Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "„Bóg”" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Samorzutna renaturalizacja torfowiska "Broduszurki" na Pogórzu Dynowskim
Spontaneous renaturalisation of the "Broduszurki" peatland on Dynów Plateau
Autorzy:
Trąba, Cz.
Wójcikiewicz, M.
Wolański, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338974.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
renaturalizacja
torfowisko
zbiorowiska roślinne
peat bog
plant communities
renaturalisation
Opis:
Obiektem badań było torfowisko "Broduszurki", położone na Pogórzu Dynowskim, reprezentujące typ torfowiska wysokiego, przejściowego i niskiego. W latach 50. XX w. zmeliorowano je i od tamtej pory przez wiele lat użytkowano łąkowo i eksploatowano torf. W latach 1978-1979 szata roślinna wskazywała na znaczne przesuszenie torfowiska. Inwentaryzacja roślinności dokonana w tamtym okresie była punktem wyjścia do badań przeprowadzonych w latach 1996-1997, w celu ustalenia kierunków zmian, jakie zaszły w zbiorowiskach po zaniechaniu konserwacji urządzeń melioracyjnych i eksploatacji torfu oraz rezygnacji z użytkowania rolniczego. Torfowisko podlega renaturalizacji. W stosunku do stanu sprzed 20 lat, w dołach potorfowych znacznie zmniejszyła się powierzchnia lustra wody. Następuje ekspansja mszarnych zespołów wysokotorfowiskowych: Sphagnetum magellanici i Eriophoro-Sphagnetum recurvii. Na nieużytkowanych łąkach rozprzestrzenia się zespół Salici-Franguletum. Zwiększenie uwilgotnienia siedlisk spowodowało ekspansję zespołu Vaccinio uliginosi-Pinetum na tereny zajęte wcześniej przez zespół Calluno-Vaccinietum i Pino-Quercetum.
The object of the study was the "Broduszurki" peatland situated on Dynów Plateau and representing raised bog and lowland bog types. In the fifties the peatland was drained and from that time utilized as meadow and peat excavation for many years. In 1978-1979 the vegetation cover indicated remarkable desiccation of the peatland. Plant inventory which took place in this time was a starting point to the study carried out in 1996-1997 in order to establish directions of changes, which occurred in plants communities after the maintenance of reclamation equipment, peat-digging and crop cultivation had been abandoned. The peatland has been renaturalised. In comparison with the state 20 years ago the water surface in peat pits has decreased. Consequently, the expansion of Sphagnetum magellanici and Eriophoro-Sphagnetum recurvii is observed. Uncultivated meadows become overgrown by Salici-Franguletum. Increased moistening of habitats results in the expansion of Vaccinio uliginosi-Pinetum on areas formerly occupied by Calluno-Vaccinietum and Pino-Quercetum.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2004, T. 4, z. 2a; 363-377
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany składu gatunkowego runi w warunkach wieloletniego użytkowania łąk pobagiennych w rejonie kanału Wieprz-Krzna
Changes in species composition of the sward in long used postbog meadows in the Wieprz-Krzna Channel region
Autorzy:
Baryła, R.
Kulik, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339390.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
łąka
siedlisko pobagienne
zmiany składu gatunkowego
changes in species composition
meadow
post-bog habitat
Opis:
Celem pracy jest ocena zmian składu gatunkowego runi łąkowej na tle zmieniających się warunków wilgotnościowych, przeprowadzona na podstawie wieloletnich badań w latach 1965-2010 na jednej z kwater łąkowych w Stacji Dydaktyczno-Badawczej w Sosnowicy. Po wybudowaniu kanału Wieprz-Krzna (1963-1964), kompleks torfowiska niskiego został zmeliorowany i wykonano zagospodarowanie pomelioracyjne łąk. W okresie badawczym notowano dużą zmienność warunków klimatycznych, zwłaszcza opadów w okresie wegetacyjnym, które wpływały na poziom wody gruntowej. Poziom ten kształtował się od -106 cm do zalewu powierzchniowego (+2 cm) i miał wpływ na wilgotność gleby. W mieszance, którą obsiano kwatery łąkowe w 1965 r., przeważały trawy wysokie (62,2%), z dominacją Festuca pratensis Huds. Po 7-letnim okresie użytkowania kośnego stwierdzono duży udział traw wysokich (83,4%), z dominacją Phleum pratense L. (59,2%). Po kolejnych 7 latach stwierdzono ustępowanie traw wysokich (18,5%), a w runi przeważała Poa pratensis L. (59,6%). W latach 1983-1991 obserwowano sukcesywne zwiększanie się udziału Alopecurus pratensis L. (32,9%) a zmniejszanie Poa pratensis L. (45,2%). Alopecurus pratensis L. zmniejszył udział w latach 1996-2010, a pojawiły się wówczas Phalaris arundinacea L. (0,1-7,6%) oraz Holcus lanatus L. (6,4-37,8%).
The aim of this study was to estimate changes in the species composition of meadow sward in relation to changing moisture conditions based on the results of long-term studies carried out between 1965 and 2010 in one of the meadow plots at Didactic-Research Station in Sosnowica. After the construction of the Wieprz-Krzna Channel in 1963-64, the fen complex was drained and reclaimed for meadow use. Climatic conditions varied considerably during the study period. Rainfalls were particularly variable in the vegetative season, which influenced the groundwater level ranging from -106 cm to surface flooding (+2 cm), and affected soil moisture. High grasses dominated by Festuca pratensis Huds. prevailed (62.2%) in the seed mixture sown on meadows in 1965. After 7-year-long mowing, an increased share of tall grasses was found (83.4%), with the predominance of Phleum pratense L. (59.2%). After the next 7 years, tall grasses had a smaller share (18.5%), and Poa pratensis L. dominated in the sward (59.6%). In the years 1983-1991, the share of Alopecurus pratensis L. successively increased (32.9%), while that of Poa pratensis L. decreased (45.2%). The share of Alopecurus pratensis L. was reduced in the years 1996-2010, while Phalaris arundinacea L. (0.1-7.6%) and Holcus lanatus L. (6.4-37.8%) appeared in the same time.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2011, 11, 4; 7-18
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zbiorowiska leśne terenów podmokłych doliny Noteci na odcinku Radolin - Radolinek
Forest communities of wetland areas of the Noteć River valley in the segment from Radolin to Radolinek
Autorzy:
Grzelak, M.
Bocian, T.
Gajewski, P.
Kaczmarek, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339605.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
obszar leśno-torfowiskowy
tereny podmokłe
zbiorowiska leśne
forest communities
peat-bog complex
wetland areas
Opis:
Badania zbiorowisk leśnych doliny Noteci na odcinku Radolin - Radolinek, w powiecie czarnkowsko- trzcianeckim w województwie wielkopolskim przeprowadzono w 2003 oraz 2004 r. Zbiorowiska leśne na badanym terenie występują w dolinach wzdłuż głównych cieków, tzn. Łagi i Kanału Romanowskiego, tworząc zwarte, lecz o stosunkowo niewielkiej powierzchni płaty. W płatach tych dominuje olsza czarna (Alnus glutinosa Gaertn.). W większości przypadków zbiorowiska te mają charakter juwenilny. W ramach badań siedliskowych na poszczególnych stanowiskach wykonano odkrywki glebowe. Opisano budowę morfologiczną oraz systematykę gleb. Wszystkie badane gleby reprezentowały dział gleb hydrogenicznych, rząd gleb pobagiennych oraz typ gleb murszowych.
Investigations on forest communities were carried out in years 2003 and 2004 along the Noteć River valley at the segment from Radolin to Radolinek in Czarnków-Trzcianka district situated in Wielkopolska Voivodeship. Forest communities in the examined region are found along the main water courses in the area of the valley, i.e. the Łaga River and Romanowski Canal and form compact but not very extensive patches. These patches are dominated by black alder (Alnus glutinosa) and, in the majority of cases, are of juvenile nature. Within the framework of performed investigations, soil pits were carried out on individual sites. All the examined soils represented the section of hydrogenic soils, the order of semi-bog soils and the type of mucky soils. It was found that the occurrence of forest communities in the examined region was associated with high level of ground waters.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2011, 11, 1; 75-86
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany przyrodnicze torfowiska niskiego spowodowane pożarem
Biological changes in lowland bog caused by fire
Autorzy:
Kania, J.
Malawska, M.
Gutry, P.
Kamiński, J.
Wiłkomirski, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/337997.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
pożar wgłębny
torf
torfowisko niskie
roślinność
sukcesja ekologiczna
deep fire
ecologic succession
lowland bog
peat
vegetation
Opis:
W opracowaniu przedstawiono zmiany torfowiska niskiego Biele Suchowolskie po pożarze w 2002 r. Torfowisko jest położone w basenie środkowej Biebrzy. Badania prowadzono w ramach projektu badawczego KBN nr 2PO4G 039 26. W pracy zamieszczono szkice, rysunki i tabele przedstawiające lokalizację oraz ważniejsze właściwości fizyczne i chemiczne utworów glebowych. Zamieszczono również przekrój stratygraficzny całego torfowiska, na którym przedstawiono hipotetyczne ukształtowanie jego powierzchni przed pożarem i po nim, zasięgi zastępczych zbiorowisk roślinnych oraz poziomy wód gruntowych w różnych okresach (w warunkach różnych stanów uwilgotnienia). Przekrój o długości 6,8 km, z czego 5,2 km przebiegało przez obszary objęte pożarem, poprowadzono w poprzek doliny. Wykonano jego niwelację i na podstawie różnic wysokości położenia terenów objętych pożarem lub nie, oszacowano głębokość wypaleń. Określono typ gleb i stopień ich przeobrażenia oraz pobrano próbki gleby, w których analizowano podstawowe właściwości fizyczno-wodne i fizykochemiczne. W rejonie badań wykonano ponadto zdjęcia florystyczne. Na terenach objętych pożarem gęstość objętościowa wierzchniej warstwy torfowiska oraz zawartość w nim azotu uległy wyraźnemu zmniejszeniu. Zwiększyła się natomiast wartość pH utworów glebowych. Pożar najsilniej rozprzestrzeniał się na terenach silnie przeobrażonych, ale nieużytkowanych rolniczo, wśród których dominowały gleby murszowo-torfowe i silnie rozłożone torfy w II i III stadium zmurszenia. W zależności od warunków siedliskowych oraz występującej roślinności wypalenia te miały różną powierzchnię i głębokość. Średnia głębokość wypalenia wzdłuż przekroju wynosiła ok. 30 cm, co stanowi ok. 5,5% miąższości złoża na pożarzysku. Na obszarach wypalonych wyróżniono 4 strefy zbiorowisk roślinnych różniących się między sobą przebiegiem sukcesji.
The paper presents changes that have taken place after a fire in 2002 of the lowland bog Biele Suchowolskie situated in the middle Biebrza basin. The study was carried out within the SCSR grant No. 2PO4G 039 26. Sketches, figures and tables presenting location and important physical and chemical properties of soil formations are shown in the paper. Stratigraphic profile of the whole peatland is also given with hypothetical relief of the peatland surface before and after fire, ranges of substitute plant communities and ground water levels in various periods (at different soil moisture). A 6.8 km long transect (5.2 km of which run through burnt areas) was drawn across the valley. The transect was levelled and the depth of burning was estimated based on differences in elevation of burnt and not burnt areas. The type of soils and the degree of their transformation were determined when studying soil profiles of peat. Soil samples were taken for analyses of basic physical, water and chemical properties of soils. Moreover, floristic releves were also made in the study area. Bulk density and nitrogen content in the upper layer of burnt peatland markedly decreased. On the other hand, pH of soil formations increased. The fire spread most intensively in heavily transformed but not agriculturally used areas with dominating moorsh-peat soils and heavily decomposed peat of the II and III stage of decomposition. Depending on habitat conditions and vegetation the burnt out areas had variable shape and depth. Mean depth of burning along the transect was c. 30 cm which was c. 5.5% of the deposit's thickness. Four zones of plant communities differing in the course of succession were distinguished in burnt areas.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2006, 6, 2; 155-173
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Emisja CO2 z gleb pobagiennych w zależności od warunków wodnych siedlisk
CO2 emission from post-bog soils
Autorzy:
Turbiak, J.
Miatkowski, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339327.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
emisja CO2
gleby pobagienne
siedlisko
warunki wodne
CO emission
habitat
post-bog soils
water conditions
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki trzyletnich badań emisji CO2 z gleb torfowo-murszowych o różnym stopniu zmurszenia oraz z gleby murszowatej właściwej. Największą emisję CO2 stwierdzono z gleby MtIIbb kompleksu wilgotnego (B). W warunkach występowania nadmiernego uwilgotnienia (gleba torfowo-murszowa MtIaa), a także okresowego przesuszenia (gleba MtIIIc1) stwierdzono ograniczenie wielkości emisji CO2. Wielkość emisji CO2 z gleb pobagiennych była także zależna od stopnia ich zmurszenia. Znacznie większa emisja CO2 z gleby torfowo-murszowej MtIIbb niż z gleby torfowomurszowej MtIIIc1 i murszowatej właściwej Me11 była związana z mineralizacją zakumulowanej w tej glebie łatwo rozkładającej się masy organicznej.
Three-years long studies on the rate of CO2 emission from peat-muck soils with a different degree of organic matter transformation and from a proper mucky soil are presented in the paper. The highest CO2 emission was found from the MtIIbb soil of moist complex (B). Under the conditions of excessive moisture (the MtIaa peat-muck soil) as well as periodically drying (the MtIIIc1 soil) CO2 emission was reduced. The rate of CO2 emission from post-bog soils depended also on the degree of organic matter transformation. Considerably higher CO2 emission from the MtIIbb peat-muck soil than from the MtIIIc1 peat-muck soil and the Me11 proper mucky one was connected with mineralization of easily decomposable organic mass accumulated in this soil.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2010, 10, 1; 201-210
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zróżnicowanie florystyczne i walory przyrodnicze łąk na tle zasobności gleb torfowo-murszowych w fosfor
Floristic differentiation and natural values of meadows in comparison with phosphorus abundance in peat-muck soils
Autorzy:
Kamiński, J.
Chrzanowski, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338623.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
łąki pobagienne
walory przyrodnicze
właściwości chemiczne gleb
chemical properties of soils
natural values
post-bog meadows
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki badań siedliskowych i florystycznych, przeprowadzonych na produkcyjnie użytkowanych kwaterach łąkowych Zakładu Doświadczalnego IMUZ w Biebrzy, położonych na obiekcie Kuwasy, zmeliorowanym w latach 50. XX w. Oceniono skład florystyczny, stosunki socjologiczne i walory przyrodnicze łąk w zależności od zawartości składników pokarmowych w glebie, ze szczególnym uwzględnieniem związków fosforu. Gleby torfowo-murszowe badanych łąk były bardzo ubogie w potas, miały natomiast zróżnicowaną zasobność w fosfor - od bardzo ubogich po bardzo zasobne w ten składnik. Na stanowiskach bardzo zasobnych w fosfor wykształciły się wartościowe gospodarczo łąki z przewagą wiechliny łąkowej (Poa pratensis L. s. str.) i wyczyńca łąkowego (Alopecurus pratensis L.) z umiarkowanym udziałem gatunków zielnych, głównie synantropijnych, typowych zarówno dla muraw wydepczyskowych rzędu Trifolio fragiferae-Agrostietalia stoloniferae, jak i charakterystycznych dla nitrofilnych ziołorośli ruderalnych klasy Artemisietea vulgaris. Na stanowiskach średnio zasobnych w fosfor duży udziałw runi miały mozga trzcinowata (Phalaris arundinacea L.) i kłosówka wełnista (Holcus lanatus L.). Bogatsze florystycznie okazały się łąki, które wykształciły się na glebach bardzo ubogich w fosfor. W ich runi przeważały trawy niskie, takie jak kostrzewa czerwona (Festuca rubra L. s. str.) i wiechlina łąkowa (Poa pratensis L. s. str.). Większy, niż na pozostałych użytkach, był udział gatunków zielnych niskorozetowych. Domieszka gatunków charakterystycznych dla zbiorowisk niskoturzycowych klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae zwiększała walory przyrodnicze tych użytków.
The paper presents results of environmental and floristic studies carried out in productive meadow quarters of the Experimental Farm IMUZ in Biebrza (object Kuwasy) reclaimed in the 1950th. Floristic composition, phytosociological relations and natural values of meadows were estimated and compared to nutrient, particularly phosphorus content in soil. Peat-muck soils of studied meadows were poor in potassium, their phosphorus content varied from very poor to very rich. Economically valuable meadows dominated by the meadow grass (Poa pratensis L. s. str.) and the meadow foxtail (Alopecurus pratensis L.) with moderate contribution of herbs (mainly synanthropic) typical for meadows of the order Trifolio fragiferae-Agrostietalia stoloniferae and nitrophilous herbs of the class Artemisietea vulgaris developed in phosphorus rich sites. In moderately rich sites a large contribution of the reed canary grass (Phalaris arundinacea L.) and the Yorkshire fog (Holcus lanatus L.) was noted. Meadows that developed on soils very poor in phosphorus were floristically richer. Their sward was dominated by low grasses like the red fescue (Festuca rubra L. s. str.) and the meadow grass (Poa pratensis L. s. str.). Larger than in other sites was the contribution of low--osette herbs. The admixture of species characteristic for the class Scheuchzerio-Caricetea nigrae increased natural values of these grasslands.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2009, 9, 3; 77-88
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Flora rowów melioracyjnych nieużytkowanych łąk pobagiennych Dolnego Śląska
Flora of the drainage ditches on unused post-bog meadows of Lower Silesia
Autorzy:
Podlaska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339455.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
Dolny Śląsk
flora
łąki pobagienne
roślinność
rowy melioracyjne
drainage ditches
Lower Silesia
post-bog meadows
vegetation
Opis:
Niekonserwowane rowy melioracyjne są ważnym elementem kształtującym stosunki wodne oraz florę i roślinność łąk pobagiennych. Na Dolnym Śląsku przeanalizowano 6 kompleksów łąk pobagiennych, pierwotnie będących użytkami zielonymi, a obecnie nieużytkowanych lub użytkowanych ekstensywnie. Badane rowy są w bardzo złym stanie technicznym, co z przyrodniczego punktu widzenia dodatnio wpływa na ich wartość jako siedlisk taksonów higrofilnych. Ze względu na korzystniejsze warunki wilgotnościowe, rowy stanowią refugia, pozwalające przetrwać roślinności torfowiskowej. Podobnie jak na otaczających je łąkach pobagiennych, dominują w nich fitocenozy i gatunki charakterystyczne dla klas Phragmitetea R.Tx. et Prsg 1942 i Molinio-Arrhenatheretea R.Tx. 1937, obecne są również gatunki charakterystyczne dla klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae (Nordh. 1937) R.Tx. 1937 oraz gatunki chronione, zagrożone lub rzadkie we florze torfowisk, jak: jaskier wielki (Ranunculus lingua L.) (NT), krwawnik kichawiec (Achillea ptarmica L.), wąkrota zwyczajna (Hydrocotyle vulgaris L.), sit drobny (Juncus bulbosus L.) (LC), tojeść bukietowa (Lysimachia thyrsiflora L.), okrężnica bagienna (Hottonia palustris L.). Zagrożenie stanowi natomiast wkraczanie neofitów, takich jak np. tawuła kutnerowata (Spiraea tomentosa L.).
Abandoned drainage ditches play an important role in the landscape because they modify water conditions and plant composition of post-bog meadows. The aim of the study carried out on 6 complexes of post-bog meadows (formerly used as grasslands but now abandoned or used extensively) situated in Lower Silesia was to estimate floristic relations on abandoned meadows. Technical status of the ditches is bad which makes them valuable sites for hygrophytes, especially for wetland species. Similarly to the neighbouring meadows a group of characteristic species of the Phragmitetea R.Tx. et Prsg 1942 and Molinio-Arrhenatheretea R.Tx. 1937 classes prevailed in ditches. Species characteristic for the class Scheuchzerio-Caricetea nigrae (Nordh. 1937) R.Tx. 1937 were also noted there. Some protected, endangered and rare species like: Ranunculus lingua L. (NT), Achillea ptarmica L., Hydrocotyle vulgaris L., Juncus bulbosus L. (LC), Lysimachia thyrsiflora L., Hottonia palustris L. were found. The studied sites are threatened by the introduction of invasive plants. For example, Spiraea tomentosa L. covered a large area in one of the objects.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2011, 11, 2; 109-124
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zróżnicowanie wartości uzytkowej runi nieużytkowanych łąk pobagiennych niżowej części Dolnego Śląska
Diverse utility value of meadow sward from unused post-bog meadowi in the lowland part of Lower Silesia
Autorzy:
Podlaska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338915.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
Dolny Śląsk
łąki pobagienne
wartość użytkowa łąk pobagiennych
Lower Silesia
post-bog meadows
utility value of sward
Opis:
Łąki pobagienne są ekosystemami bardzo wrażliwymi na wszelkie zmiany, a ich porzucenie powoduje degradację runi. Badaniom poddano osiem kompleksów łąk pobagiennych na Dolnym Śląsku, które są nieużytkowane lub użytkowane skrajnie ekstensywnie. Spośród 26 rozpoznanych fitocenoz tylko Alopecuretum pratensis (Regel 1925) Steffen 1931 i Phalaridetum arundinaceae (Koch 1926 n.n.) Libb. 1931 mają wartości Lwu charakteryzujące ruń dobrą i bardzo dobrą. Przeważają fitocenozy o wartości miernej i ubogiej, których wskaźnik Lwu wynosi od ∼-0,03 do ∼ 5,99. Na powierzchnie nieużytkowane wkraczają taksony ruderalne oraz inwazyjne (tawuła kutnerowata Spiraea tomentosa L., nawłoć późna Solidago gigantea Aiton i niecierpek drobnokwiatowy Impatiens parviflora DC.), a także gatunki trujące (np. skrzyp błotny Equisetum palustre L., psianka słodkogórz Solanum dulcamara L.). Zaobserwowano także, że poszczególne analizowane obiekty różnią się znacznie pod względem wartości użytkowej runi. Największą wartością charakteryzuje się fitocenoza Alopecuretum pratensis (Regel 1925) Steffen 1931, odnaleziona w Kotli (Lwu = 8,19), najmniejszą - fitocenoza Caricetum acutiformis Sauer 1937 z Głogówka (Lwu ∼-0,03). Wartość runi poszczególnych zbiorowisk łąk pobagiennych Dolnego Śląska nie wyróżnia się na tle analogicznych zbiorowisk roślinnych z obszaru Polski.
Post-bog meadows are the ecosystems sensitive to environmental changes and their abandonment leads to degeneration of meadow sward. Eight complexes of post-bog meadows situated in Lower Silesia were studied. The majority of these meadows is not used presently or is used very extensively. From among 26 recognized phytocoenoses only Alopecuretum pratensis (Regel 1925) Steffen 1931 and Phalaridetum arundinaceae (Koch 1926 n.n.) Libb. 1931 are characterised by the highest UVN typical for good and very good sward. Low value phytocoenoses (UVN in the range from ∼-0.03 to c. 5.99) prevail there. The ruderal and invasive species (Spiraea tomentosa L., Solidago gigantea Aiton and Impatiens parviflora DC.), and poisonous species like Equisetum palustre L. or Solanum dulcamara L. invade unused areas. Particular analysed objects differed markedly in the utility value of the sward. Alopecuretum pratensis (Regel 1925) Steffen 1931 phytocoenosis in Kotla was most valuable (UVN = 8.19), while the least valuable was Caricetum acutiformis Sauer 1937 phytocoenosis in Głogówko (UVN ∼-0,03). The value of post-bog meadows plant communities in Lower Silesia does not differ from similar plant communities in Poland.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2010, 10, 4; 149-163
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aktywność respiracyjna gleb pobagiennych w warunkach ich utrzymywania w czarnym ugorze
Respiration activity of post-bog soils kept as fallow
Autorzy:
Turbiak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338731.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
aktywność respiracyjna
czarny ugór
emisja CO2
gleby pobagienne
bare fallow
CO2 emission
post-bog soils
respiration activity
Opis:
W pracy przedstawiono 3-letnie wyniki badań aktywności respiracyjnej gleb pobagiennych zaliczonych do czterech prognostycznych kompleksów wilgotnościowo-glebowych. Aktywność respiracyjną tych gleb określano na podstawie emisji CO2. Średnia emisja CO2 wynosiła od 461 mg · m-2 · h-1 na kompleksie mokrym do 485 mg · m-2 · h-1 na kompleksie wilgotnym. Na kompleksie mokrym wahania poziomu wody gruntowej w zakresie od 0 do 45 cm stymulowały aktywność respiracyjną gleby torfowo-murszowej. W warunkach utrzymywania się ustabilizowanego poziomu wody gruntowej na głębokości 23 cm aktywność respiracyjna gleby na tym kompleksie była 11-krotnie mniejsza niżw okresie wahań poziomu wody. Proces decesji masy organicznej w glebie murszowatej właściwej przebiegał z podobnym natężeniem, jak w glebach torfowo-murszowych. W drugim i trzecim roku badań średnie straty masy organicznej w glebie murszowatej właściwej, obliczone na podstawie emisji CO2, wynosiły 11,2 Mg · ha-1, natomiast w glebach torfowo-murszowych od 9,6 do 11,4 Mg · ha-1.
Results of a 3 years study on respiration activity of postbog soils attributed to four prognostic moisture-soil complexes are presented in the paper. Respiration activity of these soils was determined based on CO2 emission rate. Mean CO2 emission was from 461 mg · m-2 · h-1 in the wet complex to 485 mg · m-2 ·h -1 in the moist complex. In the wet complex the ground water level fluctuation ranging from 0 to 45 cm stimulated respiration activity of peat-muck soil. Under the conditions of a stable ground water level at a depth of 23 cm soil respiration activity in this complex was eleven times less than in the period of water table fluctuations. The process of organic mass decomposition in a proper mucky soil ran with similar intensity as in peat-muck soils. In the second and third year of the study mean organic mass losses in a proper mucky soil, calculated from CO2 emission rate, were 11.2 Mg · ha-1 while in peat-muck soils from 9.6 to 11.4 Mg · ha-1.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2009, 9, 1; 161-170
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ warunków wodnych na aktywność respiracyjną gleb pobagiennych bez pokrywy roślinnej
Effect of water conditions on respiration activity of post-bog soils under the conditions of plant cover lack
Autorzy:
Turbiak, J.
Miatkowski, Z.
Bolewski, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339642.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
aktywność respiracyjna
emisja CO2
gleby pobagienne
warunki wodne
CO2 emission
post-bog soils
respiration activity
water conditions
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki 7-letnich badań aktywności respiracyjnej gleb pobagiennych zaliczonych do czterech prognostycznych kompleksów wilgotnościowych: mokrego, wilgotnego, posusznego i okresowo suchego, utrzymywanych w warunkach całkowitego braku pokrywy roślinnej. Emisja CO2 była oznaczana metodą komorową. Aktywność respiracyjna gleb pobagiennych była zależna od warunków wodnych panujących na poszczególnych kompleksach wilgotnościowych. Największą aktywność respiracyjną stwierdzono na kompleksach wilgotnym i posusznym – odpowiednio 0,51 i 0,47 g•m-2•h-1 CO2, następnie na okresowo suchym – 0,42 g•m-2•h-1, a najmniejszą na kompleksie mokrym – 0,33 g•m-2•h-1. Największą aktywność respiracyjną stwierdzono w warunkach utrzymywania wilgotności gleby na poziomie polowej pojemności wodnej. Gleby pobagienne utrzymywane w warunkach braku pokrywy roślinnej były znaczącym źródłem emisji CO2. Wartość emisji CO2 w okresie wegetacyjnym wynosiła od 11,9 Mg•ha-1 na kompleksie mokrym do 19,4 Mg•ha-1 na kompleksie wilgotnym. Emisja ta wiązała się z mineralizacją masy organicznej – od 5,8 Mg•ha-1 na kompleksie mokrym do 9,5 Mg•ha-1 na kompleksie wilgotnym.
Results of 7-year studies on respiration activity of post-bog soils belonging to four prognostic moisture complexes: wet, moist, drying and periodically dry, kept under the conditions of total lack of plant cover are presented in the paper. CO2 emission was determined by the chamber method. Respiration activity of post-bog soils depended on water conditions on particular moisture complexes. The highest respiration activity was found on moist and drying complexes – 0.51 and 0.47 g•m-2•h-1 CO2 respectively, next on periodically dry – 0.42 g∙m-2•h-1, and the lowest on the wet complex – 0.33 g•m-2•h-1. The highest respiration activity was found under the conditions of keeping soil moisture at the level of field water capacity. Post-bog soils kept under the conditions of plant cover lack were a significant source of CO2 emission. The value of CO2 emission in the growing season was from 11.9 Mg•ha-1 on the wet complex to 19.4 Mg•ha-1 on the moist complex. This emission was connected with mineralization of organic mass – from 5.8 Mg•ha-1 on the wet complex to 9.5 Mg•ha-1 on the moist complex.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2014, 14, 4; 123-134
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Proces powstawania subborealnych brzezin bagiennych (thelypterido-betuletum pubescentis czerwiński 1972) na wybranych torfowiskach Niziny Północnopodlaskiej
Evolution of boreal bog-birch forest (thelypterido-betuletum pubescentis czerwiński 1972) in selected mires of North Podlasie Upland
Autorzy:
Matowicka, B.
Drzymulska, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338962.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
NE Polska
roślinność subfosylna
subborealna brzezina bagienna
torfowiska przejściowe
boreal bog-birch forest
NE Poland
subfossil plant community
transition mire
Opis:
Przedmiotem badań przeprowadzonych w latach 2007-2008 byłproces powstawania subborealnych lasów brzozowych, występujących na chronionych torfowiskach Niziny Północnopodlaskiej. Na podstawie analiz botanicznych szczątków makroskopowych (przebadano 164 próby osadu) odtworzono subfosylne zbiorowiska roślinne, poprzedzające fazę leśną roślinności torfowisk. Sosnowo-brzozowe lasy bagienne występują na średnio głębokich i głębokich torfach (średnio 2,3 m) rzadko podścielonych gytią. W osadach rozpoznano szczątki reprezentujące 51 taksonów różnej rangi. Roślinność subfosylna badanych torfowisk przynależy do czterech klas: Scheuchzerio-Caricetea nigrae, Phragmitetea, Oxycocco-Sphagnetea i Alnetea glutinosae. Zbiorowisko leśno-zaroślowe + turzyce-torfowce, pojawiające się na większości stanowisk, w warstwie stropowej złóż wyraźnie nawiązuje do współczesnego zespołu Thelypterido-Betuletum pubescentis i zawsze występuje w najmłodszym okresie holocenu. W ewolucji roślinności torfowisk rozwój brzezin był związany z występowaniem okresów klimatycznych o zmniejszonej wilgotności.
The object of the study carried out between 2007 and 2008 was the process of evolution of boreal bog-birch forest situated on protected mires of North Podlasie Upland. The reconstruction of subfossil plant communities was based on the analysis of peat sediments (164 peat samples were studied). The boreal bog-birch forests are situated on medium-deep and deep peat ca. 2.3 m seldom underlined with gyttja layer. Remains of 51 different plant taxa were identified in the investigated peat sediments. They belonged to four vegetation classes: Scheuchzerio-Caricetea nigrae, Phragmitetea, Oxycocco-Sphagnetea and Alnetea glutinosae. In most locations, in the subsoil layer of peat deposit the forest-brushwood + Carex-Sphagnum community was identified. This subfossil community occurred during the Subboreal and Subatlantic periods and can be related to the contemporary Thelypterido-Betuletum pubescentis. Spreading of bog-birch forest onto mires was related to the occurrence of climatic periods featuring decreased humidity.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2009, 9, 4; 177-185
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wymiana ditlenku węgla na torfowisku wysokim po naturalnej regeneracji roślinności torfowiskowej
Carbon dioxide exchange in a raised bog after natural regeneration of bog vegetation
Autorzy:
Turbiak, J.
Ćwiklińska, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951936.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
fotosynteza brutto
ogólna respiracja ekosystemu
torfowisko wysokie
wymiana CO2
CO2 exchange
gross photosynthesis
raised bog
total ecosystem respiration
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki badań z lat 2011–2013 dotyczące wartości strumieni CO2 na torfowisku wysokim, na którym doszło do naturalnej regeneracji roślinności torfowiskowej. Wartość strumieni CO2 określano metodą komorową. W okresie badań średnia wartość wymiany ekosystemu netto wynosiła –667 mg·m–2·h–1, ogólnej aktywności respiracyjnej – 872 mg·m–2·h–1, a fotosyntezy brutto – 1540 mg·m–2·h–1. Wartości strumieni CO2 z ekosystemu bagiennego po jego samoistnej regeneracji były podobne jak w torfowiskach naturalnych. Z torfowiska emitowane było średnio 39,8 Mg·ha–1·rok–1 CO2, natomiast w procesie fotosyntezy wiązane było 39,3 Mg·ha–1·rok–1 CO2. Średnie straty CO2 wynosiły 0,5 Mg·ha–1·rok–1. Regeneracja zbiorowisk roślinnych była związana z poprawą warunków wodnych oraz obecnością w warstwie powierzchniowej torfowiska nasion i zarodników roślinności bagiennej.
Results of studies from the years 2011–2013 concerning value of CO2 fluxes in a raised bog where natural regeneration of bog vegetation occurred are presented in the paper. CO2 fluxes value was determined by the chamber method. During the study period the mean value of net ecosystem exchange was –667 mg·m–2·h–1, of total respiration activity – 872 mg·m–2·h–1, and of gross photosynthesis – 1540 mg·m–2·h–1. The values of CO2 fluxes from marshy ecosystem after its spontaneous regeneration were similar to those in natural bogs. On average 39.8 Mg CO2·ha–1·year–1 was emitted from the bog, whereas 39.3 Mg CO2·ha–1·year–1 was fixed in the photosynthesis process. Mean CO2 losses amounted to 0.5 Mg·ha–1·year–1. Regeneration of plant communities was related to an improvement in water conditions and the presence of marsh vegetation’s seeds and spores in the uppermost layer of the bog.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2018, 18, 3; 49-63
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena wielkości sekwestracji węgla w torfowisku przejściowym na podstawie pomiarów strumieni ditlenku węgla
Assessment of value of carbon sequestration in a transitional bog based on measurements of carbon dioxide fluxes
Autorzy:
Turbiak, J.
Ćwiklińska, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338162.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
ogólna aktywność respiracyjna
sekwestracja węgla
torfowisko przejściowe
wymiana ekosystemu netto
carbon sequestration
net ecosystem exchange
total respiration activity
transitional bog
Opis:
Badania wymiany CO2 na torfowisku przejściowym prowadzono w latach 2011–2013. Strumienie CO2 oznaczano metodą komorową. Na torfowisku przejściowym, w warunkach dopływu energii świetlnej, dominował proces akumulacji ditlenku węgla. Średnia wartość wymiany ekosystemu netto (NEE) wynosiła –533 mg∙m-2∙h-1, wartość TER 693 mg∙m-2∙h-1, natomiast wartość fotosyntezy brutto – 1180 mg∙m-2∙h-1. W torfowisku przejściowym zachodził proces akumulacji CO2. W okresie badań z torfowiska było emitowane średnio 31,2 Mg∙ha-1∙rok-1–1 CO2, natomiast średnia wartość fotosyntezy brutto wynosiła 32,2 Mg∙ha-1∙rok-1. W okresie badań akumulacja CO2 wynosiła średnio 0,9 Mg∙ha-1∙rok-1. Metoda bilansowania węgla z wykorzystaniem pomiarów strumieni CO2 umożliwia określenie wpływu różnych czynników środowiskowych na wartości wymiany węgla i porównanie natężenia tego procesu w krótkich odcinkach czasu.
A study of CO2 exchange in a transitional bog was carried out in the years 2011–2013. CO2 fluxes were determined by the chamber method. In a transitional bog, under conditions of input of luminous energy, the process of carbon dioxide accumulation dominated. The mean value of net ecosystem exchange (NEE) was –533 mg∙m-2∙h-1–1, the value of TER – 693 mg∙m-2∙h-1, while the value of gross photosynthesis – 1180 mg∙m-2∙h-1. In a transitional bog the process of CO2 accumulation occurred. During the study period from the bog on average 31.2 Mg∙ha-1∙year-1 CO2 was emitted, while the mean value of gross photosynthesis was 32.2 Mg∙ha-1∙year-1. During the study period CO2 accumulation was on average 0.9 Mg∙ha-1∙year-1. Carbon balancing method using measurements of CO2 fluxes makes it possible to determine the effect of various environmental factors on the values of carbon exchange and to compare the intensity of this process in short time periods.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2018, 18, 4; 41-53
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stężenie ogólnego węgla organicznego w wodzie ekosystemów pobagiennych różnie użytkowanych
Concentration of total organic carbon in water from variably used post-bog ecosystems
Autorzy:
Kiryluk, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339472.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
ekosystemy pobagienne
ogólny węgiel organiczny
woda gruntowa
woda powierzchniowa
bog ecosystems
ground waters
post-surface waters
total organic carbon (TOC)
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki badań stężenia ogólnego węgla organicznego (OWO ang. TOC) w wodzie ekosystemów pobagiennych. Badania wykonano na łąkach i pastwiskach obiektu Supraśl Górna. Zbadano stężenie węgla w wodzie gruntowej i powierzchniowej. W każdej zbadanej wodzie stężenie węgla było duże. Większe stężenie OWO stwierdzono w wodzie gruntowej, jego średnia wartość wynosiła ponad 59 mg C·dm-³. W wodzie powierzchniowej stężenie było mniejsze i wynosiło średnio ok. 48 mg C·dm-³. Na stężenie węgla w wodzie wpływał sposób użytkowania. Największe wartości stężenia wystąpiły w wodzie odpływającej z pastwisk intensywnie użytkowanych, mniejsze z łąk intensywnie użytkowanych, a najmniejsze - z łąk ekstensywnie użytkowanych. Każda badana woda ze względu na duże stężenie OWO kwalifikuje się do piątej klasy czystości.
Results of a study on total organic carbon (TOC) in water of post-bog ecosystems are presented in the paper. The study was carried out on meadows and pastures of the object Supraśl Dolna. Concentration of carbon was analysed in ground and surface waters. All waters contained much organic carbon. Higher concentrations of TOC (59 mg C·m-³ on average) were found in ground waters. In surface waters the concentrations were smaller and averaged 48 mg C·dm-³. Concentrations of carbon in waters were affected by land use. The highest concentrations were found in waters from intensively used pastures, lower in waters from intensively used meadows and the lowest in waters from extensively used meadows. Due to high TOC concentrations, all analysed waters were qualified to the V class of water quality.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2006, 6, 1; 173-181
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Różnorodność macromycetes na tle przemian roślinności na torfowisku atlantyckim "Stramniczka"
Diversity of macromycetes and the transformation of vegetation in the Atlantic raised bog "Stramniczka"
Autorzy:
Sotek, Z.
Stasińska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339250.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
bór bagienny
brzezina bagienna
grzyby wielkoowocnikowe
potorfia
zbiorowiska mszarne
exploited peatlands
macrofungi
Sphagnum bog communities
Vaccinio uliginosi-Betuletum
Vaccinio uliginosi-Pinetum
Opis:
Torfowisko typu atlantyckiego "Stramniczka", o powierzchni 94,49 ha, położone na południowy wschód od Kołobrzegu, w przeszłości w znacznym stopniu zostało wyeksploatowane. Celem prowadzonych badań było poznanie zróżnicowania zbiorowisk torfowiskowych i różnorodności gatunkowej grzybów makroskopowych na torfowisku przekształconym antropogenicznie. Badania rozpoczęto w sierpniu 2007 r. i kontynuowano do listopada 2009 r. W wybranych płatach Erico-Sphagnetum, Eriophoro angustifolii-Sphagnetum, Rhynchosporetum albae, Vaccinio uliginosi- Pinetum, Vaccinio uliginosi-Betuletum wykonano zdjęcia fitosocjologiczne metodą Brauna-Blanqueta. Na ośmiu stałych powierzchniach, wielkości od 150 do 400 m², prowadzono systematyczne obserwacje mikologiczne. Na podstawie dotychczasowych obserwacji stwierdzono, że badane płaty zbiorowisk wykazują większą różnorodność gatunkową macromycetes [78 taksonów] niż roślin [41 taksonów]. Największym bogactwem grzybów odznacza się brzezina bagienna i bór bagienny. Najuboższe pod względem liczby gatunków zarówno roślin, jak i grzybów okazały się płaty mszarów Rhynchosporetum albae i Eriophoro angustifolii-Sphagnetum. Badania nad macromycetes fitocenoz torfowiskowych rezerwatu "Stramniczka" wskazują, że zbiorowiska mszarne, rozwijające się na siedliskach wtórnych, nie różnią się znacząco pod względem składu macromycetes w stosunku do zbiorowisk na siedliskach niezaburzonych. W warunkach nasilającej się degeneracji siedlisk, w wyniku odwodnienia ustępują gatunki torfowiskowe, np. Drosera rotundifolia i Lyophyllum palustre, podczas gdy jednocześnie w większym stopniu przenikają gatunki o szerszej skali ekologicznej, np. Calluna vulgaris i Amanita fulva.
The Atlantic raised bog "Stramniczka" of an area of 94.49 ha situated SE from Kołobrzeg was intensively exploited in the past. The aim of this study was to analyse the variety of peat-bog communities and the species diversity of macromycetes in anthropogenically transformed peat-bog. Analyses started in August 2007 and lasted until November 2009. In selected patches of Erico- Sphagnetum, Eriophoro angustifolii-Sphagnetum, Rhynchosporetum albae, Vaccinio uliginosi-Pinetum and Vaccinio uliginosi-Betuletum, phytosociological relevés were made with the method of Braun-Blanquet. In eight fixed areas of 150–400 m², systematic mycological observations were carried out. Based on the observations collected so far, it was found that the patches of examined communities showed larger diversity with respect to macromycetes [78 taxa] than to plants [41 taxa]. The largest abundance of fungi was characteristic for Vaccinio uliginosi-Betuletum and Vaccinio uliginosi-Pinetum. The least abundant in terms of the number of species, both plants and fungi, were the patches of Sphagnum bogs Rhynchosporetum albae and Eriophoro angustifolii-Sphagnetum. Examinations on macromycetes of peat-bog phytocoenoses of the "Stramniczka" Reserve pointed out that Sphagnum bog communities developing in secondary habitats did not show considerable differences in the species composition of macrofungi when compared to communities in undisturbed habitats. With increasing degeneration of habitats, a decline of peat-bog species e.g. Drosera rotundifolia and Lyophyllum palustre was observed as a result of drainage with simultaneously increased penetration of species showing a broader ecological spectrum e.g. Calluna vulgaris and Amanita fulva.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2010, 10, 3; 257-270
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies