- Tytuł:
-
Oprawa posagu królowych w szlacheckiej Rzeczypospolitej
Dowry Insurance of Queens in the Polish-Lithuanian Commonwealth - Autorzy:
- Szulc, Tadeusz
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/596431.pdf
- Data publikacji:
- 2015
- Wydawca:
- Łódzkie Towarzystwo Naukowe
- Tematy:
-
posag królowej
intercyza małżeńska
zabezpieczenie posagu królowej
uposażenie królowej
zabezpieczenia majątkowe posagu królowej
queen’s dowry
prenuptial agreement
marriage articles
dowry insurance
emoluments of the queen
financial securing of the queen’s dowry - Opis:
-
Kontrakt małżeński nakładał na króla obowiązek zabezpieczenia posagu królowej. W szlacheckiej
Rzeczypospolitej monarcha nie miał prywatnego majątku. Decyzje o zabezpieczeniu posagu
królowej podejmowała Rzeczpospolita czyli stany sejmujące. Po śmierci króla na utrzymanie
królowej wdowy uchwalano oprawę wdowią. Zabezpieczenie przyznane Annie Jagiellonce stanowiło
rekompensatę za zrzeczenie się przez nią prawa do spadku dynastycznego na rzecz Królestwa
Polskiego. Inicjatorem zabezpieczenia posagu w okresie bezkrólewia były zgromadzenia
szlacheckie, po elekcji – monarcha, wyjątkowo – sama królowa. Zainteresowani ustanowieniem
reformacji byli dyplomaci tego dworu, z którego wywodziła się małżonka króla, zaś w okresie
ostatniej elekcji (1764 r.) – dyplomaci rosyjscy. Odbywało się to często w trakcie ostrej walki politycznej
między opozycją a królem. Zgoda na uchwalenie oprawy stawała się jedną z form presji
wywieranej na władcę, mającą go skłonić do odstąpienia od pewnych zamiarów zagrażających
wolnościom szlachty. Okoliczności towarzyszące każdorazowo ustanowieniu zabezpieczenia
oprawy królowej były inne. Panujący musiał czasem ponawiać żądanie uchwalenia oprawy dla
królowej na następnym sejmie. Praktyka pokazała, że wniosek monarchy, mimo oporu opozycji,
rozstrzygany był zwykle po jego myśli.
Prenuptial contracts obliged the king to insure the queen’s dowry. Without fulfilling this condition, the queen’s dowry was not transferred to the king. In the Polish – Lithuanian Commonwealth the monarch did not own private assets. Decisions about insuring the queen’s dowry were taken by the Parliament of the Commonwealth (Sejm Rzeczypospolitej Szlacheckiej). After the king’s death, the maintenance of the queen widow was secured with the widow’s dowry insurance. The dowry insurance of Anna Jagiellonka constituted a compensation for her right to the family inheritance, which she renounced in favor of the Polish Kingdom. During the interregnum, the initiative to secure the queen’s dowry was taken by the Parliament after the election – by the monarch, in exceptional circumstances – the queen herself. Diplomats of the queen’s royal house insisted that the Parliament grants the dowry insurance, while during the last election (1764) this interest was represented by Russian diplomats. Securing the queen’s dowry often took place in a vehement political fight between the king and his opposition, which tried to force the king into making political concession. Circumstances in which the dowry insurance was granted were different each time. Sometimes the king had to repeat on the next parliamentary session his request to grant the insurance to the queen. The practice shows that the king’s request was usually granted, notwithstanding the resistance of the political opposition. - Źródło:
-
Studia Prawno-Ekonomiczne; 2015, XCIV (94); 123-148
0081-6841 - Pojawia się w:
- Studia Prawno-Ekonomiczne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł