Temat: the history of Polish language - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Miejsce i znaczenie protestanckich przekładów Pisma Świętego w historii polszczyzny biblijnej (zarys opisu)
The place and significance of Protestant Bible translations in the history of biblical Polish language (an outline of the description)
Autorzy:: Koziara, Stanisław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1044605.pdf
Data publikacji:: 2019-04-08
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: protestant bible translations
biblical polish language
the history of the Polish language
Opis:: The paper is an attempt at the synthetic look into this part of Polish bible translation heritage, whose integral part are the translations of the Bible in Protestant circles. The fundamental thesis of the work is based on the statement that Protestant translations of the Bible into Polish contributed substantially to its quantitative and qualitative evolution, as well as constitute one of the main sources of the development of the biblical stylistic variant of Polish. The greatest attention has been paid to the role and significance of Polish Bible translations in this process, which were made in the times of Reformation and Counter-Reformation, as well as to the attempt at indicating some links that appeared between the most important Catholic and Protestant translations of this period. The paper provides numerous references to previous views on the investigated issues, and provides a range of new suggestions, e.g. a periodization of the history of biblical Polish language, as well as indicates the need for further work in this field.
Źródło:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2018, 25, 2; 149-172
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: SMUTEK w historii języka polskiego
Autorzy:: Krótki, Zuzanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1797991.pdf
Data publikacji:: 2020-05-29
Wydawca:: Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:: the history of Polish language
the changes of meanings
the semantics
the name of values
Opis:: The purpose of this article was the semantic analysis of the eight names of the sadness: smutek (smętek), ckliwość, tęskność, tęsknota, tęskliwość, żal, żałość, żal, żalość i żaloba. The composite written material gathered from all available leksicographical sources encompassed the texts starting from the XIV century. It seemed that the meanings and features of the investigated lexems diametrically differed from the contemporary state of things. Those written things featured and characterized themselves on the basis of the numerous sacral texts and it’s assured that the primal essence of those was enveloped with the category of peccata capitalia. We can notice the residua – in the context it’s the religious thinking corresponding with the old polish language – that were long. At the begining of the “young–polish” era it’s registered the “usebles” which indicated the sins tristita, acedia or ira. It’s being said that the language is a very conservative form and that’s why it stays behind in the relationship with the language–beyond world ingraining the history into the contemporariness.
Źródło:: Conversatoria Linguistica; 2014, 8; 37-49
1897-1415
Pojawia się w:: Conversatoria Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Postrzeganie gwary ludowej w XIX wieku
The perception of folk dialect in the 19th century
Autorzy:: Umińska-Tytoń, Elżbieta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/594003.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: dialektologia
wiek XIX
historia języka polskiego
dialectology
the 19th century
the history of Polish language
Opis:: Artykuł ukazuje postrzeganie gwary ludowej w XIX wieku w czterech perspektywach. Omawia rozwój badań naukowych nad gwarami, zapoczątkowanych przez etnografów i kontynuowanych przez dialektologów. Pokazuje sposoby wykorzystania gwar ludowych w literaturze, wyodrębnia funkcje, jakie pełni mowa ludowa w dziele literackim. Na podstawie najważniejszych słowników dziewiętnastowiecznych ustala relacje między leksyką gwarową a ogólną. Analizując zasób rejestrowanej leksyki nacechowanej terytorialnie i sposób jej kwalifikowania, zmierza do rekonstrukcji świadomości językowej dziewiętnastowiecznych słownikarzy. Na podstawie poradników językowych ustala stosunek ówczesnej normy poprawnościowej do form gwarowych.
The article presents the perception of folk dialect in the 19th century in four perspectives. Research into dialects initiated by ethnographers and, continued by dialectologists are discussed in the article. The article also shows how the dialects have been used in literature. It extracts the features of folk speech in literature. On the basis of the most important nineteenth-century dictionaries the author indicates the relationship between dialect and general lexis. Through the analysis of registered territorial lexes and how it is qualified, the article aims to reconstruct the linguistic consciousness of the 19th century dictionariy writers. On the basis of language guides the article shows the ratio of contemporary standards of correctness to folk dialect word forms.
Źródło:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 65; 195-207
0076-0390
Pojawia się w:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Biała magia w leksyce dawnej polszczyzny
The white magic in the lexicology of the old Polish
Autorzy:: Krótki, Zuzanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/475684.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: nominacja
semantyka
historia języka polskiego
leksyka
the nomination
semantics
the history of the Polish language
Opis:: W artykule analizie poddano jednostki wiązane z polem BIAŁA MAGIA. Mimo że we współczesnej polszczyźnie pojęcie to nie istnieje, do końca XIX wieku tworzyło rozległą kategorię, w skład której wchodziły elementy aktualnie kojarzone z medycyną lub religią. Analizie poddano zasygnalizowane zagadnienie, aby móc prześledzić, w jaki sposób doszło do jego zaniku. Okazało się, że mimo iż pierwsza wzmianka o białej magii odnotowana została dopiero w XVIII wieku, kategoria ta funkcjonowała począwszy od staropolszczyzny. Jej elementy charakteryzowały początkowo zabiegi o proweniencjach pogańskich, z czasem natomiast do tego pojęcia weszły również nazwy egzorcyzmów. Metodą dominującą w niniejszym szkicu jest analiza kontekstów, w których występowały wyrazy należące do pola semantycznego BIAŁA MAGIA w historii języka polskiego. Na podstawie poświadczeń użycia danego wyrazu w słownikach rejestrujących polszczyznę dawną wnioskowano o jego wartości znaczeniowej w danym okresie.
In this article were undertaken the units corresponding with the field of white magic in the form of analysis. Beside the fact that this word ‘white magic’ does not exist in the contemporary Polish — it has a meaning in the interpretation itself namely it was considered as a broad category (to the end of the 19th century) which included the elements associated with the medicine and the religion. The above mentioned topic (the white craft) was analysed as a matter of the investigation of how it was extinct this ‘white lore’. It was stated that the first indication of the white magic was recorded scarcely in the 18th century. The category of the topic was prevalent starting from the ancient Polish language. The onset of it's elements and features characterized the measures of the pagan provenances. By and by to this ‘white way of life’ were introduced the names of the exorcisms. The method dominating in this essay is the analysis of contexts. Considering as an evidence the use of that particular word in the dictionary recording the old Polish and deduce the meaning value of it in the particular time.
Źródło:: Socjolingwistyka; 2015, 29; 301-311
0208-6808
Pojawia się w:: Socjolingwistyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Analiza zmienności znaczeń wyrazu kwiat
Analysis of Semantic Changes on the Example of the Word kwiat [‘flower’]
Autorzy:: Matuszczyk, Barbara
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/468407.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:: semantyka
przeobrażenia semantyczne
słowniki historyczne
historia języka polskiego
semantics
semantics transformations
historical dictionaries
the history of Polish language
Opis:: The article is mainly concerned with issues related to semantic changes in the Polish language. The lexeme kwiat (eng. flower) have been described based on material from historical and modern Polish dictionaries. The word kwiat has been in the Polish language since the 15th century, initially meaning ‘colored stain’. The first definition transformed into a botanical meaning (kwiat as a plant or part of a plant). The pre-Slavic botanical meaning of the word *cvětъ gave rise to the next definitions, which have formed over the years. Kwiat means among others: ‘best thing’, ‘best part of something’, ‘youth’, ‘purity, innocence’, ‘menstruation’, ‘pustules’. However, not all of these meanings have endured to the present time. Nowadays, the potted plant is called kwiat.
Źródło:: Forum Lingwistyczne; 2017, 4; 95-103
2449-9587
2450-2758
Pojawia się w:: Forum Lingwistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Dwudziestolecie międzywojenne w periodyzacji historycznojęzykowej - wizje i rewizje
Interwar period of the Polish 20th century history in the periodization of the history of language - location and relocation
Autorzy:: Woźniak, Ewa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/683716.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: historia języka polskiego XX wieku
dwudziestolecie międzywojenne
periodyzacja dziejów języka polskiego
history of Polish language 20th century
interwar years
periodization of the history of Polish language
Opis:: The author tries to locate the interwar period in the context of language periodization. She presents two previous approaches: the one of Z. Klemensiewicz, S. Urbańczyk and S. Dubisz who included the years 1918–1939 into Modern Polish period and the other of A. Furdal, T. Smółkowa, and S. Borawski who considered the year 1918 as the beginning of the new epoch in the history of Polish language. The author’s proposition is to focus on the evaluation of Polish language in the years 1918–1939, instead of looking for a borderline between the Modern Polish period and contemporary one. The main reason for connecting the interwar period with the contemporary one and not with the Modern Polish period was the radical change in the use of language. The re-establishment of the Polish state triggered fast process of integration. It was the result of the state policy of language and development of mass communication.
-
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2017, 51, 2; 99-111
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Jak można chronologizować najnowsze dzieje polszczyzny
Possible ways to chronologise the latest history of the Polish language
Autorzy:: Dubisz, Stanisław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28765353.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: historia języka polskiego
periodyzacja
najnowsze dzieje polszczyzny
history of the Polish language
periodisation
latest history of the Polish language
Opis:: Termin najnowsze dzieje polszczyzny / najnowsze dzieje języka polskiego funkcjonuje od przełomu lat 70. / 80. XX w., a wraz z nim pojawiły się problemy dotyczące chronologizacji i wewnętrznej periodyzacji tego okresu w dziejach języka polskiego. W dyskursie na ten temat, trwającym od początku lat 90. XX w., wzięli udział tacy językoznawcy jak Antoni Furdal, Krystyna Kleszczowa, Stanisław Borawski, Stanisław Dubisz, Irena Bajerowa, Ewa Woźniak. Ich publikacje dokumentują jednoznacznie potrzebę wyodrębnienia w periodyzacji dziejów języka polskiego tego okresu, różniąc się w szczegółach co do jego granic czasowych, kryteriów wydzielania i wewnętrznej periodyzacji. Niniejsze opracowanie ma na celu zestawienie tych danych, ukazanie historii tego dyskursu oraz przedstawienie propozycji sumarycznej.
The term najnowsze dzieje polszczyzny / najnowsze dzieje języka polskiego (the latest history of the Polish language) has been in use since the late 1970s and the early 1980s. It has brought problems concerning the chronologisation and internal periodisation of that period in the history of the Polish language. The participants of the discourse, which has continued since the early 1990s, include linguists such as Antoni Furdal, Krystyna Kleszczowa, Stanisław Borawski, Stanisław Dubisz, Irena Bajerowa, Ewa Woźniak. Their publications clearly evidence the need for distinguishing the period in the periodisation of the Polish language, while differing as to its specific timeframe, distinction criteria, and internal periodisation. This study aims to compile the data, present the history of the discourse, and make a summary proposal.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2023, 808, 9; 31-53
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Dawne słowniczki gwarowe jako źródło do historii języka
Old Dialectal Dictionaries as a Source of the History of the Language
Autorzy:: Nowowiejski, Bogusław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1045234.pdf
Data publikacji:: 2015-01-01
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: history of the Polish language
folk dialects
dictionaries
Opis:: Monolingual dictionaries of Polish as well as the old translation dictionaries which until the 19th century also fulfilled the function (in compliance with the intention of their authors) of general Polish dictionaries are traditionally regarded as fundamental sources of the history of the Polish language, especially its development and lexical resources. The collections of folk vocabulary which—more or less professionally—were narrowly used in the papers concerning the past periods of the Polish language aroused poor interest on the part of the historians of language. The article contends that small dialectal dictionaries should be treated equally with other sources of the history of the Polish language, especially lexicographical ones, for they provide a very interesting material for analysis and interpretation, not only linguistic.
Źródło:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2015, 22, 1; 169-184
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Z historii leksemów: gzić się, grzać się, parzyć się, bzykać się
Autorzy:: Krótki, Zuzanna Maria
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/645216.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: semantics
history of the Polish language
taboo
vulgarism
Opis:: From the history of the lexemes gzić się, grzać się, parzyć się, bzykać sięThe present article undertakes a semasiological analysis of four Polish vulgarisms associated with sexual intercourse: gzić się, grzać się, parzyć się, bzykać się. Taking is the point of departure their etymology, it investigates the changes in the meanings of these units.It was discovered that initially the analysed lexemes communicated a very wide range of content, far from their contemporary semantic structure. Successively, some of their senses were rearranged, causing these units to become attributed to animal copulation and later to human sexual intercourse. However, it was until the mid-20th century that the analysed verbs have come to play the role of vulgarisms. Z historii leksemów: gzić się, grzać się, parzyć się, bzykać sięW artykule poddano analizie semazjologicznej cztery polskie wulgaryzmy wiązane ze stosunkiem seksualnym, tj.: gzić się, grzać się, parzyć się i bzykać się. Wychodząc od etymologii, badano zmiany w znaczeniach tych jednostek.Okazało się, że analizowane leksemy początkowo posiadały bardzo szerokie treści, dalekie ich współczesnej strukturze semantycznej. Sukcesywnie dochodziło jednak do przeszeregowania niektórych sensów, na skutek czego badane jednostki wpierw zaczęto odnosić do zwierzęcej kopulacji, natomiast nieco później do ludzkiego współżycia. Rolę wulgaryzmów analizowane czasowniki zaczęły odgrywać jednak dopiero w połowie XX wieku.
Źródło:: Adeptus; 2016, 8
2300-0783
Pojawia się w:: Adeptus
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Zapożyczenia niemieckie w XIX-wiecznym Dykcjonarzu Michała Amszejewicza (przyczynek do badań nad słownictwem obcego pochodzenia w polszczyźnie)
German loanwords in 19th century Dykcjonarz by Michał Amszejewicz (contribution to studies on vocabulary of foreign origin in the Polish Language)
Autorzy:: Skorupska-Raczyńska, Elżbieta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2109287.pdf
Data publikacji:: 2020-12-08
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: lexis
lexicography
loanwords
history of the Polish Language
Opis:: Michał Amszejewicz in Dykcjonarz, which was a record of vocabulary of foreign origin used in the Polish language in the middle of the 19th century, recorded more than eight hundred lexical units (838 in 633 entries, which comprise 511 monosemes and 122 polysemes with two or more meanings) present in the lexis as a result of interference between the Polish and the German languages. Their functional allocation is diversified, with specialist lexis being dominant. Analysed vocabulary in the middle of the 19th century was functionally allocated to various areas of activity, firstly to crafts – 155 lexical units (18.5%), next to military and its organisation – 93 lexical units (11.1%), merchant’s profession and its specifics, commercial and financial aspects – 72 lexical units (8.6%). The remaining 518 lexical units (61.8%) are scattered in the lexicon of another several dozens of specialties, such as rafting, mining, metallurgy, forestry, meteorology, gardening, fine arts and others. Until the beginning of the 21st century, out of 838 analysed lexical units a diversified life cycle was preserved by 321 (38.3%), and 517 (61.7%) were transferred to linguistic archives of the Polish Language. In analysed vocabulary of German origin, actively used in the most recent Polish Language, biased lexis is dominant – in terms of terminology and style; less frequently these are words with a neutral character, regarded as basic vocabulary. Analysed Germanisms have also undergone semantic changes, i.e. specialisation, generalisation, metaphorisation and partial transformations. Germanisms in the Polish Language of the 19th century are a cultural and linguistic fact, which is characterised by certain specific conditions, also in terms of the time of their use and functionality, which has been emphasised on numerous occasions by their researcher – Bogusław Nowowiejski.
Źródło:: Białostockie Archiwum Językowe; 2020, 20; 255-272
1641-6961
Pojawia się w:: Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "the history of Polish language" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język