Temat: w Prusach - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Zur Herkunft und möglichen Affiliation des Marienburger Hauskomturs Claus von Winterthur (1388–1402)
O pochodzeniu i możliwej afiliacji malborskiego komtura domowego Clausa von Winterthur (1388-1402)
Autorzy:: Gotówko, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/29433503.pdf
Data publikacji:: 2022-12-20
Wydawca:: Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:: Niederwinterthur
Strassburg
städtischer Ministeriale
Gefolgsmann der Kyburger in Preußen
Ritterbruder des
Ritterbruder des Deutschen Ordens
ministeriał miejski
brat-rycerz Zakonu Krzyżackiego
poplecznik Kyburgów w Prusach
Opis:: Brother Claus von Winterthur (1325/1335-1402), who was in the late XIVth century the vice-commander of the Malbork Castle, came from the family of urban ministerialis, who originally lived in Niederwinterthur. They were serving the Counts of Kyburg and the Counts of Habsburg. Because their living in Winterthur massively aggravated, some family members searched their luck in the neighbouring cities and some in distant Strassburg, which exactly at that time after the expulsion of the episcopal knights gladly accepted new warriors. The analysis of the surnames leaves to the conclusion that brother Claus came from Strassburg. He very likely knew about his familiar affiliations, so he could have been very loyal to the brethren Konrad and Rudolf von Kyburg. Loyalty towards them and cooperation with other brethren from Alsace-Burgundy might have helped him to obtain the dignity of the vice-commander in 1388. In this function he managed to stay much longer than his predecessors, till 1402.
Krzyżak Claus von Winterthur (1325/1335-1402), który w późnym XIV. w. był komturem domowym w Malborku, wywodził się z szeroko rozgałęzionej rodziny miejskich ministeriałów, osiadłych początkowo w Niederwinterthur. Służyli oni grafom z Kyburga oraz Habsburgom. Ponieważ od 1263 r. ich byt w Winterthurze znacznie się pogarszał, część rodziny szukała szczęścia w pobliskich miastach, a część w odległym Strassburgu, który dokładnie w tym czasie po wygnaniu wiernego biskupowi miejskiego rycerstwa chętnie przyjmował nowych zbrojnych. Analiza lokalnych imion prowadzi do wniosku, że to właśnie z alzackiego pnia pochodził brat Claus. W Prusach prawdopodobnie pamiętał on o swych rodzinnych powiązaniach, mógł być więc ponadprzeciętnie wierny wobec Konrada i Rudolfa von Kyburg. Ta lojalność oraz współpraca z innymi krzyżakami z Alzacji-Burgudnii pomogły mu osiągnąć godność komtura domowego w Malborku w 1388 r. W tej funkcji utrzymał się znacznie dłużej niż jego poprzednicy, aż do 1402 r.
Źródło:: Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2022, 318, 3; 329-361
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:: Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Źródła do dziejów I wojny światowej w zasobie archiwum państwowego w Olsztynie
Sources for the History of the World War in the State Archives in Olsztyn
Autorzy:: Maksymowicz, Sławomir J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1365974.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:: Pierwsza wojna światowa w Prusach Wschodnich
pomnik bitwy pod Tanenbergiem
grobownictwo wojenne po I wojnie światowej w Prusach Wschodnich
The First World War in East Prussia
The fate of the civilian population
The war tombs in East Prussia after first word war
The statue of the Battle of Tannenberg
Opis:: Various archives concerning the issues of daily life in East Prussia during World War II have been preserved in the State Archives in Olsztyn (APO). In the archival units, it is possible to find both information concerning both the German preparations for the war in the province and the course of the war not only in East Prussia, but also on the Western Front – in Belgium or France, the process of reconstruction of the destroyed East Prussian villages and towns and the means of commemorating the fallen soldiers fighting on both sides. The archives of the First World War and its consequences relate to many units. The intention of the author was to present the history of the First World War on the basis of archives assembled in the APO and in the Royal Calendar of Prussian Evangelicals in 1916 and in 1917, stored in the Research Centre in Olsztyn. The files stored in the APO are diverse and allow for a comprehensive understanding of issues relating to the course of this war, ranging from mobilization, military operations, Russian occupation, to the crimes and war crimes committed by the aggressor on the local civilian population. A separate aspect touches on the process of reconstruction of the province from the time of destruction and includes the care of war casualties.
Źródło:: Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2017, 297, 3; 445-455
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:: Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Zakon Krzyżacki wobec koronacji elektora brandenburskiego Fryderyka III na króla w Prusach
Autorzy:: Kamieński, Andrzej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/608196.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:: Zakon Krzyżacki
Hohenzollernowie
Królestwo w Prusach
Cesarstwo
Teutonic Order
Hohenzollerns
Kingdom in Prussia
Empire
Opis:: Protest Zakonu Krzyżackiego wobec koronacji elektora brandenburskiego Fryderyka III na króla w Prusach w 1701 r. przebił się na forum ogólnoniemieckie i europejskie. O jego niepowodzeniu zadecydowała ówczesna sytuacja międzynarodowa. Narastający konflikt habsbursko-burboński o sukcesję hiszpańską zmusił cesarza Leopolda I do opowiedzenia się po stronie Hohenzollerna.
The protest of the Teutonic Order against the coronation of Frederic III, Elector of Brandenburg, as the king in Prussia in 1701, reached the German and European forum. Its failure was caused by the international situation. The growing conflict between Habsburgs and Bourbons regarding the Spanish succession forced Emperor Leopold I to take Hohenzollern’s side.
Źródło:: Roczniki Historyczne; 2017, 83
0324-8585
Pojawia się w:: Roczniki Historyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Z badań nad polityką zagraniczną księcia wołogoskiego Warcisława IV (1309-1326)
From the Research on the Foreign Policy of Warcisław (Wartislaw) IV, Duke of Pomerania-Wolgast (1309–1326)
Autorzy:: Simiński, Rafał
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1591099.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: Wartislaw IV
foreign policy
Teutonic Order in Prussia
Kingdom of Poland
Warcisław IV
polityka zagraniczna
zakon krzyżacki w Prusach
Królestwo Polskie
Opis:: Krótkie panowanie księcia wołogoskiego Warcisława IV w latach 1309–1326 stanowiło ważny okres w dziejach pomorskiej polityki zagranicznej, co dotyczy zarówno jej horyzontów, jak i metod oraz środków. Większość działań księcia podjętych na arenie międzynarodowej zakończyła się sukcesem lub zwiastowała sukces w nieodległej przyszłości. Warcisław IV włączył się w walkę o przejęcie schedy po margrabim brandenburskim Waldemarze. Udało mu się znacząco poszerzyć granice na wschodnich krańcach swojego władztwa. Przyłączył do księstwa ziemię słupską i sławieńską. Ułożył poprawne stosunki z zakonem oraz wynegocjował korzystny dla siebie przebieg granicy z państwem krzyżackim. Wykazał się inicjatywą w walce o przejęcie dziedzictwa księcia rugijskiego Wisława III. Objęcie ziem po władcach rugijskich nastąpiło w okresie późniejszym, to jednak Warcisław IV rozpoczął procesy, które doprowadziły do ich korzystnego zakończenia. Jego panowanie to również pojawienie się nowych metod i środków prowadzenia polityki zagranicznej. Książę zawierał dwu- lub wielostronne traktaty sojusznicze. Swoje stanowisko prezentował podczas zjazdów odbywanych na granicy swojego władztwa oraz za pośrednictwem delegowanych posłów. Z a rządów Warcisława I V można również odnotować udział społeczeństwa pomorskiego w polityce zagranicznej. Nowym produktem jego kancelarii była kredytywa, która w kolejnych dziesięcioleciach stała się standardowym dokumentem dyplomatycznym wykorzystywanym w relacjach międzynarodowych Gryfitów.
The short reign of Warcisław (Wartislaw) IV, Duke of Pomerania-Wolgast in 1309–1326 was an important period in the history of Pomeranian foreign policy, in regard to its horizons as well as its means and methods. Most of the duke’s actions in the international arena were successful or promising for the nearest future. Warcisław (Wartislaw) IV joined the struggle for the legacy of Waldemar, Margrave of Brandenburg. Warcisław (Wartislaw) IV succeeded in expanding the eastern border of his domain. He incorporated the lands of Słupsk and Sławno into his duchy. He established suitable relations with the Order and negotiated a favourable border with the State of the Teutonic Order. He showed initiative in the contest for the legacy of Wisław (Witslaw) III, Prince of Rügen. The Rugian lands have not been claimed until a later date, but it was Warcisław (Warstislaw) IV who initiated the processes which allowed for a favourable outcome. Under his rule, new methods and means of conducting foreign policy emerged. The duke would enter bi- and multilateral alliance treaties. He presented his views during congresses assembled on the borders of his duchy and through his envoys. During Warcisław (Wartislaw) IV’s reign, there was a noticeable degree of participation of the Pomeranian society in foreign policy. A new product of his chancery was the creditive letter, which in the following decades became the standard diplomatic document used in the Griffins’ foreign policy.
Źródło:: Przegląd Zachodniopomorski; 2017, 2; 211-229
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:: Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Wczesnośredniowieczna rzeźba z Dzierzgonia, tzw. „potrimpos”, w kontekście interpretacji oraz staropruskich wierzeń
Autorzy:: Szczepański, Seweryn
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/29521053.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:: historia muzealnictwa w Prusach
klasztor franciszkanów w Dzierzgoniu
wierzenia pruskie
pruskie posągi kamienne
history of museums in Prussia
Franciscan friary in Dzierzgoń
Old Prussian stone statues
Old Prussian beliefs
Opis:: In der Umgebung von Dzierzgoń (früher Christburg) stieß man im 18. Jahrhundert beim Sammeln von Material für den Bau eines Franziskanerklosters auf ein merkwürdiges Denkmal altprußischer geistlicher Kultur. Die aus einem einzigen Granitblock gemeißelte anthropomorphe Skulptur erfreute sich sicherlich noch vor ihrer Entdeckung und der Einmauerung in die Außenwand der Klostermauer des Interesses der Einwohner. Die gelehrte Tradition gab ihm den Namen Potrimpos – den Namen des prußischen Gottes des fließenden Wassers, der Fruchtbarkeit und der Gesundheit sowie den Patron der Schwörenden. Die älteste Zeichnung der Skulptur stammt aus dem Jahr 1826 oder 1827 und wurde von Oberleutnant Johann Michael Guise angefertigt. Spätere Forscher sahen in dem Denkmal einen Gott in Gestalt eines Fisches oder einer Sirene, mit Krebsscheren anstelle von Händen. Es war sicherlich diese Interpretation, die die Assoziation mit einem Wassergott ermöglichte. Obwohl spätere Forscher bewiesen, dass der scheinbare Fischschwanz nichts anderes ist als die natürliche Form des Steins, und die Hände gar nicht wie Krebsscheren aussehen, hielt sich der traditionelle Name. Das Denkmal weckte das Interesse zahlreicher wissenschaftlicher Kreise, die lokale Presse schrieb viel zu diesem Thema, und die Museen fochten mit den städtischen Behörden regelrechte Schlachten um dieses Stück aus. Letztendlich kam es 1896 ins Westpreußische Provinzial-Museum in Gdańsk (Danzig). Leider verlor sich seine Spur nach 1945. Es ist bekannt, dass sich im Berliner Volksmuseum bereits gegen Ende des 19. Jahrhunderts ein Gipsabguss der Skulptur befand. Der vorliegende Artikel beschreibt die volkstümlichen und die wissenschaftlichen Interpretationen im Zusammenhang mit der Skulptur, hauptsächlich im Kontext ihrer ursprünglichen Bestimmung (der Autor spricht sich für einen Kultgegenstand aus), und die Diskussion über ihre Entstehungszeit (vom Neolithikum bis zum eigentlichen Zeitraum des frühen Mittelalters). Darüber hinaus fand der mythologische Kontext der Religion der alten Prußen Beachtung und welche Stellung der Gott Potrimpos – Trimps darin einnahm. Das Ganze ist gestützt auf die Analyse von Archivquellen aus den einzelnen Museen, von schriftlichen Quellen über die prußische Mythologie und einer umfangreichen Literaturbasis – darunter die Tagebücher von Graf Stanisław Tarnowski, der die zweifellos schönste Beschreibung des uns interessierenden Denkmals verfasst hat.
A peculiar monument of Old Prussian spiritual culture was found in the vicinity of Dzierzgoń (former Christburg) in the 18th c., during gathering of raw materials for the construction of a Franciscan friary. An anthropomorphic statue, carved from one lump of granite, had enjoyed interest of local inhabitants perhaps even before it was discovered and embedded into the external face of the friary’s masonry wall. The learned tradition gave it a name of Potrimpos – the name of the Prussian god of flowing waters, fertility, health and a protector of oath takers. The earliest drawing of the statue comes from 1826 or 1827 and was made by Lieutenant Johann Michael Guise. Later students of the monument considered it as a fish- or siren-shaped god, with crawfish pincers instead of hands. It was perhaps such an interpretation that allowed for an association of the statue with the water deity. Although later scholars demonstrated that the illusion of a fish-tail was nothing else but the natural shape of the stone, and the hands did not have the appearance of crawfish pincers at all, the traditional name of the deity was not forced out. The monument provoked interest of numerous scholarly circles, it was widely discussed in the local press and true campaigns were waged for its acquisition between museums and the town’s authorities. Eventually, the monument found its way to the Westpreussisches Provinzial-Museum in Gdańsk in 1896. Regrettably, any trace of the statue was lost after 1945. It is known that as early as the late 19th c. a plaster cast of the sculpture was kept at the Volksmuseum in Berlin. The present paper discusses popular and scholarly interpretations related to the monument, mainly in the context of its original function (the author favours the interpretation as a cult statue), and to debates on the chronology of the find (from the Neolithic to the proper period of the Early Middle Ages). Additionally, attention was paid to the mythological context of the religion of the Old Prussians and the place of god Potrimpos – Trimps in it. The paper is based on the analysis of archival sources of individual museums, written sources for the Prussian mythology and a broad basis of literature – including memoirs of Count Stanisław Tarnowski. Count Tarnowski is the author of no doubt the most beautiful description of the monument in question.
Źródło:: Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2015, 289, 3; 387-407
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:: Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Troska o naukowy wymiar nauczania matematyki w Szkole Realnej w Toruniu w II poowie XIX wieku
Autorzy:: Karpińska, Karolina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/749860.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Matematyczne
Tematy:: arytmetyka, algebra, geometria, planimetria, stereo- metria, Gimnazjum Toruńskie, Szkoła Realna w Toruniu, szkoły realne w Prusach, egzaminy maturalne w XIX wieku
Opis:: Początki toruńskiej Szkoły Realnej sięgały 1855 roku. Pierwsze klasy realne powstały na skutek przeprowadzenia reformy w Gimnazjum Toruńskim, z którego chciano utworzyć instytucję kompleksową, kształcącą zarówno w kierunkach humanistycznych, jak i matematyczno-przyrodniczych. W 1855 roku utworzono w Gimnazjum Toruńskim dwie klasy realne – realną Tertię i realną Secundę. Pięć lat później funkcjonowały tam już cztery klasy realne: Quarta, Tertia, Secunda i Prima, które 13 marca 1861 zyskały miano Szkoły Realnej I stopnia. Celem niniejszego artykułu jest omówienie zarządzeń wydanych przez pruskie Ministerstwo Edukacji w 1859 roku oraz ocena ich realizacji w toruńskiej Szkole Realnej. Zarządzenia te dotyczyły zasad nauczania i egzaminowania w szkołach realnych na terenie Prus. Szeroko opisywały zasady przyjmowania uczniów do szkoły, programy nauczania i czas nauki w poszczególnych klasach, umiejętności, które powinni posiadać uczniowie przystępujący do egzaminów maturalnych oraz wytyczne dotyczące samych zadań maturalnych. Posiłkując się sprawozdaniami szkolnymi, zbadamy, w jakim stopniu toruńska Szkoła Realna stosowała się do zaleceń Ministerstwa. Szczególna uwaga zostanie poświęcona nauczaniu przedmiotów matematycznych. Dalszą część pracy zajmie analiza podręcznika Anfangsgründe der reinen Mathematik für den Schul- und Selbst-Unterricht [Podstawy matematyki czystej dla studiów szkolnych i własnych] Karla Koppego, składającego się z czterech części: Arithmetik und Algebra [Arytmetyka i algebra], Planimetrie [Planimetria], Stereometrie [Stereometria], Ebene Trigonometrie [Trygonometria płaska]. Na skutek wspomnianych wcześniej zarządzeń ministerialnych, program nauczania najwyższej klasy Primy rozszerzono o geometrię wykreślną, geometrię analityczną, teorię stożkowych oraz szeregi. Koniecznym stało się zatem uzupełnienie podręcznika Koppego o wymienione działy matematyki. Ze względu na zły stan zdrowia, autor nie mógł uczynić tego samodzielnie, w rezultacie, o napisanie dodatku do Anfangsgründe der reinen Mathematik für den Schul- und Selbst-Unterricht poprosił swojego byłego ucznia Eduarda Fassbendera, który w tym czasie był nauczycielem matematyki w toruńskich klasach realnych. Dodatek ten został opublikowany w 1860 roku i zatytułowano go: Anfangsgründe der beschreibenden Geometrie, der analytischen Geometrie, der Kegelschnitte und der einfachen Reihen [Podstawy geometrii wykreślnej, geometrii analitycznej, teorii stożkowych i prostych szeregów]. Ostatnią część niniejszej pracy będzie stanowiła analiza pięciu recenzji dodatku Fassbendera, które wydano w latach 1861-1862. Jak się okazuje, podręcznik ten wzbudzał skrajne emocje. Część czytelników uważała go za podręcznik napisany niezwykle staranie, drobiazgowo i doskonale dostosowany do wymogów Unterrichts- und Prüfungs-Ordnung der Realschulen und der höheren Bürgerschulen [Zasady nauczania i egzaminowania w szkołach realnych i wyższych szkołach obywatelskich] z 1859 roku, a inni dostrzegli w nim wiele błędów merytorycznych.
Źródło:: Antiquitates Mathematicae; 2014, 8
1898-5203
2353-8813
Pojawia się w:: Antiquitates Mathematicae
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Toruński obraz Madonny z Dzieciątkiem z kościoła św. Jakuba w świetle najnowszych badań. Przyczynek do studiów nad lokalną działalnością artystyczną w Toruniu około roku 1400
The "Virgin and Child" from the Church of St. Jacob in Toruń in the Light of Recent Research. A Contribution to the Study of the Local Artistic Activity in Toruń ca. 1400
Autorzy:: Raczkowski, Juliusz
Jakubek-Raczkowska, Monika
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/23318994.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: Teutonic State in Prussia
Toruń
Gothic style
panel painting
Prague
painting in Bohemia
Bohemian Beautiful Style
15th-century painting
painting in Toruń ca. 1400
non-invasive examination of artworks
dendrochronology
państwo zakonne w Prusach
gotyk
malarstwo tablicowe
Praga
malarstwo czeskie
czeski styl piękny
malarstwo XV w.
malarstwo w Toruniu ok. 1400
badania nieniszczące dzieł sztuki
dendrochronologia
Opis:: Na tle zachowanych dzieł malarstwa z okresu krzyżackiego Madonna z Dzieciątkiem z kościoła św. Jakuba w Toruniu (ob. Muzeum Diecezjalne w Toruniu, nr inw. MD T-M- 007) jawi się jako unikatowy przykład gotyckiego obrazu tablicowego wysokiej klasy, nawiązującego do czeskiego stylu pięknego ok. 1400. W literaturze jest datowana na lata 1430–1440 i uważana za kompilatorskie dzieło mistrza osiadłego w Prusach, łączącego elementy malarstwa czeskiego z wpływami sztuki niderlandzkiej (Rogiera van der Weydena) lub kolońskiej. W świetle prowadzonych ostatnio badań porównawczych, wspomaganych technikami nieniszczącymi (NIR, UV, XRF oraz dendrochronologia z wykorzystaniem makrofotografii przyrostów rocznych), obraz ten należy uznać za dzieło wykonane w Toruniu nie później niż ok. 1410 r. (datowanie ścinki drewna: 1404, wykonanie podobrazia +2). Nosi on wyraźne cechy malarstwa czeskiego w kompozycji, stylu i technice wykonania oraz ogólnym oddziaływaniu, ale też wykazuje istotny rys indywidualizmu (w detalach ikonografii i kostiumu, ujęciu postaci, szczegółach technologicznych). Jest dokumentem działalności artystycznej w Toruniu ok. 1400 r. oraz religijnych potrzeb lokalnego środowiska, a także ważnym ogniwem w dziejach recepcji imagines de Praga w Europie Środkowej.
Against the background of the surviving paintings dating from the period under the rule of the Teutonic Order, the Virgin and Child from the church of St James in Toruń (now the Diocesan Museum in Toruń, inv. no. MDT-M-007) must be seen as a unique example of a Gothic panel painting, referring to the Bohemian Beautiful Style circa 1400. In specialist literature, it is dated to between 1430 and 1440 and is considered to be a compilatory work by a master settled in Prussia, who combined elements of Bohemian painting with artistic influences derived from the Netherlands (e.g. Rogier van der Weyden) or from Cologne. On the basis of recent comparative research supported by analyses based on non-invasive methods (NIR, UV, XRF, dendrochronology based on macrophotography of annual growth rings), the painting must be recognised as produced in Toruń about 1410 (the felling of the tree dated to 1404, preparation of the support: at least +2 years). It bears clear features of Bohemian painting in its composition, style, technique of execution and overall impact, but it also shows a significant individual trait (in the details of iconography and costume, the depiction of figures, and technological details). It constitutes a document of the artistic activity in Toruń ca. 1400 and the religious needs of the local circles; it is also an important element in the history of the reception of the imagines de Praga in Central Europe.
Źródło:: Biuletyn Historii Sztuki; 2023, 85, 3; 5-46
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:: Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Stosunki narodowościowe na Warmii i Mazurach na tle religijnym w I połowie XX wieku
Ethnic relations in Warmia and Masuria on the religion background in the first half of the twentieth century
Autorzy:: Popieliński, Paweł
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/497078.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:: stosunki narodowościowe w Prusach Wschodnich
ruch polski na
Warmii i Mazurach przed II wojną światową
Warmiacy
Mazurzy
Niemcy
katolicyzm
na Warmii
protestantyzm na Mazurach
national relationships in East Prussia
Polish movement in Warmia and
Masuria before WW II
Warmiaks
Masurians
Germans
Catholicism in Warmia
Protestantism in Masuria
Opis:: Warmia and Masuria are one of the most diversified culture and ethnical regions in the 20th century – to 1945 they found in the German state, and after the II world war within the limits of the polish state. The author presents ethnic relations on the religion background in the first half of the 20th century. There was the half-century particularly important for the ethnic relations in East Prussia. On the relations have impacted important historical events. To understand where the melting pot in the areas came from and how looked like the ethnic relations on the religion background before and after the II world war, first of all the author showed a brief history this areas and brought closer at that time existing the social relations. Besides he explained what is difference between Masurians and Warmiaks, what is the Protestantism Masurians and Catholicism Warmiaks and how looked like the polish movement in Warmia and Masuria at the turn of 19th and 20th century. The author especially focused on presentation this ethnic relations and relations evangelical church and catholic church on the ethnic background in East Prussia before II world war and in the period after war.
Źródło:: Język. Religia. Tożsamość; 2016, 2(14); 111-130
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:: Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Settlement in the South-Eastern state of the Teutonic Order in Prussia after Thirteen Years’ War (1466–1525)
Osadnictwo w południowo-wschodniej części państwa zakonu krzyżackiego po wojnie trzynastoletniej (1466–1525)
Autorzy:: Białuński, Grzegorz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1365882.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:: settlement
State of the Teutonic Order in Prussia
great wilderness
osadnictwo
państwo zakonu krzyżackiego w Prusach
wielka puszcza
Opis:: W artykule podjęto próbę podsumowania aktualnej wiedzy na temat osadnictwa w południowo-wschodniej części państwa Zakonu Krzyżackiego w latach 1466–1525. Autor skupia się wyłącznie na wybranym obszarze Prus, tzw. Wielkiej Puszczy (Grosse Wildnis). W artykule została omówiona problematyka kolonizacji i zasiedlenia, a także towarzyszących tym procesom przemianom etnicznym i demograficznym, omówiono uczestniczące w nich grupy społeczne i prawo stosowane w czasie kolonizacji, jakim objęci byli osadnicy. Osadnictwo na obszarze Wielkiej Puszczy po wojnie trzynastoletniej odegrało bardzo ważną rolę nie tylko w kontekście omawianego terytorium, ale też państwa krzyżackiego. Był to okres bardzo intensywnego tworzenia nowych osad. Przełomowy był również intensywny napływ ludności polskojęzycznej, która przez kolejne stulecia kształtowała krajobraz etniczny i kulturowy tej części Prus, która później stała się Mazurami.
Źródło:: Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2016, 294, 4; 659-675
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:: Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Prowno-społeczne aspekty zabójstw dzieci narodzonych i aborcji na Śląsku w latach 1742-1914
Legal and social aspects of the murders of newborn babies and abortions in Silesia between 1742-1914
Autorzy:: Myszor, Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1806910.pdf
Data publikacji:: 2019-11-16
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: penalizacja aborcji
dzieciobójstwo
akuszerki i lekarze
historia prawa karnego
w Prusach
penalization of abortion
infanticide
midwifes and doctors
history of criminal law in
Prussian
Opis:: Artykuł ma charakter przeglądowy. W pierwszej części Autor prezentuje przegląd poglądów na temat przerywania ciąży od czasów starożytnych aż do nowożytnych, kładąc szczególny akcent na rozwój terminologii i ukryte w niej znaczenia. Dowodzi, że szczegółowa penalizacja czynu, jakim było przerywanie ciąży – utożsamiane do czasów nowożytnych z zabójstwem – uzależnione było od chronologii ciąży. Dokonuje również rozróżnienia między aborcją (przerwaniem ciąży) a zabójstwem dziecka już narodzonego. Obydwa czyny w prawie pruskim były obwarowane wysokimi karami, z karą śmierci włącznie. W drugiej części artykułu omawia praktyczne aspekty ochrony życia nienarodzonych i zjawisko przerywania ciąży oraz zabójstwa dzieci narodzonych dokonywane przez matki, położne i znachorów.
The article is a review study. In the first part the author presents a review of the opinions on the termination of pregnancy from the ancient times until modernity, focusing particularly on the development of terminology and meanings implied in it. The article proves that detailed penalization of the termination of pregnancy – until modern times equated with a murder – depended on the chronology of pregnancy. The author distinguishes an abortion (termination of pregnancy) from the murder of a newborn child. In the Prussian law, severe punishments (including the capital punishment) were administered for both deeds. In the second part of the article, the author discusses practical aspects of the protection of unborn children, the problem of pregnancy termination and murders of newborns committed by mothers, midwifes and folk healers.
Źródło:: Roczniki Nauk Prawnych; 2014, 24, 4; 109-123
1507-7896
2544-5227
Pojawia się w:: Roczniki Nauk Prawnych
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Provincial treatment and care asylums for the mentally ill in East Prussia as forgotten cultural heritage: case study of the asylum in Allenberg (now Znamensk, Russian Federation)
Autorzy:: Bręczewska-Kulesza, Daria
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2031298.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:: nineteenth and early twentieth century architecture
lunatic asylums in Prussia
East Prussia
Allenberg
Eastern Europe
Russian Federation
Znamensk
architektura XIX i początku XX w.
zakłady psychiatryczne w Prusach
Prusy Wschodnie
Europa Wschodnia
Rosja
Znamiensk
Opis:: The article focuses on issues demonstrating the role of architecture in the development of Prussian psychiatry in the nineteenth and the early twentieth century. The Provincial Treatment and Care Institution Allenberg (now Znamensk, Russian Federation) is used as a case study to demonstrate the perception of model solutions used in Prussian asylums located in distant provinces. The asylum discussed in this article met the contemporary requirements, proving that these models and newest trends reached East Prussia very quickly. The asylum complex in Allenberg was a testimony to the development of Prussian and European architectural thought in the service of medicine. Unfortunately, today the former asylum remains in a poor condition and is treated as unwanted legacy rather than a cultural monument.
Artykuł dotyczy problematyki ukazującej rolę architektury w rozwoju pruskiej psychiatrii w XIX i na początku XX w. Na przykładzie Prowincjalnego Zakładu Leczniczo – Opiekuńczego w Allenbergu (ob. Znamiensk, Federacja Rosyjska) pokazano percepcję wzorcowych rozwiązań pruskich azylów na prowincji. Badany zespół spełniał ówczesne wymogi, dowodząc, że wzorce i nowoczesne tendencje docierały tu z wiodących ośrodków bardzo szybko. Zespół azylu w Allenbergu stanowił świadectwo rozwoju pruskiej i europejskiej myśli architektonicznej służącej medycynie. Niestety obecny stan budynków dawnego azylu jest bardzo zły, a cały zespół traktowany jest raczej jako niechciane dziedzictwo niż cenny zabytek kulturowy.
Źródło:: Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2021, 56, 3; 41-55
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Preußen und die pommersche Kirche – nicht nur historische Reminiszenzen
Prussia and the Evangelical Church in Pomerania – Reminiscences … not Necessarily Historical
Prusy i Kościół ewangelicki na Pomorzu – reminis¬cencje nie tylko historyczne
Autorzy:: Ehricht, Christoph
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/425375.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
Tematy:: Prussia
Pomerania
Protestant Church in Prussia
Church of the Prussian Union
Prusy
Pomorze
Kościół ewangelicki w Prusach
Ewangelicki Kościół unijny
Opis:: The article describes a vast area of relations between the Prussian state and the Evangelist Church focusing on the theme from various perspectives: theological, historical as well as political. Problems are placed within the context of establishing a new ecclesiastic body, i.e. the Evangelical Church in Northern Germany. The author has presented insights into the church fusion also from his own professional development. He commenced his carrier as a lecturer in the Church history at the University of Greifswald, continued as a Pastor in the East Germany Evangelical Church of Pomerania and then held a position of the Senior Counsellor in the administration structures of the Consitorium Office in the Evangelical Church, Kiel. Particular object of his reflections is the influence of the Prussian tradition of tolerance and a quasi-episcopal function of a ruler of the Prussian state, i.e. the King over the church structure. Traces of this influence are still vital in the present pastoral and church service ministry.
Artykuł omawia szerokie pole relacji pomiędzy pruskim państwem a kościołem ewangelickim, ukazując zagadnienie z różnych perspektyw: teologicznej, historycznej i politycznej. Problem zostaje ukazany w kontekście powołanie do życia nowego organizmu eklezjalnego – Kościoła ewangelickiego północnych Niemiec. Autor ukazuje proces fuzji kościelnej również z perspektywy własnego rozwoju zawodowego: od wykładowcy historii Kościoła w uniwersytecie w Greifswaldzie poprzez sprawowanie urzędu pastorskiego w enerdowskim Kościele Ewangelickim Pomorza, aż po sprawowanie funkcji nadradcy kościelnego w strukturze administracyjnej w biurze Konsystorza w Kilonii. Szczególnym przedmiotem refleksji jest wpływ tradycji pruskiej tolerancji, jak też quasi-episkopalnej funkcji władcy państwa pruskiego – króla nad strukturą kościelną. Ślady owego oddziaływania żywe są we współczesnej służbie pastoralnej i nabożeństwowej.
Źródło:: Gdański Rocznik Ewangelicki; 2014, 8; 178-193
1898-1127
Pojawia się w:: Gdański Rocznik Ewangelicki
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Old Catholic Church in East Prussia (1871–1944)
Kościół starokatolicki w Prusach Wschodnich (1871–1944)
Autorzy:: Kopiczko, Andrzej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1366200.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:: Old Catholic Church in East Prussia
religious minorities
Braunsberg
Insterburg
Joseph Grunert
Kościół starokatolicki w Prusach Wschodnich
mniejszości religijne
Braniewo
Wystruć
Josef Grunert
Opis:: Geneza starokatolicyzmu jest ściśle związana z ogłoszeniem na Soborze Watykańskim I dogmatu o nieomylności papieży w sprawach wiary i moralności. Sprzeciw wobec tych postanowień wyraziło wielu duchownych niemieckich, w tym kilku z diecezji warmińskiej, obejmującej swym zasięgiem terytorium Prus Wschodnich. Początkowo opozycja skupiła się wokół czterech duchownych, wykładowców szkół braniewskich: Andreasa Mentzla, Friedricha Michelisa, Edmunda Treibela i Paula Wollmanna. W krótkim czasie doszło też do utworzenia kilku wspólnot starokatolickich, którym sprzyjało państwo pruskie. Pierwsza i największa grupa zorganizowała się w Królewcu, a następnie w Wystruci, gdzie przystąpił do niej ks. Josef Grunert. W obu miejscowościach udało się im także przejąć na cele własnego kultu świątynie katolickie, co doprowadziło do wieloletnich sporów. W artykule – oprócz przedstawienia dziejów tych placówek i powstałych na tym tle sporów – zaprezentowano także kolejnych duszpasterzy starokatolickich, porządek nabożeństw, wizytacje biskupów połączone z bierzmowaniem, postawę rządu pruskiego oraz stopniowe zmniejszanie się liczby wiernych aż prawie całkowity zanik starokatolicyzmu w Prusach Wschodnich w latach trzydziestych XX wieku
Źródło:: Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2018, 302, 4; 642-676
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:: Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Nierozpoznany graduał z kościoła świętojańskiego w Toruniu – przyczynek do badań nad księgami muzycznymi diecezji chełmińskiej w średniowieczu
An unresearched Gradual from St Johns’ Church in Toruń – A contribution to the study of music sources in Chełmno Diocese in the Middle Ages
Autorzy:: Jakubek-Raczkowska, Monika
Raczkowski, Juliusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28017469.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: państwo zakonu krzyżackiego w Prusach
liturgiczne księgi muzyczne
graduał
kodeksy iluminowane
diecezja chełmińska
the state of the Teutonic Order in Prussia
liturgical music books
gradual
illuminated manuscripts
diocese of Kulm
Opis:: Artykuł referuje wstępne wyniki badań kodykologicznych, zabytkoznawczych i technologicznych przeprowadzonych przy średniowiecznej księdze muzycznej ze zbiorów Muzeum Diecezjalnego w Toruniu (nr inw. MDT-K-003) w ramach grantu 0122/NPRH6/H11/85/2018, Inwentarz Sztuki Torunia, cz. 1, Dziedzictwo sakralne, zespół staromiejski. W skąpej literaturze przedmiotu kodeks rozpoznany został jako antyfonarz, wykonany dla kościoła parafialnego pw. św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty w Toruniu, (do którego zasobów archiwalnych do niedawna należał), datowano go na przełom XV i XVI wieku. W prezentowanym artykule księga została rozpoznana jako Graduale de tempore o uzusie krzyżackim: autorzy analizują zawartość kodeksu, omawiają zagadnienia kodykologiczne, związane z jego strukturą materialną i użytkowaniem, prezentują studium zdobień i nowe wnioski proweniencyjne. Księga wykazuje bardzo bliskie analogie – zarówno pod względem oryginalnej struktury, jak i charakteru dopisów – wobec niekompletnego woluminu Graduale de sanctis ze zbiorów Biblioteki Diecezjalnej w Pelplinie (sygn. L2). Oba woluminy pochodzą prawdopodobnie z kręgu kapituły chełmińskiej (co potwierdza także analiza porównawcza zdobień w pelplińskim antyfonarzu L5–L6 wykonanym na zlecenie dziekana kapituły w Chełmży, Iohannes Copetz w 1419 r.) i powstały najpewniej w 2. ćwierci XV wieku. Dokonana tu identyfikacja ważnego, ale mało znanego dzieła rękopiśmiennego, przechowywanego w zbiorach toruńskich, ma duży potencjał i w ujęciu porównawczym może prowadzić do wyłonienia konkretnego skryptorium, czynnego w I poł. XV w. przy katedrze w Chełmży.
This article presents preliminary results of codicological, historical and technological research into a medieval liturgical manuscript from the collection of the Diocesan Museum in Toruń (inv. no. MDT-K-003), carried out thanks to grant no. 0122/NPRH6/H11/85/2018, ‘An Inventory of Toruń’s Art’, part 1, ‘Sacred Art Heritage, Old Town Complex’. In the scant subject literature, this codex is identified as an antiphonary compiled for the parish church of SS John the Baptist and John the Evangelist in Toruń (in the archive of which it remained until recently) and dated to the turn of the sixteenth century. In the present article, this book is identified as a Graduale de tempore used by the Teutonic Knights. The authors analyse the contents of the codex, discuss codicological issues related to its material structure and use, present a study of its decoration and draw new conclusions concerning its provenance. The book demonstrates very close analogies, with respect to both its original structure and the character of the later entries, to an incomplete Graduale de sanctis held in the Diocesan Museum in Pelplin (shelf mark L2). Both these manuscripts probably originated in the environment of Chełmża (Kulmsee) Cathedral Chapter (as is confirmed by comparative analysis with the decoration in the Pelplin Antiphonary L5–L6, compiled in 1419 at the request of Iohannes Copetz, dean of the chapter, in Chełmża (Kulmsee)). The two volumes can probably be dated to the second quarter of the fifteenth century. Our reinterpretation of an important but little-known handwritten source from the Toruń collection shows considerable potential. Comparative studies may lead to the identification of a scriptorium operating in the first half of the fifteenth century at Chełmża (Kulmsee) Cathedral.
Źródło:: Muzyka; 2020, 65, 1; 95-111
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:: Muzyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Mobilia ze skasowanych klasztorów dominikanów i karmelitów w inwentarzach zbiorczych akt kasacyjnych pruskiego Ministerstwa Wyznań w Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz w Berlinie
Movable Property from Dissolved Dominican and Carmelite Monasteries in the Collective Inventories of Cassation Files of the Prussian Ministry of Religious Affairs in the Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz in Berlin
Autorzy:: Kościelak, Sławomir
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/23050920.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:: furnishing of churches
cult of saints
secularization of clergy goods
Catholicism in Royal/West Prussia
katolicyzm w Prusach Królewskich/Zachodnich
wyposażenie kościołów
kult świętych
sekularyzacja dóbr duchownych
Opis:: Artykuł zawiera omówienie inwentarzy ruchomości w klasztorach dominikanów i karmelitów w Gdańsku, sporządzonych na potrzeby akcji kasacyjnej, wdrożonej po 1817 roku. Chociaż inwentaryzacji dokonano w obu klasztorach w tym samym czasie, posłużono się odmiennymi kategoriami spisywanych przedmiotów. W klasztorze dominikanów było łącznie trzynaście kategorii inwentarzowych, w klasztorze karmelitów czternaście. Tylko obrazy były ewidencjonowane przez obie komisje w zbliżony sposób. W niniejszym artykule dane odnośnie do obu klasztorów wewnątrzmiejskich zestawiono z danymi inwentarzowymi z podmiejskiego kościoła św. Ignacego, należącego do 1780 r. do zakonu jezuitów, poddanego inwentaryzacji w okresie napoleońskim, w 1810 roku. Zwraca uwagę w niektórych grupach przedmiotów (np. pośród tzw. sreber i przedmiotów ozdobnych) znaczne zubożenie wyposażenia kościołów znajdujących się wewnątrz murów miejskich, niewątpliwie efekt dwóch oblężeń, jakie przeszedł w tym czasie Gdańsk. Jednak w niektórych kategoriach, np. pośród ornatów i szat liturgicznych świątynie dominikanów i karmelitów zachowały przewagę w stosunku do pojezuickiego obiektu. Wynikało to zapewne z o wiele dłuższego okresu istnienia tych ośrodków. Treść zachowanych w obu klasztornych kościołach obrazów może natomiast posłużyć do badań nad kultem i religijnością na przełomie XVIII i XIX wieku. W aneksie na końcu artykułu zamieszczono (w języku oryginału) oba inwentarze.
The article contains a discussion of inventories of movable property in Dominican and Carmelite monasteries in Gdańsk, prepared for the needs of the cassation action implemented after 1817. Although the inventory was carried out in both monasteries at the same time, different categories of items were used. In the Dominican monastery there were a total of thirteen inventory categories, in the Carmelite monastery there were fourteen. Only paintings were recorded by both commissions in a similar way. In this article, data regarding both inner-city monasteries are compared with inventory data from the suburban church of St. Ignatius, belonging to the Jesuit order until 1780, inventoried during the Napoleonic period in 1810. What is noteworthy in some groups of items (e.g. among the so-called silver and decorative items) is the significant impoverishment of the furnishings of churches located inside the city walls, undoubtedly the effect of two sieges that Gdańsk underwent at that time. However, in some categories, e.g. among chasubles and liturgical vestments, the Dominican and Carmelite temples retained an advantage over the former Jesuit structure. This was probably due to the much longer period of existence of these centers. The content of the paintings preserved in both monastery churches can be used for research on cult and religiosity at the turn of the 18th and 19th centuries. Both inventories are included (in the original language) in the annex at the end of the article.
Źródło:: Studia Gdańskie; 2023, 53; 123-143
0137-4338
2720-7102
Pojawia się w:: Studia Gdańskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "w Prusach" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Podbaza

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język