Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę ""Teoria poznania"" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-24 z 24
    Tytuł:
    O semantycznej i formalnej teorii poznania. Ajdukiewicz – Suszko – Woleński
    Autorzy:
    Olech, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/705783.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    metaepistemologiczny projekt Ajdukiewicza
    semantyczna teoria poznania
    klasyczna (subiektywna) teoria poznania
    formalna teoria poznania
    Husserlowska filozofia języka
    Opis:
    Metaepistemologiczny projekt Kazimierza Ajdukiewicza zwany „semantycz-n4 teorią poznania” postuluje, aby podchodzić do poznania od strony języka. Projekt ten zarazem uzasadnia ów analityczny postulat, wykazując, ze jeśli poznanie ma bye określone co do treści, to do poznania tak właśnie powinno się podchodzić. Podejście to pojmuje poznanie jako twór, na który składają się językowe znaczenia wyrażeń. Takie pojmowanie poznania posiada tę zaletę iż pozwala wykorzystać w epistemologii rezultaty uzyskane w metamatema-tyce do rozwiązywania pewnych tradycyjnych sporów epistemologicznych. Projekt formalnej teorii poznania przedstawił Roman Suszko. Inspiracją tego projektu była semantyczna teoria poznania Kazimierza Ajdukiewicza, której Roman Suszko nadal postać sformalizowaną. Kontynuatorem formalnoepiste-mologicznych badah Suszki jest Jan Wolehski. Pytanie, które autor artykułu stawia i na które udziela odpowiedzi, brzmi: jakie warunki winny bye spenio-ne, aby można było przejsc od klasycznej (subiektywnej) teorii poznania do teorii poznania rozumianej semantycznie, a w szczególności do jej sformalizo-wanej postaci, i aby zarazem wyniki uzyskane na gruncie semantycznej teorii poznania były równoważne wynikom uzyskanym na gruncie teorii poznania pojmowanej klasycznie?
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 4; 425-444
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Adam Olech, Semantyczna teoria poznania
    Autorzy:
    Trela, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/944894.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii
    Źródło:
    ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2017, 7, 2; 393-399
    2083-6635
    2084-1043
    Pojawia się w:
    ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ewolucyjna teoria poznania a kognitywistyka
    Evolutionary Epistemology and Cognitive Sciences
    Autorzy:
    Pleszczyński, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013416.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    teoria poznania
    epistemologia ewolucyjna
    ewolucyjna teoria poznania
    kognitywistyka
    reprezentacje
    obrazy świata
    epistemology
    evolutionary epistemology
    Cognitive Sciences
    representations
    picture of the world
    view of the world
    Opis:
    In this article I am dealing mainly with the following notions: “perception apparatus” (Weltbildapparat), “view of the world” (Weltbild, picture of the world) and “representation”. The first and the second ones belong to the basic notions in the vocabulary of K. Lorenz’s evolutionary epistemology, the third in cognitive sciences. I seek to demonstrate the relationships between them. This analysis is put in a broader context, indicating the relationships between expensively developing cognitive sciences and evolutionary epistemology (much less popular today). It is quite easy to determine what the perception apparatus is, however, it is harder to state what the view of the world, especially in its ontological aspect, is. Nevertheless, the view of the representation in the context of evolutionary epistemology points to the fact that this notion is still unclear and many representational features can be assigned to objects which, as it seems, are not representations according to cognitive sciences.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 2; 175-197
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tomizm analityczny
    Analytical Thomism
    Autorzy:
    Japola, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015833.pdf
    Data publikacji:
    2003
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tomizm
    filozofia analityczna
    tomistyczna teoria poznania
    Thomism
    analytical philosophy
    Thomistic theory of knowledge
    Opis:
    The term „analytical Thomism” was coined by John Haldane of the University of St. Andrews (Scotland). Haldane characterizes analytical Thomism as „a broad philosophical approach that brings into mutual relationship the styles and preoccupations of recent English-speaking philosophy and the concepts and concerns shared by Aquinas and his followers.” In addition to Haldane, the most prominent philosophers, whose philosophical training and general philosophical perspective are rooted in English-speaking analytical philosophy but who are very much interested in the thought of Thomas Aquinas include: Peter Geach, Elisabeth Anscombe, Anthony Kenny, Norman Kretzmann, Brian Davies, Scott MacDonald, Eleonore Stump, and Christopher Martin. In the first part of the paper I consider the question whether it is possible to be both a Thomist and an analytic philosopher. I set forth reasons why the alliance between the two views does not seem to be possible and I try to make clear that such impressions are often based on misconceptions. In fact, I try to show in the paper that the alliance between Thomism and analytic philosophy may prove beneficial for both sides. The goal of the second part of the paper is to present some specific problems characteristic of contemporary analytic philosophy and to show how they are approached from a Thomistic perspective. First of all, I present Robert Pasnau's analysis of Aquinas' position on the nature of human thinking. I also argue that Aquinas' account of our knowledge of our own mental states can be an attractive alternative to currently still popular models of self-knowledge as a type of perception. On the latter accounts, introspection, which is a very special type of causal mechanism, reliably produces corresponding second-level beliefs or judgments about our first-level mental states. In this special type of observation no intermediate and fallible organ of perception is involved, and this is what guarantees the truth of second-level statements. The principal problem facing such inner sense accounts of self-knowledge is that they do not provide us with a satisfactory explanation of why a causal mechanism should always produce true statements in the case of knowledge of mental states where similar mechanisms sometimes fail in the case of external perception. It is exactly at this point, as we shall see, that Aquinas' reflective model of self-knowledge turns out to be attractive.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2003, 51, 1; 321-347
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Teoria poznania intelektualnego (ujęcie Franciszka Suáreza SJ)
    Autorzy:
    Goczał, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/667955.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    intelectual cognition
    second intention
    essence of being
    passive and active intellect
    Opis:
    This paper concerns Suárez’ intellectual cognition which is directly related to the theory of objective being, although understood differently than in the present times. In the discussion of intellectual cognition he placed the concept of first and second intention. Suárez especially indicates the order of so‑called the “second intention” in which the intellect perceives being through the very objective being (noetic order), which is characterized by undivided and undifferentiated status at the level of active intellect. Thus Suárez’ objective order of cognition is not distinctively determined. This makes the being to be comprehended through the objective concept of being from the noetic perspective as referring equally to the singular entities as well as universal, finite and infinite, being created and uncreated. Considering the above, one can agree with the position according to which Suárez’ intellectual cognition can be considered as a scholastic theory that could have a significant bearing on the future epistemology in modern rationalism, especially which had considerable influence on the Cartesian model of subjective knowledge and Kantian critical transcendental philosophy. Suárez’ approach meets with the theory that influenced the modern epistemology and post‑Cartesian philosophy as a cognitive shift towards a new subjective prospect (e.g. in se conversa), in which reflection on real being was shifted toward the cognitive representations, that is, toward the noetic reflection and mentalism.
    Źródło:
    Racjonalia. Z punktu widzenia humanistyki; 2016, 6
    2391-6540
    2083-9952
    Pojawia się w:
    Racjonalia. Z punktu widzenia humanistyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Doświadczenie wewnętrzne a badanie procesów poznawczych. Psychologia w wybranych programach filozoficznych na początku XX wieku
    Autorzy:
    Alechnowicz-Skrzypek, Iwona
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/706064.pdf
    Data publikacji:
    2012-09-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    doświadczenie wewnętrzne
    subiektywność
    myślenie
    teoria poznania
    psychologia
    Opis:
    Doświadczenie wewnętrzne - akty psychiczne i ich treści - stanowiło na początku XX wieku przedmiot zainteresowań zarówno filozofów, jak i psychologów. Wiązało się to ze wzrostem znaczenia psychologii i z możliwościami, jakie dawały metody badawcze rozwijane na gruncie tej dyscypliny naukowej. Kazimierzowi Twardowskiemu i Richardowi Hönigswaldowi doświadczenie wewnętrzne dostarczało materiału do badań teoriopoznawczych. W swoich programach filozoficznych stosowali oni z powodzeniem metody psychologiczne: Twardowski - spostrzeżenie bezpośrednie, Hönigswald - eksperyment psychologiczno-myślowy. Powiązanie teorii poznania z psychologią doprowadziło Twardowskiego i Hönigswalda do ciekawych ustaleń dotyczących zasad życia psychicznego.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 3; 521-532
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filozofia przyrody jako podstawa światoobrazu
    Autorzy:
    Pleszczyński, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013470.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    światoobraz
    obraz świata
    ewolucyjna teoria poznania
    filozofia nauki
    filozofia przyrody
    Weltbild
    picture of the world
    evolutionary epistemology
    philosophy of sciences
    philosophia naturalis
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 1; 306-309
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Logika. Panorama tematyki
    Logic. Panorama of the Domain
    Autorzy:
    Kublikowski, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/483397.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-31
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne im. św. Jana Pawła II Diecezji Siedleckiej
    Tematy:
    logika
    logika formalna
    semiotyka
    metodologia nauk
    teoria poznania
    epistemologia
    logic
    formal logic
    semiotics
    methodology of science
    theory of cognition
    epistemology
    Opis:
    Summary Logic. Panorama of the Domain In European culture logic – understood as a scientifc discipline and skill – has been developed and taught at least since Aristotle’s time, namely since the 4th century B.C. The aim of this text is to answer the question: what is logic? It shows an analytic panorama of logic. Logic – understood in a broad sense – can be divided into formal logic, semiotics, methodology of science and epistemology (Chapter 1). An additional goal of the text is to give a historical note concerning those lecturers who taught logic in the Major Seminary of Siedlce Diocese (Chapter 2). Logic has been developed to analyse, to describe, to make precise and put in order various linguistic and cognitive activities. Logic explicates intersentential and inner-sentential relations, relations between contents and extensions of terms – relations established by various functors. Logic plays all its roles assuming that precision is better than a lack thereof.
    Źródło:
    Teologiczne Studia Siedleckie; 2018, XV/15; 314-341
    1733-7496
    Pojawia się w:
    Teologiczne Studia Siedleckie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problem syntetyczności sądów a priori w ujęciu Hermanna Lotzego
    Autorzy:
    Hanuszkiewicz, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/437087.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii
    Tematy:
    Immanuel Kant
    Hermann Lotze
    sądy syntetyczne a priori
    sens intencjonalny
    epistemologia
    teoria poznania
    synthetic
    a priori judgments
    intentional sense
    Opis:
    Prezentowany artykuł porównuje Kanta i Lotzego koncepcję sądów syntetycznych a priori. Celem Lotzego jest odnowienie rozwiązań Kantowskich, co zostaje osiągnięte dzięki wprowadzeniu dystynkcji pomiędzy analityczną (identyczną) treścią, a syntetyczną formą tych sądów, które Kant uznał za syntetyczne. Dystynkcja ta umożliwia stworzenie koncepcji intencjonalnego sensu mającej duży wpływ na Fregego i Husserla
    Źródło:
    ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2012, 2, 2; 363-375
    2083-6635
    2084-1043
    Pojawia się w:
    ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Marburska krytyka poznania jako odbicia
    The Marburg School’s Criticism of the Mirroring Theory of Cognition
    Autorzy:
    Kubalica, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/423142.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    cognition
    critical epistemology
    Marburg School
    szkoła marburska
    krytyka poznania
    teoria poznania
    epistemologia
    Opis:
    The article elucidates and assesses the Marburg School’s account of the cognition. The characteristic feature of epistemology from this School is the rejection of the mirroring and acceptance of the cognitive transformation. The criticism of the mirroring theory is implicitly contained in Paul Natorp’s and Hermann Cohen’s cognitive relationism. Ernst Cassirer articulated this critical epistemology in his philosophy of the symbolic form and his conception of the symbolic representation. The historical bases of this criticism has been reconstructed as a main purpose of this article.
    Źródło:
    IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych; 2011, 23; 25-41
    0860-4487
    Pojawia się w:
    IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pojęcie dyplomacji dla nauki
    The concept of diplomacy for science
    Autorzy:
    Szkarłat, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1871698.pdf
    Data publikacji:
    2020-03-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    dyplomacja naukowa
    dyplomacja dla nauki
    teoria poznania
    logika formalna
    science diplomacy
    diplomacy for science
    theory of cognition
    formal logic
    Opis:
    Celem artykułu jest próba stworzenia autorskiej propozycji pojęcia dyplomacji dla nauki i dostosowania siatki pojęciowej do zmieniającej się rzeczywistości międzynarodowej. Odwołując się do wytycznych teorii poznania i logiki formalnej w ujęciu T. Kotarbińskiego, zidentyfikowane będą komponenty treści i przedmiot pojęcia, takie jak podmioty inicjujące, adresaci, cel i instrumenty działań w ramach dyplomacji dla nauki.
    The aim of the article is an attempt to create an author’s proposal of the notion of diplomacy for science and to adapt the notional network to the changing international reality. Referring to the guidelines of the theory of cognition and formal logic in T. Kotarbiński’s view, the following will be identified: content components and the subject of the concept, such as initiators, addressees, purpose and instruments of action within the framework of diplomacy for science.
    Źródło:
    Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne; 2020, 65; 138-155
    1505-2192
    Pojawia się w:
    Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Okno McLuhana. Pochwała konserwatyzmu
    McLuhan’s Window. In praise of conservatism
    Autorzy:
    Hendrykowski, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2143212.pdf
    Data publikacji:
    2022-08-11
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    skepticism
    new media
    methodology
    communication studies
    cognitive theory
    audiovisual poetics
    sceptycyzm
    nowe media
    metodologia
    nauka o komunikowaniu
    teoria poznania
    poetyka przekazów audiowizualnych
    Opis:
    Artykuł zawiera próbę funkcjonalnej rekonstrukcji poglądów zawartych w pracach Marshalla McLuhana, dokonanej pod kątem zarówno teoriopoznawczym, jak i metodologicznym. Autor stawia hipotezę, w myśl której u podstaw jego koncepcji, uznawanej często za przejaw „konserwatyzmu” prezentowanych poglądów, w istocie daje o sobie znać indywidualna postać sceptycyzmu poznawczego i metodologicznego. Postawa sceptyczna autora Galaktyki Gutenberga i Zrozumieć media sprawia, iż jego rozważania mimo upływu kilkudziesięciu lat nie uległy dezaktualizacji i nadal wzbudzają zainteresowanie współczesnych badaczy mediów.
    This article attempts to functionally reconstruct the views expressed by Marshall McLuhan in his works, both from an epistemological and the methodological perspective. The author argues that at the core of McLuhan’s theory, often regarded as a manifestation of “conservative” views, lies an individual form of cognitive and methodological skepticism. The skeptical attitude of the author of The Gutenberg Galaxy and Understanding Media means that his considerations, despite that fact that they date back to the 1960s, are not outdated and still attract great interest from contemporary media scholars.
    Źródło:
    Forum Poetyki; 2022, 27; 106-115
    2451-1404
    Pojawia się w:
    Forum Poetyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    L’homme en tant qu’homme et en tant que personne
    Epistemologiczna identyfikacja człowieka jako człowieka i człowieka jako osoby
    Autorzy:
    Gogacz, Mieczysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057892.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-30
    Wydawca:
    Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
    Tematy:
    Identyfikacja
    człowiek
    osoba
    metafizyka
    teoria poznania
    idealizm
    realizm
    Identification
    homme
    personne
    métaphysique
    épistémologie
    idéalisme
    réalisme
    Opis:
    W pierwszej części artykułu odróżnia się filozofię bytu (metafizykę) od teorii poznania (epistemologii). Metafizyka stanowi zespół odpowiedzi na pytanie o istnienie i istotę bytu, epistemologia dotyczy przebiegu procesu nabywania wiedzy. Wobec tego odpowiedź na pytanie czym jest relacja poznania należy do metafizyki poznania. W ten sposób metafizyka wyprzedza epistemologię, ponieważ jej formuła zależy od rozstrzygnięć metafizycznych; jest jednak epistemologia osobą od metafizyki dyscypliną filozoficzną, nie zastępuje jej ani nie stanowi jej metodologicznego „przedłużenia” – ma odrębny przedmiot i własne metody badań. Tak rozumiana epistemologia może być uprawiana idealistycznie (realność przedmiotom poznania nadaje intelekt) i realistycznie (realność przedmiotów poznania jest skutkiem ich własnego istnienia). W realistycznie uprawiana epistemologia posługuje się analizami historycznymi i heurystycznymi. Analizy historyczne polegają na badaniu, jak w dziejach filozofii rozwiązywano dany problem, jakie napotykano trudności i jakie te rozwiązania miały filozoficzne konsekwencje. Analizy heurystyczne polegają odtworzeniu procesu nabywania wiedzy na dany temat, przy uwzględnieniu danych historycznych. W drugiej części artykułu za pomocą zaproponowanej metody heurystycznej ukazuje się dochodzenie do teorii osoby, wychodząc od analizy własności odrębności i opisującej ją zasady niesprzeczności. W ten sposób osoba jawi się jako realny byt jednostkowy, w którego istocie znajduje się intelektualność. Taka struktura powoduje samodzielność, dużą samowystarczalność, nieprzekazywalność (incommunicabilitas) i osobność tak skomponowanego bytu. Z kolei zidentyfikujemy w człowieku formę i materię, jako duszę i ciało, wtedy akcent postawiony na ciele człowieka pozwala określić go jako osoba ludzka. Inny zespół konsekwencji (w postaci relacji) wiąże się z człowiekiem ujętym jako osoba i ujętym jako człowiek. Przykładem funkcjonowania tych konsekwencji mogą być relację osobowe, które nawiązuje człowiek jako osoba z innymi osobami ludzkimi, a także z Bogiem.
    Źródło:
    Rocznik Tomistyczny; 2021, 10; 25-36
    2300-1976
    Pojawia się w:
    Rocznik Tomistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od biologii zachowania się zwierząt do biologii ludzkiego poznania
    From the Biology of Animal Behavior to the Biology of Human Cognition
    Autorzy:
    Łepko, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/496483.pdf
    Data publikacji:
    2015-05-31
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
    Tematy:
    biologia zachowania się
    ewolucyjna teoria poznania
    Konrad Lorenz
    Immanuel Kant
    behavior biology
    evolutionary epistemology
    Opis:
    The article discusses the effects of Konrad Lorenz’s work at the University of Königsberg. They constitute a response of biology to Immanuel Kant’s question regarding the possibility of making synthetic a priori judgments, which he presented in monographs “Kant’s Lehre vom Apriorischen im Lichte gegenwärtiger Biologie” and „Die angeborenen Formen möglicher Erfahrung”. The two Lorenz’s publications present the main thesis of evolutionary epistemology which can be understood both as phylogenesis of human cognitive abilities and as a theory of epistemological process of approaching the truth of the reality. Evolutionary epistemology’s significance is lies in an attempt to show the way of overcoming the opposition between rationalism and empiricism and between realism and idealism. The attempt raises a controversy and questions concerning the methodological status such epistemology which bridges biology and philosophy.
    Źródło:
    Seminare. Poszukiwania naukowe; 2015, 36, 2; 81-92
    1232-8766
    Pojawia się w:
    Seminare. Poszukiwania naukowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawda i pewność jako węzłowe kategorie epistemologii Jamie L. Balmesa
    The Truth and Certainty as Nodal Categories in Jaime L. Balmes’ Epistemology
    Autorzy:
    Tupikowski, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2012916.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    prawda
    pewność
    teoria poznania
    oczywistość
    Bóg
    truth
    certainty
    theory of knowledge
    self-evidence
    God
    Opis:
    In Balmes’ philosophical thought a significant – it seems – co-dependence is revealed, a peculiar logic of consequence that is sketched already in the starting point of his eclectic philosophy. First it is being given in purely common-sense, popular cognition (it is not quite the realism that is presented by St Thomas Aquinas, although Balmes clearly sympathizes with him). From this common-sense background (which is the influence of Reid’s thought) Balmes’ epistemology stems (here, in turn, Cartesian and Leibnitzian origins of his thought are revealed), whose foundation is not consistently realistic, either, and it rather tends towards philosophy of consciousness (philosophy of the subject). And finally, a significant role is played here by Balmes’ concept of the truth – ontic (the concept of being) and logical (epistemology). His discourse is unified by the concept of God as the first Cause of beings, the ultimate source of clarity and certainty of cognition, the ultimate justification (objective and subjective) of the obviousness of the truth, and in the end – the aim, to which the world of things and persons is heading. So, the basic categories of Balmes’ whole neo-scholastic epistemology are “the existence of God” as, in fact, the only guarantee of the truth and certainty, and “human consciousness” as a necessary condition of the possibility to recognize various types of obviousness. 
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2010, 58, 1; 263-279
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mary Douglas "Jak myślą instytucje" – między racjonalnością ekonomiczną i socjologicznym determinizmem
    Mary Douglas 'How Institutions Think' – between economic rationality and sociological determinism
    Autorzy:
    Ząbkowicz, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/693185.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    collective action
    rational choice
    institutionalism
    theory of cognition
    Émile Durkheim
    działanie zbiorowe
    racjonalny wybór
    instytucjonalizm
    teoria poznania
    Opis:
    The book under review contains the essence of the thought of a respected researcher. It refers to economic, sociological, anthropological and philosophical issues. The review points in particular to those theoretical questions which are of interest to sociologists, economists and students oflaw. These are the origins and motives of collective action, the sustainability of the institutional framework of choice, and the relative meaning of justice.
    Recenzowana książka to kwintesencja dorobku znanej uczonej, który obejmuje zagadnienia ekonomii, socjologii, antropologii i filozofii. Artykuł recenzyjny zwraca uwagę szczególnie na te teoretyczne zagadnienia, które interesują socjologów, ekonomistów i prawników. To zagadnienia przyczyn zbiorowego działania, trwałości instytucjonalnych ram wyboru oraz względności pojęcia sprawiedliwości.
    Źródło:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2016, 78, 3; 253-260
    0035-9629
    2543-9170
    Pojawia się w:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mała ojczyzna i duża książka
    A Small Homeland and a Large Book
    Autorzy:
    Noras, Andrzej J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29520888.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Heinrich Rickert
    neokantyzm
    szkoła badeńska
    teoria poznania
    neo-Kantianism
    Baden school
    theory of cognition
    Opis:
    This text is an introduction to the philosophy of Heinrich Rickert. The introduction has three levels: biographical, bibliographical, and doxographic. The doxography involves examining Rickert’s views in the context of the achievements of Neo-Kantianism, the Baden school and contemporary philosophy. Noras discusses the main issues Rickert treated in his philosophy, which was occupied with the theory of cognition, the methodology of the humanities and natural sciences and the philosophy of the history of philosophy.
    Źródło:
    Folia Philosophica; 2022, 47; 1-24
    1231-0913
    2353-9445
    Pojawia się w:
    Folia Philosophica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Socjologiczne a priori w ujęciu Georga Simmla
    Sociological a priori according to Georg Simmel
    Autorzy:
    Cieśla, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1857534.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    „teoria poznania społeczeństwa”
    historia socjologii
    a priori
    natura
    społeczeństwo
    rozumienie
    indywidualność
    rola społeczna
    struktura społeczna
    theory of knowledge about society
    history of sociology
    nature
    society
    understanding
    individuality
    social role
    social structure
    Opis:
    The paper sought to present the assumptions of Georg Simmel's sociology. Founding sociology, Simmel relies on the results of his epistemological research. In reference to sociology, he calls his research „theory of knowledge of the social science” or „theory of the knowledge about society.” These theories are supposed to answer the questions about the character of social reality, and about individuals as participants and co-creators of this reality. Epistemological research in sociology is that important because the subject matter of sociology is very complex, and is a result the working of an infinite number of social processes. The paper is also an attempt at an a priori sociological interpretation, that is the understanding and individual character of social harmony.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Społecznych; 2002, 30, 1; 47-70
    0137-4176
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Społecznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ICT – kulturowo wartościowe narzędzie kognitywne (w kontekście konstruktywizmu społeczno-kulturowego)
    ICT – Culturally Valuable Cognitive Tool (in the Context of Ssocio-Cultural Constructivism)
    Autorzy:
    BARON-POLAŃCZYK, Eunika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/456598.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski
    Tematy:
    technologia informacyjno-komunikacyjna teoria poznania sytuacyjnego i rozproszonego
    teoria aktywności
    uczenie się wspomagane ICT.
    ICT (Information and Communications Technology),
    theory of situational and distributed cognition
    activity theory
    ICT-aided learning
    Opis:
    Artykuł podkreśla desygnaty współczesnej ICT, technologiczno-kulturowy postęp odnajdujący swoje odzwierciedlenie we współczesnych teoriach kształcenia. Zwraca uwagę na ICT jako narzędzie kognitywne rozpatrywane na gruncie zintegrowanego stanowiska teoretycznego, na które składają się: teoria poznania sytuacyjnego i rozproszonego oraz teoria aktywności. Eksponuje problemy w definiowaniu i opisywaniu mechanizmu uczenia się wspomaganego narzędziami ICT oraz w realizacji badań nad edukacyjną funkcją narzędzi ICT.
    Article emphasizes contemporary designata of ICT, technological and cultural progress which finds its reflection in contemporary theories of education. Draws attention to ICT as a cognitive tool considered on the basis of an integrated theoretical positions, which include: the theory of situational and distributed cognition and activity theory. Exposes the problems in defining and describing the mechanism of ICT tools aided learning and in implementing research on educational function of ICT tools.
    Źródło:
    Edukacja-Technika-Informatyka; 2015, 6, 3; 33-41
    2080-9069
    Pojawia się w:
    Edukacja-Technika-Informatyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ajdukiewicz, Husserl i Tarski – w sprawie semantycznej teorii poznania
    Ajdukiewicz, Husserl and Tarski-Concerning the Semantic Theory of Knowledge
    Autorzy:
    Olech, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/561366.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Semiotyczne
    Tematy:
    Kazimierz Ajdukiewicz
    Edmund Husserl
    Alfred Tarski
    Anna Jedynak
    Jan Woleński
    semantyczna teoria poznania
    semantyczna teoria prawdy
    intensjonalna i ekstensjonalna interpretacja języka
    intencjonalna teoria wyrażeń
    poznanie określone co do treści
    związek języka i myślenia
    Opis:
    The aim of this paper is to show the importance of intentional theory of language of Edmund Husserl for Ajdukiewicz’s theory of language, and hence for his semantic theory of knowledge. As far as Tarski’s semantic achievements from the ‘30s, they provided to Ajdukiewicz the legitimisation for the transition from his reflection about the linguistic world-picture, i.e. the world of linguistic intensions, into the reflection about the world, i.e. the world of lingustic extensions. But in spite of that, the purely-philosophical climate of Ajdukiewicz’s semantic theory of knowledge is from the spirit of Husserl.
    Niniejszy artykuł ma polemiczny charakter. Polemizuje on z głosami tych filozofów, którzy w semantycznej teorii poznania Kazimierza Ajdukiewicza widzą znaczący i nadto wyłączny wpływ semantycznego dorobku Alfreda Tarskiego. Słuchając głosów tych filozofów można odnieść wrażenie, że przeoczyli oni fakt, iż termin „semantyka” znaczył co innego w wypadku Ajdukiewicza, prezentującego semantyczną teorię poznania, a co innego w wypadku Tarskiego, prezentującego semantyczną teorię prawdy. Z tą różnicą, dotyczącą znaczeń terminu „semantyka”, wiąże się inna, fundamentalna w wypadku obu tych logików różnica, a mianowicie ich odmienne podejście do języka, co zdaje się umykać uwadze tym piszącym o semantycznej teorii poznania, z którymi zamierzam polemizować. Podejście Ajdukiewicza było intensjonalne, natomiast podejście Tarskiego – ekstensjonalne, co mówiąc mam na myśli to, że dla pierwszego z nich podstawową była intensjonalna interpretacja języka, a dla drugiego – interpretacja ekstensjonalna. Filozofowie, z którymi polemizuję, przeoczają jeszcze jeden fakt, a mianowicie trudny do przecenienia wpływ, jaki na powstanie semantycznej teorii poznania miała intencjonalna teoria języka Edmunda Husserla. Niniejszy artykuł stara się przywrócić właściwą miarę Tarskiemu w tytułowej sprawie oraz oddać sprawiedliwość Husserlowi, bez filozofii którego semantycznej teorii poznania, jako metaepistemologicznego projektu, by nie było. A przecież to ów projekt legitymizował jego realizacje i dopiero w nich były wykorzystywane niektóre osiągnięcia semantyki Tarskiego.
    Źródło:
    Studia Semiotyczne; 2019, 33, 2
    0137-6608
    Pojawia się w:
    Studia Semiotyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy filozofia i filozofowie są jeszcze komukolwiek potrzebni?
    Нужны ли еще кому-либо философия и философы?
    Are the Philosophy and Philosophers Still Needed?
    Autorzy:
    Zachariasz, Andrzej L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/497603.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich
    Tematy:
    filozofia
    koniec filozofii
    metafizyka
    ontologia (teoria bytu)
    epistemologia (teoria poznania)
    hermeneutyka
    kultura
    nauka
    religia
    философия
    конец философии
    метафизика
    онтология (теория бытия)
    эпистемология (теория познания)
    герменевтика
    культура
    наука
    религия
    philosophy
    end of philosophy
    metaphysics
    ontology (the theory of existence)
    epistemology (the theory of cognition)
    hermeneutics
    culture
    science
    religion
    Opis:
    The thesis about the end of philosophy is actual. It is declared in the situation of pragmatization of culture and underestimation of philosophical knowledge. Human world seems to be dominated by practical technical, consumer or religious way of thinking. Islamic religious fundamentalism expands its influence. The very philosophical thinking participates in pragmatization. The resignation of metaphysics, epistemology and philosophy of first principles was defined within its framework on behalf of hermeneutics or the everyday philosophy. It offers to replace philosophy with poetry or exact sciences (cognitive science or sciences of communication). The philosophy is displaced from the educational programs not only in the schools, but also in the universities. In this situation the question of whether philosophy and philosophers are still needed, seems to be particularly justified.
    Тезис о конце философии актуален. Эта позиция провозглашается в атмосфере прагматизации культуры и усиления убеждения о непригодности философского знания. Кажется, что в мире человека стали преобладать техническое мышление и практическое потребительское, а также религиозное мышление. Исламский религиозный фундаментализм расширяет свое влияние. В прагматизации участвует сама философская мысль. Она же формулирует отказ от метафизики и эпистемологии, отказ от философии первых принципов, ради герменевтики или философии обыденности. Она также предлагает заменить философию поэзией или точными науками (когнитивистикой, науками об общении). Философию вытесняют из образовательных программ не только средних школ, но и ВУЗ-ов. В такой ситуации вопрос о том, нужны ли еще кому-либо философия и философы, выглядит особенно целесообразным
    Źródło:
    ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich; 2015, 15; 15-34
    1642-1248
    Pojawia się w:
    ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-24 z 24

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies