Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "w Prusach" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 27
Tytuł:
Settlement in the South-Eastern state of the Teutonic Order in Prussia after Thirteen Years’ War (1466–1525)
Osadnictwo w południowo-wschodniej części państwa zakonu krzyżackiego po wojnie trzynastoletniej (1466–1525)
Autorzy:
Białuński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365882.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
settlement
State of the Teutonic Order in Prussia
great wilderness
osadnictwo
państwo zakonu krzyżackiego w Prusach
wielka puszcza
Opis:
W artykule podjęto próbę podsumowania aktualnej wiedzy na temat osadnictwa w południowo-wschodniej części państwa Zakonu Krzyżackiego w latach 1466–1525. Autor skupia się wyłącznie na wybranym obszarze Prus, tzw. Wielkiej Puszczy (Grosse Wildnis). W artykule została omówiona problematyka kolonizacji i zasiedlenia, a także towarzyszących tym procesom przemianom etnicznym i demograficznym, omówiono uczestniczące w nich grupy społeczne i prawo stosowane w czasie kolonizacji, jakim objęci byli osadnicy. Osadnictwo na obszarze Wielkiej Puszczy po wojnie trzynastoletniej odegrało bardzo ważną rolę nie tylko w kontekście omawianego terytorium, ale też państwa krzyżackiego. Był to okres bardzo intensywnego tworzenia nowych osad. Przełomowy był również intensywny napływ ludności polskojęzycznej, która przez kolejne stulecia kształtowała krajobraz etniczny i kulturowy tej części Prus, która później stała się Mazurami.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2016, 294, 4; 659-675
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Architektura protestancka trzech miast Królewca (Stare Miasto, Knipawa i Lipnik) w okresie nowożytnym
The protestant architecture of three cities of Königsberg (Old Town, Knipau, Löbenicht) in early modern era
Autorzy:
Birecki, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2147889.pdf
Data publikacji:
2019-12
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
Tematy:
sztuka protestancka
Królewiec
kościoły luterańskie
architektura protestancka w Prusach Książęcych
kalwinizm
Protestant art
Königsberg
Lutheran churches
protestant architecture in Ducal Prussia
calvinism
Opis:
Artykuł prezentuje wspólne korzenie sztuki protestanckiej w obu częściach Prus, szkicując proces przejmowania substancji materialnej Kościoła rzymskiego przez parafie katolickie przekształcane w parafie ewangelickie a następnie budowy nowych budynków kościelnych. Proces ten odbywał się w Prusach Królewskich pod kontrolą mieszczaństwa a w Prusach Książęcych pod kontrolą szlachty. Dominujące w pierwszych z wymienionych tu części Prus mieszczaństwo decydowało także o wyposażeniu kościołów miejskich i leżących w domenach oraz dbało o status quo luteranizmu i kalwinizmu, szczególnie podczas zdecydowanych działań kontrreformacyjnych szlachty polskiej. Jednocześnie mieszczaństwo i duchowieństwo protestanckie miało intelektualny wpływ na ikonografię sztuki obrazowej we wnętrzach kościelnych i świeckich. W drugiej części Prus przejęcie władzy nad strukturami kościelnymi przez dwór zluteranizowanego władcy Albrechta Hohenzollerna oraz przez szlachtę wykluczyły konflikty o kościoły z hierarchią katolicką. Jednocześnie pozwoliły na bezpośrednią kontrolę nad parafiami i kościołami, czyniąc z wnętrz kościelnych niemal prywatne rodzinne panteony. Wpływ szlachty ograniczył wpływ mieszczaństwa i duchowieństwa na sztukę obrazową, której przekaz we wnętrzach kościołów wiejskich został niemal ograniczony do treści dydaktycznych. Mimo dominacji treści katechetycznych w obydwu częściach Prus pojawiły się także dekoracje malarskie, emblematyczne, związane z pobożnością pietystyczną.
The article discusses architecture and furnishing of the protestant churches in Królewiec/Königsberg. At the beginning, it introduces terms connected with Reformation and, later, the article familiarizes the reader with the creation of the new approach towards art in church’s interiors. At first, the attitude towards visual arts being present in the places of worship could be characterized with adjectives „prejudiced” and (rarely) „hostile”. The attitude changed abruptly when visual arts became didactic and served that purpose throughout the entire early modern period. Local medieval architecture, which still was used by Lutheran parish as the place of spiritual and parochial life, was also accepted. Furthermore, Königsberg Cathedral became the most important necropolis in Ducal Prussia. The longevity of Gothic architecture forms in Royal Prussia caused future churches in Königsberg to be heavily inspired and borrow from it, and, at the same time, allowed these churches to engage in a dialogue with German countries of Reich. For example, the castle chapel was inspired by castle chapels in Szczecin and Stuttgart. In the seventeenth century, Prussian elites came along with Calvinism and, only after that, in Königsberg and other towns around it many churches inspired by Calvinist Netherlands and (in the eighteenth century) Calvinist church in Charenton (France) were created. However, it did not have much of an impact on churcharchitecture in general – throughout the whole early modern period it remained faithful to the Gothic architecture tradition.
Źródło:
Studia Elbląskie; 2019, 20; 31-48
1507-9058
Pojawia się w:
Studia Elbląskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Provincial treatment and care asylums for the mentally ill in East Prussia as forgotten cultural heritage: case study of the asylum in Allenberg (now Znamensk, Russian Federation)
Autorzy:
Bręczewska-Kulesza, Daria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031298.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
nineteenth and early twentieth century architecture
lunatic asylums in Prussia
East Prussia
Allenberg
Eastern Europe
Russian Federation
Znamensk
architektura XIX i początku XX w.
zakłady psychiatryczne w Prusach
Prusy Wschodnie
Europa Wschodnia
Rosja
Znamiensk
Opis:
The article focuses on issues demonstrating the role of architecture in the development of Prussian psychiatry in the nineteenth and the early twentieth century. The Provincial Treatment and Care Institution Allenberg (now Znamensk, Russian Federation) is used as a case study to demonstrate the perception of model solutions used in Prussian asylums located in distant provinces. The asylum discussed in this article met the contemporary requirements, proving that these models and newest trends reached East Prussia very quickly. The asylum complex in Allenberg was a testimony to the development of Prussian and European architectural thought in the service of medicine. Unfortunately, today the former asylum remains in a poor condition and is treated as unwanted legacy rather than a cultural monument.
Artykuł dotyczy problematyki ukazującej rolę architektury w rozwoju pruskiej psychiatrii w XIX i na początku XX w. Na przykładzie Prowincjalnego Zakładu Leczniczo – Opiekuńczego w Allenbergu (ob. Znamiensk, Federacja Rosyjska) pokazano percepcję wzorcowych rozwiązań pruskich azylów na prowincji. Badany zespół spełniał ówczesne wymogi, dowodząc, że wzorce i nowoczesne tendencje docierały tu z wiodących ośrodków bardzo szybko. Zespół azylu w Allenbergu stanowił świadectwo rozwoju pruskiej i europejskiej myśli architektonicznej służącej medycynie. Niestety obecny stan budynków dawnego azylu jest bardzo zły, a cały zespół traktowany jest raczej jako niechciane dziedzictwo niż cenny zabytek kulturowy.
Źródło:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2021, 56, 3; 41-55
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między Hilferuf a Lug i Trug – spór o interpretację początków państwa krzyżackiego w Prusach w historiografii XIX i pierwszej połowy XX wieku
Autorzy:
Dorna, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2042765.pdf
Data publikacji:
2020-12-09
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
historiografia polska
historiografia niemiecka
państwo zakonu krzyżackiego w Prusach
Polish historiography
German historiography
Teutonic Order State in Prussia
Opis:
Tematem prezentowanego artykułu jest spór o interpretację mechanizmów powstania na przełomie lat 20. i 30. XIII w. państwa zakonu krzyżackiego w Prusach, jaki toczył się pomiędzy polską i niemiecką historiografią, a także wewnątrz polskiej historiografii, w XIX i w pierwszej połowie XX w.
This article offers an account of a dispute between Polish and German historians (and to a lesser extent among Polish historians themselves) over the process of establishing the Teutonic Order State in Prussia at the turn of 1220s–1230s. The dispute broke out in the nineteenth and continued into the first half of the twentieth century.
Źródło:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej; 2020, 12; 97-118
2450-8381
2450-8373
Pojawia się w:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Działalność krzyżackiego szpiega o pseudonimie „N.S. Arman” w Królestwie Polskim w połowie XV wieku i jego tożsamość
Activities of a Teutonic Spy Nicknamed “N.S. Arman” in the Kingdom of Poland in the Mid-Fifteenth Century and its Identity
Die Tätigkeit des Spions des Deutschen Ordens mit dem Spitznamen „N.S. Arman“ im Königreich Polen in der Mitte des 15. Jahrhunderts und seine Identität
Autorzy:
Duda, Michalina
Jóźwiak, Sławomir
Szybkowski, Sobiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27268747.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Königreich Polen
Deutscher Orden in Preußen
Großfürstentum Litauen
Intelligenz
ständisches Leben
Parlamentarismus
politische Kultur
Królestwo Polskie
zakon krzyżacki w Prusach
Wielkie Księstwo Litewskie
wywiad
życie stanowe
parlamentaryzm
kultura polityczna
Kingdom of Poland
Teutonic Order in Prussia
Grand Duchy of Lithuania
intelligence
state life
parliamentarism
political culture
Opis:
W artykule omówiono postać krzyżackiego informatora o pseudonimie „N.S. Arman”, opierając się na raportach kierowanych przez niego do wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Ludwika von Erlichschausen w latach 1451 i 1453. Podjęto również próbę ustalenia orientacyjnej datacji tych spośród raportów, które nie posiadały dat rocznych. Po przeprowadzeniu analizy zakresu wiadomości zamieszczonych w tych źródłach dokonano identyfikacji szpiega z wywodzącym się z Torunia mieszczaninem rypińskim Niclosem Schararem, klientem i totumfackim wojewody brzeskiego Jana Kretkowskiego, a następnie jego syna Andrzeja. W listach Scharara znajdujemy szeroką panoramę życia stanowego w Polsce, opis relacji pomiędzy Polską a Litwą, szczególnie w aspekcie sporów terytorialnych o Wołyń i Podole, poczynań króla Kazimierza Jagiellończyka, najazdów tatarskich, a także wojen na pograniczu polsko-śląskim. Dane z tych raportów nie zawierały jednak niemal wcale odniesień do trwających już wówczas intensywnych kontaktów opozycji pruskiej z różnymi ośrodkami politycznymi w Polsce. Pozwala to zatem uznać, że ich wartość dla krzyżackich mocodawców Niclosa była niewielka. Raporty Scharara mają wszakże wielkie znaczenie dla współczesnych badaczy w kontekście płynących z nich informacji dotyczących wewnętrznego życia politycznego Królestwa Polskiego na początku lat 50. XV wieku.
Im Artikel wird die Person des Informanten des Deutschen Ordens mit dem Spitznamen „N.S. Arman“ dargestellt. Die Ausführungen stützen sich auf Berichte, die von ihm in den Jahren 1451 und 1453 an den Hochmeister des Deutschen Ordens — Ludwig von Erlichshausen, gerichtet wurden. Dabei wird ein Versuch unternommen, die Datierung der Berichte, die mit keinem Jahresdatum versehen sind, ungefähr zu bestimmen. Die Analyse der darin enthaltenen Informationen ergab, dass es sich bei dem Spion um den aus Thorn stammenden Bürger der Stadt Rippin — Niclos Scharar, handelt, der Klient und Faktotum des Woiwoden von Brieg — Jan Kretkowski, und später auch dessen Sohnes — Andrzej, war. In Scharars Briefen findet man ein breites Panorama des ständischen Lebens in Polen sowie Schilderungen der polnischlitauischen Beziehungen, insbesondere im Hinblick auf Territorialstreitigkeiten um Wolhynien und Podolien, der Leistungen des Königs Kasimir des Jagiellonen, Einfälle von Tataren bzw. Kriege im polnisch-schlesischen Grenzgebiet. Die Berichte enthalten hingegen kaum einen Hinweis auf den damals bereits intensiven Kontaktaustausch zwischen der preußischen Opposition und verschiedenen politischen Zentren in Polen. Dies lässt den Schluss zu, dass der Verkehr für die Auftraggeber von Niclos aus dem Deutschen Orden eine geringe Rolle spielte. Scharars Berichte sind in besonderem Maße für die zeitgenössische Forschung von Bedeutung, da sie Informationen über das innenpolitische Leben des Königreichs Polen zu Beginn der 1550er Jahre liefern.
This authors of this article discuss the figure of the Teutonic informant with the pseudonym “N.S. Arman”, based on reports addressed by him to the Grand Master of the Teutonic Order Ludwig von Erlichschausen in 1451 and 1453. They have attempted to establish an indicative date for those of the reports that did not have annual dates. After analyze the scope of the messages included in these sources, the spy was identified with Niclos Scharar, a Rypin burgher from Toruń, a client and handyman of the Brest voivode Jan Kretkowski, and then his son Andrzej. In Scharar’s letters we find a wide panorama of state life in Poland, a description of relations between Poland and Lithuania, related in particular to territorial disputes over Volhynia and Podolia, the actions of King Kazimierz Jagiellończyk, Tatar invasions, as well as wars on the Polish-Silesian borderland. However, the data from these reports contain almost no references to the intensive contacts of the Prussian opposition with various political centers in Poland, which were already ongoing at that time. This allows the scholars to conclude that their value for the Teutonic principals of Niclos was small. Scharar’s reports, however, are of great importance for contemporary researchers in the context of the information they contain regarding the internal political life of the Kingdom of Poland in the early 1450s.
Źródło:
Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2022, 14; 237-274
2080-492X
2353-9720
Pojawia się w:
Średniowiecze Polskie i Powszechne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Preußen und die pommersche Kirche – nicht nur historische Reminiszenzen
Prussia and the Evangelical Church in Pomerania – Reminiscences … not Necessarily Historical
Prusy i Kościół ewangelicki na Pomorzu – reminis¬cencje nie tylko historyczne
Autorzy:
Ehricht, Christoph
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/425375.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
Tematy:
Prussia
Pomerania
Protestant Church in Prussia
Church of the Prussian Union
Prusy
Pomorze
Kościół ewangelicki w Prusach
Ewangelicki Kościół unijny
Opis:
The article describes a vast area of relations between the Prussian state and the Evangelist Church focusing on the theme from various perspectives: theological, historical as well as political. Problems are placed within the context of establishing a new ecclesiastic body, i.e. the Evangelical Church in Northern Germany. The author has presented insights into the church fusion also from his own professional development. He commenced his carrier as a lecturer in the Church history at the University of Greifswald, continued as a Pastor in the East Germany Evangelical Church of Pomerania and then held a position of the Senior Counsellor in the administration structures of the Consitorium Office in the Evangelical Church, Kiel. Particular object of his reflections is the influence of the Prussian tradition of tolerance and a quasi-episcopal function of a ruler of the Prussian state, i.e. the King over the church structure. Traces of this influence are still vital in the present pastoral and church service ministry.
Artykuł omawia szerokie pole relacji pomiędzy pruskim państwem a kościołem ewangelickim, ukazując zagadnienie z różnych perspektyw: teologicznej, historycznej i politycznej. Problem zostaje ukazany w kontekście powołanie do życia nowego organizmu eklezjalnego – Kościoła ewangelickiego północnych Niemiec. Autor ukazuje proces fuzji kościelnej również z perspektywy własnego rozwoju zawodowego: od wykładowcy historii Kościoła w uniwersytecie w Greifswaldzie poprzez sprawowanie urzędu pastorskiego w enerdowskim Kościele Ewangelickim Pomorza, aż po sprawowanie funkcji nadradcy kościelnego w strukturze administracyjnej w biurze Konsystorza w Kilonii. Szczególnym przedmiotem refleksji jest wpływ tradycji pruskiej tolerancji, jak też quasi-episkopalnej funkcji władcy państwa pruskiego – króla nad strukturą kościelną. Ślady owego oddziaływania żywe są we współczesnej służbie pastoralnej i nabożeństwowej.
Źródło:
Gdański Rocznik Ewangelicki; 2014, 8; 178-193
1898-1127
Pojawia się w:
Gdański Rocznik Ewangelicki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Förderungspräferenzen des Hochmeisters Winrich von Kniprode zu Beginn seiner Regentschaft
Electorial preferences of the Grand Master Winrich von Kniprode at the beginnig of his rule
Preferencje Wielkiego Mistrza Winryka z Kniprody w obsadzaniu funkcji zakonnych na początku swego urzędowania
Autorzy:
Gotówko, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28761669.pdf
Data publikacji:
2023-05-31
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
State of the Teutonic Order in Prussia
brethen from Rhineland
Ripuarian dialect
Kirsilie von Kindswulie
favoring politics
Państwo Zakonu Krzyżackiego w Prusach
Nadreńczycy
dialekt rypuaryjski
Kirsilie z Kindswulie
polityka wsparcia i protekcji
Ordensland Preußen
Winrich von Kniprode
Rheinländer
Begünstigungspolitik
Ripuarische Mundart
Opis:
Der im Januar 1352 erkorene Hochmeister Winrich von Kniprode stammte aus der Kölner Umgebung, sodass er Ripuarisch, eine der am Rhein benutzten Mundarten, redete. Obwohl sich das Rheinland bis heute nicht scharf eingrenzen lässt, versteht man darunter v. a. den Mittel- und den Niederrhein, wo man vier mitteldeutsche (Pfälzisch, Rheinhessisch, Moselfränkisch und Ripuarisch) sowie eine niederdeutsche Mundart (Niederfränkisch) hört. Das neue Ordenshaupt begann gleich nach seiner Wahl mit der Förderung der Rheinländer, insbesondere der Ripuarier. Sein neuer Arzt und sein neuer Kaplan sprachen sogar Kölsch. Unter den sechs Brüdern, die bis zum Frühjahr 1354 neu zu Komturen aufsteigen konnten, befanden sich ganze drei Rheinländer. Kirsilie von Kindswulie und Werner von Rondorf sprachen Ripuarisch, Dietrich von Brandenburg aus dem heutigen Luxemburg galt als Rheinländer im weiteren Sinne.
Wybrany w styczniu 1352 r. Wielki Mistrz Winryk z Kniprody pochodził z okolic Kolonii, posługiwał się zatem jednym w kilku nadreńskich dialektów, a konkretnie ripuarskim. Pod pojęciem Nadrenii, którego po dziś nie da się dokładnie zdefiniować, rozumiane są przede wszystkim tereny Środkowego i Dolnego Renu, gdzie w użyciu są cztery dialekty środkowoniemieckie (palatynacki, nadreński heski, mozelsko-frankoński i rypuaryjski) oraz jeden dialekt dolnoniemiecki (dolnofrankoński). Świeżo upieczony mistrz od początku swego urzędowania zaczął wspierać krzyżaków z Nadrenii, w szczególności zaś tych, którzy także mówili po rypuaryjsku. Jego nowy lekarz oraz nowy kapłan używali nawet tego samego narzecza kolońskiego. Wśród sześciu nowych braci-komturów wybranych do początku 1354 r. aż trzech było Nadreńczykami. Kirsilie z Kindswulie i Werner z Rundorfu mówili po rypuaryjsku, a pochodzący z ziem dzisiejszego Luksemburga Dietrich z Brandenburgii był Nadreńczykiem w szerszym tego słowa znaczeniu.
The Grand Master Winrich von Kniprode chosen on 6th of January 1352 came from the region of Colonia, so he spoke Ripuarian, one of the dialects from the Rhineland. Under this region, which can not be defined sharply till today, one understands especially the Middle and Lower Rhine, where the people speak four Middle German (Palatine, South Hessian, Moselle Franconian, Ripuarian) and one Lower German (Lower Franconian) dialect. As soon as Master Winrich was elected, he started favoring the brethen from the Rhineland, especially those from his Ripuarian home region. His new chaplain and his new doctor even spoke Colognian. Among six brethen who could newly obtain the dignity of a commander, there were three from the Rhineland. Kirsilie von Kindswulie and Werner von Rundorf also spoke Ripuarian, Dietrich von Brandenburg from the nowadays Luxemburg was a Rhinelander in a wider sense of this term.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 320, 1; 3-30
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Johann Marschalk von Frohburg. Der erste Großgebietiger im preußischen Ordenszweig aus der heutigen Schweiz und die Brüder aus Elsass-Burgund
Johann Marschalk von Frohburg - pierwszy wysoki dygnitarz z dzisiejszej Szwajcarii w pruskiej gałęzi Zakonu Krzyżackiego oraz bracia z Alzacji-Burgundii
Autorzy:
Gotówko, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049387.pdf
Data publikacji:
2022-02-09
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
State of the Teutonic Order in Prussia
brother Johann Marschalk von Frohburg
his carrier in Prussia
Great Trappearius
fellow countrymen from Alsace-Burgundy
państwo Zakonu Krzyżackiego w Prusach
Wielki Szatny
drużyna z Alzacji-Burgundii
brat krzyżacki Johann Marschalk von Frohburg
jego kariera w Prusach
Opis:
Johann Marschalk von Frohburg (1320/1330-1391) came from Liestal in the far south-western fringes of the Reich, from an insignificant family who was looking after the stable of the Counts of Frohburg. The Teutonic Knights from his region hadn't played any role in Prussia so far. Very few written sources, the supposed dates of birth and the later carriercourses suggest that brother Johann gathered around him brethren of similar Alemannic dialect, in particular Werner von Tettingen and Konrad and Rudolf von Kyburg. At the same time, he began to forge an alliance with another crew from the south-west of the Reich, the Frankish. This cooperation paid off, because in 1387 brother Johann became the Great Trappearius. In May 1390 he was removed from his dignity. His countrymen from Alsace-Burgundy soon regained this office and gave it to the younger Werner. Johann Marschalk von Frohburg, who died in the following year, smoothed the way for other Aleman-speaking brethren in the Teutonic Order.
Johann Marschalk von Frohburg (1320/1330-1391) pochodził z Liestal w odległych południowo-zachodnich rubieżach Rzeszy, z nic nie znaczącej rodziny, która sprawowała pieczę nad stajnią grafów z Frohburga. Krzyżacy z jego regionu nie odgrywali w Prusach dotychczas żadnej roli. Bardzo skromnie zachowane źródła pisane, przypuszczalne daty urodzin oraz późniejszy przebieg karier pozwalają sądzić, iż brat Johann zebrał wokół siebie braci o podobnym alemańskim dialekcie, w szczególności Wernera von Tettingen oraz Konrada i Rudolfa von Kyburg. Równocześnie rozpoczął on zacieśniać więzy z drużyną Franków, również wywodzącą się z południowego zachodu Rzeszy. Współpraca ta opłaciła się, gdyż w 1387 r. brat Johann stał się Wielkim Szatnym. W maju 1390 został usunięty ze swej godności. Krzyżacy z Alzacji-Burgudnii odzyskali niebawem tenże urząd, obsadzając go młodszym bratem Wernerem. Johann Marschalk von Frohburg, który zmarł rok później, utrował w Zakonie drogę innym alemańskojęzycznym braciom.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 314, 4; 549-569
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zur Herkunft und möglichen Affiliation des Marienburger Hauskomturs Claus von Winterthur (1388–1402)
O pochodzeniu i możliwej afiliacji malborskiego komtura domowego Clausa von Winterthur (1388-1402)
Autorzy:
Gotówko, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29433503.pdf
Data publikacji:
2022-12-20
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Niederwinterthur
Strassburg
städtischer Ministeriale
Gefolgsmann der Kyburger in Preußen
Ritterbruder des
Ritterbruder des Deutschen Ordens
ministeriał miejski
brat-rycerz Zakonu Krzyżackiego
poplecznik Kyburgów w Prusach
Opis:
Brother Claus von Winterthur (1325/1335-1402), who was in the late XIVth century the vice-commander of the Malbork Castle, came from the family of urban ministerialis, who originally lived in Niederwinterthur. They were serving the Counts of Kyburg and the Counts of Habsburg. Because their living in Winterthur massively aggravated, some family members searched their luck in the neighbouring cities and some in distant Strassburg, which exactly at that time after the expulsion of the episcopal knights gladly accepted new warriors. The analysis of the surnames leaves to the conclusion that brother Claus came from Strassburg. He very likely knew about his familiar affiliations, so he could have been very loyal to the brethren Konrad and Rudolf von Kyburg. Loyalty towards them and cooperation with other brethren from Alsace-Burgundy might have helped him to obtain the dignity of the vice-commander in 1388. In this function he managed to stay much longer than his predecessors, till 1402.
Krzyżak Claus von Winterthur (1325/1335-1402), który w późnym XIV. w. był komturem domowym w Malborku, wywodził się z szeroko rozgałęzionej rodziny miejskich ministeriałów, osiadłych początkowo w Niederwinterthur. Służyli oni grafom z Kyburga oraz Habsburgom. Ponieważ od 1263 r. ich byt w Winterthurze znacznie się pogarszał, część rodziny szukała szczęścia w pobliskich miastach, a część w odległym Strassburgu, który dokładnie w tym czasie po wygnaniu wiernego biskupowi miejskiego rycerstwa chętnie przyjmował nowych zbrojnych. Analiza lokalnych imion prowadzi do wniosku, że to właśnie z alzackiego pnia pochodził brat Claus. W Prusach prawdopodobnie pamiętał on o swych rodzinnych powiązaniach, mógł być więc ponadprzeciętnie wierny wobec Konrada i Rudolfa von Kyburg. Ta lojalność oraz współpraca z innymi krzyżakami z Alzacji-Burgudnii pomogły mu osiągnąć godność komtura domowego w Malborku w 1388 r. W tej funkcji utrzymał się znacznie dłużej niż jego poprzednicy, aż do 1402 r.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2022, 318, 3; 329-361
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nierozpoznany graduał z kościoła świętojańskiego w Toruniu – przyczynek do badań nad księgami muzycznymi diecezji chełmińskiej w średniowieczu
An unresearched Gradual from St Johns’ Church in Toruń – A contribution to the study of music sources in Chełmno Diocese in the Middle Ages
Autorzy:
Jakubek-Raczkowska, Monika
Raczkowski, Juliusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28017469.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
państwo zakonu krzyżackiego w Prusach
liturgiczne księgi muzyczne
graduał
kodeksy iluminowane
diecezja chełmińska
the state of the Teutonic Order in Prussia
liturgical music books
gradual
illuminated manuscripts
diocese of Kulm
Opis:
Artykuł referuje wstępne wyniki badań kodykologicznych, zabytkoznawczych i technologicznych przeprowadzonych przy średniowiecznej księdze muzycznej ze zbiorów Muzeum Diecezjalnego w Toruniu (nr inw. MDT-K-003) w ramach grantu 0122/NPRH6/H11/85/2018, Inwentarz Sztuki Torunia, cz. 1, Dziedzictwo sakralne, zespół staromiejski. W skąpej literaturze przedmiotu kodeks rozpoznany został jako antyfonarz, wykonany dla kościoła parafialnego pw. św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty w Toruniu, (do którego zasobów archiwalnych do niedawna należał), datowano go na przełom XV i XVI wieku.  W prezentowanym artykule księga została rozpoznana jako Graduale de tempore o uzusie krzyżackim: autorzy analizują zawartość kodeksu, omawiają zagadnienia kodykologiczne, związane z jego strukturą materialną i użytkowaniem, prezentują studium zdobień i nowe wnioski proweniencyjne. Księga wykazuje bardzo bliskie analogie – zarówno pod względem oryginalnej struktury, jak i charakteru dopisów – wobec niekompletnego woluminu Graduale de sanctis ze zbiorów Biblioteki Diecezjalnej w Pelplinie (sygn. L2). Oba woluminy pochodzą prawdopodobnie z kręgu kapituły chełmińskiej (co potwierdza także analiza porównawcza zdobień w pelplińskim antyfonarzu L5–L6 wykonanym na zlecenie dziekana kapituły w Chełmży, Iohannes Copetz w 1419 r.) i powstały najpewniej w 2. ćwierci XV wieku. Dokonana tu identyfikacja ważnego, ale mało znanego dzieła rękopiśmiennego, przechowywanego w zbiorach toruńskich, ma duży potencjał i w ujęciu porównawczym może prowadzić do wyłonienia konkretnego skryptorium, czynnego w I poł. XV w. przy katedrze w Chełmży.
This article presents preliminary results of codicological, historical and technological research into a medieval liturgical manuscript from the collection of the Diocesan Museum in Toruń (inv. no. MDT-K-003), carried out thanks to grant no. 0122/NPRH6/H11/85/2018, ‘An Inventory of Toruń’s Art’, part 1, ‘Sacred Art Heritage, Old Town Complex’. In the scant subject literature, this codex is identified as an antiphonary compiled for the parish church of SS John the Baptist and John the Evangelist in Toruń (in the archive of which it remained until recently) and dated to the turn of the sixteenth century. In the present article, this book is identified as a Graduale de tempore used by the Teutonic Knights. The authors analyse the contents of the codex, discuss codicological issues related to its material structure and use, present a study of its decoration and draw new conclusions concerning its provenance. The book demonstrates very close analogies, with respect to both its original structure and the character of the later entries, to an incomplete Graduale de sanctis held in the Diocesan Museum in Pelplin (shelf mark L2). Both these manuscripts probably originated in the environment of Chełmża (Kulmsee) Cathedral Chapter (as is confirmed by comparative analysis with the decoration in the Pelplin Antiphonary L5–L6, compiled in 1419 at the request of Iohannes Copetz, dean of the chapter, in Chełmża (Kulmsee)). The two volumes can probably be dated to the second quarter of the fifteenth century. Our reinterpretation of an important but little-known handwritten source from the Toruń collection shows considerable potential. Comparative studies may lead to the identification of a scriptorium operating in the first half of the fifteenth century at Chełmża (Kulmsee) Cathedral.
Źródło:
Muzyka; 2020, 65, 1; 95-111
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dawny młyn wodny „Patorra” w świetle badań wykopaliskowych przeprowadzonych latem 2012, na stanowisku XXI w Szkotowie, pow. Nidzick
The former water mill “Patorra” in the light of archaeological excavations carried out in the summer of 2012, site XXI in Szkotowo, Nidzica County
Autorzy:
Kaczyński, Bartłomiej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365922.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
młynarstwo w Prusach
Szkotowo
badania archeologiczne młynów
milling in Prussia
archaeology of mills
Opis:
Archaeological investigations were carried out on the initiative of a local history enthusiast, who discovered the site of the former water mill in Szkotowo in 2011. Their purpose was to verify archival information, as well as to determine the size and date of the structure. The work was carried out in the summer of 2012. In the course of complex archaeological investigations, the wooden remains of the former watermill and nearby house were uncovered. The mill building was erected on a rectangular plan in a frame construction from pine. The remains of the weir were recorded in the northern part of the site. A number of structural elements related to the functioning of the facility were uncovered, i.e. parts of the platform, the reinforcing walls of the structure and the water supply to the weir. On the basis of archaeological and dendrochronological studies, the structure could be dated to modern times (18th – 20th centuries), and an attempt was made to reconstruct how the mill functioned (determining the place of the mill mechanism, the type and location of the wheel). A large collection of metal, stone and ceramic finds representing a chronological range from the 2nd to 20th century was recovered.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2017, 295, 1; 109-156
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zakon Krzyżacki wobec koronacji elektora brandenburskiego Fryderyka III na króla w Prusach
Autorzy:
Kamieński, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608196.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Zakon Krzyżacki
Hohenzollernowie
Królestwo w Prusach
Cesarstwo
Teutonic Order
Hohenzollerns
Kingdom in Prussia
Empire
Opis:
Protest Zakonu Krzyżackiego wobec koronacji elektora brandenburskiego Fryderyka III na króla w Prusach w 1701 r. przebił się na forum ogólnoniemieckie i europejskie. O jego niepowodzeniu zadecydowała ówczesna sytuacja międzynarodowa. Narastający konflikt habsbursko-burboński o sukcesję hiszpańską zmusił cesarza Leopolda I do opowiedzenia się po stronie Hohenzollerna. 
The protest of the Teutonic Order against the coronation of Frederic III, Elector of Brandenburg, as the king in Prussia in 1701, reached the German and European forum. Its failure was caused by the international situation. The growing conflict between Habsburgs and Bourbons regarding the Spanish succession forced Emperor Leopold I to take Hohenzollern’s side.
Źródło:
Roczniki Historyczne; 2017, 83
0324-8585
Pojawia się w:
Roczniki Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Troska o naukowy wymiar nauczania matematyki w Szkole Realnej w Toruniu w II poowie XIX wieku
Autorzy:
Karpińska, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/749860.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Matematyczne
Tematy:
arytmetyka, algebra, geometria, planimetria, stereo- metria, Gimnazjum Toruńskie, Szkoła Realna w Toruniu, szkoły realne w Prusach, egzaminy maturalne w XIX wieku
Opis:
Początki toruńskiej Szkoły Realnej sięgały 1855 roku. Pierwsze klasy realne powstały na skutek przeprowadzenia reformy w Gimnazjum Toruńskim, z którego chciano utworzyć instytucję kompleksową, kształcącą zarówno w kierunkach humanistycznych, jak i matematyczno-przyrodniczych. W 1855 roku utworzono w Gimnazjum Toruńskim dwie klasy realne – realną Tertię i realną Secundę. Pięć lat później funkcjonowały tam już cztery klasy realne: Quarta, Tertia, Secunda i Prima, które 13 marca 1861 zyskały miano Szkoły Realnej I stopnia. Celem niniejszego artykułu jest omówienie zarządzeń wydanych przez pruskie Ministerstwo Edukacji w 1859 roku oraz ocena ich realizacji w toruńskiej Szkole Realnej. Zarządzenia te dotyczyły zasad nauczania i egzaminowania w szkołach realnych na terenie Prus. Szeroko opisywały zasady przyjmowania uczniów do szkoły, programy nauczania i czas nauki w poszczególnych klasach, umiejętności, które powinni posiadać uczniowie przystępujący do egzaminów maturalnych oraz wytyczne dotyczące samych zadań maturalnych. Posiłkując się sprawozdaniami szkolnymi, zbadamy, w jakim stopniu toruńska Szkoła Realna stosowała się do zaleceń Ministerstwa. Szczególna uwaga zostanie poświęcona nauczaniu przedmiotów matematycznych. Dalszą część pracy zajmie analiza podręcznika Anfangsgründe der reinen Mathematik für den Schul- und Selbst-Unterricht [Podstawy matematyki czystej dla studiów szkolnych i własnych] Karla Koppego, składającego się z czterech części: Arithmetik und Algebra [Arytmetyka i algebra], Planimetrie [Planimetria], Stereometrie [Stereometria], Ebene Trigonometrie [Trygonometria płaska]. Na skutek wspomnianych wcześniej zarządzeń ministerialnych, program nauczania najwyższej klasy Primy rozszerzono o geometrię wykreślną, geometrię analityczną, teorię stożkowych oraz szeregi. Koniecznym stało się zatem uzupełnienie podręcznika Koppego o wymienione działy matematyki. Ze względu na zły stan zdrowia, autor nie mógł uczynić tego samodzielnie, w rezultacie, o napisanie dodatku do Anfangsgründe der reinen Mathematik für den Schul- und Selbst-Unterricht poprosił swojego byłego ucznia Eduarda Fassbendera, który w tym czasie był nauczycielem matematyki w toruńskich klasach realnych. Dodatek ten został opublikowany w 1860 roku i zatytułowano go: Anfangsgründe der beschreibenden Geometrie, der analytischen Geometrie, der Kegelschnitte und der einfachen Reihen [Podstawy geometrii wykreślnej, geometrii analitycznej, teorii stożkowych i prostych szeregów]. Ostatnią część niniejszej pracy będzie stanowiła analiza pięciu recenzji dodatku Fassbendera, które wydano w latach 1861-1862. Jak się okazuje, podręcznik ten wzbudzał skrajne emocje. Część czytelników uważała go za podręcznik napisany niezwykle staranie, drobiazgowo i doskonale dostosowany do wymogów Unterrichts- und Prüfungs-Ordnung der Realschulen und der höheren Bürgerschulen [Zasady nauczania i egzaminowania w szkołach realnych i wyższych szkołach obywatelskich] z 1859 roku, a inni dostrzegli w nim wiele błędów merytorycznych.
Źródło:
Antiquitates Mathematicae; 2014, 8
1898-5203
2353-8813
Pojawia się w:
Antiquitates Mathematicae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Old Catholic Church in East Prussia (1871–1944)
Kościół starokatolicki w Prusach Wschodnich (1871–1944)
Autorzy:
Kopiczko, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1366200.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Old Catholic Church in East Prussia
religious minorities
Braunsberg
Insterburg
Joseph Grunert
Kościół starokatolicki w Prusach Wschodnich
mniejszości religijne
Braniewo
Wystruć
Josef Grunert
Opis:
Geneza starokatolicyzmu jest ściśle związana z ogłoszeniem na Soborze Watykańskim I dogmatu o nieomylności papieży w sprawach wiary i moralności. Sprzeciw wobec tych postanowień wyraziło wielu duchownych niemieckich, w tym kilku z diecezji warmińskiej, obejmującej swym zasięgiem terytorium Prus Wschodnich. Początkowo opozycja skupiła się wokół czterech duchownych, wykładowców szkół braniewskich: Andreasa Mentzla, Friedricha Michelisa, Edmunda Treibela i Paula Wollmanna. W krótkim czasie doszło też do utworzenia kilku wspólnot starokatolickich, którym sprzyjało państwo pruskie. Pierwsza i największa grupa zorganizowała się w Królewcu, a następnie w Wystruci, gdzie przystąpił do niej ks. Josef Grunert. W obu miejscowościach udało się im także przejąć na cele własnego kultu świątynie katolickie, co doprowadziło do wieloletnich sporów. W artykule – oprócz przedstawienia dziejów tych placówek i powstałych na tym tle sporów – zaprezentowano także kolejnych duszpasterzy starokatolickich, porządek nabożeństw, wizytacje biskupów połączone z bierzmowaniem, postawę rządu pruskiego oraz stopniowe zmniejszanie się liczby wiernych aż prawie całkowity zanik starokatolicyzmu w Prusach Wschodnich w latach trzydziestych XX wieku
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2018, 302, 4; 642-676
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mobilia ze skasowanych klasztorów dominikanów i karmelitów w inwentarzach zbiorczych akt kasacyjnych pruskiego Ministerstwa Wyznań w Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz w Berlinie
Movable Property from Dissolved Dominican and Carmelite Monasteries in the Collective Inventories of Cassation Files of the Prussian Ministry of Religious Affairs in the Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz in Berlin
Autorzy:
Kościelak, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23050920.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
furnishing of churches
cult of saints
secularization of clergy goods
Catholicism in Royal/West Prussia
katolicyzm w Prusach Królewskich/Zachodnich
wyposażenie kościołów
kult świętych
sekularyzacja dóbr duchownych
Opis:
Artykuł zawiera omówienie inwentarzy ruchomości w klasztorach dominikanów i karmelitów w Gdańsku, sporządzonych na potrzeby akcji kasacyjnej, wdrożonej po 1817 roku. Chociaż inwentaryzacji dokonano w obu klasztorach w tym samym czasie, posłużono się odmiennymi kategoriami spisywanych przedmiotów. W klasztorze dominikanów było łącznie trzynaście kategorii inwentarzowych, w klasztorze karmelitów czternaście. Tylko obrazy były ewidencjonowane przez obie komisje w zbliżony sposób. W niniejszym artykule dane odnośnie do obu klasztorów wewnątrzmiejskich zestawiono z danymi inwentarzowymi z podmiejskiego kościoła św. Ignacego, należącego do 1780 r. do zakonu jezuitów, poddanego inwentaryzacji w okresie napoleońskim, w 1810 roku. Zwraca uwagę w niektórych grupach przedmiotów (np. pośród tzw. sreber i przedmiotów ozdobnych) znaczne zubożenie wyposażenia kościołów znajdujących się wewnątrz murów miejskich, niewątpliwie efekt dwóch oblężeń, jakie przeszedł w tym czasie Gdańsk. Jednak w niektórych kategoriach, np. pośród ornatów i szat liturgicznych świątynie dominikanów i karmelitów zachowały przewagę w stosunku do pojezuickiego obiektu. Wynikało to zapewne z o wiele dłuższego okresu istnienia tych ośrodków. Treść zachowanych w obu klasztornych kościołach obrazów może natomiast posłużyć do badań nad kultem i religijnością na przełomie XVIII i XIX wieku. W aneksie na końcu artykułu zamieszczono  (w języku oryginału) oba inwentarze.  
The article contains a discussion of inventories of movable property in Dominican and Carmelite monasteries in Gdańsk, prepared for the needs of the cassation action implemented after 1817. Although the inventory was carried out in both monasteries at the same time, different categories of items were used. In the Dominican monastery there were a total of thirteen inventory categories, in the Carmelite monastery there were fourteen. Only paintings were recorded by both commissions in a similar way. In this article, data regarding both inner-city monasteries are compared with inventory data from the suburban church of St. Ignatius, belonging to the Jesuit order until 1780, inventoried during the Napoleonic period in 1810. What is noteworthy in some groups of items (e.g. among the so-called silver and decorative items) is the significant impoverishment of the furnishings of churches located inside the city walls, undoubtedly the effect of two sieges that Gdańsk underwent at that time. However, in some categories, e.g. among chasubles and liturgical vestments, the Dominican and Carmelite temples retained an advantage over the former Jesuit structure. This was probably due to the much longer period of existence of these centers. The content of the paintings preserved in both monastery churches can be used for research on cult and religiosity at the turn of the 18th and 19th centuries. Both inventories are included (in the original language) in the annex at the end of the article.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2023, 53; 123-143
0137-4338
2720-7102
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 27

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies