Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Pamiętnik Teatralny" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-50 z 309
Tytuł:
Pamiętnik Teatralny: Bibliografia zawartości 1973–1982
Pamiętnik Teatralny: A Bibliography of Contents 1973–1982
Autorzy:
Maciejewska, Maria Krystyna
Wysiński, Kazimierz Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341444.pdf
Data publikacji:
1983
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
bibliografia
badania teatralne
Pamiętnik Teatralny
bibliography
theater studies
Opis:
Artykuł jest przewodnikiem po 10 rocznikach Pamiętnika Teatralnego i zawiera alfabetyczny spis wszystkich drukowanych w nich autorów. Jest także bilansem głównych tematów podejmowanych w tym okresie. We wstępie scharakteryzowano zasady opracowania bibliograficznego Marii Krystyny Maciejewskiej oraz opisano materiały, które je uzupełniają, przygotowane we współpracy z Kazimierzem Andrzejem Wysińskim i Izabelą Derdą.
This article is a guide to the 10 volumes of Pamiętnik Teatralny and includes an alphabetical listing of all authors printed in them. It is also a survey of the main topics covered during this period. In the introduction, the editors characterize the principles of bibliographic compilation (elaborated by Maria Krystyna Maciejewska) and describe the materials that supplement them (elaborated by Kazimierz Andrzej Wysiński and Izabela Derda).
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 1983, 32, 4; 519-621
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Summary of „Pamiętnik Teatralny” 1-4/2000
Autorzy:
Janikowski, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30147337.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Jerzy Grotowski
kulturowa mobilność teatru
Teatr Laboratorium
cultural mobility of theater
The Laboratory Theatre
Opis:
Omówienie zawartości „Pamiętnika Teatralnego: 1-4/2000. Poczwórny zeszyt został w całości poświęcony ponowionej refleksji nad życiem i dziełami Jerzego Grotowskiego. We wstępnej części artykułu przypomniano o wczesnych relacjach Grotowskiego z redakcją „Pamiętnika Teatralnego” (spotkanie w Opolu w marcu 1963 oraz udział redaktorów w pracach specjalnego komitetu ministerialnego w 1964 roku). Podkreślono wagę artykułów Ludwika Flaszena i Zbigniewa Raszewskiego opublikowanych w „Pamiętniku Teatralnym” 3/1964 w  procesie obrony Teatru 13 Rzędów prowadzonym przez środowisko teatralne w 1964 roku. Zarysowano także historię rozpoczętej w 1998 roku pracy nad numerem specjalnym poświęconym Grotowskiemu.  
Overview of the Pamiętnik Teatralny 1-4/2000 content. This special issue re-explores the life and works of Jerzy Grotowski. The introductory part of the article recalls Jerzy Grotowski's early relationship with Pamiętnik Teatralny (a meeting in Opole in March 1963 and the editors' participation in a special ministerial committee in 1964). The author highligths the importance of the articles by Ludwik Flaszen and Zbigniew Raszewski published in Pamiętnik Teatralny 3/1964 in the theater milieu's defense of the 13 Rows Theatre  in 1964. The story of the work on this special issue devoted to Grotowski, which began 1998, is also outlined.  
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2000, 49, 1/4; 694-700
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rzetelność jako podstawa/dyrektywa
Integrity as a Foundation/Directive
Autorzy:
Kubikowski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432295.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
performatyka
teoria performansu
performatywność
performatics
performance theory
performativity
Opis:
List do redakcji w sprawie artykułu Małgorzaty Sugiery "Performatywność jako postawa/perspektywa" opublikowanego w "Pamiętniku Teatralnym" 71, z. 4 (2022).
Letter to the editors regarding Małgorzata Sugiera's article published in Pamiętnik Teatralny 71, z. 4 (2022).
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2023, 72, 1; 193-195
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Summary
Autorzy:
Prussak, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30147336.pdf
Data publikacji:
1992
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
teatr żydowski
historia teatru do 1939
teatr jidysz
Jewish theater
theater history before 1939
Yiddish theater
Opis:
Summary of Pamiętnik Teatralny 1992/1-4. The first part includes an account of the long process of working on this volume, the initial concept of which was born in 1964, as well as a description of the various circumstances that either paralyzed or hindered its preparation. The second part contains a detailed discussion of the content of all the articles.
Podsumowanie "Pamiętnika Teatralnego" 1992/1-4. W pierwszej części umieszczono relację z długiego procesu pracy nad tym tomem, którego wstępna koncepcja zrodziła się w 1964 roku, a także opis różnego rodzaju okoliczności  paraliżujących albo utrudniających jego przygotowanie. Druga część zawiera szczegółowe omówienie treści wszystkich artykułów. 
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 1992, 41, 1/4; 520-531
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wracając do Molière’a: Wprowadzenie
Returning to Molière: Introduction
Autorzy:
Kencki, Patryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432208.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Molière
historia teatru
historia dramatu
recepcja Molière’a
theater history
drama history
reception of Molière
Opis:
Wprowadzenie do bloku tematycznego Molière: Powroty. Autor przedstawia najważniejsze inicjatywy artystyczne i naukowe zrealizowane w Polsce z okazji 400-lecia urodzin Molière’a. Przypomina dwudziestowiecznych tłumaczy komedii Molière’a na język polski oraz książki polskich badaczy podejmujących refleksję nad różnymi aspektami jego twórczości i jej recepcji. Wymienia również poświęcone francuskiemu komediopisarzowi artykuły publikowane na łamach „Pamiętnika Teatralnego” od 1956 roku.
Introduction to essay cluster Molière Revisited. The author presents the most substantial artistic and academic projects carried out in Poland on the occasion of the 400th anniversary of Molière's birth. He recalls 20th-century translators of Molière's comedies into Polish and books by Polish scholars reflecting on various aspects of his work and its reception. He also lists articles on the works of Molière and their translations or productions published in the pages of Pamiętnik Teatralny since 1956.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2023, 72, 1; 11-18
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Barba i Bjørneboe: Listy pełne marzeń
Barba and Bjørneboe: Letters Full of Dreams
Autorzy:
Partyga, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083670.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Eugenio Barba
Jens Bjørneboe
teatr polski po 1945
Polish theater after 1945
Opis:
Przedmiotem rozważań podjętych w artykule są wybrane wątki z korespondencji Eugenia Barby i Jensa Bjørneboego w latach 1962–1964. Twórców łączyły wówczas plany ożywienia norweskiego życia teatralnego poprzez stworzenie fachowego czasopisma oraz eksperymentalnego teatru. Jednym z najważniejszych impulsów były dla nich w tym czasie polskie doświadczenia Barby oraz jego refleksja nad historią i teraźniejszością polskiego teatru podsumowana w eseju opublikowanym w czasopiśmie „Vinduet” w 1963 roku, który prezentujemy w tym zeszycie „Pamiętnika Teatralnego”.
The article focuses on selected motifs of the correspondence between Eugenio Barba and Jens Bjørneboe in 1962–1964. At the time, the artists shared a plan to invigorate the Norwegian theatre life by founding a professional journal and an experimental theatre company. One of the most significant impulses in their quest had been Barba’s Polish experience and his reflexion on the history and contemporary development of Polish theatre that he summed up in the essay first published in Vinduet in 1963, which we now republish in Pamiętnik Teatralny in Polish translation.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 5-10
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dziennik Heleny Modrzejewskiej 1 I–16 II 1893
Helena Modrzejewska’s Diary, January, 1st–February, 16th, 1893
Autorzy:
Jarząbek-Wasyl, Dorota
Kędziora, Alicja
Orzechowski, Emil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47085145.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Helena Modrzejewska
teart w XIX wieku
historia teatru
dziennik
aktorka
Helena Modjeska
19th century theatre
tehatre history
diary
actress
Opis:
Rękopis Dziennika, prowadzonego przez Helenę Modrzejewską od 1 stycznia do 16 lutego 1893 roku, przechowywany jest w kolekcji J. I. Paderewskiego w Bibliotece Narodowej w Warszawie. Publikowany kilkukrotnie w różnych wariantach w całości bądź we fragmentach (m.in. w „Czasie”, „Kierunkach”, „Teatrze” oraz monografiach M.M. Coleman oraz J. Szczublewskiego) obrósł w liczne nieścisłości edytorskie i redakcyjne. Zamieszczone w „Pamiętniku Teatralnym” teksty są zestawieniem trzech głównych edycji Dziennika – oryginału drukowanego za rękopisem, wraz z uwzględnieniem późniejszych uwag i poprawek, pierwszej polskiej publikacji w „Czasie” w 1910 roku oraz edycji w j. angielskim, zamieszczonej w Fair Rosalind: the American Career of Helena Modjeska M.M. Coleman (1969).
The manuscript of the diary, written by Helena Modrzejewska from 1 January to 16 February 1893, is kept in Jan Ignacy Paderewski’s collection at the National Library in Warsaw. Published several times in several variants, both in whole and in fragments (including the excerpts published in the Polish magazines such as Czas, Kierunki, Teatr and in monographs by Marion M. Coleman and Józef Szczublewski), Modrzejewska's diary has become ridden with numerous editorial inaccuracies. The text currently published in Pamiętnik Teatralny is a compilation of the three major editions of the Diary: the original based on the manuscript, including later comments and corrections, the first Polish publication in Czas, 1910, and its edition in English, published in M. M. Coleman’s Fair Rosalind: The American Career of Helena Modjeska (1969).
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 1; 55-89
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wydawnicze losy dziennika Heleny Modrzejewskiej
A publishing history of the diary
Autorzy:
Kędziora, Alicja
Orzechowski, Emil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32084576.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Helena Modrzejewska
dziennik
aktorka
historia teatru
teatr w XIX wieku
Helena Modjeska
diary
actress
theatre history
19th century theatre
Opis:
Dziennik Heleny Modrzejewskiej publikowany był kilkukrotnie w różnych wariantach, w całości bądź we fragmentach (m.in. w „Czasie”, „Kierunkach”, „Teatrze” oraz monografiach M.M. Coleman oraz J. Szczublewskiego) obrósł w liczne nieścisłości edytorskie i redakcyjne. Opublikowane w „Pamiętniku Teatralnym” teksty są zestawieniem trzech głównych edycji Dziennika – oryginału drukowanego za rękopisem, wraz z uwzględnieniem późniejszych uwag i poprawek, pierwszej polskiej publikacji w „Czasie” w 1910 roku oraz edycji w j. angielskim, zamieszczonej w Fair Rosalind: the American Career of Helena Modjeska M.M. Coleman (1969). Diariusz został opatrzony komentarzami dotyczącymi samej jego treści: opisywanych przez Modrzejewską wydarzeń pierwszych sześciu tygodni 1893 roku, pojawiających się w nich postaci, ich relacji z aktorką, przedstawień i sztuk teatralnych, jak również wydawniczych losów Dziennika.
Helena Modrzejewska's diary was published several times in several variants, both in whole and in fragments (including the excerpts published in the Polish magazines such as Czas, Kierunki, Teatr and in monographs by Marion M. Coleman and Józef Szczublewski), Modrzejewska's diary has become ridden with numerous editorial inaccuracies. The text currently published in Pamiętnik Teatralny is a compilation of the three major editions of the Diary: the original based on the manuscript, including later comments and corrections, the first Polish publication in Czas, 1910, and its edition in English, published in M. M. Coleman’s Fair Rosalind: The American Career of Helena Modjeska (1969). The current edition is annotated with regard to its content: the events of the first six weeks of 1893, people described by Modrzejewska and their relationship with the actress, performances and theatrical plays, as well as the publishing history of the diary.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 1; 90-97
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Balet Jana Cieplińskiego (1922–1925)
Jan Ciepliński’s Ballet (1922–1925)
Autorzy:
Pudełek, Janina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29431720.pdf
Data publikacji:
1996-06-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
balet
historia baletu
taniec
historia tańca
Jan Ciepliński
Balet Warszawski
ballet
ballet history
dance
dance history
Warsaw Ballet
Opis:
Autorka omawia historię zespołu Jana Cieplińskiego, uwypuklając związki działań artysty i jego „niespokojnej, przedsiębiorczej osobowości”. Podkreśla jego wcześnie podjętą aktywność pozasceniczną: powołanie w 1919 roku w Teatrze Wielkim (z udziałem Haliny Szmolcówny i Zygmunta Szubiakiewicza) sekcji baletowej ZASP-u i działanie na rzecz podwyższenia poziomu edukacji ogólnokształcącej tancerzy i tancerek. Badaczka analizuje artystyczne i infrastrukturalne aspekty pracy grupy  stacjonującej kolejno w Katowicach, Poznaniu, Wilnie, i aktywnej objazdowo (m.in. Śląsk, Wiedeń, Czechosłowacja, Warszawa). Podkreśla znaczenie doświadczenia, które Ciepliński zdobył w szkole baletowej, Teatrze Wielkim w Warszawie i w balecie Anny Pawłowej, oraz inspiracje Baletami Rosyjskimi. Przywołuje liczne i zróżnicowane opinie na temat jego choreograficznego nowatorstwa. Skrótowo szkicuje losy Baletu Warszawskiego (1937) – krótkiego powrotu do idei samodzielnego zespołu. Artykuł otwiera cykl, w którym w Pamiętniku Teatralnym autorka omawia wybrane zespoły dwudziestolecia międzywojennego (zob. z. 3/4, 1996, i z. 3/4, 1998).
The author discusses the history of Jan Ciepliński’s ballet company, highlighting the links between the artist’s activities and his “restless, entrepreneurial personality.” She emphasizes that his off-stage work began quite early on, with the establishment (with Halina Szmolcówna and Zygmunt Szubiakiewicz) of the ballet section of the Association of Polish Stage Artists at Warsaw’s Teatr Wielki [Grand Theatre] in 1919; he was also actively committed to raising the level of general education for dancers. The author analyses the artistic and infrastructural aspects of the work of Ciepliński’s group, which was successively based in Katowice, Poznań, and Vilnius, as well as touring actively (e.g., in Silesia, Vienna, Czechoslovakia, and Warsaw). She underscores the importance of Ciepliński’s experience from his ballet school, Teatr Wielki, and Anna Pavlova’s ballet, as well as his inspiration from Ballets Russes. She cites numerous and divided opinions regarding his choreographic inventiveness. She briefly presents the story of the Warsaw Ballet (1937) – Ciepliński’s short-lived return to the idea of an running an independent dance company. The article opens a series in which the author discusses selected interwar ensembles (see Pamiętnik Teatralny 3/4, 1996, and 3/4, 1998).
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 1996, 45, 1/2; 61-87
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyjaciel: Jerzy Timoszewicz (1933–2015)
A Friend: Jerzy Timoszewicz (1933–2015)
Autorzy:
Degler, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083671.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Jerzy Timoszewicz
teatr polski
historia teatru
historycy teatru
Polish theatre
theatre history
theatre historians
Opis:
Jerzy Timoszewicz – historyk literatury i teatru, edytor – urodził się 9 września 1933 w Warszawie. Studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim ukończył w 1956 roku. Pracę magisterską o Dziadach w inscenizacjach Leona Schillera napisał pod kierunkiem prof. Jana Kotta (została wyróżniona III nagrodą w konkursie Mickiewiczowskim Ministerstwa Szkół Wyższych). W czasie studiów należał do Koła Młodych Krytyków prowadzonego przez Edwarda Csató i debiutował w 1954 roku recenzją Balladyny Słowackiego („Sztandar Młodych”, nr 26, 1954). Od października 1957 do września 1992 należał do zespołu redakcyjnego „Pamiętnika Teatralnego”. Redagował kilka zeszytów monograficznych, poświęconych m.in. Andrzejowi Pronaszce, Stanisławowi Ignacemu Witkiewiczowi, teatrowi wileńskiemu i Teatrowi Żydowskiemu w Polsce. W listopadzie 1965 r. obronił rozprawę doktorską „Dziady” w inscenizacji Leona Schillera: Partytura i jej wykonanie (Warszawa 1970), w której podjął się zadania bez precedensu: odtworzył kształt sceniczny czterokrotnie przez Schillera inscenizowanych Dziadów oraz zrekonstruował partyturę reżyserską warszawskiego przedstawienia z 1934 roku. Wzorowo opracowane cztery tomy Pism Leona Schillera (każdy zawiera kronikę życia i twórczości) stanowią najważniejszą część dorobku edytorskiego Timoszewicza. Wydał także tom wspomnień o nim Ostatni romantyk sceny polskiej (1990) oraz przygotował do druku tekst Historyi o Męce Najświętszej i Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim w układzie Schillera (1990). Drugi twórca, którym Timoszewicz zafascynowany był od młodości, to „książę polskich eseistów” – Jerzy Stempowski. Wydał dwutomowy wybór jego Szkiców literackich (1988, wyd. II: 2001), zebrane i opracowane Felietony dla Radia Wolna Europa (1995) oraz Pamiętnik teatralny trzeciej klasy i inne szkice (1999) i tom „Pan Jerzy” Śladami niespiesznego przechodnia: Wspomnienia i szkice o Jerzym Stempowskim (2005). Dorobek edytorski Timoszewicza dopełniają edycje recenzji Edwarda Csató (1979), tekstów o teatrze polskim Zbigniewa Raszewskiego pt. Spacerek w labiryncie (2008), tom wspomnień, artykułów i listów Zbigniewa Pronaszki Zapiski scenografa (1976) oraz wybór artykułów przebywającego na emigracji Tymona Terleckiego Rzeczy teatralne (1984), z którym korespondował ponad trzydzieści lat. Wydany ostatnio obszerny wybór tej korespondencji świadczy jak wytrawnym i płodnym epistolografem był Jerzy Timoszewicz. Do jego adresatów należeli znani uczeni i artyści. Ogromny zbiór ich listów Timoszewicz przekazał do Ossolineum. Dla teatrologów niezwykle cennym źródłem do poznania historii dziejów polskiej nauki o teatrze i związanego z nią ruchu wydawniczego są jego omówienia książek teatralnych, które przez wiele lat publikował w „Teatrze”, „Dialogu” i „Roczniku Literackim”. Piśmiennictwo teatralne nie miało dla niego żadnych tajemnic, czego potwierdzeniem była  rubryka „Świstek Teatralny” na łamach „Teatru” (1960–1961), którą zapełniał fragmentami i cytatami z dawnych czasopism, pamiętników, listów, wywiadów, recenzji, leksykonów i różnych dokumentów. Jego studenci z Wydziału Wiedzy o Teatrze warszawskiej PWST, którego wykładowcą był w latach 1975–1979, przedrukowali w jednym tomie wszystkie „Świstki Teatralne” i wręczyli mu go 13 września 2013 z okazji jubileuszu osiemdziesiątej rocznic urodzin. Jerzy Timoszewicz zmarł 24 marca 2015. W pogrzebie zgodnie z ostatnią wolą uczestniczyła tylko najbliższa rodzina. Liczne grono przyjaciół i znajomych pożegnało go 9 kwietnia na cmentarzu prawosławnym przy ul. Wolskiej.
Jerzy Timoszewicz, a historian of literature and theatre, and an editor, was born on 9 September 1933 in Warsaw. He received a magisterium degree in Polish philology from the University of Warsaw in 1956. The diploma essay on Dziady [Forefathers’ Eve] as staged by Leon Schiller, which he wrote under the tutelage of Professor Jan Kott, was awarded the third prize in the Mickiewicz Competition organised by the Ministry of Higher Education. While studying at the University, Timoszewicz was a member of the Young Critics Circle run by Edward Csató and made his press debut with a review of Słowacki’s Balladyna (Sztandar Młodych, no. 26, 1954). From October 1957 to September 1992, he was a member of the Pamiętnik Teatralny Editorial Board. He edited several monographic issues of the journal, devoted to Andrzej Pronaszko, Stanisław Ignacy Witkiewicz, the Vilnius theatre, and the Jewish Theatre in Poland. In November 1965, Timoszewicz defended his doctoral dissertation, „Dziady” w inscenizacji Leona Schillera: Partytura i jej wykonanie [Dziady as Staged by Leon Schiller: The Score and Its Execution] (Warszawa, 1970) whereby he undertook a task without precedent: he reconstructed the stage shape of four productions of Dziady by Schiller and the director’s score of the Warsaw production of 1934. The four volumes of Leon Schiller’s Pisma [Papers] that Timoszewicz edited are a paragon of editing (each is provided with a chronicle of Schiller’s life and work) and the finest piece of Timoszewicz’s editorial work. He also published a volume of recollections about Schiller, Ostatni romantyk sceny Polskiej [The Last Romantic of the Polish Stage] (1990) and Leon Schiller’s version of Historyja o Męce Najświętszej i Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim [The History of the Most Holy Passion and Glorious Resurrection of Our Lord]. Another hero whom Timoszewicz was fascinated with from a young age was “the prince of Polish essayists,” Jerzy Stempowski. Of Stempowski’s oeuvre, Timoszewicz published a two-volume selection of Szkice literackie [Literary Sketches] (1988; 2nd edn 2001), a collection of Stempowski’s radio editorials, Felietony dla Radia Wolna Europa [Editorials for Radio Free Europe] (1995), and Pamiętnik teatralny trzeciej klasy i inne szkice [A Theatre Memoir of the Third Class and Other Sketches] (1999); he also edited a volume of reminiscences „Pan Jerzy”. Śladami nieśpiesznego przechodnia: Wspomnienia i szkice o Jerzym Stempowskim [“Pan Jerzy.” Following the Footsteps of the Unhurried Ambler: Reminiscences and Sketches About Jerzy Stempowski] (2005). Other editorial works by Timoszewicz include an edition of theatre reviews by Edward Csató (1979), a collections of texts about Polish theatre by Zbigniew Raszewski, Spacerek po labiryncie [A Walk in a Maze] (2008), a volume of reminiscences, articles and letters by Zbigniew Pronaszko, Zapiski scenografa [Notes of a Stage Designer] (1976), and a selection of articles, Rzeczy teatralne [Things Theatrical] (1984), by the émigré critic Tymon Terlecki, with whom Timoszewicz exchanged letters for over thirty years. A large selection of their correspondence, which has just been published, shows that Jerzy Timoszewicz was a prolific and accomplished letter writer. His addressees included renowned scholars and artists; Timoszewicz donated a huge collection of their letters to the Ossolineum. The reviews of books on theatre that Timoszewicz published in Teatr, Dialog and Rocznik Literacki for many years are a valuable source of information about the history of Polish theatre studies and the circulation of publications on the subject. Timoszewicz knew theatrical literature through and through, as can be attested by the column Świstek Teatralny [Theatrical Paper Slip] he prepared for Teatr in 1960–1961, where he published various fragments and quotes from old magazines, diaries, letters, interviews, reviews, lexicons, and other historical documents. His students at the Theatre Studies Department of the Academy of Dramatic Arts in Warsaw, where he lectured in 1975–1979, collected all the texts that appeared in the Świstek Teatralny column, printed it in one volume and gave it to Timoszewicz on his eightieth birthday on 13 September 2013.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 1/2; 292-307
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Otwarte archiwum Dormana
Dorman’s Open Archives
Autorzy:
Wiśniewska, Marzenna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36454084.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Jan Dorman
archiwum teatralne
archiwum performatywne
dokumentacja teatralna
pegagogika teatru
Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego
theatre archives
performative archive
theatre documentation
theatre pedagogy
The Zbigniew Raszewski Theatre Institute
Opis:
Jan Dorman równolegle z działalnością artystyczną wytwarzał archiwum swojego życia i twórczości, które stanowi obszerny zbiór różnorodnych typów dokumentacji teatralnej i prywatnej. Marzyło mu się, podobnie jak Tadeuszowi Kantorowi, aby zebrane zasoby służyły dalej, wchodziły w obieg teatralny oraz badawczy i tworzyły tym samym „archiwum żywe”. W 2016 Iwona Dowsilas, córka Dormana i popularyzatorka jego archiwum, przekazała zbiory reżysera Instytutowi Teatralnemu im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie, co dało przyczynek do realizacji trzyletniego projektu „Dorman. Archiwum otwarte” (2016–2019). U jego podstaw legła koncepcja archiwum performatywnego, które przestaje być statycznym zbiorem, a może zostać wprawione w ruch i wytwarzać osobne performanse. Idea performowania archiwum przełożona została na program współpracy teoretyków i praktyków teatru, w konsekwencji którego doszło do przecinania się czterech pól: problematyki dokumentacji teatralnej, historii i teorii teatru, pedagogiki teatru i twórczości teatralnej. Zeszyt monograficzny „Pamiętnika Teatralnego” jest owocem rocznych rezydencji badawczych (2018), które miały na celu analizę wybranych obszarów nieopisanej dotychczas i mało znanej ostatniej dekady działalności teatralnej Dormana (1977–1986).
Besides his art practice, Jan Dorman was creating an archive of his life and work, which is a comprehensive collection of various types of theatre and personal documentation. Like Tadeusz Kantor, he dreamed that the collected resources would continue to be used, entering the theatre and research circuit and thus creating a “living archive”. In 2016, Iwona Dowsilas, Dorman’s daughter and promoter of his archives, donated Jan Dorman’s collection to The Zbigniew Raszewski Theatre Institute in Warsaw, which contributed to a three-year project “Dorman. Open Archives” (2016–2019). It was based on the concept of performative archiving, in which archives cease to be a static collection, and can be set in motion and produce separate performances. The idea of performing archives was translated into a collaborative programme involving theoreticians and practitioners of the theatre, which resulted in the intersecting of four fields: issues of theatre documentation, history and theory of the theatre, theatre education and theatre practice. The current issue of Pamiętnik Teatralny is an outcome of annual research residencies (2018), which aimed to analyse selected areas of the previously unrecognized and little-known last decade of Dorman’s theatre practice (1977–1986).
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 3/4; 7-12
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Theater/Performance Historiography: A Preamble
Historiografia teatru/performansu: Wprowadzenie
Autorzy:
Kobialka, Michal
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083643.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
historiografia teatru
czasowość
przestrzenność
zapośredniczenie wiedzy
theater historiography
temporalities
spatialities
mediality of knowledge
Opis:
The introduction to the issue of Pamiętnik Teatralny which gestures towards current work on theater/performance historiography published in the Anglo-American academe. Reflecting on insights about the complex nature and the mediality of historical knowledge, we would like to offer a collection of essays which, in their singularity, draw attention to internal contradictions prompted by tensions between 1) time, space, and matter, which are used to frame academic practices, and 2) events and objects, which are determined historically not only by past and present imaginations but also by how time, space, and matter function within the field of theater/performance historiography. We ask the following questions: How are we to think about the ways of housing the past (the archive, the event, the object) and the experience of the past (time, space, matter)? How are we to think about historiography in ways that are not only not dualistic (e.g., self and other, mainstream and margin), but that facilitate seeing historical subjects as unsettled by (rather than settled in) time, as riddled with contradictions (rather than reflective of a status quo), and as constructs of meaning (rather than as regulated thought)? And finally, how are we to negotiate the dynamics and the contradictions between multiple temporalities and spatialities housed in one and the same object or event?
Wstęp do bloku tematycznego „Pamiętnika Teatralnego”, w którym poddano refleksji wątki podejmowane w anglo-amerykańskich pracach na temat historiografii teatru/performansu. Biorąc pod uwagę złożoną naturę i zapośredniczenie wiedzy historycznej, autorzy proponują zbiór esejów, które na różne sposoby zwracają uwagę na wewnętrzne sprzeczności wynikające z napięć między 1) czasem, przestrzenią i materią, wykorzystywanymi do tworzenia ram praktyk akademickich, a 2) wydarzeniami i przedmiotami badań, które są historycznie zdeterminowane nie tylko przez przeszłe i obecne wyobrażenia, ale także przez to, jak czas, przestrzeń i materia funkcjonują w historiografii teatru/performansu. W esejach postawiono następujące pytania: Jak można myśleć o sposobach ujmowania przeszłości (archiwum, wydarzenie, przedmiot badań) oraz o doświadczaniu przeszłości (czas, przestrzeń, materia)? Jak można myśleć o historiografii w sposób, który nie tylko jest niebinarny (np. ja i inny, główny nurt i margines), lecz także ułatwia postrzeganie historycznych tematów/podmiotów jako rozchwianych przez czas (a nie osadzonych w nim), pełnych sprzeczności (a nie odzwierciedlających status quo) i będących konstruktami znaczeniowymi (a nie znormalizowanymi ideami)? I wreszcie, jak można negocjować dynamikę i sprzeczności pomiędzy wieloma wymiarami czasowymi i przestrzennymi zawartymi w przedmiocie badań lub wydarzeniu historycznym?
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2021, 70, 4; 11-24
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Żywot Szczubla (1919–2013)
The Life of Józef 'Szczubel' Szczublewski (1919–2013)
Autorzy:
Krasiński, Edward
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519900.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Józef Szczublewski
polscy badacze teatru
badania teatralne
Polish theater scholars
theater research
Opis:
Tekst jest wspomnieniem o Józefie Marcinie Szczublewskim, aktorze, dziennikarzu, redaktorze, muzealniku i wykładowcy, ale przede wszystkim historyku teatru i biografie. Badacze teatru często nazywali go "Szczublem", a on sam używał tego przydomka w swoich licznych i często zabawnych zapiskach. W 1952 roku rozpoczął współpracę z Sekcją Teatralną Państwowego Instytutu Sztuki. Z zapałem studiował materiały archiwalne i prowadził równoległe badania archiwów prasowych. Wyniki badań publikował w "Pamiętniku Teatralnym", a w latach 1962–1964 był sekretarzem redakcji kwartalnika. Wkrótce stał się, wraz z Jerzym Gotem, znanym biografem Heleny Modrzejewskiej. Drugim obszarem jego badań były teatry warszawskie XIX i XX wieku. W 1971 roku Instytut Sztuki nadał Szczublewskiemu stopień doktora na podstawie rozprawy Żywot Osterwy, opublikowanej w 1971 roku pod kierunkiem profesora Zbigniewa Raszewskiego. Biografia miała formę kroniki porządkującej obszerną dokumentację archiwalną. Tę właśnie formę i tytuł autor wykorzystywał najchętniej. Do ulubionego przedmiotu badań i bohaterki powrócił wkrótce, publikując Żywot Modrzejewskiej (1975), a po niemal dwóch dekadach – Żywot Sienkiewicza (1989).
This article is a reminiscence of Józef Marcin Szczublewski, an actor, journalist, editor, museum professional, and lecturer, but most of all, he was a theatre historian and biographer. Theatre scholars often call him “Szczubel”, and he used this nickname himself in his numerous, and often funny, notes. In 1952 he started collaborating with the Theatre Section of the State Institute of Art. He studied archival materials and conducted parallel press archives research with zeal. He published his findings in Pamiętnik Teatralny, and was the quarterly’s Secretary of the Editorial Board in 1962–1964. He soon became, along with Jerzy Got, a renowned biographer of Helena Modrzejewska. Warsaw theatres of the 19th and 20th centuries were a second area of his studies. The Institute of Art awarded Szczublewski his doctoral degree in 1971 based on his dissertation Żywot Osterwy (The Life of Osterwa, published in 1971), completed under the supervision of Prof. Zbigniew Raszewski. The biography had the form of a chronicle that put wide-ranging archival documentation into order. This was the form (and title) that became the author’s favourite. He soon came back to his favourite object of study and heroine to publish Żywot Modrzejewskiej (The Life of Modrzejewska, 1975), and after almost two decades followed it with Żywot Sienkiewicza (The Life of Sienkiewicz, 1989).
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 1/2; 285-304
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Missionaries and Borderlands: «The Mission Play» and Missionary Practices in Alta California
Misjonarze i pogranicza: The Mission Play i praktyki misyjne w Alta California
Autorzy:
Melendez, David
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083636.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
historiografia teatru
kalifornijscy Indianie
Alta California
Critical Mission Studies
misterium
historia Chicana/o
pogranicze
theater historiography
California Indians
pageant drama
Chicana/o history
borderlands
Opis:
This essay takes up a core question of this issue of Pamiętnik Teatralny: how are we to think about historiography beyond a dualism, settled in time and reflective of the status quo? With respect to the California missions, historical treatments of colonization revolve around a dualism shaped by moral dimensions of the missionary enterprise—did the missions help California Indians or harm them? Theatrical representations, like the wildly successful early twentieth century pageant drama, The Mission Play, staged a version of mission history that argued for the former. As a representation of the mission past, the play conflated missions, as institutions, with the moral character of missionaries, thus edifying a fantasy and entrenching the dualism. However, attention to missionary practices, like keeping time using the mission bell, reveal how the missions were sites where indigenous and colonial realities were in constant conflict. Through practices, relations between missionaries and indios produced a space that was neither strictly colonial nor indigenous, and yet both—a borderland. As a mode of spatial dialectics, borderlands thinking can unsettle the duality underlying representations of the mission past to question how that dualism has come into being.
Artykuł podejmuje kluczowe pytanie tego zeszytu „Pamiętnika Teatralnego”: jak mamy myśleć o historiografii, jeśli chcemy przekroczyć dualizm, wynikający z osadzania wydarzeń w czasie i odzwierciedlania status quo. W odniesieniu do misji kalifornijskich historyczne ujęcia kolonizacji oscylują wokół binarnego myślenia o moralnym wymiarze tych przedsięwzięć: czy misje pomogły kalifornijskim Indianom, czy też im zaszkodziły. Przedstawienia teatralne, na przykład cieszące się wielkim powodzeniem na początku XX wieku misterium The Mission Play, przedstawiały taką wersję historii misji, która dowodziła słuszności pierwszej interpretacji. Jako reprezentacja dziejów misyjnej działalności sztuka wiązała instytucję misji z moralnością misjonarzy, konstruując w ten sposób fantazję i utrwalając dualistyczną perspektywę. Jednak analiza praktyk misyjnych, takich jak odmierzanie czasu za pomocą dzwonu, ujawnia, że misje były miejscem ciągłego konfliktu między tubylczą a kolonialną rzeczywistością. W praktyce relacje między misjonarzami i autochtonami wytworzyły przestrzeń, która nie była ani ściśle kolonialna, ani rdzenna, choć miała po trosze z obu jako przestrzeń pograniczna. Refleksja nad pograniczem, jako kategorią dialektyki przestrzennej, może podważyć dualizm leżący u podstaw reprezentacji dziejów misji, a zarazem unaocznić, w jaki sposób ten dualizm powstał.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2021, 70, 4; 61-78
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Unisono
Autorzy:
Jarząbek-Wasyl, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32084577.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
historia teatru
historiografia
performatyka
Routledge
theater history
historiography
performatics
Opis:
Artykuł stanowi recenzję niedawno wydanego tomu The Routledge Companion to Theatre and Performance Historiography (2021). Przedstawiając zwięzłą historię powstania publikacji, jej układ i mozaikową koncepcję, główną problematykę i metodę, autorka przybliża niektóre teksty (szczególnie interesujące dla polskiego czytelnika). Tom, jak każde monumentalne przedsięwzięcie, budzi też zastrzeżenia; te dotyczą głównie realizacji postulatu polifonicznego i odnowicielskiego podejścia do historii widowisk oraz ograniczeń krytyki instytucjonalnej (jej optyka miewa również „ślepy punkt”).
This article offers a review of the recently published edited volume The Routledge Companion to Theatre and Performance Historiography (2021). The reviewer briefly presents the origins of this publication, its structure and mosaic-like design, as well as its main topics and methodology, and then she discusses selected contributions (of particular interest to the Polish reader) in more detail. Like any large-scale undertaking of this kind, this volume also raises concerns and doubts, especially with regard to following the postulated polyphonic and refreshing approach to performance history, as well as the limitations of institutional critique, whose outlook has its "blind spot," too.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2021, 70, 4; 185-194
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cztery noty o Witkacym
Four Notes on Witkacy
Autorzy:
Degler, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520142.pdf
Data publikacji:
2016-12-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Witkacy
biography
Jerzy Grotowski
biografia
Opis:
Cztery uwagi do biografii Witkacego. 1. Czy Witkacy zamierzał wrócić do tropików? 9 kwietnia 1918 roku Maria Witkiewiczowa, matka Witkacego, wysłała pocztówkę do swojej przyjaciółki, siostry Leona Chwistka, z informacją, że Witkacy planuje powrót z Piotrogrodu do Polski lub podróż na Sumatrę. Choć zafascynowany tropikalną przyrodą i naturą, po podróży z Malinowskim w 1914 roku, która wpłynęła na jego malarstwo i inną twórczość, w lipcu 1918 roku Witkacy wrócił do Polski i opisał swoje cejlońskie doświadczenia w reportażu Podróż do Tropików. 2. Zagadka Prologu do Pentemychosa i Jej Niedoszłego Wychowanka. W archiwum Jadwigi Witkiewiczowej zachowała się jedna kartka z niemieckojęzycznym wierszem będącym fragmentem prologu zaginionej sztuki Pentemychos i Jej niedoszły wychowanek, która powstała na początku 1920. Zachowany fragment pochodzi prawdopodobnie z tłumaczenia, które Witkacy zamówił u przyjaciela w 1922, po spotkaniu w Zakopanem z panią Eckert, która obiecała polecić jego sztuki producentowi teatralnemu w Hamburgu. 3. Witkacy „dzieckiem podszyty”, czyli jak samemu ulepszyć kalejdoskop. Witkacy od dziecka był zapalonym kolekcjonerem. Zbierał laski i różne osobliwości, które umieszczał w swoich "albumach osobliwości". Dla kalejdoskopu, swojej ulubionej zabawki, napisał szczegółową zabawną instrukcję. 4. Grotowski i Witkacy. Jako student krakowskiej szkoły teatralnej Jerzy Grotowski planował wystawienie Szewców na Wawelu w 1958/59 roku. Ponieważ plan nie został zaakceptowany, Grotowski rzucił szkołę i wyjechał do Opola, gdzie został kierownikiem artystycznym Teatru 13 Rzędów. Zapytany o to, czyj portret powiesiłby w swoim dyrektorskim gabinecie, Grotowski wymienił Witkacego wraz z trzema innymi „męczennikami” teatru: Artaudem, Meyerholdem i Stanisławskim.
Four notes on Witkacy’s biography. 1. Did Witkacy Intend to Return to the Tropics? On 9 April 1918, Maria Witkiewiczowa, Witkacy’s mother, sent a postcard to her friend, Leon Chwistek’s sister, with an information that Witkacy was planning to return to Poland from Petrograd or to travel to Sumatra. Though fascinated with tropical wildlife and nature, after his travel with Malinowski in 1914, which has influenced his painting and other creative work, in July 1918 Witkacy returned to Poland and described his Ceylon experiences in the reportage Podróż do Tropików (A Voyage to the Tropics). 2. The Puzzle of Prologue to Pentemychos i Jej Niedoszły Wychowanek. The Jadwiga Witkiewiczowa archive contains a single page with a German-language piece of verse which is a fragment of the prologue of the now lost play Pentemychos i Jej niedoszły wychowanek (Pentemychos and Her Would-be Pupil), written at the beginning of 1920. The surviving fragment probably comes from a translation that Witkacy commissioned from a friend in 1922, after meeting in Zakopane with Ms. Eckert who promised to recommend his plays to a theatre producer in Hamburg. 3. Witkacy “Honeycombed with Childishness,” or a DIY Way of Improving One’s Kaleidoscope. Witkacy had been a passionate collector since childhood. He collected walking sticks and various curios, which he put in his “albums of curiosities.” For a kaleidoscope, his favorite toy, he wrote a detailed funny manual. 4. Grotowski and Witkacy. As a student of the Cracow theatre school, Jerzy Grotowski planned to put on The Shoemakers at Wawel in 1958/59. Since the plan was not approved, Grotowski dropped out of school and went to Opole where he became the artistic manager of the 13 Rzędów Theatre. When asked whose portrait he would hang up in his directorial office, Grotowski mentioned Witkacy along with three other “martyrs” of the theatre: Artaud, Meyerhold, and Stanislavsky.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 4; 113-139
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zespół teatralny jako mit: Wokół książki «Czy tylko Reduta?»
Theatre Company as Myth: Reflections on the Book «Czy tylko Reduta?» [Only Reduta?]
Autorzy:
Płoski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32070562.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Reduta
Juliusz Osterwa
zespół teatralny
zespołowość
theatre ensemble
collectivity
Opis:
Internetowa książka Czy tylko Reduta? Wspólnota – zespół – spółdzielnia twórcza – kolektyw w teatrze zbiera część referatów wygłoszonych na konferencji zorganizowanej w ramach IV Zjazdu Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych w Spale (20–22 września 2019). Artykuł jest nie tyle jej recenzją, ile zapisem refleksji, które zrodziła lektura poszczególnych tekstów. Książka stanowi bowiem wielogłosową próbę opisania zespołowości i zespołu. Chociaż jest to podstawowe zjawisko życia teatralnego, dopiero w ostatnich latach stało się przedmiotem namysłu badaczy. Fenomen Reduty jest w publikacji punktem wyjścia do analiz i badań znacznie szerszych, obejmujących ogólne zasady funkcjonowania zespołów oraz studia przypadków teatrów polskich i zagranicznych. Autor artykułu komentuje przeprowadzone w książce analizy, opisując różne sposoby mitologizacji kategorii zespołowości.
The electronic publication Czy tylko Reduta? Wspólnota – zespół – spółdzielnia twórcza – kolektyw [Only Reduta? Community – Ensemble – Creative Cooperative – Collective] brings together selected papers from a conference organised as part of the 4th Congress of the Polish Society for Theatre Research in Spała (20–22 Sept. 2019). The article is not so much a review of the edited volume as a record of the author’s reflections inspired by the reading of particular essays. The book constitutes a polyphonic attempt at describing the phenomenon of the theatre collective. Fundamental as it is for theatre life, it has only recently drawn the attention of researchers. In this publication, the phenomenon of Reduta is a starting point for much broader research and analysis that address both general principles of the functioning of theatre ensembles and particular cases of Polish and foreign theatres. The author of the article comments on the analyses contained in the volume, describing various mythologisations of collectivity. (Transl. Z. Ziemann)
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2020, 69, 2; 267-276
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ciała tańczące ku wolności
Bodies dancing towards freedom
Autorzy:
Szymajda, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520797.pdf
Data publikacji:
2024-03-18
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
dance
choreography
war
taniec
choreografia
wojna
Opis:
Wstęp Joanny Szymajdy do bloku tekstów Prawo (do) tańca.
Joanna Szymajda's introduction to the essay-cluster The Right to Dance.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 1; 9-13
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Opera – Pop – Kultura: Wprowadzenie
Opera – Pop – Culture: Introduction
Autorzy:
Lisiecka, Katarzyna
Regiewicz, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29430932.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
opera
popular culture
kultura popularna
Opis:
Wprowadzenie do bloku tematycznego poświęconego relacji między operą a kulturą popularną.
Introduction to essay cluster Opera - Pop - Culture.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2023, 72, 2; 11-14
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przestrzeń emblematyczna
Emblematic Space
Autorzy:
Kubikowski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47233177.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
performatyka
emblemat a teatr
teatr społeczny
teoria emblematu
performance theory
theater emblematics
social theater
emblem theory
Opis:
W artykule autor śledzi związki sztuki teatru ze sztuką emblematu. Wychodząc od dzieł Albrechta Schönego i posiłkując się współczesną teorią emblematu, stawia tezę, że obydwie sztuki wykorzystują zjawisko performansu, z którym wiążą się nierozerwalnie. Strukturę emblematyczną można odnaleźć zarówno w trwałych zaczątkach teatralnego performansu (dramat lub scenariusz), jak i w jego pozostałościach (dokumenty dzieła). Emblemat stanowi więc ostateczne medium oddziaływania teatru na najdalszy społeczny dystans, kiedy zanikł wszelki żywy kontakt odbiorców ze zjawiskiem. Teatr szczególnie nastawiony na społeczną misję, najchętniej sięga do środków sztuki emblematu. Tytułowa „przestrzeń emblematyczna” – to abstrakcyjna kategorialna przestrzeń, którą ustanawia i w której zachodzi performans życiowy, społeczny czy sceniczny. Otwiera się ona w powszechnej świadomości jako jego „scena”. W teatrze takie przestrzenie powołuje się programowo; w życiu powszednim tworzą się one samorzutnie, jako emanacje zbiorowych oczekiwań lub nadziei, albo poprzez działania jednostek.
In this paper, the author traces the connections between the art of the theater and the art of the emblem. Revisiting the work of Albrecht Schöne and referring to the present theories of the emblem, the author claims that both art forms employ performance, which inseparably connects them. Emblematic structures can be found both in the beginnings of a theatrical performance (the play or the script) and in its remains (the documentation of the performance). The emblem is therefore the ultimate medium of the theater’s influence and transmission at the longest social distance, when any direct link of the audience with the original performance has already vanished. We can observe that theater more oriented towards social impact tends to utilize emblematics all the more willingly. Finally, the author introduces the notion of the “emblematic space”: an abstract categorial space, which is constituted and transformed through performance, containing it as its “stage.” Theater’s task is creating such spaces; in everyday social life, they arise spontaneously as emanations of the collective hopes or expectations; they are also set up by individual efforts. (Trans. T. Kubikowski)
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2020, 69, 4; 7-38
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Maiia Harbuziuk (1965–2023) in Memoriam
Maiia Harbuziuk (1965–2023): Wspomnienie
Autorzy:
Torkut, Nataliya
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432330.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Maiia Harbuziuk
Shakespeare
«Hamlet»
ukrainskie badania teatralne
Ukrainian theater studies
Opis:
This text celebrates the legacy of Maiia Harbuziuk, a distinguished Ukrainian theater critic and scholar who recently passed away before her time. The article highlights her significant contributions to theater studies and her unwavering commitment to promoting Ukrainian theater on the global stage. The author reflects on Maiia Harbuziuk’s academic achievements in the field of Shakespeare studies, including her work on the Ukrainian reception of Hamlet. She discusses the scope of Harbuziuk’s work—academic research, cultural exchange, and the organization of a Ukrainian Shakespeare Festival among many others—in all of which Maiia Harbuziuk excelled, leaving an indelible mark on Ukrainian culture and the world of theater.
Tekst upamiętnia postać Maii Harbuziuk, przedwcześnie zmarłej wybitnej ukraińskiej krytyczki teatralnej i badaczki. Artykuł podkreśla jej znaczący wkład w badania teatralne i niesłabnące zaangażowanie w promowanie ukraińskiego teatru za granicą. Autorka omawia najważniejsze osiągnięcia naukowe Maii Harbuziuk w dziedzinie badań szekspirologicznych, w tym jej prace nad ukraińską recepcją Hamleta. Omawia różnorodne przedsięwzięcia Harbuziuk – obejmujące badania naukowe, wymianę kulturalną, a także organizację Ukraińskiego Festiwalu Szekspirowskiego i wiele innych – podkreślając, że w każdej z tych dziedzin Maiia Harbuziuk osiągała znakomite wyniki, pozostawiając niezatarty ślad w ukraińskiej kulturze i świecie teatru.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2023, 72, 4; 266-277
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Danciger Jidisz Teater
Autorzy:
Kuligowska-Korzeniewska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29433202.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
teatr żydowski
teatr jidysz
teatr w Gdańsku
historia teatru
Jewish theater
Yiddish theater
theater in Gdańsk
theater history
Opis:
Artykuł jest omówieniem książki Mieczysława Abramowicza Teatr żydowski w Gdańsku 1876–1968 (Gdańsk 2022) ukazującej panoramiczny obraz amatorskiej i zawodowej aktywności teatralnej społeczności żydowskiej w Gdańsku i sąsiadujących z nim powiatach. Recenzentka podkreśla, że publikacja jest efektem wieloletniego, szeroko zakrojonego programu badawczego obejmującego kwerendy archiwalne i rozmowy ze świadkami. Wykorzystano w niej różnogatunkowe źródła w językach niemieckim, jidysz, hebrajskim i polskim. Recenzentka sytuuje narrację autora na tle dotychczasowych tekstów o teatrze żydowskim i uwypukla znaczenie jego naukowych ustaleń dla dalszych badań nad różnymi aspektami żydowskiej kultury teatralnej w Polsce.
This article discusses Mieczysław Abramowicz’s book Teatr żydowski w Gdańsku 1876–1968 (Jewish Theater in Gdańsk 1876-1968; Gdańsk 2022), which presents a panorama of the amateur and professional theater activity of the Jewish community in Gdańsk and its neighboring counties. The reviewer emphasizes the scope of research underlying the book: a many-year, wide-ranging project involving archive research and interviews with witnesses. The publication draws on diverse German-, Yiddish-, Hebrew-, and Polish-language sources. The reviewer situates the Abramowicz’s narrative against the background of previous texts on Jewish theater and highlights the significance of his scholarly findings for further research into various aspects of Jewish theater culture in Poland.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2022, 71, 3; 157-174
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Theatre Education at Reduta
Kształcenie w Reducie
Autorzy:
Świątkowska, Wanda
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32062796.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Reduta
Instytut Reduty
Juliusz Osterwa
szkolnictwo teatralne
laboratorium teatralne
Reduta Institute
theatre education
theatre laboratory
Opis:
The article presents the history and principles of theatre education at Reduta in its successive forms: from Koło Adeptów [The Apprentice Circle], established in 1921, through the Reduta Institute, to Okop [The Trench], which was the last pre-war incarnation of the school. Based on documents and memoirs, the article discusses Reduta’s comprehensive and holistic model of education, in which regular theoretical classes were accompanied by practical and physical exercises. A crucial part of the education process was student participation in the theatre’s daily operations: rehearsals, preparation of stage productions, and tours. The aim of the school was to offer future artists comprehensive preparation for various theatre functions, as well as to produce ideologically engaged social activists, who consider serving the society through art as their primary task and mission. A comparison between Reduta’s schools and other educational initiatives confirms that in terms of scope, curriculum, work methods, practices, as well as atmosphere, the former were indeed pioneering and stood out from traditional pre-war drama teaching. Published as an appendix to the article is its source material: Juliusz Osterwa, Okop, edited and with an introduction by the author of the article. (Transl. Z. Ziemann)
Artykuł przedstawia historię i założenia edukacji teatralnej w Reducie na różnych etapach funkcjonowania zespołu – od powołanego w 1921 Koła Adeptów, przez Instytut Reduty po Okop, który był ostatnim przedwojennym wcieleniem uczelni. Na podstawie dokumentów oraz wspomnień ukazano wszechstronny i holistyczny model kształcenia, w którym regularnym zajęciom teoretycznym towarzyszyły ćwiczenia praktyczne oraz fizyczne. Zasadniczą część edukacji w Reducie stanowiła praktyka realizowana poprzez udział adeptów w codziennej pracy teatru: w próbach, w przygotowaniu przedstawień, w objazdach Reduty. Celem szkoły było kompleksowe przygotowanie artysty do pełnienia różnych funkcji w teatrze, jak również ideowe wychowanie społecznika, który służbę społeczeństwu poprzez sztukę uważa za swoje podstawowe zadanie i posłannictwo. Porównanie redutowych szkół z innymi inicjatywami pedagogicznymi potwierdza, że pod względem rozmachu, programu nauczania, sposobu pracy, praktyk, jak również tworzonej atmosfery miały one pionierski charakter i wyróżniały się na tle przedwojennego szkolnictwa dramatycznego. Aneksem do artykułu jest materiał źródłowy: Juliusz Osterwa, Okop, ze wstępem i w opracowaniu autorki artykułu.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2020, 69, 2; 7-48
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Warszawski listopad teatralny 1918: „Z dni przełomu”
November 1918 Calendar of Warsaw Theatres: The Breakthrough Days
Autorzy:
Mościcki, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30021677.pdf
Data publikacji:
2018-10-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
1918
odzyskanie niepodległości
reperturar teatrów warszawskich
historia teatru polskiego
Poland's independence
Warsaw theatres repertoire
Polish theatre history
Opis:
Artykuł przedstawia wydarzenia wyjątkowo burzliwego miesiąca w chwili odzyskiwania przez Polskę niepodległości. Warszawa była wówczas miejscem szczególnym. Rozgrywały się tu i ogniskowały najważniejsze wydarzenia: powrót marszałka Józefa Piłsudskiego po uwolnieniu go z magdeburskiego więzienia, początki tworzenia nowego polskiego rządu, euforia mieszkańców miasta mieszająca się z obawami o przyszłość kraju i bezpieczeństwo na ulicach, trudności gospodarcze. Na to wszystko nakładały się równie burzliwe wydarzenia w teatrach i wokół nich. Listopad 1918 roku obrósł także legendami, które – utrwalone w literaturze pamiętnikarskiej – zniekształcały obraz rozgrywających się wówczas wydarzeń. Autor, przywołując te relacje, stara się ustalić prawdziwy bieg wypadków, posługując się ówczesną, rzetelnie informującą, prasą. Przytacza ówczesne publikacje lub ich fragmenty, z których większość pojawia się po raz pierwszy w kontekście badań teatrologicznych. Zebrane razem i przedstawione w artykule pokazują – choćby w części – fascynującą mozaikę, jaką stanowił w listopadzie 1918 roku warszawski teatr. Zmienność tych wydarzeń każe nawet myśleć, że mamy do czynienia z kalejdoskopem.
This article presents events of the exceptionally stormy month in the capital of Poland at the time the country was regaining independence. Warsaw was the arena and focal point of the most significant political events: the return of Józef Piłsudski after his release from the Magdeburg prison, the formation of the new Polish government, the excitement of the people of Warsaw that mixed with their uncertainty about the future, about security in the streets and economic difficulties—and all these were accompanied with equally turbulent events in the theatres and around them. November 1918 gave rise to some legends, which, perpetuated in memoirs, misshape the truth about the events of that period. While citing such accounts, the author attempts to establish the true turn of events based on contemporary press publications that were very thorough in reporting the events. The author quotes these press reports or their excerpts. They often reappear for the first time since their publication, and taken together, they make up a fascinating, albeit fragmentary, mosaic showing what the November 1918 theatre in Warsaw was like. Though the fast pace of events does indeed bring to mind a kaleidoscope rather than a simple mosaic.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2018, 67, 3; 7-49
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zofia Jasińska (1930–2022): Wspomnienie
Zofia Jasińska (1930–2022): In Memoriam
Autorzy:
Krasiński, Edward
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432329.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Zofia Jasińska
theater research
theater criticism
badania teatralne
krytyka teatralna
Opis:
Wspomnienie o dr Zofii Jasińskiej (1930–2022), badaczce dziejów teatru polskiego i edytorce, która przez blisko trzydzieści lat pracowała w Muzeum Teatralnym w Warszawie na stanowisku kustosza-inwentaryzatora. W artykule przedstawiono lata jej studiów na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, pracę w Instytucie Bibliograficznym Biblioteki Narodowej, wieloletnią współpracę recenzentki teatralnej z krakowskim Tygodnikiem Powszechnym, działalność konspiracyjną w latach PRL, uczestnictwo w amatorskim ruchu teatralnym oraz w stowarzyszeniach religijnych. Scharakteryzowano jej najważniejsze prace naukowe i dokumentacyjne, dzięki którym jest pamiętana jako wybitna historyk teatru, wzorowa edytorka i dokumentalistka.
An In Memoriam about Dr Zofia Jasińska (1930–2022), scholar of the history of Polish theatre and editor, who worked at the Theatre Museum in Warsaw as an inventory curator for almost thirty years. The article describes her student years at the Catholic University of Lublin, her work at the Bibliographic Institute of the National Library in Warsaw, her long time collaboration as a theatre reviewer with the Kraków socio-cultural magazine Tygodnik Powszechny, her underground activity during communist rule, and her participation in the amateur theatre movement and in religious associations. It characterizes her most important scholarly and documentary works, thanks to which she is remembered as an outstanding theatre historian and an exemplary editor and documentarian.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2023, 72, 4; 281-290
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Układy planet, układy faktów
Arrangements of Planets, Arrangements of Facts
Autorzy:
Godlewski, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432291.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Kazimierz Dejmek
theater biographies
Polish theater after 1945
biografistyka teatralna
teatr polski po 1945
Opis:
Tekst dotyczy biografii Kazimierza Dejmka pióra Magdaleny Raszewskiej (Warszawa, 2021). Na marginesie lektury recenzent komentuje napięcia, sprzeczności i ambiwalencje obecne w metodzie pisarstwa biograficznego Raszewskiej. Analizuje relacje między konstruowanym w książce portretem Dejmka jako bohatera indywidualnego i reprezentanta pokolenia, między sposobem ujmowania jego życia prywatnego i publicznego. Akcentuje współobecność elementów tradycyjnych i nowych metod biograficznych, które składają się na narrację dążącą do możliwie pełnej prezentacji historycznej postaci, a zarazem układającą się w świadomie konstruowaną, literacką opowieść.
This article reviews the biography of Kazimierz Dejmek by Magdalena Raszewska (Warsaw, 2021). On the margins of the reading, the reviewer comments on the tensions, contradictions, and ambivalences present in Raszewska’s method of biographical writing. He analyzes the relationship between the portrait of Dejmek constructed in the book as an individual and a representative of a generation, between the way his private and public life is presented. The reviewer highlights the concurrent elements of traditional and new biographical methods, which make up a narrative striving for the fullest representation of the historical figure and, at the same time, a consciously constructed, literary story.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2022, 71, 4; 195-204
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lidia Kuchtówna (1940–2023): Wspomnienie
Lidia Kuchtówna (1940–2023): A Memoir
Autorzy:
Kuźnicka, Danuta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432325.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Lidia Kuchtówna
theater research
Polish theater scholars
badania teatralne
polscy badacze teatru
Opis:
Wspomnienie o prof. dr hab. Lidii Kuchtównie (1940–2023), badaczce polskiej sztuki aktorskiej, reżyserskiej i scenograficznej, która przez pięćdziesiąt osiem lat była związana naukowo z Instytutem Sztuki Polskiej Akademii Nauk. W artykule omówiono jej najważniejsze prace historycznoteatralne i edytorskie poświęcone Wilamowi Horzycy, Irenie Solskiej i Karolowi Fryczowi. Scharakteryzowano jej styl badawczy polegający na łączeniu perspektywy biograficznej z estetyczną. Podkreślono systematyczny i gruntowny charakter oraz szeroki zakres prowadzonych przez nią kwerend i badań źródłowych, związanych z licznymi podróżami naukowymi. Uwypuklono również jej zainteresowanie ikonografią teatralną.
A memory about Professor Lidia Kuchtówna (1940–2023), a scholar of the Polish art of acting, directing, and stage design, who was affiliated with the Institute of Art, Polish Academy of Sciences, for fifty-eight years. The article discusses her most important works in theater history and editorial projects, devoted to Wilam Horzyca, Irena Solska, and Karol Frycz. It describes her approach as combining the biographical and aesthetic perspectives. It emphasizes the methodical and thorough quality and wide range of her library and archive research, which involved numerous research trips. The author also highlights Professor Kuchtówna’s interest in theater iconography.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2023, 72, 2; 191-204
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyspa niewolników
Wyspa niewolników [L’Île des Esclaves]
Autorzy:
de Marivaux, Pierre
Olkusz (oprac.), Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29551828.pdf
Data publikacji:
2017-10-15
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Pierre de Marivaux
«Wyspa niewolników»
dramat
«L’Île des Esclaves»
drama
Opis:
Anonimowe tłumaczenie Wyspy niewolników Marivaux z 1782 roku w opracowaniu Piotra Olkusza.
An anonymous 1782 translation of Marivaux's L’Île des Esclaves edited by Piotr Olkusz.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 3; 105-128
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Splot czasów: Teatr, performans i odtworzenia
A Confluence of Times: Theater, Performance, and Re-enactment
Autorzy:
Ratajczakowa, Dobrochna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34112072.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
performans
archiwum
czasowość
odtworzenie
performance
archive
temporality
reenactment
Opis:
Artykuł stanowi omówienie dyskusji na temat performansu i archiwum oraz relacji między nimi na podstawie polskich tłumaczeń książek Rebecki Schneider Pozostaje performans (Kraków 2020; wyd. org. Performing Remains: Art and War in Times of Theatrical Reenactment, Routledge 2011) i Diany Taylor Performans (Kraków 2018; wyd. org. Performance, Duke University Press 2016). Centralnym wątkiem jest refleksja nad sposobem ujęcia czasu i cielesności w koncepcji Schneider, co umożliwia uwypuklenie różnic w podejściu do ontologii performansu w pracach obu autorek.
This article presents the discussion on performance, the archive, and the relations between them, based on Polish translations of Rebecca Schneider’s book Performing Remains: Art and War in Times of Theatrical Reenactment (Routledge 2011; Polish edition: Pozostaje performans, Kraków 2020) and Diana Taylor’s Performance (Duke University Press 2016; Polish edition: Performans, Kraków 2018). The central theme of the article is a reflection on Schneider’s treatment of time and corporeality, which makes it possible to highlight the differences between the approaches to the ontology of performance proposed in the two books.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2021, 70, 3; 189-202
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dwie «Zemsty» Bohdana Korzeniewskiego
Bohdan Korzeniewski’s Two «Revenges»
Autorzy:
Makaruk, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47224403.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Bohdan Korzeniewski
«Zemsta»
Aleksander Fredro
Teatr Polski
Teatr Narodowy
stalinizm
wallenrodyzm
«Revenge» [«Zemsta»]
Stalinism
Wallenrodism
Opis:
Artykuł przypomina pracę Bohdana Korzeniewskiego nad Zemstą Aleksandra Fredry w Teatrze Polskim w Warszawie na przełomie 1951 i 1952 roku. Kiedy reżyser objął dyrekcję Teatru Narodowego, próby przerwano. Autorka dokumentuje ślady po niezrealizowanym przedstawieniu, by skonfrontować je z Zemstą, którą Korzeniewski wystawił w Teatrze Narodowym w 1953. Celem nie jest rekonstrukcja niewystawionej premiery, lecz zadanie pytań o tę drugą Zemstę i podejście artysty do komedii Fredry. Perspektywa poetyki kulturowej (kulturowej historii teatru) przybliża strategie i gry Korzeniewskiego i – szerzej – praktyki funkcjonowania artystów w polskim teatrze w latach stalinizmu. Uruchomienie historii potencjalnej pozwala spojrzeć na biografię Korzeniewskiego w sposób zniuansowany. 
This article discusses the history of Bohdan Korzeniewski’s work on Aleksander Fredro’s Revenge [Zemsta] at Teatr Polski in Warsaw from 1951 into 1952. When the theater director took over the management of Teatr Narodowy, rehearsals were halted. The author documents the traces of the unrealized production in order to juxtapose it with Korzeniewski’s 1953 staging of Revenge at Teatr Narodowy – not with the aim of reconstructing the former, but to investigate the latter and Korzeniowski’s approach to Fredro’s comedy. The perspective of cultural poetics (cultural history of theater) reveals Korzeniewski’s strategies and games, and, more generally, the functioning of Polish theater artists under Stalinism. Engaging with speculative history enables a nuanced look at Korzeniewski’s biography.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2021, 70, 1; 73-94
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wokół dramaturgicznego debiutu Felicjana Faleńskiego
The Debut Play by Felicjan Faleński
Autorzy:
Dybizbański, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47232002.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Felicjan Faleński
dramat
autograf
XIX wiek
rewolucja
drama
autograph
19th century
revolution
Opis:
Nigdy niewydany pierwszy ukończony dramat Felicjana Faleńskiego – Smutne dzieje powstania w Dalekarlii z 1867 roku – odpowiada programowym założeniom Victora Hugo, wedle których dzieło sztuki dramatycznej powinno być „przeszłością ożywioną na rzecz teraźniejszości”. Pisany pod wpływem świeżego wspomnienia powstania styczniowego traktuje o zrywie Szwedów przeciwko dominacji Danii w związku państw skandynawskich ustanowionym przez unię kalmarską u schyłku XIV wieku, przedstawia nadużycia Duńczyków i króla Eryka Pomorskiego, bunt szwedzkich możnowładców i mas ludowych pod dowództwem prostego górnika, obalenie króla, zdradę jednego z feudałów, zamach stanu, skrytobójstwo. Akcja została skomponowana według mechanizmów dziejowych znanych z szekspirowskich kronik z przydaniem w losie monarchy calderonowskiego pierwiastka rządów Bożej opatrzności nad światem ziemskiej historii.
Felicjan Faleński’s unpublished, first completed drama, Smutne dzieje powstania w Dalekarlii [The Sad Story of the Uprising in Dalecarlia] from 1867, corresponds to Victor Hugo’s program, whereby a work of dramatic art should be “the past revived for the present”. Written with a fresh memory of the January Uprising of 1863, Faleński’s text tells about the rebellion of the Swedes against Danish domination in the union of Scandinavian states established by the Kalmar Union at the end of the 14th century. The play depicts the abuses of the Danes and King Eric of Pomerania, the rebellion of Swedish nobility and the popular masses led by a simple miner, the overthrow of the king, the betrayal of one of the feudal lords, the coup d’état, and the assassination. The action is arranged according to the historical mechanisms known from Shakespeare’s chronicles; in presenting the monarch’s fate, Faleński adds the Calderonian element of the rule of divine providence over the world of earthly history.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2021, 70, 2; 91-109
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transmisje pamięci
Transmissions of Memory
Autorzy:
Michalak, Hubert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36144827.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Jan Dorman
Hanna Krall
pamięć
Zagłada
memory
Holocaust
Opis:
Artykuł poświęcony jest Powiedz, że jestem…, jednemu z ostatnich przedstawień wyreżyserowanych przez Jana Dormana (prem. 16 VI 1985, Państwowy Teatr Dramatyczny w Wałbrzychu). Tekst podejmuje zagadnienie pamięci wiążąc je z wątkiem ukrywania Żydów podczas II wojny światowej. Oba te motywy zostały mocno wpisane w spektakl, a w okresie, w którym miała miejsce premiera spektaklu, były świeżym i niemal nierozpoznanym zagadnieniem na polskich scenach.Podejmując kwestię różnorakich mediów pamięci i kilku modeli jej scenicznej reprezentacji tekst usiłuje zrekonstruować zarówno koncepcję reżyserską jak i kształt artystyczny spektaklu. Poprzez wskazanie najistotniejszych odstępstw od dotychczasowych praktyk artystycznych reżysera szkicowo przywołuje ewolucję myśli artystycznej Dormana. Wspominając kontekstowo kolejne realizacje koncepcji inscenizacyjnej reżysera oraz wątek żydowskiego Teatru Renesans działającego w Wałbrzychu (nieznany twórcom) poszerza zagadnienie teatralnie rozumianej pamięci wskazując na wielostronne, performatywne funkcjonowanie inscenizacji.
The paper is dedicated to Powiedz, że jestem… (“Tell me that I am…”), one of the last productions directed by Jan Dorman (The State Drama Theatre in Wałbrzych, prem. June 16, 1985). It addresses the issue of memory, linking it to the theme of hiding Jews during World War II. Both these motifs were firmly inscribed in the production, and they referred to a fresh and almost unrecognized issue on Polish stages at the time of the premiere. By addressing the issue of various media of memory and several models of its stage representation, the text attempts to reconstruct both the director’s concept and the artistic shape of the production. And by pointing out the most important departures from Dorman’s previous art practices, it sketches the evolution of Dorman’s concept of his art. Invoking subsequent realisations of the director’s staging concept and the theme of The Jewish “Renaissance” Theatre operating in Wałbrzych (unknown to artists), as contexts, expands the issue of memory in the theatre through including multilateral, performative, functioning of this particular staging.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 3/4; 213-233
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przedstawienia purimowe
The Purim Plays
Autorzy:
Kuberczyk, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30147335.pdf
Data publikacji:
1992-12-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
przedstawienia purimowe
Purim
parodia
komizm
Purim plays
parody
comism
Opis:
Pierwsza polskojęzyczna prezentacja najstarszej tradycji teatralnej jidysz, wraz z jej religijnymi i społecznymi kontekstami. Autor opisuje tradycje obchodzenia święta Purim i wspomina o równie tradycyjnej niechęci środowisk religijnych do teatru jako zjawiska pogańskiego. Przedstawia proces rozwoju widowisk wywodzących się ze świątecznych rytuałów, a także wskazuje na ich literackie pochodzenie i możliwe wpływy teatralne spoza kultury żydowskiej. Opisuje inscenizacje samych sztuk, opierając się na przykładach z literatury oraz na zachowanych tekstach przedstawień purimowych (większość z nich pochodzi ze zbioru Noego Pryłuckiego). Autor omawia przy tym kompozycję przedstawień, wspomina o miejscach pozostawionych na improwizacje, wymienia typowe wątki i postacie, a także źródła ich komizmu. Uzupełnieniem tekstu jest przekład jednej ze sztuk purimowych Mądrość Salomona.
The first Polish language presentation of the oldest Yiddish theatrical tradition, along with its religious and social contexts. The author gives a description of the Purim festivities and mentions the traditional dislike expressed by religious circles toward theatre as a pagan phenomenon. He depicts the process by means of which elements of theatre develop from the ritual festivity, as well their literary origin and possible influences from non-Yiddish theatre. He then describes the staging of the plays themselves, relying on examples from literature and on surviving texts of Purim plays (the majority of these coming from the collection of Noah Prylucki). Author discusses the composition of such plays – the places left for improvisation, typical plots and characters, the mechanisms by means of which comical situations arise. The text is supplemented by a translation of one of the Purim plays Solomon's Wisdom (Mądrość Salomona).
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 1992, 41, 1/4; 21-49
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teatr Tadeusza Różewicza
The Theatre of Tadeusz Różewicz
Autorzy:
Fik, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29431849.pdf
Data publikacji:
1974-03-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Tadeusz Różewicz
open dramaturgy
theatre conventions
aesthetics
action
protagonist
dramaturgia otwarta
konwencje teatralne
estetyka
bohater
akcja
Opis:
Co postuluje wobec teatru dramaturgia autora uważanego za nihilistę i antychrysta kultury? Utwory dramatyczne i wypowiedzi teoretyczne Tadeusza Różewicza kwestionują wszelkie konwencje teatralne, wymierzone są w mody, snobizmy, nawyki. Jednocześnie konsekwentnie podejmują próby wykształcenia estetyki najlepiej oddającej cechy współczesnego świata. Negacja dotychczas stosowanych konstrukcji bohatera czy akcji dramatu wyraża nie tylko chaos i rozbicie otaczającej rzeczywistości, ale przynosi także próby konstruowania nowych modelowych sytuacji, w jakich znalazł się Człowiek i Ludzkość. Nowi bohaterowie Różewicza – bez wieku, twarzy, imion, odindywidualizowani i zmechanizowani – wpływają na charakter akcji lub też braku akcji jego dramatów. „Otwartość” wewnętrznej kompozycji ma różne stopnie, a „luźność” budowy nie oznacza przypadkowości ani dowolności. Różewicz konsekwentnie obnaża stereotypy na poziomie wyrazów, zdań i dialogów, a jednocześnie w jego tekstach coraz więcej miejsca zajmują obrazy ustanawiane didaskaliami. Brak zaufania do rozwlekłych dialogów prowadzi do zaanektowania przez dramat rejonów pozasłownych. Swoboda, jaką pozostawia Różewicz inscenizatorom, jest zatem niezwykle ograniczona.
What postulates with regard to theatre are put forth by the dramaturgy of an author regarded as a nihilist and an antichrist of culture? The dramatic works and theoretical statements of Tadeusz Różewicz challenge all theatre conventions, targeting fashions, snobberies, and habits. At the same time, they consistently attempt to develop an aesthetic that best reflects the characteristics of the contemporary world. The negation of the dominant modes of constructing protagonists or action in drama not only reflects the chaos and disintegration of the surrounding reality, but also brings attempts at creating new model situations in which Man and Humankind have found themselves. Różewicz’s new protagonists – ageless, faceless, nameless, unindividualized and mechanized – influence the character of the action or lack of action in his dramas. The “openness” of the internal composition has varying degrees, and the “looseness” of the construction does not imply randomness or arbitrariness. Różewicz is consistent in exposing stereotypes at the word, sentence, and dialogue levels, while at the same time images created in stage directions occupy an increasing amount of space in his texts. Due to his lack of confidence in lengthy dialogues, his drama annexes extra-verbal territories. The freedom that Różewicz leaves to the producers is therefore highly limited.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 1974, 23, 1; 3-16
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A Reading of Community
Czytanie wspólnot
Autorzy:
Seiler, Nina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34112080.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
filozofia
wspólnota
czytanie
pisanie
Jean-Luc Nancy
performans
afekty
tożsamość
philosophy
community
writing
reading
performance
affects
identity
Opis:
The thinking about the idea, forms and practices of communitas has developed a specific discourse in political philosophical writing since the 1980s. This paper retraces the ways in which Jean-Luc Nancy established a “community of writing [and] the writing of community,” how in his view community compears with philosophical writing. Taking Nancy’s discussion as a ground line, the author modulates the perspective on writing—as both text and practice—and focuses on the confrontation with community in reading. By poetologically tackling Nancy’s essay “The Confronted Community” (2001), she investigates into the text’s performing of community and the affective interaction between text and corporeality. Her reading of Nancy’s writing thus activates not only its ecstatic valences leading towards the proposed community of those who have no community; it also uncovers the aesthetic, social and political implications that emanate from Nancy’s writing in this situated reading. Therefore, this paper analytically retraces the textual micro-performances of community in writing as a performative confrontation entailed in reading.
Rozważania dotyczące idei, form i praktyk communitas tworzą od lat osiemdziesiątych XX wieku osobny dyskurs filozoficznopolityczny. Artykuł jest refleksją nad tym, w jaki sposób Jean-Luc Nancy ustanawia „wspólnotę pisania [i] pisanie wspólnoty”, jak w jego ujęciu wspólnota „współ-zjawia się” z pisarstwem filozoficznym. Wychodząc od refleksji Nancy’ego, autorka modyfikuje spojrzenie na pisanie – zarówno jako tekst, jak i praktykę – by skupić się na konfrontacji ze wspólnotą w czytaniu. Poprzez poetologiczny rozbiór eseju La Communauté affrontée (2001) bada tekstualną inscenizację wspólnoty i afektywną interakcję między tekstem a cielesnością. Jej osobista lektura nie tylko aktywizuje ekstatyczny potencjał pisarstwa Nancy’ego prowadzący ku postulowanej wspólnocie tych, którzy nie mają wspólnoty, lecz także ujawnia jego estetyczne, społeczne i polityczne implikacje. Artykuł analitycznie rekonstruuje zatem tekstualne mikroperformanse wspólnoty w pisaniu jako performatywną konfrontację wpisaną w czytanie.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2021, 70, 3; 57-72
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Returning the Other
Przywracając Inną
Autorzy:
Harbuziuk, Maiia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36149916.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Irena Solska
biografia aktorki
polska aktorka
kobiety w historii teatru
actress' biography
Polish actress
women in theater history
Opis:
The author reviews Nataliya Yakubova’s monograph Irena Solska: The Burden of Unusualness (Moscow 2019) which is the result of more than ten years of work. Yakubova emphasizes that for her the past remains an “open project” to which one can (and should) return many times and her book can be seen as such “portal to the past”. The creative and life path of Irena Solska was chosen as the object of research, and its subject was defined as the “burden of unusualness” of the actress’s personality. Yakubova sees the main analytical problem in the conservation of social stereotypes about Irena Solska and diagnoses the fundamental bias, spread in Polish culture, of the myth of Irena Solska as a “demonic woman”. Therefore, the purpose of the study was the interpretation of sources, the destruction of stereotypes, and overcoming patterns of representations. The principle of interdisciplinary research allows her to consider the fate of the star actress as a phenomenon of her time, in the dynamics of complex socio-political, socio-cultural, aesthetic-technological and ideological-emancipatory changes from the late nineteenth century to the late 1930s. (Transl. S. Harbuziuk)
Autorka recenzuje monografię Natalii Jakubowej Irena Solska: Ciężar niezwykłości (Moskwa 2019) stanowiącą efekt przeszło dziesięcioletnich badań. Jakubowa podkreśla, że przeszłość jest dla niej „otwartym projektem”, do którego można (i trzeba) wracać wielokrotnie. Jej książkę należy traktować jako tego rodzaju „bramę do przeszłości”. Przedmiotem badań stała się twórcza i życiowa droga Solskiej, temat zaś został określony jako „ciężar niezwykłości” osobowości aktorki. Jakubowa podejmuje problem społecznych stereotypów narosłych wokół aktorki, zwłaszcza powszechnego w polskiej kulturze podtrzymywania mitu Solskiej jako „kobiety demonicznej”. Dlatego głównym celem studium jest interpretacja źródeł, kwestionowanie stereotypów i przekraczanie dotychczasowych modeli reprezentacji. Interdyscyplinarne założenia pracy pozwalają ująć losy aktorskiej gwiazdy w kontekście dynamiki złożonych zmian społeczno-politycznych, społeczno-kulturowych, estetyczno-technologicznych i ideologiczno-emancypacyjnych od końca XIX wieku do późnych lat trzydziestych XX wieku. (Przeł. E. Partyga)
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2020, 69, 3; 225-237
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metateatralne finały Ibsena
Ibsen’s Metatheatrical Finales
Autorzy:
Partyga, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520108.pdf
Data publikacji:
2016-09-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Henrik Ibsen
metateatr
historia dramatu 1800-1900
dialektyka paradoksu
Soren Kierkegaard
metatheater
drama history 1800-1900
dialectics of paradox
Opis:
W artykule podjęta została próba interpretacji porównawczej finałów trzech sztuk Ibsena Rosmersholmu (1886), Heddy Gabler (1890) i Budowniczego Solnessa (1892). Metateatralne techniki wykorzystane przez autora w tych trzech scenach finałowych służą problematyzacji sytuacji nascenicznych widzów i widowni teatralnej oraz różnych strategii odbiorczych. Śmierć bohaterów dramatycznych zostaje ukazana w metateatralnej ramie skonstruowanej w każdym tekście trochę inaczej. Metateatralne zabiegi dopełniają się, by uwypuklić siłę percepcyjnych schematów, zademonstrować sposób ich działania, podsunąć możliwości ich podważenia. Ibsen nie stara się jednak uprzywilejować żadnej strategii odbioru, zachęcając w ten sposób widza, by wziął osobistą odpowiedzialność za sens tego, co widzi. We wszystkich omawianych sztukach scena teatru w teatrze staje się także miejscem egzystencjalnego powtórzenia. Dlatego do analizy i interpretacji wprowadzona została Kierkegaardowska koncepcja powtórzenia, która pozwala spojrzeć na teatr jako na miejsce potęgowania świadomości. Ibsenowskie motywy metateatralne wzmacniają tę funkcję teatru, a jednocześnie pomagają  zrozumieć, że zarówno sens teatralnego dzieła czy wydarzenia, jak i proces jego odbioru są uwikłane w Kierkegaardowską dialektykę paradoksu.
This article brings a comparative reading of the finales of three dramas by Henrik Ibsen: Rosmersholm (1886), Hedda Gabler (1890), and The Master Builder (1892). The metatheatrical techniques used by the dramatist in these three final scenes serve to problematize the situation of the onstage spectators and the theatrical audience with their varied interpretative strategies. Death of the characters is presented in a metatheatrical frame that is constructed a little differently in each drama. The metatheatrical devices complement one another in order to underscore the power of perceptual schemas, to demonstrate the way they operate, and to suggest ways of undermining them. Ibsen does not, however, try to favour one interpretative strategy over any other; he encourages the audiences to take personal responsibility for the meaning of what they see. In all the plays under discussion, the scene of a play within a play involves an instance of repetition. For this reason, the proposed reading makes use of Kierkegaard’s concept of repetition, which enables one to comprehend the theatre as a place of expanding consciousness. Ibsen’s metatheatrical motifs reinforce this function of theatre, yet they also help us understand that both the meaning of a theatrical work or event and the process of its reception involve Kierkegaard’s dialectics of paradox.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 3; 117-134
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metafizyka jako metateatralność? «Do Damaszku I» Augusta Strindberga
Metaphysics as Metatheatricality? August Strindberg’s ‘To Damascus, Part 1’
Autorzy:
Sokół, Lech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520110.pdf
Data publikacji:
2016-09-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
August Strindberg
metateatr
Frédéric Nef
Tadeusz Kowzan
metatheater
Opis:
Od kilku dekad różne interpretacje trylogii dramatycznej Strindberga Do Damaszku koncentrują się albo na całym dziele, albo tylko na jego pierwszej części; w tym przypadku jestem zwolennikiem drugiego rozwiązania. Po pierwsze, przyjmuję za oczywistą, choć jednocześnie głęboką i dobrze uargumentowaną, tezę wysuniętą przez Egila Törnquista, że trylogia jest również tekstem religijnym i metafizycznym. Dla tej linii myślenia kluczowa jest postać Niewidzialnego (Den Osynlige), czyli wyimaginowanej reprezentacji Boga, dla mnie jednak ogromne znaczenie ma również postać, która nie pojawia się na scenie. Używam terminu "metafizyka" w jego najbardziej rozpowszechnionym i dominującym znaczeniu ogólnej teorii bytu, zastrzegam sobie jednak prawo do posługiwania się specyficznym znaczeniem opisanym przez francuskiego filozofa Frédérica Nefa, autora wydanej w 2004 roku książki o metafizyce, który pod hasłem metaphysica specialis pisze następująco: "dzieli się ona na racjonalną psychologię, racjonalną kosmologię i racjonalną teologię, która jest badaniem rodzajów bytu (psychicznego, kosmicznego, boskiego)". Törnquist lokalizuje problematykę metafizyczną w postaciach dramatu, a jego metodę można określić jako "metafizykę poprzez odniesienie do toposu, lub lepiej: topoi". Jak wiemy, Strindberg projektował psychikę i emocjonalne cierpienia swoich bohaterów, co zwykle oznaczało również jego własne, na takie postacie jak: Saul (Paweł), Kain, Lucyfer, staroskandynawski bóg Loki, diabeł, Adam, Jakub wadzący się z aniołem (Bogiem) itd. Oczywiście ważne są również wydarzenia, takie jak wspomniane zapasy Jakuba, a także historia kuszenia i upadku człowieka, która jest prawdopodobnie najbardziej szczegółowo omówiona w pierwszej części dramatu itp. Törnquist odwołuje się do bogatej literatury na temat dramatu oraz do własnych, zazwyczaj bardzo przenikliwych, intuicji. Moim zadaniem nie jest zatem wytyczanie kolejnej ścieżki przez niezliczone toposy biblijne obecne w kulturze Zachodu. Zajmuję się natomiast obecnością metafizyki w świecie przedstawionym dramatu i sposobem, w jaki się ona pojawia – poprzez rodzaj inwazji. Być może najbardziej sugestywnym i brutalnym tego przykładem jest to, co dzieje się pod koniec sceny 1, na rogu ulicy, w akcie I. Dzieją się bowiem rzeczy radykalnie sprzeczne z rozumem, które napełniają całkowitym przerażeniem postacie wiarygodne i zdrowe na umyśle. Doświadczają one czegoś, co nazywa się mysterium tremendum i mysterium fascinans. W konkluzji powracam do zagadnienia metateatralności w ujęciu Tadeusza Kowzana i wyrażam opinię, że metafizyka w dramacie i teatrze może jawić się jako metateatralność.
For a few decades now, various interpretations and readings of the To Damascus dramatic trilogy by Strindberg have been focusing either on the whole work or just on its first part; in this case, I side with the latter tactic. Firstly, I assume as obvious, though, at the same time, as profound and well argued, the proposition advanced by Egil Törnquist that the trilogy is a religious and metaphysical text as well. The character of the Invisible One (Den Osynlige), who is an imaginary representation of God, is essential for this line of thought, and for me, too, the character not making an appearance on stage is of paramount importance. I use the term “metaphysics” in its most widespread and predominant sense of the general theory of being, yet I reserve the right to make use of the specific sense described by the French philosopher Frédéric Nef, an author of a 2004 book on metaphysics, who writes under the entry for metaphysica specialis as follows: “it is divided into rational psychology, rational cosmology, and rational theology, which is a study of kinds of being (psychic, cosmic, divine).” Törnquist locates the metaphysical problematics in the characters of the drama, and his method might be described a “metaphysics through reference to topos, or better yet: topoi.” As we know, Strindberg projected the psyche and emotional distress of his protagonists, which usually meant also: his own, onto such personages as: Saul (Paul), Cain, Lucifer, the old-Scandinavian god Loki, the devil, Adam, Jacob wrestling with the angel (God), and so on. Events, clearly, are important as well, like the Jacob’s wrestling just mentioned as well as the story of the temptation and fall of man, which is probably dealt with in most detail in the first part of the drama, etc. Törnquist usually refers to rich scholarship on the drama and to his own, usually very incisive, intuitions. My task is, therefore, not to delineate yet another path through the myriad of Biblical topoi that are present in the Western culture. I am, on the other hand, preoccupied with the presence of metaphysics in the world presented in the drama, with the way it makes its appearance—through a kind of invasion or aggression. Perhaps the most evocative and violent example of this is what happens at the end of Scene 1, on a street corner, in Act I. Strange things are happening, indeed, things radically contrary to reason, that fill with utter terror the characters deemed to be real and sound of mind. What they are experiencing is something called mysterium tremendum and mysterium fascinans. In my conclusion, I go back to the issue of metatheatricality as elaborated by Tadeusz Kowzan and express the opinion that metaphysics in drama and theatre may appear as metatheatricality.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 3; 135-150
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nadobny komisarz Mandelbaum
The Dainty Commissioner Mandelbaum
Autorzy:
Pawlak, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520139.pdf
Data publikacji:
2016-12-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Witkacy
Polish drama 1918-1939
Polish history 1918-1956
biography
dramat polski 1918-1939
historia Polski 1918-1956
biografia
Opis:
Spośród wszystkich zachowanych sztuk Witkacego Nadobnisie i koczkodany są najbardziej nasycone aluzjami do przewrotu w Piotrogrodzie. Historia rozgrywająca się na scenie wydaje się momentami parodią ataku na Pałac Zimowy. Odważna i bezkompromisowa żołnierka Zofia prowokuje grupę czterdziestu Mandelbaumów i w końcu staje się ich ofiarą. W 1917 roku Bernard Mandelbaum (1888–1953), syn lubelskiego kupca, sympatyzujący z komunizmem filolog, dziennikarz „Promienia” i kierownik ideowo-literacki Teatru Ludowego w Piotrogrodzie, został jednym z dwóch bolszewickich komisarzy państwowych muzeów i zbiorów sztuki w Piotrogrodzie, a dodatkowo powierzono mu zbadanie losów Batalionu Kobiecego, który bronił Pałacu Zimowego. Później Stalin mianował go na stanowisko referenta ds. oświaty w Komisariacie Polskim. Witkacy mógł poznać Mandelbauma przez wspólnych znajomych lub usłyszeć jego przemówienie na wiecu politycznym. Mandelbaum powrócił do odradzającej się Polski, by prowadzić kampanię przeciwko wojnie sowiecko-polskiej, za co został aresztowany. Po zwolnieniu dostał posadę nauczyciela w szkole, przyjmując nazwisko „Stefan Drzewiecki”, a później „Drzewieski”. Zyskał rozgłos jako członek Państwowej Rady Oświecenia Publicznego. W czasie II wojny światowej pracował w administracji rządowej gen. Sikorskiego w Londynie, a w 1945 wstąpił do służby dyplomatycznej PRL. Ostatecznie zdecydował się pozostać na Zachodzie i został szefem Departamentu Odbudowy UNESCO. Pełniąc tę funkcję, walnie przyczynił się do powstania Międzynarodowej Federacji Wspólnot Dziecięcych (FICE), której pierwszym zadaniem było powołanie komitetu wspierającego dyrektorów wspólnot dziecięcych dla sierot wojennych.
Among all the surviving plays by Witkacy, Dainty Shapes and Hairy Apes is most imbued with allusions to the Petrograd revolt. The story unfolding on stage seems at times to be a parody of the attack on the Winter Palace. The brave and uncompromising girl-soldier Sophia pushes and taunts the group of Forty Mandelbaums beyond endurance to finally fall victim to their rage. In 1917, Bernard Mandelbaum (1888–1953), son of a Lublin merchant, a Polish philologist sympathizing with Communism, a journalist of Promień, and the ideological and literary manager of the People’s Theatre in Petrograd became one of two Bolshevik commissars of state museums and art collections in Petrograd and was additionally tasked with investigating the fate of the Women’s Battalion that defended the Winter Palace. Later, Stalin appointed Mandelbaum to the post of Education Commissioner of the Committee for the Kingdom of Poland. Witkacy might have got to know Mandelbaum though mutual acquaintances or might have seen him speak out at political rallies. Mandelbaum came back to the re-emerging Poland to campaign against the Soviet–Polish War, for which he got arrested. After his release, Mandelbaum landed a school teaching position, having assumed the name „Stefan Drzewiecki,” and later „Drzewieski.” He rose to prominence as a member of the State Council for Public Enlightenment. During the Second World War, he worked in General Sikorski’s government administration in London, and in 1945 he joined the diplomatic service of the People’s Republic of Poland. Finally, he decided to stay in the West and became a Chief of the Reconstruction Department of UNESCO. In that capacity, he greatly contributed to the foundation of the International Federation of Children’s Communities (FICE) whose first task was to establish a committee supporting directors of children’s communities for war orphans.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 4; 91-112
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O illokucyjnych właściwościach dialogu dramatycznego
On Illocutionary Properties of Dramatic Dialogue
Autorzy:
Wachowski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432275.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
dramatic dialogue
linguistic etiolation
illocutionary potential
Sławomir Świontek
dialog dramatyczny
etiolacja językowa
potencjał illokucyjny
Opis:
Artykuł przypomina najważniejsze tezy polskich teatrologów na temat dialogu dramatycznego i cech odróżniających go od innych typów dialogu. Autor szczególnie podkreśla wartość badań Sławomira Świontka i twierdzi, że jego ustalenia sprzed trzydziestu lat, choć rzadko komentowane, prowokują dziś do ponowienia teoretycznych refleksji nad dialogiem i poszukiwania nowych narzędzi metodologicznych. Nawiązując do refleksji Świontka, proponuje spojrzenie na dialog dramatyczny przez pryzmat aktów mowy – lokucyjnych, illokucyjnych i perlokucyjnych. Skupia się na illokucyjnym potencjale dialogu powiązanym z projektem wykonawczym i pomagającym wydobyć z tekstu znaczenia i emocje, które nie ujawniają się w cichej lekturze. Podkreśla, że wieloaspektowa analiza illokucyjnego potencjału dialogu może prowadzić do określenia zasad fortunności projektów wykonawczych dramatu. Postuluje, by tego rodzaju badania miały charakter interdyscyplinarny, ponieważ synergia wielu perspektyw – kulturowej, antropologicznej, językoznawczej, teatrologicznej i filozoficznej – może pomóc pogłębić i usystematyzować wiedzę na temat przemian gatunkowych dramatu i ich związku ze zmieniającymi się zasadami i technikami komunikacyjnymi.
This article evokes the main arguments put forth by Polish theater scholars with regard to dramatic dialogue and its distinctive features. The author foregrounds the value of Sławomir Świontek’s research: although dating from thirty years ago and rarely discussed, today his findings invite us to resume theoretical considerations on dialogue and to seek new methodological tools. Drawing on Świontek’s observations, the author proposes to look at dramatic dialogue from the perspective of speech acts: locutionary, illocutionary, and perlocutionary. He focuses on the illocutionary potential of dialogue, which is linked to how the text is to be performed and helps to bring out meanings and emotions that are not revealed in silent reading. He emphasizes that a multifaceted analysis of the illocutionary potential of dialogue can lead to determining the felicity conditions for drama performance. The author postulates the interdisciplinarity of this kind of research, as the synergy of multiple perspectives – cultural, anthropological, linguistic, theatrological, and philosophical – can help deepen and systematize knowledge about genre transformations in drama and their link to the changing communication principles and techniques.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2022, 71, 4; 107-122
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lepiej budować mosty niż ściany
Better to build bridges than walls
Autorzy:
Hasiuk, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/39814153.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
teatr więzienny
dramatoterapia
teatr w więzieniu
resocjalizacja
prison theatre
dramatherapy
theatre in prison
social rehabilitation
Opis:
Tekst przybliża fenomen teatru w więzieniu. Zwraca uwagę na zróżnicowanie jego form i zależność od wielu kontekstów: społecznych kulturowych, geograficznych, a przede wszystkim politycznych, które niekiedy mają destrukcyjny wpływ na omawiane zjawisko. Więzienie poprzez specyfikę miejsca sprawia, że cechy konstytutywne sztuki teatru: jej efemeryczność, żywa obecność oparta na spotkaniu międzyludzkim aktora i widza, praca zespołowa i praktyka artystyczna, związane z transformacją świata w różnych wymiarach ulegają wzmocnieniu. Więzienie poprzez nieprzychylność warunków dla życia przebywających w nim osób stanowi wręcz wymarzone pole dla teatru, którego istotą jest „przekraczać” rzeczywistość, dystansować się względem niej, ukazywać jej ukryte oblicze, ujawniać rządzące nią mechanizmy, a dzięki temu przekształcać świat oraz stymulować na różnych planach rozwój człowieka: aktora i widza. W kontekście więziennym aspekt artystyczny pracy teatralnej o wiele wyraźniej niż np. w tzw. teatrze głównego nurtu wiąże się z aspektem ontologicznym, egzystencjalnym. Autorka postuluje także wprowadzanie terminów: „teatru tworzonego w więzieniu” zamiast „teatru więziennego” oraz zastępowanie w miarę możliwości określeń osadzeni/osadzone, więźniowie/więźniarki przez aktorzy/aktorki, twórcy/twórczynie, „współpracownicy/współpracowniczki z więzienia”.
The text discusses the phenomenon of theatre in prison. It focuses on the diversity of its forms and its dependence on many contexts: social, cultural, geographical, and primarily political, which sometimes have a destructive impact on the examined phenomenon. On account of its distinct characteristics, prison intensifies the constitutive features of the art of theatre: its ephemeral nature, living presence based on the interpersonal meeting of the actor and the spectator, team work and artistic practice, associated with the transformation of the world in its various dimensions. Because the living conditions are so unfavourable there, prison seems to be a dream field for theatre, the essence of which is to “transgress” reality, distance itself from it, reveal its hidden face and the mechanisms governing it, and thus transform the world and stimulate human development: the actor and the viewer, in several capacities. In the prison context, the artistic aspect of theatre work is linked to its ontological and existential aspect much more clearly than, for example, in the so-called mainstream theatre. The author also proposes introducing the term “theatre created in prison” instead of “prison theatre” and replacing where possible “inmates”, “prisoners” with “actors/actresses”, “creators”, “collaborators from prison”.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 2; 41-46
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Doświadczanie Węgajt: Wielogłos
The Experience of Węgajty: A Polylogue
Autorzy:
Wiśniewska, Marzenna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/35174464.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Węgajty Theatre
Erdmute Sobaszek
Wacław Sobaszek
anthropology of experience
polyphony
counterculture
Teatr Węgajty
antropologia doświadczenia
polifonia
kontrkultura
Opis:
Artykuł jest recenzją książki Polifonia: Rzecz o pracy twórczej Teatru Węgajty pod redakcją Katarzyny Kułakowskiej, wydanej przez Instytut Sztuki PAN w 2023. Autorka poddała analizie konsekwencje przyjętych metodologii badawczych, strukturę publikacji i układ tekstów w poszczególnych częściach tomu oraz omówiła wyłaniające się w toku lektury główne bloki tematyczne i zagadnienia, które są szczególnie interesujące w kontekście współczesnych postulatów tworzenia historii teatru i krytyki instytucjonalnej.
The article discusses the book Polifonie: Rzecz o pracy twórczej Teatru Węgajty (Polyphonies: The Creative Work of the Węgajty Theatre), edited by Katarzyna Kułakowska and published by the Institute of Art of the Polish Academy of Sciences in 2023. The reviewer analyses the implications of the volume’s research methodologies, structure, and the arrangement of contributions within its sections. She also discusses the main thematic areas and specific problems that come to the fore in the course of reading and are especially interesting in the context of contemporary postulates regarding the writing of the history of theatre and institutional critique.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 2; 229-244
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Schronienie: O Zbigniewie Majchrowskim
Refuge: Remembering Zbigniew Majchrowski
Autorzy:
Kolankiewicz, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520826.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Zbigniew Majchrowski
Adam Mickiewicz
„Dziady”
Tadeusz Różewicz
historia teatru
teatr współczesny
„Forefathers’ Eve”
theatre history
contemporary theatre
Opis:
21 grudnia 2023 zmarł Zbigniew Majchrowski, literaturoznawca, teatrolog, krytyk kultury – tekst przypomina dwóch najważniejszych twórców, którymi się zajmował: Mickiewicza i Różewicza. Mickiewiczowi poświęcił dyptyk: Cela Konrada i Krypta Gustawa, który daje wgląd w historię teatru polskiego od początku XX wieku do dziś. Dyptyk Majchrowskiego mówi o historycznych przemianach i o aktualnym stanie zbiorowej duszy Polaków: inscenizacje Dziadów jawią się w nim jako komentarz metaspołeczny, może najważniejszy i najbardziej doniosły w historii polskich sztuk widowiskowych. Różewicz znalazł w Majchrowskim krytyka, który go czytał rzetelnie, wnikliwie i z niepospolitą subtelnością – przykłady szczególnie pamiętne to dramaty Na czworakach i Białe małżeństwo. Tekst kończy opowieść o wyprawie Różewicza na grób Shelleya w Rzymie i interpretacja tej wyprawy jako swego rodzaju nie napisanego wiersza – interpretacja dokonana w duchu Majchrowskiego.
21st December 2023 saw the passing of Zbigniew Majchrowski, a literary scholar, theatre scholar, and cultural critic. This essay recalls the two most important authors in his scholarly career: Adam Mickiewicz and Tadeusz Różewicz. Majchrowski’s book diptych on Mickiewicz—Cela Konrada (Konrad’s Cell) and Krypta Gustawa (Gustaw’s Crypt)—gives an insight into the history of Polish theatre from the beginning of the 20th century to the present day. The two books speak of historical changes and the current condition of the Poles’ collective soul: the various stagings of Mickiewicz’s Forefathers’ Eve (Polish Dziady) appear in Majchrowski’s writings as a meta-social commentary, perhaps the most important and momentous in the history of Polish performing arts. Różewicz, in turn, found in Majchrowski a critic who read his works thoroughly, insightfully, and with uncommon subtlety; especially memorable in this context are the interpretations of Różewicz’s dramas On All Fours (Na czworakach) and Mariage Blanc (Białe małżeństwo). The essay concludes with the story of Różewicz’s trip to Shelley’s grave in Rome; in the spirit of Majchrowski, the author interprets this event as a kind of an unwritten poem.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 1; 170-194
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Osterwa na froncie
Osterwa at the Front
Autorzy:
Hernik Spalińska, Jagoda
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32068871.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Juliusz Osterwa
Reduta
Roman Dmowski
Narodowa Demokracja
wojna polsko-bolszewicka
Stefan Żeromski
National Democracy
Polish-Soviet war
Opis:
Tekst dotyczy lat 1919–1920, czasu odzyskania przez Polskę niepodległości i wojny polsko-bolszewickiej, który z przyczyn cenzuralnych był skrótowo omawiany w literaturze poświęconej Juliuszowi Osterwie i Reducie, chociaż zarówno Osterwa, jak i jego zespół byli w tę wojnę zaangażowani. Autorka próbuje odtworzyć warunki społeczno-polityczne, w jakich twórca Reduty otwierał teatr w 1919. Skupia się na tym, jak stan wojny ze wszystkimi sąsiadami Polski wpływał na dyskusje na temat zadań teatru. Opisuje również związki intelektualne Osterwy ze Stefanem Żeromskim i Wincentym Lutosławskim, którzy pozostawali wówczas w orbicie myśli Romana Dmowskiego, ideologa Narodowej Demokracji. Na tej podstawie stawia tezę, że w latach 1919–1920 myślenie Osterwy o scenie narodowej i powinnościach „nowoczesnego Polaka” było bliskie endeckim ideom, Reduta zaś – w pierwszych miesiącach swej działalności – była dla środowisk prawicowych nadzieją na odnowienie polskiego teatru.
The article concerns the years 1919 and 1920, the time of Poland’s newly regained independence and the Polish-Bolshevik war. Due to censorship, this period used to be mentioned only briefly in literature on Juliusz Osterwa and the Reduta theatre even though the director and his ensemble were involved in this war. The author attempts to reconstruct the socio-political conditions in which the founder of Reduta opened his theatre in 1919. She focuses on how Poland’s being at war with all its neighbours had an influence on the discussions about the tasks of the theatre. She also describes Osterwa’s intellectual engagements with Stefan Żeromski and Wincenty Lutosławski, who at the time were close to the philosophy of Roman Dmowski, the ideologist of National Democracy. Based on these facts, she argues that between 1919 and 1920 Osterwa’s thinking about national theatre and the duties of the “modern Pole” was akin to ND ideals, and that in the first months of Reduta’s activity, right-wing circles saw it as a chance for the renewal of Polish theatre. (Transl. Z. Ziemann)
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2020, 69, 2; 153-178
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Myśleć z troską: Teatr, archiwum, historiografia
Thinking with Care: Theater, Archive, Historiography
Autorzy:
Rewerenda, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083646.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
teatr
archiwum
zwrot archiwalny
historia teatru
historiografia
theater
archive
archival turn
theater history
historiography
Opis:
Artykuł stanowi recenzję zbiorowego tomu The Methuen Drama Handbook of Theatre History and Historiography (2020). Recenzentka skupia się na założeniach ideologicznych i metodologicznych redaktorek ze szczególnym uwzględnieniem inspiracji zwrotami archiwalnym i afektywnym w humanistyce. Wydobywa z książki wątki akcentujące polityczno-ideologiczne aspekty pracy z archiwum teatru, przede wszystkim relacje władzy ukryte w historycznych dokumentach oraz wieloaspektowe związki badacza z przedmiotem badań. Zwraca uwagę na możliwości problematyzacji pozycji historyka i na znaczenie społeczno-politycznych kontekstów teatru w historiografii.
This article offers a review of the edited volume The Methuen Drama Handbook of Theatre History and Historiography (2020). The reviewer focuses on the ideological and methodological assumptions of the editors while paying particular attention to the inspirational role of the archival and affective turns in humanities. She brings out the issues that accentuate the political and ideological aspects of working with theater archives, especially the power relations latent in historical documents as well as the researcher's multifaceted relationship with the object of study. She also draws attention to the ways in which the position of the historian can be problematized and to the significance of the socio-political contexts of theater in its historiography.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2021, 70, 4; 195-204
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trzydzieści ton polskiej, polskiej literatury queerowej
Thirty Tons of Polish, Polish Queer Literature
Autorzy:
Stępniak, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34112078.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
tożsamość
queer
seksualność
nienormatywność
historia literatury
identity
sexuality
non-normativity
history of literature
Opis:
Artykuł jest recenzją książki Dezorientacje: Antologia polskiej literatury queer (Warszawa 2020). Autor omawia ideowe założenia tomu oraz jego zawartość, komentując zwłaszcza wybór fragmentów tekstów teatralnych. Zwraca uwagę na nieco anachroniczne wykorzystanie metodologii queer studies, zawężające ją do analizy modeli (homo)seksualności. Doceniając edytorski trud redaktorów i akcentując potrzebę tego typu inicjatyw w polskiej kulturze, proponuje drobne przesunięcia w podejściu do literatury mniejszościowej, które mogłyby pomóc zdekonstruować tradycyjne sposoby ustanawiania historii literatury i kultury.
This article is a review of the book Dezorientacje: Antologia polskiej literatury queer [Disorientations: An Anthology of Polish Queer Literature] (Warsaw 2020). The author discusses the ideological premises of the volume and presents its contents, commenting in particular on the selection of excerpts from theater texts. He points out that the methodology of queer studies is used here in a somewhat anachronistic way, narrowed down to the analysis of models of (homo)sexuality. Appreciating the editors’ efforts and emphasizing the need for such initiatives in Polish culture, he suggests minor shifts in the approach to minority literature, which could help deconstruct the traditional ways of establishing the history of literature and culture.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2021, 70, 3; 203-212
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W drodze do Negantropocenu: Splątania ciał i technologii w spekulatywnych sztukach performatywnych
Towards the Negantropocene: The entanglements of bodies and technology in speculative performative arts
Autorzy:
Borowski, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47085113.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 3; 9-18
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lekarz teatralny: Przyczynek do opisu obyczajów teatralnych XIX wieku
The Theater Physician: Toward a Description of Theater Customs in the 19th Century
Autorzy:
Jarząbek-Wasyl, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30146734.pdf
Data publikacji:
2022-06-29
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
theater physician
illness
actor's social image
pathography
health and safety regulations
Kazimierz Łukaszewicz
Gustave-Joseph Witkowski
lekarz teatralny
choroba
społeczny wizerunek aktora
patografia
regulamin pracy scenicznej
Opis:
Lekarz teatralny to jedna z kluczowych figur procesu przemian teatru jako instytucji między końcem XVIII a początkiem XX wieku: otaczał opieką artystów, gwarantował wewnętrzny ład instytucji i współkształtował społeczną percepcję i ocenę zawodu aktorskiego. Przyczyniał się do organizacji teatru jako przestrzeni kontrolowanej i unormowanej, w której ani reakcje widzów, ani obyczaje artystów nie burzyły ogólnego porządku. Artykuł stanowi historyczne studium kształtowania się posady i obowiązków lekarza teatralnego w XIX wieku na podstawie pamiętników, prasy, materiałów ikonograficznych (w tym karykatur). Wychodząc od analizy źródłowych tekstów, takich jak pisma samych lekarzy teatralnych (Kazimierz Łukaszewicz, Gustave-Joseph Witkowski), autorka przyjmuje dwie równoległe strategie: 1) rekonstruuje biograficzno-faktograficzne tło obecności urzędowego doktora w polskim teatrze, 2) problematyzuje relacje między instytucją teatru a formami zorganizowanej opieki medycznej, chorobami aktorów a wyobrażeniami teatru jako miejsca niebezpiecznego i patologicznego, patografią aktorskich chorób a ideą publicznego ładu i systemu wartości, wewnętrzną a zewnętrzną percepcją profesji scenicznej.
The theater physician was a crucial figure in the transformation of the theater as an institution between the late eighteenth and early twentieth centuries: he looked after the artists, guaranteed the internal order of the institution, and contributed to the shaping of the social perception and evaluation of the acting profession. He helped organize the theater as a controlled and norm-governed space, in which neither audience reactions nor the artist’s ways of being could disturb the general order. The article is a historical study of the development of the theater physician’s professional position and duties in the nineteenth century, drawing on diaries, press articles, and iconographic material (including caricatures). Starting from the analysis of source texts, such as the writings of theater physicians (Kazimierz Łukaszewicz, Gustave-Joseph Witkowski), the author adopts two parallel strategies: 1) she reconstructs the biographical and factographic background of the presence of an official doctor in Polish theatre, 2) she problematizes the relationships between the theater as an institution and forms of organized medical care, between actors’ illnesses and the images of theater as a hazardous and pathological place, between the pathography of actors’ illnesses and the idea of a public order and system of values, and between the internal and external perception of the acting profession.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2022, 71, 2; 115-148
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teatra wołyńskie – uzupełnienia i noty
Volhynian Theatres: Supplements and Notes
Autorzy:
Komorowski, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520680.pdf
Data publikacji:
2017-12-15
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
historia teatru
archiwum teatralne
teatry na Wołyniu
Wojciech Bogusławski
theater history
theater archives
Volhynian theatres
Opis:
Autorskie uzupełnienia do książki Teatr i widowiska na Wołyniu do 1863 roku z przydaniem Ziemi Kijowskiej (Warszawa 2016). Opublikowane tu zostały: nowy dokument źródłowy dotyczący dziejów teatru w Krzemieńcu; plan podróży Wojciecha Bogusławskiego po Wołyniu w 1819 roku; dwa unikatowe afisze teatralne z archiwów historycznych w Kijowie; teatralne konteksty działalności młodych „dysydentów” z lat trzydziestych i czterdziestych XIX w., zwanych bałagułami lub baragołami; relację z pożaru cyrku w Berdyczowie w 1883, ilustrowaną drzeworytem według rysunku znanego polskiego malarza Michała Elwiro Andriollego.
The supplements to the book Teatr i widowiska na Wołyniu do 1863 roku z przydaniem Ziemi Kijowskiej (Warsaw, 2016) that are being published here contain: a new source document regarding the history of theater at Krzemieniec; an itinerary of Wojciech Bogusławski’s travel through Volhynia in 1819; two unique theater posters from the repository of historical archives in Kiev; theatrical contexts of the activities of young “dissidents” of the 1830s and 1840s known as bałaguli or baragoły; an account of a fire in the circus at Berdyczów in 1883, illustrated with a woodcut after a drawing by a renowned Polish painter, Michał Elwiro Andriolli.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2017, 66, 4; 142-157
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-50 z 309

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies