Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę ""Instrumenty muzyczne"" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-20 z 20
    Tytuł:
    Instrumenty muzyczne w Księdze Jeremiasza
    Musical Instruments in the Book of Jeremiah
    Autorzy:
    Kubies, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2036709.pdf
    Data publikacji:
    2021-03-12
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Źródło:
    Collectanea Theologica; 2014, 84, 3; 5-17
    0137-6985
    2720-1481
    Pojawia się w:
    Collectanea Theologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Perspektywy audiosferyczne Galerii Toy Piano
    Autorzy:
    Romańczuk, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/468537.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Instytut Kulturoznawstwa. Pracownia Badań Pejzażu Dźwiękowego
    Tematy:
    audiosfera muzeum
    instrumenty muzyczne
    audiosfera
    pejzaż dźwiękowy
    Opis:
    Soundscape Perspectives of the Toy Piano Gallery
    Źródło:
    Audiosfera. Koncepcje – Badania – Praktyki; 2016, 1(3); 99-109
    2450-4467
    Pojawia się w:
    Audiosfera. Koncepcje – Badania – Praktyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Audiosfera muzeum instrumentów muzycznych
    Autorzy:
    Gul, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/468530.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Instytut Kulturoznawstwa. Pracownia Badań Pejzażu Dźwiękowego
    Tematy:
    audiosfera
    pejzaż dźwiękowy
    instrumenty muzyczne
    muzeum instrumentów muzycznych
    audiosfera muzeum
    Opis:
    The Soundscape of Musical Instrument Museums Musical instrument museums differ substantially from institutional collections whose collections are primarily destined for visual appreciation. Adding sound is a desirable practice, but poses certain challenges due to the dissonance be- tween necessary protective measures and the need for the exhibits to be heard, not just seen. The paper examines this conflict and suggests a number of possi- ble solutions, with examples drawn from selected musical instrument museums and collections. It also touches upon the problem of imaginary soundscape: the dissonance experienced by the viewer of silent museum pieces originally designed to produce sound.
    Źródło:
    Audiosfera. Koncepcje – Badania – Praktyki; 2016, 1(3); 63-76
    2450-4467
    Pojawia się w:
    Audiosfera. Koncepcje – Badania – Praktyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Musica non grata? Motywy i obrazy muzyczne w Księdze Izajasza
    Autorzy:
    Kubies, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/950577.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Teologiczne
    Tematy:
    Biblia
    Izajasz
    muzyka
    instrumenty muzyczne
    starożytna kultura
    Bible
    Music
    musical instruments
    Isaiah
    ancient culture
    Opis:
    In the article I interpret musical motifs and images in the Book of Isaiah. The main musicological part of the text precede comments on biblical prophecy, symbolic acts (among them acts connected with music) and Isaiah, the prophet living in the VIII century BC. The research material – eleven passages where musical instruments are mentioned (ḥālîl, šōpār, tōp, kinnôr, nēbel), has been divided into three groups. In the first one (2 passages) I discuss the topos of shofar as the signalling tool, in the second (6 passages) I undertake research into ancient music performance practice. In the last group I examine three passages where musical instruments form parts of the simile, a figure of speech. All musical motifs and images are presented in broad biblical, theological and cultural contexts. Although the music in the Book of Isaiah is linked with drunkenness (Isaiah 5, 12, 24, 10), prostitution (Isaiah 23, 16), associated with the hostile powers (Isaiah 14,  1, 30, 32), it „sounds” ad maiorem Dei gloriam (Isaiah 30, 29, 38, 20), it is not unwanted art (non grata). The negative image of the music can not be associated with the shofar (Isaiah 18: 3, 27, 13, 58, 1).
    W prezentowanym artykule dokonuję interpretacji motywów i obrazów muzycznych w Księdze Izajasza, dziele zredagowanym w V wieku przed Chrystusem lub później, łączonym z imieniem wybitnego proroka z VIII wieku przed Chrystusem. Zasadnicze rozważania muzykologiczne poprzedzają uwagi na temat biblijnego profetyzmu, czynności symbolicznych, pośród nich muzyki oraz osoby samego proroka. Materiał badawczy – jedenaście fragmentów, w których wzmiankowane są instrumenty muzyczne (ḥālîl, šōpār, tōp, kinnôr, nēbel) został podzielony na trzy grupy. W pierwszej (2 fragmenty) omawiam topos rogu-narzędzia sygnalizacyjnego, w drugiej (6 fragmentów) podejmuję zagadnienia starożytnej praktyki wykonawczej. W ostatniej grupie (3 fragmenty) poddaję analizie fragmenty, w których instrumenty muzyczne pojawiają się w ramach konstrukcji semantyczno-stylistycznej, jaką jest porównanie. Wszystkie omawiane motywy i obrazy muzyczne zostały ukazane w szerokim kontekście biblijno-kulturowym. W rozważaniach nie zabrakło odniesień do innych ksiąg biblijnych. Tekst Biblii Tysiąclecia (wyd. 5, Poznań 2000), który został uzupełniony o nazwy hebrajskie, jest konfrontowany z innymi współczesnymi przekładami – Biblią Warszawską (1975) i Biblią Lubelską (1991–). Choć muzyka w Księdze Izajasza jest łączona z pijaństwem (Iz 5, 12; 24, 10), prostytucją (Iz 23, 16), kojarzona z wrogimi potęgami (Iz 14, 11; 30, 32), to – podkreślmy – „rozbrzmiewa” także ad maiorem Dei gloriam (Iz 30, 29; 38, 20), nie jest sztuką niechcianą (non grata). Z negatywnym obrazem muzyki nie można w żaden sposób łączyć rogu (Iz 18, 3; 27, 13; 58, 1).
    Źródło:
    Ruch Biblijny i Liturgiczny; 2014, 67, 4
    2391-8497
    0209-0872
    Pojawia się w:
    Ruch Biblijny i Liturgiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Instrumenty muzyczne w Księdze Amosa
    Musical Instruments in the Book of Amos
    Autorzy:
    Kubies, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1051430.pdf
    Data publikacji:
    2015-11-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Old Testament
    Book of Amos
    music
    song
    musical instruments
    horn
    lyre
    king David
    Opis:
    References to music are common elements of prophetic literature, especiallyin the Books of the Major Prophets (Isaiah, Jeremiah and Ezekiel), indirectly indicating writers’ interests in that form of art. There are five musical terms mentioned in the Book of Amos: šôpär - horn (Am 2,2; 3,6), qînäh - lamentation, dirge (Am 5,1; 8,10), nëbel - probably lyre (Am 5,23; 6,5), šîr - song (Am 5,23; 6,5; 8,3.10) and Külê-šîr - instruments of song, string instruments (Am 6,5). The purpose of the article is to interpret the musical motifs excluding two related to singing in the biblical and archeomusicological contexts. Am 5,23 and 6,5 can be linked with real musical performance practices in sacred and secular environments in ancient Israel/Palestine. Am 2,2 confirms how important part in the Near East played signal aerophones, whereas Am 3,6 reflects characteristic aspects of Amos’s vocational narrative. The figure of Kind David in Am 6,5 is analyzed in the context of the origin of musical instruments. The comparative materials for Am 2,2; 3,6; 5,23 and 6,5 are mainly the prophetic Books.
    Źródło:
    The Biblical Annals; 2015, 5, 1; 81-94
    2083-2222
    2451-2168
    Pojawia się w:
    The Biblical Annals
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W poszukiwaniu dźwięków przeszłości. Zagadkowy przedmiot z Ostrowa Lednickiego
    In the search for the sounds of the past. A mysterious object from Ostrów Lednicki
    Autorzy:
    Wrzesiński, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/532340.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
    Tematy:
    Ostrów Lednicki
    wczesne średniowiecze
    drewniane instrumenty muzyczne
    early Middle Ages
    wooden musical instruments
    Opis:
    People devote almost all their life to ensure themselves and their family a proper standard of living. Their activities focus on acquiring food, organizing a safe living space and ensuring safety. However, if our activity was restricted only to the vital needs formulated in this way, it would not only be a far-reaching simplification but most of all a rejection of the greatest characteristics of a human being — their free will and their mind. These allow one to move to the spiritual realm, and search for social bonds without restricting oneself only to living functions. People need community integration not only through work, but also through entertainment, sensations and experiences, which result from various experiences in life from the moment of birth till death. In the 2nd half of the 10th century the land under the Piast reign was entering the Latin civilization circle. Western cultural trends started to permeate the local traditions. New settlements and cultural centres were developing and the existing ones were being remodeled. The residences of secular and church authorities came to be an indispensable and representative facility in new central places. One of the most important gord centres located in the centre of the Piast rulership is the area of Lednica lake. On the biggest island of the lake — Ostrów Lednicki — in the 1st half of 10th century a gord was established, around which a local settlement centred for several centuries. Just on Lednica gord a complex of residential-sacral buildings was created. For over 150 years research has been conducted on the island — both archaeological and the broadly understood interdisciplinary research connected with it. A gord, an open settlement on the island, settlements and burial grounds on the shores of the lake, as well as the waters of the lake were included in the study. One of the research places included the eastern shore of Lednica island, where at the turn of the 1980s and 1990s constructions and layerings connected with the abutment of the east bridge were uncovered (fi g. 1). This research, carried out by Mateusz Łastowiecki in excavation I/87, brought valuable information concerning the construction of the bridge, a point of contact between the bridge and the island, the character of the layerings, and a significant number of monuments, among which the objects made of organic raw material constituted a significant part. A tiny wooden object was one of them (inv. no. 103/91 – MPP/A/158). Unfortunately it was preserved fragmentarily (fi g. 2). It was made of foliaceous wood — beech (European beech Fagus sylvatica L) — and it has a clearly legible and neat form. It resembles a heart in shape (preserved roughly in half) with three holes — two wholly retained and one partially (fi g. 3). A straight broken back-end goes from the wider part of the “heart”. If we look at the object along its longer axis, it can be noticed that the holes do not align — vertically they mark three separate lines. The total length of the preserved piece is 11.6 cm, while the width in the widest place is 3.9 cm. The diameter of the holes, which were drilled slightly aslope with respect to the flat surface of an object, is around 0.6 cm. The “subcordate” part is 8.2 cm long and 0.8 cm thick. In the side plane of the object the “subcordate” part moves at a slight angle to the longitudinal one. There is a slight perpendicular protrusion, a convex — a kind of a threshold — at the point of contact of the two parts. Two transversal cuts around 0.8 cm away from one another are visible at this threshold. At the bottom ultimate longitudinal part, a clear perpendicular cut which creates a shallow (2 millimeter) step which goes to the edge of the fracture is visible (fi g. 5). At the upper part of the described piece, two small symmetrically placed indentations are distinguishable. The object was found in the excavation marked I/87, in quarter B, in the layer IIIa3. On the basis of the cultural material which appeared in the exposed layers and taking into consideration the dates of dendrochronological analysis, the chronology of the IIIa–d layers (in which the described object was found) can be dated to the 2nd–3rd quarter of the 11th century. The described piece of a distinctively formed object certainly comes from the damaged musical instrument. The broken piece is a peghead plate with a short neck. As already mentioned, it can come from a rebec — a stringed musical instrument. The origins of the rebec can be ambiguous. It is rooted in the Middle East, and it reached Europe through the Arabs. The name of the instrument derives from Arabic, in which it is known as rababu. It appears in a similar form from at least the 10th century, and the period between the 10th and 14th centuries is the time of its greatest splendour. Bowed string instruments — rebecs and vielles — were depicted in medieval iconography. On the basis of these sources, a classification of the instrument is possible. It shows that several kinds of these instruments were built in the Middle Ages (fi g. 6, 7). Pieces of diverse objects which are found during archaeological excavations, very often create a lot of problems during the identification of their original appearance and the reconstruction of the intended use of a particular piece. The above-mentioned team made an attempt to identify a piece of the find from Lednica. The initial examination, discussion over the details of the construction and the foregoing experience directed our search towards musical instruments — chordophones — i.e. wooden stringed instruments. The medieval iconography does not facilitate the identification. Information about the use of chordophones by the Slavs already comes from the end of the 6th century. According to the message of the Byzantine writer Theophylact Simocatta, in 591 soldiers from a personal unit of the emperor Maurice (Maurikios) captured three unarmed Slavs, who had come from the Baltic Sea (Sclaveni from the West Ocean). At the moment of their capture they were unarmed, but they were carrying musical instruments — kitharas. It is believed that this is the oldest written source which confirms that Slavs were familiar with musical practices, and the instruments described in it were κιθάραι (kitharas) and λύραι (lyres). It is thought that these names can refer to the plucked string instruments with a corpus-soundbox, to which the Proto-Slavic name gusles can refer. The oldest Cyril-Methodius’ Bible translation speaks in favour of equating the name κιθάραι with Slavic gusles. Interestingly, we can read twice about stringed instruments in Gallus Anonymus, who describes the reign of the first Piast rulers. So far, less than ten wooden chordophones from archaeological research in the area of the Piast reign, from the 10th–15thc., have been known. Lyres, vielles, a nyckelharpa and a gittern have been identified among those. Two wooden lyres come from the 10th–11th century cultural layerings of a gord in Opole. Another lyre, which comes from the 2nd half of the 13th century, was found during archaeological research in a fishing village in Gdańsk. A piece of a wooden outer board of an instrument — probably of a nyckelharpa — from Wolin, can be dated to the 3rd quarter of the 13th century. A gittern of a small size comes from the layerings of the 15th century Elbląg, whereas two other instruments classified as vielles were obtained in the course of archaeological research. One of them comes from 14th century Elbląg, the other one, dated to the 16th century, was found during excavation works in Płock. The greatest number of wooden instruments — from the areas which were in the closest vicinity to the Piast reign — was found on the territory of Ruthenia, especially in Veliky Novgorod. The shape of an object found at Ostrów Lednicki and its detailed examination supported by the material from excavation works permitted the suggestion that this is a part of a wooden stringed instrument. It could probably be a peghead headstock of a rebec’s neck, an instrument where the strings were rubbed with the bow. The reconstructed instrument from Lednica was built from two pieces of wood. The headstock plate, the neck and the corpus were made from one piece, and the soundbox, which was cut into the corpus, was covered with an outer board. During the reconstruction of the complete, probable original look of the instrument, several small but legible signals, visible on the described piece, were taken into consideration. The state of preservation fostered the moderately correct reconstruction of the upper part of the instrument. The fracture of the neck appeared just at the horizontal axis of an object, while the partially preserved upper part of a headstock allowed one to line out a line which gave it a full shape. A very small part of a neck survived, but it was long enough to adjust the proportions. Fortunately, the presence of a small transverse cut suggested the point of the fixing and glueing of the outer board. At the point of transition from a headstock into the neck there are traces which allow one to conclude where a fixing for hanging (?) an instrument was placed. Two holes and a fragment of a third one preserved in the subcordate part formed a basis for drawing conclusions about the number of strings and the arrangement of the string pegs. The traces of the cuts on a small transverse bump-fret (a nut) constituted a clue concerning the number of strings and their distance over the neck. The angle created by the headstock and the preserved piece of the neck, as well as the location of a fret, allowed one to roughly work the further part of an instrument out. A subtle but legible indentation at the neck, marked the fixing point of the outer board of a corpus. The reconstructed instrument was equipped with a flat bridge, and strings from sheep intestines were prepared. The rebec reached 46 cm in length, and at the widest point it was 10 cm wide. A bow (length of 67 cm) was made from willow switch, whereas the string from horsehair. What is the significance of the small piece of a wooden object — found during research at the Lednica bridge abutment — for the inhabitants of Lednica? Who was it for and what was its role? We will probably never find this out. However, as a result of the research and discussions we can state that this is a piece of a peghead of a wooden stringed instrument. It could be a part of a gusle (as generally understood, stringed instruments), maybe of a rebec, possibly of a gudok. The name of the find is certainly significant for musicologists, historians who focus on musical instruments, or music theorists; however, for those who conduct research at Ostrów Lednicki and study the gord which was established there, the identification of an instrument itself is the most relevant. It is important that we can say that at the time when the gord with sacred places was functioning at Ostrów Lednicki, there were musicians who were playing not only liturgical music but certainly secular music too.
    Źródło:
    Studia Lednickie; 2019, 18; 151-178
    0860-7893
    2353-7906
    Pojawia się w:
    Studia Lednickie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czego o portatywie i pozytywie historyk sztuki nie wie, a co wiedzieć powinien
    What art historians do not know but should know about portative organ and positive organ
    Autorzy:
    Grajewski, Czesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1068201.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    portatyw
    pozytyw
    instrumenty muzyczne
    malarstwo
    portative organ
    musical instruments
    painting
    Opis:
    Autor opisuje pokrótce historię i zastosowanie w muzyce dwóch instrumentów organowych: portatywu i pozytywu. Ukazuje różnicę w budowie między nimi i charakterystyczne cechy, które pozwalają zidentyfikować oba typy w dawnym malarstwie. Ważną cechą obu instrumentów jest ułożenie piszczałek. Na obrazach widzimy dwie możliwości: od lewej do prawej wysokość piszczałek może się zmniejszyć lub zwiększyć. Właściwe przedstawienie pokazałoby (zawsze) malejący rząd piszczałek od lewej do prawej.
    The author briefly describes the history and use in music of two organ-type instruments: a portative organ and a positive organ. He shows the difference in construction between the two and the characteristic features that allow to identify both types in old painting. An important feature of both instruments is the arrangement of the pipes. In the paintings we can see two possibilities: from the left to the right side, the height of the pipes may decrease or increase. An accurate depiction would (always) show the pipe row decreasing from left to right.
    Źródło:
    Artifex Novus; 2019, 3; 130-143
    2544-5014
    Pojawia się w:
    Artifex Novus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Do zagadnienia „niemych skrzypiec”
    Concerning the ‘mute violin’
    Autorzy:
    Kołt, Malwina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28408358.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    instrumenty muzyczne
    skrzypce
    nieme skrzypce
    skrzypcowa praktyka wykonawcza
    music instruments
    violin
    'mute violin'
    violin performance practice
    Opis:
    Historię instrumentów muzycznych tworzą nie tylko ich „klasyczne” rodzaje wykorzystywane w podstawowej praktyce muzycznej, lecz także instrumenty eksperymentalne powstające w wyniku poszukiwań nowych konstrukcji, nowych brzmień. Osobną grupę stanowią także specjalne instrumenty do ćwiczeń, służące rozwojowi techniki manualnej, na których, dzięki ich cichemu brzmieniu, można było grać nie przeszkadzając otoczeniu. Należą do nich przede wszystkim tzw. „nieme skrzypce”, którym poświęcony jest niniejszy artykuł. Wbrew nazwie nie są one „nieme”, można na nich uzyskać słyszalne, chociaż ciche dźwięki, co pozwala na ćwiczenie nie tylko techniki palcowania, ale też poprawnej intonacji. Tekst ten poświęcony jest wielości rozwiązań konstrukcyjnych, jakie rozwinęły się w różnych ośrodkach lutniczych wytwarzających ten instrument. „Nieme skrzypce” cieszyły się stosunkowo niedużym zainteresowaniem muzyków, a używanie tego instrumentu ograniczyło rozpowszechnienie skrzypcowych tłumików.
    The history of music instruments is co-created not only by their ‘classic’ varieties used in everyday music practice, but also by experimental instruments built as a result of exploring new types of construction and sound. A separate group is made up of special training instruments that develop the hand technique. Thanks to their quiet sound, they could be played without disturbing the neighbours. This paper is dedicated to the so-called ‘mute violin’, a model member of this category. Contrary to the name, it produces audible though quiet sounds, which makes it possible to practise not just fingering technique, but also correct intonation. I discuss the numerous types of construction applied in different violin making centres. The ‘mute violin’ attracted relatively little interest in musicians, and the popularisation of violin mutes limited the use of this special instrument.
    Źródło:
    Muzyka; 2019, 64, 2; 125-140
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Antymuzyka i antyinstrumenty w tradycji kulturowej ziem polskich
    Anti-music and Anti-instruments in the Cultural Tradition of Poland
    Autorzy:
    Przerembski, Zbigniew Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26731700.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    kultura ludowa
    zwyczaje i obrzędy ludowe
    folklor
    muzyka ludowa
    ludowe instrumenty muzyczne
    folk culture
    folk customs and rituals
    folklore
    folk music
    folk music instruments
    Opis:
    W tradycji muzycznej należącej do jej niepisanego nurtu, przekazywanego międzypokoleniowo, w relacji mistrz – uczeń, bez pośrednictwa pisma (zwłaszcza nutowego), oprócz manifestacji dźwiękowych mieszczących się w szeroko pojętym zakresie muzyki, istniało zjawisko określane mianem antymuzyki, rozbrzmiewającej zazwyczaj podczas różnego rodzaju rytuałów przejścia. Antymuzyka zawiera się w szerszym pojęciu wrzawy obrzędowej, rozumianej jako aktywność akustyczna inicjowana w celu apotropaicznym. Stanowi ona odwrotny biegun zjawisk dźwiękowych, które konwencjonalnie przyjęło się uważać za muzykę, stanowiąc wobec niej swego rodzaju opozycję. Antymuzyka związana jest w kulturze tradycyjnej z czasem obrzędowym, będącym odwróceniem czasu „normalnego”, nieobrzędowego. W kulturze polskiej i europejskiej (ale też innych kontynentów) od wieków utrzymywało się przekonanie, że różnego rodzaju głośne manifestacje akustyczne należą do szerokiego spektrum zabiegów ochronnych przeciwko złym mocom, które, jak wierzono, miały wykazywać wzmożoną aktywność w czasie i miejscach interpretowanych w etnologii i antropologii kulturowej jako graniczne, przejściowe, znamienne zawieszeniem dotychczasowego porządku, powrotem do pierwotnego chaosu i otwarciem kontaktu z zaświatami. Obrzędowa wrzawa mogła też być wzniecana podczas sprawowania różnych zwyczajów i obrzędów cyklu rocznego, m.in. kolędowania, rytuałów zapustnych, śródpościa, wielkopostnych, wielkanocnych, wiosennych, sobótkowych, dożynkowych czy zaduszkowych. W cyklu ludzkiego życia przejściowe były: czas narodzin, inicjacja seksualna, ślub, zgon. Za miejsca przejścia uważano lokalne granice, rozstaje dróg, ale też pustkowia, cmentarze, wzgórza czy duże drzewa. Wrzawa obrzędowa, antymuzyka może mieć postać wokalną lub instrumentalną, a częściej quasiinstrumentalną, z użyciem narzędzi dźwiękowych czy nawet różnych przypadkowych przedmiotów antyinstrumentów, a także antyinstrumentów, będących parodią czy zaprzeczeniem „normalnych” instrumentów. Należały do nich przede wszystkim diabelskie skrzypce i burczybas.
    Apart from sonic manifestations belonging to the sphere of music as broadly conceived, the musical tradition transmitted orally through the generations from master to pupil, without the agency of writing (and music notation in particular), also comprises a phenomenon referred to as anti-music, usually performed during various rites of passage. Anti-music is part of the wider notion of ritual noise, conceived as acoustic activity initiated for apotropaic purposes. It is poles apart from those sonic phenomena conventionally regarded as music. In traditional culture, anti-music is associated with ritual time, which constitutes a reversal of ‘ordinary’ non-ritual time. For centuries, in Polish and European culture (and also that of other continents), there was a conviction that various loud sonic manifestations belonged to the broad spectrum of means for protecting people against evil forces, which were supposedly more active in places and times which cultural ethnology and anthropology interpret as borderline or transitional, distinguished by the suspension of the previously existing order, a return to primaeval chaos and an opening-up of contact with the otherworld. Ritual noise could also be a part of various customs and rites belonging to the annual cycle, such as carolling, Mardi Gras, mid-Lent, Easter and spring celebrations, Midsummer Night, harvest festivals and All Souls’ Day. Within the cycle of human life, rites of passage were associated with birth, sexual initiation, marriage and death. The places considered as points of transition included local boundaries and crossroads, but also wildernesses, graveyards, hills and big trees. Ritual noise or anti-music can take vocal, instrumental or, more frequently, quasi-instrumental forms, using various sound-producing tools or even random objects, as well as anti-instruments, which are a parody and a contradiction of ‘normal’ instruments. Such anti-instruments include, first and foremost, the so-called devil’s fiddle and the Kashubian friction drum called the burczybas.
    Źródło:
    Muzyka; 2021, 66, 2; 121-140
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Realizm dźwiękowy i muzyczny w grach wideo o kontekście historycznym
    Sonic and musical realism in historical games
    Autorzy:
    Pietruszewski, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28642865.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    realizm w grach
    gry historyczne
    muzyka historyczna
    historyczne instrumenty muzyczne
    collaborative learning
    STEM skills
    game jams
    video games
    Opis:
    Muzyka i dźwięk w  grach wideo o  kontekście historycznym w  znacznej części bazują na memicznych skojarzeniach świadomości zbiorowej. O ile konteksty realizmu wizualnego i narracyjnego są dobrze przebadane, o  tyle kwestia realizmu dźwiękowego gier historycznych wymaga głębszej analizy. Artykuł próbuje dać odpowiedź na następujące pytania: jak mocno warstwa muzyki zbliża gracza do rzeczywistej muzyki okresu historycznego, w którym toczy się akcja gry? Jakie zabiegi dźwiękowe decydują o tym, iż przeciętny gracz jest w stanie rozpoznać ścieżkę dźwiękową z punktu widzenia historycznego i geograficznego? W tekście przyglądam się zagadnieniu pod kątem użycia w grach form muzycznych zgodnych z daną epoką historyczną oraz w odniesieniu do instrumentarium historycznego i ulokowania geograficznego. Świadome wyważanie tych elementów przez twórców przyczynia się do głębszego zanurzenia gracza w epoce i miejscach, w których toczy się rozgrywka. Tym samym należy do elementów potęgujących immersję.
    Music and sound in historical games are largely based on memic associations of collective consciousness. While the contexts of visual and narrative realism are already quite well researched, the issue of the audio realism of historical games is one that requires more thorough analysis. The article tries to ponder the following questions: how closely does the sound layer bring a player to the real music of the historical period in which the game takes place? What sound “tricks” determine the phenomenon of an average player being able to recognize and associate the soundtrack from a geohistorical point of view? In the text, I take the issue under scrutiny in terms of musical forms usage in games aligned with a given historical phase as well as in relation to period instruments and geographic location. Creators’ well-balancing with these elements contributes to a deeper im-mersion of the player in the era and location in which the game takes place. Thus, it is one of the immersion enhancing elements.
    Źródło:
    Homo Ludens; 2022, 1(15); 155-175
    2080-4555
    Pojawia się w:
    Homo Ludens
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Muzyka w działalności duszpasterskiej bazylianów w Rzeczypospolitej w XVIII wieku
    Music in the Basilian monks’ pastoral work in the 18th-century Polish-Lithuanian Commonwealth
    Autorzy:
    Lorens, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28408354.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    bazylianie
    kapela
    muzyka
    organy
    instrumenty muzyczne
    pieśni
    Basilian monks
    ensemble
    music
    organ
    music instruments
    songs
    Opis:
    Bazylianie angażowali się w pracę duszpasterską we własnych parafiach, pełnili posługę w sanktuariach licznie odwiedzanych  przez wiernych, a także prowadzili misje ludowe wśród ludności zamieszkującej teren wschodniej Rzeczypospolitej. W tej działalności ważną rolę pełniła muzyka, zarówno wokalna jak i instrumentalna. Bazylianie byli tymi, którzy do swych cerkwi wprowadzali muzykę instrumentalną, głównie organową. W drugiej połowie XVIII w. instrument ten był coraz częściej spotykany w świątyniach unickich. Z przeprowadzonej analizy wynika, że organy częściej występowały w klasztorach prowincji litewskiej, zwłaszcza w ośrodkach miejskich oraz położonych na Litwie, Wołyniu, w eparchii chełmskiej. Rzadziej wprowadzano organy do cerkwi bazyliańskich położonych w południowo-wschodniej Rzeczypospolitej: w województwie ruskim i podolskim. Oprócz organów na wyposażeniu cerkwi były instrumenty dęte i strunowe, używane przeważnie przy okazji odpustów. Przy monasterach utrzymywano kapele wokalno-instrumentalne. W XVIII w. działały one przy co najmniej sześciu klasztorach (Wilno, Chełm, Żyrowice, Poczajów, Uniów, Supraśl), zaś obecność instrumentów muzycznych odnotowano w pięciu kolejnych placówkach (Zahorów, Humań, Biała, Buczacz, Boruny). Bazylianie korzystali także z usług kapeli funkcjonujących przy kościołach łacińskich czy prywatnych zespołów magnackich. Zakonnicy dbali o wykonywanie tradycyjnego śpiewu cerkiewnego. Jednak obok niego zaznajamiali wiernych z pieśniami i hymnami łacińskimi, które tłumaczyli na język polski lub ruski (ukraiński). Sami również byli autorami tekstów pieśni religijnych przeznaczonych na różne okazje. Muzyka stosowana w działalności duszpasterskiej bazylianów w XVIII w. łączyła tradycyjną muzykę cerkiewną z wpływami zachodniej muzyki barokowej. 
    The Basilian monks were responsible for pastoral work in their own parishes, served in sanctuaries visited by large numbers of the faithful, and conducted ‘folk missions’ among the populations in the eastern parts of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Music, both vocal and instrumental, played an eminent role in their activities. They were the ones who introduced instrumental (mainly organ) music in the Eastern (Uniate) Church. In the 2nd half of the 18th century, the instrument was more and more frequently to be found in Uniate churches. Analyses prove that the organ was used in monasteries of the Lithuanian province, especially in cities and in Lithuania, Volhynia as well as the Chełm Eparchy. It was introduced less frequently in the southeast of the Commonwealth – the Ruthenian and Podolian provinces. Apart from the organ, the churches also had wind and string instruments at their disposal, but the latter were mostly used during parish feasts related to indulgencies. Monasteries had their vocal-instrumental ensembles. In the 18th century, they performed music in at least six of them (Vilnius, Chełm, Zhyrovichy, Pochaiv, Univ, Supraśl), while the presence of music instruments is recorded for five others (Zahorów, Uman, Biała, Buchach, and Baruny). The monks also used the services of ensembles established in Roman Catholic churches or at aristocratic houses. They cultivated traditional Eastern church singing, but at the same time familiarised the faithful with Latin songs and hymns translated into Polish or Ruthenian (Ukrainian). The monks themselves also wrote texts of religious songs for various occasions. The compositions applied by 18th-century Basilian monks in their pastoral work combined elements of traditional Eastern Church music with influences from Western Baroque music.
    Źródło:
    Muzyka; 2019, 64, 2; 49-69
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kosmogoniczne źródła muzyki w kontekście autoklasyfikacji tradycyjnych instrumentów muzycznych Hucułów. Nowa perspektywa analizy
    Cosmogonic sources of music in the context of the self- classification of traditional Hutsul musical instruments. A new perspective of analysis
    Autorzy:
    Cząstka-Kłapyta, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/18104661.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    tradition
    musical instruments
    sound
    cosmogony
    classification
    magic
    folk beliefs
    myth
    tradycja
    instrumenty muzyczne
    dźwięk, kosmogonia
    klasyfikacja
    magia
    wierzenia ludowe
    mit
    Opis:
    W tradycji huculskiej instrumenty muzyczne dzielą się na dwie kategorie: boże i diabelskie. Podział ten stanowi punkt wyjścia do wielopłaszczyznowej analizy źródeł i wytworów muzyki ludowej. Refleksje badawcze dotyczą próby zrekonstruowania pierwotnego zamysłu konstrukcyjnego twórcy instrumentu, uzasadnienia wyboru odpowiedniego tworzywa instrumentu i sposobu wykorzystania jego właściwości brzmieniowych. Kluczowe dla rozważań jest dokładne prześledzenie tych jakości w różnych kontekstach wykonawczych w związku z archaicznym światopoglądem wierzeniowym, który odwołuje się do kosmogonii (mitu), czyli relacji łączących człowieka z naturą (makrokosmosem) i z jego uświadomionym umuzycznionym mikrokosmosem. W artykule podjęta została próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób te relacje odzwierciedlają się w formie, materii, jakościach dźwiękowych, wykonawstwie muzycznym obu grup instrumentów.
    The Hutsul tradition divides musical instruments into two categories: the divine and the devilish ones. This classification serves as a starting point for a multifaceted analysis of the sources and products of traditional music. The analysis concerns various factors, including an attempt to reconstruct the original design idea of the instrument’s creator, the choice of material for the instrument, and the way in which its sound properties are used. Of key importance to these considerations is a thorough analysis of these qualities in various performance contexts, in relation to the archaic belief worldview that refers to cosmogony (myth), i.e. the relationship between man and nature (macrocosm) and with his conscious musicalized microcosm. The article addresses the issue of how these relationships are reflected in the form, matter, sound qualities, and the musical performance of both groups of instruments.
    Źródło:
    Łódzkie Studia Etnograficzne; 2023, 62; 217-236
    2450-5544
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Etnograficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Znaczenie muzyki kościelnej w historii Kościoła
    The Importance of Church Music in the History of the Church
    Autorzy:
    Tyrała, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1038515.pdf
    Data publikacji:
    2020-02-11
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    muzyka kościelna
    liturgia
    znaczenie w historii
    Kościół
    chorał gregoriański
    polifonia dawna i współczesna
    śpiew wiernych
    instrumenty muzyczne w celebrowanej liturgii
    Church music
    liturgy
    historical importance
    the Church
    Gregorian chant
    past and modern polyphony
    singing at church
    musical instruments in liturgy
    Opis:
    Jeśli spojrzymy na wieki istnienia Kościoła, to od samego początku dostrzeżemy prawdę o tym, że on nie mówił, ale śpiewał swoją modlitwę – najpierw psalmami, następnie usystematyzował ją w doskonały sposób w chorale gregoriańskim, kolejno pojawiła się polifonia. W pewnym momencie dopuszczono do liturgii organy oraz inne instrumenty. Dopiero w XX w. do liturgii wprowadzono w sposób oficjalny śpiew wiernych podczas liturgicznych celebracji. Przez przeszło 2000 lat istnienia chrześcijaństwa ten muzyczny język był niezwykle bogaty i różnorodny, jak to zostało przedstawione w poniższym artykule. Zawsze też należy się wszystkim zatroskanym o kształt i jakość muzycznej szaty liturgii wdzięczność. Dlatego słowa na zakończenie nowej instrukcji Episkopatu Polski o muzyce są bardzo wymownym sygnałem do dbałości o jej jakość: „biskupi wyrażają wdzięczność wszystkim zatroskanym o wysoki poziom muzyki kościelnej. Zobowiązują do zapoznania się z treścią instrukcji oraz starannego jej przestrzegania wszystkich odpowiedzialnych za muzykę kościelną w Polsce, w tym szczególnie duszpasterzy, organistów, katechetów, dyrygentów zespołów śpiewaczych i instrumentalnych, członków chórów kościelnych, kompozytorów. Równocześnie zachęcają do twórczej współpracy wszystkich, dla których piękno liturgii jest nadrzędną ideą artystycznej działalności” (II IEP 65). Ważne jest zatem nie tylko oddziaływanie i znaczenie muzyki w Kościele dzisiaj i w historii, stanowi ono także wyzwanie dla przyszłych pokoleń chrześcijan.
    If we take a look at the centuries-long history of the Church, we will see the truth that she did not speak, but sang her prayer from the very beginning. First, there were psalms, then systematized in a perfect way in the Gregorian chanting, succeeded by polyphony. At one point, organs were admitted to the liturgy by Church authorities along with other instruments. It was only in the twentieth century that singing of the faithful was officially introduced to the liturgy. For more than 2000 years of its existence, the Christian musical language was extremely rich and diverse, as shown in this article. Moreover, we should be eternally grateful to all those who care about the shape and quality of the musical liturgical garment. Therefore, the final words of the new Polish Episcopate Instruction on music are a very meaningful signal of care for its high level: “the bishops express their gratitude to all those concerned about the high quality of church music. They oblige all those responsible for church music in Poland, especially priests, organists, catechists, conductors of singing and instrumental ensembles, members of church choirs, and composers to familiarize themselves with the contents of the Instruction and to carefully observe it. At the same time they encourage creative cooperation of all those for whom the beauty of the liturgy is the overriding idea of artistic activity” (II IEP 65). So not only is the impact and significance of music in the Church important today and throughout history, but it is also a challenge for future generations of Christians.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2019, 24, 1; 71-104
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mojżesz i srebrne trąbki Izraelitów (Lb 10, 1-10)
    Moses and the silver trumpets of the Israelites
    Autorzy:
    Kubies, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30150137.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Moses
    The Book of Numbers
    trumpet
    musical instruments in the Bible
    instrumenty muzyczne w Biblii
    Księga Liczb
    Mojżesz
    trąbka
    Opis:
    W niniejszym artykule fragment z Księgi Liczb - Lb 10, 1-10, w którym Mojżesz otrzymuje polecenie wykonania dwóch trąbek [חֲצֹצְרָה] ze srebra, został ukazany w perspektywie badawczej uwzględniającej przede wszystkim konteksty biblijny i historyczny, a także archeo-muzykologiczny. W przeciwieństwie do zmitologizowanych relacji pochodzących z różnych obszarów Śródziemnomorza na temat wynalazców/ pierwszych konstruktorów instrumentów muzycznych, fragment ten zawiera oryginalne ujęcie genezy aerofonu (Lb 10, 1-2). Ze względu na skromne możliwości melodyczne trąbki ḥǎṣōṣěrâ, podobnie jak ich egipskie pierwowzory šnb, nie były instrumentami muzycznymi sensu stricto. Zazwyczaj posługiwali się nimi kapłani wywodzący się od Aarona oraz lewici. W Lb 10, 2-10 znalazły się historycznie wiarygodne informacje technologiczne (Lb 10, 2) oraz rozwinięty profil użytkowy aerofonu (Lb 10, 2-10), który w dużym stopniu odzwierciedla przywoływany materiał porównawczy ze Starego Testamentu (działania wojenne, sakralne uroczystości w Jerozolimie).
    In this article a fragment from the Book of Numbers - Numbers 10:1-10, in which Moses is ordered to make two silver trumpets [חֲצֹצְרָה], has been shown in the research perspective, taking into account, above all, the biblical and historical contexts, as well as archaeo-musicological one. Contrary to the mythologized stories about inventors/ first builders of musical instruments from various areas of the Mediterranean Sea, this fragment contains an original account of the origin of the aerophone (Numbers 10:1-2). Due to their limited melodic capabilities, the ḥǎṣōṣěrâ trumpets, like their Egyptian šnb prototypes, were not musical instruments in the strict sense. They were usually used by priests descended from Aaron and the Levites. Numbers 10:2-10 includes historically reliable technological data (Numbers 10:2) and a developed usage profile of the aerophone (Lb 10:2-10), which is largely reflected in the referenced comparative material from the Old Testament (warfare, sacral celebrations in Jerusalem).
    Źródło:
    Analecta Cracoviensia; 2023, 55; 111-147
    2391-6842
    0209-0864
    Pojawia się w:
    Analecta Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tim Shephard, Sanna Raninen, Serenella Sessini, Laura Ştefănescu, „Music in the Art of Renaissance Italy, 1420‒1540”, London–Turnhout: Harvey Miller Publishers, 2020, ss. 408. ISBN 978-1-912554-02-7
    Autorzy:
    Grabiec, Dominika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/25806605.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    ikonografia muzyczna
    muzyka renesansowa
    sztuka renesansowa
    muzyka we Włoszech
    sztuka włoska
    instrumenty muzyczne
    muzyka aniołów
    music iconography
    Renaissance music
    Renaissance art
    music in Italy
    Italian art
    musical instruments
    music of angels
    Opis:
    Artykuł dotyczy książki Music in the Art of Renaissance Italy 1420‒1540 autorstwa Tima Shepharda, Sanny Raninen, Serenelli Sessini i Laury Ştefănescu (Brepols 2020), poświęconej ikonografii muzycznej oraz muzyce w okresie renesansu we Włoszech. Jego celem jest prezentacja polskiemu czytelnikowi treści poszczególnych rozdziałów i zwrócenie uwagi na najważniejsze wątki i problemy poruszane przez autorów, a także na ciekawe ujęcie metodologiczne, które pozwoliło autorom spojrzeć na znane już tematy i dzieła z nowej perspektywy i ukazać je w szerokim kontekście kulturowym.    
    The article concerns the book Music in the Art of Renaissance Italy 1420‒1540 by Tim Shephard, Sanna Raninen, Serenella Sessini and Laura Ştefănescu (Brepols 2020), devoted to music iconography and music during the Renaissance in Italy. Its purpose is to present the content of individual chapters to the Polish reader and draw attention to the most important threads and problems raised by the authors, as well as to an interesting methodological approach that allowed the authors to look at already known topics and works from a new perspective and show them in a broad cultural context.
    Źródło:
    Muzyka; 2022, 67, 4; 165-172
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sonosfera nieba. Krótkie studium historyczno-ikonograficzne trzech obrazów tablicowych Hansa Memlinga z Koninklijk Museum voor Schone Kunsten w Antwerpii
    The sonosphere of the Heavens. A brief study of the history and iconography of three panel paintings by Hans Memling on display in the Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerp
    Autorzy:
    Kubies, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28408920.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Hans Memling
    ikonografia muzyczna
    instrumenty muzyczne
    muzyka średniowieczna
    music iconography
    music instruments
    medieval music
    Opis:
    Niniejsze studium składa się z dwóch części. Pierwszą stanowi wielokontekstowe wprowadzenie historyczne pozwalające na pełniejszą percepcję niezachowanego w całości dzieła wykonanego przez Hansa Memlinga (ok. 1435–94) i jego warsztat. W drugiej podjęto zarówno próbę uchwycenia sensu treści trzech tablic antwerpskich, jak i próbę dotarcia do źródeł ideowych wizji rzeczywistości pozaempirycznej z owych tablic. Obrazy tworzące niegdyś najprawdopodobniej najwyższą strefę poliptyku maryjnego, pochodzą z benedyktyńskiego klasztoru Santa María la Real w Nájera (Hiszpania). Najwcześniejszym i zarazem jedynym dokumentem, poza samymi obrazami (elementy heraldyczne na szatach aniołów), poświadczającym bezpośredni związek tablic z klasztorem w Nájera jest dziennik podróżny Gaspara Melchora de Jovellanos (1744–1811). Zanotowano w nim m.in., iż w klasztorze oprócz „tryptyku” antwerpskiego znajdowała się tablica ukazującą Wniebowzięcie Marii oraz inne z wizerunkami czterech świętych oraz dwóch apostołów. Tablice z Koninklijk Museum voor Schone Kunsten w Antwerpii przedstawiają Chrystusa pośród aniołów-muzyków. W realizacji centralnej figury zauważalne są analogie ikonograficzne do postaci Boga/ Chrystusa z Ołtarza Gandawskiego (Gandawa, Sint-Baafskathedraal, 1432) Huberta i Jana van Eyck oraz Chrystusa z Tryptyku Braque (Paryż, Musée du Louvre, ok. 1452) Rogiera van der Weyden. Atrybuty Chrystusa - korona oraz kula z krzyżem, odnoszą się do Jego władzy nad światem i triumfu Kościoła. Aniołowie-muzycy wykazujący związki ikonograficzne z wcześniejszym malarstwem niderlandzkim przywodzą na myśl muzykę wokalną i instrumentalną XV w. Europy. Ich rozdysponowanie zdaje się być próbą ukazania hierarchizacji aparatu wykonawczego. Dwa tercety flankujące Chrystusa zajmują najważniejsze miejsce, w dalszej kolejności plasują się muzycy grający na instrumentach głośnych (trzy trąbki i szałamaja) i cichych (psalterium, tubmaryna, lutnia, portatyw, harfa, fidel). Ta wielość i różnorodność instrumentów (a także śpiewacy) ma oddawać splendor nieba, jednego z wymiarów wieczności. Muzyka wykonywana przez skrzydlate istoty musi być także postrzegana w kontekście treści centralnej tablicy poliptyku (Wniebowzięcie Marii) – towarzyszy peregrynacji Marii oraz Jej przyjęciu w niebie. Ze względu na rolę tradycji malarskiej w Niderlandach, gdzie w szczególny sposób uobecniało się oddziaływanie pewnych typów ikonograficzno-kompozycyjnych, w tablicach z Antwerpii w niewielkim stopniu zauważalne są autentyczne elementy ówczesnej praktyki wykonawczej w Brugii. Tercety posiadają przede wszystkim konotacje trynitarne (w muzyce wokalnej układ trzygłosowy dominował w pierwszej poł. XV w.). Instrumenty głośne, mające podkreślać ceremonialny charakter głównej części retabulum, nie są typowe dla zespołów alta cappella, ich dobór wynika zapewne z zastosowanej przez Memlinga zasady asymetrii treści muzycznych. Zasadnicze źródła ideowe tablic tkwią w teologii (niebo, krzyż), liturgii (szaty Chrystusa i aniołów-muzyków) i ikonografii (figura Chrystusa, aniołowie-muzycy, instrumentarium). Poza wyraźnym oddziaływaniem Ołtarza Gandawskiego (figura Chrystusa, ekspresja mimiczna śpiewaków), jako kluczowa jawi się Fontanna życia (Madryt, Museo Nacional del Prado; 1445/50) z kręgów Jana van Eyck. Najprawdopodobniej Hans Memling znał jej ikonografię (rysunki, relacja piśmienna/ ustna, ogląd bezpośredni?), gdyż w obrazach z Antwerpii przedstawił te same instrumenty ciche, w tym rzadko ukazywaną w malarstwie tablicowym XV w. tubmarynę.
    The present study consists of two parts. The first part is a multicontextual historical introduction offering the reader a more informed experience of a partially lost work of art by Hans Memling (c.1435–94) and his workshop. In the second part, the author attempts to grasp the meaning of the contents of the three Antwerp panels and to identify the ideological inspirations behind the metaphysical vision they display. The paintings, which probably constituted the top section of a Marian polyptych, come from the Benedictine monastery of Santa María la Real in Nájera (Spain). Apart from the paintings themselves (heraldic elements on the angels’ attire), the earliest and in fact the only surviving evidence linking the panels directly to the Nájera monastery is the travel diary of Gaspar Melchor de Jovellanos (1744–1811). In the diary, the author recorded the fact that, in addition to the ‘triptych’ now preserved in Antwerp, the monastery was in possession of a panel showing The Assumption of Mary into Heaven and other panels with the effigies of four saints and two apostles.  The panels on display in the Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerp present Christ surrounded by angel musicians. In the manner in which the central figure is presented, we find iconographic analogies with the figure of God/Christ in the Ghent Altarpiece (Ghent, Sint-Baafskathedraal; 1432) by Hubert and Jan van Eyck, and Christ in the Braque Triptych (Paris, Musée du Louvre; c.1452) by Rogier van der Weyden. Christ’s attributes, a crown and a sphere with a cross, allude to His power over the world and the triumph of the Church. The angel musicians, bearing iconographic similarities to earlier Netherlandish art, bring to mind European vocal and instrumental music of the fifteenth century. The way they are deployed in the paintings seems to reflect an attempt to represent the hierarchy of the performance apparatus. The most important place is occupied by three trios flanking Christ; the next groups in order of importance are musicians playing loud instruments (three trumpets and a shawm) and soft instruments (psaltery, tromba marina, lute, portative organ, harp, vielle). This multitude and variety of instruments, as well as the presence of singers, is intended to express the splendour of the Heavens – a dimension of Eternity. The music performed by winged creatures must also be interpreted in the context of the central panel of the polyptych (The Assumption of Mary into Heaven) as an accompaniment to Mary’s peregrination and Her reception in Heaven. Due to the influence of the Dutch painting tradition, in which some types of iconographic composition were particularly prominent, in the panels from Antwerp we see very few authentic elements of the performance practice in Bruges at that time. The trios possess primarily Trinitarian connotations (in vocal music, three-part arrangements were prevalent during the first half of the fifteenth century). The loud instruments, intended to emphasise the ceremonial character of the central part of the retable, are not typical of alta cappella ensembles, and their selection probably results from the principle of the asymmetry of musical content applied by Memling.  The fundamental ideas behind the panels are rooted in theology (Heaven, the Cross), liturgy (the attire of Christ and of the angel musicians) and iconography (the figure of Christ, the angel musicians, the instruments). Apart from the evident influence of the Ghent Altarpiece (the figure of Christ, the singers’ facial expressions), a crucial inspiration would seem to be The Fountain of Life (Madrid, Museo Nacional del Prado; 1445/50) by the circle of Jan van Eyck. In all probability, Hans Memling was familiar with the iconography of that painting (from drawings, written/spoken accounts, direct experience?), because in the paintings from Antwerp we see the same soft instruments, including the tromba marina, rarely depicted in fifteenth-century panel paintings.
    Źródło:
    Muzyka; 2018, 63, 1; 3-28
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bizantyńsko-ruskie sceny Naigrawania w kolegiacie w Wiślicy oraz w kaplicy Świętej Trójcy na Zamku Królewskim w Lublinie w świetle aktualnych badań i interpretacji
    The Ruthenian-Byzantine Scenes of the Mocking of Jesus at the Wiślica Collegiate Church and the Holy Trinity Chapel at Lublin’s Royal Castle, in the Light of Research and Interpretations to Date
    Autorzy:
    Grabiec, Dominika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28881826.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    sceny Naigrawania
    freski bizantyńsko-ruskie
    Kaplica Świętej Trójcy w Lublinie
    Zamek Królewski w Lublinie
    kolegiata w Wiślicy
    średniowieczne instrumenty muzyczne
    ikonografia muzyczna
    Mocking scenes
    Ruthenian-Byzantine frescoes
    Holy Trinity Chapel in Lublin
    Royal Castle in Lublin
    Collegiate in Wiślica
    medieval musical instruments
    musical iconography
    Opis:
    Freski bizantyńsko-ruskie w Kaplicy Świętej Trójcy na Zamku Królewskim w Lublinie oraz w kolegiacie Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Wiślicy były już przedmiotem licznych studiów. Malowidła te zostały ufundowane przez króla Polski, Władysława Jagiełłę, pod koniec XIV w. (Wiślica) i na początku XV w. (Lublin, 1418 r.), jako jedne z kilku zespołów malowideł w najważniejszych świątyniach kraju wykonanych w stylu wschodnim. Choć oryginalna kompozycja scen Naigrawania z motywami muzycznymi zachowanych w Wiślicy i Lublinie budziła od dawna zainteresowanie historyków sztuki i muzykologów, to nie zostały one do tej pory szczegółowo przebadane. Zazwyczaj poprzestawano na dosłownym odczytywaniu roli muzyków jako szyderców ogłuszających i wyszydzających Chrystusa kakofoniczną muzyką. Tymczasem nowe badania na temat bizantyńskich scen Naigrawania z motywami muzycznymi wskazują zupełnie inne kierunki interpretacji. Pierwsze przykłady bizantyjskich scen Naigrawania z motywami instrumentów muzycznych i tańca datowane są na przełom XI i XII wieku. Są to miniatury zdobiące bizantyńskie Ewangeliarze oraz ikony gruzińskiego mnicha zachowane w klasztorze św. Katarzyny na Synaju. Sama idea włączenia motywów muzycznych do narracji pasyjnej pojawiła się prawdopodobnie nieco wcześniej w kręgach artystów konstantynopolitańskich. Na początku XIII w. sceny takie znane były już w Gruzji (monastery w Timotesubani i Ozaani), natomiast pod koniec tego stulecia pojawiły się na Bałkanach, gdzie osiągnęły najpełniejszą, dojrzałą formę, ale także na franciszkańskim retabulum z Majorki. Wiek XIV i XV to okres ich szczególnej popularności na terenach dzisiejszej Serbii, Macedonii, Kosova, Grecji i Bułgarii. W XVI w. liczne kopie pojawiają się też w Rumunii i na Wołoszczyźnie. Najpóźniejsze malowidła datowane są na XVIII w. Polskie przykłady inspirowane były bałkańskimi malowidłami, choć dokładna analiza wskazuje na zastosowanie oryginalnych, unikatowych rozwiązań i nietypowego doboru instrumentów muzycznych, mogących odzwierciedlać lokalną kulturę muzyczną, bądź muzyków przebywających na dworze Jagiełły. W literaturze pojawiło się wiele bardzo zróżnicowanych propozycji interpretacji bałkańskich scen Naigrawania, m.in. w kontekście charivari, komedii dell’arte, czy dramatyzacji pasyjnych. Niektórzy badacze sugerowali ich związek z antycznymi rytuałami upokarzania jeńców, bądź z konkretnymi epizodami znieważania cesarzy i dostojników bizantyjskich prześmiewczymi tańcami i pieśniami. Próbowano również odczytywać je w kluczu biblijnym, w kontekście fragmentów odnoszących się do cierpienia sprawiedliwych. Najmocniej przemawiały jednak elementy antycznej ikonografii imperialnej oraz kompozycja nawiązująca do scen koronacji cesarskich. Wydaje się, że malarze i teologowie chcieli podkreślić w ten sposób królewską godność wyszydzonego Chrystusa, prawdziwego Króla Żydowskiego i Mesjasza. Elementy muzyczne miały ewokować ceremonie dworskie, ale także Psalmy wzywające do gry, śpiewu i tańca na cześć Pana, Króla. Polskie malowidła z Wiślicy i Lublina wpisują się w bałkańską tradycję i są interesującym przykładem jej odległych oddziaływań, a także przekształceń jakie dokonywały się na peryferiach.   
    The Ruthenian-Byzantine frescos found in the Holy Trinity Chapel at Lublin’s Royal Castle and the Collegiate Church of the Nativity of the Blessed Virgin Mary in Wiślica have already been the subject of numerous studies. Funded by Polish king Władysław II Jagiełło late in the 14th c. (Wiślica) and in the early 15th c. (Lublin, 1418), they are one of several sets of Eastern-style paintings in Poland’s major churches. Even though the original composition of the scenes of the Mocking of Jesus in Wiślica and Lublin, with their musical motifs, has long attracted the interest of art historians and musicologists, those motifs have not been studied in detail so far. Scholars have usually limited themselves to a literal interpretation of the role of musicians as jeerers whose task is to deafen and deride Jesus with the cacophony of their music. However, the latest research into the Byzantine scenes of the Mocking of Jesus comprising musical motifs points to completely different directions of interpretation. The earliest such scenes, with depictions of music instruments and dance, dated to the turn of the 11th and 12th centuries, are found in the form of miniatures in Byzantine Books of the Gospels, and in icons by a Georgian monk preserved in St Catherine’s Monastery on Mount Sinai. The very idea of incorporating musical motifs into the Passion narrative had most likely appeared somewhat earlier among artists from Constantinople. Early in the 13th century such scenes were already known in Georgia (the monasteries in Timotesubani and Ozaani), while toward the end of the same century they can be found in the Balkans, where they attained their most developed, mature form, as well as in the Franciscan retabulum from Majorca. In the 14th and 15th centuries they were particularly popular in today’s Serbia, Macedonia, Kosovo, Greece, and Bulgaria. From the 16th century, numerous copies are found in Romania and Wallachia. The most recent such paintings are dated to the 18th century. The Polish works were inspired by those from the Balkans. However, detailed analysis reveals unique and original solutions, as well as an untypical choice of music instruments, which may reflect our local musical culture, or represent the musicians then active at King Jagiełło’s court. Literature of the subject offers many very different interpretations of the Balkan scenes of the Mocking of Jesus, among others, in the context of the charivari, commedia dell’arte, or Passion plays. Some scholars have suggested links to the ancient rituals of humiliating prisoners-of-war, or to historical instances of insulting Byzantine emperors and dignitaries with bantering dances and songs. The paintings have also been interpreted in Biblical contexts, namely, those that refer to the suffering of the just. Most convincing, however, are the elements of ancient imperial iconography and the indebtedness of the overall composition to scenes of emperors’ coronations. Through such references, painters and theologians seem to have aimed to emphasise the mocked Christ’s royal dignity as the true King of the Jews and Messiah. Musical elements were to bring to mind courtly ceremonies as well as the Psalms that invite the listeners to play, sing and dance in honour of the Lord and King. The Polish paintings from Wiślica and Lublin draw on the Balkan tradition and are an interesting example of influences from geographically remote areas as well as transformations taking place in the peripheral regions.
    Źródło:
    Muzyka; 2020, 65, 2; 147-177
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-20 z 20

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies