Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "język słoweński" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 20
Tytuł:
Małe ojczyzny a nauczanie języka polskiego i języka słoweńskiego jako obcego – analiza podręczników
Autorzy:
Bednarska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/782782.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
język polski jako obcy
język słoweński jako obcy
podręcznik
Polska
Słowenia
Opis:
Aby móc swobodnie posługiwać się językiem obcym, należy poznać kulturę i historię, w których język ten jest osadzony. W podręcznikach do nauczania języka polskiego oraz języka słoweńskiego jako obcego przedstawione zostały nie tylko Polska i Słowenia jako takie, ale także poszczególne regiony, miasta, a w przypadku publikacji słoweńskich – nawet wsie. Autorka analizuje, w jaki sposób prezentowane są te „małe ojczyzny”, ich kultura i znaczenie dla danego kraju.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia; 2017, 8, 227; 245-254
2082-0909
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Author’s neologisms in George R. R. Martin’s A Game of Thrones and their Polish and Slovene translations
Neologizmy autorskie w powieści Gra o tron George’a R. R. Martina oraz jej polskim i słoweńskim tłumaczeniu
Autorzy:
Bednarska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2118253.pdf
Data publikacji:
2015-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
neologizm
fantastyka
tłumaczenie
język polski
język słoweński
neologism
fantasy
translation
Polish
Slovene
Opis:
The paper aims to provide an analysis of the author’s neologisms used in A Game of Thrones, which is the first book of Martin’s fantasy series Songs of Ice and Fire. In the first part the paper identifies the sources of the author’s lexical neologisms (e.g. direwolf, septon, or proper names). The second part focuses on the methods used for neologism translation in the Polish and Slovene versions of the novel (translations by Paweł Kruk and Boˇstjan Gorenc), and finds differences between the two translations. The paper describes translation techniques such as borrowing, equivalency, and the creation of a neologism.
Artykuł stanowi próbę analizy neologizmów autorskich użytych w Grze o tron, czyli pierwszym tomie sagi Pieśni lodu i ognia George’a R.R. Martina. W pierwszej części zostają przedstawione źródła neologizmów (np. direwolf, septon oraz nazwy własne). Druga część jest porównaniem metod, jakimi posługiwali się tłumacze polskiej i słoweńskiej wersji powieści (Paweł Kruk i Boštjan Gorenc).
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2015, 15; 21-32
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czasowniki w nowszej leksyce słoweńskiej
The verbs in the newer Slovene lexicon
Autorzy:
Zatorska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594001.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
język słoweński
nowsze słownictwo
czasowniki,
semantyka
słowotwórstwo
Slovene
the newer lexicon
verbs
semantics
derivation
Opis:
Artykuł dotyczy 426 czasowników wybranych ze słownika nowszego słownictwa słoweńskiego Slovar novejšega besedja slovenskega jezika z 2012 roku. Analiza pokazała możliwe modyfikacje zaobserwowane przy porównaniu czasowników z tego słownika z czasownikami, które umieszczono w Slovar slovenskega knjižnega bezika z 1994 roku. Autorka artykułu korzysta z takich pojęć semantyki leksykalnej, jak polisemia, homonimia, modyfikacja znaczeń. Materiał został podzielony ze względu na kategorie semantyczne: kauzatywność, inchoatywność, terminatywność, finitywność etc. Uwzględniono także nacechowanie temporalne, aspektualne badanych jednostek werbalnych. Pokazano prefiksy tworzące analizowane czasowniki i przypisano im funkcje sygnalizowania kategorii semantycznych. W końcowej części artykułu zaprezentowano przykładowe pola znaczeniowe badanego słownictwa. Ta klasyfikacja przynosi pewne informacje na temat nowoczesnego społeczeństwa słoweńskiego. Przeprowadzona analiza udowodniła występowanie takich zjawisk, jak internacjonalizacja i globalizacja w języku słoweńskim i innych językach słowiańskich.
The article is devoted to the presentation of 426 verbs, which are included in the dictionary of the newer Slovene lexicon Slovar novejšega besedja slovenskega jezika [SNBSJ, 2012]. The analysis demonstrates some modifications between the contents of SNBSJ and Slovar slovenskega knjižnega bezika [SSKJ] (the previous Slovene dictionary). The author of the paper uses such terms as homonymy, polysemy, semantic modification. The data are classified. The verbs and the functions of their parts were labeled as inchoative, terminative, finitive, resultative. The special attention was paid to the temporality and to the Slavic category, which is Aspect and to the aspectual division of the analyzed verbs. The set of used prefixes were presented together with their functions. The last part of the paper brings the semantic division of the analyzed data. This classification lets to make some observations about the modern Slovene society. The conclusions inform about such phenomena as the internationalization and globalization shown by the investigation presented in the article.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2016, 62; 229-239
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kilka uwag o wymienności dopełniacza i biernika w języku polskim i słoweńskim
Short reflection on interchangeability of genitive and accusative in Polish and Slovenian languages
Autorzy:
Stefan, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594259.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
kategoria przypadka
dopełniacz
biernik
język słoweński
category of grammatical case
genitive
accusative
Slovenian language
Opis:
Tematem pracy są wybrane zagadnienia dotyczące wymienności form dopełniacza i biernika w języku polskim i słoweńskim. Inspiracją do napisania niniejszego tekstu stały się obserwacje zachowań językowych współczesnych Polaków i Słoweńców. Rozważania na temat wymienności form dopełniacza i biernika w języku polskim i słoweńskim ograniczono do wybranych zjawisk morfologicznych (w paradygmacie singularis) oraz składniowych w obu tych językach słowiańskich. Dotyczą one przede wszystkim synkretyzmu końcówek dopełniacza i biernika w rodzaju męskożywotnym oraz pojawiających się coraz częściej odstępstw od klasycznego użycia dopełniacza w zdaniach zaprzeczonych. Analizę aktualnych tendencji nienormatywnego użycia tych dwóch przypadków w obu językach poprzedza krótka charakterystyka dopełniacza i biernika w języku polskim i słoweńskim.
The topic of the paper is interchangeability of genitive and accusative in Polish and Slovenian languages. The inspiration for the paper have its origin in observations of current linguistic behaviours of contemporary Poles and Slovenes. Reflections on the subject are limited to selected morphological (the declension of singular nouns) and syntactic phenomenon in both of considered Slavic languages. The focus in the paper is mostly on syncretism of genitive and accusative suffixes in masculine-animate gender and appearing more and more often deviations from standard use of genitive in negations. Analysis of tendencies of non-standard usage of these two cases in Polish and Slovenian is preceded with short characteristic of genitive and accusative in both languages.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2016, 62; 131-143
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Feminativi v frazemih slovenskega jezika
Feminine Forms Derived from Masculine Nouns in Slovenian Idioms
Derywaty żeńskie od rzeczowników rodzaju męskiego w słoweńskich idiomach
Autorzy:
Markežič, Tjaša
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32388024.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Slovenian language
word formation
idioms
feminatives
corpus
język słoweński
słowotwórstwo
idiomy
nomina feminativa
korpus językowy
Opis:
This article deals with feminine forms derived from masculine nouns in Slovenian idioms, collected in different dictionaries of Slovenian idioms. Examining the Gigafida 2.0 corpus indicates that the use of such idioms or parts thereof in everyday language is fairly widespread, and the examples are chosen to indicate the possible variety of these elements. We also noticed that a woman as a social being is still neglected. Some examples from Gigafida 2.0 corpus express an explicit negative connotation.
W artykule poddano analizie formy żeńskie derywowane od rzeczowników rodzaju męskiego występujących w słoweńskich idiomach, potwierdzonych w opracowaniach leksykograficznych języka słoweńskiego. Analiza materiału pozyskanego z korpusu Gigafida 2.0 pokazuje, że użycie idiomów tego typu lub ich fragmentów jest w języku potocznym stosunkowo częste. Materiał przykładowy ma również na celu wskazanie różnorodności ich występowania. Badania ujawniają wciąż jeszcze niższą pozycję społeczną kobiet, a niektóre przykłady z formami żeńskimi z korpusu Gigafida 2.0 wykazują wyraźnie negatywne konotacje.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2021, 21
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Selected issues of nominalizations as propositional arguments in Polish and Slovene sentences with psych-verbs
Wybrane problemy zjawiska nominalizacji w języku polskim i słoweńskim jako wykładnika argumentów propozycjonalnych przy czasownikach sfery psychicznej
Autorzy:
Zatorska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117917.pdf
Data publikacji:
2015-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
semantyka
składnia
nominalizacje
język polski
język słoweński
czasowniki sfery psychicznej
Semantics
syntax
nominalizations
Polish
Slovene
Psych-Verbs
Opis:
In this paper a hypothesis concerning the occurrence of nominalizations in the position of the propositional argument assigned by a psychological predicate was tested with sets of 60 (30 + 30) Polish and Slovene verbs from the semantic field of thinking and feeling. In line with Semantic Syntax Methodology, the semantic and the syntactic (formal) levels of representation were separated. Predicates and arguments are elements of the Predicate-Argument Structure on the semantic level of representation. The observations demonstrate that the typical way of the realization of the propositional argument in the place opened by Psych Verbs, in the place of complex predicates, is nominalization. Such a manner of explication covers 90% of the tested 2- and 3-argument verbal units in Polish and Slovene from the field of the intellect as well as emotions. The analysis shows that only 10% of the examined verbs in each language (Polish and Slovene) do not allow the realization of the propositional argument as nominalization. The results in this respect are similar in Polish and in Slovene.
Celem artykułu jest udokumentowanie tezy, że czasowniki sfery psychicznej (odnoszące się do intelektu i do uczuć) przejawiają tendencję, aby w ich otoczeniu jako wykładnik argumentu propozycjonalnego pojawiały się nominalizacje. Analizę przeprowadzono w oparciu o założenia składni semantycznej, w której płaszczyzna treści i poziom językowy traktowane są jako odrębne. Badaniem objęto 60 czasowników – 30 polskich i 30 słoweńskich, które zilustrowano w postaci bogatej egzemplifikacji zdaniowej. Badane verba podzielono na dwu- i trójargumentowe. Obserwacje potwierdziły wyjściową tezę o obecności nominalizacji przy werbalnych wykładnikach predykatów mentalnych i emotywnych, które w artykule objęto wspólnym terminem czasowniki sfery psychicznej. Nieliczne czasowniki stanowiące 10% materiału nie dopuszczają nominalizacji w pozycji wewnętrznej predykacji (argumentu zdarzeniowego). Oba badane języki wykazują znaczące podobieństwo odnośnie skali dopuszczalności nominalizacji.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2015, 15; 477-490
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pouk slovenščine kot tujega jezika z vidika sociokulturnih vsebin na izbr anih univerzah na poljskem
Autorzy:
Jugović, Tina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/681587.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
sociocultural competence, Slovene as a foreign language, Slovene at Polish universities, Slovene culture, cultural awareness, intercultural competence
kompetencje socjokulturowe, język słoweński jako obcy, język słoweński na polskich uniwersytetach, kultura słoweńska, różnicy kulturowe, kompetencje międzykulturowe
Opis:
The article focuses on the role of sociocultural competence in teaching Slovene as a foreign language at selected Polish universities. According to the results of the online questionnaire, given to students of Slovene language in Lodz, Katowice and Warsaw, the desire to broaden personal knowledge about Slovenia, its culture and people is one of the main factors behind the decision to study Slovene or attend a Slovene language course at universities. At the same time the results of the questionnaire showed that students wish for the sociocultural aspect to be increasingly emphasised. The relationship between Slovenes and Poles exists for centuries though interpersonal intertwining, but according to the questionnaire the mutual understanding of the two nations is superficial. The author concludes that sensitivity for various sociocultural factors and their pertaining intercultural differences should be fostered.
Przedmiotem artykułu są rozważania o funkcji kompetencji socjokulturowych w nauczaniu języka słoweńskiego jako obcego na wybranych polskich uniwersytetach. Na podstawie wyników ankiety internetowej, przeprowadzonej wśród studentów uczących się języka słoweńskiego w Łodzi, Katowicach i Warszawie, można wysnuć wniosek, że chęć poszerzania wiedzy o Słowenii, jej kulturze i ludziach stanowi główną motywację do wyboru nauki języka słoweńskiego oraz do zapisów na uniwersyteckie lektoraty języka słoweńskiego. Jednocześnie wyniki ankiety pokazują nastawienie studentów w kierunku pogłębiania socjokulturowego aspektu prowadzonych zajęć. Stosunki polsko-słoweńskie przez wieki były nawiązywane poprzez osobiste kontakty, aczkolwiek według danych ankiety dialog między tymi dwoma narodami pozostaje powierzchowny. Autorka artykułu dochodzi do wniosku, że upowszechnia się wiedza o różnych polskich i słoweńskich aspektach socjokulturowych oraz, że istnieje świadomość stałych różnic między tymi dwoma kulturami narodowymi.
Źródło:
Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2017, 6
2449-8297
Pojawia się w:
Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kategoria żywotności w różnych odmianach stylistycznych języka słoweńskiego – prolegomena
The category of animacy in different social variants of Slovenian language – prolegomenon
Autorzy:
Stefan, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594102.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
kategoria żywotności
kategoria rodzaju
język słoweński
morfologia
category of animacy
grammatical gender
Slovenian language
morphology
Opis:
Kategoria żywotności we współczesnym języku słoweńskim, podobnie jak na obszarze całej słowiańszczyzny, jest morfologiczną kategorią rzeczowników głównie rodzaju męskiego, przejawiającą się w bierniku liczby pojedynczej końcówką równą dopełniaczowi, najczęściej -a (por. vidim človeka). Istnieje jednak liczna grupa rzeczowników nieżywotnych, które przyjmują w bierniku końcówkę dopełniacza, jak na przykład nazwy samochodów (ima forda), kart (potegnil je asa) czy chorób (ima raka). W artykule przedstawiono charakterystykę kategorii żywotności zarówno w języku literackim, jak i wybranych nieliterackich wariantach słoweńszczyzny. Celem opracowania było określenie grup znaczeniowych rzeczowników nieżywotnych, które przyjmują paradygmat żywotny. W potocznym języku słoweńskim jest ich więcej niż w języku standardowym. Należą do nich liczne rzeczowniki nieżywotne rodzaju męskiego, a także rodzaju nijakiego (np. imajo dekleta) oraz rzeczowniki w mowie dzieci (np. daj ključa).
The category of animacy in the contemporary Slovenian language, like in other Slavic languages, is a morphological category of masculinum nouns, which have the accusative grammatical suffix -a (ex. vidim človeka). There are some nonanimacy nouns, which have this suffix -a like: names of cars (ex. ima forda), cards (ex. potegnil je asa) or diseases (ex. ima raka). In the article author has characterized the category of animacy in different social variants of the Slovenian language – from standard language to some unstandardized variants (two dialects and one regiolect). In unofficial language, there are more examples of animacy than in standard language. These are numerous nonanimated masculinum and neutral nouns (ex. imajo dekleta) and nouns in children’s speech (ex. daj ključa).
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 65; 181-194
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Język słoweński i język prekmurski – przykłady języków na styku kultur
The Slovenian and Prekmurian languages – examples of languages at a crossroads of cultures
Autorzy:
Stefan, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594128.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
historia rozwoju języka
język literacki
język słoweński
język prekmurski
history of language
literary language
Slovenian language
Prekmurian language
Opis:
Literacki język słoweński jest oficjalnym językiem obowiązującym w Słowenii oraz na terenach zamieszkanych przez mniejszość słoweńską. Od początku kształtowania się normy języka słoweńskiego cechują go mniejsze lub większe wpływy z języka niemieckiego. Język prekmurski rozwijał się równolegle z językiem słoweńskim od połowy XVIII wieku na terenie Prekmurja. Jest to najbardziej na wschód wysunięty obszar Republiki Słowenii, oddzielony od reszty terytorium słoweńskiego rzeką Murą i graniczący z trzema spośród czterech sąsiadów: Austrią, Chorwacją i Węgrami. Historia Prekmurców, w odróżnieniu od historii pozostałych Słoweńców, ponad tysiąc lat była związana z Węgrami. O literackim języku prekmurskim mówi się do 1919 roku, kiedy Prekmurje zostało włączone do ziem słoweńskich. Tradycja używania literackiego języka prekmurskiego pozostała żywa na terenie Porabja – obszaru zamieszkiwanego przez Słoweńców, ale znajdującego się obecnie na terenie Węgier. Celem artykułu jest krótkie przedstawienie historii języka prekmurskiego, powstałego na bazie dialektów prekmurskich, i ukazanie jego koegzystencji z literackim językiem słoweńskim, zwanym również w przeszłości centralnosłoweńskim. Aby ogląd ten był możliwy, przedstawiono szersze tło historyczne i odwołano się do procesu kształtowania się języka literackiego na ziemiach słoweńskich.
Literary Slovenian is the official language in Slovenia and in areas inhabited by Slovenian minorities. From the beginning of the shaping of the norm of the Slovenian language, it has been characterized by lesser or greater influences of German language. The Prekmurian language developed in parallel with the Slovenian language from the mid-18th century in Prekmurje, which is the most eastern area of the Republic of Slovenia, separated from the rest of the Slovenian territory by the Mura river and bordering three out of four neighbours: Austria, Croatia and Hungary. The history of the Prekmurs, unlike the history of the other Slovenians, was associated with Hungary for over a thousand years. The Prekmurian language was noted until 1919, when Prekmurje was incorporated into Slovenian lands. The tradition of using the literary Prekmurian language remained alive in Porabje, an area inhabited by Slovenians, but now located in Hungary. The aim of this paper is to briefly present the history of the Prekmurian language, based on Prekmurje dialects and to show its coexistence with the literary Slovenian language, also known as the central Slovenian language in the past. For this view to be sustained, it is necessary to outline the historical background and refer to the process of the shaping of the literary language in Slovenian lands.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 337-349
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Połanieccy po słoweńsku – wśród przyrody i we wnętrzach. Semantyka i stylistyka w przekładzie
The Połaniecki Family in Slovene – Outdoors and Indoors Semantics and Stylistics in Translation
Autorzy:
Zatorska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1831372.pdf
Data publikacji:
2020-11-26
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
słownictwo
przekładoznawstwo
dzieło literackie
język polski
język słoweński
vocabulary
translation studies
literary work
Polish language
Slovene language
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie badań nad problemami translacji zaobserwowanymi w słoweńskim przekładzie Rodziny Połanieckich Henryka Sienkiewicza, autorstwa Petera Miklavca. Wybór ekwiwalentu w języku docelowym nastręczał niekiedy tłumaczowi trudności, por. bociany [SI, s. 33] – čaplje [MI, s. 48]; jak żuraw [SI, s. 305] – kakor čaplja [MII, s. 181]; lelek [SI, s. 35] – siva čaplja [MI, s. 51]; orzechowy kredens [SI, s. 6] – orehova miza ‘stół’ [MI, s. 5]; między sosnami [SI, s. 133] – med smrekami ‘świerkami’ [MI, s. 201]. Materiał poświadcza konkretyzację, np. tatarak [SI, s. 21] – muškat ‘rodzaj tataraku, kalamus’ [MI, s. 29] oraz generalizację, np. pudlem [SI, s. 292] – kózek ‘piesek’ [MII, s. 161]. Przekład frazy Połaniecki – że ja, który pochodzę z roli [SI, s. 50] – Polaneški „da jaz, dasi sem kmetiškega stanu” [MI, s. 72] jest błędny, ponieważ główny bohater pochodzi z rodziny szlacheckiej. Nacechowane stylistycznie wyrażenia mogą podlegać w translacji neutralizacji stylistycznej, np. oddaj mi się w łapy [SI, s. 340] – zaupaj mojim rokam [MII, s. 235]. Przeprowadzona analiza potwierdza semantyczną i stylistyczną odmienność przekładu wobec oryginału, np. być chłopcem młynarskim [SI, s. 285] – biti moka v mlinu [MII, s. 150]. Tłumacz pozostawił niektóre frazy w postaci oryginalnej, np. po vsaki tretji besedi ‘Panie dobrodzieju’ [MII, s. 181]. Zarówno oryginał, jak i przekład cechuje animizacja alpejskiej przyrody, ale metaforyzacja uzyskała bardzo udany kształt w translacji, por. jezioro wygładziło się […] zdawało się drzemać [SI, s. 79] – jezerska gladina […] se je kazala, kakor bi dremala [MI, s. 116].
The aim of the study is to discuss some problems observed in Peter Miklavec’s Slovenian translation The Połaniecki Family by Henryk Sienkiewicz. The choice of the equivalent in the target language may reveal some semantic differences: bociany ‘storks’ [SI, p. 33] – čaplje [MI, p. 48] ‘herons’; jak żuraw ‘crane’ [SI, p. 305] – kakor čaplja [MII, p. 181]; lelek ‘nightjar’ [SI, p. 35] – siva čaplja [MI, p. 51]; orzechowy kredens ‘cupboard’ [SI, p. 6] – orehova miza ‘table’ [MI, p. 5]; między sosnami ‘pines’ [SI, p. 133] – med smrekami ‘spruces’ [MI, p. 201]. The data attest instances of specification: tatarak ‘sweet flag’ [SI, p. 21] – muškat ‘kind of sweet flag, calamus’ [MI, p. 29], as well as generalization: pudlem ‘poodle’ [SI, p. 292] – kužek ‘a dog’ [MII, p. 161]. The translation of the phrase: Połaniecki – że ja, który pochodzę z roli [SI, p. 50] – Polaneški „da jaz, dasi sem kmetiškega stanu” [MI, s. 72] is erroneous, as the main hero comes from a noble family. Stylistically marked words may be replaced in the translation by neutral ones: oddaj mi się w łapy [SI, p. 340] – zaupaj moim rokam [MII, p. 235]. The conducted analysis confirms the existence of some semantic and stylistic differences between the original and the translation: być chłopcem młynarskim [SI, p. 285] – biti moka v mlinu [MII, p. 150]. Some phrases are left in the original form: po vsaki tretji besedi ‘Panie dobrodzieju’ [MII, p. 181]. Both in the original and in the translation the Alpine natural world is presented in animate terms, but the metaphorization employed in the translation appears particularly successful: jezioro wygładziło się […] zdawało się drzemać [SI, p. 79] – jezerska gladina […] se je kazala, kakor bi dremala [MI, p. 116].
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2020, 68; 175-197
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gender, sex, and society. On the formation and usage of feminine forms in Polish and Slovenian
Rodzaj, płeć, społeczeństwo – o tworzeniu feminatywów w języku polskim i słoweńskim
Autorzy:
Wtorkowska, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1042384.pdf
Data publikacji:
2020-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
feminatywy
słowotwórstwo
rodzaj gramatyczny
płeć
język polski
język słoweński
feminine forms
word formation
grammatical gender
sex
Polish language
Slovenian language
Opis:
The aim of this article is to highlight selected differences in the formation and usage of feminine names, mainly names of professions, titles, and positions, between Polish and Slovenian. Apart from the traditional ones, I shall also discuss more recent modes of derivation of feminine names in both languages and their formal characteristics. The issue of sex is related in both languages to the grammatical category of the gender of personal nouns, though it is more common in Polish. In the language, which, in fact, is referred to by its native users as ojczysty (adjectival form with the stem ‘ojciec’ meaning ‘father’) while a Slovenian would refer to their native language as materinski (derived from mother), there exists an additional opposition of names of men vs. names of non-men (including women), which means there is a special privileged position of masculine personal forms over other forms, one which is not found in Slovenian. In Slovenian, the previously used neutral masculine form when referring to both men and women, being the shortest and morphologically least complicated, is no longer viewed as non-marked, and in some documents, it is being replaced with the feminine form. I shall discuss the changes which have occurred in terms of the formation and application of feminine forms, starting with their masculinisation as a sign of women’s emancipation, through the intention to eliminate the asymmetry in the word formation of those names viewed within the context of gender/sex issues in language, to the reasons for blocking feminine derivation. I shall also mention the modes for neutralising gender and the device of splitting, the rules of which, in both languages, have not yet been sufficiently defined.
Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na wybrane różnice w tworzeniu i używaniu nazw żeńskich, głównie nazw zawodów, tytułów i stanowisk między językiem polskim a słoweńskim. Obok tradycyjnych przedstawiono też nowsze sposoby derywowania nazw żeńskich w obu językach oraz ich wykładniki formalne. Kwestia płci wiąże się w obu językach z gramatyczną kategorią rodzaju rzeczowników osobowych, jednak w większym stopniu w polszczyźnie. W języku polskim, który nota bene rodzimy użytkownik polszczyzny nazwie ojczystym (od ojciec), gdy Słoweniec swój język ojczysty określi jako materinski (od matka), mamy dodatkową opozycję nazwy mężczyzn – nazwy niemężczyzn (w tym kobiet) i przez to wyjątkową, uprzywilejowaną pozycję form męskoosobowych w stosunku do pozostałych, której nie znajdziemy w języku słoweńskim. W języku słoweńskim dotychczas neutralna forma męska odnosząca się zarówno do mężczyzn jak i kobiet, jako najkrótsza i morfologicznie najprostsza, przestała być odbierana jako nienacechowana, a w niektórych dokumentach została zastąpiona formą żeńską. Omówiono zmiany, jakie zaszły i nadal zachodzą w zakresie tworzenia i stosowania feminatywów, od ich maskulinizacji jako przejawu emancypacji kobiet poprzez chęć likwidacji asymetrii słowotwórczej tych nazw, rozpatrywanej na tle problematyki rodzajowo-płciowej w języku, do przyczyn blokady derywacji żeńskiej. Wspomniano również o sposobach neutralizacji rodzaju i zabiegu splittingu, którego zasady w obu językach nie zostały jeszcze dostatecznie ustalone.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2020, 27; 61-80
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Typologia wypowiedzeń w ujęciu polskim i słoweńskim
Typology of utterances in Polish and Slovenian context
Autorzy:
Wtorkowska, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594255.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
składnia
wypowiedzenie
zdania
typologia wypowiedzeń
język polski
język słoweński
syntax
utterance
sentence
typology of utterances
Polish language
Slovenian language
Opis:
Artykuł poświęcony jest porównaniu typologii wypowiedzeń w języku polskim i słoweńskim. Przedstawiono w nim polską typologię wypowiedzeń ze względu na wybrane kryteria podziału: (1) obecność i formę orzeczenia, (2) liczbę ośrodków predykacji, (3) postawę nadawcy wobec treści wypowiedzenia, oraz wyjaśniono wybrane terminy z tej dziedziny i porównano polską typologię i polskie terminy składniowe z ujęciem słoweńskim. Porównanie wykazało różnice nie tylko między językami, ale również wewnątrz obu języków, co wynika z użycia różnych kryteriów podziału lub z cech charakterystycznych dla poszczególnych systemów językowych i pomoże w lepszym, a przede wszystkim prawidłowym rozumieniu wybranych problemów składniowych obu języków oraz będzie pomocne w polsko-słoweńskich studiach porównawczych z zakresu składni.
The article compares typologies of utterances in the Polish and the Slovenian language. It presents the typology of Polish utterances according to selected criteria, namely according to: (1) presence and form of the statement, (2) number of centers of predication, (3) position of the sender of the utterance content. The article also explains selected terminology from this field and compares Polish typology and Polish syntactic terms with their Slovenian equivalents. The comparison showed differences not only between languages, but also within these two languages, which results from the use of different division criteria or the characteristics of the different language systems. It will also improve understanding and, above all, ensure the correct meaning of some syntactical problems in both languages and will be helpful for Polish-Slovenian comparative studies in the field of syntax.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2016, 62; 203-213
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O stylistyce i leksyce słów kilka. Potop Henryka Sienkiewicza i słoweński przekład Rudolfa Molè
Some Remarks on Stylistics and Vocabulary: “Potop” (“The Deluge”) by Henryk Sienkiewicz and the Slovenian Translation by Rudolf Molè
Autorzy:
Zatorska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1774400.pdf
Data publikacji:
2021-06-29
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
leksyka
stylistyka
translatoryka
dzieło literackie
język polski
język słoweński
vocabulary
stylistics
translation studies
literary work
Polish language
Slovene language
Opis:
Celem opracowania jest ukazanie strategii tłumaczeniowych zastosowanych wobec stylistycznie nacechowanych wyrażeń wyekscerpowanych ze słoweńskiego przekładu powieści Potop Henryka Sienkiewicza dokonanego przez Rudolfa Molè z 1970 roku. Obserwacji poddano: latynizmy, analityzmy i frazeologizmy, ekspresywizmy oraz nazwy realiów. Wybór ekwiwalentu skutkował niejednokrotnie zatratą lub osłabieniem nacechowania stylistycznego danego fragmentu, por. fatigatus wielce SI166 – zelo utrujen MI181; — Ni pary z gęby! SI40 – Niti besede več!... MI44; synalka SI365 – sina MI394; Daj no waćpan pyska! SI203 – Daj, da te objamem! MI220. Liczne są jednakże translaty z zachowanym nacechowaniem stylistycznym, np. psubratom SII442 – pasjim bratom MII476; psiajuchy SII442 – pasje duše MII476. Nazwy historycznych realiów przetłumaczono przy pomocy generalizacji rajtar vs jezdec lub aproksymacji rapier vs meč. Przeprowadzona analiza dowiodła różnic między stylistycznym ukształtowaniem oryginału a przekładu, choć odnotowano też podobieństwa w tym zakresie. Najważniejszym celem podjętych badań było jednak wskazanie odrębności stylistycznych i semantycznych badanego przekładu wobec oryginału.
The aim of this study is to show the ways in which some stylistic marked components were translated in the 1970 Slovenian translation of Henryk Sienkiewicz’s novel “Potop” (“The Deluge”) by Rudolf Molè. The data comprise Latin words, expressive and analytical forms, and names of realia. Choosing the equivalent may result in the loss of stylistic markedness: fatigatus wielce Vol. 1, p. 166. — zelo utrujen Vol. 1, p. 18; — Ni pary z gęby! Vol. 1, p. 40. — Niti besede več!... Vol. 1, p. 44; synalka Vol. 1, p. 365 — sina Vol. 1, p. 394; Daj no waćpan pyska! Vol. 1, p. 203 — Daj, da te objamem! Vol. 1, p. 220. However, many equivalents confirm such stylistic markedness: psubratom Vol. 2, p. 442 — pasjim bratom Vol. 2, p. 476; psiajuchy Vol. 2, p. 442 — pasje duše Vol. 2, p. 476. The translations of historical names demonstrate generalisation, e.g. rajtar vs jezdec, or approximation, e.g. rapier vs meč. The analysis confirms these differences and resemblances between the original and the translation. The general aim of this article is to indicate the stylistic and semantic differences in the translated text.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 6; 189-201
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływy obcojęzyczne na współczesny język słoweński
Foreign languages’ influences on Slovene
Autorzy:
Kern, Boris
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594316.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
język słoweński
neologizmy
słowotwórstwo
zmiany leksykalne
wpływy obcojęzyczne
Slovenian Language
Neologisms
Word Formation
Lexical Changes
Foreign Language Influences
Opis:
W artykule przedstawiono zmiany w języku słoweńskim w okresie ostatniego ćwierćwiecza, które były spowodowane wpływami obcojęzycznymi. Rozpatrzono je w kontekście zmian leksykalnych z uwzględnieniem potencjału słowotwórczego nowego słownictwa. W sposób szczególny zwrócono uwagę na przedstawienie tych zmian z perspektywy leksykograficznej (na podstawie opisu w Słowniku nowszego słownictwa języka słoweńskiego oraz w nowym wydaniu Słownika słoweńskiego języka literackiego). Jak się spodziewano, najwięcej zapożyczeń w języku słoweńskich pochodzi z języka angielskiego oraz w mniejszym stopniu z włoskiego, niemieckiego francuskiego, chorwackiego, serbskiego, a także japońskiego i arabskiego za pośrednictwem języka angielskiego.
The article presents changes in the Slovene language in the period of last 25 years, influenced by foreign languages. Foreign languages’ influences are analized in the context of lexical changes (emphasis is put on the word-formational productivity of new vocabulary) and special attention is given to lexicographical pesentation of new vocbulary in Dictionary of Recent Vocabulary of Slovene Language and Slovene Literary Language Dictionary, new, 2nd edition. As expected the biggest influence on Slovene has English Language, at a lower rate also Italian, German, French, Croatian/Serbian and also Japanese and Arabic (last two through English).
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2016, 62; 39-48
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przymiotniki w podręcznikach do nauki języka słoweńskiego
Adjectives in the textbooks for Slovene as foreign language
Autorzy:
Zatorska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/966958.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
język słoweński
podręczniki
frekwencja
przymiotniki jakościowe
relacyjne
dzierżawcze
textbooks
frequency
qualitative adjectives
relational adjectives and possessive adjectives
the slovene language
Opis:
The paper deals with 400 adjectives (1046 tokens) excerpted from the textbooks of Slovene as a foreign language Gremo naprej and Slovenska beseda v živo 2. The author presents the frequency of the given adjective samples from the textbooks and classifies examined adjectives into classes of qualitative, relational, and possessive. Firstly, she assumed that the qualitative adjectives could be more frequent than relational on the lower level of learning. However, the samples from the textbooks show that the relational adjectives were more frequent in more basic Gremo naprej than in Slovenska beseda v živo 2, in which the qualitative adjectives are more often used. The article describes the way of adjective representation in the textbooks (lexicon, grammar, the texts building, titles). The paper shows also cultural content transferred by the adjectives.
W artykule przedstawiono frekwencję przymiotników (1046 użyć ok. 400 leksemów) oraz ich podział na jakościowe, relacyjne i dzierżawcze na podstawie materiału z dwu podręczników do nauki języka słoweńskiego: Gremo naprej oraz Slovenska beseda v živo 2. Autorka wskazuje na możliwe przyczyny takiego stanu rzeczy. Odwrotnie do postawionej hipotezy o powiększaniu się zasobu przymiotników relacyjnych przy jednoczesnym podwyższaniu kompetencji językowych, w Gremo naprej jest ich więcej niż w podręczniku Slovenska beseda v živo 2, w którym odnotowano z kolei więcej przymiotników jakościowych. W artykule nakreślono sposoby prezentowania przymiotników w podręcznikach (ilustracja zasobu leksykalnego i systemu gramatycznego, konstytuowanie tekstów, także poprzez występowanie w tytułach), jak również udokumentowano rolę przymiotników w ukazywaniu treści kulturowych.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2014, 21
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 20

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies