Kontrakt małżeński nakładał na króla obowiązek zabezpieczenia posagu królowej. W szlacheckiej
Rzeczypospolitej monarcha nie miał prywatnego majątku. Decyzje o zabezpieczeniu posagu
królowej podejmowała Rzeczpospolita czyli stany sejmujące. Po śmierci króla na utrzymanie
królowej wdowy uchwalano oprawę wdowią. Zabezpieczenie przyznane Annie Jagiellonce stanowiło
rekompensatę za zrzeczenie się przez nią prawa do spadku dynastycznego na rzecz Królestwa
Polskiego. Inicjatorem zabezpieczenia posagu w okresie bezkrólewia były zgromadzenia
szlacheckie, po elekcji – monarcha, wyjątkowo – sama królowa. Zainteresowani ustanowieniem
reformacji byli dyplomaci tego dworu, z którego wywodziła się małżonka króla, zaś w okresie
ostatniej elekcji (1764 r.) – dyplomaci rosyjscy. Odbywało się to często w trakcie ostrej walki politycznej
między opozycją a królem. Zgoda na uchwalenie oprawy stawała się jedną z form presji
wywieranej na władcę, mającą go skłonić do odstąpienia od pewnych zamiarów zagrażających
wolnościom szlachty. Okoliczności towarzyszące każdorazowo ustanowieniu zabezpieczenia
oprawy królowej były inne. Panujący musiał czasem ponawiać żądanie uchwalenia oprawy dla
królowej na następnym sejmie. Praktyka pokazała, że wniosek monarchy, mimo oporu opozycji,
rozstrzygany był zwykle po jego myśli.
Prenuptial contracts obliged the king to insure the queen’s dowry. Without fulfilling this condition,
the queen’s dowry was not transferred to the king. In the Polish – Lithuanian Commonwealth
the monarch did not own private assets. Decisions about insuring the queen’s dowry were taken
by the Parliament of the Commonwealth (Sejm Rzeczypospolitej Szlacheckiej). After the king’s
death, the maintenance of the queen widow was secured with the widow’s dowry insurance. The
dowry insurance of Anna Jagiellonka constituted a compensation for her right to the family inheritance,
which she renounced in favor of the Polish Kingdom. During the interregnum, the
initiative to secure the queen’s dowry was taken by the Parliament after the election – by the
monarch, in exceptional circumstances – the queen herself. Diplomats of the queen’s royal house
insisted that the Parliament grants the dowry insurance, while during the last election (1764) this
interest was represented by Russian diplomats. Securing the queen’s dowry often took place in
a vehement political fight between the king and his opposition, which tried to force the king into
making political concession. Circumstances in which the dowry insurance was granted were different
each time. Sometimes the king had to repeat on the next parliamentary session his request to grant the insurance to the queen. The practice shows that the king’s request was usually granted,
notwithstanding the resistance of the political opposition.
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies
Informacja
SZANOWNI CZYTELNICY!
UPRZEJMIE INFORMUJEMY, ŻE BIBLIOTEKA FUNKCJONUJE W NASTĘPUJĄCYCH GODZINACH:
Wypożyczalnia i Czytelnia Główna: poniedziałek – piątek od 9.00 do 19.00