- Tytuł:
-
Value of geological information in exploitation management: the case of exploitation units of the Polkowice-Sieroszowice mine
Wartość informacji geologicznej w procesie zarządzania eksploatacją na przykładzie oddziałów wydobywczych kopalni Polkowice-Sieroszowice - Autorzy:
-
Krzak, M.
Panajew, P. - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/220352.pdf
- Data publikacji:
- 2014
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
- Tematy:
-
zarządzanie złożem rud
podejmowanie decyzji
informacja geologiczna
gra
ore deposit management
decision-making
geological information
game - Opis:
-
The application of mathematical techniques of management is particularly significant in managing mineral deposits as well as generally in the mining industry, in which the execution of geological-mining projects is usually time-consuming and expensive. Such projects are usually undertaken in conditions of uncertainty, and the incurred expenses do not always generate satisfactory revenues. Mineral deposit management requires close cooperation between the geologist providing necessary information about the deposit and the miner conducting exploitation work. A real decision-making problem was undertaken, in which three exploitation divisions of a certain area in the Polkowice-Sieroszowice mine, differing in ore quality, could be developed in an order which would guarantee maximisation of income. First, the ore price was calculated with the NSR formula; next, the decision-making problem was presented as a kind of game between the geologist (the mine) and states of Nature.
Projekty geologiczno-górnicze (surowcowe) różnią się znacznie od innych form aktywności gospodarczej człowieka, ponieważ wiedza o przedmiocie zainteresowań opiera się głównie na ocenach, zaś samo złoże kopalin jest obiektem przyrodniczym i trudno jest jednoznacznie przewidzieć rzeczywiste efekty jego odkrycia. Geologiczna niepewność związana z modelem złoża i jego zasobami znajduje odzwierciedlenie w technicznych planach kopalni i przygotowaniu rozcinki złoża odpowiednim systemem i sposobem eksploatacji. Kwantyfikacja, ocena i zarządzanie niepewnością geologiczną jest kluczowe w strategicznym planowaniu działania kopalni. Podstawowym celem, dla którego wykonuje się wyrobiska udostępniające jest przygotowanie złoża do eksploatacji górniczej. Wyrobiska udostępniające stanowią główne drogi transportu ludzi i urobku oraz spływu wód kopalnianych. Część z nich stanowi drogi jezdne i wentylacyjne, na innych zostaje ulokowany przenośnik taśmowy, a jeszcze innymi podprowadzone są niezbędne media. W celu zabezpieczenia wyrobisk w ich bezpośrednim sąsiedztwie wydzielane są ochronne filary oporowe (rys. 1) mające różną szerokość (100-260 m) w zależności od parametrów wytrzymałościowych otaczających je skał. W trakcie drążenia wyrobisk udostępniających i przygotowawczych duże znaczenie ma prawidłowe rozpoznanie geologiczne nowo rozcinanych obszarów złoża. Do głównych zadań służby geologicznej w kopalniach rud w tym zakresie należą: - prawidłowe opróbowanie serii złożowej, - kartowanie wyrobisk podziemnych i dokumentowanie wszelkiego typu zjawisk nietypowych, - rozpoznanie złoża otworami wyprzedzającymi z wyrobisk podziemnych. Podczas prac udostępniających gromadzona jest informacja o parametrach serii złożowej, która potem zostaje wykorzystana w prowadzeniu właściwej gospodarki złożem. O przydatności i użyteczności informacji decyduje wiele cech, niemniej za najbardziej istotne należy uznać jej aktualność, dokładność, dostępność, elastyczność i kompletność. Niebagatelne są także koszty jej pozyskania. Bardziej precyzyjna informacja wymaga często znacznych, dodatkowych wydatków. W górnictwie, w kwestii oceny warunków bezpieczeństwa pracy taka konieczność jest nieodzowna. Kompletna informacja umożliwia podejmowanie właściwych decyzji, przekłada się na sposób wykorzystania posiadanych środków i możliwości, zapewnia większą elastyczność w dopasowaniu do bieżących realiów rynkowych, technologicznych i in. Zagadnienie dostępu do informacji jest problemem szerokim i dotyczy wielu aspektów rzeczywistości. Zdobywanie kolejnych informacji, służących zmniejszaniu ryzyka, jest zwykle kosztowne. Zdarza się, że pozyskanie kolejnych informacji jest od pewnego momentu nieopłacalne. Dodatkowa informacja jest potrzebna tylko do momentu, gdy oczekiwane korzyści z jej uzyskania przewyższają koszty z jej zdobywania. Wiąże się z tym problem wyceny informacji. Informacja, adekwatna do problemu, dla którego jest pozyskiwana, zwiększa zasób wiedzy podmiotu gospodarującego, jednak rosnąca jej ilość stwarza możliwość dezinformacji. Instrumentów analizy posiadanej przez decydenta informacji dostarczają m.in. narzędzia teoria gier. W teorii gier informacja modelowana jest zazwyczaj z wykorzystaniem koncepcji zbiorów informacyjnych (rys. 2). Zwykle uczestnicy gry nie dysponują pełną informacją, co implikuje fakt, ze sytuacja decyzyjna rozgrywa się w warunkach niepewności. Działalność operacyjna kopalni zmierzająca do udostępnienia i eksploatacji poszczególnych części złoża realizowana jest etapami. Nieodzownym staje się zatem podejmowanie decyzji i wybór optymalnej strategii na każdym z nich. Dążeniem kopalni może być uzyskanie najkorzystniejszych wypłat, niezależnie od zaistniałych warunków otoczenia. Działanie takowe zaprezentowano na przykładzie trzech parcel eksploatacyjnych A, B i C uruchamianych w obrębie ZG Polkowice-Sieroszowice. Charakterystykę parcel zestawiono w tabelach 1, 2 i 3, a schematyczne przekroje zmienności zobrazowano na figurach 3, 4 oraz 5. Na podstawie formuły NSR (3) obliczono ceny rudy w parcelach. Bazując na analogii określono prawdopodobieństwa napotkania konkretnych układów wskaźników jakościowych rudy w parcelach. Zestawiając oczekiwane przychody w odniesieniu do możliwych dwóch stanów natury zdefiniowano macierz gry (4). Wygenerowany problem decyzyjny sprowadzony został do modelu gry koordynacji, a rozstrzygano w nim, które z parcel należy poddać eksploatacji. Opierając się na zakresie informacji o parametrach złoża we wszystkich parcelach będącej w posiadaniu geologa nadzorującego postęp frontu eksploatacyjnego, przeanalizowano dostępne struktury informacyjne, wskazując te optymalne. Oczekiwane średnie wielkości przychodów dla poddawanych ocenie struktur zestawiono w tabelach 4, 5 oraz 6. - Źródło:
-
Archives of Mining Sciences; 2014, 59, 1; 239-256
0860-7001 - Pojawia się w:
- Archives of Mining Sciences
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł