Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "german" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Begegnung im Wort. Deutschsprachige religiöse Gegenwartslyrik und Migration
Encounter in Word. Contemporary German Religious Poetry and Immigration
Spotkanie w słowie. Współczesna niemiecka liryka religijna a imigracja
Autorzy:
Jakubów, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1900781.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
literatura niemiecka
migracja
German literature
migration
Opis:
Dokonujące się w powojennej niemieckiej liryce religijnej zmiany w postrzeganiu rzeczywistości metafizycznej stanowią odejście od tradycyjnych wzorców obrazowania, co prowadzi do poszerzenia horyzontu opisywanego doświadczenia religijnego. W ten sposób wytworzona zostaje płaszczyzna komunikacyjna sprzyjająca dialogowi z tworzącymi w języku niemieckim imigrantami. Chrześcijańska symbolika religijna jest punktem odniesienia zarówno dla poetów niemieckich, jak i twórców o zagranicznych korzeniach. Wykreowany w oparciu o nią język poetycki wydobywa uniwersalne doświadczenia ludzkości, przekazuje poczucie wyizolowania i obcości, a także pozwala rewidować zastane wyobrażenia religijne.
The changes in the perception of metaphysical reality that occurred in post-war German religious poetry pose a departure from traditional patterns of imagery, which has led to broadening of the horizons of the described religious experience. Thus, a common ground conducive to the dialogue with immigrant authors who write in German has been created. Christian religious symbolism is a common reference for both the German poets and the authors of foreign origin. The poetic language created on the basis of this symbolism exposes humanity’s universal experiences, communicates a sense of isolation and estrangement and enables a revision of the existing religious representations.
Die Wandlungen in der Wahrnehmung der metaphysischen Wirklichkeit, die in der religiösen Lyrik der Nachkriegszeit stattgefunden haben, hatten die Abkehr von der traditionellen Bildlichkeit und somit die Erweiterung des Horizonts der religiösen Erfahrung zur Folge. Auf diese Weise entstand eine Kommunikationsebene, die den Dialog mit den deutschschreibenden Migranten förderte. Christliche religiöse Symbolik bildete sowohl für die deutschen Dichter als auch Dichter mit Mitgrationshintergrund eine Bezugsebene. Die auf dieser Basis kreierte poetische Sprache kehrt die universellen menschlichen Erfahrungen hervor, vermittelt das Gefühl der Isoliertheit, des Fremdseins und erlaubt gleichzeitig die bestehenden religiösen Vorstellungen zu revidieren.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 5; 177-189
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Norddeutsche Standardaussprache – damals und heute. Einige Bemerkungen zur Aktualisierung des endogenen Aussprachestandards in Mecklenburg
Północnoniemiecka wymowa standardowa – wczoraj i dziś. Kilka uwag na temat aktualizacji endogenicznego standardu wymowy w Meklemburgii
Autorzy:
Skoczek, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1900795.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
północnoniemiecki endogeniczny standard wymowy
egzogeniczny standard wymowy niemieckiej
kodyfikowana norma wymowy niemieckiej
fonosylistyka
North German endogen standard of pronunciation
exogenic standard of German pronunciation
codified norm of German pronunciation
phonostilistics
Opis:
Niemiecka wymowa standardowa, mimo licznych prób jej skodyfikowania, wciąż jest ciałem heterogenicznym. Jej aktualizacja to warianty mezolektalne, zbliżone bądź do egzogenicznej normy wymowy, bądź do regioletów. Na mapie odmian endogenicznej wymowy standardowej szczególne miejsce zajmują warianty północnoniemieckie. Ze względu na wymianę systemów językowych na tym obszarze egzogeniczna wymowa standardowa była przyswajana podobnie jak język obcy. Dzięki temu warianty wymowy standardowej są najbardziej zbliżone do normy skodyfikowanej. Nie oznacza to, że są one pozbawiane wpływów języka dolnoniemieckiego. W niniejszym artykule poddano analizie zebrany korpus dźwiękowy i wyróżniono typy odstępstw od normy egzogenicznej, tj. fonostylistyczne warianty wymowy, które wynikają z daleko idących procesów koartykulacyjnych, oraz warianty wynikające z wpływu dialektu bazowego. Wyniki własnych poszukiwań porównano z wynikami badań, które trzydzieści lat wcześniej przeprowadziła Eva-Sophie Dahl.
Standard German pronunciation, despite numerous attempts of its codifying, is still heterogeneous. Its actualization constitutes two mezolektal variants, similar either to the exogenic standard of the pronunciation or to regiolets. On the map presenting variants of the endogenous standard pronunciation a special place is taken by the northern German variants. Due to the exchange of language systems in that area, the exogenic standard pronunciation was acquired like a foreign language. Owing to that fact, the standard pronunciation variants are most similar to the codified standard. It does not mean that they are free from the Low German influences. In the present article the gathered sound corpus has been analyzed and the types of exceptions to the exogenic standard have been distinguished, that is, the phonolistic variants of pronunciation, which result from far-reaching coarticualtory processes as well as the variants resulting from an influence of a base dialect. The research findings were compared with the state of research conducted by Eve Sophie Dahl, thirty years earlier.
Obwohl die deutsche Standardaussprache als plurizentrische Norm aufgefasst wird, umfasst diese Inhomogenität auch ihre landesinternen Ausprägungsformen. Die Aktualisierung der deutschen Standardaussprachen setzt sich aus vielen mezzolektalen Aussprachevarianten zusammen, welche je nach Region sich mal stärker mal schwächer an den exogenen Aussprachestandard orientieren. Auf der Landkarte der endogenen Aussprachestandards nimmt die standardsprachliche Variante in Norddeutschland einen besonderen Platz ein. Dies ist auf die sich über Jahre hinaus im niederdeutschen Sprachraum anhaltende Außendiglossie-Situation und auf den damit verbundenen Sprachsystemwechsel zurückzuführen. Die heute in Norddeutschland dominierende Aussprache richtet sich zwar sehr stark an die kodifizierte Aussprachenorm aus, sie bleibt aber nicht außer den niederdeutschen Einflüssen, welche sich sowohl in der Prosodik wie auch in Segmentausprägung bemerkbar machen. Im vorliegenden Beitrag wurden Ergebnisse einer akustisch-auditiven Analyse erhobener Lautkorpora dargestellt, die mit den vor dreißig Jahren von Sophie Dahl dargelegten Forschungsergebnissen und Entwicklungstendenzen verglichen.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 5; 89-113
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dramaturgia Daniiła Charmsa na współczesnych niemieckich scenach. Rekonesans badawczy
Dramaturgy of Daniil Charms on Contemporary German Scenes. Reconnaissance Research
Autorzy:
Gracla, Jadwiga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807266.pdf
Data publikacji:
2019-10-23
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Charms; spektakl; teatr niemiecki; absurd
Charms; performance; German theater; absurd
Opis:
Niniejszy artykuł przedstawia historię wystawień sztuk Daniiła Charmsa we współczesnych Niemczech. Autorka artykułu zwraca uwagę na zainteresowanie zarówno badaczy, jak i widzów twórczością Charmsa. Wskazuje poszczególne spektakle, które powstały w ostatnich latach: od Elżbiety Bam do spektaklu teatru WIRLT. Dramaturgia Charmsa w Niemczech cieszy się dużą popularnością i jest ciągle obiektem zainteresowania twórców teatralnych. Zdaniem autorki spektakle powstające na jej podstawie oddają ducha i ideały tekstów oberiuty.
This Article present the story of performances of dramas Daniil Charms in modern Germany. Author of the article draws attention to the interest of  researchers and spectators Charms works. It indicates the particular performances created in the last time: Elizabeth Bam and the play WIRTL. The dramaturgy of Charms is very popular in Germany and it is the object of interest of theater artists. According to the author the performances they show the spirit and ideas of the text of Charms.
Драматургия Даниила Хармса в современном немецком театре. Первые сведения Настoящая статья является попыткой представить сценические постановки пьес Данилuа Хармса, возникшие в современной Германии. Автор статьи обращает внимание на сушествующий в Германии интерес к творчеству Хармса так среди исследователей, как и зрителей. Автор упоминает спектакли возникщие в последнее время: Елисавету Бам и новейший спектакль WIRTL. По мнению автора эти спектакли отражают ценности литературного подлинника.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2017, 65, 7; 139-148
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Die Auslegung des Wesens der deutschen Universität in der Rektoratsrede Martin Heideggers
An Explication of the Essence of the German University in Martin Heidegger’s Speech on the Assumption of a Rectoral Post
Wykładnia istoty niemieckiego uniwersytetu w mowie rektorskiej Martina Heideggera
Autorzy:
Wójcik, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1878595.pdf
Data publikacji:
2019-10-23
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
mowa rektorska
niemiecki uniwersytet
interpretacja
rector’s speech
German University
explication
Opis:
Martin Heidegger hielt bei der Übernahme des Rektorats in Freiburg am 27.05.1933 die Antrittsrede „Die Selbstbehauptung der deutschen Universität“. In dieser Rede hat er programmatische Vorstellungen zur Erneuerung der Universität zum Ausdruck gebracht, mit der Berücksichtigung eines aktiven Engagements der Studenten, von denen er einen „Dienst“ auf drei Ebenen erwartete — als „Wehr-“, „Arbeits-“ und Wissenschaftsdienst. Die Rede entsprach zwar nicht den Hauptvoraussetzungen des NS-Bildungsprogramms, zeugt aber von seinem Beitrag zur nationalsozialistischen Gestaltungspolitik der deutschen Universität.
Martin Heidegger solemnly assumed the rectorate of the University of Freiburg on 27 May 1933, delivering the famous inaugural address Die Selbstbehauptung der deutschen Universität. In the speech, he presented his programme for the revival of the University, which included the active involvement of students from whom he expected a threefold type of service – Wehrdienst, armed service, Arbeitsdienst, labour service, and Wissenschaftsdienst, knowledge service. Even though such concepts were not congruent with the main objectives of the NS-Bildungsprogramm, it reflected his involvement in the National Socialist policy of shaping the German University.
Martin Heidegger, obejmując urząd rektora Uniwersytetu we Fryburgu 27 maja 1933 r., wygłosił mowę inauguracyjną Die Selbstbehauptung der deutschen Universtität. Zaprezentował w niej programowe założenia odnowy Uniwersytetu z uwzględnieniem czynnego zaangażowania studentów, od których oczekiwał „służby” w potrójnym znaczeniu — jako „Wehr-”, „Arbeits-” i „Wissenschaftsdienst”. Wprawdzie nie odpowiadała ona głównym założeniom NS-Bildungsprogramm, jest ona jednak świadectwem jego zaangażowania w narodowosocjalistyczną politykę kształtowania niemieckiego uniwersytetu.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2017, 65, 5; 125-140
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niemożność życia: Tractatus logico-suicidalis Hermanna Burgera
The Inability to Live: Hermann Burger’s Tractatus Logico-Suicidalis
Die Unfähigkeit zu leben: Hermann Burgers Tractatus logico-suizidalis
Autorzy:
Sośnicka, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1879642.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
niemieckojęzyczna literatura szwajcarska
Hermann Burger
samobójstwo
autobiografia
German-Swiss literature
suicide
autobiography
Opis:
Artykuł szkicuje poetykę Hermanna Burgera (1942-1989), jednego z najbardziej oryginalnych i kontrowersyjnych pisarzy szwajcarskich, koncentruje się jednak przede wszystkim na jego szeroko dyskutowanym utworze Tractatus logico-suicidalis (1988), którym pisarz zapowiedział swoje samobójstwo, wywołując wśród krytyków powszechne oburzenie. Tractatus Burgera analizowany jest szczególnie w odniesieniu do eseju Jeana Améry’ego Podnieść na siebie rękę, ale uwzględniono także kontekst autobiograficzny tego — mimo wszystko — dogłębnie egzystencjalnego utworu.
This article briefly sketches the literary art of Hermann Burger (1942–1989), one of the most original and controversial German-Swiss writers. It then goes on to focus on his much-discussed Tractatus logico-suicidalis (1988) in which, a year in advance, the writer announced his suicide; this provoked extreme outrage amongst literary critics. Burger’s Tractatus is analysed with particular reference to Jean Améry’s essay Hand an sich legen but at the same time draws attention to the autobiographical background to this work which, in spite of everything, is intensely human.
Der Beitrag entwirft in Kürze die Poetik Hermann Burgers (1942–1989), eines der originalsten und kontroversesten Deutschschweizer Schriftsteller, und konzentriert sich auf seinen vieldiskutierten Tractatus logico-suicidalis (1988), mit dem der Schriftsteller ein Jahr zuvor seinen Selbstmord angekündigt hat, wodurch er unter Literaturkritikern für die größte Empörung sorgte. Burgers Tractatus wird insbesondere in Anknüpfung an Jean Amérys Essay Hand an sich legen analysiert, verwiesen wird jedoch zugleich auf den autobiografischen Hintergrund dieses — trotz allem — zutiefst existenziellen Werkes.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 5; 161-175
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Patriotismus – eine framebasierte kontrastive Analyse Deutsch-Polnisch anhand der Boulevardzeitung Bild und ihres polnischen Pendants Fakt
Patriotism – a Frame-Based Contrastive German-Polish Analysis Based on the Tabloid Bild and Its Polish Counterpart Fakt
Autorzy:
Szulc-Brzozowska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1775649.pdf
Data publikacji:
2021-06-16
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
analiza kontrastywna niemiecko-polska
rama konceptualna
patriotyzm
contrastive German-Polish analysis
frame
patriotism
Opis:
Patriotyzm – Ramowa analiza kontrastywna polsko-niemiecka na podstawie tabloidu Bild i jego polskiego odpowiednika Fakt Celem artykułu jest przedstawienie wyników analizy semantyczno-kognitywnej konceptu patriotyzm w perspektywie porównawczej niemiecko-polskiej. Dane korpusowe pochodzą z niemieckiego tabloidu Bild i jego polskiego odpowiednika Fakt. Podstawę teoretyczno-metodologiczną stanowi semantyka ramy konceptualnej. Utworzenie ramy konceptualnej pojęcia patriotyzmu opiera się na analizie zarówno kwantytatywnej, jak i kwalitatywnej, dzięki czemu zostają określone tak w języku niemieckim, jak i polskim slots wraz z default values, które następnie są ze sobą skonfrontowane. Przedmiotem badań są konteksty z leksemem patriotyzm oraz jego derywatami, znaczące frazy nominalne z wyrazem patriotyzm, jak również semantyczno-kognitywna struktura kontekstów w odniesieniu do konceptu patriotyzm.   Ziel des vorliegenden Beitrags ist es, die Ergebnisse einer semantisch-kognitiven Analyse des Konzepts Patriotismus im deutsch-polnischen Vergleich vorzustellen. Die Korpusdaten entstammen der Boulevardzeitung Bild und ihrem polnischem Pendant Fakt. Den theoretisch-methodologischen Rahmen bildet die Frame-Semantik. Die Bestimmung des Frames Patriotismus stützt sich sowohl auf eine quantitative als auch qualitative Analyse, wodurch die Leerstellen des Frames mitsamt den Standardwerten in Bezug auf die deutsche und polnische Sprache ermittelt werden. Danach werden sie miteinander konfrontiert. Der Untersuchungsgegenstand umfasst Kontexte mit dem Lexem Patriotismus und seinen Derivaten, und zwar die kontextuelle Distribution der Lexeme, saliente Nominalphrasen mit Patriotismus sowie die semantisch-kognitive Struktur der Kontexte hinsichtlich des Begriffs Patriotismus.
This paper presents the results of a cognitive-semantic analysis of the concept patriotism in both German and Polish. The corpora data come from the tabloid Bild and its Polish counterpart Fakt. The theoretical-methodological background is Cognitive Semantics. The definition of the frame patriotism is also based on a quantitative and qualitative analysis, whereby the slots of the frame with their default values are determined with regard to German and Polish, and are then contrasted. The research object includes contexts with the lexeme patriotism and its derivatives, the contextual distribution of the lexemes, salient nominal phrases with patriotism and semantic-‑cognitive structure of the contexts concerning the concept patriotism.
Ziel des vorliegenden Beitrags ist es, die Ergebnisse einer semantisch-kognitiven Analyse des Konzepts Patriotismus im deutsch-polnischen Vergleich vorzustellen. Die Korpusdaten entstammen der Boulevardzeitung Bild und ihrem polnischem Pendant Fakt. Den theoretisch-methodologischen Rahmen bildet die Frame-Semantik. Die Bestimmung des Frames Patriotismus stützt sich sowohl auf eine quantitative als auch qualitative Analyse, wodurch die Leerstellen des Frames mitsamt den Standardwerten in Bezug auf die deutsche und polnische Sprache ermittelt werden. Danach werden sie miteinander konfrontiert. Der Untersuchungsgegenstand umfasst Kontexte mit dem Lexem Patriotismus und seinen Derivaten, und zwar die kontextuelle Distribution der Lexeme, saliente Nominalphrasen mit Patriotismus sowie die semantisch-kognitive Struktur der Kontexte hinsichtlich des Begriffs Patriotismus.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 5; 181-197
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Das deutsche Pronomen es als Prowort und seine Wiedergabe im Polnischen
Niemiecki zaimek es w funkcji „prowortu” i sposoby jego oddania w języku polskim
Autorzy:
Małek, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1933640.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
lingwistyka kontrastywna (niemiecki-polski)
„Prowort”
zaimek es
contrastiv Linguistic (German/ Polish)
anticipatory subject
pronoun es
Opis:
Artykuł porusza problematykę zaimka es w ujęciu konfrontatywnym. Przeprowadzono w nim analizę porównawczą konstrukcji zdaniowych z zaimkiem es w funkcji „Prowortu”. Celem tej analizy było wyróżnienie struktur językowych, które służą oddaniu niemieckich zależności wyrażanych za pomocą formy zaimkowej es w języku polskim. Stwierdzenia zawarte w artykule poparte są przykładami z tłumaczeń literatury niemieckiej na język polski. Przeprowadzona analiza konfrontatywna pozwala wnioskować, że w języku polskim nie można wyróżnić jednego elementu, który mógłby pełnić funkcję ekwiwalentu dla niemieckiego es. Oddanie funkcji i znaczeń tego zaimka następuje za pomocą środków różnych płaszczyzn językowych. Wyniki przeprowadzonej analizy porównawczej mogą znaleźć zastosowanie zarówno w translatoryce, jak też w dydaktyce języka niemieckiego.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 5; 7-25
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zu Form und Bedeutung ausgewählter gegenwärtiger wertender substantivischer Derivate im Polnischen und Deutschen
On the Form and Meaning of the Selected Modern Evaluative Nominal Derivatives in Polish and German
Forma i znaczenie wybranych współczesnych nacechowanych wartościująco derywatów nominalnych w języku polskim i niemieckim
Autorzy:
Szulc-Brzozowska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1879661.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
derywat
neologizm
nacechowanie wartościujące
analiza kontrastywna (polsko- niemiecka)
derivative
neologism
evaluative function
contrastive analysis (Polish-German)
Opis:
Das Untersuchungsfeld des vorliegenden Beitrags stellen wertend markierte nominale Derivate aus kontrastiver Sicht (Polnisch-Deutsch) dar. Es handelt sich um Neologismen oder Okkasionalismen von einer generell undurchsichtigen semantischen Struktur, deren Derivationsbasis Eigennamen bilden, und die in den beiden Sprachen meistens etymologisch identische Derivationssuffixe aufweisen, hauptsächlich lateinischer Herkunft. Das Ziel der vorliegenden Analyse ist vor allem eine Untersuchung von Derivationsschemata in Bezug auf diese Suffixe in beiden Sprachen, von dem Grad der Wirkung der Suffixe auf diese Derivate, mit Berücksichtigung der Perspektive ihrer Internationalisierung, sowie ein Vergleich der Semantik derjenigen Derivate, die unter morphologischem Aspekt sich voneinander unterscheiden, aus Sicht ihrer semantischen Analogie.
Tematem niniejszego artykułu są nacechowane wartościująco derywaty nominalne w ujęciu kontrastywnym niemiecko-polskim. Chodzi o neologizmy lub okazjonalizmy o generalnie nieprzejrzystej strukturze semantycznej, których podstawę derywacyjną stanowią nazwy własne i które w obu językach wykazują najczęściej tożsame etymologicznie sufiksy derywacyjne, głównie pochodzenia łacińskiego. Celem analizy jest przede wszystkim zbadanie schematów derywacyjnych w odniesieniu do tychże sufiksów w obu językach, stopnia oddziaływania sufiksów na te derywaty z uwzględnieniem perspektywy ich internacjonalizacji, jak również porównanie znaczenia derywatów zróżnicowanych w aspekcie struktury morfologicznej pod kątem ich analogii semantycznej.
The paper deals with the evaluative nominal derivatives from contrastive point of view. The focus is given to neologisms or occasionalisms that are on the whole semantically opaque, whose derivative base is constituted by proper names and which show mostly identical suffixes, primarily Latinate, in the both languages. The aim of the analysis is to investigate the derivative schemes referring to the suffixes in the both languages as well as the extent to which the suffixes influence the derivatives from the perspective of their internationalization. The other searching aspect is set to compare the meaning of the derivatives that are underlined by different morphological structures, taking into account their semantic analogy.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 5; 21-45
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Als fromme und getrewe Bürger…” – projektowanie pożądanych zachowań społecznych w gdańskich ordynacjach ogniowych z XVI i XVII wieku
“Als fromme und getrewe Bürger…”: Designing Desired Social Behaviour in 16th- and 17th-century Fire Ordinances from Gdańsk
Autorzy:
Janusz, Alicja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31342673.pdf
Data publikacji:
2022-07-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
porządki ogniowe
leksyka wartościująca
wczesno-nowo-wysoko-niemiecki
Gdańsk
fire ordinance
focal vocabulary
Early New High German
Opis:
Ordynacje ogniowe, zwane też porządkami lub wilkierzami, są jednymi z najwcześniejszych instrukcji zachowania się w wypadku pożaru lub zagrożenia. Popularne zwłaszcza w obszarze niemieckojęzycznym, stanowią wciąż teksty słabo zbadane pod kątem językowym. W niniejszym artykule została przeanalizowana, pochodząca z trzech gdańskich dokumentów, leksyka dotycząca zachowań pozytywnych i negatywnych w obliczu zagrożenia, a także ta dotycząca ich konsekwencji, celem poznania wartościowania elementów rzeczywistości przez twórców poszczególnych porządków oraz ustalenia, co uznawali oni (karę czy nagrodę) za lepszą motywację do działań ku wspólnemu dobru.
Fire ordinances, called Feuerordnung or Willkür in German, were quite early documents regulating fire prevention and showing how to act in the case of a conflagration. They were especially popular in German-speaking areas, although they have rarely been investigated from a linguistic perspective. In this article, the vocabulary concerning desirable and undesirable human actions in the time of a conflagration, as well as the consequences of such actions, was analysed in order to investigate the focal vocabulary of the authors of three fire ordinances from Gdańsk. The aim of this article is also to state clearly, through analysis, whether the authors of the ordinances believed punishment or reward to be a better motivation in fire prevention.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 6; 61-77
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konfrontative Analyse polysemer Tierbezeichnungen im Polnischen und Deutschen
Contrastive analysis of the polysemous names of animals in Polish and German
Analiza konfrontatywna polisemicznych nazw zwierząt w języku polskim i niemieckim
Autorzy:
Szulc-Brzozowska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1878580.pdf
Data publikacji:
2019-10-23
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
stereotypy asocjatywne
ekwiwalencja (niemiecko-polska)
leksemy polisemiczne
nazwy zwierząt
associative stereotypes
equivalence (German-Polish)
polysemous lexemes
animal names
Opis:
Przedmiotem niniejszej analizy są polisemiczne leksemy języka niemieckiego i polskiego oznaczające zwierzęta. Analiza kontrastywna dotyczy jedynie tych znaczeń, które stanowią metaforyczne rozszerzenia odnoszące się do ludzi. Bazują one na „asocjatywnych stereotypach” (Kilian 2005). Wyróżnione zostały trzy obszary odniesienia wartościowania danego określenia, mianowicie poziom umysłowy, zachowanie oraz wygląd / percepcja. Mogą się one w niektórych przypadkach zazębiać. Porównywane pary leksemów wykazują ekwiwalencję w różnym stopniu, łącznie z ekwiwalencją zerową, która najbardziej przemawia za asocjatywno-stereotypowym charakterem badanych znaczeń. Konfrontative Analyse polysemer Tierbezeichnungen im Polnischen und Deutschen Den Gegenstand des vorliegenden Beitrags bilden polyseme deutsche und polnische Tierbezeichnungen. Ihre metaphorischen Bedeutungen, wenn sie sich auf Personen beziehen und auf „assoziativen Stereotypen“ (Kilian 2005) beruhen, werden kontrastiv behandelt. Bei der Wertung der jeweiligen Lexeme werden drei Bezugsbereiche unterschieden: Intellekt, Verhalten und das Äußere. Diese Bereiche können sich überschneiden. Die verglichenen Lexempaare weisen unterschiedliche Äquivalenzstufen auf, darunter die Nulläquivalenz, die am stärksten für den assoziativ-stereotypen Charakter der analysierten Bedeutungen spricht.
The object of the present analysis are polysemous animal lexemes. Only meanings of lexemes are described and compared, which comprise metaphorical extensions referring to intellectual level, human behavior and appearance. These metaphorical extensions are based on „associative stereotypes” (Kilian 2005), i.e. on conventional, collective semantic features attributed to certain animal species, which are neither objective nor verifiable in terms of truth and falsity. The compared pairs of lexemes can be equivalent to different degrees, including the zero equivalence, which most of all denote the associative and stereotypical character of the examined meanings.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2017, 65, 6; 69-92
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Gesetzt, du kenntest den Titel des Bildes nicht“: zu Navid Kermanis Umgang mit sakralen Bildern
“Supposing You Were Unaware of the Painting’s Title”: Navid Kermani and Sacral Paintings
Autorzy:
Jakubów, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1775460.pdf
Data publikacji:
2021-06-16
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Navid Kermani
obraz i słowo
intermedialność
literatura niemieckojęzyczna
język religijny
word and picture
intermediality
German literature
religious language
Opis:
„Załóżmy, że nie znasz tytułu obrazu”: obrazy sakralne w tekstach Navida Kermaniego Wydaną w 2015 r. książkę Navida Kermaniego Ungläubiges Staunen. Über das Christentum można odczytać przede wszystkim jako próbę wykreowania nowego języka religijnego i powstrzymania dominującej we współczesnej literaturze marginalizacji religii jako zjawiska wyłącznie historycznego, estetycznego lub ekskluzywnego. Ta tendencja, określana przez Bruno Latoura mianem ikonoklazmu, prowadzi do zaniku umiejętności opisywania doświadczeń religijnych. Kermani odwołuje się w swoich refleksjach na temat obrazów sakralnych głównie do malarskiej tradycji katolickiego baroku i tworzy strategię pisarską, która ma na celu uwolnienie ich od dominujących obecnie interpretacji zarówno konfesyjnych, jak i świeckich. W przekraczaniu granicy między obydwoma mediami – obrazem i tekstem – i traktowaniu ich w sposób łączny upatruje on możliwość dotarcia do nieczytelnego dla współczesnego odbiorcy przeżycia religijnego oraz odtworzenia go w języku zakorzenionym w świecie jego doświadczeń, wyobrażeń i emocji.   Kermanis aufsehenerregendes Buch Ungläubiges Staunen. Über das Christentum (2015), das in den letzten Jahren 14 Auflagen erlebte, ist in erster Linie ein Versuch, eine neue religiöse Sprache zu schaffen. Mit deren Hilfe sucht er die vorherrschende Tendenz zu überwinden, die Bruno Latour „Bildstürmerei“ nennt. Sie sei natürliche Konsequenz der bisherigen rationalistischen Religionskritik, die zur Folge hat, dass das religiöse Sprechen entweder an Bedeutung verloren hat oder als exklusives Phänomen behandelt wird. Indem Kermani auf die vorwiegend barock-katholische Bildtradition zurückgreift, entwickelt er eine Schreibstrategie, die zum Ziel hat, die bekannten religiösen Bilder, zunächst von bestehenden konfessionellen und profan-ästhetischen Deutungen zu befreien. In einem die Grenze zwischen den zwei Medien überschreitenden Annäherungsprozess bemüht er sich dann, ihnen verborgene Inhalte abzugewinnen und sie in einer für die Gegenwart adäquaten Sprache wiederzugeben, die in der Erfahrungs- und Vorstellungswelt des modernen Menschen fest angesiedelt ist.
Navid Kermani’s Ungläubiges Staunen. Über das Christentum (2015) should be primarily understood as an attempt to create a new religious language and to contain the dominant literary tendency, which is to marginalise religion as a solely historical, aesthetic or exclusive phenomenon. This tendency, termed “iconoclasm” by Bruno Latour results in the disappearance of the ability to describe religious experiences. Kermani mainly refers to the tradition of Catholic baroque art when reflecting on sacral paintings, and invents a literary strategy that aims to free them from the prevalent interpretations, both confessional and secular. He considers the crossing of the boundaries between the two media–image and text – and their being treate as one as a possible way to reach that religious experience which is unintelligible to contemporary readers, and to recreate this experience in a language which rooted in a world of their own experiences, imagination and emotions.
Kermanis aufsehenerregendes Buch Ungläubiges Staunen. Über das Christentum (2015), das in den letzten Jahren 14 Auflagen erlebte, ist in erster Linie ein Versuch, eine neue religiöse Sprache zu schaffen. Mit deren Hilfe sucht er die vorherrschende Tendenz zu überwinden, die Bruno Latour „Bildstürmerei“ nennt. Sie sei natürliche Konsequenz der bisherigen rationalistischen Religionskritik, die zur Folge hat, dass das religiöse Sprechen entweder an Bedeutung verloren hat oder als exklusives Phänomen behandelt wird. Indem Kermani auf die vorwiegend barock-katholische Bildtradition zurückgreift, entwickelt er eine Schreibstrategie, die zum Ziel hat, die bekannten religiösen Bilder, zunächst von bestehenden konfessionellen und profan-ästhetischen Deutungen zu befreien. In einem die Grenze zwischen den zwei Medien überschreitenden Annäherungsprozess bemüht er sich dann, ihnen verborgene Inhalte abzugewinnen und sie in einer für die Gegenwart adäquaten Sprache wiederzugeben, die in der Erfahrungs- und Vorstellungswelt des modernen Menschen fest angesiedelt ist.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 5; 129-141
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Die dualistische Welt in Joseph von Eichendorffs Novelle Das Marmorbild
Dualistczny świat symboli w noweli Josepha von Eichendorffa Das Marborbild
Autorzy:
Sebesta, Jadwiga
Wawrzynek, Karin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945087.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
literatura niemiecka
romantyzm
dualistyczny świat symboli
chrześcijaństwo
psychoanaliza
German literature
romanticism
the dualistic world of symbols
Christianity
psychoanalysis
Opis:
Analiza symboli przeprowadzona przez autorki została osadzona w kontekście romantycznej filozofii twórczości. Nowela Josepha von Eichendorffa Das Marmorbild stała się tu przedmiotem badań pod kątem hermeneutyki dualizmu, występującego na planie postaci, przyrody, wyobrażeń, wydarzeń i poszczególnych elementów scenerii. Problem dualizmu rozwiązano w oparciu o myśl chrześcijańską, poszerzoną o kontekst germański oraz w nawiązaniu do psychoanalizy. Interpretacja okazała się spójna, wielowarstwowa, zgodna z tłem biograficznym autora noweli. Ujęto większość znaczeń, wskazując także na literacką kontynuację u Tomasza Manna. W centrum zainteresowania znalazły się takie zagadnienia, jak: ambiwalencja miłości, melancholia, problem sobowtóra i maski oraz fenomen czasowości. Analizę dopełnia refleksja o rozdarciu wewnętrznym człowieka i jego motywacyjnych konfliktach ześrodkowanych wokół osiowego problemu egzystencji: miłości i śmierci. Artykuł bazuje na studiach germanistycznych, które zostały opracowane krytycznie, a także przeinterpretowane na korzyść wykładni Junga. Literatura pozwoliła na syntetyczne ujęcie symboliki Eichendorffa, którą autorki osadziły w szerszym spektrum, stale mając na uwadze kontrastywność jako główną linię odniesień oraz interpretacji. Artykuł stanowi ciekawe studium z pogranicza literaturoznawstwa i studiów jungowskich. Przyczynia się ponadto do rozumienia dzieł Eichendorffa z punktu widzenia jego osobistej wiary. Analiza jest zatem ciekawym oraz oryginalnym opracowaniem literatury – tu noweli Das Marmorbild – jako zwierciadła wewnętrznego pejzażu oraz ducha epoki.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 5; 53-66
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Das Verhältnis zwischen Rationalem und Irrationalem im Schimmelreiter von Theodor Storm
Elementy racjonalistyczne i irracjonalistyczne w noweli Theodora Storma Jeździec na siwym koniu
Autorzy:
Kołodziej-Mróz, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945091.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
literatura niemiecka
romantyzm
dualistyczny świat symboli
chrześcijaństwo
psychoanaliza
German literature
romanticism
the dualistic world of symbols
Christianity
psychoanalysis
Opis:
Nowela Jeździec na siwym koniu jest przez wielu uważana za kwintesencję twórczości Theodora Storma. Akcja noweli rozgrywa się XVIII wieku i przedstawia tragiczną historia młodego fryzyjskiego wieśniaka Hauke. Jego rozum i przedsiębiorczość ścierają się z przesądami i zwyczajami społeczności wiejskiej. Dzięki swojej wiedzy i zaradności Hauke Haien zdobywa majątek, zostaje wójtem i zarazem nadzorcą nadmorskich wałów. Jednak jego plan wybudowania nowych wałów wzbudza nieufność wśród pozostałych Fryzyjczyków. Haien drażni ich ponadto, jeżdżąc ostentacyjnie na siwym koniu, którego uważają oni za ducha konia pojawiającego się na wyspie. Rozstrzygający pojedynek z naturą i ludzkimi zabobonami rozgrywa się podczas wielkiego sztormu. Stare wały pękają, nowe wytrzymują próbę, lecz zostają wyszczerbione przez przesądnych wieśniaków. Morze pochłania Hauke, który stara się uratować swoją żoną Elke i małą córeczką. Nieakceptowany przez społeczność nadzorca żyje odtąd w legendzie jako jeździec na siwym koniu. Nowela, będąca wiernym odbiciem epoki poetyckiego realizmu, jest początkowo kolorowym przedstawieniem życia młodego Fryzyjczyka, z czasem komplikuje się, stając się coraz bardziej tajemniczą i mroczna historią. Główną tezą niniejszego artykułu jest przedstawienie i analiza dwóch przeciwstawnych światopoglądów: racjonalnej postawy umysłowej, która bezwarunkowo akceptuje wyższość rozumu nad innymi narzędziami poznawczo-wartościującymi, realizowanej w noweli przede wszystkim poprzez Hauke, oraz irracjonalnej – reprezentowanej przez w większości zabobonne społeczeństwo fryzyjskiej wioski – stawiającej przyjmowanie argumentów rozumowych niżej od argumentów na mocy tradycji, autorytetu, wiary, instynktu, intuicji czy emocji. W tym celu szczegółowo naświetlone zostały następujące kwestie: dualizm przedstawianego świata literackiego (wzajemna relacja światopoglądu oświecenia i wywodzących się z romantyzmu przesądów, w tym w szczególności motyw paktu z diabłem) oraz elementy fantastyczne obecne na wszystkich płaszczyznach opowiadania, które dezorientują czytelnika co do narzucającego się po przeczytaniu noweli pytania, który z omawianych światopoglądów wypadałoby uznać za słuszny.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 5; 67-95
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Das Fräulein von Scuderi“ von E.T.A Hoffmann – zum Verhältnis zwischen Realem und Dämonischem
„Panna de Scudery” E.T.A. Hoffmanna – o powiązaniach między, co realne, a tym, co demoniczne
Autorzy:
Kołodziej-Mróz, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1901857.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
literatura niemiecka
literatura fantastyczna
romantyzm
dualizm świata przedstawionego
German literature
fantastic literature
romanticism
the duality of the world presented
Opis:
In der Novelle Das Fräulein von Scuderi von E.T.A. Hoffmann, die nur beim ersten  Blick ein eindimensionales Werk zu sein scheint, wird das Postulat der Duplizität der dargestellten Welt realisiert, indem der Autor rationale und phantastische Elemente miteinander konfrontiert. Die Handlung der Novelle spielt sich in Paris ab, wo zur Zeit viele geheimnisvolle Morde passieren, deren Opfer durch einen Dolchstich mitten ins Herz getötet werden. Alle Morde sind sich sehr ähnlich: die Opfer sind adelige Männer, die auf dem Weg zu ihren Geliebten die Juwelen mit sich tragen und jeweils dieses Schmuckes spurlos beraubt werden. Die Analyse der Novelle wurde im Hinblick auf die Problematik der Duplizität der dargestellten Welt durchgeführt. Gemäß der romantischen Philosophie der Kunst erscheinen hier alle rationalen und irrationalen Elemente fragwürdig, so dass der Leser nicht im Stande ist, festzustellen, welche der Seiten einen Absolutheitsanspruch verdient. Die Verbindung der Alltagswelt mit der unheimlichen Welt ist in Bezug auf den Goldschmied René Cardillac am besten greifbar, dessen eine bis zur Besessenheit gehende Faszination durch eigene Kunst ihn zum harmlosen Sonderling in der großen Stadt Paris macht. Er steht als der Fremde im bürgerlichen Leben, verstanden von niemand, an der Schwelle zum Wahnsinn. Automatisch entsteht hier die Frage, ob Cardillac, der wahrscheinlich schon in der pränatalen Phase ein Trauma erlebt hatte, überhaupt an den von ihm verübten Morden schuld sein kann? Sind seine Gräueltaten mit dem bösen Stern und den dämonischen Kräften zu rechtfertigen, die der geniale Künstler nicht erkennen und beeinflussen kann?
W noweli Panna de Scudery E.T.A. Hoffmanna, będącej tylko pozornie utworem jednowymiarowym, autor realizuje postulat dwudzielności świata przedstawionego, polegający na zestawieniu ze sobą elementów racjonalnych i fantastycznych. Fabuła utworu zdominowana jest przez tajemnicę dotyczącą mającej miejsce w Paryżu zagadkowej serii morderstw, których ofiary uśmiercane są poprzez pchnięcie sztyletem prosto w serce. Wszystkie morderstwa są popełniane według tej samej zasady: ofiarami są zawsze mężczyźni pochodzenia szlacheckiego, będący w drodze do ich ukochanych i podążający z prezentem w postaci biżuterii. We wszystkich przypadkach klejnoty znikają bez śladu. Analiza świata przedstawionego została przeprowadzona pod kątem hermeneutyki dualizmu. Zgodnie z romantyczną filozofią twórczości elementy racjonale i irracjonalne w utworze podawane są w wątpliwość, co dezorientuje w sposób znaczący czytelnika, niepotrafiącego przyznać żadnemu z przedstawianych światów niezaprzeczalnej racji bytu. Konfrontacja świata codzienności ze światem niesamowitości najdobitniej wyrażona jest w postaci złotnika René Cardillaca, który to, zafascynowany własną sztuką, ogarnięty niezrozumiałą żądzą posiadania wytworzonej przez siebie biżuterii, ukrywa się w społeczności Paryża za fasadą nieszkodliwego dziwaka. Wyobcowany z życia mieszczańskiego wielkiego miasta, przez nikogo nierozumiany, znajduje się na granicy szaleństwa. Automatycznie narzuca się tu pytanie, czy Cardillac, który najwyraźniej przeżył traumę już w fazie prenatalnej, jest winien wszystkich popełnionych przez siebie morderstw? Czy można usprawiedliwić straszne zbrodnie nieszczęśliwego genialnego artysty działaniem złej gwiazdy, na którą on nie ma żadnego wpływu? Czy jest to może działanie mocy szatańskich, z których szaleniec zdaje sobie sprawę?
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 5; 225-247
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Deutsche Modalpartikel „auch” und ihre partikelartigen Wiedergabemöglichkeiten im Polnischen
Niemiecka partykuła modalna „auch” i możliwości jej partykułowej translacji w języku polskim
Autorzy:
Szulc-Brzozowska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954385.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
lingwistyka kontrastywna (niemiecki-polski)
partykuła modalna i możliwości jej przekładu
contrastiv Linguistic (German/Polish)
modal particle and possibilities of translating it
Opis:
Autorka stara się rozważyć kwestię przetłumaczalności niemieckich partykuł modalnych na przykładzie partykuły „auch”. Artykuł poświęcony jest możliwościom traslatorskim tej partykuły w języku polskim. Dotyczą one wyłącznie struktur partykułowych. Inne nie są brane pod uwagę. Analiza przeprowadzona jest na bazie semantyczno-pragmatycznej funkcji partykuły wposzczególnych typach zdań. Stwierdzenia autorki poparte są przykładami z tłumaczeń literatury niemieckiej na język polski. Okazuje się, że jedna partykuła „auch” może mieć kilka odpowiedników nawet w jednym typie zdania, uwarunkowanych kontekstem bądź wartością stylistyczną wypowiedzi. Autorka wyjaśnia, na czym polega dana ekwiwalencja. Wyniki analizy ekwiwalencyjnej partykuł mogą znaleźć zastosowanie nie tylko w translatoryce, ale również w dydaktyce języka niemieckiego.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2002, 50, 5; 119-132
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies