1876957.pdf
    Data publikacji:
    2020-10-08
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    praktyki ezoteryczne
    wewnętrzna alchemia
    techniki przygotowania do śmierci
    stan pośredni
    taoizm
    Yungdrung Bön
    Sześć Jog z Nāropy
    esoteric practices
    internal alchemy
    death preparation techniques
    intermediate state
    Taoism
    Six Yogas of Nāropa
    Opis:
    Stephen Eskildsen przeanalizował zbiór tekstów należących do taoistycznej tradycji wewnętrznej alchemii, zwracając szczególną uwagę na medytacje w obliczu śmierci. Biorąc wnioski Eskildsena za punkt wyjścia, głównym celem tego artykułu autorka uczyniła pokazanie podobieństw między technikami przygotowania do śmierci w taoizmie („wejście do macicy”, „zmiana miejsca zamieszkania” i „odpychanie demonów zabójców”) a ezoterycznymi praktykami buddyzmu tybetański (The Six Yogas of Nāropa). Temat został wybrany po pierwsze dlatego, że niektóre z nich zostały pominięte przez Eskildsena, a po drugie dlatego, że podobieństwa te wydają się interesujące w kontekście ustalenia możliwych źródeł medytacji taoistycznych. Próba analizy źródeł obu zestawów praktyk i relacji między nimi prowadzi do wniosku, że wpływ ezoterycznych pomysłów indyjskich na chiński taoizm jest wysoce prawdopodobny. Autorka zauważyła również, że ćwiczenia oddechowe, które stanowią podstawę wszystkich omawianych technik, są wcześniejszymi wpływami buddyjskimi, a zatem możliwy jest również niezależny rozwój tych praktyk. Taki niezależny rozwój można uznać za interesujący, ponieważ zarówno techniki chińskie, jak i tybetańskie opierają się na podobnym pojęciu mistycznej fizjologii, co z kolei może sugerować pewien rodzaj uniwersalności.
    Stephen Eskildsen has analysed a corpus of texts belonging to the Taoist tradition of internal alchemy, paying special attention to near-death meditations. Taking Eskildsen’s conclusions as the starting point, the main purpose of this paper is to show the similarities between death preparation techniques in Taoism (“entering the womb”, “changing the dwelling place” and “repelling killer demons”) and the esoteric practices of Tibetan Buddhism (The Six Yogas of Nāropa). The subject was chosen, firstly, because some of them were omitted by Eskildsen, and secondly because those similarities seem to be interesting in the context of establishing the possible sources of Taoist meditations. An attempt at analysing the origins of both sets of practices, and the relationships between them, led to the conclusion that the influence of Indian esoteric ideas on Chinese Taoism is highly probable. The author also noted that the breathing exercises that constitute the basis of all of the techniques in question are prior Buddhist influences, and thus the independent development of these practices is also possible. Such independent development may be considered interesting, as both Chinese and Tibetan techniques are based on a similar notion of mystical physiology, which subsequently could suggest some kind of universality.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 9; 207-224
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    “Alchemy and smoke in a bottle” – contemporary improvisational theater in Poland and the United States
    „Alchemia i dym w butelce”: współczesny teatr improwizowany w Polsce i Stanach Zjednoczonych
    Autorzy:
    Szuster, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/649232.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    impro
    improv
    teatr improwizacji
    teatr improwizowany
    amerykański teatr popularny
    teatr eksperymentalny
    Del Close
    Keith Johnstone
    Charna Halpern
    Mick Napier
    improvisational theater
    improvised theater
    American pop theater
    experimental theater
    Opis:
    Artykuł jest próbą uchwycenia i opisania współczesnego teatru improwizacji poprzez analizę jego cech, definicji i elementów teatrotwórczych w celu scharakteryzowania i usystematyzowania gatunku. Zestawienie i porównanie różnych aspektów impro(v) w Polsce i Stanach Zjednoczonych pozwala nie tylko spojrzeć na teatr improwizacji poprzez pryzmat próby jego “przeszczepienia” do tradycji polskiej (która korzystała z improwizacji jako narzędzia artystycznego, ale dotychczas nie wynosiła jej do kategorii osobnej formy teatralnej), ale również ukazuje eksperymentalną elastyczność tego gatunku w obrębie różnych tradycji i struktur kulturowych. Oparty w dużej mierze na wywiadach środowiskowych z rodzimymi i amerykańskimi improwizatorami, artykuł ten stanowi swoiste studium przypadku in medias res współczesnego teatru improwizacji w Polsce i USA.
    The article is an attempt to capture improvisational theater as a modern dynamic phenomenon through analyzing its features, definitions and traits in order to characterize the genre and to systematize the current state of knowledge on the subject matter. By comparing and contrasting various aspects and notions of impro(v) in Poland and the United States, the study not only looks at the theater of improvisation through the prism of the “relocation” of the form from its original grounds and implementing it in within a different tradition, but also shows the experimental flexibility of the genre within different cultural traditions and structures. Based largely on interviews with Polish and American improvisers alike, this article is an in-medias-res case study of the contemporary improvised theater in Poland and the USA.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2017, 40, 2
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Eliasz nauk. Apokaliptyka, paracelsjańska mistyka przyrody i narodziny nowoczesności
    Elijah of the Arts: Apocalypticism, Paracelsian Mysticism of Nature, and the Origins of Modernity
    Autorzy:
    Woszczek, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1012304.pdf
    Data publikacji:
    2016-03-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    early modernity
    nature (cosmological) apocalypticism
    myth of Elias Artista
    mysticism of nature
    Paracelsian alchemy
    matter
    pantheism
    ontology of expression
    mit Eliasza Artysty
    mistyka przyrody
    alchemia paracelsjańska
    materia
    panteizm
    ontologia wyrażania
    wczesna nowoczesność
    apokaliptyka przyrodnicza (kosmologiczna)
    Opis:
    Mit Eliasza Artysty (albo „Eliasza nauk/sztuk”) jest jednym z interesujących komponentów bogatej szesnastowiecznej tradycji paracelsjańskiej z marginesów poreformacyjnej ortodoksji. Sygnalizuje zaskakujący kierunek rozwoju chrześcijańskiej tradycji apokaliptycznej, ponieważ ten „Helias artium chymicarum”, mesjański Experimentator jako ludzka, stylizowana na Chrystusa postać i odpowiednik biblijnego kowala Tubal-Kaina na końcu historii, jest oryginalną transformacją żydowskiego, apokaliptycznego Eliasza w kontekście wczesnej nowoczesności tuż przed wojną trzydziestoletnią. Jest to przykład z szerszego obszaru paracelsjańskiej teoalchemii (J. Telle), którą można interpretować jako typowo nowożytną hybrydę w latourowskim sensie. Co więcej, by zrozumieć szczególny poreformacyjny fenomen mistyki przyrody (Dorn, Weigel, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme i in.), pozostający w silnym napięciu z ortodoksyjnymi teologiami, należy wziąć pod uwagę, że był on wytworem tej nowej, szerokiej formacji intelektualnej, którą można nazwać przyrodniczą (albo kosmologiczną) apokaliptyką.Autor twierdzi, że „wertykalna” (nieeschatologiczna) apokaliptyka przyrodnicza jest wczesnonowożytną formą tradycji apokaliptycznej, która w nowych warunkach społeczno-kulturowych przeszła transformację w formułę „poznawania tajemnic przyrody” w złożonym procesie renegocjacji relacji władzy i wytworzyła własny zasób motywacji poznawczych do aktywności eksperymentalnej, niezależnie od słabnących z czasem afektów millenarystycznych. Transformacja ta jest bardzo istotna dla zrozumienia religijnej wczesnej nowoczesności z jej immanentystycznymi, aktywistycznymi postawami i wyjścia poza jednowymiarowe dyskursy paradygmatu sekularyzacji, które zacierają albo ignorują wertykalną oś apokaliptyki i zafiksowują się na wymiarze horyzontalnym (millenarystycznym) w swoich konstrukcjach „irreligii postępu” (Löwith). Wczesną nowoczesność można lepiej zrozumieć jako rozproszony efekt związany z innowacyjnymi praktykami materialnymi, zwłaszcza medycznymi czy chemicznymi, oraz ich nowymi konceptualizacjami materii i wiedzy, gdzie filozofia, teologia, nauka o materii i społeczna rewolta wydają się nierozdzielne. Mit Eliasza nauk, dokładnie odwrotnie do powierzchownej interpretacji sekularyzacyjnej, jest jednym z symptomów zachodzącego procesu „de-eschatologizacji” przez alternatywny kierunek apokaliptyki – przenoszenia zainteresowania na przyrodę i materię jako dostępne eksploracji obiekty religijne, co wytworzyło też nowe, typowe dla nowoczesności konflikty o władzę, ale i laboratorium jako przestrzeń odkrywania tego, co ukryte w przyrodzie.
    The myth of [H]Elias Artista (or ‘Elijah of the Arts’) is one of the most interesting components of the rich 16th-century Paracelsian tradition from the margins of the post-Reformation orthodoxy. It signals a surprising development within the Christian apocalyptic tradition since ‘Helias artium chymicarum’, the messianic Experimentator as a human Christ-like figure and an end-of-time counterpart of the biblical blacksmith Tubal-cain, is an original transformation of the Jewish apocalyptic Elijah in a context of the early modernity on the eve of the Thirty Years War. That figure is an example from the broader domain of the Paracelsian ‘theoalchemy’ (Telle), which may be construed as a typically modern hybrid in the Latourian sense. Furthermore, in order to understand the peculiar post-Reformation phenomenon of the mysticism of nature (Dorn, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme, and others), which is in stark tension with orthodox theologies, it is necessary to take into account that it was a product of the new powerful intellectual formation which can be dubbed the nature (or cosmological) apocalypticism.It is claimed that that ‘vertical’ (non-eschatological) apocalypticism of nature is an early modern form of the ancient Jewish apocalyptic tradition transformed under the new social-cultural conditions into a formula of the ‘learning the secrets of nature’ in a complex process of renegotiating the power relations, and it produced the ample resource of the cognitive motivations for experimental activity, quite independently of the gradually waning millenarian affects. Thus, that transformation is important for understanding the religious early modernity and its immanentist, activist attitudes and getting beyond the one-dimensional discourses of the secularization paradigm, which obliterates or ignores the ‘vertical’ axis of apocalypticism and fixes itself upon the horizontal (millenarian) dimension while (re)constructing the criticized unpicturesque ‘irreligion of progress’ (Löwith). Early modernity could be better understood as a diffused turn (effect) associated with the innovative material (e.g. medical or chemical) practices and their new conceptualisations of matter and knowledge, where philosophy, theology, science of matter and social revolt seem inseparable. The myth of the Elijah of the Arts, contrary to a superficial secularization interpretation, is one of the symptoms of the growing process of ‘de-eschatologization’ through the alternative direction of apocalypticism, i.e., shifting an interest to nature and matter as the religious objects available to exploration, which produced the new power conflicts typical of modernity but also the ‘laboratory’ as a space of unveiling that which is hidden in nature.
    Źródło:
    Praktyka Teoretyczna; 2016, 19, 1; 172-216
    2081-8130
    Pojawia się w:
    Praktyka Teoretyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wiosenny salon poetów: rewolucja w kategoriach magnum opus
    SPRING SALON OF POETS: THE REVOLUTION IN THE CONTEXT OF MAGNUM OPUS
    ВЕСЕННИЙ САЛОН ПОЭТОВ: РЕВОЛЮЦИЯ В КАТЕГОРИЯХ MAGNUM OPUS
    Autorzy:
    Borisova-Yurkovskaya, Elena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/604595.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
    Tematy:
    поэзия Сере
    символизм, русская революция, алхимия, opus magnum
    Поэзия Серебрянного века
    poezja Srebrnego Wieku, symbolizm, rewolucja rosyjska, alchemia, magnum opus
    Silver Age of Russian poetry, symbolism, Russian revolution, alchemy, magnum opus
    Opis:
    В фокусе исследования находится корпус стихотворений русских поэтов-символистов, изданных в первом крупном пореволюционном сборнике Весенний салон поэтов (1918), а также не вошедших в сборник, но написанных весной 1917 года непосредственно после февральской революции. Внимание автора статьи сконцентрировано на одной общей особенности рассматриваемых стихотворений: поэзия этого периода наполнена алхимической символикой и образностью. Поэты, проповедовавшие и предрекавшие мистическую революцию на протяжении последних лет, теперь соучаствуют ей творческим мистериальным действом, они соработники революции, мастера, совершающие magnum opus –– заклятие действительности словом.
      The article is concerned with the poems of Russian symbolist poets, published in post-revolutionary collection Spring salon of poets (1918), as well as the poems not included in this collection, but written directly after the February Revolution. Much attention is given to the main features of these poems: alchemical symbolism and imagery. Poets, who formerly had preached and predicted the mystical revolution, now participated in it in a mysterial way, they were now the participants of the revolution who were committing the magnum opus, in other words, they conjured the reality by word.
    Przedmiotem badań są wiersze rosyjskich symbolistów, wydane w pierwszym obszernym porewolucyjnym zbiorze Wiosenny salon poetów (1918), a także te, które nie znalazły się w wymienionym tomie, ale zostały napisane wiosną 1917 roku, bezpośrednio po Rewolucji Lutowej. Uwaga autora artykułu skupiła się na jednej cesze charakterystycznej dla omawianych utworów: na alchemicznej symbolice i obrazowości, jaką przepełniona jest poezja tamtego okresu. Poeci, którzy w ciągu ostatnich lat głosili i przepowiadali mistyczną rewolucję, teraz biorą w niej udział poprzez twórcze misterium, są współpracownikami rewolucji, mistrzami tworzącymi magnum opus – zaklęcie rzeczywistości przy pomocy słowa.
    Źródło:
    Przegląd Rusycystyczny; 2020, 172, 4
    0137-298X
    Pojawia się w:
    Przegląd Rusycystyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Eliasz nauk. Apokaliptyka, paracelsjańska mistyka przyrody i narodziny nowoczesności (część pierwsza)
    Elijah of the Arts: Apocalypticism, Paracelsian Mysticism of Nature, and the Origins of Modernity
    Autorzy:
    Woszczek, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1012368.pdf
    Data publikacji:
    2016-03-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    early modernity
    nature (cosmological) apocalypticism
    myth of Elias Artista
    mysticism of nature
    Paracelsian alchemy
    matter
    pantheism
    ontology of expression
    wczesna nowoczesność
    apokaliptyka przyrodnicza (kosmologiczna)
    mit Eliasza Artysty
    mistyka przyrody
    alchemia paracelsjańska
    materia
    panteizm
    ontologia wyrażania
    Opis:
    Mit Eliasza Artysty (albo „Eliasza nauk/sztuk”) jest jednym z interesujących komponentów bogatej szesnastowiecznej tradycji paracelsjańskiej z marginesów poreformacyjnej ortodoksji. Sygnalizuje zaskakujący kierunek rozwoju chrześcijańskiej tradycji apokaliptycznej, ponieważ ten „Helias artium chymicarum”, mesjański Experimentator jako ludzka, stylizowana na Chrystusa postać i odpowiednik biblijnego kowala Tubal-Kaina na końcu historii, jest oryginalną transformacją żydowskiego, apokaliptycznego Eliasza w kontekście wczesnej nowoczesności tuż przed wojną trzydziestoletnią. Jest to przykład z szerszego obszaru paracelsjańskiej teoalchemii (J. Telle), którą można interpretować jako typowo nowożytną hybrydę w latourowskim sensie. Co więcej, by zrozumieć szczególny poreformacyjny fenomen mistyki przyrody (Dorn, Weigel, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme i in.), pozostający w silnym napięciu z ortodoksyjnymi teologiami, należy wziąć pod uwagę, że był on wytworem tej nowej, szerokiej formacji intelektualnej, którą można nazwać przyrodniczą (albo kosmologiczną) apokaliptyką.Autor twierdzi, że „wertykalna” (nieeschatologiczna) apokaliptyka przyrodnicza jest wczesnonowożytną formą tradycji apokaliptycznej, która w nowych warunkach społeczno-kulturowych przeszła transformację w formułę „poznawania tajemnic przyrody” w złożonym procesie renegocjacji relacji władzy i wytworzyła własny zasób motywacji poznawczych do aktywności eksperymentalnej, niezależnie od słabnących z czasem afektów millenarystycznych. Transformacja ta jest bardzo istotna dla zrozumienia religijnej wczesnej nowoczesności z jej immanentystycznymi, aktywistycznymi postawami i wyjścia poza jednowymiarowe dyskursy paradygmatu sekularyzacji, które zacierają albo ignorują wertykalną oś apokaliptyki i zafiksowują się na wymiarze horyzontalnym (millenarystycznym) w swoich konstrukcjach „irreligii postępu” (Löwith). Wczesną nowoczesność można lepiej zrozumieć jako rozproszony efekt związany z innowacyjnymi praktykami materialnymi, zwłaszcza medycznymi czy chemicznymi, oraz ich nowymi konceptualizacjami materii i wiedzy, gdzie filozofia, teologia, nauka o materii i społeczna rewolta wydają się nierozdzielne. Mit Eliasza nauk, dokładnie odwrotnie do powierzchownej interpretacji sekularyzacyjnej, jest jednym z symptomów zachodzącego procesu „de-eschatologizacji” przez alternatywny kierunek apokaliptyki – przenoszenia zainteresowania na przyrodę i materię jako dostępne eksploracji obiekty religijne, co wytworzyło też nowe, typowe dla nowoczesności konflikty o władzę, ale i laboratorium jako przestrzeń odkrywania tego, co ukryte w przyrodzie.
    The myth of [H]Elias Artista (or ‘Elijah of the Arts’) is one of the most interesting components of the rich 16th-century Paracelsian tradition from the margins of the post-Reformation orthodoxy. It signals a surprising development within the Christian apocalyptic tradition since ‘Helias artium chymicarum’, the messianic Experimentator as a human Christ-like figure and an end-of-time counterpart of the biblical blacksmith Tubal-cain, is an original transformation of the Jewish apocalyptic Elijah in a context of the early modernity on the eve of the Thirty Years War. That figure is an example from the broader domain of the Paracelsian ‘theoalchemy’ (Telle), which may be construed as a typically modern hybrid in the Latourian sense. Furthermore, in order to understand the peculiar post-Reformation phenomenon of the mysticism of nature (Dorn, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme, and others), which is in stark tension with orthodox theologies, it is necessary to take into account that it was a product of the new powerful intellectual formation which can be dubbed the nature (or cosmological) apocalypticism.It is claimed that that ‘vertical’ (non-eschatological) apocalypticism of nature is an early modern form of the ancient Jewish apocalyptic tradition transformed under the new social-cultural conditions into a formula of the ‘learning the secrets of nature’ in a complex process of renegotiating the power relations, and it produced the ample resource of the cognitive motivations for experimental activity, quite independently of the gradually waning millenarian affects. Thus, that transformation is important for understanding the religious early modernity and its immanentist, activist attitudes and getting beyond the one-dimensional discourses of the secularization paradigm, which obliterates or ignores the ‘vertical’ axis of apocalypticism and fixes itself upon the horizontal (millenarian) dimension while (re)constructing the criticized unpicturesque ‘irreligion of progress’ (Löwith). Early modernity could be better understood as a diffused turn (effect) associated with the innovative material (e.g. medical or chemical) practices and their new conceptualisations of matter and knowledge, where philosophy, theology, science of matter and social revolt seem inseparable. The myth of the Elijah of the Arts, contrary to a superficial secularization interpretation, is one of the symptoms of the growing process of ‘de-eschatologization’ through the alternative direction of apocalypticism, i.e., shifting an interest to nature and matter as the religious objects available to exploration, which produced the new power conflicts typical of modernity but also the ‘laboratory’ as a space of unveiling that which is hidden in nature.
    Źródło:
    Praktyka Teoretyczna; 2016, 19, 1; 126-171
    2081-8130
    Pojawia się w:
    Praktyka Teoretyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-33 z 33

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies