Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Polish Eastern borderland" wg kryterium: Wszystkie pola


Wyświetlanie 1-42 z 42
Tytuł:
Zalesienia gruntów rolnych na obszarach wiejskich wschodniego pogranicza Polski
Afforestation of agricultural land in the rural areas of the Polish eastern borderland
Autorzy:
Polna, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44365.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. Wydawnictwo Uczelniane
Opis:
Artykuł dotyczy zalesień gruntów rolnych na obszarach wiejskich wschodniego pogranicza Polski. Badaniami objęto trzy województwa nadgraniczne (podlaskie, lubelskie i podkarpackie), położone wzdłuż wschodniej granicy Unii Europejskiej. Badania dotyczą lat 1996-2009, a zatem okresu, w którym dokonały się zasadnicze zmiany w zalesianiu gruntów rolnych. Przyjęty zakres czasowy pracy umożliwił dokonanie analizy porównawczej procesu zalesień dla okresu przed i po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej.
The article deals with the afforestation of agricultural land in the rural regions of Poland's eastern borderland. It presents changes in the area and dynamics of afforestation there and the spatial distribution of its intensity. Also identified are the determinants of farmland afforestation. Special attention is paid to afforestation carried out on private land. The research covered three borderland provinces (Podlasie, Lublin and Subcarpathia) that form the eastern boundary of the European Union. The years studied were 1996- 2009, i.e. a period in which fundamental changes took place in farmland afforestation. The research showed that in the study area afforestation was largely carried out on private land, where it covered 26.7 thous. ha between 1996 and 2009. In each of the provinces under analysis the process of afforestation of private farmland followed a similar pattern, but differed in dynamics. As in the entire country, in the rural eastern borderland one can observe an increase in the area of private land afforestation until 2003, its marked regression in 2004, another slight jump in 2005 and 2006, and another drop since 2007. The intensity of afforestation was not even; in the years under analysis it showed wide differences. Lower intensity of private farmland afforestation was recorded in 1996-2001, at 3.4 ha per 1000 ha AL, than in 2002-2009, when the figure was 3.9 ha/1000 ha AL. But the intensity of farmland afforestation after 2001 kept declining with the changing periods of afforestation co-funding.
Źródło:
Journal of Agribusiness and Rural Development; 2012, 26, 4
1899-5241
Pojawia się w:
Journal of Agribusiness and Rural Development
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konstrukcje typu niedziel dwie - przejaw analogii czy rezultat wpływu obcego?
Constructions like niedziel dwie - analogy or the result of some external influence?
Autorzy:
Sicińska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/683711.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
składnia
liczebnik
regionalizm
kresowizm
syntax
numeral
regionalism
Polish Eastern borderland
Opis:
The study focuses on combining numerals dwa, trzy and cztery with nouns, in particular the constructions like niedziel dwie, where the noun - being the subject which is counted - has the form of plural genitive. Constructions like that, contemporarily treated as incorrect, occurred already in the Old Polish language and became very common in the 16th–18th centuries. In t he 19th century, t hey were rather rare, and in the 20th and 21st centuries they have been preserved only in the area of the Eastern borderland. The reason for the occurrence of such constructions was primarily the impact of the paradigm of numerals from 5 upwards. The genitive form of the noun was also to a large extent determined by the order in which the noun was pushed before the numeral. In the Eastern borderland it was also the influence of Eastern Slavic languages that contributed to the discussed phenomenon - it is also the actual reason for preservation of this construction until today in the Eastern areas.
-
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2017, 51, 2; 113-128
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Podobieństwa i różnice w zakresie słowotwórstwa między gwarową polszczyzną północno- i południowokresową
Similarities and differences in derivation between Northern and Southern Polish Eastern Borderland dialects
Autorzy:
Czarnecka, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/567954.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
Polish Eastern Borderlands
Polish borderland dialects
derivation
the comparative description
Opis:
The article is an attempt to organize the existing data on the phenomena of derivation in Polish Eastern Borderland dialects - Northern and Southern - with a short description and exemplification. Among the phenomena that differentiate both varieties of Polish Eastern Borderland dialects, those that are the result of different language neighborhood are most numerous. Certain features are the result of different source of the Polish language on the Polish Eastern Borderlands - Norhern and Southern (as -ak from Mazovia and -ę from the Lesser Poland in the names o young signifieds). In the lexical material from Polish Eastern Borderlands, the old formations, supported by foreign language influences or preserved as a result of isolation from contemporary Polish language, were recorded. A similar number of derivation phenomena, which are common to both varieties of Polish Eastern Borderland dialects (10) and specific phenomena (10 for the dialect of the Northern Polish Eastern Borderland and 8 for the Southern) are indicated in the dialect.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2016, 13; 365-377
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Культура польско-восточнославянского пограничья в аспекте мезонимии
Polish-Eastern Slavic borderland culture from the aspect of mezonimy
Autorzy:
Mironiuk, Leontij
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/481463.pdf
Data publikacji:
2008-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
mezonimy
intertextuality
Polish-Eastern Slavic borderland culture
linguistic accuracy
Opis:
The article studies certain phenomena of a cultural borderland, mezonimy and intertexualitytaken in relation. The author classifies these in two aspects: a) due to the function - a resonancespace of a text / literature; b) due to the place - mezonimic spheres in structure. Special attentionwas paid to excerpts of Pushkin’s texts translated by Julian Tuwim, Adam Ważyk and Maxim Rylski.The author examines some Russian and Polish eponyms as well as pro-drop parameter phenomenonin Polish and Ukrainian languages.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2008, 1, XIII; 549-554
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwiska patronimiczne z formantem -uk w inskrypcjach nagrobnych na wybranych cmentarzach na południowym Podlasiu
Autorzy:
Kojder, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/625066.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
patronymic surname
the Polish-Eastern Slavic borderland
tombstone inscription
nazwiska patronimiczne
pogranicze polsko-wschodniosłowiańskie
inskrypcje nagrobne
Opis:
The paper analyzes patronymic surnames with suffix -uk in tombstone inscriptions on selected cemetery on southern Podlasie region. The studied inscriptions are dated as covering two centuries: from the 20th to the 21st centuries (the limitary dates being: 1905 and 2011). In the tombstone inscriptions from cemetery in Bereść, Hanna, Holeszów, Kodeniec and Wyryki 372 attestations of patronymic surnames with suffix -uk were collected, written in Polish (Roman script) and in Ukrainian (in different varieties of the Cyrillic script).
W  artykule analizie poddano nazwiska patronimiczne z  formantem -uk w  inskrypcjachnagrobnych na wybranych cmentarzach z  terenu południowego Podlasia. Badane inskrypcjepochodzą z dwóch stuleci (XX i XXI wieku) i datowane są na lata 1905–2011. Z inskrypcjinagrobnych pochodzących z cmentarzy w Bereściu, Hannie, Holeszowie, Kodeńcu i Wyrykachwydobyto 372 poświadczenia nazwisk patronimicznych z formantem -uk, zapisanych w językupolskim (alfabetem łacińskim) oraz ukraińskim (w różnych rodzajach cyrylicy).
W artykule analizie poddano nazwiska patronimiczne z formantem -uk w inskrypcjach nagrobnych na wybranych cmentarzach z terenu południowego Podlasia. Badane inskrypcje pochodzą z dwóch stuleci (XX i XXI wieku) i datowane są na lata 1905-2011. Z inskrypcji nagrobnych pochodzących z cmentarzy w Bereściu, Hannie, Holeszowie, Kodeńcu i Wyrykach wydobyto 372 poświadczenia nazwisk patronimicznych z formantem -uk zapisanych w języku polskim (alfabetem łacińskim) oraz ukraińskim (w różnych rodzajach cyrylicy).
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2015, 9
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A breakthrough book about the Polish-Eastern Slavic linguistic borderland
Przełomowa książka o polsko-wschodniosłowiańskim pograniczu językowym
Autorzy:
Lewaszkiewicz, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084492.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
dialects
Polish-East Slavic language borderland
lexical borrowings
relict Polish-East Slavic references
Opis:
The discussed and reviewed book may be considered not merely a collection of word studies, but also a monograph dealing with lexical language contacts in the Polish-Eastern Slavic linguistic borderland. The authors examine more than 30 dialect words against the background of imposing Polish and East Slavic linguistic material, utilise the extensive subject literature, and apply modern dialectological research and language contact theory methods. Their main academic achievements include a precise delineation of the extent of East Slavic lexical borrowings in Polish dialect and a convincing verification of the criteria used to determine them. These efforts also allowed them to discover relict Polish-East Slavic references, previously considered borrowings from Ruthenian languages, in the examined lexical material. The publication, due to its advantages in material, theory and methodology, should serve as a model of research on dialectal linguistic borderlands for Slavic language studies. I believe that the book of Dorota Krystyna Rembiszewska and Janusz Siatkowski should deserves to be rated highly.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2020, 69; 213-222
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problem Kresów w literaturze polskiej lat 1918–2018. Znaczące perspektywy interpretacyjne
Autorzy:
Uliasz, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030939.pdf
Data publikacji:
2018-12-16
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Polish Eastern Borderland
borderland discourse
Polish literature of 1918-2018
myths and legends
borderland of cultures
small homelands
controversies over the category of “Kresy” (Eastern Borderlands of Poland)
postcolonial criticism
Kresy Wschodnie Polski
dyskurs kresowy
literatura polska 1918–2018
mity i stereotypy
pogranicza kultur
małe ojczyzny
kontrowersje wokół kategorii „Kresy”
krytyka postkolonialna
Opis:
The paper offers a comprehensive, synthetic account of the Polish Eastern Borderland discourse on the subject over the course of the last century. It analyzes the ways in which the understanding of the notion of Kresy and “borderland”, as well as the strategies of presenting the term have been changing, including the attempts to replace this category with other terms. Furthermore, the paper characterizes the dynamics concerning the transformations of situational contexts which emerged in the period of the Second Polish Republic, developed in the times of World War II, after 1945 (in the country and abroad), and continue from the 80s and 90s of the twentieth century to our present. Significant interpretative perspectives include, among others, the trend of literary schools, the legend and myth of Polish Eastern Borderland, the notion of the borderline of cultures, small homelands, and methodological phrases and breakthroughs (spatial turn, geopoetics, postcolonial criticism).
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2018, 13, 8; 17-42
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Individualization and the sense of community. Case study of the residents of the north-eastern Polish borderland in a pedagogical perspective
Autorzy:
Jolanta, Muszyńska,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/892166.pdf
Data publikacji:
2018-06-20
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
individualisation
community
a sense of community
local identity
social dependency
Opis:
The article discusses the sense of community of contemporary residents of the north-eastern Polish borderland. The process of individualisation and the contemporary direction of interpreting the concept of community constitute the background of the analyses. The adopted pedagogical perspective of narration has set out both the theoretical foundations of the presented research results, as well as their interpretation, stressing the importance of the local environment and its cultural nature as factors determining an individual’s consciousness of belonging to a community and taking responsibility for it. The article presents selected aspects of the statistical analysis of the sense of community and their interpretation.
Źródło:
Kwartalnik Pedagogiczny; 2018, 63(2 (248)); 55-67
0023-5938
Pojawia się w:
Kwartalnik Pedagogiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obsceniczne, obraźliwe czy „śmieszne”? O odbiorze społecznym kilku typów nazw miejscowych pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego
Obscene, Offensive or “Funny”? On the Social Perception of Several Types of Local Place Names in the Polish-Eastern Slavic Borderland
Autorzy:
Koper, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2035339.pdf
Data publikacji:
2021-12-27
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish-East Slavic borderland
obscene names
offensive names
funny names
language policy
folk and scientific etymology
Opis:
This article examines local place names which may, due to their form or their use in a wider context of a speech act, be considered to be obscene, offensive or funny. The first group includes names that evoke troublesome associations, even though they are not, etymologically speaking, connected with the taboo sphere (e.g. Gacie, Hujsko, Podupce). The second group consists of place names whose obscene or humorous character is recognisable only by those with relevant linguistic knowledge and awareness (e.g. Przedrzymiechy, Pukarzów, Tarzymiechy). The third and final group contains names whose potentially ridiculous and humorous character is present only when accompanied by a broader text and context of an utterance (e.g. Nielisz, Niemce, Cyców).
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2021, 28, 2; 259-270
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kresy (Polish Eastern Borderlands) in Polish Literature of 1918–2018. Significant Interpretative Perspectives
Autorzy:
Uliasz, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030549.pdf
Data publikacji:
2021-02-21
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Polish Eastern Borderlands
borderland discourse
Polish literature of 1918–2018
myths and legends
borderland of cultures
small homelands
controversies over the category of “Kresy” (Eastern Borderlands of Poland)
postcolonial criticism
Opis:
The paper offers a comprehensive, synthetic account of the discourse on the subject of the Polish Eastern Borderland over the course of the last hundredyears. It analyses the ways in which the understanding of the notion of Kresy and “borderland”, as well as the strategies for presenting the term, have changed, including attempts to replace this category with other terms. Furthermore, the paper characterises the dynamics concerning the transformations of situational contexts that emerged in the period of the Second Polish Republic, developed during World War II, after 1945 (in the country and abroad) and continuing from the 1980s and1990s to the present. Significant interpretative perspectives include, among others, the trends in literary schools, the legends and myths of the Polish Eastern Borderland, the notion of the borderline of cultures, small homelands, and methodological phrases and breakthroughs (spatial turn, geopoetics, postcolonial criticism).
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2020, 1; 335-363
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowe regionalizmy w odnalezionym rękopisie Roślin potrzebnych Krzysztofa Kluka jako element atrybucji tekstu
Regional linguistic features in a discovered manuscript Roślin Potrzebnych by Krzysztof Kluk as a part of attribution process
Autorzy:
Szamryk, Konrad Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117725.pdf
Data publikacji:
2016-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Eastern Borderland Polish Language
Polish language of 18th century
territorial variation of the Polish language
dialects of Podlasie
manuscript
Opis:
This article concerns the manuscript Roślin potrzebnych by Krzysztof Kluk, an enlightenment priest and scientist from Podlasie, an author of botanic and zoological guidebooks. The manuscript of his first botanic handbook was recently found in Baworoscy’s Library in Lviv. Nevertheless, considering lack of direct authorship mark, an analysis focused on graphic and phonetic linguistic features has to be performed to confirm the authorship. Studies have shown some linguistic features, which have as much in common with 18th century Eastern Borderland Polish Language (especially the northeastern). Other linguistic features have much in common with the dialects of Mazowsze and Podlasie. It is very likely that the manuscript has been written by someone who lived on the borderland of Mazowsze and Podlasie. According to Kluk’s biography it is almost certain this person was Krzysztof Kluk. Therefore, the manuscript discovered in Baworowscy’s Library is Krzysztof Kluk’s autograph with all probability.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2016, 16; 313-324
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O r frykatywnym (ř) i śladach r frykatywnego (ř) w historii języka polskiego, w polskich gwarach etnicznych oraz w polszczyźnie południowo- i północnokresowej
The fricative r (ř) and traces of the fricative r (ř) in the history of the Polish language, in Polish ethnic dialects and in Polish spoken in the southern and northern parts of the Polish pre-war Eastern Borderland [Kresy]
Autorzy:
Lewaszkiewicz, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850449.pdf
Data publikacji:
2022-12-22
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
fricative r (ř)
Polish language history
Polish spoken in the southern and northern parts of the Polish pre-war Eastern Borderland
dialectology
r frykatywne (ř)
historia języka polskiego
polszczyzna południowo- i północnokresowa
dialektologia
Opis:
Autor omawia i porównuje poglądy językoznawców polskich na temat powstania i rozwoju r frykatywnego (ř) w języku staropolskim i rozwoju r frykatywnego (ř) w różnych odmianach języka polskiego. Nie można wykluczyć, że niektórzy badacze mylili brzmienie ř z rž. Dlatego postuluje się przebadanie istniejących nagrań gwar polskich i kaszubskich z wykorzystaniem nowszych programów komputerowych. Należy również ustalić podobieństwa i różnice w realizacji ř w języku czeskim i w niektórych gwarach polskich oraz kaszubskich.
The author discusses and compares the views of Polish linguists on the origin and development of the fricative r (ř) in Old Polish and the development of the fricative r (ř) in various regional dialects of the Polish language. It cannot be ruled out that some researchers mistakenly confused the sound ř with rž. Therefore, a proposal is put forward to analyse the existing recordings of Polish and Kashubian dialects by means of more modern computer software. The similarities and differences in the realization of ř in the Czech language and in some Polish and Kashubian dialects should also be investigated.
Źródło:
Gwary Dziś; 2022, 15; 101-117
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Północnokresowe i białoruskie nazwy jałowca na tle słowiańskim
The Names of Juniperus Communis in the North-Eastern-Borderland Polish and Belarusian Languages against the Slavic Background
Autorzy:
Bednarczuk, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459510.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
nazwy jałowca
języki słowiańskie
juniper names
Slavic languages
Opis:
The Polish-wide word jałowiec (Juniperus communis) in the Polish language of the northeastern borderlands exists (already since Adam Mickiewicz’s times) as the variant jadłowiec, and in the present Wilno dialects also as the forms jodłowiec, ja/edleniec as well as a number of other forms. Among the aforementioned forms the variants which feature -d- are a result of Polish-Belarusian contact, due to which the Belarusian jadłoec arose from the native jałoec as a hypercorrect form through adideation to the Polish jodła, and jadleńec arose from the native jaleńec according to this pattern. The forms with -d- which emerged in this manner were borrowed by the regional Polish language from Belarusian as jadłowiec and the less frequent jadleniec. The article also explains the names of the juniper in other Slavic languages. The majority of them originally referred to shrubs of coniferous trees (fir, spruce, pine).
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2015, 10; 9-14
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czym jest i co zawiera „Słownik mówionej polszczyzny pónocnokresowej”
What is ”A Dictionary of oral Polish language of the north-eastern borderland” and what does it include?
Autorzy:
Grek-Pabisowa, Iryda
Biesiadowska-Magdziarz, Beata
Jankowiak, Mirosław
Ostrówka, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/965799.pdf
Data publikacji:
2014-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
dictionary
headword
meaning
Polish borderland dialects
hasło słownikowe
podhasło
polszczyzna północnokresowa
słownik
znaczenie
Opis:
A regional variety of the Polish language of the north-eastern borderland in both oral and written forms has been functioning in Belarus, Lithuania and Latvia (former Polish Livonia) for several centuries. In 2000, The Team for Research on the Polish Language of the North-Eastern Borderland of the Institute of Slavic Studies of PAS came up with an idea of creating A Dictionary of oral Polish language of the north-eastern borderland. First, publications containing patterns of the Polish language, credibly recorded, were collected. There were more and more new studies, and the material was enriched with many new lexemes as well as their new variants or better exemplifications. Therefore, the lexical collection continued and was completed in 2012. At the same time the team researchers carried out excerpting from earlier texts, choosing examples, searching for parallel forms of lexemes, blending the material in dictionary units, i.e. establishing the form of a dictionary entry. In this way the corpus of the dictionary was written, following a formula created by the team. The article presents methodology of creating the Dictionary, its material basis, short description of lexical items included and the content of an entry.
Regionalna odmiana polszczyzny północnokresowej w postaci języka mówionego i pisanego funkcjonowała na obszarze Białorusi, Litwy i Łotwy (dawne Inflanty Polskie) od kilku wieków. W roku 2000 w Zespole Badań Polszczyzny Północnokresowej IS PAN powstał pomysł opracowania Słownika mówionej polszczyzny północnokresowej. Przez pierwsze lata wyszukiwano i gromadzono publikacje zawierające zarejestrowane w sposób wiarygodny wzorce mowy polskiej na interesującym nas terenie. Nowych opracowań stale przybywało, materiał powiększał się o nowe leksemy lub ich nowe postaci czy lepszą egzemplifikację. Dlatego też uzupełnianie zbioru leksykalnego zamknięto datą publikacji wydanych w roku 2012. Równolegle z uzupełnieniami pochodzącymi z nowo pojawiających się prac prowadzono ekscerpcję z tekstów wcześniejszych, dobór przykładów, wyszukiwanie paralelnych postaci leksemów i scalanie materiałów w jednostki słownikowe, czyli ustalanie postaci hasła. W ten sposób powstał korpus Słownika, który opracowywano według ułożonej przez zespół formuły. Artykuł przedstawia metodologię tworzenia Słownika, jego podstawę materiałową, krótką charakterystykę leksyki, którą zawiera oraz zawartość artykułu hasłowego.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2014, 49; 277-301
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Significant Contribution to the Research on the Uurbanonymity of the Polish-Eastern Slavic Linguistic and Cultural Borderland Monika Famielec, Урбанонимы города Бреста XX века [Urbanonyms of the city of Brest of the XX century], Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2018, 292 pp.
Autorzy:
Sajewicz, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/625048.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2019, 13
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Archaiczność polszczyzny południowokresowej. Zagadnienia teoretyczno-metodologiczne
The archaic nature of the Polish language in the southern part of Eastern Borderland. Theoretical and methodological issues.
Autorzy:
Sicińska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1854179.pdf
Data publikacji:
2021-12-10
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
Polish language in the southern part of Eastern Borderland
language archaism
ethnic and linguistic peripheries
interference
polszczyzna południowokresowa
archaizm językowy
peryferie etniczno-językowe
interferencja
Opis:
W artykule został omówiony problem archaiczności polszczyzny południowokresowej. Przedstawiono podstawy teoretyczne zagadnienia archaiczności odmian terytorialnych języka (teoria falowa J. Schmidta, poglądy neolingwisty włoskiego M. G. Bartoliego). Zreferowano wyniki badań autorów polskich na temat archaizmów i innowacji w kontekście centrum i peryferii językowych: T. Milewskiego, Z. Stiebera, H. Popowskiej-Taborskiej. Na tym tle przedstawiono cechy archaiczne polszczyzny południowokresowej w odniesieniu do XVII–XVIII wieku. Zwrócono uwagę na problemy metodologiczne oraz interpretacyjne dotyczące funkcjonowania archaizmów w tej odmianie języka (konieczność zastosowania metod językoznawstwa konfrontatywnego oraz historyczno-porównawczego, trudność w odróżnieniu archaizmu od zapożyczenia).
The author discusses the issue of the archaic nature of the Polish language spoken in the southern part of Eastern Borderland. She presented the theoretical basis of the archaic quality of the territorial variants of the language (J. Schmidt’s wave theory, the opinions of M. G. Bartoli, an Italian neo-linguist ). The results of the research into archaisms and innovations in the context of the centre and peripheries of the language by Polish authors T. Milewski, Z. Stieber and H. Popowska-Taborska, have also been presented. Against this background, the archaic features of the Polish language spoken in the southern part of Eastern Borderland were presented with reference to the 17th and 18th centuries. Attention has been drawn to the methodological and interpretational problems of archaisms in this variant of the language (the requirement of using historic-comparative and confrontational linguistic methods, the difficulty with distinguishing archaisms and loan-words).
Źródło:
Gwary Dziś; 2021, 14; 59-70
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O wybranych pierwiastkach wschodnich na Ziemiach Zachodnich
On selected eastern elements in the Western Territories
Autorzy:
Dębicki, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11543516.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
Ziemie Zachodnie
Kresy
pierwiastki wschodnie
pogranicze polsko-niemieckie
Western Territories
eastern elements
Polish-German borderland
Opis:
Artykuł jest próbą spojrzenia na Ziemie Zachodnie, w szczególności na pogranicze polsko-niemieckie, przez pryzmat pierwiastków o wschodniej proweniencji, które dają się odnaleźć w tamtejszej przestrzeni kulturowej – zarówno w wymiarze materialnym, jak i niematerialnym (symbolicznym). W szczególności chodzi tu o zjawiska, którym początek dały: powojenne przesiedlenia Polaków z terenu Kresów II RP; przesiedlenia Łemków, Ukraińców i in. w ramach akcji „Wisła”; pozostałości po okresie PRL-u i związanej z tym okresem polskiej orientacji ideologiczno-geopolitycznej; współczesna imigracja ukraińska. Wskazanie na tego rodzaju wybrane pierwiastki ma ukazać mniej znane oblicze Ziem Zachodnich, stając się zarazem jednym z ich wyróżników.
The article is an attempt to look at the Western Territories, in particular at the Polish-German borderland, through the prism of elements of Eastern provenance that can be found in the local cultural space - both in the material and intangible (symbolic) dimension. In particular, it concerns the phenomena that were initiated by: post-war resettlement of Poles from the Kresy area of the Second Polish Republic; resettlement of Lemkos, Ukrainians and others. as part of the „Vistula” campaign; remnants of the period of the People’s Republic of Poland and the Polish ideological and geopolitical orientation associated with this period; contemporary Ukrainian immigration. Pointing to such selected elements is to show the less known face of the Western Territories, becoming at the same time one of their distinguishing features.
Źródło:
Studia – konteksty pogranicza; 2022, 6; 41-58
2543-6465
Pojawia się w:
Studia – konteksty pogranicza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nationalism, violence, and education: secondary schools in Polish-Ukrainian borderland between 1918 and 1919
Autorzy:
Pudłocki, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20312190.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
nationalism
violence
secondary education
schools
Eastern Galicia
Lviv
Przemyśl
Sambir
Yavoriv
Opis:
The aim of this article is to take a closer look at school communities in the Polish‑Ukrainian borderland in the 1918/1919 school year. Their members, particularly the headteachers, previously focused on teaching the students obedience and loyalty towards the emperor in Vienna, had to completely redefine their roles in order to find themselves in the new reality in the late autumn of 1918. Moreover, another year of the turmoil of war, countless teachers and students in the army, enormous economic problems, exacerbated by the fights for dominance on the disputed territory, forced the headteachers to deal with matters as they arose, and the decisions they made did not always work in practice. What cast a shadow over secondary school activity apart from the Polish‑Ukrainian war was also Polish‑Jewish relations.
Źródło:
Historyka studia metodologiczne; 2022, 52; 123-144
0073-277X
Pojawia się w:
Historyka studia metodologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Co wiemy i czego nie wiemy o polszczyźnie kowieńskiej
What we do and do not know about the Kaunas Polish language
Autorzy:
Karaś, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407984.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
polszczyzna północnokresowa
cechy północnokresowe
substrat
pogranicze językowe
Polish language in the former North-Eastern Borderland (kresy)
language features typical of the North-Eastern Borderlands
substrate
linguistic borderland
Opis:
Celem artykułu jest próba podsumowania dotychczasowej wiedzy na temat polszczyzny kowieńskiej, a także pokazanie luk badawczych, a więc tego, czego jeszcze mimo wielu badań, nie wiemy o tej odmianie języka. Niezwykła intensyfikacja badań na przełomie XX i XXI wieku zarówno nad współczesną, mówioną odmianą języka polskiego na Kowieńszczyźnie, jak i nad jej dziejami (głównie w XIX i w pierwszej połowie XX wieku) dostarczyła ogromnej liczby danych językowych i pozajęzykowych. Jednak szczegółowa analiza pokazuje, że mimo to nie jest to zadanie łatwe. W artykule przedstawiono sytuację polszczyzny kowieńskiej, jej zasięg terytorialny, zakres i funkcje, jej cechy konstytutywne na początku XXI wieku. Pokazano także zmiany, jakim podlegała omawiana pododmiana polszczyzny północnokresowej w XX wieku.
The article aims at providing a synopsis of previous studies on the Kaunas Polish language, as well as identifying knowledge gaps, i.e., the things that – despite extensive research on this language variety – are still not known. At the turn of the 20th and the 21st century, intensified research both on the current Polish language variety, as spoken in the Kaunas region, and its history (mainly over the 19th century up till the 1950s) brought about vast amounts of linguistic and extralinguistic data. However, a detailed analysis shows that there is no easy answer to the question posed in the title of the paper. The article overviews the situation of the Kaunas Polish language, its territorial range, scope, and functions, as well as its defining features observable at the beginning of the 21st century. The author also outlines how the language variety – a subdivision of the Polish in the North-Eastern Borderlands – has evolved over the 20th century.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2024, 810, 1; 7-23
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The impact of border closure on the economy of a border region – as exemplified by the Polish-German borderland
Skutki zamknięcia granic dla gospodarki obszaru przygranicznego na przykładzie pogranicza polsko-niemieckiego
Autorzy:
Malkowski, Arkadiusz
Mazur, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/583105.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
Tematy:
border trade
peripheral area
eastern borderland
handel przygraniczy
obszar peryferyjny
pogranicze zachodnie
Opis:
A change in the functions fulfilled by borders creates new circumstances affecting the development of border areas. The Polish-German borderland area is an example of a peripheral region which, due to the liberalization of border regulations, has undergone a clear socio-economic transformation. Shopping tourism has been one of the factors leading to the emergence of the region’s new economic model. The border’s closure to free traffic in March 2020 made it impossible for foreign nationals to visit Poland for shopping purposes. The article presents selected results of research into shopping tourism as a factor in the development of peripheral areas in the context of the ongoing pandemic. The paper uses data made available by GUS (Statistics Poland) and the Border Guard (Straż Graniczna), as well as the author’s own research based on the CATI methodology. The study indicates the importance of cross-border trade in the development of the Polish-German border areas. As a result of the closure of the borders, tourists stopped shopping in the region, which affected both the local and regional economy.
Zmiana funkcji granic wpływa na tworzenie nowych warunków rozwoju obszarów przygranicznych. Obszar pogranicza polsko-niemieckiego jest przykładem peryferyjnego regionu, który wraz z liberalizacją przepisów granicznych przeszedł wyraźną transformację społeczno-gospodarczą. Turystyka zakupowa była jednym z czynników, które wpłynęły na ukształtowanie się nowego modelu gospodarki regionu. Zamknięcie granicy dla swobodnego ruchu granicznego w marcu 2020 r. spowodowało, iż przyjazdy cudzoziemców w celach zakupowych do Polski stały się niemożliwe. Artykuł przedstawia wyniki badań dotyczących turystyki zakupowej jako czynnika rozwoju obszarów peryferyjnych w kontekście pandemii. Wykorzystano w nim dane GUS i Straży Granicznej oraz wyniki badań własnych autora opartych na metodologii CATI. Przeprowadzone badania wskazują na istotne znaczenie handlu przygranicznego dla rozwoju obszarów pogranicza polsko-niemieckiego. W wyniku zamknięcia granic turyści zakupowi przestali dokonywać zakupów w obszarze przygranicznym, co wpłynęło na gospodarkę w skali lokalnej jak i regionalnej.
Źródło:
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu; 2020, 64, 8; 72-82
1899-3192
Pojawia się w:
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Origin of sulfates in the post-mining lakes in the eastern part of Muskau Arch (Polish-German borderland)
Autorzy:
Labus, K. M.
Skoczyńska-Gajda, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2060557.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
acid mine drainage
post-mining lakes
stable isotope analyis
Muskau Arch
Opis:
Exploitation of lignites, carried out within glaciotectonic structures of Muskau Arch, led to formation of numerous post-minng lakes impacted by Acid Mine Drainage (AMD). . The isotopic analyses decribed in this paper allowed for identification of sources of the dissolved sulphates in the waters of two representative lakes. One of the sources of sulfur isotopes could be oxidation of sulphides (supplied in debris sliding from the slopes of waste dumps, which are surrounding the lakes) in the water column. The fraction of oxygen from water in forming the sulphates vary from about 5% to 25% in the first lake, while in the second it falls within the range 25%-85%. The research confirmed that the main source of sulfates in the lakes is the oxidation of pyrite.
Źródło:
Geological Quarterly; 2013, 57, 3; 561--566
1641-7291
Pojawia się w:
Geological Quarterly
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Feliks Czyżewski, Antroponimia pogranicza polsko‑wschodniosłowiańskiego w świetle inskrypcji nagrobnych, część 1: Słownik nazwisk, Lublin: Polihymnia, 2013, LXX + 150 ss.
Autorzy:
Ostrówka, Małgorzata Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676577.pdf
Data publikacji:
2015-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Eastern Lublin region
Polish-Ukrainian borderland
tombstone inscriptions
anthroponyms
dictionary of names
Opis:
The work presents the book Antroponimia pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego w świetle inskrypcji nagrobnych (Eng. Anthroponymy of the Polish-East Slavonic borderland in light of tombstone inscriptions) by Feliks Czyżewski. The author, a well-known researcher of the Polish-Ukrainian borderland, collected, classified, elaborated and presented in the form of a dictionary about three thousand anthroponyms from working and closed cemeteries of Eastern Lublin region. It was preceded by a historical description of the region. The author also presented the current and historical state of the cemeteries (Orthodox, Catholic and mixed). Valuable parts of the book are color photographs illustrating various types of inscriptions, as well as maps presenting most important phonetic phenomena in Polish and the Ukrainian dialects, maps with location of the cemeteries where the inscriptions were collected, and bibliography concerning tombstone inscriptions in the Polish-East-Slavonic borderland.
Recenzja prezentuje książkę Feliksa Czyżewskiego Antroponimia pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego w świetle inskrypcji nagrobnych. Autor, znany badacz pogranicza polsko-ukraińskiego, zebrał, sklasyfikował i opracował oraz przedstawił w formie słownika ok. 3 tysięcy antroponimów z czynnych i zamkniętych cmentarzy Lubelszczyzny wschodniej. Całość poprzedził opisem historycznym regionu, przedstawił stan współczesny i historyczny cmentarzy wyznaniowych (prawosławnych, katolickich i mieszanych). Cennymi fragmentami książki są: kolorowe fotografie ilustrujące różne rodzaje inskrypcji, mapy przedstawiające ważniejsze zjawiska fonetyczne w gwarach polskich i ukraińskich, mapy z rozmieszczeniem miejscowości i cmentarzy, na których zebrano napisy, oraz bibliografia dotycząca inskrypcji nagrobnych na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2015, 39; 275-284
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z badań nad językiem piśmiennictwa nowogródzkiego z okresu międzywojennego. Elementy północnokresowe w języku Józefa Żmigrodzkiego
Studies on the Language of Nowogródek Literature in the Interwar Period. Elements of Polans’s North-Eastern Borderland Dialect in the Language of Józef Żmigrodzki
Autorzy:
Lewaszkiewicz, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/468399.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Józef Żmigrodzki
North-Eastern Borderlands Polish
Nowogródek literature
Polish regional dialect
polszczyzna północnokresowa
piśmiennictwo nowogródzkie
polszczyzna regionalna
Opis:
The Nowogródek i okolice [Nowogródek and environs] tourist guide by Józef Żmigrodzki occasionally reveals some phonetic features typical for North-Eastern Borderlands Polish (rznięty, najprzód, szkarpa), peculiar noun inflections (uczni, soft instead of hard adjectival stem – bezleśni), peculiar adjectival and adverbial gradation forms (najpamiętniejszy, najkonieczniejszy, szczególniej), emphasising word using the -ż particle (temuż). Typical word formation features include the adverbial suffix -o instead of -’e (zaledwo) and 23 peculiar prefixed verbs (e.g. pobudować – zbudować ). Syntax features present in the work include a total of 6 language structures: adjective/participle predicate in the locative instead of nominative case (2), historic non-compound form of the passive participle in the predicate (1), verbs governing unusual cases (3). Word material is much more abundant, with 63 single lexical units, 6 peculiar phrases and 1 peculiar expression.The text of Żmigrodzki’s book undoubtedly bears witness to the North-Eastern Borderlands heritage of its author. Other interwar writings originating from the North-Eastern Borderlands should be the subject of linguistic studies as well.
Źródło:
Forum Lingwistyczne; 2019, 6; 43-59
2449-9587
2450-2758
Pojawia się w:
Forum Lingwistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Studium historyczno-geograficzne narodowości w Galicji Wschodniej w świetle spisów ludności w latach 1890–1910
Autorzy:
Hołub, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/763118.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Eastern Galicia
Polish-Ruthenian borderland
national consciousness
population census
Historical GIS
Galicja Wschodnia
pogranicze polsko-ruskie
świadomość narodowa
spis ludności
HGIS
Opis:
In this paper there was presented the problem of national identity development in the Eastern Galicia at the turn of the 19th and 20th centuries. The used source materials concerned with thedistribution of population speaking Polish and Ruthenian (Ukrainian) languages and declaring themselves as practising Roman Catholic or Greek Catholic religion within the administrative districts. The data came from the population censuses carried out in the Austro-Hungarian Monarchy in the years 1890, 1900 and 1910. Based on the calibrated maps of the Kingdom of Galicia and Lodomeria and the census data, geostatistical analysis was performed using GIS software. The obtained thematic maps of language and religion distribution in the Eastern Galicia enabled to distinguish the Polish, Polish-Ruthenian and Ruthenian areas. Spatial interpretation of the results was preceded by historical study of the examined area.
Artykuł nie zawiera abstraktu w języku polskim
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia; 2013, 68, 2
0137-1983
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Mnie po rusku było ciężko gadać”. Rozmowy z mieszkanką wsi Biełostok na Syberii
Autorzy:
Skorwid, Sergiej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676912.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
North-eastern Borderland dialect of Polish in Western Siberia
field research
commented interviews with the only user
dialectological commentary
inherited features and innovations
Opis:
“It was hard for me to speak Russian”: Interviews with a resident of the village of Belostok in SiberiaThe fieldwork in the formerly Polish village of Belostok in the Tomsk Region (Western Siberia) undertaken in 2017 is a continuation of the previous study of the idiolect of its sole Polish-speaking resident initiated by Natal’ia Anan’eva fourteen years ago. This article presents a record and commentary of two interviews with this speaker, Ms Maria Markish (Markisz) (born in 1928). The first of them was conducted in April 2017 by Agnieszka Kaniewska from the University of Wrocław (Rev. Krzysztof Korolczuk SJ also took part), and the second one – by the author of this paper in May the same year, with the assistance of A. Kaniewska. It remains to be hoped that the two collectively conducted interviews come as a sign of wider international cooperation in future studies on Polish dialects in Russia. „Mnie po rusku było ciężko gadać”. Rozmowy z mieszkanką wsi Biełostok na SyberiiBadania terenowe w ongiś polskiej wsi Biełostok w obwodzie tomskim na Syberii Zachodniej, przeprowadzone w 2017 roku, kontynuują wcześniejsze badania idiolektu jedynej użytkowniczki miejscowej gwary polskiej, pani Marii Markisz (ur. w 1928), zapoczątkowane 14 lat temu przez Natalię Ananjewą. W powyższych tekstach przedstawione są nagrania dwóch rozmów z tą mieszkanką Biełostoku wraz z  odnośnym komentarzem. Pierwsza rozmowa została nagrana przez Agnieszkę Kaniewską z Uniwersytetu Wrocławskiego (w rozmowie uczestniczył także o. Krzysztof Korolczuk SJ) w kwietniu, druga zaś przez autora niniejszego tekstu w maju 2017 roku, również z udziałem A. Kaniewskiej. Chciałoby się wierzyć, że te wspólnie przeprowadzone wywiady są zapowiedzią przyszłej, szerokiej współpracy międzynarodowej w zakresie badania gwar polskich na terenie Rosji.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2019, 43
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jak szczekają nasze psy na wschodniej granicy Polski: po rusku czy po polsku?
What “language” do our dogs “bark in” on the eastern border of Poland: in Ruthenian or in Polish?
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Siatkowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2109400.pdf
Data publikacji:
2017-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Slavonic dialectology
regional vocabulary
language contacts
Polish-East Slavonic borderland
Opis:
The text is devoted to the verb brechać, brzechać “bark” which is one of many examples of an overlap between Polish and East Slavonic systemic features, difficult to classify as native or foreign. The analysis of numerous sources and research papers enables to conclude that both Ruthenian brechać (expansive form that influenced derivatives) and Polish brzechać occured on Polish-East Slavonic borderland. This small difference has been either ignored or interpreted incorrectly in previous research.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2017, 17; 271-280
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O polskim dziedzictwie językowym i kulturowym we wsi Biełostok na Syberii
Autorzy:
Skorwid, Sergiej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676906.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Polish language and cultural islands in Siberia
North-eastern Borderland dialect
bilingualism
family vs. church language
markers of national identity in immigrant communities in the past and today
Opis:
On the Polish language and cultural heritage in the village of Belostok in SiberiaThe village of Belostok is known as one of originally Polish villages in Siberia. As it is today, only one woman in the village (from the oldest generation) still speaks dialectal Polish, and another one remembers Polish prayers. This article attempts to reconstruct the original sociolinguistic situation in the village, including the use of Polish at home, at church and at school. It is based on published documents and interviews with the two villagers recorded in 2016–2017. O polskim dziedzictwie językowym i kulturowym we wsi Biełostok na SyberiiWieś Biełostok (Białystok) na Syberii Zachodniej uważana jest za miejscowość pierwotnie polską. Obecnie tylko jedna osoba należąca do najstarszego pokolenia zachowuje znajomość języka polskiego w ustnej postaci gwarowej; druga, jej rówieśniczka, pamięta polskie teksty modlitw. Artykuł stanowi próbę rekonstrukcji dawnej sytuacji socjolingwistycznej w tej wsi, włączając w to używanie języka polskiego w domu, w Kościele i w szkole, na podstawie opublikowanych dokumentów oraz rozmów z mieszkankami Biełostoku nagranymi w latach 2016–2017.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2019, 43
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zapożyczenie rubel ‘drąg do przyciskania siana na drabiniastym wozie’ w gwarach wschodniej Polski
A loanword rubel “a pole to press hay in ladder wagon” in dialects of Eastern Poland
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Siatkowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2109511.pdf
Data publikacji:
2017-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Slavonic dialectology
regional vocabulary
language contacts
Polish-East Slavonic borderland
Opis:
The article describes a range of East Slavonic borrowing rubel in dialects of Eastern Poland as well as its derivatives, which not only serves as a good example of lexical peculiarity on the Polish-East Slavonic borderland but also bears witness to old rural reality. The material is an interesting illustration of language contacts beyond state borders and beyond affiliation with a particular literary language.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2017, 17; 281-286
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Język polski na Kresach” Janusza Riegera na tle badań nad polszczyzną kresową po roku 2015
“Język polski na Kresach” [Polish Language in the Eastern Borderlands] by Janusz Rieger Against the Background of Research on Borderland Polish After 2015
Autorzy:
Konczewska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38435589.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
polszczyzna kresowa
kontakty językowe
język polski na Białorusi
język polski na Litwie
język polski na Ukrainie
Janusz Rieger
Polish language in the Eastern Borderlands
language contacts
Polish Language in Belarus
Polish Language in Lithuania
Polish Language in Ukraine
Opis:
This article presents the state of research in the field of studies on Borderland Polish after 2015. The author provides an overview of selected publications which concern the situation of the Polish language in Belarus, Lithuania, Ukraine and in the borderlands, discusses the issues and research problems they consider, and outlines the main areas of research. The article focuses on the contribution of Janusz Rieger to this field of study and on his latest monograph: Język polski na Kresach [The Polish Language in the Eastern Borderlands], published in 2019.
Artykuł przedstawia stan badań nad polszczyzną kresową po 2015 roku. Autorka dokonuje przeglądu wybranych pozycji traktujących o języku polskim na Litwie, Białorusi i Ukrainie oraz pograniczach, omawia przedstawione w publikacjach problemy i wątki badawcze, prezentuje kierunki eksploracji. Oddzielna uwaga została poświęcona dokonaniom w dziedzinie badań nad polszczyzną kresową Janusza Riegera, a także jego najnowszej monografii z 2019 roku pt. Język polski na Kresach.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2020, 44; 238-262
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Le noble, le serf et le révizor: Daniel Beauvois w Bibliotece „Kultury”
Autorzy:
Brzezińska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2042745.pdf
Data publikacji:
2020-12-09
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Daniel Beauvois
historiografia polska XX w.
Kresy Wschodnie Rzeczypospolitej
tożsamość narodowa
Biblioteka „Kultury”
postkolonializm
Polish historiography in the twentieth century
Poland’s old eastern borderland
national identity
the Library of ‘Culture’
post-colonialism
Opis:
Przedmiotem rozważań jest obecność i recepcja prac Daniela Beauvois na łamach wydawnictw Instytutu Literackiego w Paryżu („Kultura”, „Zeszyty Historyczne”, Biblioteka „Kultury”), a także sformułowana na ich marginesie postkolonialna diagnoza napięć, jakie w polskiej tożsamości narodowej wywołała obecność na Kresach Wschodnich.
This article presents the person of Daniel Beavois – a distinguished student of the Polish-Russian-Ukrainian relations in the post-partitioned era – and his contacts with the editors of the Paris ‘Kultura’. The author’s concern is also with the question of how Beavois’ work on the Polish nobility in Ukraine in the years 1831–63 was received among Polish post-war exiles, and with Beavois’ postcolonial diagnosis that emerged on the margins of his research and concerned the tensions to which Polish national identity was subject in Poland’s old eastern borderland (the so-called Kresy).
Źródło:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej; 2020, 12; 165-177
2450-8381
2450-8373
Pojawia się w:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Nieznane” grodzisko w Dzięciołach, pow. łosicki. Perspektywy badawcze
‘Unknown’ Stronghold at Dzięcioły, Łosice County. Research Perspectives
Autorzy:
Skrzyńska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/551138.pdf
Data publikacji:
2020-01-28
Wydawca:
Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:
wczesne średniowiecze
wschodnie Mazowsze
pogranicze polsko-ruskie
sieć grodowa
późne średniowiecze
lokacja miast
early Middle Ages
eastern Mazovia
Polish-Ruthenian borderland
stronghold network
late Middle Ages
town location
Opis:
A non-invasive exploration of the stronghold at Dzięcioły, Łosice County, in NE Poland began in 2018 (Fig. 1, 2). Based on the results of test excavations from 1968, the stronghold was dated to the 12th century. Its three-line defence system consists of fortifications on the outside of the suburbium, the stronghold proper, and the small ringfort located on its inner grounds. Also visible are such elements as the remnants of supposed gateways, earthen ramps across the moats, and a dyke leading from the stronghold towards the river (Fig. 3, 4), allowing movement inside and outside the settlement. The dating of the site and related determination of its function are the most important research problems. The existing chronology, based on a traditional archaeological analysis, does not allow for the correct conclusions. The situation is complicated by the fact that the site at Dzięcioły consists of three separate sets of fortifications, with one of them (the central one) exceptionally developed, comprising two ditches and three concentric embankments. As the site has not been excavated, its chronology can only be inferred by noticing several possibilities for relative dating. There is a hypothesis that the stronghold at Dzięcioły is a remnant of the early medieval settlement of Łosice, translocated in the High Middle Ages to a settlement of the same name established nearby, first mentioned in the first half of the 15th century. However, analysis of the sources indicates that the stronghold at Dzięcioły may have been abandoned at the end of the first half of the 13th century, when the basin of the Middle Bug River became a target for armed invasions. This possibility has been confirmed preliminarily by the results of geophysical prospection. Alternatively, the stronghold at Dzięcioły could have been abandoned in the first quarter of the 14th century due to a change in the geopolitical situation in the region. As a result, the early medieval road network lost its dominant position, and the previously secondary routes increased in importance. It was on such a route that the new settlement of Łosice was established. It could have taken over the strategic functions previously served by the stronghold at Dzięcioły. Indirect data in this respect is provided by the results of onomastic research. The connection between the early medieval stronghold and the chartered town is also indirectly evidenced by information about the Church of the Dormition of the Blessed Virgin Mary, which was supposed to exist in Łosice as early as in 1264. The church could have been located in the stronghold before it was abandoned and later moved to the ‘new’ Łosice. The geophysical prospection carried out at the site revealed the presence of a rectangular anomaly measuring about 19×16 m, situated in the courtyard of the inner ringfort. The anomaly is interpreted as the remains of a burnt, wooden or wood-and-brick structure. Preliminary examination of the phenomenon of translocation indicates that in Mazovia and the areas of the Polish-Ruthenian/Polish-Lithuanian borderland, it happened it two stages. The older phase can be dated from the second half of the 10th century to the 12th century and is associated with the establishment of a stronghold network of the early state. This process is illustrated by examples from Old Mazovia and its borderland with Kievan Rus’. The stronghold network of the region survived at least until the end of the 12th or mid-13th century, when the second stage of translocation changes began. The strongholds were abandoned, and non-fortified settlements, which took over their functions, were established in the vicinity. Their proto-city status might have been further conditioned by the organisation of trading sites. The settlements were then situated at key points of travel routes, resulting in the development of local exchange in the context of long-distance trade. Due to dynamic economic and demographic development, these settlements were granted city rights in the 15th and 16th century.
Źródło:
Wiadomości Archeologiczne; 2020, LXX, 70; 261-270
0043-5082
Pojawia się w:
Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Laryngologiczne dokonania Hilarego Schramma (1857-1940), lwowskiego chirurga, pioniera chirurgii dziecięcej
Laryngological achievements of Hilary Schramm (1857-1940), Lviv surgeon, pioneer of pediatric surgery
Autorzy:
Kierzek, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/972536.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Historii Filozofii i Medycyny
Tematy:
historia polskiej otorynolaryngologii
historia medycyny kresów południowo-wschodnich
Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej
history of Polish otorhinolaryngology
history
of medicine of the south-eastern borderland of the
Second Polish Republic
Opis:
Na wstępie przedstawiono drogi życiową, zawodową i naukową Hilarego Schramma (1857-1940), wychowanka m.in. Theodora Billrotha, ordynatora oddziałów chirurgicznych, m.in. w Szpitalu św. Zofii i Powszechnego Szpitala Krajowego we Lwowie, szczególnie zasłużonego w ortopedii i chirurgii dziecięcej, twórcę „szkoły chirurgicznej”. Przedstawiono jego dokonania w leczeniu takich chorób rynolaryngologicznych, jak włókniaka młodzieńczego, nowotworu złośliwego jamy ustnej, wymagającej operacji metodą Gussenbauera, nowotworu złośliwego przełyku, usuwania ciał obcych krtani i przełyku. Szeroko stosował w chirurgii elektrolizę. Krytycznie podchodził do leczenia gruźlicy limfą Kocha.
The life, professional and scientific ways of Hilary Schramm (1857-1940), pupil of Theodor Billroth, head of surgical wards, among others at the St. Zofia and the General National Hospital in Lvow, especially deserved in orthopedics an pediatric surgery, the creator of the “surgical school” are presented at the beginning. His achievements in the treatment of such diseases such as juvenile fibroma, oral cancer, requiring surgery by Gussenbauer, malignant esophageal cancer, foreign body of larynx and esophagus are analyzed in details. He widely used electrolysis in surgery. He treated critically to the treatment of tuberculosis by Koch᾿s lymph.
Źródło:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny; 2019, 82; 27-34
0860-1844
Pojawia się w:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eastern Borderland of the European Union in the process of networking, as exemplified by the Polish-Belarusian cross-border cooperation
Wschodnie pogranicze Unii Europejskiej w procesie usieciowienia na przykładzie polsko-białoruskiej współpracy transgranicznej
Autorzy:
Partycki, S.
Błaszczak, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2051678.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Akademia Bialska Nauk Stosowanych im. Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
Tematy:
European Union
networking process
social network
social capital
geopolitics
Polska
Belorussia
cross-border cooperation
Opis:
Subject and purpose of work: The purpose of the study is to analyse the structure and the relation of the Polish-Belarusian cross-border cooperation network, to identify the key nodes in the network, to analyse the dynamics of connections between the actors, and to identify the most important changes in the structure of the network. Materials and methods: The article quotes the results of analyses of cross-border projects from 2004-2017. The analysis includes projects completed, applicants, and partners of projects. The network analysis was carried out using Ucinet and NetDraw software. Results: The structure of the Polish-Belarusian cooperation is dominated by several large nodes, on the other hand there are many micronetworks – of three or four nodes, which are connected with each other. Conclusions: The Polish-Belarusian cooperation is of great importance for the international relations of the Polish state. Projects carried out by entities located at the border strengthen the cooperation, bringing a number of measurable benefits (hard and soft), depending on nature of the projects, as well as frequency and scale of the undertaken activities.
Przedmiot i cele pracy: Celem opracowania jest analiza struktury oraz relacji polsko-białoruskiej sieci współpracy transgranicznej, określenie kluczowych węzłów w sieci, analiza dynamiki powiązań pomiędzy aktorami ora identyfikacja najważniejszych zmian w strukturze sieci. Materiały i metody: W artykule wykorzystano wyniki analiz projektów transgranicznych z lat 2004-2017. W analizie uwzględniono realizowane projekty oraz wnioskodawców i partnerów w projektach. Analizę sieci przeprowadzono za pomocą programu Ucinet i NetDraw. Wyniki: Struktura polsko-białoruskiej współpracy zdominowana jest przez kilka dużych węzłów, z drugiej strony występuje wiele mikrosieci – trzech lub czterech węzłów, połączonych między sobą. Wnioski: Polsko-białoruska współpraca ma istotne znaczenie dla relacji międzynarodowych państwa polskiego. Projekty realizowane przez podmioty zlokalizowane przy granicy wzmacniają współpracę, przynosząc szereg wymiernych korzyści (twardych i miękkich), w zależności od charakteru projektów, jak również częstotliwości i skali podejmowanych działań.
Źródło:
Economic and Regional Studies; 2018, 11, 1; 34-50
2083-3725
2451-182X
Pojawia się w:
Economic and Regional Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historyczne sposoby identyfikacji kobiet pochodzenia ruskiego na wschodniej Lubelszczyźnie (na materiale unickich ksiąg metrykalnych)
Historical Ways of Identifying Women of Ruthenian Origin in the Eastern Lublin Region (On the Material of Uniate Record Books)
Autorzy:
Kojder, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791062.pdf
Data publikacji:
2020-11-21
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
historical anthroponymy
Polish-East Slavic borderland
identification of women
name
surname
anthroponymic description
Opis:
The article describes different ways to identify Ruthenian (Ukrainian) women living in the eastern part of the Lublin province. The material was excerpted from the registers of the Uniate parishes of the former Chełm diocese from the period 1596–1810. During the period under study, the anthroponymic system tended towards stabilisation in the form of two-element names in accordance with the [first name] + [surname] pattern. The majority of identification formulas consist of a given name and surname derived semantically or through word formation, although there are also few examples of the use of simple surnameless formulas or more extensive, two- and three-element anthroponymic descriptions used to identify adults.
Źródło:
Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej; 2020, 13; 141-152
1898-4215
Pojawia się w:
Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kresowe afisze w zbiorach Dokumentacji Teatru Instytutu Sztuki PAN
Eastern Borderland Theatrical Posters in the Repository of Theater Documentation of the Institute of Art at the Polish Academy of Sciences
Autorzy:
Kuraś, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520671.pdf
Data publikacji:
2017-12-15
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
historia teatru
teatr na Kresach
afisz teatralny
archiwum teatralne
theater history
theater in the Eastern Borderlands
theater poster
theater archive
Opis:
W zbiorach Dokumentacji Teatru Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk znajduje się pokaźna (ponad 20 000 pozycji) kolekcja dawnych afiszy teatralnych z XVIII, XIX i XX wieku. W jej skład wchodzi niewielka, a przez to tym cenniejsza, liczba plakatów teatralnych z Kresów Wschodnich zachowanych i przekazanych przez prywatnych kolekcjonerów. Na potrzeby niniejszej publikacji wybrano zbiór afiszy z XIX i pierwszej połowy XX wieku z Grodna, Kamieńca Podolskiego, Kowna, Lwowa, Mińska, Wilna i Żytomierza. Pochodzą one z porozbiorowych ziem polskich rządzonych zarówno przez Rosję, jak i Austro-Węgry, a w przypadku Lwowa - z terytorium niepodległej Polski.
The repository of Theater Documentation of the Institute of Art, Polish Academy of Sciences, holds a substantial (more than 20,000 items) collection of old theatrical posters dating from the 18th, 19th, and 20th centuries. It also contains a small, and for that reason all the more precious, number of theater posters from the Eastern Borderland of Poland, preserved and donated by private collectors. For the purposes of this publication, a set of posters dating from the 19th and the first half of the 20th centuries that come from Grodno, Kamieniec Podolski, Kaunas, Lvov, Minsk, Vilnius, and Żytomierz has been chosen. They come from the post-partition Polish territories ruled by Russia as well as by the Austro-Hungarian Empire, and in the case of Lvov, from the territory of independent Poland.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 158-183
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Praca społeczna jako obowiązek służbowy żołnierzy w garnizonach Korpusu Ochrony Pogranicza
Social work as a service duty of soldiers in garrisons of the Border Protection Corps
Autorzy:
Łach, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/688738.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
odrodzenie państwa polskiego
granica wschodnia
Korpus Ochrony Pogranicza
praca społeczna
ludność pogranicza
rebirth of the Polish state
eastern border
Border Protection Corps (KOP)
social work
borderland population
Opis:
The rebirth of the Polish state at the end of the war in 1918 crossed the 120-year period of partitions. The Polish state came back to life. Among the many important problems was to merge the territory, demarcate the boundaries and build a system of their protection. The complex and prolonged process of determining the extent of Polish territories had an impact on future relations with neighboring countries and the system of protection of the state border. In particular, after the end of the Polish-Russian war and the conclusion of a peace treaty, there was no normalization of the social and political situation in the eastern territories. The construction of a secure border protection system was also not achieved. The determined and delineated eastern border was not a calm border and remained in a state of constant danger. The escalation of banditry in 1921–1924 influenced the decision to establish a Border Protection Corps (KOP). The soldiers of the corps for the period of 15 years performed a heavy service, the purpose of which was to protect the inviolability of the state border and ensure security for citizens. In their daily service, they carried out tasks to strengthen Polish statehood and assimilate national minorities, and undertook numerous social works in the border areas. The involvement of soldiers in social work was aimed at gaining the trust of the population for the interests of the state, especially the sense of the need to cooperate with the bodies of the KOP. The purpose of the paper is to show the social work carried out by the KOP branches among the borderland population in order to maintain the security of the border and public order in the border zone. The scientific deliberations in the paper are concretised on the thesis that it is: Taking up social activities by soldiers of the KOP in the border area was a duty. The basic sources of paper are source materials of the Border Protection Corps from the Border Guard Archive in Szczecin. They are supplemented with studies referring to the entire military activities of the corps.
Odrodzenie państwa polskiego z chwilą zakończenia wojny w 1918 r. zakończyło 120-letni okres zaborów. Do życia wracało państwo polskie. Wśród wielu ważnych problemów znalazło się scalenie terytorium, wytyczenie granic oraz zbudowanie systemu ich ochrony. Złożony i przeciągający się w czasie proces ustalania zasięgu terytorium Polski wywarł wpływ na przyszłe stosunki z państwami ościennymi i system ochrony granicy państwowej. W szczególności po zakończeniu wojny polsko-rosyjskiej i zawarciu traktatu pokojowego nie doszło do unormowania sytuacji społecznej i politycznej na terenach wschodnich. Nie stworzono również bezpiecznego systemu ochrony granicy. Ustalona i wytyczona granica wschodnia pozostawała w stanie ciągłego zagrożenia. Eskalacja bandytyzmu w latach 1921–1924 wpłynęła na podjęcie decyzji o powołaniu Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP). Żołnierze korpusu przez okres 15 lat pełnili ciężką służbę, której celem było zabezpieczenie nienaruszalności granicy państwowej i zapewnienie bezpieczeństwa obywatelom. W codziennej służbie realizowali zadania na rzecz umacniania państwowości polskiej i asymilacji mniejszości narodowych oraz podejmowali liczne prace społeczne na terenach przygranicznych. Zaangażowanie żołnierzy w pracę społeczną miało na celu pozyskanie zaufania ludności dla interesów państwa, zwłaszcza wyrobienie poczucia konieczności współpracy z organami KOP. Celem artykułu jest ukazanie pracy społecznej prowadzonej przez oddziały KOP wśród ludności pogranicza na rzecz utrzymania bezpieczeństwa granicy i porządku publicznego w pasie granicznym. Rozważania naukowe w artykule są prowadzone w kontekście postawionej tezy, która brzmi: Podejmowanie działań społecznych przez żołnierzy KOP na terenach pasa granicznego było obowiązkiem służbowym. Podstawowymi źródłami publikacji są materiały oddziałów Korpusu Ochrony Pogranicza z Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie. Uzupełniają je opracowania odnoszące się do ogółu działań wojskowych korpusu.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2018, 102; 89-102
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ołów i władza: plomby Rurykowiczów i Piastów w Europie środkowo-wschodniej
Lead and power: small lead seals of the Rurik and the Piast dynasties in central and eastern Europe
Autorzy:
Musin, Aleksandr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15809983.pdf
Data publikacji:
2022-10-28
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Early Middle Ages
Byzantium
Polska
Early Rus’
Western Europe
cultural transfer
Antique tradition
commerce
customs control
borderland
small lead seals of “Drohiczyn type”
medieval bracteates (Hohlpfennig)
small Polish fiscal lead seals
Opis:
The article considers the economic and political use of small lead seals (tag seals) to validate different kinds of social relations in early medieval Poland and Rus’. Originated in Antiquity, the practice of sealing peaked in Byzantium from where it spread to Early Rus’. This is reflected, for example, in the use in late 11th-late 14th centuries of small lead seals referred to as the “Drohiczyn type”. In this paper I put forward an opinion that not all the early medieval small lead seals should be attributed to “coinless economy”. A study of the corpus of small lead seals from Drohiczyn and Czermno, and finds from Mazovia, has identified a group with iconography identical to the Polish Hohlpfennig, suggesting they were commercial-customs small lead seals used by the Piast dynasty, contemporary with the bracteates introduced in the first half/mid-13th-early 14th centuries. The extraordinary number of small lead seals found in Drohiczyn possibly reflects the outstanding position of the town in the Eastern and Central European relationships as well as a short-term relocation of trade routes leading north, caused by the military conflicts of the 1240-1280s in the upper course of the Western Bug. The practice of sealing could have been introduced by Conrad of Mazovia to Poland from Early Rus’. Subsequently, the small Polish lead seals might have contributed to the emergence of lead cloth seals in Western Europe as part of a cultural transfer.
Źródło:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2022, 63; 199-258
0080-9993
Pojawia się w:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przetrwanie za ostatnią cenę. Kobiety „ziemi przechodów” w powieściach o wschodnim pograniczu („Judasz” Włodzimierza Pawluczuka, „Przewóz” Andrzeja Stasiuka)
The Final Price of Survival: Women from “the Land of Passages” in the Novels about Eastern Borderland (Włodzimierz Pawluczuk’s “Judasz” and Andrzej Stasiuk’s “Przewóz”)
Autorzy:
Dąbrowicz, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2119985.pdf
Data publikacji:
2022-07-15
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
polska powieść współczesna
granice
naród
konflikt
męskość
kobiecość
Polish contemporary novel
borders
nation
conflict
masculinity
feminity
Opis:
W artykule zestawiono dwie powieści opublikowane w dwóch granicznych momentach najnowszej historii Polski: Judasz Włodzimierza Pawluczuka ukazał się w roku jej akcesji do UE (2004), Przewóz Andrzeja Stasiuka – w atmosferze wykluwającego się już konfliktu za polską (i unijną) wschodnią granicą (2021). Obie powieści odnoszą się do tego samego fenomenu społeczno-kulturowego, który można określić (za Maurycym Mochnackim) jako „ziemia przechodów”. Oznaczony w ten sposób kompleks problemowy i wyobrażeniowy wiąże się z powracających na terenach mieszczących się dawniej w granicach I Rzeczypospolitej doświadczeniem „przechodu” obcych armii, rozpadu struktur państwowych i społecznych (w tym naruszenia modelu patriarchalnego), konieczności walki o przetrwanie na elementarnym poziomie. Wyzwanie, jakie stawia przed bohaterami męskimi i żeńskimi „ziemia przechodów”, okazuje się dewastujące zwłaszcza dla tradycyjnie pojętej męskości, obligującej do obrony rodziny, narodu, granic państwowych i świata jako znaczącej całości w sytuacji zagrożenia. Kobiety, tradycyjnie przypisane do troski o podtrzymywanie życia w sensie biologicznym, nie ponoszą uszczerbku na swojej płciowej identyfikacji, nie tracą bowiem pola do zachowań zaradczych, zgodnych z kulturowym wyobrażeniem kobiecości w jej archetypalnym wymiarze.
This article compares two novels published at two crucial moments in Poland's recent history: Włodzimierz Pawluczuk’s Judasz appeared in the year of Poland’s joining the EU (2004), Andrzej Stasiuk's Przewóz was published in the atmosphere of the emerging conflict over the Polish (and EU) eastern border (2021). Both novels, separated by almost two decades, refer to the same socio-cultural phenomenon which can be defined (to use a phrase borrowed from Maurice Mochnacki) as “the land of passages”. The problematic and imaginary complex marked in this way is connected with the recurring experience of the crossing of foreign armies, the disintegration of state and social structures (including the violation of the patriarchal model), and the necessity to fight for survival on a basic level. The challenge posed to the male and female protagonists by “the land of passages” proves devastating especially for the traditionally understood masculinity, which obligates one to defend the family, the nation, national borders, and the world as a meaningful whole in a situation of danger. Women, traditionally assigned to the care of sustaining life in the biological sense, do not suffer a loss of their gender identity, for they do not lose the field of remedial behavior, consistent with the cultural image of femininity in its archetype.
Źródło:
Białostockie Studia Literaturoznawcze; 2022, 20; 23-45
2082-9701
2720-0078
Pojawia się w:
Białostockie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Identification of processes controlling chemical composition of pit lakes waters located in the eastern part of Muskau Arch (Polish-German borderland)
Identyfikacja procesów kształtujących skład chemiczny wód zbiorników zlokalizowanych na obszarach pogórniczych we wschodniej części Łuku Mużakowa (pogranicze polsko-niemieckie)
Autorzy:
Lutyńska, S.
Labus, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/205165.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Muskau Arch
acid mine drainage
pit lakes
statistical analysis
speciation analysis
Łuk Mużakowa
kwaśny drenaż
zbiornik antropogeniczny
chemizm wód
analiza statystyczna
analiza specjacyjna
Opis:
Exploitation of lignite within the area of Muskau Arch, carried out from the mid-nineteenth century, contributed to the transformation of the natural environment and changes in water regime. In the post-mining subsidences pit lakes were formed. The chemical composition of waters is a consequence of the intensive weathering of pyrite (FeS2), which is present in Miocene lignite-bearing rock forming the embankments of the lakes. This process leads to the formation of Acid Mine Drainage (AMD) and finally acidification of lake waters. This paper presents results of the identification of hydrogeochemical processes affecting the chemistry of waters from these reservoirs carried out using the speciation and statistical (cluster and factor) analyses. Cluster analysis allowed to separate from the analyzed group of anthropogenic reservoirs 7 subgroups characterized by a similar chemical composition of waters. The major processes affecting the chemistry of waters were identified and interpreted with help of factor and speciation analysis of two major parameters (iron and sulfur).
Eksploatacja węgla brunatnego prowadzona w rejonie Łuku Mużakowa od połowy XIX w. przyczyniła się do przeobrażenia środowiska naturalnego obszaru i zmian w stosunkach wodnych. W poeksploatacyjnych nieckach zapadliskowych formowały się zbiorniki wodne, tworząc tzw. „pojezierze antropogeniczne”. Skład chemiczny wód jest konsekwencją wietrzenia pirytu (FeS2), obecnego w mioceńskich utworach węglonośnych tworzących obwałowania zbiorników. Intensywny proces utleniania siarczku doprowadził do powstania kwaśnego drenażu - Acid Mine Drainage (AMD) i w efekcie do zakwaszenia wód jezior. W artykule zaprezentowano rezultaty identyfi kacji procesów hydrogeochemicznych wpływających na chemizm wód ww. zbiorników, przeprowadzonej z wykorzystaniem analizy statystycznej (analiza skupień i analiza czynnikowa) i specjacyjnej. Analiza skupień pozwoliła na wydzielenie z rozpatrywanej grupy zbiorników antropogenicznych 7 podgrup cechujących się zbliżonym składem chemicznym wód. Dla zdefi niowania głównych procesów decydujących o chemizmie wód zbiorników zastosowano analizę czynnikową oraz analizę specjacyjną dwóch głównych składników wód (żelaza i siarki).
Źródło:
Archives of Environmental Protection; 2015, 41, 3; 60-69
2083-4772
2083-4810
Pojawia się w:
Archives of Environmental Protection
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Profesor dr hab. med Władysław Dobrzaniecki (1897-1941) – prekursor chirurgii plastycznej i estetycznej w Polsce i jego pacjent, Bogusław Schaeffer (1929-2019)
Professor Wladyslaw Dobrzaniecki (1897-1941) – precursor of plastic and aesthetic surgery in Poland and his patient, Bogusław Schaeffer (1929-2019)
Autorzy:
Bruziewicz-Mikłaszewska, Barbara
Rupocińska, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2085414.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Historii Filozofii i Medycyny
Tematy:
historia medycyny kresów południowo-
wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej,
i podniebienia, biografia profesor Uniwersytetu Jana
Kazimierza we Lwowie
historia polskiej chirurgii plastycznej
rozszczep warg
history of medicine of the south-eastern
borderland of the Second Polish Republic, history of
Polish plastic surgery, cleft palate, cleft lip, Biography
professor of the Jan Kazimierz University in Lwów
Opis:
Autorki przedstawiają sylwetkę prekursora chirurgii plastycznej w Polsce w aspekcie chirurgiidziecięcej oraz pionierskiej operacji rozszczepu warg i podniebienia. Prof. dr hab. med. Władysław Dobrzaniecki (1897-1941) był jednym z najmłodszych profesorów lwowskiego Uniwersytetu Jana Kazimierza, uczniem prof. Hilarego Schramma (1857-1940), zamordowanym przed osiemdziesięciu laty, 4 lipca 1941 roku przez Niemców. Pozostawił trwały ślad w historii medycyny i polskiej chirurgii plastycznej.
Authors presents the life and professional and scientific ways of dr Wladyslaw Dobrzaniecki (1897-1941), pupil of prof. Hilary Schramm (1857-1940). He was one of the youngest professors of Jan Kazimierz University in Lwów, murdered eighty years ago, on 4th of July 1941 by Germans.
Źródło:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny; 2020, 83; 85-90
0860-1844
Pojawia się w:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Działania na rzecz zachowania tożsamości narodowej, kulturowej i religijnej (na przykładzie współpracy Akademii Trzeciego Wieku w Olsztynie i polskich Uniwersytetów Trzeciego Wieku zza wschodniej granicy)
Actions to preserve national, cultural and religious identity (on the example of cooperation of the Third Age Academy in Olsztyn and Polish Universities of the Third Age from beyond the eastern border)
Autorzy:
Bielinowicz, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2032749.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
tożsamość narodowa
tożsamość kulturowa
tożsamość religijna
edukacja
wychowanie
kultura
Kresy
pogranicze
national identity
cultural identity
religious identity
education
upbringing
culture
borderland
Opis:
This study attempts to explain the role played by the Third Age Academy in Olsztyn in preserving the national, cultural and religious identity of Poles living in the country and abroad. This goal is served by, among others, annual European Integration Meetings of Polish Universities of the Third Age from beyond the eastern border, organized for 13 years in Olsztyn. The article presents a historical outline of meetings and activities, thanks to which there is a chance to build local and active civil societies.
Źródło:
Studia Wschodniosłowiańskie; 2020, 20; 351-359
1642-557X
Pojawia się w:
Studia Wschodniosłowiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-42 z 42

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies