Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "wyjaśnianie" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Jerzy Kmita’s Methodological Interpretation of Karl Marx’s Philosophy. From Ideology to Methodological Concepts
Jerzego Kmity interpretacja metodologiczna filozofii Karola Marksa. Od ideologii do pojęć metodologicznych
Autorzy:
Pałubicka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/945971.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
wyjaśnianie historyczne
wyjaśnianie funkcjonalne
wyjaśnianie funkcjonalno-genetyczne
interpretacja humanistyczna
strukturalizm metodologiczny
holizm marksistowski
założenie o racjonalności
Opis:
The article presents J. Kmita’s methodological interpretation of selected cognitive methods used by K. Marx. Those methods were (and I believe they still are) significant for the social sciences and the humanities, even a century after they had been developed. J Kmita’s interpretation reveals specificity of epistemic procedures carried out by the author of “Capital” and emphasizes contemporary actuality of Marx’s epistemological ideas. To achieve that aim, Kmita refers to the concepts established in the field of philosophy of science of his time. According to J. Kmita, the attractiveness of Marx’s approach lies in the opportunity to develop a methodological interpretation of Marx philosophy, which in turn enables the formation of a unique theory of science development, alternative to those provided by logical positivism, falsificationism, neopragmatism or sociology of knowledge. Such theory would combine the perspective of sociology of knowledge with an epistemological approach to the development of science
W artykule przedstawia się interpretację metodologiczną wybranych przez J. Kmitę metod poznawczych stosowanych przez K. Marksa. Metody te, były (i mys lę, z e są nadal) doniosłe dla uprawiania nauk społecznych i humanistycznych jeszcze po stu latach od ich powstania. W przeprowadzonej interpretacji, wydobywa J. Kmita specyfikę sposobu postępowania poznawczego two rcy Kapitału oraz ukazuje aktualnos c rozwiązan epistemologicznych Marksa. Wykorzystuje do tego celu dorobek wspo łczesnego mu stanu filozofii nauki. Atrakcyjnos c Marksa, zdaniem J. Kmity, lez y w moz liwos ci wypracowania w oparciu o metodologicznie zinterpretowany dorobek Marksa, nowatorskiej w stosunku do logicznego empiryzmu, falsyfikacjonizmu, neopragmatyzmu czy socjologii wiedzy, koncepcji rozwoju nauki. Łączyłaby ona perspektywę socjologii wiedzy z podejsciem epistemologicznym w charakteryzowaniu procesu rozwoju nauki.
Źródło:
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2017, 37 (2)
1689-4286
Pojawia się w:
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyjaśnianie empiryczne a wyjaśnianie interpretacyjne działań politycznych
Empirical Explanation and Interpretive Explanation of Political Activities
Autorzy:
Czajowski, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1195288.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
wyjaśnianie empiryczne
wyjaśnianie interpretacyjne
wyjaśnianie integralne
działania polityczne
naturalizm
antynaturalizm
wnioskowanie abdukcyjne / empirical explanation
interpretive explanation
integral explanation
political actions
naturalism
anti-naturalism
abductive reasoning
Opis:
Artykuł porządkuje kwestie dotyczące wyjaśniania zjawisk społecznych, przede wszystkim działań politycznych. W literaturze wymienia się trzy rodzaje wyjaśnień: wyjaśnienie przyczynowe, wyjaśnienie interpretacyjne (humanistyczne, rozumiejące) oraz wyjaśnienie integralne, łączące te dwa. Autor omawia rodzaje wyjaśniania, przy czym termin „wyjaśnianie przyczynowe” zastępuje terminem „wyjaśnianie empiryczne”. Następnie charakteryzuje działania polityczne i ich rezultaty jako przedmiot wyjaśniania. W ostatniej części, na dwóch przykładach analizuje praktykę wyjaśniania empirycznego i interpretacyjnego. W odniesieniu do przykładu wyjaśniania interpretacyjnego przywołuje wnioskowanie abdukcyjne, czyli wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia. W procesie interpretacji, przy braku niezbitych dowodów, nie da się potwierdzić prawdziwości żadnej z hipotez. Można je tylko uprawdopodabniać lub uatrakcyjniać. Biorąc pod uwagę niedoskonałości wyjaśniania empirycznego i interpretacyjnego, należy dążyć do stosowania ich komplementarnie.
The article arranges issues related to explaining social phenomena, primarily political activities. Three types of explanation are mentioned in the literature: a reason explanation, an interpretative explanation (humanistic, understanding) and an integral explanation combining these two. The author discusses the types of explanation, where he replaces the term “causal explanation” with the term “empirical explanation”. Then he characterizes political activities and their results as an object of explanation. In the last part, on two examples, he examines the practice of empirical and interpretive explanation. With reference to the example of interpretive explanation, he recalls abductive reasoning, i.e. inference to the best explanation. In the interpretation process, in the absence of irrefutable evidence, none of the hypotheses can be confirmed. They can only be enhanced or made more attractive. Considering the imperfections of empirical and interpretive explanation, one should strive to use them complementarily.
Źródło:
Teoria Polityki; 2020, 4; 43-60
2543-7046
2544-0845
Pojawia się w:
Teoria Polityki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O PEWNEJ PRÓBIE OBRONY WYJAŚNIANIA TELEOLOGICZNEGO
ABOUT AN ATTEMPT TO DEFENSE THE TELEOLOGICAL EXPLANATION
Autorzy:
Wróblewski, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488168.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
teleologia
wyjaśnianie naukowe
wyjaśnianie teleologiczne
cele naukowe
antropomorfizm
teleology
scientific explanation
teleological explanation
scientific aims
anthropomorphism
Opis:
The aim of the article is to present the strategy of rehabilitation of the teleology in the conception of Robert Spaemann, Reinchard Löw and Hans Jonas. That strategy takes into account a few aspects: (1) the analysis of general conception of explanation in which the character of questions activating the process of explanation is taking into consideration, (2) the analysis of the conception of the teleological and causal explanations (according to the Hempel-Oppenheim model), (3) determination of the pragmatic background of the controversies concerning teleology, (4) determination of the domain and aims of teleological and causal interpretations.
Celem artykułu jest prezentacja strategii rehabilitacji teleologii w ujęciu: Roberta Spaemanna, Reincharda Löwa oraz Hansa Jonasa. Strategia ta uwzględnia kilka aspektów: (1) analizę ogólnej koncepcji wyjaśniania, w której jest uwzględniony charakter pytań uruchamiających proces wyjaśniania, (2) analizę koncepcji wyjaśniania teleologicznego i przyczynowego (według modelu Hempla- Oppenheima) (3) określenie pragmatycznego tła sporu o teleologię, (4) określenie domeny i celów interpretacji teleologicznych i przyczynowych.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2012, 60, 4; 339-359
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pojęcie duszy w naukach kognitywnych
The Concept of the Soul in the Cognitive Sciences
Autorzy:
Bremer, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1402468.pdf
Data publikacji:
2010-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
dusza
jaźń
neuronauki
wyjaśnianie
analityczna filozofia umysłu
Opis:
Do the traditional, commonsense and philosophical concepts of the soul have any place in the contemporary cognitive sciences, which start from the premise that everything is scientifically explainable using naturalistic categories? To answer this question we should mention that most cognitive naturalists today - philosophers and scientists - are materialists, and methodological materialism is probably universally accepted among scientists these days. It is very difficult to find a place in such a picture of the world for the soul as it appears in our commonsense picture of how things are. It is the tension between these two pictures that generates the contemporary problems connected with the soul. In order to try to resolve this tension we first describe the concept of the soul and its close connection with the organic body. Then we present a critical characterisation of two things: 1) the development of the empirical sciences - Galen, Descartes, Newton, Gall, Galvani - and the resulting eliminativistic implications for the philosophical concept of the soul; 2) a pair of naturalistic philosophical explanations of the soul-body problem: the nonreductionist view of the soul and the eliminative materialist view. The third part of the article involves giving a short answer to the question of how Aristotle's doctrine regarding the soul is based on his attempt to explain internal and external movement. After that we compare his explanation of these forms of movement with two kinds of contemporary neurological explanation: a) that of the neurologist R. Llinas, who, for explanatory purposes, postulates the existence of a theoretical (i.e. epiphenomenal) self; b) the more realistic explanation presented by the neurologist A. Damasio, who posits three different versions of the self, before trying to link them to corresponding parts of the human brain that, in turn, are closely connected with the body. It can then be shown that there are several similarities between Aristotle's conception of the soul and Damasio's cognitivist conception of the self, and that, because of the different starting points and explanatory goals involved, the contemporary concept of the self does not completely exclude the traditional concept of the soul.
Źródło:
Filozofia Chrześcijańska; 2010, 7; 37-63
1734-4530
2450-0399
Pojawia się w:
Filozofia Chrześcijańska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofia hermeneutyczna: perspektywy jej rozwoju
Autorzy:
Lorenc, Włodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705878.pdf
Data publikacji:
2012-09-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
filozofia hermeneutyczna
rozumienie
wyjaśnianie
doświadczenie hermeneutyczne
nauka
Opis:
Zamierzeniem artykułu jest wskazanie na dwa możliwe kierunki rozwoju filozofii hermeneutycznej, przezwyciężające przynajmniej niektóre spośród jej ograniczeń. Po pierwsze, możliwe jest treściowe poszerzenie tej filozofii, realizujące łagodny model myślenia całościowego. Po drugie, kierunkiem rozwoju tej filozofii może się okazać jej zradykalizowanie, a więc zawężenie kręgu interpretacyjnego i zrezygnowanie z prób poszerzania rozumienia. Omówienie tych możliwości poprzedzone zostaje wskazaniem na dokonywaną w tej filozofii korektę dotychczasowego rozumienia filozofii, co jest niejednokrotnie powodem licznych zarzutów formułowanych pod jej adresem.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 3; 533-546
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozumienie i wyjaśnianie jako metody poznania człowieka w psychopatologii i psychologii światopoglądów Karla Jaspersa
Autorzy:
Alechnowicz-Skrzypek, Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15049410.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
K. Jaspers
wyjaśnianie
rozumienie
psychologia rozumiejąca
psychologia światopoglądów
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 2; 367-378
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyjaśnianie w kognitywistyce
Autorzy:
Miłkowski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705185.pdf
Data publikacji:
2013-06-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
obliczanie
przetwarzanie informacji
mechanicyzm
wyjaśnianie obliczeniowe
rozwiązywanie problemów
biorobotyka
Opis:
Bronię tezy, że podstawowym rodzajem wyjaśniania w kognitywistyce jest wyjaśnianie działania mechanizmów przetwarzania informacji. Mechanizmy te stanowią złożone, zorganizowane układy, których funkcjonowanie zależy od interakcji ich części i zachodzących w nich procesów. Konstytutywne wyjaśnianie działania każdego takiego mechanizmu musi obejmować zarówno odniesienie do środowiska, w którym mechanizm występuje, jak i roli, jaką w nim odgrywa. Rolę tę tradycyjnie w kognitywistyce określa się mianem „kompetencji”. Aby w pełni wyjaśnić, jak ta rola jest odgrywana, należy wyjaśnić z kolei procesy przetwarzania informacji zachodzące wewnątrz samego mechanizmu osadzonego w środowisku. Zazwyczaj wyjaśnienie na tym poziomie ma postać modelu obliczeniowego, na przykład w postaci programu komputerowego lub wytrenowanej sieci neuropodobnej. Jednak na tym poziomie wyjaśnienie się nie kończy. Do zbadania pozostaje, jak realizowany jest sam program (lub jakie procesy odpowiadają za przetwarzanie informacji w sieci neuronalnej). Na dwóch diametralnie różnych przykładach z historii kognitywistyki pokazuję, na czym polega wielopoziomowość wyjaśniania kognitywistycznego. Przykładami tymi są wyjaśnienie rozwiązywania problemów proponowane przez Simona i Newella (1972) oraz wyjaśnienie procesu fonotaksji u świerszczy proponowane przez Barbarę Webb (1995).
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 2; 151-166
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Próba systematycznej artykulacji metafilozofii Richarda Rorty’ego
Autorzy:
Zając, Patryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705368.pdf
Data publikacji:
2012-09-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
behawioryzm epistemologiczny
polityka kulturalna
redeskrypcja,idea poznania
uzasadnianie
wyjaśnianie
Opis:
W artykule analizuję związek zachodzący między metaepistemologią Rorty’ego a przyjmowaną przez niego koncepcją filozofii. Związek ten okazuje się istotny, ponieważ w odwołaniach do myśli Rorty’ego eksponowana jest jego filozofia społeczna czy polityczna bez przywołania epistemologicznych jej uwarunkowań. Sprzyja to ideologicznym interpretacjom stanowiska Rorty’ego, których można uniknąć, gdy bierze się pod uwagę całość koncepcji. Zasadniczy jest dla niej argument, że u podstaw epistemologii tkwi błąd polegający na pomieszaniu uzasadniania przekonań z ich wyjaśnianiem. Z uwagi na ten błąd, Rorty poddaje krytyce tradycję filozoficzną, która, przynajmniej od czasów Kartezjusza, opiera się na epistemologicznych podstawach. Własną alternatywę dla epistemologii nazywa Rorty behawioryzmem epistemologicznym. Stanowisko to polega na oddzieleniu problemu wyjaśniania przekonań, w którym zasadnicze znaczenie ma rzeczywistość przedmiotowa, od uzasadnienia przekonań, które jest sprawą społecznej akceptacji przesłanek, na jakich te przekonania się opierają. Konsekwencją przyjęcia przez Rorty’ego takiego stanowiska epistemologicznego jest przedstawiona w artykule zmiana sposobu rozumienia filozofii.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 3; 111-116
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyjaśnianie w geologii historycznej i paleontologii
Autorzy:
Gęgotek, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2102449.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
wyjaśnianie
model Hempla-Oppenheima
narracja historyczna
historyczne nauki przyrodnicze
Opis:
Geologia historyczna i paleontologia należą do grupy historycznych nauk przyrodniczych, a więc dyscyplin, których zadaniem jest badanie określonych dziedzin przyrody z uwzględnieniem ich dziejów. Swoistość przedmiotowa tych dziedzin skłania do postawienia pytania o ich odrębność metodologiczną, w tym – o właściwy dla nich sposób wyjaśniania. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wybranych przykładów stanowisk w kwestii modelu wyjaśniania obowiązującego w wymienionych dyscyplinach. Przegląd ten ma za zadanie, po pierwsze, ukazać rozbieżności w prezentowanych w literaturze filozoficznonaukowej opiniach w tej sprawie, po drugie zaś, wskazać podstawowe trudności związane z poszczególnymi stanowiskami.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 1; 157-172
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyjaśnianie naukowe i rozumienie a epistemologiczne problemy badań nad turystyką (rozważania na kanwie teorii Kurta Lewina i Johna Tribe’a)
Autorzy:
Alejziak, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/627936.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
turystyka
badania nad turystyką
teoria
typologia
wyjaśnianie
rozumienie
predykcja
epistemologia
Opis:
W artykule scharakteryzowano istotę oraz różne modele wyjaśniania naukowego i eksplanacyjne walory rozumienia, wskazując na ich użyteczność oraz ograniczenia w poznawaniu praw i mechanizmów rządzących turystyką. Szczególną uwagę zwrócono na epistemologiczny wymiar dorobku wyłaniającego się z dotychczasowych badań i studiów nad turystyką, starając się ukazać nowe kierunki badań w tym zakresie. W pracy odwołano się do dwóch modeli rozważań o epistemologicznych aspektach badań nad turystyką, w których centralne miejsce zajmuje kategoria prawdy o turystyce, a które przedstawione zostały w dwóch artykułach J. Tribe’a.
Źródło:
Turyzm; 2019, 29, 2; 1-19
0867-5856
2080-6922
Pojawia się w:
Turyzm
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofia hermeneutycznego rozumu
Autorzy:
Błaszczyk, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030668.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
hermeneutic philosophy
understanding
explaining
interpretation
filozofia hermeneutyczna
rozumienie
wyjaśnianie
interpretacja
Opis:
W artykule została poddana ocenie monografia Krytyka hermeneutycznego rozumu. Preliminaria Andrzeja Przyłębskiego (Universitas, Kraków 2016). Autor porządkuje swój wywód wokół trzech celów. 1) omówienie głównych tez przedstawionych w książce; 2) przedstawienie je w szerszym kontekście współczesnej hermeneutyki oraz 3) zainicjowanie dyskusji nad problematyką filozofii hermeneutyki, jej statusem i podstawami teoretycznymi. W rozważaniach został położony nacisk na sposoby definiowania relacji między rozumieniem a wyjaśnieniem (ze względu na ich dialektyczne powiązania).
The paper presents a critical approach to Krytyka hermeneutycznego rozumu. Preliminaria by Andrzej Przyłębski (Universitas, Cracow 2016). It aims to:1) discuss the main theses presented in the book; 2) depict them in a larger context of contemporary hermeneutics and 3) start a discussion over the issues of hermeneutic philosophy, its status and theoretical background. The article emphasizes the manners of defining relations between understanding and explaining (due to their dialectic connections).
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2020, 15, 10; 522-527
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czystość czy zmaza? Czy jest sens łączyć rozumienie z wyjaśnianiem w antropologii i interpretatywnej socjologii?
Purity or Danger? Is It Useful to Combine Understanding with Causal Explanation in Cultural Anthropology and Humanistic Sociology?
Autorzy:
Pawliszak, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/623004.pdf
Data publikacji:
2016-11-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
rozumienie
wyjaśnianie
maksymalna interpretacja
konsiliencja
understanding
explanation
maximal interpretation
consilience
Opis:
Dwie ostatnie dekady są okresem kryzysowych przeobrażeń w tych obszarach nauk społecznych, w których dokonuje się jakościowych, interpretatywnych analiz kultur. W ramach rozpowszechnionej tendencji do nieskrępowanego łączenia paradygmatów z czasem pojawił się także, częściowo opozycyjny wobec niego, nurt zmierzający do łączenia elementów humanistyki i nauk przyrodniczych, w szczególności rozumienia i wyjaśniania. Nie reprezentuje on jednak znanej z historii tendencji do podporządkowania humanitas wymogom scientia, lecz szuka nowej równowagi pomiędzy nimi i teoretycznych podstaw do integracji pozwalającej na wytwarzanie bardziej ugruntowanej wiedzy, a także umożliwiającej lepsze przewidywanie i refleksyjną kontrolę życia społecznego. Jest to zadanie szczególnie istotne w sytuacji późnonowoczesnego dynamicznego rozrostu coraz bardziej złożonych systemów społeczno-technologiczno-ekologicznych generujących nowe ryzyka i możliwości. W eseju, za pomocą narzędzi z obszaru analizy dyskursu i socjologii oraz filozofii wiedzy, zostaje podjęta analiza kilku kluczowych teoretycznych założeń, na których może być ufundowana integracja. Przedstawiono również propozycję połączenia procedury interpretacji i wyjaśniania w koncepcji „maksymalnej interpretacji”, a także próbę wyjaśnienia tendencji, która ją zrodziła i jej interpretacji w kategoriach teorii kulturowej Mary Douglas.
For the two last decades cultural social sciences have been facing critical methodological transformation. The widespread tendency in qualitative research to mingling and synthesizing differing interpretive paradigms has been recently confronted with a venture to integration of science and the humanities. This current is not a plain revitalization of historical tendency to submit interpretive methods to scientific explanation of social life, but is seeking a new theoretical base to establish a balance between hermeneutic and causal analysis. This essay discusses different theoretical concepts of the relationship between hermeneutic interpretation and causal explanation. It introduces a concept of “maximal interpretation” devised inside the strong program of cultural sociology as a procedure of unified interpretive-causal analysis of historical events, and analyzes this innovation with theoretical lenses of grid-group theory.
Źródło:
Przegląd Socjologii Jakościowej; 2016, 12, 4; 6-23
1733-8069
Pojawia się w:
Przegląd Socjologii Jakościowej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teoria interpretacji Paula Ricoeura i Hansa-Georga Gadamera. Analiza porównawcza
Paul Ricoeur’s and Hans-Georg Gadamer’s Theory of Interpretation: A Comparative Analysis
Autorzy:
Góras, Dawid
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40226507.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
interpretacja
wyjaśnianie
rozumienie
tekst
hermeneutyka
interpretation
explanation
understanding
text
hermeneutics
Opis:
Celem artykułu jest dokonanie analizy hermeneutyki dyskursu, zarysowanej przez Paula Ricoeura w Teorii interpretacji, oraz zestawienie związanych z nią wątków z zagadnieniami, które w swojej filozofii poruszał Hans-Georg Gadamer. Ricoeur w swoim dziele ukazuje interpretację jako dialektyczny proces przebiegający od naiwnego rozumienia do wyjaśniania, a następnie od wyjaśniania do rozumienia pogłębionego. Na każdym z tych trzech etapów pojawiają się problemy, z którymi Gadamer zmagał się kilkanaście lat wcześniej w Prawdzie i metodzie. To jednak koncepcja Ricoeura będzie dla mnie punktem wyjścia, gdyż zagadnienie interpretacji jest w niej przedstawione w systematyczny i uporządkowany sposób, natomiast analogiczne wątki dotyczące interpretacji, które możemy odnaleźć u Gadamera, są rozmieszczone w wielu pracach oraz często przeplatają się z zagadnieniami niedotyczącymi wprost samego fenomenu rozumienia.
The article aims to analyze the hermeneutics of discourse outlined by Paul Ricoeur in his Interpretation Theory, and to compare the themes  related to it with the issues raised by Hans-Georg Gadamer’s philosophy. In his work, Ricoeur presents interpretation as a dialectical process going from naive understanding to explanation, and then from explanation to a deeper understanding. At each of these three stages, some problems arise with which Gadamer had struggled several years earlier in his Truth and Method. However, it is Ricoeur’s concept that will be the starting point for the author  as it displays the issue of interpretation in a systematic and orderly manner, while analogous themes  regarding interpretation which can be found in Gadamer, are distributed among many of his works and are often intertwined with issues not directly related to the phenomenon of understanding itself.
Źródło:
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2023, 60, 1; 1-31
1689-4286
Pojawia się w:
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyjaśnianie antropiczne w kosmologii
Anthropic Explanation in Cosmology
Autorzy:
Turek, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013406.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
kosmiczne koincydencje
zasada antropiczna
wyjaśnianie antropiczne
cosmic coincidences
Anthropic Principle
anthropic explanation
Opis:
The main purpose of this article is to present the essence and the role of anthropic explanation in cosmology. This explanation was proposed during the time when there was no further possibility of finding the explanation of cosmic coincidences on the ground of contemporary scientific theories. This explanation relies on the recognition of the fact of the existence of a carbon life in the Universe as a factor which explains the Universe’s global characteristics, which are a requisite for appearance of life. The explanatory value of this explanation depends on the character of relations of the connections between the cosmic coincidences and the fact of the existence of life. In the case of the Weak Anthropic Principle this explanation has a character of simple tautology. In the case of the Strong Anthropic Principle, however, it is a philosophical explanation, whose cognitive value depends on both: the correctness of these principles and their logico-mathematical coherence with the cosmic coincidences.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 2; 267-298
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poznanie, rozumienie i wyjaśnienie naukowe jako wyznaczniki użyteczności badań społecznych
Cognition, understanding and scientific explanation as determinants of the utility of social research
Autorzy:
Plewka, Czesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1790740.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Towarzystwo Wiedzy Powszechnej w Szczecinie
Tematy:
nauka
naukowe rozumienie i naukowe wyjaśnianie
science
scientific understanding and scientific explanation
Opis:
Nauka - spełniając swoje trzy podstawowe funkcje: deskryptywną, eksplanacyjną i prognostyczną - ma na celu dostarczanie takiej wiedzy naukowej, która może być zweryfikowana. Wiedza taka pomaga zrozumieć i wyjaśnić badane zjawiska empiryczne oraz cechy lub zachowania rzeczy, procesów i idei, którymi zajmuje się określona dziedzina. Owo poznanie, zrozumienie i wyjaśnienie jest możliwe tylko wtedy, gdy jest prowadzone zgodnie z przyjętymi w nauce procedurami metodologicznymi. Warunek ten może być spełniony jedynie przez badaczy/naukowców, którzy dysponują rzetelną wiedzą i umiejętnościami jej obiektywnego wykorzystania w praktyce. W niniejszym artykule podjęto próbę przybliżenia i scharakteryzowania istoty niektórych modeli naukowego rozumienia i wyjaśniania, wskazując na ich użyteczność oraz ograniczenia wykorzystania w naukach społecznych.
Science - fulfilling its three basic functions: descriptive, explanatory and predictive - aims to provide such scientific knowledge that can be verified. Such knowledge helps to understand and explain the researched empirical phenomena and the characteristics or behavior of things, processes and ideas that are dealt with in a specific field. This knowledge, understanding and clarification is possible only when it is carried out in accordance with scientifically accepted methodological procedures. This condition can be met only by researchers / scientists who have reliable knowledge and skills to use it objectively in practice. This article attempts to introduce and characterize the essence of some models of scientific understanding and explanation, pointing to their usefulness and limitations use in social sciences.
Źródło:
Edukacja Humanistyczna; 2021, 1, 44; 31-44
1507-4943
Pojawia się w:
Edukacja Humanistyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies