Temat: the lexis - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Leksyka z zakresu chorób i zjawisk chorobowych w czasopiśmie „Twój Maluszek”
Lexis in the field of diseases and diseasephenomena in the monthly „Twój Maluszek” magazine
Autorzy:: Wyszomirska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1592201.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: the lexis
the semantics
the terminology
the popular-science press
leksyka
semantyka
terminologia
prasa popularnonaukowa
Opis:: The article is about vocabulary and different combinations of expressions from thearea of various diseases which are in the articles in the monthly “Twój Maluszek” magazine.The authors of the magazine take frequently the issues concerning the childhooddiseases and their symptoms. The lexical material consists of the 136 units, which containsof specialized terms and vocabulary. Words choice are adapted to the diverse skillsand basic medical knowledge of readers.
Źródło:: Studia Językoznawcze; 2015, 14; 162-183
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:: Studia Językoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: A linguistic picture of the world and expression of emotions through the prism of expressive lexis
Autorzy:: SIROKA, DANKA
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/628700.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:: picture of the world, expressive lexis, emotions, stereotype, language, mind, assessment
Opis:: This paper deals with expressive lexis, which is understood as the expression of emotions. Through this prism we would like to present a picture of the world which is formed by the opposites, emotional – rational. This picture would also present some examples of speech that is created in the mind as a result of man’s preferences and values. The relation of language and mind, formation of a picture of the world on the basis of both linguistic and extralinguistic foundations, projection of emotions and assessments on language – all of these components are inspiring avenues and this paper trys to enlighten the basis of expressive linguistic inventory of the users of the Slovak language.
Źródło:: Journal of Education Culture and Society; 2013, 4, 2; 297-308
2081-1640
Pojawia się w:: Journal of Education Culture and Society
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Mirosław Bańko, Maciej Czeszewski, Jan Burzyński, Najnowsze słownictwo polskie, Obserwatorium Językowe Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa: http://nowewyrazy.uw.edu.pl/projekt.html
Mirosław Bańko, Maciej Czeszewski, Jan Burzyński, The Newest Polish Lexis, Language Observatory of Warsaw University, Warsaw: http://nowewyrazy.uw.edu.pl/projekt.html Link otwiera się w nowym oknie
Autorzy:: Satoła-Staśkowiak, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/38434077.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:: najnowsze słownictwo
okazjonalizmy
najnowsza leksykografia
język polski
the newest lexis
occasionalisms
the newest lexicography
Polish language
Opis:: Recenzowany projekt nosi tytuł „Najnowsze słownictwo polskie”. Jego redaktorami są: Mirosław Bańko, Maciej Czeszewski i Jan Burzyński. Do chwili obecnej powstało ponad sto wpisów i kilkanaście esejów je ilustrujących, które znajdują się na stronie internetowej Obserwatorium Językowego UW, gdzie umieszczone zostały wpisy „Najnowszego słownictwa polskiego”. Popularność projektu opiera się na możliwości znalezienia słów, które nie pojawiają się w tradycyjnych publikacjach leksykograficznych. Szczególne znaczenie dla projektu ma współpraca redaktorów z internautami.
The reviewed Project is known as The Newest Polish Lexis. Its editors are: Mirosław Bańko, Maciej Czeszewski and Jan Burzyński. To date, over one hundred entries and a dozen or so essays illustrating them have been placed on the website of the Language Observatory of the Warsaw University where the entries of the Newest Polish Lexis are published. The popularity of the project rests on the possibility of finding words which would not appear in traditional lexicographical publications. Cooperation between editors and Internet users has particular significance for the project.
Źródło:: Językoznawstwo; 2015, 9; 197-200
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:: Językoznawstwo
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Struktura znaczeniowa słownictwa anatomicznego w Nowym dykcjonarzu M.A. Troca
Semantic structure of anatomical vocabulary in Nowy dykcjonarz by M. A. Troc
Autorzy:: Kuryłowicz, Beata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2109367.pdf
Data publikacji:: 2020-12-08
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: anatomical vocabulary
multilingual lexicography
lexical field
lexis of the 18th century
Opis:: This article is an attempt to perform a semantic analysis of anatomical vocabulary collected by Michał Abraham Troc in Nowy dykcjonarz, published in Lipsk in 1764. The aim of individual analyses based on the lexical field theory is to demonstrate the meaning of lexemes, to determine their place within a field, as well as to disclose semantic relationships: synonymy, polysemy and hyponymy. The semantic analysis presented in this article clearly demonstrates abundance and differentiation of 18th century anatomical vocabulary, as well as prevalence of native over borrowed words. Among 250 names, only eleven units are borrowings from foreign languages: seven Latin and four German ones. This provides evidence there is a fundamental role of native lexis, especially colloquial vocabulary, in the formation of Polish anatomical terminology, and, more extensively, also medical terminology, in the first phase of its development which continued until the end of the 18th century. Of note is also the non-uniform arrangement of lexemes in individual fields and asymmetry in their number. Selected lexical fields are characterised by non-uniform size, different level of semantic stratification and differentiated degree of generality of words they contain. On the other hand, semantic relations observed in the analysed anatomical vocabulary, especially synonymy and polysemy, confirm there is a differentiation of anatomical lexis, on the other hand, they indicate lack of precision in expressing content by the discussed lexical units.
Źródło:: Białostockie Archiwum Językowe; 2020, 20; 119-133
1641-6961
Pojawia się w:: Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Leksem drabant (Act 23,23) w Nowym Testamencie Biblii gdańskiej (1632) w przekładzie Daniela Mikołajewskiego
Lexeme drabant (Act 23,23) in the New Testament, Biblia gdańska (1632), translated by Daniel Mikołajewski
Autorzy:: Lisowski, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2109092.pdf
Data publikacji:: 2020-12-08
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: Bible translations to the Polish language
lexis of the 16th century
military vocabulary
cultural
religious associations
Biblia gdańska
Opis:: In a verse of Act 23,23 in Biblia gdańska (1632) translated by Daniel Mikołajewski, an equivalent of Greek lexeme δεξιόλαβος ‘probably a spearman or slinger’, the noun drabant is used, which is unique, compared to its counterpart – oszczepnik – in Biblia translated by JakubWujek (1599). It may have been borrowed from the Czech language in the second half of the 16th century. In the Polish language of the time it was not a very widespread lexeme, maybe of erudite nature. It appeared in the text of Biblia gdańska taken from the Czech Biblia kralicka. Among Protestants at that time, as a military term, it could have evoked associations with the religious Hussite Wars. The lexeme drabant survived in the biblical text of the Evangelist circles until the second half of the twentieth century. Given the fact that in that century it was already an archaic word, it was not used in new testament translations which followed the translational tradition of Biblia gdańska. And probably it became fixed in the consciousness of the faithful of Evangelist churches as a memorable reminder of the past. For centuries that lexeme, along with other lexemes characteristic of Biblia gdańska caused lexical distinctiveness of that Evangelist translation compared to the Catholic translation by Jakub Wujek.
Źródło:: Białostockie Archiwum Językowe; 2020, 20; 131-151
1641-6961
Pojawia się w:: Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Problem leksykalnej relacji filiacyjnej między biblijnymi przekładami renesansowymi. Casus Nowego Testamentu Biblii Jakuba Wujka (1599) i Nowego Testamentu Biblii brzeskiej (1563)
The Problem of Lexical Filiational Relations between Renaissance Biblical Translations. The Case of the New Testament of the Bible by Jakub Wujek (1599) and the New Testament of Brześć Bible (1563)
Autorzy:: Lisowski, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1045290.pdf
Data publikacji:: 2015-01-01
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: lexis of the Middle-Polish period
filiational relation of Renaissance Biblical translations
quantitative-distributional analysis of the Bible translation
Opis:: The purpose of the analysis is to try to provide an answer to the question whether it is possible to determine the degree of filiational dependence of the New Testament of the Bible translated by Jakub Wujek from 1599 (abbreviation: W) from the New Testament of the Brześć Bible from 1563 (abbreviation: B) with regard to lexis. The study is accompanied by the assumption that the translation of the Brześć Bible may have partially inspired Jakub Wujek in his translation work. The data which enabled scholars to establish the scope of a possible filiational relation between the New Testament of the Bible by Wujek and the New Testament of the Brześć Bible with reference to lexis have been obtained owing to a quantitative-distributional analysis of both texts. Moreover, a comparative context has been considered, that is that between the New Testament of Gdańsk (1606) and the New Testament of the Gdańsk Bible (1632) as texts remaining in closer filiational relation with B, forming a Calvinist-Lutheran translational continuum with this translation. During the study, the number of identical lexical substitutions in place of parallel lexemes common for B and W were treated as an exponent of the degree of hypothetical lexical dependence of W from B. In the subsequent translations of the comparative context under consideration (W and B) they were replaced by alternative equivalents. The result of the analysis with the criteria thus defined is the contention that lexical dependence of W from B is hardly noticeable, which can be proved by the following numerical data: W contains 65 lexemes in total which evidence the studied dependence (they belong to the vocabulary with a frequency f = 1, exceptionally f = 2 or f = 3). They constitute barely 1.2% of the entire lexicon of W, and their total number of occurrences in the text amounts to 74, which is only 0.06% of the entire text of W.
Źródło:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2015, 22, 1; 119-138
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Zmiany w obrębie leksyki społeczno-politycznej współczesnego języka rosyjskiego - zjawisko dearchaizacji
Changes within socio-political lexis of the modern Russian language: The phenomenon of dearchaization
Autorzy:: Michaluk, Maryna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/480901.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:: linguistics
the Russian language
political lexis
dearchaization
Opis:: The article is an attempt at presenting the phenomenon of dearchaization based on examples in socio-political lexis. First, the paper presents basic semantic processes occurring in the modern Russian language and explains the reasons for reaching “old” vocabulary: the need for the nomina- tion of objects and phenomena of the changing socio-political reality. The use of the lexis of passive vocabulary is demonstrated with an example of return to the active use of archaisms once labeled in Russian dictionaries with the qualifier “pre-revolutionary”. A separate part is dedicated to confessional lexis, within which a return to original meanings, updating and changes in dictio- nary definitions can be observed.
Źródło:: Acta Polono-Ruthenica; 2014, 1, XIX; 231-241
1427-549X
Pojawia się w:: Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: „Co choroba, to doktor...”. O językowo-kulturowym obrazie lekarza w polszczyźnie
One Illness, One Doctor… On the Linguistic and Cultural Image of a Doctor in the Polish Language
Autorzy:: Skorupska-Raczyńska, Elżbieta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1044078.pdf
Data publikacji:: 2020-12-15
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: lexis
phraseology
linguistic image of the world
Opis:: Healing traditions are very likely to have roots in the beginnings of any civilisation, which comes from the natural needs of a human striving for physical and mental comfort. On ethnically Polish lands, medical culture developed together with the society, which is reflected in the names of healers. The linguistic and cultural image of a doctor is affected by the anthropocentric experiences of speakers of Polish, stereotypes and the media that strengthen its versions, all recorded in the lexis, phraseology and paremiography. Today (according to the survey), negative traits of doctors (31) are significantly more common than their virtues (9) that include: being specific, accurate, efficient, devoted to duty and caring. According to the survey, today’s doctor is, most of all, in a hurry, overworked and tired, but also dissatisfied, uninterested in the patient, impatient, late, cold and always angry. People’s focus on doctors’ negative traits has been a permanent phenomenon for centuries.
Źródło:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2020, 27, 2; 189-219
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Językowo-stylistyczna kreacja rodziców w Pamiętniku Wacławy Elizy Orzeszkowej
A linguistic-stylistic creation of the parents in Eliza Orzeszkowa’s Pamiętnik Wacławy
Autorzy:: Skorupska-Raczyńska, Elżbieta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1929460.pdf
Data publikacji:: 2021-12-22
Wydawca:: Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:: stylistics
lexis
linguistic creation of the world
Opis:: Pamiętnik Wacławy by E. Orzeszkowa is a novel presenting the fate of a young woman in a twofold reality: at first, it is assigned to the drawing room and social life; then, in the second stage, to a study. An important role in the linguistic creation of Wacława’s fate is played by the parents: mother – the parlor lady, father – researcher, university professor. The construction of these characters reflects the two different worlds that a young woman explores in order to ultimately choose the latter. The language (style, lexis, syntax) corresponds with the creation of Wacława as a spoiled miss (in the first volume) and a mature young lady (in the second volume).
Źródło:: Język. Religia. Tożsamość; 2021, 2 (24) A; 151-169
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:: Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Polskie nazwiska motywowane leksyką z zakresu górnictwa solnego
Polish surnames motivated by the lexicon of the salt mining field
Autorzy:: Horyń, Ewa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/597828.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: onomastics
anthroponymy
appellative surnames
lexis from the field of salt mining
onymization
onomastyka
nazwiska odapelatywne
leksyka z zakresu górnictwa solnego
onimizacja
Opis:: This article deals with a group of Polish surnames motivated by lexis from the field of salt mining. The analysed surnames are excerpted from “Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych”, edited by Kazimierz Rymut, as well as from other onomastic compilations. These anthroponyms vary in terms of their origins and linguistic construction. We can distinguish from among these anthroponyms: 1) surnames motivated by impersonal nouns: solanka, solnica, sól, tołpa, żupa; 2) surnames motivated by adjectives: słony, solny; 3) surnames motivated by personal nouns: prasoł, solarz, solnik, warzyc, warzysz, żupnik. The description of particular ‛salt’ surnames, apart from their frequency, includes their geographical distribution, which only in some cases is connected with the location of old salt mines, found mainly in the Lesser Poland (Małopolska).
Źródło:: Onomastica; 2016, 60; 163-174
0078-4648
Pojawia się w:: Onomastica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Zapożyczenia niemieckie w XIX-wiecznym Dykcjonarzu Michała Amszejewicza (przyczynek do badań nad słownictwem obcego pochodzenia w polszczyźnie)
German loanwords in 19th century Dykcjonarz by Michał Amszejewicz (contribution to studies on vocabulary of foreign origin in the Polish Language)
Autorzy:: Skorupska-Raczyńska, Elżbieta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2109287.pdf
Data publikacji:: 2020-12-08
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: lexis
lexicography
loanwords
history of the Polish Language
Opis:: Michał Amszejewicz in Dykcjonarz, which was a record of vocabulary of foreign origin used in the Polish language in the middle of the 19th century, recorded more than eight hundred lexical units (838 in 633 entries, which comprise 511 monosemes and 122 polysemes with two or more meanings) present in the lexis as a result of interference between the Polish and the German languages. Their functional allocation is diversified, with specialist lexis being dominant. Analysed vocabulary in the middle of the 19th century was functionally allocated to various areas of activity, firstly to crafts – 155 lexical units (18.5%), next to military and its organisation – 93 lexical units (11.1%), merchant’s profession and its specifics, commercial and financial aspects – 72 lexical units (8.6%). The remaining 518 lexical units (61.8%) are scattered in the lexicon of another several dozens of specialties, such as rafting, mining, metallurgy, forestry, meteorology, gardening, fine arts and others. Until the beginning of the 21st century, out of 838 analysed lexical units a diversified life cycle was preserved by 321 (38.3%), and 517 (61.7%) were transferred to linguistic archives of the Polish Language. In analysed vocabulary of German origin, actively used in the most recent Polish Language, biased lexis is dominant – in terms of terminology and style; less frequently these are words with a neutral character, regarded as basic vocabulary. Analysed Germanisms have also undergone semantic changes, i.e. specialisation, generalisation, metaphorisation and partial transformations. Germanisms in the Polish Language of the 19th century are a cultural and linguistic fact, which is characterised by certain specific conditions, also in terms of the time of their use and functionality, which has been emphasised on numerous occasions by their researcher – Bogusław Nowowiejski.
Źródło:: Białostockie Archiwum Językowe; 2020, 20; 255-272
1641-6961
Pojawia się w:: Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: „Królowa chaosu, niezrównoważona emocjonalnie, histeryczka trzaskająca drzwiami” – leksykalne sposoby wartościowania w tekstach prasowych poświęconych Ewie Kopacz (na materiale wybranych tygodników opinii z września 2014 roku)
“The queen of chaos, emotionally disturbed, a hysteric that slams doors” – a lexical way of evaluation in press articles dedicated to Ewa Kopacz (of chosen opinion weeklies from September of 2014)
Autorzy:: Budzyńska-Łazarewicz, Magdalena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1045010.pdf
Data publikacji:: 2016-12-04
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: lexis
Ewa Kopacz
evaluation
the press
opinion weekly
Opis:: Is to present lexical ways of evaluation, which are present in press articles dedicated to the election of E. Kopacz for prime minister. The study material consists of articles published in eight public opinion weeklies, which were published in Poland in September of 2014. They are journals with different ideological profiles. Among the noted lexical terms, there are primarily-evaluative as well as descriptively-evaluative expressions. These are adjectives, adverbs, participles, pronouns and modality indicators. Numerously represented are statements in which the authors report affirmations that evaluate other people. The analysed terms invoke, most of all, the utilitarian, perfectionist, cognitive, socially-custom criterion. Among the noted terms, the majority consists of those with a negative value mark. As it turned out, the ideological engagement of periodicals had a slight impact on the media image of E. Kopacz. An almost solely negative evaluation was present in conservative press. However, the press, which can be described as liberal, also pointed the weaknesses of the new prime minister, recalling negative opinions about her. It did it, however, in a more veiled manner.
Źródło:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2016, 23, 2; 201-224
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Nie trwam o jedzę, kiedy dobrze siedzę. O jedzeniu i żarciu w paremiologii polskiej dawnej i współczesnej
On eating and gobbling in old and modern Polish proverbs
Autorzy:: Skorupska-Raczyńska, Elżbieta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1045053.pdf
Data publikacji:: 2016-08-02
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: paremiology
linguistic picture of the world
lexis
semantics
Opis:: The analysis of 694 proverbs selected from widely accessible collections allows their classification into semantic fields ranging from names of foods, ways of eating, the necessity and urge to eat as well as the effects of eating, to the rules of eating and conduct during meals. Most of the proverbs analysed refer to actual situations (ca. 84%); the remaining (ca. 16%) include metaphors that illustrate or codify social behaviours and their consequences. Proverbs registered in the 19th century written Polish language constitute over a half (52,4%) of the data, while those from the 20th century amount to over one fourth (26,3%). The rest (26,3%) is dated as coming from the 15th–18th century. Over 72% of the proverbs analysed are syntactically complex with regular sound instrumentation and about 28% are syntactically simple. The analysis brings out a very important need to regulate the rules of the eating process and of conduct while eating, as well as the significance of healthy nutrition.
Źródło:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2016, 23, 1; 95-115
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: O zrodzić (się) i czasownikach rodzenia w perspektywie historycznej
On zrodzić (się) and verbs of giving birth and being born from the historical perspective
Autorzy:: Piela, Agnieszka
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2156625.pdf
Data publikacji:: 2022-09
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: history of the Polish language
semantics
lexis
phraseology
dictionary
Opis:: The aim of this paper is to present the semantic history of the verb zrodzić (się) in the Polish language against other names describing the act of giving birth or being born, most of which have a common root, e.g. rodzić (się), porodzić (się), narodzić (się), urodzić (się). It turns out that despite the fact that nowadays the discussed word is not a synonymous equivalent of either rodzić (się) or urodzić (się), it can still be found in the living speech in this meaning (e.g. zradzać potomstwo (to give birth to off spring)). Lexicographic sources document the characterised verb in one content only, cf. zrodzić ‘to originate something; to cause, create, induce’, zrodzić się ‘to be originated, to result, to arise from something; to come into being’ (e.g. konflikt, pomysł zrodził się (a conflict, idea was born); idea, inicjatywa zrodziła się (an idea, initiative was born)). The archaic content of the title verb fossilised in texts of prayers and in phraseology.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2022, 796, 7; 79-89
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Диалектная лексика рассказов Василия Шукшина в переводах на польский язык
Dialect Lexis in the Short Stories of Vasily Shukshin and Their Translation into Polish
Autorzy:: Tołkaczewski, Filip
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/16538407.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:: dialect lexis
short stories
translation
translation equivalent
the Polish language
Opis:: The article characterises the artistic language of Vasily Shukshin, laying special emphasis on the role of dialectisms in his short stories, as well as in literature in general. However, the main focus of the article is to point out and analyse the types of equivalents that were used in the Polish renditions by the following translators: I. Bajkowska, Z. Gadzinianka, J. Landesberg, K. Latoniowa, T. G. Lipszyc, E. Niepokólczycka, J. Olszowska, I. Piotrowska, B. Reszko, D. Rymsza‑Zalewska, I. Szpak, A. Wolnicka. Translators utilise various translation equivalents but they do not fully recreate the qualities of the original units. Translators predominantly tend to convey the denotative meaning. As a result translations lose the local flavour of a Siberian village.
Źródło:: Slavia Orientalis; 2022, LXXI, 4; 869-886
0037-6744
Pojawia się w:: Slavia Orientalis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:: Interwar period records from the Archive of the Cracow Saltworks Museum in Wieliczka as a source for linguistic studies
Akta międzywojenne z Archiwum Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka jako źródło do badań językoznawczych
Autorzy:: Horyń, Ewa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/459427.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:: lexis from the field of salt mining
onyms
the interwar records from the Cracow Saltworks Museum in Wieliczka
leksyka z zakresu górnictwa solnego
onimy
Akta międzywojenne Muzeum
Żup Krakowskich Wieliczka
Opis:: Artykuł przedstawia nieopublikowane dotychczas dzieła rękopiśmienne zgromadzone w Archiwum Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka, powstałe w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Teksty te stanowią cenny i interesujący materiał dla analiz językoznawczych, poszerzają bowiem zasób naszej wiedzy o nowszą warstwę słownictwa zawodowego z zakresu górnictwa solnego w Polsce, której brak we wcześniejszych opracowaniach tekstowych. Na akta międzywojenne składają się m.in. księgi rachunków solnych, księgi sprzedaży soli, księgi magazynowania soli, zestawienia tygodniowe itp., a także plan ruchu żupy solnej w Wieliczce z 1939 r., publikacja z 1932 r., która zachowała się jedynie w postaci maszynopisu, autorstwa Antoniego Müllera – byłego dyrektora kopalni wielickiej.
Źródło:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2018, 13; 3-12
2083-1765
Pojawia się w:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:: Pole semantyczne CIAŁO CZŁOWIEKA w słowniku tykocińskim Zygmunta Glogera
The semantic field THE HUMAN BODY in Zygmunt Gloger’s Tykocin Dictionary
Autorzy:: Kuryłowicz, Beata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/20679058.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: gwara Polski północno-wschodniej
leksyka dotycząca ciała człowieka
leksykografia gwarowa
pole semantyczne
relacje semantyczne
the dialect of north-eastern Poland
lexis regarding the human body
dialect lexicography
semantic field
semantic relations
Opis:: Przedmiotem artykułu jest leksyka gwarowa tworząca pole semantyczne CIAŁO CZŁOWIEKA, wyekscerpowana z XIX-wiecznego słownika gwary ludowej Zygmunta Glogera (Słownik gwary ludowej w okr. tykocińskim). Autorka opisuje strukturę pola, pokazuje znaczenie leksemów tworzących to pole, ustala miejsce wyrazów w jego obrębie, prezentuje relacje semantyczne (synonimię, polisemię, hiponimię i meronimię) między wyrazami. Z przedstawionej analizy wynika, że Gloger zanotował 298 leksemów dotyczących ciała człowieka, najwięcej nazw grupują podpola 1. ciało, jego części, cechy fizyczne, wygląd (110) i 4. czynności i stany fizjologiczne, sprawność i wydolność organizmu, zmysły, choroby, leczenie (98), a najczęstszym typem relacji semantycznej jest synonimia.
The subject of the article is the dialect lexis forming the semantic field CIAŁO CZŁOWIEKA (The Human Body), extracted from the 19th-century dictionary of folk dialect by Zygmunt Gloger (Słownik gwary ludowej w okr. tykocińskim). The author describes the structure of the field, shows the meaning of the lexemes forming this field, determines the place of the words within it, presents the semantic relations (synonymy, polysemy, hyponymy and meronymy) between the words. The analysis shows that Gloger recorded 298 lexemes referring to the human body, with the largest number of names grouped in subfields 1. body, its parts, physical features, appearance (110) and 4. physiological activities and states, fitness and efficiency of the body, senses, diseases, and treatment (98), and the most frequent type of semantic relation is synonimy.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2022, 56; 351-365
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:: Język prawno-administracyjny okresu dwudziestolecia międzywojennego
The language of law and administration of the interwar period
Autorzy:: Malinowska, Ewa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1680135.pdf
Data publikacji:: 2020-06-30
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: Polish language of the interwar period
language of the law and administration
lexis
texts of the Constitution
Opis:: The object of this sketch is the legal and administrative Polish language of the interwar period, that is the time of the Second Polish Republic. Regaining the statehood after one and a half century of the Partitions marked signifi cant transformations in the history of the nation and the society, the return of the Polish language to offi ces, the gradual standardisation of the language of administration, unifi cation and codifi cation of law. The political system of the Second Polish Republic evolved. The system of parliamentary democracy, adopted in 1919 and established in the March Constitution, transformed gradually, in particular after the May Coup in 1926, into the authoritarian system. The principal value in the March Constitution is the nation, which was bestowed with power. In the April Constitution, the principal value is the state as the common good of all citizens. There were not enough Poles with a good background among administrative offi cers. A major role in preparing templates of documents was played by lawyers, who gave consideration also to language aspects.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2020, 775, 6; 34-48
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:: Ze studiów nad historią słownictwa ukraińskiego
From Studies of Ukrainian Vocabulary History
Autorzy:: Fałowski, Adam
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/973216.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: historia języka ukraińskiego
leksyka
semantyka
etymologia
the history of the Ukrainian language
lexis
semantics
etymology
Opis:: W 2007 roku ukazał się mój artykuł zatytułowany Wyrazy niejasne w „Матеріалах до словника писемної та книжної української мови XV–XVIII ст.” J. Tymczenki. Starałem się w nim przyjrzeć bliżej 204 wyrazom, które nie zostały zadowalająco zidentyfikowane i zinterpretowane pod względem znaczeniowym lub w ogóle nie podjęto próby takiej interpretacji, co zostało zasygnalizowane znakiem zapytania. W wyniku moich żmudnych poszukiwań liczbę wyrazów nierozpoznanych co do formy lub znaczenia udało się ograniczyć do 56 jednostek. Spośród tych wyrazów, o których w artykule z 2007 roku napisałem, że „nie poddają się jednoznacznej interpretacji formalnej lub semantycznej”, aż 36 udało się całkowicie lub częściowo rozpoznać i opisać w niniejszej pracy w oparciu o nowe źródła historyczne i etymologiczne języków wschodniosłowiańskich oraz języka polskiego. Należy mieć nadzieję, że z biegiem czasu uda się zidentyfikować także pozostałe 20 wyrazów, które wciąż jeszcze skutecznie strzegą tajemnicy swojej proweniencji.
My article entitled Wyrazy niejasne w „Матеріалах до словника писемної та книжної української мови XV–XVIII ст.” J. Tymczenki (“Unclear words in Матеріали до словника писемної та книжної української мови XV–XVIII ст. by J. Tymczenko”) was published in 2007. In that article, I took a closer look at 204 words, which hadn’t been identified and interpreted in terms of meaning or had not even been the subject of any attempt at interpretation which. I signaled this with a question mark. As a result of my extensive research, the number words unrecognised in form or meaning has been reduced to 56. Among those 56 words about which in the article of 2007 I wrote: “they do not submit to unambiguous formal or semantic interpretation” as many as 36 have now been completely or partially recognized and described in this paper, based on new historical and etymological sources of East Slavonic and Polish languages. I hope, the remaining 20 words which still successfully guard the secret of their provenance will also be identified at some time.
Źródło:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 111-123
0076-0390
Pojawia się w:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:: „Nieaktualna” leksyka ogólnopolska w dwudziestoleciu międzywojennym (na materiale gazety „Trybuna Radziecka” z lat 1927–1938 – litery a–b)
Autorzy:: Graczykowska, Tamara
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/676916.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: Polish in the Soviet Union
Polish press
interwar period outdated Polish lexis
Opis:: "The outdated" Polish lexis in the interwar period (based on Trybuna Radziecka 1927–1938, letters a–b)This paper discusses 27 lexemes extracted from Trybuna Radziecka, the Polish weekly published in Moscow in 1927–1938 and edited by Polish left-intelligentsia, living in the USSR as political émigrés in the interwar period. The lexical items are listed in the form of a dictionary with examples and comments.The largest group are lexemes whose frequency in Polish is decreasing (18 items); the next group are words becoming obsolete (8 items); 15 lexems still function in the postwar Northern Borderland Polish (e.g. aeroport, akuratnie, arenda, asfaltowany, automobil, automobilowy, awjacja, bezpodstawowy, biust, bizun); one item belongs to the older vocabulary of general Polish and one to already outdated lexis. Apart from these groups, twelve lexemes had been derived from Russian words (e.g. adres, aeroport, akuratnie, arenda, automobile). «Неупотрeбляемая» польская лексика в междувоенный период (на материале газеты «Trybuna Radziecka» за годы 1927–1938, буквы А–Б)В статье проводится анализ лексики, извлеченнoй из газеты «Trybuna Radziecka» (буквы А–Б), издаваемой в Москве польскими коммунистами в период между двумя мировыми войнами (годы 1927–1938). Рассматриваются лишь слова, принадлежащие к лексике, вышедшей из употребления в oбщепольском языке. Доминируют рецессивные слова (18 примеров) и выходящие из упторебления (8 примеров). Мы обнаружили также одно устаревшее слово и один архаизм. Стоит подчеркнуть, что значительная часть слов (12 единиц) нашла поддержку в русском языке, что способствовало их более длительному сохранению в языке поляков, проживающих в Советской России в междувоенный период. Подытоживая, следует сказать, что хотя неупотребляемая лексика занимала незначительную позицию среди всех слов (в пределах букв А–Б), почерпнутых из газеты «Trybuna Radziecka», её наличие в языке источника всё же отражало общие черты советского польского языка послереволюционного периода.
Źródło:: Acta Baltico-Slavica; 2013, 37
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:: Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:: Językowa kreacja rodziny żydowskiej w powieści "Meir Ezofowicz" Elizy Orzeszkowej
Linguistic creation of a Jewish family in "Meir Ezofowicz", a novel by Eliza Orzeszkowa
Autorzy:: Skorupska-Raczyńska, Elżbieta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1592169.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: linguistic creation of the world
lexis
stereotype
językowa kreacja świata
leksyka
stereotyp
Opis:: In her novel, Meir Ezofowicz, the author provides an insight into the social and culturalreality of a Jewish borderland town in the second half of the 19th century. The fourJewish families featured in the novel come from diverse cultural, socio-economic, andreligious backgrounds. The linguistic images created by Orzeszkowa reflect the stereotypicalperception of reality, and, at the same time, condemn all anti-social behaviour,including that observed within the Jewish diaspora community.
Źródło:: Studia Językoznawcze; 2015, 14; 311-331
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:: Studia Językoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:: Zapożyczenia leksykalne z języków romańskich w polskiej publicystyce ekonomicznej drugiej połowy XIX wieku
Lexical borrowings from Romance languages in Polish economic articles in the second half of the 19th century
Autorzy:: Szczepankowska, Irena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2109096.pdf
Data publikacji:: 2020-12-08
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: language of the Polish 19th century press
economic lexis
Romance borrowings
Opis:: Attention was focused on 19th century economic terms of Romance origin, used in the Polish press dedicated to economic matters. These are mainly names acquired from French (also via German), popularised in the 19th century, or words previously borrowed from Latin, but gaining new economic references under the influence of associated and similar Gallicisms. A less abundant, but noticeable layer of Romanisms in economic journalism, are loanwords from Italian, which are internationalisms, mainly preserved, also in the borrowing languages, in their original form. Polonised Italianisms were first assimilated in French (sometimes also in German). This article analyses assimilation methods of foreign common names, such as: phonetic, spelling and inflectional adaptation, replication of foreign morphological and phraseological structures using native formative elements, semantic specialisation of certain names of Latin origin under the influence of related French or Italian lexemes.
Źródło:: Białostockie Archiwum Językowe; 2020, 20; 317-331
1641-6961
Pojawia się w:: Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:: Słowa klucze w materiale historycznym – wyzwania i ograniczenia
Autorzy:: Magdalena, Majdak,
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/897278.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:: lexis
corpus of texts
Polish language of the 17th−18th centuries
Opis:: The article Keywords in Historical Material – Challenges and Constraints is an attempt to present the use of currently developed, multimillion lexical databases. The author reviews currently created corpora of Polish historical language and evaluates possibilities of extracting keywords in the old language material similar to undertakings relating to the contemporary language. Based on usage frequency, she selects 240 top ranking words in the material Electronic Corpus of the 17th and 18th Century Polish Texts (up to 1772) “Korba”. It is an introduction to further analyses and comparisons.
Źródło:: Przegląd Humanistyczny; 2016, 60(3 (454)); 45-55
0033-2194
Pojawia się w:: Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:: The Confessional Diversity of 16th-century Polish Religious Lexis: Recapitulation and Research Postulates
Autorzy:: Woźniak, Ewa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/35185671.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: history of the Polish language – 16th century
religious lexis
Reformation vs language
Opis:: The author summarises the research conducted so far on the confessional differentiation of Polish religious lexis in the 16th century, which was initiated in the 1960s by Konrad Górski, a literary historian. In his publication Zagadnienia słownictwa reformacji polskiej (The Issue of the Polish Reformation Vocabulary), the scholar argued that Protestants used different words than Catholics to designate important religious concepts, and that lexis was an important factor to identify the denomination. This thesis had a significant impact on the assumptions and research objectives formulated by subsequent scholars who addressed the relationship between denomination and vocabulary. In the section of the article containing research postulates, attention is drawn to thenecessity of verifying Górski’s position, which was already initiated to a limited extent, mainly in the works by Tomasz Lisowski, who pointed out other than confessional determinants of lexical choices in the 16th-century translations of the Bible. It is considerednecessary in the postulated research to broaden the resource base, to take into account the pragmatic diversity of the source texts (sender-receiver relations, intentions), to introduce numerical data objectifying the conclusions, as well as a comparative reference to the status in other languages.
Źródło:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2023, 30, 2; 193-205
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:: Leksyka tatarskich tekstów przekładowych
Lexis of Tatar translations
Autorzy:: Kulwicka-Kamińska, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2109369.pdf
Data publikacji:: 2020-12-08
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: Kitab Studies
Tatars of the Grand Duchy of Lithuania
tefsir
lexis
Polish language of the northern borderland
Opis:: This article presents various layers of vocabulary constituting lexis of the Tatar tefsir, i.e. the translation of the Quran to the Polish language of the northern borderland, performed in the 16th century by Tatars of the Grand Duchy of Lithuania. Most emphasis was put on the northern borderland, separated on the basis of criteria adopted in the literature of the subject. Selected vocabulary was arranged alphabetically. A context was given in which it occurs and a semantic characteristic was provided on the basis of lexicographic sources – Polish and the East Slavic Languages. It was found that Tatar tefsir contains words previously not described or present in other historic assets of north-eastern borderland. This is particularly true with respect to forms borrowed from the East Slavic Languages, including hybrid forms. What is more, it is characterised by the existence of Old Polish lexis, including names of people performing activities which were not recorded in dictionaries, and other, words used infrequently and in specific text types. Tatar tefsir is also a perfect source for historical studies of Slavic-Oriental relations.
Źródło:: Białostockie Archiwum Językowe; 2020, 20; 97-118
1641-6961
Pojawia się w:: Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "the lexis" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język