Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "władza sądownicza" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-31 z 31
    Tytuł:
    Władza sądownicza wobec partii politycznych w Polsce – zagadnienia wybrane
    Autorzy:
    Uliasz, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/523855.pdf
    Data publikacji:
    2011-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    władza sądownicza
    partia polityczna
    Opis:
    Niniejszy artykuł poświęcony jest roli, jaką władza sądownicza spełnia względem partii politycznych w Polsce. Główny nurt rozważań dotyczy uprawnień kontrolnych, przyznanych przez ustawodawcę poszczególnym organom władzy sądowniczej wobec partii politycznych. Autor zwraca uwagę na szczególną pozycję Trybunału Konstytucyjnego, którego zadaniem jest czuwanie nad przestrzeganiem i poszanowaniem zasady pluralizmu politycznego. Piszący omawia także kompetencje Sądu Najwyższego oraz Sądu Okręgowego w Warszawie jako sądu rejestrowego, istotne przede wszystkim w procedurze wpisu partii politycznych do ewidencji. Opracowanie wzbogacone jest licznymi przykładami z orzecznictwa.
    The paper discusses the role of the judiciary in relation to political parties in Po- land. Primarily, it deals with the statutory right of the judiciary, i.e. the right to exercise control over political parties. The Author’s major concern is to emphasi- ze the particular role played by the Constitutional Court whose responsibility is to control whether the rule of political pluralism is complied with. Additional- ly, the paper discusses the responsibilities of the Supreme Court and the District Court in Warsaw (Sąd Okręgowy w Warszawie) which maintains the register of political parties. Those responsibilities are particularly important as far as the procedure to register a political party is concerned. The text also includes a large number of relevant court decisions.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2011, 2 (6); 99-110
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Władza sądownicza w wybranych państwach postjugosłowiańskich (Słowenia, Chorwacja)
    The Juridical power in selected postyugoslave states – Slovenia and Croatia
    Autorzy:
    Wojnicki, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/524893.pdf
    Data publikacji:
    2013-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    rządy prawa
    władza sądownicza
    sądy konstytucyjne
    Opis:
    System rządów w Republice Słowenii oraz Republice Chorwacji jest ukształtowany w oparciu o trójpodział władzy – na ustawodawczą, wykonawczą oraz sądowniczą. Władzę sądowniczą sprawują niezależne sądy. Sądy orzekają zgodnie z regulacjami konstytucyjnymi, ustawowymi oraz zgodnie z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi. Struktura sądownicza w Republice Słowenii jest czteroszczeblowa: Sąd Najwyższy, 4 sądy wyższe o właściwości miejscowej, 11 sądów dystryktowych oraz 44 sądy okręgowe. Z kolei do grupy sądów wyspecjalizowanych zaliczamy: wyspecjalizowane sądy pracy i spraw społecznych oraz Sąd Administracyjny. Struktura sądów powszechnych w Republice Chorwacji jest ukształtowana w sposób następujący: sądy rejonowe, sądy żupańskie, Sąd Najwyższy. Natomiast do grupy sądów wyspecjalizowanych zaliczamy: sądy ds. wykroczeń, sądy gospodarcze, Wyższy Sąd ds. Wykroczeń, Wyższy Sąd Gospodarczy oraz Sąd Administracyjny.
    The government in the Republic of Slovenia is organized on the principle of separation of powers into legislative, executive and judicial branches. Judicial power is exercised by the courts. The judiciary is autonomous and independent. The courts administer justice according to the Constitution and law, as well as according to international agreements and treaties in force. Judges and lay assessors participate in the administration of justice in conformity with the law. In the Republic of Slovenia the administration of justice is carried out by 44 district courts, 11 regional courts, 4 higher courts: labour courts and social court, Higher Labour and Social Court, the Administrative Court of the Republic of Slovenia and the Supreme Court of the Republic of Slovenia. In addition to courts with general jurisdiction, there are 4 labour courts and 1 social court. There are responsible for ruling on individual and collective labour-related disputes and on social disputes. For second-degree ruling the Higher Labour and Social Court is responsible.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2013, 4 (16); 11-40
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Between independence and political subordination. A brief outline of the constitutional history of the judiciary in Poland in the years 1918–2018
    Między niezawisłością a politycznym podporządkowaniem. Krótki zarys konstytucyjnej historii władzy sądowniczej w Polsce w latach 1918–2018
    Autorzy:
    Mojski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/942139.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    judiciary
    Polska
    constitution
    1918–2018
    władza sądownicza
    Polska
    konstytucja
    Opis:
    On November 11, 2018, 100 years have passed since Poland regained its independence. This period, however, was not entirely the period of the peaceful development of a fully independent state, but a relatively short period of freedom (1918–1939) was interrupted by German occupation during World War II, and then by limited sovereignty and subjection to the Soviet Union in the years 1944–1989. It was not until 1989 that Poland entered again the path of political change that led to the democratization of social and political life and to the adoption in 1997 of the democratic Constitution that is still in force today. This difficult time is in line with the equally difficult history of the Polish judiciary, with the changing constitutional foundations of its organization and sometimes dramatic practice of its functioning. The aim of this study is to synthetically outline these issues, including the basic Polish constitutional norms of 1918– 2018 regarding the judiciary and a brief description of their impact on the functioning of Polish judicial authorities.
    W dniu 11 listopada 2018 r. minęło 100 lat od odzyskania niepodległości przez Polskę. Okres ten nie należał jednak niestety w całości do czasu spokojnego rozwoju niepodległego państwa, ale po stosunkowo krótkim okresie wolności (1918–1939) wiązał się najpierw z niemiecką okupacją w czasie II wojny światowej, a następnie z ograniczoną suwerennością i podległością Związkowi Radzieckiemu w latach 1944–1989. Dopiero w 1989 roku Polska weszła ponownie na drogę przemian ustrojowych, które doprowadziły do demokratyzacji życia społecznego i politycznego i do przyjęcia w 1997 roku obowiązującej do dziś demokratycznej Konstytucji. W ten niełatwy czas wpisuje się równie trudna historia polskiego sądownictwa, ze zmieniającymi się konstytucyjnymi podstawami jego organizacji oraz dramatyczną niekiedy praktyką funkcjonowania. Celem tego opracowania jest syntetyczne zarysowanie tych zagadnień, z uwzględnieniem podstawowych polskich norm konstytucyjnych z lat 1918–2018 dotyczących sądownictwa i krótkim opisem ich wpływu na funkcjonowanie polskich organów sądowniczych.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2018, 6 (46); 167-175
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Władza biskupa diecezjalnego w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 roku
    The Power of the Diocesan Bishop in the Code of Canon Law of 1983
    Autorzy:
    Przybysławska, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2010869.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    biskup diecezjalny
    władza ustawodawcza
    władza wykonawcza
    władza sądownicza
    diocesan bishop
    legislative power
    executive power
    judicial power
    Opis:
    Zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego z 1983 r., „biskupowi diecezjalnemu w powierzonej mu diecezji przysługuje wszelka władza zwyczajna, własna i bezpośrednia, jaka jest wymagana do jego pasterskiego urzędu, z wyłączeniem tych spraw, które na mocy prawa lub dekretu papieża są zarezerwowane najwyższej lub innej władzy kościelnej” (kan. 381 § 1). Ustawodawca stanowi, że „obowiązkiem biskupa diecezjalnego jest rządzić powierzonym mu Kościołem partykularnym; z władzą ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, zgodnie z przepisami prawa” (kan. 391 § 1). Dlatego też celem artykułu jest analiza władzy biskupiej, jej źródła rodzajów.
    According to the 1983 Code of Canon Law, “a diocesan bishop in the diocese entrusted to him has all ordinary, proper, and immediate power which is required for the exercise of his pastoral function except for cases which the law or a decree of the Supreme Pontiff reserves to the supreme authority or to another ecclesiastical authority” (can. 381 § 1). The legislator states that “it is for the diocesan bishop to govern the particular Church entrusted to him with legislative, executive, and judicial power according to the norm of law” (can. 391 § 1). Therefore, the aim of this article is to analyze the episcopal authority, its sources of types.
    Źródło:
    Kościół i Prawo; 2017, 6, 2; 83-91
    0208-7928
    2544-5804
    Pojawia się w:
    Kościół i Prawo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Critical Study in Judicial Councils in the Baltic States - A Comparative Approach
    Uwagi krytyczne o radach sądownictwa w państwach bałtyckich - analiza porównawcza
    Autorzy:
    Szwed, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1920825.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    judicial council
    judicial power
    the Baltic states
    rada sądownictwa
    władza sądownicza
    państwa bałtyckie
    Opis:
    This study aims to discuss the organizational models of the judicial councils functioning in the three Baltic States - Estonia, Lithuania, and Latvia. The analysis takes into account the time and direct rationale for establishing the relevant bodies, their composition and the process of selecting the chairperson, the length and recurrence of the term of office, the number of judges in the council, and the competences of the councils. The overview of Estonian, Lithuanian, and Latvian legal solutions is intended to examine the legal basis of the Judicial Councils, their legal status, composition, and organization, and their competences in the light of the standards developed in Europe. The work was prepared based on a dogmatic-legal method, using elements of historical and comparative analysis.
    Celem niniejszego opracowania jest omówienie modeli organizacyjnych rad sądownictwa funkcjonujących w trzech państwach bałtyckich -Estonii, Litwie i Łotwie. W analizie uwzględniono czas i bezpośrednie przesłanki utworzenia odpowiednich organów, ich skład osobowy i proces wyłaniania przewodniczącego, długość kadencji i jej powtarzalność, liczebność sędziów w składzie rady oraz przysługujące radom kompetencje. Zestawienie estońskich, litewskich i łotewskich rozwiązań ma służyć zbadaniu pozycji ustrojowej i podstaw prawnych rad sądownictwa, określeniu ich statusu prawnoustrojowego, składu i organizacji oraz przysługujących im kompetencji w świetle standardów wypracowanych w Europie. Praca została przygotowana w oparciu o metodę dogmatyczno-prawną, z wykorzystaniem elementów analizy historycznej i porównawczej.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 6 (58); 557-571
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Władza sądownicza w ustawach zasadniczych w Polsce w latach 1989-1997
    The Polish Judiciary Authority in the Years 1989-1997
    Autorzy:
    Szmulik, Bogumił
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1807351.pdf
    Data publikacji:
    2019-11-15
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    konstytucja
    trybunały
    sądy
    sędziowe
    władza sądownicza
    the judiciary authority
    Constitution
    courts
    Tribunals
    judges
    Opis:
    One of the three powers in the division of State authority is the judiciary. Its competences may not coincide with those of the others, which practically is a general rule in the relations between the legislative and the executive powers. The outcome of the Polish Round Table Talks and signing of the agreement of 5 April, 1989, was the amendment of the Constitution. The section devoted to the judiciary power now included the principle of irremovability of judges and their appointment by the President upon a motion of the National Judicial Council (Art. 60, par. 1). The President was granted the right to appoint presidents of the Supreme Court (Art. 61, par. 4), while the First President was elected (appointed and dismissed) from among the Supreme Court judges upon a motion of the President by the Sejm. These amendments were subsequently supplemented with the principle of subordination of prosecutors to the Justice Minister by way of a constitutional review on 29 December, 1989. The Little Constitution of 1992 envisaged two new solutions regarding the judiciary, apart from the division of power enshrined in Article 1. Firstly, the Little Constitution altered the interpretation of the previous provisions of the Constitution with respect to the independence of courts, and, secondly, Article 5 gave the Supreme Court the right to adjudicate on the validity of a vote and the validity of appointment of an MP against whom an objection has been formally raised. By virtue of Article 26 of the Little Constitution the latter provision also applied to the Senate and senators. Unlike the solutions used in the Little Constitution, the new Constitution of 1997 adopted a broad understanding of the notion of “the judiciary authority”, both in terms of structure and functionality. Chapter VIII, entitled “Courts and Tribunals”, lays down normative regulations of the judiciary. Here are contained the following regulations applying to: courts (Art. 175-185), the Constitutional Tribunal (188-197), and the Tribunal of State (198-201). Overall, judging the conception of the judiciary power enshrined in the Polish Constitution of 1997, it must be stressed that regardless of its doubtless significance for the judiciary it brings Poland closer to proven international standards in terms of citizens’ rights to be heard before court and of judicial independence.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Prawnych; 2008, 18, 2; 133-147
    1507-7896
    2544-5227
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Prawnych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konstytucyjne podstawy prawa do sądu (zasada ustawowej regulacji władzy sądowniczej)
    Constitutional basis of the right to a fair trial (principle of statutory regulation of the judiciary)
    Autorzy:
    Bień-Kacała, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/941064.pdf
    Data publikacji:
    2016-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    prawo do sądu
    ustawa
    władza sądownicza
    right to a fair trial
    statute
    judicial power
    Opis:
    W artykule podkreślono istotne i wielowymiarowe znaczenie zasady ustawowej regulacji władzy sądowniczej. Z jednej strony mamy do czynienia z ważnym elementem prawa do sądu. Zasada ta stanowi gwarancję niezależności sądownictwa oraz niezawisłości sędziów. Z drugiej strony łączy ona judykatywę z wolą Narodu formułowaną w drodze wyborów i odzwierciedlaną w organach skupiających przedstawicieli Narodu. Nie mniej jednak ostatnie wydarzenia i stan niepewności wokół Trybunału Konstytucyjnego wskazują, że ustawa regulująca pozycję organów władzy sądowniczej powinna odpowiadać pod względem materialnym i formalnym warunkom określonym w Konstytucji zatwierdzonej przez suwerena w referendum.
    The article emphasizes the importance of multidimensional character of principle of statutory regulation of the judiciary. The principle is recognized as an important element of the right to a fair trial. It guarantees judicial independence. The principle bindful filling of the judiciary power with the will of the Nation. However recent political crisis connected with the Constitutional Court indicates that the statutes regulating the position of the judiciary should correspond with the substantive and formal constitutional requirements.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2016, 3 (31); 15-29
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Władza sądownicza w warunkach kryzysu demokracji konstytucyjnej
    Judicial Power in a Crisis of Constitutional Democracy
    Autorzy:
    Słomka, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1912252.pdf
    Data publikacji:
    2020-08-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    konstytucja
    demokracja konstytucyjna
    władza sądownicza
    sądy
    trybunały
    constitution
    constitutional democracy
    judicial power
    courts
    tribunals
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest problemom zmiany położenia władzy sądowniczej w Polsce w warunkach kryzysu demokracji konstytucyjnej. Weryfikowane są dwie podstawowe hipotezy badawcze. Po pierwsze, Polska po 2015 r. znalazła się w grupie państw rewidujących swoje liberalno-demokratyczne fundamenty ustrojowe. Do takich fundamentów niewątpliwie należą: zasada praworządności, zasada konstytucjonalizmu oraz zasada podziału i równowagi władz. Po drugie zaś, ustrojowe położenie władzy sądowniczej zostało w liberalno-demokratycznej Konstytucji RP określone w sposób właściwy dla ochrony wyżej przywołanych wartości, jednak praktyka ustrojowa wykazuje, że brak właściwej woli realizacji przepisów konstytucyjnych (wykorzystywanie arytmetycznej przewagi w parlamencie bez uznania praw mniejszości) może naruszyć „kręgosłup” demokracji konstytucyjnej
    The article is devoted to the problems of changing the position of the judiciary in Poland in the conditions of crisis of constitutional democracy. Two basic research hypotheses are verified. First of all, after 2015, Poland was one of the countries revising its liberal-democratic political foundations. Such foundations undoubtedly include: the rule of law, the principle of constitutionalism and the principle of division and balance of power. Secondly, the political position of the judiciary has been defined in the liberal-democratic Constitution of the Republic of Poland in a way appropriate for the protection of the above mentioned values, but the political practice shows that the lack of proper will to implement the constitutional provisions (using the arithmetic advantage in parliament without the recognition of minority rights) may violate the „backbone” of constitutional democracy.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 4 (56); 217-232
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problem konstytucyjności składu obecnej Krajowej Rady Sądownictwa w Polsce
    Autorzy:
    Skotnicki, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1033359.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    konstytucja
    władza sądownicza
    Krajowa Rada Sądownictwa
    constitution
    judiciary power
    the National Council of the Judiciary
    Opis:
    Krajowa Rada Sądownictwa została utworzona w Polsce w 1989 r. jako organ konstytucyjny. Jej najważniejszym zadaniem jest stanie na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Od początku jest to organ o mieszanym składzie, który tworzą przedstawiciele władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej, w którym dominują sędziowie. Konstytucja z 1997 r. ustanowiła, że organ ten składa się z 25 członków: Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Ministra Sprawiedliwości, Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, osoby powołanej przez Prezydenta Rzeczypospolitej, piętnastu członków wybranych spośród sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych, czterech członków wybranych przez Sejm spośród posłów oraz dwóch członków wybranych przez Senat spośród senatorów (art. 187 ust. 1). Konstytucja nie stanowi zatem wprost, że sędziowie w składzie Krajowej Rady Sądownictwa powinni być wybierani przez sędziów. Przez Trybunał Konstytucyjny oraz większość przedstawicieli doktryny było to jednak wyprowadzane z zasady demokratycznego państwa prawnego, zasady trójpodziału władzy oraz zasady niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Taka była też praktyka do 2017 r. Wówczas na podstawie wykładni językowej uznano jednak, że sędziowie w składzie Krajowej Rady Sądownictwa mogą być wybierani przez Sejm, co też uczyniono w 2018 r., skracając przy okazji kadencję dotychczasowych sędziów będących członkami tego organu. Rozwiązanie to jest krytykowane przez zdecydowaną większość środowiska prawniczego, w tym sędziowskiego. Zrodziło to pytanie, czy obecny skład Krajowej Rady Sądownictwa jest zgodny z Konstytucją. Autor w pełni podziela pogląd, że tak nie jest.
    The National Council of the Judiciary was established in Poland in 1989 as a constitutional body. Her most important task is to safeguard the independence of the courts and the independence of judges. From the beginning, it is a mixed body composed of representatives of the legislative, executive and judicial powers dominated by judges. The 1997 Constitution established that this body consists of 25 members: the First President of the Supreme Court, the Minister of Justice, the President of the Supreme Administrative Court, a person appointed by the President of the Republic of Poland, fifteen members selected from among the Supreme Court judges, common courts, administrative courts and courts military members, four members elected by the Sejm from among deputies and two members elected by the Senate from among senators (Article 187 § 1). Therefore, the Constitution does not explicitly state that judges in the composition of the National Council of the Judiciary should be elected by judges. However, by the Constitutional Tribunal and the majority of representatives of the doctrine, this was derived from the principle of a democratic state ruled by law, the principle of the separation of powers, and the principle of the independence of the courts and the independence of judges. This was also the practice until 2017. At the time, based on the linguistic interpretation, it was considered that the judges in the National Council of the Judiciary could be elected by the Sejm, which was also done in 2018, while shortening the term of office of the current judges who are members of this body. This solution is criticized by the vast majority of the legal community, including the judicial one. This raised the question of whether the current composition of the National Council of the Judiciary is compatible with the Constitution. The author fully shares the view that this is not the case.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica; 2020, 93; 47-59
    0208-6069
    2450-2782
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mitologia Czwartej władzy Stevena A. Spielberga
    Autorzy:
    Nieć, Mateusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2231643.pdf
    Data publikacji:
    2023-03-29
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    czwarta władza
    władza sądownicza
    wolność słowa
    mitologia polityczna
    film polityczny
    fourth estate
    judiciary power
    freedom of speech
    political movie
    political mythology
    Opis:
    Cel naukowy: Głównym celem artykułu jest ukazanie podstawowych idei politycznych zawartych w filmie S. Spielberga The Post. Ponadto celem szczegółowym jest prezentacja mitologicznego przesłania filmu i wyszczególnienie elementów ją tworzących. Kolejnym celem szczegółowym jest przedstawienie sposobów dotarcia z przekazem ideowym do masowego odbiorcy (thriller polityczny). Problem i metody badawcze: Jakie idee czwartej władzy są eksponowane w obrazie skierowanym do masowej publiczności w USA? Jakie są używane argumenty za tymi ideami? Kiedy nastąpiło osłabienie działania czwartej władzy w systemie amerykańskim i dlaczego? W analizie skorzystano z mitologicznej koncepcji R. Barthesa i przez niego opracowanej metody strukturalnej (analiza mitu). Proces wywodu: W rozważaniach wstępnych przedstawiono pojęcie czwartej władzy i mitu politycznego, następnie w korpusie artykułu omówiono przesłanie filmu, wskazano podstawowe problemy omawiane w filmie. Wyniki analizy naukowej: Spielberg w obrazie skierowanym do masowego odbiorcy przedstawił moment kształtowania się idei czwartej władzy, w sensie historycznym jest to wojna w Wietnamie, w sensie politycznym (Pentagon Papers) spór między wolnością słowa a bezpieczeństwem państwa. Czwarta władza jest ideą polityczną, której celem jest kontrola poczynań rządu i obrona domeny prasy, jej prawa do kształtowania opinii i wolność słowa. Wnioski, innowacje, rekomendacje: Wnioski z artykułu skierowane są do badaczy polityki, dziennikarzy i polityków. Artykuł pokazuje w jaki sposób następuje osłabienie funkcji kontrolnych władzy wykonawczej i ustawodawczej, a także diagnozuje w jaki sposób naprawić źle działający system polityczny. Ponadto wskazano nowe źródło dla analiz politycznych, masowy film. 
    RESEARCH OBJECTIVE: The main aim of the article is the presentation of the basic political ideas contained in S. Spielberg’s movie The Post. Moreover, the specific aim is to present the mythological message of the film and to list the elements that construct it. Another specific goal is to present the ways to reach a mass audience with an ideological message (political thriller). THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: Which ideas of the fourth power are exposed in the movie addressed to the mass audience in the US? What are the arguments supporting these ideas? When did the fourth estate in the American system weaken, and why? The analysis uses the mythological concept of R. Barthes and the structural method developed by him (myth analysis). THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The introductory considerations concern the concept of the fourth estate and political myth, then the core of the article discusses the message of the film and indicates the basic problems discussed. RESEARCH RESULTS: S. Spielberg, in the movie addressed to a mass audience, presented the moment of shaping the idea of the fourth estate, in the historical sense it is the war in Vietnam, in the political sense (Pentagon Papers) a conflict between freedom of speech and state security. The fourth power is a political idea, the aim of which is to control the actions of  an authority and to defend the domain of the press, its right to form opinions and freedom of speech. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: The conclusions of the article are addressed to political science researchers, journalists and politicians. The article shows how the control functions of the executive and legislative power are weakened, and also diagnoses how to repair a malfunctioning political system. In addition, a new source of political analysis, a mass movie, was identified.
    Źródło:
    Horyzonty Polityki; 2023, 14, 46; 53-68
    2082-5897
    Pojawia się w:
    Horyzonty Polityki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Władza sądownicza biskupa galijskiego według Grzegorza z Tours
    Judical power of Gallic bishop according to Gregory of Tours
    Autorzy:
    Nowak, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/613676.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Grzegorz z Tours
    Galia
    episcopalis audientia
    władza sądownicza biskupa
    Gregory of Tours
    Gaul
    the judicial power of bishop
    Opis:
    From the examples preserved in literature of Gregory of Tours the Gallic Church in the 6th century accomplished a crucial role in the judiciary system of the age. Bishops used to resolve not only own matters concerning the clergy or Canon Laws but also used to pass judgements on various arguments in which lay people were the parties. The highest hierarch acted alone or in the presence of the lay judge and other participants of the dispute and was unquestionably fulfilling formal procedural line. In the judicial procedure the bishop was appearing mainly as a mediator, with hope to reach the compromise by using his own high prestige and following the current law. In this procedure he was guided by a principle of the Christian mercy, clearly considering the Church learning in settling matters according the God’s justice, for which to its own conviction, he was a representative. Gregory’s of Tours iustitia implied such ideas, like the faithful life, charitable activity and the fair revenge. Bishops of this period were appearing consciously in the role of God’s messengers spreading the peace and love, and having the duty to support and protect the poor. In this way bishops are using judicial activity as the form of the pastoral ministry. Through such an attitude they were undoubtedly contributing to create a new civilization and relief the barbaric customs of Dark Ages epoch.
    Źródło:
    Vox Patrum; 2014, 62; 365-381
    0860-9411
    2719-3586
    Pojawia się w:
    Vox Patrum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Republic of distrust, fear and division. Rethinking contemporary Polish Experience
    Autorzy:
    Piotrowski, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/47397975.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-12
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    distrust
    power
    constitution
    democracy
    state
    human rights
    new technologies
    judicial power
    opposition
    nieufność
    władza
    konstytucja
    demokracja
    prawa człowieka
    nowe technologie
    władza sądownicza
    opozycja
    Opis:
    The system of governance in contemporary Poland is founded mainly on a negative narrative of distrust. That narrative brought to power the country’s present scaremongering rulers. They continue feeding the public with frightening stories of an influx of refugees, threats of war and terrorist attacks, evils of globalisation and a loss of cultural identity to foreign ways of life. A balance between distrust of rulers and trust in them is part of democracy’s constitutional identity. Those currently in power sow distrust in liberal democracy and its values – they violate the constitution, stir up distrust of elites, and make attempts at bringing the judiciary to heelwhile staging judges bashing propaganda campaigns. Distrust of European law and European institutions is part and parcel of this process. The negative narrative weakens and threatens to disenfranchise civil society, blurring the line between law and lawlessness. It also weakens those in power.
    Źródło:
    Studia Iuridica; 2021, 88; 312-324
    0137-4346
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przywilej cesarza Karola V z 1530 roku nadający zakonowi szpitalników wyspy Maltę i Gozo oraz twierdzę Trypolis
    Emperor Charles Vs Privilege of 1530 Granting the Malta and Gozo Islands as Well as the Fortress of Tripoli to the Knights Hospitaller
    Autorzy:
    Cieślak, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954352.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Zakon
    Szpitalnicy
    przywilej
    Malta
    władza ustawodawcza
    władza wykonawcza
    władza sądownicza
    cesarz
    the Order
    Hospitallers
    privilege
    the legislative power
    the executive power
    the judicial power
    the emperor
    Opis:
    This article is a short analysis of the provisions of the privilege given by the Habsburg Holy Roman Emperor Charles V on 23rd March, 1530, in which the Emperor granted the Malta and Gozo islands (feudal fiefs of the Kingdom of Sicily) as well as the fortress of Tripoli to the Knights of St John of Jerusalem (also known as the Knights Hospitaller) as a fief. The author of the article characterised the interdependences between the Emperor and the authorities of the Knights Hospitaller, as well as the legislative, executive and judicial powers of the state of the Knights of Malta. In the article some fragments of the Emperor's privilege are cited in Polish and in Latin (in the footnotes). The article contains also a short historical outline of Malta and its political system between the 11th and 16th century. The interdependences between the Kingdom of Sicily and Malta are also mentioned. The relationships between the Maltese Catholic Church and the Order of St John are also described, as well as the way of choosing the Bishop of Mdina.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2002, 50, 2; 35-57
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Military Courts as Bodies of Administration of Justice
    Autorzy:
    Dunaj, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/618505.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    military courts
    administration of justice
    Constitution of Republic of Poland
    judicial power
    sądy wojskowe
    wymiar sprawiedliwości
    Konstytucja RP
    władza sądownicza
    Opis:
    The article is devoted to position of military courts in Poland – in the light of Constitution of 1997 – as bodies of administration of justice. The author has identified the place of military courts in the system of judicial power. She has indicated they exercise justice in a similar way as the ordinary courts and administrative courts. Constitutional conditions governing the position of other courts also refer to military courts. It is guaranteed in particular the principle of independence of military courts and judges adjudicating in them. Hereafter the author explained the essence of the concept of administration of justice. Referring to the discussion on this topic the author recognized the objective and subjective aspect of administrative of justice may be found in the light of the Constitution of Republic of Poland. The author discussed the specifics of the administration of justice by military courts against this background.
    Artykuł poświęcony jest pozycji ustrojowej sądów wojskowych w Polsce – na tle Konstytucji z 1997 roku – jako organów sprawujących wymiar sprawiedliwości. Autorka określiła miejsce sądów wojskowych w systemie władzy sądowniczej. Wskazała, że sprawują one wymiar sprawiedliwości na podobnej zasadzie jak sądy powszechne i sądy administracyjne. Odnoszą się do nich konstytucyjne uwarunkowania regulujące pozycję innych sądów. Zapewniona jest zwłaszcza zasada niezależności sądów wojskowych i niezawisłości orzekających w nich sędziów. W dalszej części opracowania została przybliżona istota pojęcia „wymiar sprawiedliwości”. Odnosząc się do dyskusji na ten temat, autorka uznała, że na tle Konstytucji RP można mówić o przedmiotowym i podmiotowym aspekcie wymiaru sprawiedliwości. Na tym tle omówiła też specyfikę sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez sądy wojskowe.  
    Źródło:
    Studia Iuridica Lublinensia; 2015, 24, 4
    1731-6375
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica Lublinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pojęcie legitymizacji na przykładzie statusu sędziego w polskim prawie konstytucyjnym
    The Concept of Legitimacy on the Example of the Status of a Judge in Polish Constitutional Law
    Autorzy:
    Nowotko, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/6567738.pdf
    Data publikacji:
    2023-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    władza sądownicza
    pozycja ustrojowa
    wymiar sprawiedliwości
    sędzia
    definicja legitymizacji
    judge
    administration of justice
    judicial power
    definition of legitimacy
    systemic position
    Opis:
    Przedmiotem analizy jest definicja legitymizacji statusu ustrojowego sędziego. Autor dokonał wcześniej rekonstrukcji dwóch leksykalnych rozumień terminu „legitymizacja”, które określił odpowiednio jako „stan” i „proces”. Teza, że sposób definiowania terminu „legitymizacja” jako „procesu” jest adekwatny do analizy legitymizacji pozycji ustrojowej sędziego, stanowi asumpt do prowadzenia dalszych badań. Autor sformułował własną definicję legitymizacji, odnosząca się do statusu ustrojowego sędziego. Jest to szczególnie doniosłe zadanie z uwagi na złożoność konstruktu legitymizacji, a także panujący w doktrynie chaos terminologiczny. Problem legitymizacji w odniesieniu do sędziów jest kluczowy nie tylko pod względem uprawomocnienia ich pozycji ustrojowej, ale również pod względem ewentualnego stwierdzenia braku legitymizacji, z uwagi na konsekwencje takiego stanu rzeczy.
    The subject of the analysis is the definition of legitimacy of the systemic status of a judge. The author has previously reconstructed two lexical understandings of the term “legitimacy”, which he defined as “state” and “process,” respectively. The thesis, that the way of defining the term “legitimacy” as “process” is adequate for analyzing the legitimacy of a judge’s constitutional position is the apex for further research. The author has formulated his own definition of legitimacy, referring to the judge’s systemic status. This is a particularly momentous task given the complexity of the construct of legitimacy, as well as the prevailing terminological confusion in the doctrine. The problem of legitimacy with regard to judges is crucial not only in terms of the legitimacy of their constitutional position, but also in terms of a possible finding of lack of legitimacy, given the consequences of this.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 3(73); 25-36
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Udział świeckich w potestas regiminis Kościoła katolickiego
    The Participation of the Lay Christian Faithful in the Potestas Regiminis of the Catholic Church
    La participation des laïcs dans potestas regiminis de lÉglise catholique
    Autorzy:
    Menke, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791418.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    canon law
    the power of governance
    legislative power
    executive power
    judicial power
    the lay Christian faithful
    prawo kanoniczne
    władza rządzenia
    władza ustawodawcza
    władza wykonawcza
    władza sądownicza
    wierni świeccy
    Opis:
    This article analyses the contemporary canonical-legal situation of lays in the relation to the execution of the Church power of governance. It undertakes this question on the field of executive after the position of the laity in some special cases. In the field of legislative is participation of the laity not to be expected. In the largest extent, the lays are involved into the exercise of the judicial power of the Church. Article describes the concrete possibilities of involvement of the lays into the work of Church tribunals as judges, defenders of the bond, promoters of justice, notaries, advocates, procurators and experts. This paper refers to multivalent interpretations of the possibility of participation of lays on the judicial power of the Church that comes out from norms comprised in c. 129 § 2 C.I.C. a c. 1421 § 2 C.I.C., as like as that if the lays can be the bearers of this power and on witch base, or if they only participate on its execution. In this field will be necessary to work out a theological base and to precise the legislation for the better formal precision and clarity of law in this sphere.
    Źródło:
    Kościół i Prawo; 2013, 2 (15) nr 2; 101-113
    0208-7928
    2544-5804
    Pojawia się w:
    Kościół i Prawo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozdział władzy ustawodawczej od wykonawczej gwarancją niezależności sądownictwa w Polsce
    Personal separation of the legislative and the executive powers as guarantee of independence of the judiciary in Poland
    Autorzy:
    Sitek, Bronisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/451565.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie
    Tematy:
    niezawisłość
    niezależność sądów
    władza wykonawcza
    władza sądownicza
    równowaga władz
    rozdział władz
    independence
    independence of the courts
    executive power
    judiciary
    balance of powers
    separation of powers
    Opis:
    Trójpodział władz i koncepcja ich równowagi swoimi korzeniami sięgają końca epoki feudalnej. Zachodzące zmiany, obecnie inspirowane procesami globalizacyjnymi, sprawiają, że dochodzi do różnego rodzaju sporów. Przykładem tego są zmiany wprowadzane w systemie sądownictwa w Polsce. Toczące się dyskusje w sferze publicznej ujawniają podział dyskutantów na dwie grupy. Obie strony dyskusji posługują się swoistą terminologią i logiką dyskursu, nie mogąc dojść do porozumienia. W pracy zastosowana została metoda opisowa oraz analizy przepisów prawnych lub poglądów medialnych i politycznych. Konieczne wydaje się poszukiwanie trzeciej drogi rozwiązania tego konfliktu. A jest nią propozycja personalnego rozdzielenia władzy wykonawczej od ustawodawczej. Takie uzupełnienie koncepcji równowagi władz wymusi prowadzenie wewnątrzpartyjnej dyskusji o ważnych kwestiach ustrojowych. Brak takiej dyskusji negatywnie się ujawnia, w przypadku gdy partia przejmuje całą władzę w danym kraju.
    The tripartite system of the powers and the concept of their balance with their roots reaches the end of the feudal age. The changes that are currently being inspired by the globalization processes have caused a number of disputes. Examples of this are changes introduced in the area of organization and functioning of the judicial system in Poland. The ongoing discussion in the public sphere reveals the breakdown of discussers into two groups. Both sides of the discussion use a specific terminology and logic of the discourse and they are not able to reach agreement. This work uses a descriptive method and analysis of laws or media and political views. It seems necessary to look for a third way to resolve this conflict. This third way is a proposition of personal separation of executive power from the legislature power. Such an addition to the concept of the balance of power will force an inside-party discussion on the important issues of the political system. The lack of such discussion is undermined if one political party takes over entire power in a certain country
    Źródło:
    Journal of Modern Science; 2017, 34, 3; 79-90
    1734-2031
    Pojawia się w:
    Journal of Modern Science
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sędziowie i granice władzy demokratycznej w świetle Konstytucji RP
    Judges and the limits of democratic power in the light of the Constitution of the Republic of Poland
    Autorzy:
    Piotrowski, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/693193.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    judiciary
    constitution
    democracy
    constitutional interpretation
    judicial independence and independence of judges
    władza sądownicza
    konstytucja
    demokracja
    wykładnia konstytucji
    niezależność sądów i niezawisłość sędziów
    Opis:
    The essence of the democratic power established in the Constitution of the Republic of Poland is to limit this power in order to protect the rights of the individual against threats that may be posed by the rule of the majority, especially when this majority seeks to impose its values and beliefs on others. This limitation is expressed both by the principle of the separation and balance of powers and by the principle of a democratic rule of law, and  above all by the principle of the inherent and inalienable dignity of man. In the light of the Constitution, the supremacy of the nation as a constitutional value is not of an absolute nature, especially in the context of the special status of human rights which is anchored in the concept of dignity. The current Basic Law, granting the supreme authority to the Polish nation, requires that the authority of that supremacy be exercised in compliance with the principles and in forms set forth in the Constitution. This means in particular, the constitutional legitimacy of the judiciary to restrict, pursuant to the provisions of the Constitution as the supreme law, the powers of other authorities, as well as the authority (sovereign) exercising its power directly. The existence of independent judiciary leads, on the one hand, to the rejection in the conception of a democratic state, of the assumption of an unlimited scope of power of the governing authority, and on the other hand, to the recognition as a determinant of democracy of only those manifestations of the will of the majority, which have a constitutional legitimacy and are therefore in line with the version of the culture of human rights as enshrined in the Basic Law and which are accepted by judges at the time of the ruling.
    Istotą władzy demokratycznej ustanowionej w Konstytucji RP jest ograniczenie tej władzy po to, by chronić prawa jednostki przed zagrożeniami, jakie może stworzyć panowanie większości, zwłaszcza wtedy, kiedy dąży ona do narzucenia innym swoich wartości i przekonań. Ograniczenie to wyraża zarówno zasada podziału i równoważenia władz, jak i zasada demokratycznego państwa prawnego, a przede wszystkim zasada przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka. W świetle postanowień Konstytucji zwierzchnictwo Narodu jako wartość konstytucyjna nie ma absolutnego charakteru, zwłaszcza wobec zakotwiczonego w pojęciu godności szczególnego statusu praw człowieka. Obowiązująca ustawa zasadnicza, przyznając zwierzchnią władzę Narodowi, wymaga uznania za ustrojową przesłanką owego zwierzchnictwa sprawowanie go na zasadach i w formach określonych w Konstytucji. Oznacza to w szczególności konstytucyjną legitymację władzy sądowniczej do ograniczania – ze względu na postanowienia Konstytucji jako najwyższego prawa – pozostałych władz, jak też suwerena sprawującego swą władzę bezpośrednio. Istnienie niezależnego i niezawisłego sądownictwa prowadzi z jednej strony do odrzucenia w koncepcji demokracji założenia o nieograniczonym zakresie woli suwerena jako podmiotu władztwa państwowego, z drugiej zaś – do uznania za wyznacznik demokracji tych tylko przejawów woli większości, które mają legitymację konstytucyjną, a zatem zgodne są z wersją kultury praw człowieka zapisaną w ustawie zasadniczej i w czasie orzekania znajdującą akceptację sędziów.
    Źródło:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2018, 80, 1; 215-229
    0035-9629
    2543-9170
    Pojawia się w:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    100 lat definiowania polskiego modelu „separacji” władzy sądowniczej
    100 years of defining the Polish model of “separation” of the judiciary – what we had, what we have and what we might want to have
    Autorzy:
    Jabłoński, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1929721.pdf
    Data publikacji:
    2021-08-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Władza sądownicza
    separacja
    niezawisłość sędziowska
    konstytucja
    niezależność sądownictwa
    podział władz
    Judicial power
    separation
    judicial independence
    constitution
    independence
    of the judiciary
    separation of powers
    Opis:
    Przedmiotem opracowania jest analiza ponad stu letniej praktyki definiowania roli i pozycji ustrojowej sądów w Polsce. Weryfikacji poddane zostanie poszanowanie w praktyce sprawowania władzy nie tylko postanowień konstytucyjnych (lub wskazanie przyczyn i konsekwencji ich pominięcia), ale i inne regulacje, które towarzyszą kreowaniu i stosowania konkretnych rozwiązań prawnych w kontekście zagwarantowania niezależności sądownictwa. Jednocześnie uwzględniona została ocena przyjmowanych rozwiązań pod kątem respektowania standardów wypracowanych przez międzynarodowe organy ochrony wolności i praw jednostki i organy UE.
    The subject of the study is an analysis of over a hundred years of practice defining the role and political position of courts in Poland. The verification will be subject to compliance in the practice of exercising power not only with constitutional provisions (or indicating the reasons and consequences of their omission), but also with other regulations that accompany the creation and application of specific legal solutions in the context of guaranteeing the independence of the judiciary. At the same time, the assessment of the adopted solutions in terms of respect for the standards developed by international bodies for the protection of individual freedoms and rights and EU bodies was taken into account.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2021, 4 (62); 119-151
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Funkcje i zadania organów władzy ustawodawczej, sądowniczej i kontrolnej w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego RP
    Autorzy:
    Kitler, Waldemar
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/121560.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Towarzystwo Wiedzy Obronnej
    Tematy:
    władza ustawodawcza
    władza sądownicza
    władza kontrolna
    organy
    zadania
    bezpieczeństwo narodowe
    Rzeczpospolita Polska
    Zgromadzenie Narodowe
    ochrona prawa
    judiciary
    control authority
    organs
    works
    national security
    Republic of Poland
    National Assembly
    protection of the law
    Źródło:
    Wiedza Obronna; 2011, 4; 28-48
    0209-0031
    2658-0829
    Pojawia się w:
    Wiedza Obronna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy skarga nadzwyczajna do Sądu Nadzwyczajnego spełniła swoje cele?
    Autorzy:
    Domańska, Aldona
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1033351.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    prawa i wolności człowieka
    władza sądownicza
    skarga nadzwyczajna
    Sąd Najwyższy
    prawo do sądu
    human rights and freedoms
    judiciary
    extraordinary complaint
    Supreme Court
    right to a court
    Opis:
    Skarga nadzwyczajna jest nowym instrumentem procesowym, który funkcjonuje w polskim systemie prawnym od 3 kwietnia 2018 r. Już na etapie dyskusji nad nowelizacją ustawy o Sądzie Najwyższym, w której znalazły się przepisy, także dotyczące skargi nadzwyczajnej, wywoływała ona skrajne emocje. Mimo dwóch lat funkcjonowania nie jest jednoznacznie oceniana ani przez przedstawicieli doktryny, ani praktyków. Publikacja poświęcona jest wyłącznie aspektom proceduralnym, problemom związanym z wniesieniem skargi. Autorka stara się odpowiedzieć na pytanie, czy z tego punktu widzenia skarga spełnia wskazaną jej funkcję. Słuszny wydaje się postulat, by ustawowo ograniczyć jej stosowanie do bardzo wąskiej kategorii spraw, w których orzeczenie naruszyło słuszne interesy jednostek, a ewentualna korekta orzeczenia nie doprowadzi do naruszenia praw innych osób. Konieczne wydaje się także doprecyzowanie przesłanek wniesienia skargi, które, jak zostało wykazane, mają charakter nieprecyzyjny, oceny.
    An extraordinary appeal is a new procedural instrument that has been in operation in the Polish legal system since April 3, 2018. Already at the stage of discussions on the amendment to the Act on the Supreme Court, which also included provisions on the extraordinary appeal, it caused extreme emotions. Despite two years of operation, it is not unequivocally assessed by representatives of the doctrine or practitioners. The publication is devoted exclusively to procedural aspects, problems related to the lodging of a complaint. The author tries to answer the question whether, from this point of view, the complaint fulfills the indicated function. The postulate that its application should be statutorily limited to a very narrow category of cases in which the ruling violated the legitimate interests of individuals, and the possible correction of the ruling will not lead to violation of the rights of other people, seems right. It is necessary to specify the conditions for lodging a complaint, which has been shown to be imprecise and of assessment.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica; 2020, 93; 103-116
    0208-6069
    2450-2782
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rządność sądów a zarządzanie przez sądy
    Judicial Governance and Governing through Courts
    Autorzy:
    Zirk-Sadowski, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/904040.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej
    Tematy:
    rządność sądów
    administracja sądowa
    dobre administrowanie
    władza sądownicza
    pozytywizm prawniczy
    prawo responsywne
    aktywizm sędziowski
    judicial governance
    judicial administration
    good administration
    judicial power
    legal positivism
    responsive law
    judicial activism
    Opis:
    Sądy w pewnym fragmencie swej aktywności są administrowane. Choć istotą sądu jest osądzanie, administrowanie sądowe ma chronić sprawne sądzenie, ale jednocześnie nie wolno sprowadzać problemu administrowania do problemu rządności. Problem dobrej administracji odnosi się do wewnętrznego zorganizowania sądowej kadry urzędniczej i biurowości sądowej. Dobre rządzenie dotyczy wykonywania trzeciej władzy przez sąd rozumiany jako wspólnota czy organizacja sędziów. Samo osądzanie i związane z nim czynności sędziego lub sędziów nie mogą być regulowane administracyjnie. Są one oddane samorządowi sędziowskiemu i jego organom. Z punktu widzenia ustrojowego nie ma podstaw, aby zastosować unijne zasady dobrej administracji (Europejski Kodeks Dobrej Praktyki Administracyjnej) do administracji sądowej. Można je wykorzystać tylko w niektórych wymiarach administracji sądowej (np. udostępnianie informacji o pracy sądu). W niniejszej pracy głównym zagadnieniem jest relacja rządzenia sądami do unijnej kategorii dobrego rządzenia. W artykule zadano pytanie – jakie są niezbędne cechy rządności sądów i czy można do trzeciej władzy odnieść kategorię dobrego rządzenia? Z przeprowadzonych rozważań wynika, że odpowiedź jest uzależniona od koncepcji teoretycznych i filozoficznych samego osądzania.
    Courts are administered where a certain part of their activity is concerned. Although the process of arriving at judgments is the main assignment given to courts, judicial administration serves to protect efficiency of judging. At the same time, the problem of administration cannot be resolved by the problem of governance. The problem of good administration is here taken to refer to the internal organization involving judicial officials and judicial office administration. Good governance refers to the exercising of power by the judiciary, where this is understood as a community or organization of judges. The boundary which "court administration" cannot cross relates to the judgment itself and the activities of the person of the judge or judges connected with it, who cannot be regulated in an administrative way, but only by means of powers assigned to self-governing authorities of the judiciary. From a political point of view, there are no bases for applying EU rules of good administration (personified in The European Code of Good Administration) to judicial administration, and in fact such an effort would only be possible in regard to some dimensions of the judicial administration (e.g. where access to information concerning the activities of the court is concerned). This work goes on to focus in particular on the other problem described, i.e. the relation between judicial governance and the EU category of good governance. A question concerning the indispensable features of judicial governance was posed, as was one on whether the category of good governance can be taken to relate to judicial power. It emerges that, once account has been taken of the above deliberations, the answers to the questions are ultimately found to depend on the theoretical and philosophical concepts underpinning the activity of judging itself.
    Źródło:
    Zarządzanie Publiczne / Public Governance; 2009, 1(7); 45-63
    1898-3529
    2658-1116
    Pojawia się w:
    Zarządzanie Publiczne / Public Governance
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawo do sądu w Niemczech
    Right to court in Germany
    Autorzy:
    Czarny, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/941060.pdf
    Data publikacji:
    2016-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    niemieckie prawo konstytucyjne prawo do sądu
    wymiar sprawiedliwości
    władza sądownicza
    efektywna ochrona prawna
    german constitutional law
    right to a fair trial
    system of justice
    judicial power
    effective legal protection
    Opis:
    Samo pojęcie prawa do sądu właściwie nie jest w Niemczech – przynajmniej w literaturze konstytucyjnoprawnej – używane. Za jego odpowiedniki uważać jednak należy inne powszechnie stosowane wyrażenia: zasadę efektywnej ochrony prawnej albo też roszczenie o zapewnienie wymiaru sprawiedliwości. Idee te mają w tym kraju długą tradycję. Ustawa Zasadnicza RFN nie zawiera jednego ogólnego przepisu proklamującego prawo do sądu i konkretyzującego jego założenia. Jednak zapewnienie efektywnej ochrony sądowej uważane jest zarówno za ogólną konstytucyjną zasadę porządku prawnego, jak i prawo podmiotowe o randze konstytucyjnej. Samą gwarancję otwarcia drogi sądowej uzupełniają w Niemczech tzw. prawa proceduralne opisane w art. 101, 103 i 104 Ustawy Zasadniczej. Chodzi tu głównie o: zakaz tworzenia sądów nadzwyczajnych, zakaz pozbawiania jednostki dostępu do „ustawowego sędziego”, prawo do wysłuchania. Federalny Trybunał Konstytucyjny z zasady państwa prawnego wyprowadził ogólny nakaz przestrzegania prawa do uczciwego postępowania. Generalnie w Niemczech zakłada się, że konstytucyjne standardy w zakresie sprawowania wymiaru sprawiedliwości odpowiadają międzynarodowym wymaganiom, a nawet idą w tym zakresie „dalej”.
    The term ‘right to court’ is not used by the German constitutional law doctrine. However, the expressions ‘the principle of effective legal protection’ or ‘claim for ensuring justice’ should be treated as its equivalents. German Basic Law does not contain any general provision proclaiming right to court and determining its essential elements. However, ensuring effective judicial protection is considered to be a general constitutional principle and a constitutional right of an individual. It is also acknowledged that everyone has access to court. The latter is supplemented by Article 101, 103 and 104 of German Constitution, which prohibit creation of extraordinary courts and provides that everyone has a right to ‘the statutory judge’ and right to be heard. Moreover the Federal Constitutional Court perceives the rule of law clause as a source of the right to a fair trial. In general it is accepted in Germany that the constitutional standards referring to administration of justice satisfy international standards and in some cases even exceed them. Practical problems in their implementation concern mainly the right to have the case heard in a reasonable time.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2016, 3 (31); 197-222
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Podporządkowanie Trybunału Konstytucyjnego organom władzy politycznej w Polsce po 2015 roku – przyczynek do rozważań
    Subjection of the Constitutional Tribunal to the organs of political authorities in Poland after 2015: contribution to considerations
    Autorzy:
    Opaliński, Bartłomiej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2179106.pdf
    Data publikacji:
    2022-11-06
    Wydawca:
    Uczelnia Łazarskiego. Oficyna Wydawnicza
    Tematy:
    trójpodział władzy
    władza sądownicza
    Trybunał Konstytucyjny
    niezależność
    niezawisłość
    wzmocnienie władzy
    ochrona słabszych
    tripartite system of the separation of powers
    the judicial
    Constitutional Tribunal
    independence
    strengthening authorities
    protection of the weaker
    Opis:
    W artykule poruszono problematykę wpływu polskiej władzy ustawodawczej na funkcjonowanieTrybunału Konstytucyjnego, zapoczątkowane jesienią 2015 roku. Analizie poddanowszystkie ustawy uchwalone na przestrzeni lat 2015–2017, wprowadzające zmiany w ustrojui funkcjonowaniu Trybunału Konstytucyjnego oraz modyfikujące status sędziów tego organu.Przy prowadzeniu badań posłużono się nowatorską metodą opracowaną przez prof. PawłaChmielnickiego, polegającą na badaniu materialnych źródeł prawa, tj. faktycznych przyczynuchwalenia danej ustawy. Analizie poddano między innymi materiały opracowane przyudziale specjalistów zatrudnionych w Centrum Badań Procesu Legislacyjnego w UczelniŁazarskiego, w gronie których jest również autor tekstu.W tekście wykazano, że zmiany w obrębie Trybunału Konstytucyjnego nie służą realizacjipraw obywatelskich. Ich celem jest wzmocnienie władzy politycznej (parlamentu i – stanowiącegojego emanację – rządu) kosztem władzy sądowniczej. Wpisuje się to w ogólną tendencjęwidoczną po wyborach parlamentarnych w 2015 roku, nakierowaną na osłabienie pozycjiwładzy sądowniczej oraz personalny wpływ legislatywy na tę władzę. Działania te nie mieszcząsię w konstytucyjnej regule podziału władzy oraz pozostają sprzeczne z zagwarantowanąkonstytucyjnie zasadą odrębności i niezależności sądów i trybunałów. Mając na względzie, żew warunkach ustroju demokratycznego władza ulega zmianie, jedynym panaceum na przywróceniedawnego kształtu i autorytetu Trybunału Konstytucyjnego jest zmiana władzy. Takamożliwość zaistnieje jesienią 2023 roku.
    The article discusses the issues concerning the influence of the Polish legislative poweron the functioning of the Constitutional Tribunal that started in the autumn of 2015. Theanalysis covers all legal acts passed between 2015 and 2017 that introduced changes in thestructure and functioning of the Constitutional Tribunal and modified the status of its judges.The research made use of the innovative method devised by Professor Paweł Chmielnicki,which consists in the examination of substantial sources of law, i.e. real reasons for passinga given statute. The analysis covers, inter alia, materials developed by a group of specialists,including the author, employed by the Centre for Legislative Process Research at LazarskiUniversity. The article shows that the changes in the Constitutional Tribunal do not serveto exercise citizens’ rights. They aim to strengthen the political authorities (the Parliamentand its emanation, the Government) at the judicial power expense. It matches the generaltendency visible after the 2015 parliamentary election targeted at weakening the position of the judiciary and personal influence of the legislative on this power. The activities do not follow the constitutional rule of separation of powers and are in conflict with the principle ofseparation and independence of courts and tribunals guaranteed by the Constitution. Takinginto account the fact that authorities change in the conditions of a democratic system, theonly panacea for the restoration of the shape and prestige of the Constitutional Tribunal isthe change of the authorities. There will be an opportunity for that in the autumn of 2023.
    Źródło:
    Ius Novum; 2022, 16, 3; 146-166
    1897-5577
    Pojawia się w:
    Ius Novum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Niezależność sądu i niezawisłość sędziego powołanego z udziałem KRS w kształcie ustalonym nowelizacją z 8 grudnia 2017 r. – przegląd orzecznictwa
    Autorzy:
    Rakowska-Trela, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1033355.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Konstytucja
    władza sądownicza
    sędzia
    Trybunał Konstytucyjny
    sąd
    Europejski Trybunał Praw Człowieka
    Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
    Constitution
    judicial power
    judge
    Constitutional Tribunal
    court
    Euroropean Tribunal of Human Rights
    Court of Justice of the European Union
    Opis:
    Odrębność i niezależność władzy sądowniczej oraz niezawisłość sędziowska są koniecznymi cechami wyróżniającymi władzę sądzenia. Niestety, w ostatnich latach w Polsce władze ustawodawcza i wykonawcza próbują uniemożliwić władzy sądowniczej kontrolowanie decyzji innych organów pod względem ich zgodności z konstytucją, a przez to prawidłowe, niezawisłe sprawowanie wymiaru sprawiedliwości. Dzieje się to poprzez uchwalanie niekonstytucyjnych ustaw, „szachujących” sądy oraz poprzez orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, co do którego składu i funkcjonowania zgłasza się wiele zasadniczych zastrzeżeń, potwierdzających niekonstytucyjną linię ustawodawcy. Jedną z najważniejszych kwestii, na których koncentruje się spór władzy politycznej z władzą sądowniczą, są nominacje sędziowskie. Konstytucyjność powołania i sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez sędziów wyłonionych w procedurze z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa, ukształtowanej w myśl niekonstytucyjnej nowelizacji ustawy o KRS z 8 grudnia 2017 r., zaczęły być kwestionowane. Zagadnienie to stało się przedmiotem licznych wypowiedzi organów władzy sądowniczej: sądów powszechnych, Sądu Najwyższego czy Trybunału Konstytucyjnego. W niniejszym opracowaniu autorka stara się przedstawić wnioski płynące z orzeczeń wymienionych organów i ocenić je z punktu widzenia standardów formułowanych w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
    The separateness and independence of the judiciary as well as the independence of judges are necessary features that distinguish the power of judgment. Unfortunately, in recent years in Poland, the legislative and executive authorities have been trying to prevent the judiciary from controlling decisions of other organs in terms of their compliance with the constitution, and thus the proper, independent administration of justice. This is done through the adoption of unconstitutional laws that inhibit the courts and through the judgments of the Constitutional Tribunal, to the composition and functioning of which are raised many fundamental objections, confirming the unconstitutional line of the legislator. One of the most important issues on which the dispute between the political authority and the judiciary focuses are appointments of judges. The constitutionality of the appointment and performing the function by judges selected in the procedure with the participation of the National Council of the Judiciary, selected in accordance with the unconstitutional amendment to the Act on the National Council of the Judiciary of 8 December 2017, began to be questioned. This issue was the subject of numerous judgements: of common courts, of the Supreme Court, and the Constitutional Tribunal. In this study, the author tries to present the conclusions drawn from the decisions of the above-mentioned bodies and assess them from the point of view of the standards formulated in the case law of the Court of Justice of the EU and the European Court of Human Rights.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica; 2020, 93; 75-87
    0208-6069
    2450-2782
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Teisminės valdžios konstitucinė samprata Lietuvoje ir Lenkijoje
    Konstytucyjna koncepcja władzy sądowniczej na Litwie i w Polsce
    Autorzy:
    Vaičaitis, Vaidotas A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1033361.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Lietuvos Konstitucija
    teisminė valdžia
    teismų nepriklausomumas
    Lietuvos Konstitucinis Teismas
    Lenkijos Konstitucinis Tribunolas
    Konstytucja Litwy
    władza sądownicza
    niezawisłość sądów
    Sąd Konstytucyjny na Litwie
    Trybunał Konstytucyjny w Polsce
    Constitution
    judiciary
    independence of courts
    Lithuanian Constitutional Court
    Polish Constitutional Tribunal
    Opis:
    Straipsnis skirtas išanalizuoti 1992 m. Lietuvos Respublikos ir 1997 m. Lenkijos Respublikos Konstitucijų nuostatų panašumus ir skirtumus, susijusius su teisminės valdžios konstituciniu statusu. Straipsnį sudaro trys dalys: I. Teisminės valdžios vieta Lenkijos ir Lietuvos konstitucijose, II. Lietuvos Konstitucinis Teismas ir Lenkijos Konstitucinis Tribunolas ir III. Speciali teisėjų institucija pagal Lietuvos Konstituciją ir Nacionalinė Teismų Tarybą pagal Lenkijos Konstituciją. Tyrimo pabaigoje teigiama, jog didele dalimi teisminės valdžios konstitucinis statusas abiejose konstitucijose yra labai panašus, bet galima išskirti šiuos skirtumus ir padaryti šiuos apibendrinimus: 1. Lenkijos Konstitucija numato karinius teismus, kurie nagrinėja krašto apsaugos ministerijos pareigūnų baudžiamąsias bylas, tuo tarpu Lietuvos Konstitucija tokių teismų nenumato. Be to, Lenkijos Konstitucija numato teisminės valdžios institucijų dvi rūšis: teismai ir tribunolai, įskaitant ir Konstitucinį Tribunolą. Tuo tarpu Lietuvos Konstitucija tribunolu nenumato, o konstitucinės priežiūros institucijos pavadinimas yra Konstitucinis Teismas. 2. Lietuvos Konstitucija numato dvejopą aukštesnių instancijų teismų teisėjų atleidimo būdą, kai pripažįstama, kad jie savo poelgiu pažemino teisėjo vardą: 1) paprastesniu būdu – Aukščiausiojo Teismo teisėją galima atleisti Seimo nutarimu, o Apeliacinio teismo teisėją – Prezidento dekretu arba 2) sudėtingesniu būdu – šiems teisėjams galima taikyti apkaltos procesą Seime. Tuo tarpu Lenkijos Konstitucija apkaltos proceso atleisti teisėjams nenumato. 3. Lietuvos Konstitucinis Teismas ir Lenkijos Konstitucinis Tribunolas plačiąja prasme priklauso teisminei valdžiai, o šių konstitucinės priežiūros institucijų funkcijos iš esmės yra labai panašios, visgi, pagrindinis skirtumas galėtų būti tas, kad į Lenkijos Konstitucinį Tribunolą dėl teisės aktų abstrakčios konstitucinės kontrolės turi teisę kreiptis daug platesnis subjektų ratas nei į Lietuvos Konstitucinį Teismą. Iš kitos pusės, Lenkijos Konstitucinis Tribunolas neturi kompetencijos teikti išvadų dėl pareigūnų veiksmų, kuriems pradėtas apkaltos procesas bei dėl rinkimų įstatymų pažeidimų. Pagaliau, pagal ordinarinę teisę bent vienas Lenkijos Konstitucinio Tribunolo narys ex officio eina ir Lenkijos Vyriausiosios rinkimų komisijos nario pareigas. 4. Nors Lenkijos Konstitucijoje Nacionalinei Teismų Tarybai yra skirtas gana didelis dėmesys, tačiau šiuo metu Lietuvos Teisėjų Tarybos sprendimai turi didesnį konstitucinį svorį (nei Lenkijos Nacionalinės Teismų Tarybos), nes jos neigiamas patarimas dėl teisėjų skyrimo ar atleidimo įpareigoja Lietuvos Respublikos Prezidentą neskirti ar neatleisti teisėjo. Be to, pagal Lietuvos Respublikos Teismų įstatymą, Lietuvos Teisėjų Tarybos nariais gali būti tik teisėjai, kurių didžioji dalis yra renkama Visuotiniame teisėjų susirinkime, tuo tarpu Lenkijos Teismų Tarybos nariais gali būti ne tik teisėjai, be to, teisėjai į šias pareigas Lenkijoje nėra renkami pačios teisminės valdžios, o skiriami politikų.
    Artykuł ma na celu analizę podobieństw i różnic Konstytucji Republiki Litewskiej z 1992 r. i Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r., związanych ze statusem konstytucyjnym władzy sądowniczej. Artykuł składa się z trzech części: I. miejsce władzy sądowniczej w konstytucjach Polski i Litwy, II. litewski Sąd Konstytucyjny i polski Trybunał Konstytucyjny oraz III. specjalna instytucja sędziowska zgodnie z Konstytucją Litwy oraz Krajowa Rada Sądownictwa zgodnie z Konstytucją Polski. Z przeprowadzonego badania wynika, że status konstytucyjny władzy sądowniczej w obu konstytucjach jest w dużej mierze podobny, można jednak wyodrębnić wskazane poniżej różnice i dokonać następujących uogólnień: 1. Konstytucja Polski przewiduje sądy wojskowe, które rozpoznają sprawy karne przeciwko funkcjonariuszom Ministerstwa Obrony Narodowej, podczas gdy Konstytucja Litwy nie przewiduje takich sądów. Ponadto, Konstytucja Polski określa dwa rodzaje organów sądowych: sądy i trybunały, w tym Trybunał Konstytucyjny. Tymczasem Konstytucja Litwy nie przewiduje trybunału, a instytucją nadzoru konstytucyjnego jest Sąd Konstytucyjny. 2. Konstytucja Litwy zakłada podwójny sposób odwoływania sędziów sądów wyższych instancji po uznaniu, że swoimi działaniami sprzeniewierzyli się godności sędziego: 1) sędzia Sądu Najwyższego może zostać odwołany uchwałą Sejmu, a sędzia sądu apelacyjnego – dekretem Prezydenta lub 2) sędziowie tych sądów mogą podlegać procedurze impeachmentu przed Sejmem. Tymczasem Konstytucja Polski nie przewiduje odwołania sędziów w drodze impeachmentu. 3. Sąd Konstytucyjny na Litwie i Trybunał Konstytucyjny w Polsce w szerokim sensie stanowią część władzy sądowniczej. Funkcje tych organów nadzoru konstytucyjnego są w zasadzie bardzo podobne, główna zaś różnica polega na tym, że znacznie szerszy krąg podmiotów ma prawo zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego w Polsce niż do Sądu Konstytucyjnego na Litwie o abstrakcyjną kontrolę konstytucyjną aktów prawnych. Z drugiej strony, Trybunał Konstytucyjny w Polsce nie ma kompetencji do składania opinii dotyczących działań funkcjonariuszy, wobec których wszczęto procedurę impeachmentu oraz w sprawie naruszeń ustaw o ordynacji wyborczej. Wreszcie, zgodnie z prawem powszechnym co najmniej jeden członek Trybunału Konstytucyjnego w Polsce ex officio jest jednocześnie członkiem Państwowej Komisji Wyborczej. 4. Chociaż w Konstytucji Polski Krajowej Radzie Sądownictwa poświęcono dość dużo uwagi, to jednak w chwili obecnej uchwały Litewskiej Rady Sądownictwa mają większą wagę konstytucyjną (w porównaniu z Krajową Radą Sądownictwa), ponieważ jej negatywna opinia w sprawie powołania lub odwołania sędziów jest wiążąca dla Prezydenta Republiki Litewskiej. Ponadto, zgodnie z Ustawą Republiki Litewskiej o Sądach, tylko sędziowie, z których większość jest wybierana przez Walne Zgromadzenie Sędziów, mogą być członkami Litewskiej Rady Sądownictwa, podczas gdy nie tylko sędziowie mogą być członkami Krajowej Rady Sądownictwa w Polsce, ponadto sędziowie na to stanowisko w Polsce nie są wybierani przez przedstawicieli władzy sądowniczej, ale są powoływani przez polityków.
    The article is intended to analyze similarities and differences of the 1992 Lithuanian Constitution and the 1997 Polish Constitution regarding the constitutional status of the judiciary. The article consists of three parts: I. The place of judicial power in the Polish and Lithuanian constitutions, II. Lithuanian Constitutional Court and Polish Constitutional Tribunal and III. A special institution of judges under the Constitution of Lithuania and the National Judicial Council under the Constitution of Poland. At the end of the article following differences are to be distinguished: 1. The Polish Constitution mentions military courts, while in Lithuania they do not exist. In addition, the Polish Constitution provides for two types of judicial authorities: courts and tribunals, including the Constitutional Tribunal, meanwhile, the Lithuanian Constitution include only courts. 2. The Constitution of Lithuania provides for two methods of dismissal of judges of the Supreme Court, when they discredit the name of a judge: 1) by the resolution of the Seimas and 2) under impeachment proceedings. Meanwhile, the Polish Constitution does not mention the impeachment proceedings for dismissal of judges. 3. The Constitutional Court of Lithuania and the Constitutional Tribunal of Poland in broader sense belong to the judiciary, and the functions of these institutions are very similar, however, the main difference could be that there are more subjects to address the Polish Constitutional Tribunal than to the Lithuanian Constitutional Court. On the other hand, the Polish Constitutional Tribunal has no jurisdiction to rule on the actions of officials under impeachment and on violations of electoral laws. Finally, under ordinary law, at least one member of the Polish Constitutional Tribunal ex officio is also a member of the Polish Central Electoral Commission. 4. Although the Polish Constitution pays considerably more attention to the National Judicial Council, currently the decisions of the Lithuanian Judicial Council have a greater constitutional weight (than the Polish National Judicial Council), as its negative advice on the appointment or dismissal obliges the President of the Republic. In addition, according to the Law on Courts of the Republic of Lithuania, only judges, the majority of whom are elected by the General Assembly of Judges, may be members of the Lithuanian Judicial Council, while some members of the Polish Judicial Council are not members of judiciary, including those, appointed by politicians.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica; 2020, 93; 5-24
    0208-6069
    2450-2782
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Naczelny Sąd Administracyjny wobec reformy sądownictwa 2015–2019 – zagadnienia wybrane
    Autorzy:
    Michalak, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1033360.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    konstytucja
    władza sądownicza
    wymiar sprawiedliwości
    powoływanie sędziów
    Naczelny Sąd Administracyjny
    Krajowa Rada Sądownictwa
    Sąd Najwyższy
    the constitution
    the judiciary
    the justice system
    the appointment of judges
    the Supreme Administrative Court
    the National Council of the Judiciary
    the Supreme Court
    Opis:
    Lata 2015–2019 – okres pierwszych rządów koalicji pod przewodnictwem partii Prawa i Sprawiedliwości (PiS) – przyniósł szereg zmian legislacyjnych dotyczących wymiaru sprawiedliwości czy szerzej sądownictwa. Począwszy od szeregu nowelizacji i nowych ustaw uchwalonych w latach 2015–2016 zmieniających organizację i tryb funkcjonowania Trybunału Konstytucyjnego, rząd dokonał także połączenia urzędu Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości, zreformował Krajową Radę Sądownictwa, wprowadzając nowy (a przy tym wątpliwy konstytucyjnie) tryb powoływania jej członków, a także zreformował Sąd Najwyższy (ustanawiając dwie nowe izby). Wszystkie zmiany budziły i nadal budzą wątpliwości co do ich zgodności z Konstytucją i prawem UE. Celem artykułu jest podsumowanie wypowiedzi orzeczniczych Naczelnego Sądu Administracyjnego, w sprawach stanowiących konsekwencję zmian legislacyjnych wprowadzanych przez rząd PiS w latach 2015–2019. Publikacja uwzględnia orzecznictwo NSA do dnia 31 grudnia 2019 r. i omawia stanowisko NSA w odniesieniu do trzech kwestii: prawa żądania – w trybie dostępu do informacji publicznej – udostępnienia list poparcia kandydatów dla nowo powołanej KRS; możliwości wnoszenia odwołań do NSA w sprawach indywidualnych dotyczących powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego SN; uprawnienia do orzekania przez sędziego powołanego na wniosek KRS w obecnym składzie.
    2015–2019 – the period of the first coalition rule under the leadership of the Law and Justice party (PiS) brought a number of legislative changes regarding the judiciary, or more broadly, the justice system. Beginning with a number of amendments and new laws adopted in 2015–2016 changing the organization and operation of the Constitutional Tribunal, the government also merged the offices of the Prosecutor General and the Minister of Justice, reformed the National Council of the Judiciary, introducing a new (and constitutionally questionable) procedure for appointing its members, and reformed the Supreme Court (establishing two new chambers). All changes raised and still raise doubts as to their compliance with the Polish Constitution and EU law. The purpose of this article is to summarize the rulings of the Supreme Administrative Court in matters resulting from the legislative changes introduced by the PiS government in 2015–2019. The publication takes into account the judgments of the Supreme Administrative Court issued until December 31, 2019 and discusses the position of the Supreme Administrative Court with regard to three issues: the right to demand – in the mode of access to public information – disclosure of lists of support of candidates for the newly appointed National Council of the Judiciary; the possibility of lodging appeals with the Supreme Administrative Court in individual cases concerning the appointment to the office of a judge of the Supreme Court, the power to adjudicate by a judge appointed at the request of the National Court Register in the current composition.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica; 2020, 93; 25-45
    0208-6069
    2450-2782
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filozofia prawa dla sędziów społecznych. Perspektywa Hegla i Fichtego
    Philosophy of Right for Lay Judges. Hegel’s and Fichte’s Perspective
    Autorzy:
    Nowak, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2170520.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
    Tematy:
    participatory judiciary
    lay judge
    honorary judge
    Hegel
    Fichte
    Radbruch
    political transformation of society and public institutions
    alienation of law and society
    partycypacyjna władza sądownicza
    sędzia społeczny
    ławnik
    sędzia honorowy
    polityczna transformacja społeczeństwa i instytucji publicznych
    alienacja prawa i społeczeństwa
    Opis:
    Po zarysowaniu kontekstu historycznego artykuł konstruuje normatywne uzasadnienie partycypacji obywateli w publicznym wymiarze sprawiedliwości na gruncie filozofii prawa Georga W.F. Hegla i Johanna G. Fichtego. Ich komplementarne filozofie prawa dają podstawy współczesnej filozofii prawa dla sędziów społecznych (in. ławników lub sędziów honorowych). Autorka dowodzi, że Heglowskie ujęcie ławnika jako podmiotu, który realizuje „prawo do samowiedzy” w sferze politycznej i prawnej i stanowi integralną część instytucji wymiaru sprawiedliwości ma większy i bardziej aktualny potencjał niż jego Fichteański odpowiednik. Sędziowie społeczni u Fichtego działają poza ramami prawa, na mocy obywatelskiej umowy o samopomocy prawnej na wypadek wyższej konieczności. Wszystkie dociekania i analizy, udokumentowane źródłami z uwagi na nowość problematyki, wiodą do następujących konkluzji: 1) działalność sędziów społecznych u Fichtego „unieważnia” prawo nieudolne, wadliwe lub niesprawiedliwe i w ten sposób antycypuje Formułę Radbrucha; 2) heglowscy ławnicy wpływają na realną transformację nowoczesnego, zatomizowanego społeczeństwa w społeczeństwo polites, transformują instytucje w ciała publiczne w mocnym sensie tego słowa; wreszcie przeciwdziałają alienacji społeczeństwa i prawa.
    The article, following an outline of the historical context, designs a normative justification of citizens’ participation in the public administration of justice on the basis of the philosophy of right of Georg W.F. Hegel and Johann G. Fichte. Their complementary philosophies of right provide solid foundations for a modern philosophy of right for lay judges (also called honorary judges). It is further argued that Hegel’s concept of the honorary judge as a subject who realizes their right to political and legal self-awareness and is integral to the administration of justice has greater and more topical potential than its equivalent in Fichte’s writings. Fichtean honorary judges act outside the legal framework, by virtue of a civic contract on reciprocal judicial support in emergency. All inquiries, documented with sources, due to the novelty of the issue, lead to the following conclusions: 1) lay judges’ activism according to Fichte “invalidates” a wrongful, defective or unjust law. In this way Fichte anticipates Radbruch’s Formula; 2) Hegelian honorary judges have impact on the real transformation of modern, atomistic society of idiotes (individuals with private interests) into a society of polites (as in the ancient Greek politeia or Roman res publica), transform institutions into public bodies in the strong sense of this term; finally, they prevent the alienation of society and law.
    Źródło:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2022, 4(33); 52-69
    2082-3304
    Pojawia się w:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawo do sądu administracyjnego w świetle standardów wynikających z treści art. 45 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
    The right to a fair administrative trial in the light of the standards arising from the Article 45 of the Constitution of the Republic of Poland
    Autorzy:
    Dąbrowski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/941045.pdf
    Data publikacji:
    2016-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    sądy administracyjne
    władza sądownicza
    sprawowanie wymiaru sprawiedliwości
    prawo do sądu administracyjnego sprawa sądowoadministracyjna zasada podziału władzy
    kontrola administracji publicznej
    administrative courts
    the judicial power
    the administration of justice
    the right to a fair administrative trial
    a case of administrative court
    the principle of separation of powers the control of public administration
    Opis:
    Prawo do sądu wynika z treści art. 45 Konstytucji RP. Oznacza ono, że każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Prawo do sądu administracyjnego ma szczególny charakter, służy ono ochronie praw i wolności jednostki, które swoje źródło mają w prawie publicznym (w szczególności administracyjnym i podatkowym). Prawo do sądu administracyjnego jest inaczej realizowane niż ma to miejsce w przypadku sądownictwa cywilnego i karnego. W sprawach administracyjnych to organ władzy publicznej dopuszcza się do naruszenia praw lub wolności jednostki i to on ostatecznie jest jedną ze stron postępowania sądowego. Sądy administracyjne badają jedynie legalność aktów administracyjnych i są one uprawnione tylko do uchylenia wadliwego (sprzecznego z prawem) rozstrzygnięcia bez możliwości zmiany jego treści. Podsumowując, sądy administracyjne bezpośrednio nie oddziałują na prawa i wolności jednostki. Sędziowie orzekają w oparciu o zasadę prawdy materialnej (obiektywnej) i mają obowiązek zbadania wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy w szczególności, faktów i związanych z nimi regulacji prawnych. Autor przedstawia cechy charakterystyczne prawa do sądu administracyjnego i rekonstruowane z niego dyrektywy. W artykule został umieszczony również opis zakresu podmiotowego i przedmiotowego omawianego prawa.
    The Article 45 of the Polish Constitution establishes the right to a fair trial. It means that everyone shall have the right to a fair and public hearing of his case, without undue delay, before a competent, impartial and independent court. The right to a fair administrative trial has special character because it is used for protection different human right and obligations that arise from public law (especially administrative and tax law). Implementation of this rules in administrative courts differs from realizing the right in civil and criminal courts. In administrative cases the organ of public administration violates law and because of this, it is one of the parts of the court trial. The administrative courts investigate only legality of act of public administration. Courts are able to annul invalid acts without changing its essence. So administrative courts do not directly effects on individuals rights, freedoms and obligations. Judges are bind by the principle of objective (material) truth, so they are suppose to examine each elements of a case especially facts and related legal norms. The author of the article describes elements and characteristics of the right to a fair administrative trial. There is a description of the personal and objective scope of the right as well.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2016, 3 (31); 103-128
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Służby specjalne w systemie trójpodziału władzy
    Autorzy:
    Skrzyński, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/121321.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Towarzystwo Wiedzy Obronnej
    Tematy:
    służby specjalne
    tajne służby
    władza wykonawcza
    władza ustawodawcza
    władza sądownicza
    Stany Zjednoczone
    USA
    Wielka Brytania
    Anglia
    Francja
    Niemcy
    Republika Federalna Niemiec
    RFN
    Niemiecka Republika Demokratyczna
    NRD
    Izrael
    Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich
    ZSRR
    Polska Rzeczpospolita Ludowa
    PRL
    III Rzeczpospolita Polska
    Polska
    Secret services
    executive brunch
    legislative brunch
    judiciary brunch
    United States
    Great Britain
    England
    France
    Germany
    Federal Republic of Germany
    Democratic Republic of Germany
    Israel
    Union of Soviet Socialistic Republics
    USSR
    Polish’s People Republic
    Republic of Poland
    Polska
    Opis:
    Artykuł ukazuje wpływ Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii na tworzenie służb specjalnych w Republice Federalnej Niemiec, a także omawia relacje tych instytucji z władzą wykonawczą, ustawodawczą oraz sądowniczą. Pokazuje również ingerencję Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w tworzeniu służb bezpieczeństwa Niemieckiej Republiki Demokratycznej oraz Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Poruszana jest przy tym kwestia ewolucji, jakie przeszły te instytucje w omawianych państwach od momentu utworzenia po II wojnie światowej, przez zmiany wymuszone poprzez transformacje geopolityczne w Europie Środkowo-Wschodniej latach 1989-1991, aż do czasów współczesnych.
    This article shows influence of United States and Great Britain in forming secret services in Federal Republic of Germany and discuss relationships of those institutions with executive brunch, legislative brunch and judiciary brunch. Article also elaborates on interfering of Union of Soviet Socialistic Republics in creating security Services in Democratic Republic of Germany and in Polish’s People Republic. There is also mentioning about evolution those services in the countries that have been describe have came during the time since world war II through the geopolitical transformation in the Middle-East Europe between 1989 and 1991 till the present days.
    Źródło:
    Wiedza Obronna; 2014, 2-3; 125-153
    0209-0031
    2658-0829
    Pojawia się w:
    Wiedza Obronna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wykonalność porozumień arbitrażowych – wzajemne oddziaływanie rozdziałów 4 oraz 5 nigeryjskiej ustawy o arbitrażu i postępowaniu rozjemczym z 2004 roku
    Autorzy:
    Mbadugha, Joseph
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2083111.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-30
    Wydawca:
    Uczelnia Łazarskiego. Oficyna Wydawnicza
    Tematy:
    arbitraż
    wykonalność porozumień arbitrażowych
    podejmowanie kroków w postepowaniu
    zawieszenie postępowania
    niezależność sędziowska
    władza sądownicza
    zrzeczenie się prawa do rozstrzygania
    rozdziały 4 i 5 nigeryjskiej Ustawy o Arbitrażu i Postę-powaniu Rozjemczym
    Arbitration
    Enforceability of arbitration agreements
    taking steps in proceedings
    stay of proceedings
    judicial discretion
    judicial power
    waiver of the right to arbitrate
    sections 4 and 5 of Arbitration and Conciliation Act
    Opis:
    Niniejszy artykuł przedstawia kwestię wykonalności porozumień arbitrażowych – wzajemnego oddziaływania rozdziałów 4 i 5 nigeryjskiej Ustawy o Arbitrażu i Postępowaniu Rozjemczym z 2004 roku (ACA). Autor omawia następujące zagadnienia: czy w przypadku unikalnych i odmiennych, ale pokrewnych przepisów rozdziałów 4 i 5 ACA dotyczących tych samych zagadnień są one w sprzeczności, mogą być stosowane alternatywnie bądź równocześnie, czy też jeden przepis wypiera drugi lub jest niemożliwy do zastosowania; czy rozdział 4 ACA oznacza ograniczenie lub kontrolę władzy sądowniczej powierzonej sądom przez Konstytucję, czy też związku z tym dzielenie przez sądy władzy sądowniczej z trybunałami arbitrażowymi jest nieprawomocne na podstawie rozdziału 1(1)(3) tej samej Konstytucji Nigerii z 1999 roku; oraz kroki proceduralne w celu wdrożenia rozdziału 5 ACA.Stosując metodę badań doktrynalnych dotyczących źródeł pierwotnych, autor wyciąga wniosek, że rozdział 5 ACA wypiera rozdział 4; rozdział 4 nie jest alternatywny w stosunku do rozdziału 5; rozdziały 4(1) i (2) ACA, uszczuplając lub ograniczając władzę sądowniczą sądów, pozostają w sprzeczności z rozdziałami 6(1) oraz 6(6) Konstytucji Federalnej Republiki Nigerii z 1999 roku (z późniejszymi zmianami), a zatem są nieprawomocne na podstawie rozdziału 1(1)(3) tej samej Konstytucji z 1999 roku i nie mogą mieć zastosowania; że nigeryjskie sądy nie uznają aktów prawnych, które mają na celu ograniczyć, uszczuplić lub regulować i skasować władzę sadowniczą przyznaną przez Konstytucję lub stanowią o dzieleniu władzy sądowni-czej z jakimikolwiek ciałami innymi niż sądy, którym Konstytucja przyznała tę władzę.
    This article presents the enforceability of arbitration agreements – the interplay between sections 4 and 5 of Nigeria’s Arbitration and Conciliation Act, 2004 (ACA). The following issues are discussed: whether given the unique and distinct but related provisions of sections 4 and 5 of ACA dealing with the same subject matter, they are in conflict, could be applied in the alternative or simultaneously or whether one supersedes the other or is inapplicable; whether section 4 of ACA amounts to limiting or controlling the constitutionally vested judicial powers of the courts or the courts sharing their judicial powers with arbitral tribunals and is therefore null and void by reason ofsections 1(1)(3) of the Nigeria’s 1999 Constitution; and the procedural steps for enforcement under section 5 of ACA. Using the doctrinal research method vis-a-vis primary sources the author concludes that section 5 of ACA supersedes its section 4; section 4 is not an alternative to section 5; sections 4(1) and (2) of the ACA by whittling or limiting judicial powers of the courts are inconsistent with sections 6(1) and 6(6) (a) of the 1999 Constitution of the Federal Republic of Nigeria (as amended) and thus are null by reason of section 1(1) (3) of the same 1999 Constitution and in consequence inapplicable; that Nigerian courts disregard any statute that seeks to limit or whittle or regulate and obliterate the judicial powers conferred on them by the Constitution or that has provided for sharing of their judicial powers with any other body other than the courts in which it is invested by the Constitution.      
    Źródło:
    Ius Novum; 2021, 15, 4; 121-135
    1897-5577
    Pojawia się w:
    Ius Novum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-31 z 31

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies