Old Catholic Church in East Prussia (1871–1944)

Geneza starokatolicyzmu jest ściśle związana z ogłoszeniem na Soborze Watykańskim I dogmatu o nieomylności papieży w sprawach wiary i moralności. Sprzeciw wobec tych postanowień wyraziło wielu duchownych niemieckich, w tym kilku z diecezji warmińskiej, obejmującej swym zasięgiem terytorium Prus Wschodnich. Początkowo opozycja skupiła się wokół czterech duchownych, wykładowców szkół braniewskich: Andreasa Mentzla, Friedricha Michelisa, Edmunda Treibela i Paula Wollmanna. W krótkim czasie doszło też do utworzenia kilku wspólnot starokatolickich, którym sprzyjało państwo pruskie. Pierwsza i największa grupa zorganizowała się w Królewcu, a następnie w Wystruci, gdzie przystąpił do niej ks. Josef Grunert. W obu miejscowościach udało się im także przejąć na cele własnego kultu świątynie katolickie, co doprowadziło do wieloletnich sporów. W artykule – oprócz przedstawienia dziejów tych placówek i powstałych na tym tle sporów – zaprezentowano także kolejnych duszpasterzy starokatolickich, porządek nabożeństw, wizytacje biskupów połączone z bierzmowaniem, postawę rządu pruskiego oraz stopniowe zmniejszanie się liczby wiernych aż prawie całkowity zanik starokatolicyzmu w Prusach Wschodnich w latach trzydziestych XX wieku