Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę ""Kontrreformacja"" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-34 z 34
    Tytuł:
    Arcydzieła El Greca – namalowana kontrreformacja
    Materpieces of El Greco - Counter Refromation painted
    Autorzy:
    Chałupniak, Radosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/595109.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
    Tematy:
    El Greco, malarstwo, teologia, kontrreformacja.
    El Greco, painting, theology, the Counter Reformation.
    Opis:
    The term “post-Tridentine” is used to describe the sacred art after the Council of Trent (1545-1563). The religious art of the 16th and 17th centuries joined the activities connected to the Counter Reformation, defending the dogmas of the Roman Catholic Church and arguing with Protestants. The article raises essential issues like: Why can the masterpieces of El Greco be classified as so called “Counter-Reformation representations”? What issues were raised and how did they speak for the faith preached by the Roman Catholic Church? To what extent was El Greco himself aware that through his masterpieces he defended, justified, and confirmed the teaching of the Church?
    Termin „sztuka potrydencka” używany jest w odniesieniu do powstającej po Soborze Trydenckim (1545-1563) sztuki sakralnej. Sztuka religijna XVI i XVII wieku włączyła się w działania związane z kontrreformacją, broniąc dogmatów Kościoła rzymskokatolickiego i polemizując z protestantami. W artykule podjęto ważne pytania: Dlaczego dzieła El Greco można zaliczyć do tzw. „przedstawień kontrreformacyjnych”? Jakie tematy i w jaki sposób poruszane tematy przemawiały na rzecz wiary głoszonej przez Kościół rzymskokatolicki? Na ile sam El Greco miał świadomość, że przez swoje arcydzieła bronił, uzasadniał i potwierdzał nauczanie tego Kościoła?
    Źródło:
    Studia Oecumenica; 2019, 19; 97-115
    1643-2762
    Pojawia się w:
    Studia Oecumenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Habsburskie korzenie Baroku
    The Habsburg sources of Baroque
    Autorzy:
    Klimas, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/369383.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
    Tematy:
    kontrreformacja
    barok
    Habsburgowie
    Zygmunt III
    architektura sakralna
    desornamentado
    Counter reformation
    Barock
    Habsburgs
    Sigmund III
    sacred architecture
    Opis:
    Pierwsze dzieła barokowe w Polsce mają rodowód włoski nie tylko, dzięki architektom. Fundatorzy tych dzieł wywodzili się spośród elit związanych politycznie z dworem habsburskich cesarzy. Z kolei architektura cesarska z przełomu XVI i XVII wieku przez osoby fundatorów pozostawała pod wpływem hiszpańskiego estili desornamentado - wybitnie włoskiego nurtu sztuki hiszpańskiej. Można zatem przekornie wywnioskować, że krakowski kościół św. Piotra i Pawła przy ulicy Grodzkiej jest w stylu desornamentado.
    The first architectural works in Poland has Italian genealogy. But by its founders there were direct also under influences of Habsburg emperors art. And the emperor's architecture around 1600 year were under Spanish estili desornamentado also by its founders. Therefore we can to conclude that church of św. Piotra i Pawła near Grodzka street in Cracow is projected in desornamentado.
    Źródło:
    Przestrzeń i Forma; 2010, 13; 323-356
    1895-3247
    2391-7725
    Pojawia się w:
    Przestrzeń i Forma
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stan badań nad reformacją na Mazowszu – zarys problematyki i postulatów badawczych
    Autorzy:
    Paduch, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1195716.pdf
    Data publikacji:
    2020-09-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Mazowsze
    reformacja
    kontrreformacja
    protestantyzm
    kalwinizm
    luteranizm
    Mazovia
    reformation
    Counter-Reformation
    Protestantism
    Calvinism
    Lutheranism
    Opis:
    Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie stanu badań nad reformacją na Mazowszu po 1945 roku do czasów współczesnych na różnych płaszczyznach. Wśród historyków badających proces przenikania religii protestanckich na Mazowszu można wyróżnić kilka problemów badawczych. Pierwszy z nich to działania diecezji płockiej i kapituły katedralnej wobec rozwijającej się na Mazowszu reformacji oraz inicjatywy podejmowane przez biskupów płockich zarówno w okresie reformacji, jak i w okresie kontrreformacji. Kolejny problem badawczy to rozwój wyznań protestanckich na konkretnych ziemiach Mazowsza.
    This article aims to present the state of research on the reformation in Mazovia after 1945 to modern times on various levels. Among the historians investigating the process of permeating Protestant religions in Mazovia, several research problems can be distinguished. The first of these may be the activities of the diocese of Płock and the cathedral chapter towards the reforming in Mazovia and the initiatives taken by the Płock bishops both during the Reformation and the Counter-Reformation period. Another research problem is the development of Protestant denominations in specific lands of Mazovia. Historians undertaking the problem of reformation in Mazovia also dealt with the book during the Reformation in Mazovia.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2020, 27, 1; 249-263
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kilka uwag na temat twórczości Krzysztofa Boguszewskiego
    Some remarks on artistic work of Krzysztof Boguszewski
    Autorzy:
    Stankiewicz, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1068271.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Krzysztof Boguszewski
    ikonografia
    malarstwo manierystyczne
    kontrreformacja
    iconography
    mannerism painting
    Counter-reformation
    Opis:
    Artykuł został poświęcony twórczości Krzysztofa Aleksandra Boguszewskiego (zm. 1635), szlachcica, duchownego i malarza, działającego w Poznaniu w latach 1624-1635. W przeszłości uczeni starali się robić wszystko, co w ich mocy, aby powiększyć jego dorobek, uciekając się do nieprecyzyjnych porównań lub nadinterpretacji jego dzieł. Genezę jego stylu widziano najczęściej w pracach Hermana Hana. W świetle dokumentów jest pewne, że Boguszewski nie był naśladowcą ani nawet uczniem Hana. Malarstwa uczył się prawdopodobnie w bractwie malarzy w Lublinie lub we Lwowie. Artysta sygnował wyłącznie jedno dzieło - Wjazd św. Marcina do Amiens z 1628 r., pierwotnie z kościoła cystersów w Paradyżu, dziś wyeksponowane w poznańskiej katedrze. Inne obrazy z opactwa w Paradyżu, jak Niebiańska Jerozolima (1628?), Niepokalane Poczęcie (1628?) i św. Paweł (1628?) oraz wizerunki Matki Bożej z kościoła w Otorowie i Biechowie (1632) możemy włączyć do prac Boguszewskiego metodą porównawczą. Inne obrazy, które uczeni przypisują artyście, są zasadniczo odmienne od wspomnianych prac. Autorem programu ikonograficznego obrazów Boguszewskiego z Paradyża jest opat cystersów Marek Łętowski (zm. 1629). Jego koncepcja została oparta na wskazówkach intelektualistów kościelnych, takich jak Carlo Borromeo czy Gabriele Paleotti. Jest bardzo prawdopodobne, że malarz, który został księdzem w kościele parafialnym św. Wojciecha w Poznaniu w 1630 r., realizował postawy artystów zaangażowanych w reformę Kościoła katolickiego.
    The article deals with the artistic activity of Krzysztof Aleksander Boguszewski (d. 1635), nobleman, spiritual and painter, active in Poznań in years 1624–1635. In the past, scholars tried to do all they could to expand his oeuvre by resorting to imprecise comparisons or overinterpretation of his works. Also, they wanted to found style of his paintings in works of Herman Han. In the light of documents, it is sure that Boguszewski was not the imitator or even pupil of Han. He probably learned to paint in confraternity of painters in Lublin or Lwów. In fact, we can only proof his signature in one existing work – The entry of St. Martin into Amiens from 1628, originally from Cistercian church in Paradyż, but today exposed in Poznań cathedral. Other paintings from Paradyż Abbey, like The Heavenly Jerusalem (1628?), The Immaculate Conception (1628?) and St. Paul (1628?) and effigies of St. Mary from church in Otorów and Biechów (1632) we can include in the works of Boguszewski using the compare method. The other painting attributed by scholars to artist are fundamentally different. The iconography of his works from Paradyż were projected by the Cistercian abbot, Marek Łętowski (d. 1629). His conception for Boguszewski works was based on the instructions of Church intellectualist, like Carlo Borromeo or Gabriele Paleotti. It is very probably, that the painter, who became a priest in parish church of St. Adalbert in Poznań in 1630, was personally involved in the idea of artists working for the reform of the Church after the council of Trent
    Źródło:
    Artifex Novus; 2019, 3; 20-33
    2544-5014
    Pojawia się w:
    Artifex Novus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pedagogika. Międzypokoleniowy dystans i nowa kontrreformacja
    Autorzy:
    Kobylarek, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2116249.pdf
    Data publikacji:
    2022-08-30
    Wydawca:
    Fundacja Pro Scientia Publica
    Tematy:
    priorytety edukacji
    wojna ideologiczna
    dziadersi
    opór
    filozofia nauki
    Margaret Mead
    education priorities
    ideological war
    fuddy-duddy
    resistance
    philosophy of science
    Opis:
    Artykuł podejmuje problem różnic pokoleniowych w podejściu do wiedzy i nauki oraz wpływu ideologii na zepsucie tych dwu wymiarów życia społecznego. Autor stawia tezę, iż zróżnicowane podejście do nauki i edukacji ma charakter systemowy i w dużym stopniu jest uwarunkowane generacyjnie. Oddziaływanie ideologiczne starszego pokolenia, reprezentującego jednocześnie władzę pastoralną, ideologię i pedagogizowanie rzeczywistości zostało przeciwstawione pokoleniom młodszym- wstępującym, które opierają się cynicznemu kłamstwu. Nowa ideologiczna kontrreformacja jest postrzegana jako próba powrotu do idei społeczeństwa postfiguratywnego, tradycyjnego, z uporządkowanymi wzorami kultury. Autor stoi na stanowisku, że przedłużanie takiej nowej kontrreformacji wiązać się będzie tylko z wielowymiarowymi stratami (moralnymi, ekonomicznymi, kulturowymi, cywilizacyjnymi, wizerunkowymi). W związku z tym należy przeciwstawić się zapałowi kontrreformatorów i odrzucić ideologiczne więzy na rzecz racjonalności.  Uzdrowienie nauki i edukacji poprzez umiędzynarodowienie i odpolitycznienie stanowi jedyną właściwą drogę do tego celu. A pokolenia wstępujące są właściwymi aktorami, jedynymi możliwymi do stawienia oporu kłamstwu i wprowadzania racjonalności w prefiguratywnym świecie.
    This article tackles the problem of generational differences in the approach to knowledge and science, and the influence of ideology on the corruption of these two dimensions of social life. The author puts forward the thesis that a diverse approach to science and education is systemic and largely conditioned by generation. The ideological influence of the older generation, who represented pastoral power, ideology and the teaching of reality at the same time, is contrasted with the up-and-coming generations, who are resistant to cynical lying. The new ideological counter-reformation is perceived as an attempt to return to the idea of a post-figurative traditional society with structured cultural patterns. The author is of the opinion that the prolongation of such a new counter-reformation will be associated only with multidimensional losses (moral, economic, cultural, civilizational, and image-related). Healing science and education through internationalization and depoliticization is the only right way to achieving this goal. And the up-and-coming generations are the right actors to do this, the only ones that can resist the lieds and introduce rationality in the prefigurative world.
    Źródło:
    Ogrody Nauk i Sztuk; 2022, 12; 9-14
    2084-1426
    Pojawia się w:
    Ogrody Nauk i Sztuk
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zawsze wierny? Sytuacja wyznaniowa w Uniwersytecie Krakowskim w XVI i XVII w.
    Autorzy:
    Machaj, Dawid
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/602713.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    stosunki wyznaniowe
    Akademia Krakowska
    reformacja
    kontrreformacja
    protestantyzm
    kalwinizm
    confessional relations
    Kraków Academy
    Protestant Reformation
    Counter-Reformation
    Protestantism
    Calvinism
    Opis:
    Celem artykułu jest ukazanie w nowym świetle sytuacji wyznaniowej Uniwersytetu Krakowskiego w wiekach XVI i XVII, dzięki wykorzystaniu pomijanych w tym kontekście źródeł (głównie albumów studentów) oraz dzięki wnikliwszej analizie tych, z których korzystali wcześniejsi badacze zagadnienia (np. akt rektorskich, konkluzji uniwersyteckich oraz diariuszy profesorów i rektorów). Uniwersytet Krakowski był katolicką instytucją, dlatego interesujące wydaje się przedstawienie stosunku władz uczelni do akatolików w okresie, gdy sprawy wyznaniowe stały się palącym problemem w Krakowie i całej Rzeczypospolitej. Założeniem było także przeanalizowanie możliwości funkcjonowania innowierców w kręgu uczelni w poszczególnych okresach oraz przedstawienie najważniejszych wydarzeń czy regulacji mających wpływ na politykę Uniwersytetu. Kolejnym zadaniem było ukazanie poszczególnych etapów administracyjnego wykluczania (na wielu poziomach) studentów akatolickich. Jednak same kontakty uczelni z mniejszościami religijnymi w Krakowie są kwestią tak złożoną, że pozostały poza granicami tego tekstu.
    The article aims at showing in a new light the confessional situation of the Academy of Cracow in the 16th and 17th centuries, using sources omitted in previous research into the topic and thanks to a more detailed analysis of the sources used by other scholars (e.g., Acta rectoralia, university conclusions, rectors’ and professors’ diaries). The Academy of Cracow was a Catholic institution, thus portraying the attitude of the university’s authorities to non-Catholics in a period of confessional struggle in Cracow and in the Commonwealth seemed promising. Another point was to analyse the possibilities for non-Catholics to function within the walls of the University in different periods of time, as well as to describe the most important events and regulations, which influenced the University’s policy. The author also tried to bring to light the subsequent stages of administrative exclusion (on various levels) of non-Catholic students. However, the contacts of the Academy with religious minorities in Cracow is a matter so complex, that it remained beyond the scope of the article.
    Źródło:
    Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2015, 59
    0029-8514
    Pojawia się w:
    Odrodzenie i Reformacja w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Turkish cause, reformation and counter-reformation in Polish-English contacts in the 15th and 16th centuries
    Autorzy:
    Grzebyk, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1195736.pdf
    Data publikacji:
    2020-09-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Anglia
    Polska
    Imperium Osmańskie
    Reformacja, Kontrreformacja
    England
    Ottoman Empire
    Reformation
    Counter-Reformation
    Opis:
    There are many matters in the history of Polish-English relations that have so far escaped the attention of historians dealing with this subject. Religious issues that are the subject of this article, which is the result of a monthly query in the British Library, Bodleian Library, and The National Archives of England and Wales, seem to be undervalued. The aim of the article is to present selected religious and political issues as important factors in the shaping of Polish-English diplomatic relations at the turn of the Middle Ages and the Renaissance.
    Istnieje wiele tematów w historii stosunków polsko-angielskich, które dotychczas umykały uwadze historyków zajmujących się tą tematyką. Kwestie religijne, które są przedmiotem tego artykułu, będącego wynikiem miesięcznej kwerendy w British Library, Bodleian Library oraz The National Archives of England and Wales, wydają się – zdaniem autora – niedowartościowane. Celem artykułu jest przedstawienie wybranych zagadnień religijno-politycznych jako istotnych czynników w kształtowaniu się polsko-angielskich stosunków dyplomatycznych na przełomie średniowiecza i epoki renesansu.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2020, 27, 1; 96-105
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ortodoksja języka czy język ortodoksji? Argument lingwistyczny w sporze reprezentantów Kościoła łacińskiego i Cerkwi ruskiej w dobie kontrreformacji
    Autorzy:
    Stradomski, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2167813.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Akademia Supraska
    Tematy:
    Kontrreformacja
    Kościół łaciński
    Cerkiew ruska
    język liturgii
    Counter-Reformation
    Latin Church
    Russian Orthodox Church
    Language Liturgy
    Opis:
    During the Counter-Reformation issues of using the national languages in the liturgy and the rite of the church became the source of lively discussion of the representatives of the Roman Church (Catholic) and the Greek Church (Orthodox). Strategy outlined by the Council of Trent to maintain the dominance of Latin as the universal language of all Christians subordinate to Pope after the establishment of the union in Brest-on-the-Bug had to be significantly modified. The best interests of the Church consolidation required concessions on the part of Rome and recognition of the Slavonic language to be, as effective as the Latin an instrument of the saving activity of the Church. Following the Slavonic, Polish language gradually breaks into the missionary and catechetical use, which the Greek Catholics are increasingly eager to speak. The subject of this article is the phenomenon of coexistence of many languages in liturgical and administrative practice of the Latin and Russian Christians in the Republic of Poland in the 16 th -18th century and reflection on resulting from this fact preferences and translations of polemic and religious texts.
    Źródło:
    Latopisy Akademii Supraskiej; 2012, Język naszej modlitwy- dawniej i dziś, 3; 125-134
    2082-9299
    Pojawia się w:
    Latopisy Akademii Supraskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Między alegoryzmem a panegiryzmem: Tomasza Tretera „Theatrum virtutum Divi Stanislai Hosii” (rozpoznania)
    Between allegory and panegyric, “Theatrum virtutum Divi Stanislai Hosii” by Tomasz Treter (recognitions)
    Autorzy:
    Obremski, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2012646.pdf
    Data publikacji:
    2016-06-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Kościół katolicki
    kontrreformacja
    emblematyka
    Toruń
    Elbląg
    Catholic church
    Counter-Reformation
    emblematics
    Opis:
    Theatrum virtutum Divi Stanislai Hosii (Rome, 1588), an emblematic work by Tomasz Treter, is the subject of analysis aiming at diagnostic indication of its two dimensions, namely those related to emblems and panegyrics. Comparing apologias of one of the most significant persons in the Catholic church and merely moderate results of Hosius’ combats against evangelists in his diocese (first in the Bishopric of Culm, then diocese of Warmia) allows to call the inhibition of Counter-Reformation in Warmia only a limited success at the very most. The discrepancies between the contents of poems and chalcographies by Treter and their historical veracity reflect the scheme of allegory, which allowed even contradiction of signs and their meanings, and panegyric, with its truth about the past versus lie being fabrication or fiction.
    Źródło:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2016, 6(9); 271-282
    2084-6045
    2658-2503
    Pojawia się w:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Duszpasterstwo jezuitów nieświeskich w XVII–XVIII wieku. Między ideałem potrydenckim a lokalnymi uwarunkowaniami
    Autorzy:
    Mariani, Andrea
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690072.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    historia Towarzystwa Jezusowego
    kontrreformacja
    Wielkie Księstwo Litewskie
    Białoruś
    Radziwiłłowie
    history of the Society of Jesus
    Counter-reformation
    Great Duchy of Lithuania
    Belarus
    Radziwiłł family
    Opis:
    Artykuł przedstawia kierunki pracy duszpasterskiej jezuitów nieświeskich na podstawie źródeł rękopiśmiennych przechowywanych w Archiwum Rzymskim Towarzystwa Jezusowego. Na tle uwarunkowań prawnych i organizacyjnych tworzących ramy funkcjonowania Towarzystwa Jezusowego w mieście rezydencjonalnym Radziwiłłów autor omawia zjawiska typowe dla religijności epoki potrydenckiej, takie jak kult świętych i ich relikwii oraz działalność bractw kościelnych. The paper presents the pastoral activity of Jesuits in Nieśwież (Niasvizh) on the basis of manuscript sources preserved in the Roman Archive of the Society of Jesus. After considering the situation of the Jesuit fathers in this residential city of the Radziwiłł family, the author analyses some of the typical aspects of post-tridentine Catholicism, such as the cult of saints and relics and the activity of pious confraternities.
    Źródło:
    Rocznik Lituanistyczny; 2016, 2
    2450-8454
    2450-8446
    Pojawia się w:
    Rocznik Lituanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Możliwy wpływ doktryny na Biblię na przykładzie Eucharystii
    How Church doctrine could influence the Bible – a case study of Bible verses concerned with Eucharistic theology
    Autorzy:
    Wardęga, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1335326.pdf
    Data publikacji:
    2018-11-16
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    doktryna
    Eucharystia
    Biblia
    przekład
    Reformacja
    Kontrreformacja
    doctrine
    Eucharist
    Bible
    translation
    Reformation
    Counterreformation
    Opis:
    Celem artykułu jest pokazanie, że sformułowanie pewnych wersetów w przekładzie Biblii mogło być dostosowane do doktryny tego odłamu chrześcijaństwa, z którego dane tłumaczenia się wywodzą. W tym celu porównane zostaną różne wersje niektórych spośród 68 wersetów Nowego Testamentu, na których opiera się doktryna o Eucharystii. Eucharystia była jednym z zagadnień, które budziły spory między katolikami a protestantami, zwłaszcza w czasie Reformacji protestanckiej. W trakcie badań wziąłem pod uwagę najważniejsze przekłady Nowego Testamentu pochodzące z okresu Reformacji: protestancką Biblię Gdańską z 1606 roku i katolicką Biblię Jakuba Wujka z 1599 roku.
    The aim of the article is to show that the wording of certain verses in Bible translations may have been shaped to suit the doctrine of those branches of Christendom which produced these translations. This will be done with the use of versions of certain of the verses from the New Testament to which relates the Catholic doctrine of the Eucharist, as the form and meaning of these verses have been battlegrounds of a theological struggle between Catholics and Protestants – most violent during the time of the Protestant Reformation. In the research I used two most important Polish translations of the New Testament made in the age of the Reformation: the Protestant Biblia Gdańska (1606) and the Catholic Biblia Jakuba Wujka (1599).
    Źródło:
    Translatorica & Translata; 2018, 1; 71-80
    2657-5817
    Pojawia się w:
    Translatorica & Translata
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zbór ewangelicko-reformowany w Oksie (ok. 1566–1679) i jego pastorzy
    The Reformed Congregation at Oksa (c. 1566–1679) and Its Pastors
    Autorzy:
    Bem, Kazimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2211973.pdf
    Data publikacji:
    2021-01-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Oksa
    Małopolska
    protestanci
    kalwinizm
    Rejowie
    duchowni kalwińscy
    kontrreformacja
    Lesser Poland
    Protestantism
    Calvinism
    Rej family
    Reformed clergy
    Counterreformation
    Opis:
    W siedemnastowiecznej Małopolsce wśród kalwińskich wspólnot ważną funkcję pełnił zbór w Oksie. Przez ponad sto lat (ok. 1566–1679) był nie tylko siedzibą zgromadzenia ewangelicko-reformowanego, ale także jednym z ważniejszych małopolskich ośrodków, ze szkołą, murowanym kościołem i jako miejsce obrad wielu synodów. Posługę pełniło tu kilku wybitnych pastorów, jak Franciszek Stankar Młodszy (1562–1621) i Jerzy Laetus (1609–ok. 1656), którzy sprawowali opiekę duchową nad rodziną patronów – Rejów – oraz mieszczanami ewangelikami. Artykuł systematyzuje losy tegoż zboru oraz koryguje pojawiające się na jego temat nieścisłości, w szczególności dotyczące okresu po 1660 r., przybliżając także okoliczności jego likwidacji w 1679 r.
    The Reformed congregation in Oksa played an important role in the history of 17th century Calvinism in Lesser Poland. Throughout its over 100 years of existence and under the continued patronage of the Rej family the town was not only the place of numerous synods, the location an impressive church edifice, a Reformed school but also the seat of may influential pastors of the Church: Franciszek Stankar the Younger (1562–1621) and Jerzy Laetus (1609–c. 1656). The article traces the history of the congregation, the clergy who ministered there, its last 20 years and the circumstances surrounding its suppression in 1679.
    Źródło:
    Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2021, 64; 71-103
    0029-8514
    Pojawia się w:
    Odrodzenie i Reformacja w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Artistic foundations of the Carmelite Order in Silesia in early modern times. Selected issues
    Fundacje artystyczne dla śląskich karmelitów w okresie nowożytnym – wybrane zagadnienia
    Autorzy:
    Galewski, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/560287.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    karmelici trzewiczkowi
    architektura barokowa na Śląsku
    kontrreformacja
    Johann Adam de Garnier
    Calced Carmelites
    Silesian Baroque architecture
    counterreformation
    Opis:
    Zakon NMP z Góry Karmel pojawił się na Śląsku pod koniec XIV wieku, kiedy to powstał jedyny tutejszy klasztor w Strzegomiu, zlikwidowany jednak w okresie reformacji. Dopiero po zakończeniu wojny trzydziestoletniej udało się go odzyskać oraz założyć trzy nowe placówki: w Głębowicach, Wołowie i Kożuchowie. Kluczową rolę w ich powstaniu odegrał baron Johann Adam de Garnier, pochodzący z Alzacji pułkownik wojsk cesarskich, właściciel dóbr w Głębowicach. Dwa pierwsze ośrodki to okazałe założenia barokowe, o bogato wyposażonych świątyniach. Natomiast ostatni z wymienionych to średniowieczny zamek, przekazany zakonnikom pod koniec XVII wieku i zaadoptowany na klasztor, co stanowi obok należącego do jezuitów Otynia jedyny tego rodzaju przypadek na Śląsku. Artykuł przedstawia dorobek artystyczny śląskich karmelitów w oparciu o dotychczasowy stan badań oraz podkreśla rolę fundatora. Jest również próbą ocenienia wkładu zakonu w rozwój kultury i sztuki barokowej na Śląsku, który ze względu na niewielką liczbę klasztorów, zwłaszcza w porównaniu z sąsiednimi obszarami Rzeczypospolitej, jest skromny. Tekst akcentuje także nieobecność na tym obszarze zreformowanej gałęzi zgromadzenia, czyli karmelitów bosych. Chociaż dorobek zakonu trudno porównać z imponującą spuścizną cystersów czy jezuitów, którzy zdominowali sferę religijną i artystyczną potrydenckiego Kościoła katolickiego na Śląsku, niemniej zasługuje on na zainteresowanie badaczy różnych dziedzin kultury i sztuki.
    The Order of The Brothers of The Most Blessed Virgin Mary of Mount Carmel arrived in Silesia late in the 14th century, when its first monastery was established in Strzegom. It was however liquidated during the Reformation. Only after the end of the Thirty Years’ War was it successfully regained, and three new locations were opened in Głębowice, Wołów, and Kożuchów. Baron Johann Adam de Garnier, a colonel of the imperial army hailing from Alsace, owner of the estate in Głębowice, played a major role in their design and development. The first two centres are impressive Baroque projects with lavishly furnished churches, while the third is a mediaeval castle entrusted to the monks late in the 17th century and adapted into a monastery, which, besides the Jesuit Otyń, is considered a singularity in Silesia. The essay presents the artistic achievement of Silesian Carmelites based on the state-of-the-art research and emphasises the role of the founder. It is also an attempt at assessing the contribution of the Order to the development of Baroque culture and art in Silesia, which is modest, especially when compared to the neighbouring regions of the Commonwealth of Poland–Lithuania. It also emphasised the absence of the reformed branch of the Order, that is the Discalced Carmelites, in the area. Although the achievements of the Carmelites would be difficult to compare with the impressive heritage of Cistercians and Jesuits who dominated the religious and artistic realm of post-Tridentine Catholic Church in Silesia, it nonetheless merits the interest of researchers in various fields of culture and art.
    Źródło:
    Folia Historica Cracoviensia; 2016, 22; 109-128
    0867-8294
    Pojawia się w:
    Folia Historica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ferdynand II (1578-1637) : cesarz kontrreformacji
    Ferdinand II : counter-reformation emperor, 1578-1637, 2014
    Autorzy:
    Bireley, Robert.
    Współwytwórcy:
    Pachniak, Katarzyna. Tłumaczenie
    Państwowy Instytut Wydawniczy. Wydawca
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy
    Tematy:
    Ferdynand II (cesarz rzymsko-niemiecki ; 1578-1637)
    Kontrreformacja
    Władcy
    Wojna trzydziestoletnia (1618-1648)
    Biografia
    Opis:
    Indeks.
    Dostawca treści:
    Bibliografia CBW
    Książka
    Tytuł:
    Osoba i dzieło sługi Bożego Stanisława Kardynała Hozjusza. Zarys problematyki
    The person and the work of Servant of God Stanislaw Hozjusz. The problematic aspects
    Autorzy:
    Oleksik, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2148281.pdf
    Data publikacji:
    2017-12
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
    Tematy:
    Stanisław Hozjusz
    Warmia
    Sobór Trydencki
    kontrreformacja
    biskup warmiński
    Stanislaw Hozjusz
    Council of Trent
    Counter-Reformation
    bishop of Warmia
    Opis:
    Stanisław Hozjusz – 1504–1579 – humanista, prawnik i teolog, biskup warmiński i kardynał, legat papieski na Soborze Trydenckim, czołowy przedstawiciel odnowy katolickiej XVI wieku. Życie, posługa pasterska i działalność kontrreformacyjna Stanisława Hozjusza coraz częściej wzbudza zainteresowanie wśród współczesnych teologów. Piśmiennictwo Hozjusza nadal jest inspiracją do rozwoju myśli humanistycznej, a przede wszystkim teologicznej.
    Stanislaus Hosius (1504 – 1579) humanist, lawyer and theologian, bishop of Warmia and cardinal papal legate at the Council of Trent, the leading representative of the Catholic renewal of the sixteenth century. Life, ministry and pastoral activity Counter-Reformation Stanislaus Hosius increasingly attracted interest among contemporary theologians. References Hozjusza still is an inspiration to the development of humanistic thought and, aboveall, theological.
    Źródło:
    Studia Elbląskie; 2017, 18; 157-178
    1507-9058
    Pojawia się w:
    Studia Elbląskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Upadek parafii w Chorupniku. Przyczynek do dziejów reformacji w Polsce
    The fall of the Chorupnik parish. A contribution to the history of reformation in Poland
    Autorzy:
    Szady, Bogumił
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1891908.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    diecezja chełmska
    Chorupnik
    reformacja
    kontrreformacja
    duchowieństwo katolickie
    beneficja kościelne
    szlachta
    Chełm diocese
    Reformation
    Counter-Reformation
    Catholic clergy
    Church benefices
    nobility
    Opis:
    The article takes up the question of the fall of the Latin parish in Chorupnik that belonged to the former Chełm diocese. The parish church in Chorupnik was taken away by Protestants in the second half of the 16th century. Attempts at recovering its property possessions by incorporating it into the neighboring parish in Gorzków, and then actions taken both by the Gorzków parish priest and the bishop and his chapter were unsuccessful. A detailed study of the attempt to recover the property of one of the parishes that disappeared during the Reformation, is situated within the context of the relations between the nobility and the clergy in the Counter-Reformation period. Research on the social, legal and economic relations in a local dimension is important for understanding the mechanisms of the mass departure of the nobility to reformed denominations, and then of their return to the Catholic Church.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 2; 135-145
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Teoria konfesjonalizacji Heinza Schillinga i Wolfganga Reinharda w kontekście potencjału modernizacyjnego Polski
    A Theory of the Confessionalization of Heinz Schilling and Wolfgang Reinhard in the Contexts of the Modernity Potential of Poland
    Autorzy:
    Windyga, Irena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1833019.pdf
    Data publikacji:
    2020-05-14
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    konfesjonalizacja
    wczesno nowożytna Europa
    modernizacja
    reformacja
    kontrreformacja
    marksizm
    confessionalization
    early-modern Europe
    modernization
    reformation
    counterreformation
    marxism
    Opis:
    Celem artykułu jest omówienie teorii konfesjonalizacji autorstwa dwóch niemieckich historyków religii - H. Schillinga oraz W. Reinharda. Teoria ta powstała w opozycji do marksistowskiej wizji zachodzenia procesów przemian konfesyjnych we wczesnonowożytnej Europie, a ponadto stanowiła od przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku konkurencyjny paradygmat wobec ujęcia socjologii religii przez M. Webera. W swoich rozważaniach nad teorią konfesjonalizacji kładę nacisk na tezę W. Reinharda o modernizacyjnym potencjale konfesjonalizacji katolickiej, argumentując to moim przekonaniem, że ów fundamentalny proces społeczny obecny w polskiej historii, ma również we współczesności wpływ na postawę Polaków wobec pracy przynależących w zdecydowanej większości do Kościoła rzymskokatolickiego. A zatem za ważny element modernizacji państwa uznaję ukształtowanie się określonej etyki pracy reprezentowanej przez przeważającą liczbę jego obywateli, którzy jednocześnie są członkami określonej wspólnoty wyznaniowej. W niniejszej pracy dokonałam przeglądu literatury obcojęzycznej (głównie niemieckiej) - praktycznie w Polsce niedostępnej, a przez to mało znanej.
    The aim of this article is to discuss the theory of confessionalization created by two German historians of religion – H. Schilling and W. Reinhard. This theory was in opposition to the Marxist vision of the overlapping confessional processes of change in early- -modern Europe, and also represented the late 70’s and 80’s of 20-th century the competitive paradigm to M. Weber’s recognition of the sociology of religion. In his reflections on the theory of the confessionalization put emphasis on the idea of modernization W. Reinhard potential of the catholic confessionalization, arguing that by my opinion that this fundamental social process present in Polish history, has an influence in the modern ages on Poles’ attitude Poles towards work who’s belonging to the Roman Catholic Church in the vast the majority. Therefore, as an important element in the modernization of the country, I consider the formation of a specific work ethic represented by the overwhelming number of its citizens who are also members of a particular religious community. In this paper, I have done an overview of the foreign literature (mainly German) – in Poland practically inaccessible, and unknown.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Społecznych; 2014, 42, 4; 159-178
    0137-4176
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Społecznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Francuskie wojny domowe 1562-1598
    French civil wars 1562-1598, 2000
    Autorzy:
    Knecht, Robert Jean (1926- ).
    Współwytwórcy:
    Litwinienko, Paweł. Tłumaczenie
    Firma Handlowo Usługowa NAPOLEON V, Dariusz Marszałek. Wydawca
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Oświęcim : Wydawnictwo Napoleon V
    Tematy:
    Bitwy
    Edykt nantejski (1598)
    Hugenoci
    Katolicy
    Kontrreformacja
    Noc św. Bartłomieja (1572)
    Oblężenie
    Polityka wyznaniowa
    Reformacja
    Wojna domowa
    Wojny religijne we Francji (1562-1598)
    Opracowanie
    Opis:
    Tytuł oryginału: The French civil wars 1562-1598.
    Bibliografia na stronach [279]-289. Indeks.
    Dostawca treści:
    Bibliografia CBW
    Książka
    Tytuł:
    Konfesja. Kilka uwag o znaczeniu terminu oraz jego używaniu i nadużywaniu w polskiej literaturze historycznoartystycznej
    Confession. A Few Remarks on the Meaning of the Term and its Use and Abuse in Polish Historical-Artistic Literature
    Autorzy:
    Krasny, Piotr
    Walczak, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1953485.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    ołtarz
    konfesja
    kontrreformacja
    mensa
    relikwie
    nastawa ołtarza
    altar
    confessio
    confession
    Counterreformation
    relics
    retable
    Opis:
    A tendency has recently appeared in Polish art-historical literature, initiated most certainly by Szczęsny Dettloff, to treat the term confession in a very broad sense. One understand here all the altars that contain bigger relics, or almost complete bodies of saints. Now Ryszard Mączyński's book crowns this tendency, for it numbers several dozen “modern Polish confessions,” which most often have the form of an altar with relics laid in an ornamented coffin lifted up above a mensa. This form of an “altar-confession” is decisively different from the description of confessio contained in Milanese Archbishop St. Charles Boromeo's Instructiones fabrica et supellectilis ecclesiasticae of 1577, which is commonly thought to be the most important regulation of the principles of Catholic sacred art in the period after the Trident Council. He stated that the confessio should have the form of a crypt under on altar, containing the relics of a saint. Now confessions whose shape correspond to this definition were encouraged by Boromeo himself (in S. Prassede's church in Rome, in the cathedral, and in S. Fedele's church in Milan), and the bishops under his influence (e.g. Cardinal Gabriele Paleotti in the cathedral in Bologna). The famoust confession erected during the Counterreformation was St. Peter's confession in the Vatican Basilica (Carlo Maderno, completed in 1616). The altar and the baldachin put up over this wide crypt were never described in the 17th century as integral elements of the confessio, but as autonomic structures, supplementing the ornamentation of the tomb of the first pope. In the Italian texts of the Counterreformation period we do not find any transposition of the term confessio on the altar in which the bigger relics are laid over the floor, in the mensa, or in the retable. This type of altars were not called confessions even in the Polish sources until the end of the 18th century. Most often they were simply described as tombs or saints' mausoleums. Therefore it seems that referring the term confession to them is obviously anachronic and can make difficult in the future to study the sources of the artistic ornamentation of the saints' cult in Polish Kingdom of the Counterreformation period. The scope of the term confession, recently propagated by Mączyński, also decisively diverges from the definition of the term, as it is assumed in the most important West European artistic lexicons. We mean those lexicons that have the same scope of the term in relation to the Counterreformation epoch as it was assumed by Boromeo. We can do nothing but to adjust the Polish meaning of the confession to the standard accepted by scholars in other countries. If we allow ourselves to be free in acquiring universal artistic terms, we can be separated in the history of art from scientific discussion that is going on in other countries. A tendency has recently appeared in Polish art-historical literature, initiated most certainly by Szczęsny Dettloff, to treat the term confession in a very broad sense. One understand here all the altars that contain bigger relics, or almost complete bodies of saints. Now Ryszard Mączyński's book crowns this tendency, for it numbers several dozen “modern Polish confessions,” which most often have the form of an altar with relics laid in an ornamented coffin lifted up above a mensa. This form of an “altar-confession” is decisively different from the description of confessio contained in Milanese Archbishop St. Charles Boromeo's Instructiones fabrica et supellectilis ecclesiasticae of 1577, which is commonly thought to be the most important regulation of the principles of Catholic sacred art in the period after the Trident Council. He stated that the confessio should have the form of a crypt under on altar, containing the relics of a saint. Now confessions whose shape correspond to this definition were encouraged by Boromeo himself (in S. Prassede's church in Rome, in the cathedral, and in S. Fedele's church in Milan), and the bishops under his influence (e.g. Cardinal Gabriele Paleotti in the cathedral in Bologna). The famoust confession erected during the Counterreformation was St. Peter's confession in the Vatican Basilica (Carlo Maderno, completed in 1616). The altar and the baldachin put up over this wide crypt were never described in the 17th century as integral elements of the confessio, but as autonomic structures, supplementing the ornamentation of the tomb of the first pope. In the Italian texts of the Counterreformation period we do not find any transposition of the term confessio on the altar in which the bigger relics are laid over the floor, in the mensa, or in the retable. This type of altars were not called confessions even in the Polish sources until the end of the 18th century. Most often they were simply described as tombs or saints' mausoleums. Therefore it seems that referring the term confession to them is obviously anachronic and can make difficult in the future to study the sources of the artistic ornamentation of the saints' cult in Polish Kingdom of the Counterreformation period. The scope of the term confession, recently propagated by Mączyński, also decisively diverges from the definition of the term, as it is assumed in the most important West European artistic lexicons. We mean those lexicons that have the same scope of the term in relation to the Counterreformation epoch as it was assumed by Boromeo. We can do nothing but to adjust the Polish meaning of the confession to the standard accepted by scholars in other countries. If we allow ourselves to be free in acquiring universal artistic terms, we can be separated in the history of art from scientific discussion that is going on in other countries.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2006, 54, 4; 67-97
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Szesnastowieczne wydania Biblii Lutra i Biblii Leopolity w zbiorach Biblioteki „Hosianum” w Olsztynie
    Sixteenth-century editions of the Luther and the Leopolita Bibles in the collection of the “Hosianum” Library in Olsztyn
    Autorzy:
    Garwoliński, Tomasz
    Kamiński, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2049392.pdf
    Data publikacji:
    2022-02-09
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Warmia
    Biblioteka „Hosianum”
    Biblia Lutra
    Biblia Leopolity
    reformacja i kontrreformacja
    “Hosianum” Library
    Luther Bible
    Leopolita Bible
    Reformation and Counter-Reformation
    Opis:
    Tłumaczenie Biblii dokonane przez Marcina Lutra odbiło się wielkim echem w świecie protestanckim w XVI w., ale nie tylko. Miało duże znaczenie dla kształtowania się języka narodowego i narodowej literatury w Niemczech. Sprowokowało też dyskusję wewnątrz Kościoła katolickiego, która sprawiła, że zaczęły się pojawiać również katolickie przekłady Pisma Świętego na języki narodowe. Pierwszym polskim tłumaczeniem całym Biblii jest to, którego dokonał Jan Nicz Leopolita. Zostało ono wydane w Krakowie, w oficynie Szarffenbergów w 1561 r. Niniejsze opracowanie jest formą prezentacji czterech szesnastowiecznych egzemplarzy Biblii Lutra i dwóch egzemplarzy Biblii Leopolity, które przechowywane są w zasobie Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum” w Olsztynie. Autorzy z autopsji przebadali morfologię omawianych woluminów, ich znaki własnościowe oraz budowę i zdobienia opraw. Księgi te stanowią cenny fragment zabytkowych zbiorów na Warmii.
    Martin Luther's translation of the Bible reverberated throughout the Protestant world in the sixteenth century, but not only. It was important for the formation of a national language and national literature in Germany. It also provoked a discussion within the Catholic Church, which led to the appearance of Catholic translations of the Bible into national languages. The first Polish translation of the entire Bible is the one made by Jan Nicz Leopolita. It was published in Cracow, in the Szarffenberg's printing house in 1561. This study is a presentation of four sixteenth-century copies of the Luther Bible and two copies of the Leopolita Bible, which are kept in the collection of the Library of the Warmia Metropolitan Seminary “Hosianum” in Olsztyn. The authors have examined the morphology of the volumes in question, their ownership marks and the construction and decoration of the bindings. These books constitute a valuable part of historical collections in Warmia.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2022, 314, 4; 659-674
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historia badań nad zagadnieniem najstarszych zachodnich sanktuariów męczenników. Od kontrreformacyjnej apologetyki po współczesne badania interdyscyplinarne
    The studies on the earliest Latin sanctuaries of the martyrs. From the counter-reformation apologetics to the recent interdisciplinary investigations
    Autorzy:
    Stróż, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/613495.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Kontrreformacja
    kult
    archeologia chrześcijańska
    wykopaliska
    katakumba
    bazylika
    sanktuarium
    męczennik
    relikwie
    Counter-Reformation
    cult
    Christian archaeology
    excavation
    catacomb
    basilica
    sanctuary
    martyr
    relics
    Opis:
    In the course of centuries the Early Christian sanctuaries of the martyrs either continued their purpose and remained the sacred destinations or fell into ruin and became forgotten. There was not much interest in the study of them, at least until the XVIth century, the Counter-Reformation period, when the evidence of sources was used as a weapon to defeat the opponents of the cult of the saints. Ipso facto the study has become only a devotional enterprise. Religiously oriented investigations of Early Christian sanctuaries became more scientific later, with the development of the Christian archaeology, as it gradually separated from theological studies. The remains of the monuments finally started to be regarded as a precious heritage, which should be carefully excavated, documented and well preserved. With G.B. de Rossi’s work the interest in the subject of Christian archaeology increased. Initiated by him the huge archaeological campaign spread in the latin West and goes on till present day. The recent research challenge is to make the picture of the earliest sanctuaries more clear by removing the confessional additions and trying to face the sources in broader, interdisciplinary context.
    Źródło:
    Vox Patrum; 2013, 60; 315-335
    0860-9411
    2719-3586
    Pojawia się w:
    Vox Patrum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Praskie Dzieciątko Jezus jako przykład kontrreformacyjnej teatralizacji wiary
    The Infant Jesus of Prague: An Example of Counter-Reformative Theatralisation of Faith
    Autorzy:
    Woszczerowicz, Zuzanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/44915558.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Praskie Dzieciątko Jezus
    Jezulátko
    barok
    teatralizacja
    kontrreformacja
    rytuał
    wiara
    kult
    Infant Jesus of Prague
    Baroque
    theatralisation
    Counter-Reformation
    ritual
    faith
    cult
    Opis:
    This article concerns issues of the Counter-Reformative theatralisation of church rituals connected with the statue of the Infant Jesus of Prague. The study considers three types of rituals: the tradition of dressing the sculpture in embroidered vestments of different colours, coronation processions, and pilgrimages. It also presents a brief history of the statue and its worship in the Baroque period.
    W artykule podjęłam problematykę kontrreformacyjnej teatralizacji rytuałów kościelnych związanych z figurką Praskiego Dzieciątka Jezus. Wyszczególniłam trzy rodzaje obrzędów: tradycję przebierania rzeźby w wielobarwne stroje, procesje z koronacjami figurki oraz pielgrzymki. W celu przybliżenia jej fenomenu przedstawiłam także krótką historię figurki oraz kultu Dzieciątka Jezus w okresie baroku.
    Źródło:
    Adeptus; 2020, 16
    2300-0783
    Pojawia się w:
    Adeptus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sztuka jako nośnik wartości oraz narzędzie do przekazywania prawd religijnych na przykładzie obrazów Michaela Willmanna
    Art as a means of conveying values and a tool for communicating religious truths on the example of the images of Michael Willmann
    Autorzy:
    Lekka, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/972803.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydział Teologiczny
    Tematy:
    sztuka
    barok
    reformacja
    kontrreformacja
    prawdy religijne
    Michael Willmann
    obrazy Michaela Willmanna
    Art
    baroque
    reformation
    counterreformation
    religious truth
    paintings by Michael Willmann
    Opis:
    Artykuł jest interdyscyplinarnym przedsięwzięciem łączącym zagadnienia z zakresu historii sztuki, nauk o sztuce, historii powszechnej oraz teologii. Rozpoczyna się od zaprezentowania specyfiki baroku na tle historycznych, społecznych i religijnych wydarzeń jakie miały miejsce w ówczesnej dobie, a mianowicie kontrreformacji jako odpowiedzi Kościoła katolickiego na szerzoną naukę protestantów. Ukazuje równocześnie rolę sztuki jako nośnika wartości i narzędzie do przekazywania prawd religijnych. W tym ożywionym czasie Kościoła sztuka stała się jednym z głównych głosicieli prawd chrześcijańskich, a w dzieło to wpisał się śląski artysta okresu baroku Michael Willmann (1630-1706), który na zlecenie cystersów tworzył monumentalne obrazy o treściach religijnych. Szczególnej uwadze poświęcony został cykl martyriów, a zwłaszcza kluczowy obraz „Podniesienie krzyża” stanowiący teologiczny punkt odniesienia dla pozostałych dzieł. Tematyka przedstawień, zawierająca program potrydencki i antyprotestancki, miała przekazywać prawdy wiary katolickiej, negowane wówczas przez protestantów i zachęcać wiernych do wytrwania w wierze.
    This article is an interdisciplinary undertaking combining the issues of art history, art sciences, world history and theology. It begins with presenting the character of the Baroque relating to historical, social and religious events which took place at that time, that is the Counter-Reformation as a reply of the Roman Catholic Church to the theory promoted by Protestants. At the same time it shows the role of art as a means of conveying values and a tool for communicating religious truths at the same time. In this active time of the Church art became one of the chief preachers of Christian truths. Michael Willmann (1630-1706), a Silesian artist of the Baroque period, became part of this work. Commissioned by the Cistercians, he created monumental images with reli-gious contents. Particular attention has been paid to the cycle of martyrdoms, especially the crucial image The Elevation of the Cross constituting a theological point of reference for the remaining works. The subject matter of the images, containing the after-Trident and anti-Protestant programme, was supposed to communicate the truths of the Catholic faith, negated then by Protestants, and to encourage the faithful to persevere in their faith.
    Źródło:
    Studia Paradyskie; 2017, 27; 207-224
    0860-8539
    Pojawia się w:
    Studia Paradyskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kościoły poewangelickie na terenie woj. wrocławskiego : stan zachowania : problemy konserwatorskie
    LES ANCIENNES ÉGLISES PROTESTANTES SLR LE TERRITOIRE DE LA VOIVODIE DE WROCŁAW. ETAT DE LEUR CONSERVATION. PROBLÈMES DE RESTAURATION
    Autorzy:
    Banaś, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/536655.pdf
    Data publikacji:
    1966
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Dziedzictwa
    Tematy:
    problemy śląskiej architektury ewangelickiej
    Reformacja
    Kontrreformacja
    kościoły protestanckie woj. wrocławskiego
    Jawor – Kościół Pokoju
    kościół w Świdnicy
    Milicz – Kościół Łaski
    kościół poewangelicki w Ziębicach
    kościół „ucieczkowy”
    organy w kościołach protestanckich
    Opis:
    Plus d’une fois, on a mis en lumière l’importance que pour l’histoire de l’architecture liée à la Réforme présentent les églises de ce culte édifiées sur le territoire de la Silésie. Le Luthéranisme s’y est répandu dès la première moitié du XVIe siècle mais les aspects les plus frappants de l’architecture protestante sur ce terrain se manifestent dans la particularité de leurs formes seulement après la guerre de 30 ans, dans des conditions politiques difficiles, sous la domination des Habsbourg, dans le milieu dissident. Après 1648 apparaissent des édifices désignés sous le nom des „églises de la Paix” ·— à Glogowo (n’existant plus à l’heure actuelle), à Jawor, à Świdnica. A partir de 1707 il y en a d’autres appelées „les églises de la Grâce”, parmi elles, les églises de Milicz, de Jelenia Góra et de Kamienna Góra. De la secande moitié du XVIIe siècle datent celles qui portent le nom des „églises frontalières” ou des „églises d’évasion”. A partir de 1742, lorsque la Silésie tombe sous la domination prussienne, les protestants déploient une activité architectonique très animée. Parmi les oeuvres édifiées dans la seconde moitié du XVLIIe siècle, les créations de C. G. Langhans (entre autres dans les locatités: Syców, Wałbrzych, Dzierżoniów) se distinguent par leur valeur artistique d’un rang supérieur. A partir de 1945, à la cessation des hostilités, une partie de ces églises protestantes dont la protection jusqu’alors fut assumée par les communautés, passe aux mains des paroisses catholiques. Les anciens usufruitiers n’en conservent dès lors qu’un nombre restreint notamment celles de Wrocław et des districts de Wałbrzych et de Syców. Etant donné la différence des formes liturgiques entre les deux cultes en question, les églises affectés aux paroisses catholiques ont perdu, pour la plupart, leur caractère original. Les chaires près des autels, parfois aussi les loges et les tribunes ont été supprimés. Une grande part de ces églises (environ 100) reste encore, jusqu’à ce jour, inutilisées et pourtant, malgré les défections subies, elles pourraient être adaptées à de nouvelles fonctions. Ce problème a été envisagé par l’Association des Historiens d’Art — Section de Wrocław, en intelligence avec le conservateur de la voïevodie de Wrocław. Ces monuments même dépourvus de leur ornementation ont droit à la conservation, compte tenu du rôle qu’ils jouent dans l’aménagement du site urbain. On pourrait les affecter aux services suivants: dépôts, salles de projection, salle de gymnastique. Une expérience qui semble être une réussite, nous est fournie par l’adaptation de l’une de ces églises au service d’un Musée Filuménistique ouvert tout récemment à Bystrzyca Kłodzka. Actuellement, on essaie d’adapter l ’eglise protestante de Ziębice au service d’une salle de gymnastique — les travaux sont en cours. On vient d’entreprendre également des travaux de protection concernant le détail ornemental subsistant dans les monuments abandonnés et Ton s ’occupe d’établir un répertoire détaillé de la documentation scientifique sur ce sujet. Les anciennes églises protestantes pourvues d’une décoration intérieure particulièrement intéressante et bien conservée, pourront être, au fil de l’histoire, transformées en postes muséologiques, dont les expositions seraient consacrées aux problèmes de la culture protestante des XVIIe et XVIIIe siècles. La conservation des anciennes églises protestantes soulève de grandes difficultés, notamment en raison de la construction de maçonnerie en colombage que présentent les édifices les plus remarquables de l’architecture protestante, des bâtiments élevés d’ailleurs à grande échelle. Des travaux de conservation fondamentale ont été réalisés, au cours de ces dernières années, à Stary Lubiń et à Świdnica, dans l’église de la Paix. On a prévu d’autres travaux, de la même portée, pour l’église de Jawor, menacée de dégradation latente.
    Źródło:
    Ochrona Zabytków; 1966, 4; 23-32
    0029-8247
    Pojawia się w:
    Ochrona Zabytków
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ilustracja słów Pisma Świętego jako element polemiki międzywyznaniowej w dobie kontrreformacji na przykładzie obrazu Trójca Święta w kościele pojezuickim w Twardocicach.
    Illustration of the Bible as a part of the interconfessional polemic during the Counter-Reformation. The Painting „Holy Trinity” in the Jesuit Church in Twardocice
    Autorzy:
    Kłoda, Emilia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1046357.pdf
    Data publikacji:
    2020-10-19
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Śląsk
    malarstwo barokowe
    Jeremias Joseph Knechtel
    Caspar von Schwenkfeld
    kontrreformacja
    Silesia
    Baroque Paintig
    Counter-Reformation
    Opis:
    Na początku XVIII wieku przedstawiciele Towarzystwa Jezusowego zostali wysłani do Twardocic w celu zahamowania rozwoju działających w okolicy schwenckfeldystów – wyznawców śląskiego odłamu radykalnie mistycyzującego protestantyzmu. Ostatecznie agresywne działania kontrreformacyjne doprowadziły do niemal całkowitej likwidacji tamtejszego ośrodka schwenckfeldyzmu. Zbudowana przez jezuitów kaplica pw. Trójcy Świętej w Twardocicach stała się symbolem zwycięskiego Kościoła Katolickiego. Program ikonograficzny obrazu ołtarza głównego świątyni można interpretować jako echo toczących się wówczas polemik międzywyznaniowych. Przedstawienie odpowiednio dobranych fragmentów z Pisma Świętego stało się swoistym traktatem teologicznym przytaczającym argumenty świadczące o istnieniu jednej możliwej drogi do Boga i słuszności kontrreformacyjnych działań jezuitów.
    At the beginning of the 18th century, Jesuits came to Twardocice in order to stop the local movement of Schwenkfelders – the supporters of the Silesian radical mystical reformer Kaspar von Schwenkfeld. In consequence, the aggressive Jesuit action led to the elimination of the religious group in the region. A chapel devoted to Holy Trinity was built in Twardocice as a symbol of the Catholic Church’s triumph. The iconographic program of a painting in the main altar could be interpreted as a reflection of the ongoing interconfessional polemic. The painting with a carefully selected Bible quotation became a theological treatise designed to proclaim the only possible way to God and to legitimize the Jesuit intervention.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe KUL; 2018, 61, 1; 433-444
    0044-4405
    2543-9715
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe KUL
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tradycja Reformacji w polskim piśmiennictwie politycznym z 2 połowy XVI i pierwszej połowy XVII wieku
    The Tradition of the Reformation in Polish Political Writing from the Second Half of the 16th and the First Half of the 17th Century
    Autorzy:
    Augustyniak, Urszula Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494393.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Reformacja
    tradycja
    publicystyka polityczna
    szlachta
    ruch egzekucyjny
    wolność
    kontrreformacja
    Reformation
    tradition
    political writing
    nobility
    execution movement
    freedom
    counter-Reformation
    Opis:
    Tekst ma charakter źródłoznawczy. Jego podstawą źródłową jest szlachecka publicystyka polityczna. Celem było sprawdzenie, jak postrzegano genezę, skutki oraz najbardziej charakterystyczne cechy Reformacji w okresie od pierwszego bezkrólewia do połowy XVII w., ze szczególnym uwzględnieniem apogeum działań kontrreformacyjnych za panowania Zygmunta III Wazy. Autorka podjęła próbę odpowiedzi na kilka podstawowych pytań: 1. Czy i w jakim zakresie sięgano do tradycji reformacji jako ruchu religijnego. 2. Jak głęboko sięgała pamięć historyczna i wiedza o luterańskich początkach Reformacji ludzi, którzy w większości związani byli z reformacją kalwińską. 3. Jakie cechy i skutki reformacji uznawano za najważniejsze dla losów protestantyzmu w Rzeczypospolitej. 4. Jak wykorzystywano odwołania do tradycji reformacji w dyskursie politycznym. 5. Czy przedmiotem zainteresowania publicystów szlacheckich była tylko reformacja polska, czy także dzieje reformacji i protestantyzmu w innych krajach europejskich.
    The text is of a research nature. Its source basis is political writing and its aim is to check how the genesis, consequences and most characteristic features of the Reformation were perceived in the period from the first interregnum to the Bar Confederation, with particular emphasis on the apogee of Counter-Reformation activities under the reign of Sigismund III Vasa. Th e author has attempted to answer some key questions: 1. Whether and to what extent the Reformation tradition was referred to as a religious movement. 2. How deeply the historical memory and knowledge of the Lutheran beginnings of the Reformation reached those people who were mostly associated with the Calvinist Reformation. 3. What features and consequences of the Reformation were considered the most important for the fate of Protestantism in the Commonwealth. 4. How references to the Reformation tradition were used in political discourse. 5. Whether it was only the Polish Reformation, or also the history of the Reformation and Protestantism in other European countries, that was the subject of interest to journalists of the nobility.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2018, 03; 221-258
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konflikty o kościoły pomiędzy katolikami a protestantami w Prusach Królewskich i Książęcych w I połowie XVII wieku
    The conflicts about churches between Catholics and Protestants in the Royal and Ducal Prussia in the first half of the 17th century
    Autorzy:
    Birecki, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2147338.pdf
    Data publikacji:
    2020-12
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
    Tematy:
    Prusy Królewskie
    Prusy Książęce
    XVII wiek
    potop szwedzki
    Tatarzy
    protestantyzm
    katolicyzm
    kontrreformacja
    Royal Prussia
    Ducal Prussia
    XVII Century
    Swedisch deluge
    Tatars
    Protestantism
    Catholicism
    Counter-reformation
    Opis:
    Artykuł niniejszy opowiada o świątyniach katolickich i kościołach ewangelickich, o które toczyły spory w XVII wieku podczas wojen szwedzkich. Władcy Szwecji Gustaw II Adolf oraz Karol X Gustaw prowadząc walki z Rzeczpospolitą w czasie I i II wojny polsko- -szwedzkiej zwanych potocznie wojną o ujście Wisły i potopem doprowadzili do wzmocnienia konfliktu religijnego pomiędzy protestantami a katolikami. Jego skutkiem w Prusach Królewskich było, w zależności od wsparcia władzy, nie tylko wzajemne niszczenie czy odbieranie sobie budynków kościelnych ale również liczne rabunki i wywóz kościelnych dóbr kultury i wyposażenia liturgicznego do Skandynawii. W artykule autor omawia losy poszczególnych budynków, pracujących w nich pastorów oraz podaje przykłady strat. Ponieważ dopiero podczas potopu wojna polsko-szwedzka dotarła do Prus Książęcych w drugiej części artykułu omówione zostały działania wojsk polsko-litewsko-tatarskich, które chcąc zmusić do zerwania sojuszu Wielkiego Elektora Fryderyka Wilhelma I z Karolem X Gustawem zniszczyły dziesiątki kościołów ewangelickich, spaliły wiele miast i miasteczek przyczyniając się do śmierci tysięcy ludzi. Na koniec wspomniano o pomnikach grobowych, upamiętniających biorących w wojnach żołnierzy. Konsekwencją wydarzeń I połowy XVII wieku było ostateczne zachwianie równowagi konfesyjnej i narastający, coraz bardziej wrogi stosunek do polskiego protestantyzmu.
    This article presents the history of Catholic and Lutheran churches during Swedish wars in the south part of Baltic sea the 17th Century. The Swedish rulers Gustav II Adolf and Carl X Gustav when they were fighting with Polish Republic during the first and second Swedish-Polish wars (commonly called the war at the mouth of the Vistula river and Swedish deluge) led to the strengthening of the religious conflict between Protestants and Catholics. The result in the Royal Prussia was, depending on the support of the authorities’ power, not only destruction or the mutual receipt of church buildings but also numerous robberies and exports of church cultural goods and liturgical equipment to Scandinavia. In this article the author discusses the fate of the individual buildings, their pastors and gives examples of church war losses. In the second part of the article the author presents the war expedition of the Polish-Lithuanian-Tatar troops to Ducal Prussia to break the alliance of Frederic William, Elector of Brandenburg with Charles X Gustav of Sveden. The soldiers destroyed dozens of Lutheran churches, burned down many cities and towns, and contributed to the death of thousands of people. Finally, the author mentioned grave monuments commemorating soldiers taking part in the both wars. The result of those events in the mid-17th century was the final imbalance of confessional balance and the growing, increasingly hostile attitude toward Polish Protestantim.
    Źródło:
    Studia Elbląskie; 2020, 21; 9-26
    1507-9058
    Pojawia się w:
    Studia Elbląskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wawrzyniec Bojer – szwedzki nauczyciel w polskich szkołach doby kontrreformacji
    Laurentius Boierus: A Swedish Teacher in Polish Schools during the Counter-Reformation
    Autorzy:
    Kochanowicz, Jerzy Eugeniusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/448761.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    Kontrreformacja
    Rzeczypospolita Obojga Narodów
    historia szkół jezuickich w Polsce
    jezuici skandynawscy w Polsce
    seminarium papieskie
    seminarium tłumaczy w Dorpacie
    Counter-Reformation
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    history of Jesuit schools in Poland
    Scandinavian Jesuits in Poland
    Pontifical Seminary
    Translators’ Seminary in Dorpat
    Opis:
    Wielu historyków wyraża przekonanie, że jednym z istotnych powodów załamania się ofensywy Reformacji w Polsce w XVI wieku była działalność oświatowa zakonu jezuitów. Celem artykułu jest prezentacja sylwetki Wawrzyńca Bojera, Szweda, który pracował jako nauczyciel w polskich szkołach jezuickich, a ponadto stał się znany jako poeta łaciński. Bojer był absolwentem, a następnie nauczycielem seminariów papieskich przygotowujących młodzież do działalności kontrreformacyjnej, jak również profesorem seminarium tłumaczy (Seminarium Interpretum) w Dorpacie, unikatowej placówce jezuickiej kształcącej tłumaczy dla misjonarzy katolickich oraz autorów przekładów literatury religijnej na języki bałtyckie. Autor artykułu uzupełnił biografię Bojera o nieznane w polskim piśmiennictwie fakty, wykorzystując źródła archiwalne oraz opracowania obcojęzyczne (głównie autorstwa norweskiego historyka Oskara Garsteina). Ukazał też sylwetkę Bojera – ważnego dla kultury polskiej humanisty i pisarza – na tle działalności placówek edukacyjnych, z którymi ten jezuita był związany.
    Many historians believe that the educational work of the Jesuits was one of the essential factors behind the failure of the Reformation movement in 16th century Poland. The article aims to depict and discuss Laurentius Bojer, a Swede who taught in Polish Jesuit schools and also garnered a considerable reputation as a Latin poet. Bojer graduated from and subsequently taught at Pontifical Seminaries which trained young people to engage in counter-reformatory work. He was also a professor at the Translators’ Seminary (Seminarium Interpretum) in Dorpat, a unique school that educated interpreters and translators who assisted Catholic missionaries and translated religious literature into Baltic languages. The portrayal of Bojer will include facts as yet unexamined in the Polish literature which the author has gleaned from archives and international studies (chiefly by the Norwegian historian Oskar Garstein). Bojer, a humanist and a writer relevant to Polish culture, will be addressed against the backdrop of the educational work of the schools he was involved with.
    Źródło:
    Studia Paedagogica Ignatiana; 2018, 21, 2; 19-36
    2450-5358
    2450-5366
    Pojawia się w:
    Studia Paedagogica Ignatiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Зародження українського бароко у контексті контрреформаційних впливів у Речі Посполитій середини XVI століття
    The origin of the Ukrainian baroque in the context of Contrreformation influences in Rzeczpospolita in the middle of XVI century
    Początki baroku ukraińskiego w kontekście wpływów kontrreformacyjnych w Rzeczpospolitej w XVI wieku
    Autorzy:
    Mynenko, Jurij
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1048565.pdf
    Data publikacji:
    2019-11-05
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    бароко
    контрреформація
    орден єзуїтів
    Острозьке літературне коло
    barok
    kontrreformacja
    zakon jezuitów
    ostrogskie środowisko literackie
    baroque
    Kontrreformation
    order of jesuits
    the Ostrog literary world
    Opis:
    Стаття досліджує питання походження стилю бароко в українській літературі. Наводяться твердження видатних українських медієвістів ХХ століття (Володимир Перетц, Михайло Возняк, Дмитро Чижевський,) і сучасності (Вікторія Назарук, Богдана Криса, Валерій Шевчук). На появу стилю бароко мали вплив як українська народна творчість, так і польське віршування, що з'явилося на українських землях після підпорядкування їх Польщі на Люблінському сеймі 1569 року. Важливе значення для розвитку українського бароко мали контрреформаційні зміни у тодішній Речі Посполитій. Саме 80-ми роками ХVІ століття варто датувати виникнення цього стилю в українській літературі невдовзі після його появи у польському письменстві (Чеслав Гернас). Першим бароковим віршем є геральдична поезія Герасима Смотрицького 1581 року на герб князя Острозького в Острозькій Біблії, що була першим повним виданням Святого Письма українською мовою. У поезії виразно виявляється вплив польських стемматів у тлумаченні символіки герба шляхтича. Ще одним прикладом раннього бароко є Хронологія Андрія Римші, що також була надрукована того ж року в острозькій друкарні. У цих творах поєднується ренесансний (невластивий середньовіччю) зміст і барокова форма.
    Niniejszy artykuł stanowi wkład do badań nad proweniencją baroku w literaturze ukraińskiej. Na wstępie Autor przywołuje prace wybitnych XX-wiecznych mediewistów ukraińskich (Wołodymyra Peretsa, Mychajła Wozniaka Dmytra Czyżewskiego), powołuje się także na dokonania młodszego pokolenia badaczy (Wiktoria Nazaruk, Bohdan Kris, Wałerij Szewczuk). Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono, że na pojawienie się stylu barokowego w literaturze ukraińskiej miały wpływ zarówno ukraińska twórczość ludowa, jak też i poezja polska, która na ziemiach ukraińskich pojawiła się po podporządkowaniu tych ziem jurysdykcji polskiej na mocy postanowień sejmu lubelskiego w 1569 roku. W dalszej części Autor konstatuje, że niebagatelne znaczenie dla rozwoju baroku ukraińskiego miały ruchy kontrreformacyjne w ówczesnej Rzeczpospolitej, zgadzając się przy tym z Czesławem Hernasem, że w przestrzeni kultury ukraińskiej styl barokowy pojawił się już w latach 80. XVI wieku, czyli tuż po zaistnieniu w kulturze polskiej. W artykule podkreślono, że pierwszym ukraińskim utworem barokowym jest wiersz Herasyma Smotryckiego z 1581 roku na herb księcia Ostrogskiego, umieszczony w Biblii Ostrogskiej, będącej pierwszym pełnym ukraińskojęzycznym wydaniem Pisma Świętego. We wspomnianym utworze widać wyraźny wpływ polskich stemmatów na tłumaczenie symboliki herbu ukraińskiego magnata. Kolejnym przykładem wczesnego baroku w literaturze ukraińskiej jest Chronologia Andrzeja Rymszy, która również ukarała się w 1569 roku nakładem drukarni ostrogskiej. Autor podkreśla, że obydwa utwory łączą w sobie renesansową treść i barokową formę.
    The article deals with the origin of the Baroque style in Ukrainian literature. The statements of the known Ukrainian middle age literature of the twentieth century (Volodymyr Peretz, Mykhailo Voznyak, Dmytro Chizhevsky) and modernity (Victoria Nazaruk, Bogdan Krysa, Valery Shevchuk) are given. The presence of the Baroque style was influenced both by Ukrainian folk art and Polish poetry which appeared in the Ukraine after its submission to Poland in the Lublin Seim in 1569. Counterreformational changes in the Polish Commonwealth were of a great importance to the development of Ukrainian Baroque. The start of this style in Ukrainian literature dates back to the 80's of the XVI century after the appearance of writing in Poland in the 1550's (Czesław Hernas). The first Baroque poem is the heraldic poetry of Gerasym Smotrytskyi in 1581 placed on the emblem of Prince Ostrozkyi in the Ostroh Bible, which was the first full edition of the Bible in Ukrainian language. The influence of the Polish stithemates in the interpretation of the symbolism of the nobleman's emblem is clearly expressed in poetry. Another example of the early Baroque is the Chronology of Andrii Rymsha, which was also edited in the same year in the Ostroh printing press. These works combine the Renaissance (non-typical medieval) content and baroque form.
    Źródło:
    TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2018, 5, 13; 23-32
    1733-2249
    Pojawia się w:
    TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zakon jezuitów w Wałczu i jego związki z parafią w Skrzatuszu na podstawie kroniki jezuitów wałeckich
    The Order of the Jesuits in Walcz (Wałcz) and its relations with Parishion in Skrzatusz based on Chronicle of the Jesuites in Walcz (Wałcz)
    Autorzy:
    Klejna, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/570876.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej
    Tematy:
    jezuici
    zakon
    Loyola
    Wałcz
    Skrzatusz (dawniej Skrzetusz)
    kronika
    Hozjusz
    reformacja
    kontrreformacja
    Ateny Wałeckie
    Jesuits
    order
    Walcz (Wałcz)
    Skrzatusz (formerly Skrzetusz)
    chronicle
    Hushius
    Reformation
    Counter-Reformation
    Walcz (Wałcz) Athens
    Opis:
    Zakon jezuitów (właściwie Towarzystwo Jezusowe, po łacinie Societas Iesu) został założony przez Hiszpana Ignacego Loyolę (1491–1556) w 1539 r., zatwierdzony przez papieża Pawła III w 1540 r. Do Polski jezuici zostali sprowadzeni w roku 1564 przez kardynała Hozjusza (1504–1579). Pierwsza siedziba zakonu jezuitów w Polsce lokowana była w Lidzbarku Warmińskim w 1564 r., a rok później w Braniewie. Do Wałcza jezuici zostali sprowadzeni z Poznania przez Jana Gostomskiego, starostę wałeckiego w 1618 r. w celu podjęcia działań kontrreformacyjnych. Od początku pobytu w Wałczu jezuici prowadzili kronikę, w której zapisywali ważniejsze wydarzenia z życia rezydencji, miasta Wałcza i okolicznych parafii. Kronika była prowadzona przez jezuitów do czasu rozwiązania zakonu w 1773 r.
    The Order of the Jesuits (actually ‘The Society of Jesus’, Latin Societas Iesu) was founded by the Spaniard Ignatius Loyola (1491–1556) in 1539. Approved by Pope Paul III in 1540, Cardinal Hosius (1504–1579) brought the Jesuits to Poland in 1564. The first seat of the Jesuit Order in Poland was located in Lidzbark Warminski (Lidzbark Warmiński) in 1564, and a year later in Braniewo. The Jesuits were brought from Poznań to Wałcz by Jan Gostomski, the starost of Walcz (Wałcz) in 1618, in order to undertake Counter-Reformation activities. From the very beginning of their stay in Walcz (Wałcz), the Jesuits kept a chronicle in which they recorded more important events in the life of the residence, the city of Walcz (Wałcz) and the surrounding parishes. The chronicle was kept by the Jesuits until the dissolution of the Order in 1773
    Źródło:
    Rocznik Skrzatuski; 2019, 7; 77-96
    2300-8296
    Pojawia się w:
    Rocznik Skrzatuski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jerzy ks. Zbaraski (1574–1631) wobec Kościoła i duchowieństwa katolickiego
    Prince Jerzy Zbaraski’s (1574–1631) Attitude towards the Church and the Catholic Clergy
    Autorzy:
    Anusik, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/46184409.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Kościół katolicki
    kontrreformacja
    jezuici
    Jerzy ks. Zbaraski
    dzieje Rzeczypospolitej w XVI i XVII w.
    Catholic Church
    Counter-Reformation
    Jesuits
    prince Jerzy Zbaraski
    history of Polish-Lithuanian Commonwealth in 16th and 17th centuries
    Opis:
    Jerzy ks. Zbaraski (1574–1631) był jednym z najwybitniejszych polityków polskich w pierwszej połowie XVII w. Potomek starej rodziny książęcej władającej wielkim latyfundium na kresach południowo-wschodnich, świetnie wykształcony, władający kilkoma obcymi językami, miał wszelkie predyspozycje do tego, aby odegrać wybitną rolę w dziejach Rzeczypospolitej. Pomijany przez Zygmunta III w nadaniach królewszczyzn i urzędów, dość szybko przeszedł jednak do opozycji. W niniejszym artykule omówiono stosunek księcia do Kościoła i duchowieństwa katolickiego. Zwrócono uwagę na fakt, że chociaż od wczesnego dzieciństwa był on wyznawcą katolicyzmu, to dość szybko popadł w konflikt z jezuitami. Utrudniło mu to karierę polityczną. Niemniej jednak w 1620 r. doczekał się awansu na urząd kasztelana krakowskiego. W latach dwudziestych XVII w. był już uznanym przywódcą antykrólewskiej opozycji. Książę nie akceptował zmian zachodzących w polskim Kościele i był przeciwnikiem polityki religijnej Zygmunta III. Sam był rzecznikiem tolerancji i utrzymania w mocy postanowień zawartych w akcie konfederacji warszawskiej z 1573 r. Występował w obronie prawosławia. Przyjaźnił się z przywódcą różnowierców na Litwie, Krzysztofem ks. Radziwiłłem. Opowiadał się za zwiększeniem świadczeń duchowieństwa na rzecz państwa. Konsekwentnie popierał interesy Akademii Krakowskiej. Był nieprzejednanym wrogiem jezuitów, których uważał za szermierzy kontrreformacyjnego fanatyzmu. Był zwolennikiem świeckiego, tolerancyjnego państwa, które nie ingeruje w kwestie wyznaniowe i światopoglądowe. Popularny i lubiany przez szlachtę, Jerzy ks. Zbaraski zmarł 30 lipca 1631 r., niemal powszechnie żałowany. Wieść o jego śmierci z radością przyjęli natomiast jezuici i ich adherenci na dworze królewskim.
    Prince Jerzy Zbaraski (1574–1631) was one of the most eminent Polish politicians in the first half of the 17th century. A descendant of an old princely family which ruled a large latifundium in the south-eastern borderlands, well educated, fluent in several foreign languages, he had all the predispositions to play an outstanding role in the history of Polish-Lithuanian Commonwealth. Omitted by Zygmunt III in his granting of royal lands and higher offices, he quickly moved to the opposition to the king. This article discusses the prince’s attitude towards the Catholic Church and clergy. Attention was drawn to the fact that although from early childhood he was a follower of Catholicism, he quickly came into conflict with the Jesuits. This hindered his political career. Nevertheless in 1620 he was promoted to the office of the castellan of Kraków. In the 1620s he was already a recognized leader of the anti-royal opposition. The prince did not accept the changes taking place in the Polish Church and was an opponent of the religious policy of Zygmunt III. He himself was a spokesman for tolerance and upholding the provisions contained in the act of the Warsaw Confederation of 1573. He defended the Orthodoxy. He was on friendly terms with the leader of dissenters in Lithuania, prince Krzysztof Radziwiłł. He was in favor of increasing the charges of the clergy to the state. He consistently supported the interests of the Kraków Academy. He was an implacable enemy of the Jesuits, whom he considered to be the champions of Counter-Reformation fanaticism. He was a supporter of a secular, tolerant state that would not interfere in religious and ideological matters. Popular and liked by the nobility, prince Jerzy Zbaraski died on July 30, 1631 causing almost universal sadness. The news of his death was received with joy only by the Jesuits and their adherents at the royal court.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2023, 112; 35-55
    0208-6050
    2450-6990
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ reformacji i kontrreformacji na rozwój treści epitafiów Pomorza Środkowego – na przykładzie wybranych dzieł
    The Impact of the Reformation and the Counter-Reformation on the Contents of the Epitaphs in Central Pomeranian Exemplified with Selected Items
    Autorzy:
    Gut-Czerwonka, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1591049.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Reformation
    Counter-Reformation
    Martin Luther
    West Pomerania
    Central Pomerania
    epitaph
    the Family of the Adebars
    Faustina Knigge
    the Family of the Podewils
    Krąg (German: Krangen)
    Ostrowiec (Wusterwitz)
    Żukowo (Zuckau)
    Kołobrzeg (Kolberg)
    Białogard (Belgard)
    sepulchral art
    reformacja
    Kontrreformacja
    Marcin Luter
    Pomorze Zachodnie
    Pomorze Środkowe
    Epitafium
    ród Adebar
    Faustyn Knigge
    ród von Podewils
    Krąg
    Ostrowiec
    Żukowo
    Kołobrzeg
    Białogard
    sztuka sepulkralna
    Opis:
    Niniejszy artykuł jest rozszerzoną wersją referatu wygłoszonego na międzynarodowej konferencji naukowej „Reformacja na Pomorzu Zachodnim”, która odbyła się 8–9 grudnia w Ośrodku Konferencyjno-Edukacyjnym Uniwersytetu Szczecińskiego w Kulicach. Zagadnienia poruszone w tekście obejmują wpływ reformacji i kontrreformacji na rozwój form oraz treści nowożytnych epitafiów Pomorza Środkowego, co zostało ukazane na przykładzie wybranych dzieł: epitafium małżonków Adebar (1500 r.) z katedry w Kołobrzegu, Faustyna Knigge (1587 r.) pierwotnie znajdujące się również w kołobrzeskiej kolegiacie, obecnie w kościele Mariackim w Białogardzie oraz na przykładzie późniejszych monumentów pochodzących już z XVII/XVIII wieku poświęconych rodowi von Podewils w Krągu, Ostrowcu i Żukowie. Przegląd zabytków poprzedza wykaz zaleceń Lutra odnośnie do sztuki kościelnej, w tym: zmieniająca się ikonografia, tematyka obrazów i rzeźb oraz skromne wypowiedzi na temat samych epitafiów.
    The article is an extended version of the lecture delivered at the International Conference ‘The Reformation in West Pomerania’, which took place on 8–9 December in the Conference Centre of the Szczecin University in Kulice. The questions dealt with in the text include the impact of the Reformation and the Counter-Reformation on the form and contents of the modern-times epitaphs in Central Pomerania, which was exemplified with selected items: the epitaph of the married couple of the Adebars (1500) from the Cathedral in Kolberg (Kołobrzeg), the epitaph of Faustina Knigge (1587), which at first was also placed in the Kolberg Collegiate Church and now is to be found in St Mary’s Church in Belgard (Białogard); and exemplified with later artefacts of the 17th–18th centuries devoted to the Family of the Podewils in Krangen, Wusterwitz and Zuckau. The review of the artefacts is preceded by a list of Luther’s recommendations concerning sacred art, including the changing iconography, the subject matter of paintings and sculptures and some modest statements about the epitaphs themselves.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2018, 4; 259-283
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Реформация в Польше и ВКЛ в оценке русской историографии второй половины xix – начала хх века (на примере оценочных подходов Н.Н. Любовича, П.Н. Жуковича и Н.И. Кареева)
    The reformation in Poland and the Grand Duchy of Lithuania in the assessment of Russian historiography of the second half of the 19th - beginning of the 20th centuries (by the example of the valuation approaches N.N. Lyubovich, P.N. Zhukovich and N.I. Kareev)
    Reformacja w Polsce i Wielkim Księstwie Litewskim w ocenie rosyjskiej historiografii drugiej połowy XIX - początku XX wieku(na przykładzie ocen N. N. Lybowicza, P. N. Żukowicza i N. I. Kariejewa)
    Autorzy:
    Kruczkowski, Tadeusz
    Kotusiew, Ewgienij
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2168092.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-15
    Wydawca:
    Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    русская историческая полонистика
    Польша
    Литва
    русские православные земли Литвы
    Реформация
    контрреформация
    russian historical polonistics
    Polska
    Lithuania
    the Russian Orthodox
    lands of Lithuania Reformation
    counterreformation
    rosyjska polonistyka historyczna
    Polska
    Litwa
    prawosławne
    ziemie litewskie
    reformacja
    kontrreformacja
    Opis:
    Выявлены основные оценочные позиции по данной проблематике и их отличия в русской либеральной и консервативной традиции на примере оценочных подходов Н.Н. Любовича, П.Н. Жуковича и Н.И. Кареева. Выделены два основные оценочные подходы к заявленной проблематике – это либеральная и консервативная традиции. Определено, что данная проблематика не являлась приоритетной для русской исторической науки исследуемого периода. Исследования русских историков истории реформационного движения в Польше касались (за исключением Н.И. Кареева), прежде всего, последствий этого явления для собственно Польши и православных территорий Литвы. Установлено, что если Н.И. Кареев рассматривал Реформацию, прежде всего, в контексте истории собственно Польши, то Н.Н. Любович и П.Н. Жукович значительно больше уделяли внимания этому процессу в отношении Великого княжества Литовского и его православных территорий. Определены общие, характерные черты оценочных подходов и наиболее принципиальные отличительные черты характеристики истории реформации в Польше и Великом княжестве Литовском в оценке названных историков.
    The main assessing positions on this issue and their differences in the Russian liberal and conservative tradition are revealed by the example of N.N. Lyubowicz, P.N. Żukowicz and N.I. Kariejewa. Two main evaluation approaches to identified problems were highlighted - these are liberal and conservative traditions. It was established that this issue was not a priority for Russian historical science of the period considered. The studies of Russian historians of the history of the reform movement in Poland concerned (with the exception of N.I. Kariejew) primarily the consequences of this phenomenon for Poland itself and the Orthodox territories of Lithuania. It was established that if N.I. Kariejew considered the reformation primarily in the context of the history of Poland itself, N.N. Lubowicz and P.N. Żukowicz devoted much more attention to this process in relation to the Grand Duchy of Lithuania and its Orthodox territories. The general, characteristic features of assessment methods and the most fundamental characteristic features of the history of the Reformation in Poland and the Grand Duchy of Lithuania are determined in the assessment of these historians.
    Główne stanowiska oceniające w tej kwestii i ich różnice w rosyjskiej tradycji liberalnej i konserwatywnej ujawniono na przykładzie N.N. Lyubowicza, P.N. Żukowicza i N.I. Kariejewa. Podkreślono dwa główne podejścia ewaluacyjne do stwierdzonych problemów – są to tradycje liberalne i konserwatywne. Ustalono, że kwestia ta nie była priorytetem dla rosyjskiej nauki historycznej badanego okresu. Studia rosyjskich historyków historii ruchu reformatorskiego w Polsce dotyczyły (z wyjątkiem N.I. Kariejewa) przede wszystkim konsekwencji tego zjawiska dla samej Polski i prawosławnych terytoriów Litwy. Ustalono, że jeśli N.I. Kariejew rozważał reformację przede wszystkim w kontekście historii samej Polski, to N.N. Lubowicz i P.N. Żukowicz poświęciły znacznie więcej uwagi temu procesowi w odniesieniu do Wielkiego Księstwa Litewskiego i jego prawosławnych terytoriów. Określane są ogólne, charakterystyczne cechy metod oceny oraz najbardziej fundamentalne cechy charakterystyczne historii reformacji w Polsce i Wielkim Księstwie Litewskim w ocenie tych historyków.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2020, Zeszyt, XXXIV; 119-138
    0860-9608
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-34 z 34

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies