Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Pelcowa, Halina" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-12 z 12
    Tytuł:
    Słowa pogranicza (na materiale gwarowym wschodniej Lubelszczyzny)
    Слова пограниччя (На діалектному матеріалі Східної Люблінщини)
    Autorzy:
    Pelcowa, Halina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015579.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-13
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    лексема
    пограниччя
    говірки
    Люблінщина
    word
    Borderlands
    dialects
    the Lublin region
    słowo
    pogranicze
    gwary
    Lubelszczyzna
    Opis:
    Przedmiotem rozważań jest słownictwo usytuowane geograficznie, mentalnie i historycznie na obszarze Lubelszczyzny wschodniej, rozpatrywane w relacji nazwy do desygnatu i zmian cywilizacyjno-kulturowych wynikających z procesów globalizacyjnych. Są to: 1) nazwy genetycznie wschodniosłowiańskie, a więc wyrazy (lub ich znaczenia) pochodzenia ukraińskiego, białoruskiego; 2) „geograficzne dialektyzmy kresowe” wspólne dla gwar pogranicza wschodniego po obu stronach Bugu, przy czym wspólnota ta wynika wyłącznie z sąsiedztwa terytorialnego; 3) wyrazy funkcjonujące w świadomości językowej mieszkańców wsi jako przynależne do określonej nacji.
    Предметом дослідження є лексика, яка в географічному, ментальному та історичному вимірі пов’язана з територією східної Люблінщини; вона розглядається у відношенні до десигната і цивілізаційно-культурних змін, що випливають із глобалізаційних процесів. Сюди належать: 1) генетично східнослов’янські лексеми, тобто слова (або їхні значення) українського, білоруського походження; 2) георгафічні периферійні діалектизми, спільні для говорів східного пограниччя по обидва боки Західного Бугу, причому ця спільність пов’язана виключно із територіальним сусідством; 3) лексеми, що функціонують у мовній свідомості мешканців села як властиві окресленій нації.
    The study deals with the geographically, mentally and historically motivated vocabulary of the eastern part of the Lublin region as seen through the prism of the name-designatum relationship and the globalization-related civilization and cultural changes. The vocabulary includes: (1) names of East Slavic provenance, including words and their meanings of the Ukrainian and Belorussian origin; (2) geographically-restricted dialectal borderlands forms common for the formations of the Eastern Borderlands linguistic community alongside the Bug river; (3) words functioning in the villagers’ linguistic awareness of a given national community.
    Źródło:
    TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2020, 6, Numer Specjalny; 121-135
    1733-2249
    Pojawia się w:
    TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gwara w kontakcie – gwara w konflikcie
    Dialect in contact – dialect in conflict
    Autorzy:
    Pelcowa, Halina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/973205.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    dialect
    contact
    conflict
    linguistic awareness
    integration
    disintegration
    assessment
    gwara
    kontakt
    konflikt
    wartościowanie
    świadomość językowa
    integracja
    dezintegracja
    Opis:
    The article is concerned with the communicative function of a local dialect in the past and at present, i.e. in the rural reality after civilizational, social and cultural changes. The special emphasis is laid on the dialect assessment and how it functions in the awareness of its users and other inhabitants of the region as well as on creating social bonds of both integrative and disintegrative nature. When identifying the status of a local dialect in the modern rural reality we notice its clear ambivalence – from complete negation and associating it exclusively with the past to full acceptance. A local dialect can be an unnecessary burden but also an element of legacy, identity and a means of social and cultural remembrance.
    Przedmiotem artykułu jest zwrócenie uwagi na funkcję komunikacyjną gwary dawniej i obecnie w zmienionej cywilizacyjnie, społecznie i kulturowo rzeczywistości wiejskiej. Szczególny nacisk został położony na wartościowanie gwary, jej funkcjonowanie w świadomości użytkowników i innych mieszkańców regionu oraz w budowaniu więzi społecznych o charakterze integrującym i dezintegrującym. Wskazując na status gwary we współczesnej rzeczywistości wiejskiej, zauważamy jej wyraźną ambiwalentność – od całkowitej negacji i łączenia wyłącznie z przeszłością po pełną akceptację. Gwara może być niepotrzebnym balastem obciążającym, ale też elementem dziedzictwa, tożsamości oraz nośnikiem pamięci społecznej i kulturowej.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2017, 64; 233-245
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Hasło w słowniku gwarowym – problem metodologiczny współczesnej dialektologii
    The structure of a dialect dictionary entry – a methodological problem of contemporary dialectology
    Autorzy:
    Pelcowa, Halina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1854416.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-10
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    dictionary entry
    dialect
    dialect dictionary
    map
    illustration
    context
    qualifiers
    hasło słownikowe
    gwara
    słownik gwarowy
    mapa
    ilustracja
    kontekst
    kwalifikatory
    Opis:
    Przedmiotem rozważań są problemy metodologiczne związane z wartością naukową i poznawczą hasła słownikowego, rozpatrywane w aspekcie praktycznej użyteczności słowników gwarowych regionalnych i lokalnych oraz ich przydatności w dialogu pokoleń i promocji regionu. Istotą hasła słownikowego jest zarówno liczba i układ poszczególnych jego segmentów składowych, ich reprezentatywność i możliwość oddziaływania, jak i włączenie do słownika mapy i ilustracji, zarezerwowanych jeszcze do niedawna dla innych publikacji. Mapa i ilustracja powinny zostać wkomponowane w hasło, zgodnie z założeniem pozwalającym na pełne wykorzystanie informacji geograficznych, a jednocześnie na uchwycenie miejsca danego leksemu w strukturze gwarowej regionu z wszechstronną wizualizacją desygnatu.
    The issue under discussion concerns the methodological issues pertaining to the cognitive and scientific values of an entry in a dialect dictionary, viewed from the point of view of practical usefulness of dialectal, regional and local dictionaries and their practicality in a dialogue between generations and in the region’s promotion. The essence of the dictionary entry is the number and arrangement of its components, their representativeness and ability to exert influence; the dictionary contains also maps and illustrations, until recently reserved for other kinds of publications. In general, maps and illustrations should be part of an entry, providing geographic information, allowing at the same time to locate a lexeme in a region’s dialect structure and to arrive at its multifaceted visualisations. Keeping in mind its practicality, an entry should be provided with contextual information, using standardised and uniform spelling; it should also include the phonetic, morphological and syntactic peculiarities of a regional dialect. The qualifiers should point to the socially-determined status of a lexeme and form the basis for an entry’s interpretation in its chronological, social, cultural and civilisation-related dimensions.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2021, 14; 277-288
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Burka w ludowej interpretacji. Na przykładzie wypowiedzi mieszkańców wsi regionu lubelskiego
    Burka in Folk Interpretation. The Study Based on Field Recordings of Village Residents of the Lublin Region
    Autorzy:
    Pelcowa, Halina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1831379.pdf
    Data publikacji:
    2020-11-26
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    burka
    gwara
    słowo
    znaczenie
    Lubelszczyzna
    dialect
    word
    meaning
    the Lublin region
    Opis:
    Artykuł dotyczy słowa burka, a także form pokrewnych: burek, burczak, burczanka i burocha. Burka to w gwarach Lubelszczyzny nazwa wieloznaczna, określająca pięć pokrewnych desygnatów i notowana w pięciu różnych znaczeniach: 1) ‘okrycie wierzchnie z grubego, ciemnego sukna lub filcu, mające postać peleryny z kapturem, używane podczas podróży’, 2) ‘duża chusta wełniana w kratę, z frędzlami, zakładana przez kobiety na ramiona i na głowę’, 3) ‘ciepła spódnica wełniana’, 4) ‘wełniany lub lniany fartuch do pasa’, 5) ‘fartuch do pasa zakładany do pracy w polu i w gospodarstwie’. Układy terenowe zostały przedstawione na dołączonej mapie, a analizy językowe oparte na obserwacji zachowań językowych 800 osób w wieku 70–90 lat, mieszkańców 400 wsi Lubelszczyzny.
    The paper deals with the word burka and its synonyms: burek, burczak, burczanka i burocha. The word burka found in the Lublin dialects refers to five related designata, meaning: 1) ‘an overwear made of thick dark cloth or felt having the form of a cape worn during the travel’; 2) ‘a large checked woolen headscarf with fringes put by women over the head and shoulders’; 3) ‘warm woolen skirt’; 4) ‘woollen or linen waist apron’; 5) ‘work and farmhouse apron’. The map of the geographic boundaries of the linguistic forms discussed has been drawn on the basis of the linguistic usage collected from eight hundred 70–90 year old residents of 400 villages of the Lublin region.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2020, 68; 145-155
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wolność i niepodległość w systemie wartości mieszkańców wsi
    Freedom and independence in country dwellers’ value system
    Autorzy:
    Pelcowa, Halina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594139.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    wolność
    niepodległość
    wartość
    wartościowanie
    mieszkańcy wsi
    freedom
    independence
    value
    value judgement
    country dwellers
    Opis:
    Autorka przedstawia językowo-kulturowy obraz relacji aksjologicznych konceptualizowany na przykładzie dwóch pojęć: wolności i niepodległości, ściśle ze sobą zespolonych semantycznie i interpretacyjnie, z wyraźnie wyakcentowanym aspektem etycznym, politycznym i ideologicznym. Bazę materiałową stanowią wypowiedzi kilkudziesięciu osób – najstarszych mieszkańców wsi regionu lubelskiego. Jest to zatem obraz ludowego widzenia świata, z wyraźnie zaakcentowanym patriotyzmem i odpowiedzialnością za ojczyznę. Wolność i niepodległość, ujmowane jako sacrum, wpisują się w pojęcie służby, ofiary, obowiązku i historycznej powinności. Budowany od pokoleń obraz aksjologiczny obu pojęć opiera się na bagażu przeżyć osobistych jednostki i historycznych doświadczeń narodu.
    The author presents a linguistic and cultural picture of axiological messages conceptualised on the basis of the notions of freedom and independence. The two are closely connected at a semantic and interpretational level and have a clearly marked ethical, political and ideological dimension. The data have been gathered from the interviews with several people who are the oldest country dwellers from the Lublin region. As a result, the author obtains the folk perception of the world, where patriotism and responsibility for the country are much emphasised. Freedom and independence are treated as sacred and entail the notions of service, sacrifice, duty and historical responsibility. The axiological picture of freedom and independence is based upon one’s personal experience and national history.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2014, 60; 219-233
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pogranicze językowe i kulturowe polsko-wschodniosłowiańskie w obliczu tendencji globalizacyjnych (na materiale gwar Lubelszczyzny)
    The linguistic and cultural Polish-East Slavic borderlands in the context of globalization. A study based on dialect data of the Lublin region
    Autorzy:
    Pelcowa, Halina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594253.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    pogranicze
    język
    kultura
    globalizacja
    borderland
    language
    culture
    globalization
    Opis:
    Przedmiotem rozważań jest pogranicze językowe i kulturowe polsko-wschodniosłowiańskie rozpatrywane w aspekcie przeszłości i współczesności, z wyraźnie zarysowaną tożsamością regionalną, tendencjami globalizacyjnymi i aspektem świadomościowo-mentalnościowym mieszkańców wsi. Tak rozumiane pogranicze wpisuje się w globalizację i tożsamość lokalną z pojęciem małej ojczyzny oraz kultywowaniem tradycji regionu, sytuujących się w dwóch przeciwstawnych, a jednak wzajemnie spójnych przestrzeniach. Tworzą one nie tylko wąski obszar stykania się różnych odmian językowych i zjawisk kulturowych, ale i szeroki pas wzajemnych uwarunkowań współczesnych i historycznych, mających swoje odbicie w zachowaniach językowych najstarszych mieszkańców wsi, włączonych w nurt tendencji globalizacyjnych. Materiałem badawczym są wypowiedzi mieszkańców wsi regionu lubelskiego.
    The study deals with the Polish-East Slavic past and present linguistic and cultural borderlands as seen through the prism of the globalizing and localist tendencies shown by the village population of the Lublin region with its clearly defined rural regional identity and self-awareness. Associated with the idea of the so-called ‘little motherland’ and with the cultivation of the regional tradition, regional identity and self-awareness spans two opposing but coherent cultural spaces in which the different language varieties and cultural strands of the past and present are met and reflected in the language of the oldest villagers confronted with present day globalizing tendencies. This study is based on data recorded in villages of the Lublin region.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 263-275
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gwary Lubelszczyzny w ujęciu Władysława Kuraszkiewicza
    Dialects of the Lublin region presented by Władysław Kuraszkiewicz
    Autorzy:
    Pelcowa, Halina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1044672.pdf
    Data publikacji:
    2018-08-28
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    language
    Lublin region
    Kuraszkiewicz
    dialect
    Opis:
    The article is concerned with the state of the Lublin region dialects from the first half of the 20th century and their description made by Władysław Kuraszkiewicz in the monograph Dialectology. The overview of the dialects of the Lublin region from 1932. Kuraszkiewicz’s account has been confronted with later research and today’s state of dialectal diversification of the Lublin region. The multifaceted character of the linguistic analyses included in the monograph has been pointed out as well as the fact that they perform an important function in current dialectal research. They are still a source of inspiration and discovery of the ethnically, culturally and ethnographically complex linguistic diversification of the Lublin region.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2018, 25, 1; 253-262
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dawna rzeczywistość wiejska w językowo-kulturowym obrazie współczesnej wsi
    Old reality of the village in a linguistic and cultural view of contemporary village
    Autorzy:
    Pelcowa, Halina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/973237.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    język
    kultura
    wieś
    gwara
    zmiany
    language
    culture
    village
    dialect
    changes
    Opis:
    Przedmiotem rozważań jest wpisanie obrazu przeszłości wiejskiej w strukturę językową, obyczajową, kulturową i społeczną współczesnej wsi. Wypowiedzi gwarowe, stanowiące podstawę materiałową artykułu, są przykładem z jednej strony wyraźnego waloryzowania przeszłości, z drugiej jej porównania ze współczesnością na zasadzie równorzędności lub przeciwstawienia. Akcentowaniu przynależności przekazu do przeszłości towarzyszą temporalne wykładniki czasu, następstwo wydarzeń i kwalifikatory wartościujące, wpisane w opowieści o charakterze agrarnym, zabawowo-symbolicznym, religijnym, religijno-pogańskim i obyczajowo-zabobonnym. Wyraźnie zaznaczona opozycja „dawno – teraz” wskazuje nie tylko na powiązanie przekazu z dawnymi czasami, ale również wzmaga poczucie czasu i pozwala dostrzec zachodzące zmiany oraz wydobyć różnice kulturowe między wsią dawną a współczesną.
    The aim of the paper is to establish a link between the past of the village and the linguistic, cultural and social structure of the contemporary village. The dialect utterances used in the article as the speech material point to a heavy tendency to attach value judgements to the past, on the one hand, and to compare and contrast it with the present, on the other. The link with the past is expressed by temporal indicators of time, the sequence of events and evaluative qualificators embedded in the following types of stories: agrarian, folk, symbolic, religious, religious and pagan as well as cultural and superstitious. The clear-cut opposition between “previously – now” shows the connection with the old times and intensifies the notion of time and allows to notice the ongoing changes and identify cultural differences between the old and modern village.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2016, 63; 117-127
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tradycja lokalna i regionalna a globalizacja
    Local and regional tradition versus globalisation
    Autorzy:
    Pelcowa, Halina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2901506.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Opis:
    The aim of this paper is to discuss the problems connected with identity and tradition in the local and global aspect. The text is concerned with, firstly, how these two spheres interrelate at linguistic, cultural and mental levels in the rural and urban reality nowadays and, secondly, how to protect and promote what is local and regional in the globalised world. The relationship between modern globalisation tendencies and culturallinguistic legacy of a region boils down to the search for an answer to whether globalisation threatens the traditional system of values and the local identity of “little homeland” or rather upholds it and gives it a broader perspective for development as well as points to its didactic and integrative function. This is ensured by noticing a link between the local world and the global one – namely, tradition.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2017, 749, 10; 20-29
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Małgorzata Karwatowska, Leszek Tymiakin, Światy uczniowskie. Język. Media. Komuniakcja, Lublin 2014
    Małgorzata Karwatowska, Leszek Tymiakin, Światy uczniowskie. Język. Media. Komuniakcja (Student worlds. Language. Media. Communication), Lublin 2014
    Autorzy:
    Pelcowa, Halina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/3140065.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2017, 741, 2; 78-80
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Słowotwórstwo rzeczownika w gwarze Proboszczewic koło Płocka
    WORD FORMATION WITH REFERENCE TO NOUNS WITHIN THE DIALECT OF THE PROBOSZCZEWICE NEAR PŁOCK
    Autorzy:
    Świtała-Cheda, Mirosława
    Pelcowa, Halina
    Michalewski, Kazimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/books/43469347.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Opis:
    Dzięki podjętej problematyce monografia dobrze wpisuje się w najnowsze tendencje opisu gwar i ich relacji względem siebie, a także w stosunku do języka ogólnego. W dobie przemian społecznych i cywilizacyjnych oraz szybkiego zaniku gwar takie badania są potrzebą chwili i studium Mirosławy Świtały-Chedy realizuje te założenia z pełnym powodzeniem. Z recenzji prof. zw. dr hab. Haliny Pelcowej Opracowanie jest niezwykle wartościowym wkładem do wiedzy nie tylko o słowotwórstwie gwarowym, ale o słowotwórstwie polskim w ogóle. Dostrzegam w nim kilka interesujących pomysłów na kolejne opracowania szczegółowe. Jeden z nich pozostaje w związku ze wspominanym już rejestrowaniem świadomości motywacyjnej użytkowników gwary, inny z właściwym zwłaszcza gwarom spontanicznym, tworzeniem się semantycznych ciągów derywacyjnych burzących zastane modele. Autorka dostrzegła ich zapewne jeszcze więcej. Z recenzji prof. zw. dra hab. Kazimierza Michalewskiego
    The subject of the monograph is word formation in relation to nouns, within the dialect of the Proboszczewice near Płock, which has been drawn up based on materials collected within the years 1995-1997. The dissertation constitutes an attempt to make a synchronic description of morphological formation of derivative nouns with currently lucid structure. Scope of material determined in that manner allows one to speak only about word formation within dialect. That is why, while speaking of word formation within the dialect of the Proboszczewice, one means the collection of derivative exponents, their categorical functions within a given dialect, without pointing out where they have been derived from (from other dialects or from the general Polish language). Generally there are three parts: theoretical, analytical and summary, which make up the monograph. Within the theoretical part, in its first subsection assumptions have been introduced, in the second one the method of collecting information has been outlined, in the third one a review has been made of literature on word formation in dialects, in the fourth one the categories of word formation distinguished in the dissertation have been compared with the categories applied in the works compared (which enables one to show similarities and differences as regards appearing of formants in specific word formation categories). As regards the analytical part, the enclosed material has been arranged in accordance with the formants, yet considering the number of the formant’s word-formative bases. Next, a word-formative category and a part of speech from which the derivative has been derived, have been indicated. Changes in inflectional features and alternations have been found to apply only to affixation formants in the process of derivation. With relation to compound derivatives, also the function of paradigmatic and prosodic changes within the derivational process have been indicated. The entire work is recapitulated and conclusions are drawn pointing out changes between the word formation within the Proboszczewice dialect and the word formation of the selected dialects (of Rachanie, Domaniewice, Malbork) and of the general Polish language.
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Książka
      Wyświetlanie 1-12 z 12

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies