Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "the Old Polish" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 80
Tytuł:
„IV Księga Ezdrasza” w polskiej literaturze XIX wieku (E. Orzeszkowa oraz M. Konopnicka i S. Witwicki)
“IV Ezra” in Polish Literature of the Nineteenth Century (E. Orzeszkowa, M. Konopnicka, S. Witwicki)
Autorzy:
Obsulewicz, Beata K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807375.pdf
Data publikacji:
2020-01-02
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
wiek XIX
historia literatury polskiej
problematyka biblijna w literaturze
IV Księga Ezdrasza
apokryfy Starego Testamentu
Mirtala
Eliza Orzeszkowa
powieść historyczna
tematyka żydowska
Maria Konopnicka
Stefan Witwicki
the nineteenth century
history of Polish literature
topics of biblical literature
IV Ezra
apocrypha of the Old Testament
historical novel
Jewish themes
Opis:
The article concerns the traces of the Old Testament apocrypha IV Ezra in the Polish literature of the nineteenth century. It shows how the prose (novel Mirtala of Eliza Orzeszkowa) and Polish poetry (Ezra’s prayer of Maria Konopnicka and Ezra and Uriel of Stefan Witwicki) exploit issues evoked by the Biblical apocrypha and portray the figure of its author. The analyzed texts demonstrate that the Polish writers knew the Old Testament apocrypha and therefore it explains its presence in the Polish literary culture of the nineteenth century. An interesting issue is the question of how Polish culture absorbed the apocryphal book. Numerous textual and archival traces lead to French and German works, but an indication of specific sources is still a research task for biblical scholars and historians of literature.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2013, 4, 3; 31-49
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
[Rev.:] Mowy kościelne Fabiana Birkowskiego o świętym Jacku / Orationes Ecclesiasticae Fabiani Bircovii Hyacinthinae, przełożyła Beata Gaj, opracowała Maria Rowińska-Szczepaniak, Uniwersytet Opolski, Instytut Filologii Polskiej, Opole 2007, 52 [2] s., il.
The Ecclesiastical Speech of Fabian Birkowski about Saint Hyacinth / Orationes Ecclesiasticae Fabiani Bircovii Hyacinthinae
Autorzy:
Tytko, Marek Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/441068.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
Fabian Birkowski OP (1566-1635)
St. Hyacinth Odrowaz (1183-1257)
The Roman Catholic Church
sermon
old Polish literature
homiletics
theology
hagiography
history of Roman Catholic Church
Dominicans
św. Jacek Odrowąż (1183-1257)
Kościół Rzymsko-Katolicki
Polska
kazanie
literatura staropolska
homiletyka
teologia
hagiografia
historia Kościoła Rzymskokatolickiego
Dominikanie
Opis:
Książka Mowy kościelne Fabiana Birkowskiego o świętym Jacku (Orationes Ecclesiasticae Fabiani Bircovii Hyacinthiae) w przekładzie z łaciny na język polski dokonanym przez Beatę Gaj oraz w opracowaniu Marii Rowińskiej-Szczepaniak – wprowadza na nowo do kultury polskiej łacińskojęzyczne dzieło kaznodziei królewskiego sprzed czterystu lat. Dominikanin Fabian Birkowski (1566-1636), bakałarz i magister Akademii Krakowskiej, wykładowca literatury greckiej i rzymskiej w tejże Akademii, znany był z mów pogrzebowych z okazji zgonu sławnych osób (np. Jana Zamoyskiego, ks. Piotra Skargi, Jana Karola Chodkiewicza, Bartłomieja Nowodworskiego, króla Zygmunta III Wazy) oraz tzw. ‘mów obozowych’, kierowanych m.in. do rycerstwa w związku z jakąś ważną dla Rzeczypospolitej bitwą. F.Birkowski uczestniczył w wyprawie królewicza Władysława IV pod Chocim ‘na Turka’ oraz wcześniej w jego wyprawie ‘na Moskala’. Żył więc w czasach zajęcia Moskwy przez Polaków na pocz. XVII w., czyli wydarzenia historycznego dotąd bez precedensu. Trzeba przypomnieć, że tylko Polakom w latach 1610-1612 i Napoleonowi Bonapartemu w 1812 r. udało się zająć Moskwę. Fabian Birkowski zwycięstwo chocimskie uczcił kazaniem pt. Panu Bogu podziękowanie za uspokojenie Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego (1621), był autorem Kazania obozowego o Bogarodzicy (1623). Kazania na niedziele i święta (1628) i Orationes Ecclesiasticae (1622) stanowią zbiory jego mów kościelnych. Dzięki tłumaczeniu Beaty Gaj na jezyk polski czytelnik może się po prawie czterystu latach od powstania dzieła – zapoznać się z treścią wyboru Mów kościelnych w polskim języku literackim. W istocie jest to ważne wydarzenie kulturalne i edytorskie. Książka pt. Mowy kościelne Fabiana Birkowskiego o świętym Jacku (2007) składa się z czterech części. W części pierwszej Maria Rowińska-Szczepaniak w studium pt. Święty Jacek – Patron Królestwa Polskiego (s.VII-XXX) analizuje osobę i dzieło tego polskiego świętego także kontekście trzech mów Fabiana Birkowskiego. Studium zawiera skróconą bibliografię przedmiotu. W części drugiej zaprezentowano faksymile (fotoreprodukcje) tekstu łacińskiego z oryginalnego wydania pt. Fabiani Bircovii, Orationes ecclesiasticae z 1622 r. Są to trzy mowy Birkowskiego po łacinie: 1) Hyacinthina prima, sive de votis religiosis S. Hyacinthi (s. [196-211]), 2) Hyacinthina secunda, sive de itineribus aeternitatis (s. [211-225]), 3) Hyacinthina tertia, sive de ornamentis religiosorum (s. [225-234]). W części trzeciej pt. Fabiana Birkowskiego, Mowy kościelne zawarte też same trzy mowy w tłumaczeniu na język polski: 1) Pierwsza mowa ku czci św. Jacka, czyli o zakonnych ślubach św. Jacka (s. 4-19), 2) Druga mowa ku czci św. Jacka, czyli o drogach do wieczności (s. 19-33), 3) Trzecia mowa ku czci św. Jacka, czyli o zbroi zakonnej (s. 33-42). W części czwartej autorstwa Beaty Gaj pt. „Łaciński” święty Jacek Fabiana Birkowskiego, czyli kilka słów od tłumaczki (s. 43-52) zawarto pogłębioną analizę tłumaczonego dzieła łacińskiego, m.in. kontekstu kulturowego i chwytów retorycznych. Artykuł Beaty Gaj z odniesieniami do kultury antycznej i staropolskiej ukazuje we właściwym świetle historycznym pięknie przyswojone polszczyźnie dzieło F.Birkowskiego. Przekład jest zrozumiały, zadbano o uwspółcześnienie językowe tłumaczonego tekstu, co także jest zasługą Beaty Gaj.
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 3(3); 151-152
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aktualna sytuacja prawna staroobrzędowców w Polsce
The Current Legal Status of the Communities of Old Believers in Poland
Autorzy:
Hau, Maksymilian
Rybczyńska, Oliwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2189154.pdf
Data publikacji:
2023-02-28
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Second Polish Republic
freedom of religion or belief
Old Believers
Eastern Old Believers Church
Old Orthodox Church of Old Believers
Presidential Decree regulating the Eastern Old Believers Church of 1928
Religious denominations
Law on religious denominations
II Rzeczpospolita
wolność sumienia i wyznania
Staroobrzędowcy
Wschodni Kościół Staroobrzędowy
Staroprawosławna Cerkiew Staroobrzędowa
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 1928 r. o stosunku Państwa do Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego nie posiadającego hierarchji duchownej
Związki wyznaniowe
Prawo wyznaniowe
Opis:
The paper discusses the legal status of two communities of ‘old believers’ currently existing in Poland – Eastern Old Believers Church and Old Orthodox Church of Old Believers. The first part of the paper focuses on the controversy surrounding the Presidential Decree regulating the Eastern Old Believers Church of 1928. The widespread opinion concerning the expiry of the norms of the said decree is being challenged in this part. The second part focuses on the characteristics of the Old Orthodox Church of Old Believers, including a discussion of the case underlying the separation of the Old Orthodox Church of Old Believers from the structures of the Eastern Old Believers Church. In the last part, the position taken by the state regarding the dispute between the two mentioned religious denominations will be assessed in the perspective of the case law of the European Court of Human Rights.
Tematem artykułu jest analiza sytuacji prawnej dwóch istniejących współcześnie w Polsce wspólnot staroobrzędowców – Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego oraz Staroprawosławnej Cerkwi Staroobrzędowców. Pierwsza część artykułu skupia się na kontrowersjach związanych z Rozporządzeniem Prezydenta RP z 1928 r., regulującym funkcjonowanie Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego. Podjęta zostanie krótka polemika z pojawiającymi się w doktrynie argumentami dotyczącymi wygaśnięcia norm wspomnianego rozporządzenia. W drugiej części zostanie przedstawiona charakterystyka Staroprawosławnej Cerkwi Staroobrzędowców, w tym omówiona sprawa, w wyniku której Staroprawosławna Cerkiew Staroobrzędowców wyodrębniła się ze struktur Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego. W ostatniej części pozycja państwa zajęta względem sporu pomiędzy dwoma wymienionymi związkami wyznaniowymi zostanie oceniona w perspektywie orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2023, 1(71); 39-50
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Altes und Neues im Wortschatz. Einige Bemerkungen zu den deutschen Entlehnungen im Polnischen
Old and new in the vocabulary. Some words about the borrowed German words in Polish language
Autorzy:
Sikorska-Bujnowicz, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/967373.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
old and new in the vocabulary
borrowed German lexical elements in Polish language
the change in meaning of the borrowed German vocabulary in Polish
the extralingual mechanism of the change in meaning of the borrowed vocabulary
Opis:
The matter under consideration in this article is the problem of borrowed German lexical elements and their existence in Polish language. The starting point is a short overview of the extralingual mechanism of the change in meaning of this borrowed vocabulary in Polish.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica; 2013, 09; 39-51
2449-6820
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Anons kolejnego numeru „Tematów i Kontekstów” – Staropolskie i oświeceniowe piśmiennictwo religijne. Swojskość i uniwersalizm
The Invitation to Publish in Sixth Issues of „Tematy i Konteksty” entitled Old-Polish and 18th Century Religious Literature. Homeliness and Universalism
Autorzy:
Trościński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/451057.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
former religious literature
Old-Polish literature the Age of Enlightenment
religious literature
„Themes and Contexts”
dawne piśmiennictwo religijne literatura staropolska
oświecenie
literatura religijna
„Tematy i Konteksty”
Opis:
In 2014 was published a volume of „Themes and Contexts” dedicated Old-Polish and 18th Century Religious Literature. In the sixth issue of our journal we would like to continue that topic. We are interested in exploring, analyzing and describing the phenomena of homeliness and universality in a former religious literature.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2015, 10, 5; 442-443
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania wykopaliskowe Stefana Krukowskiego w Dolinie Sąspowskiej
Stefan Krukowski’s Excavations in the Sąspowska Valley
Autorzy:
Kot, Małgorzata
Wojenka, Michał
Szeliga, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/550982.pdf
Data publikacji:
2020-01-28
Wydawca:
Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:
Jura Ojcowska
Dolina Sąspowska
stanowiska jaskiniowe
kolekcje archiwalne
jaskinia Koziarnia
Jaskinia Łokietka
Jaskinia Złodziejska
jaskinia Tunel Stromy
Polish Jura
Sąspów Valley
cave sites
old collections
the Koziarnia Cave
the Łokietka Cave
the Złodziejska Cave
the Tunel Stromy Cave
Opis:
The paper presents results of unknown and yet unpublished excavation by Stefan Krukowski, in 1919–1923 conducted at four cave sites located in the Sąspowska Valley (the area of Ojców, Cracow County, S Poland). The text contains critical review of the preserved sources of information on S. Krukowski’s research in this valley and the results of analysis of artefacts found during the excavation. All the data have been compared so as to allow for as complete as possible a reconstruction of the location of Krukowski’s trenches and their stratigraphy, and – as a result – enabling the establishment of the find context of particular artefacts. The results of Krukowski’s research show the stratigraphy of two unknown sites in the Sąspowska Valley, i.e. the Tunel Stromy Cave (Sadlana) and the Złodziejska Cave. They also broaden our knowledge about two well-known sites – the Łokietka and the Koziarnia Caves.
Źródło:
Wiadomości Archeologiczne; 2020, LXX, 70; 65-92
0043-5082
Pojawia się w:
Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Batalia „szklanej rury”. Współzawodnictwo „starego” i „nowego” w debacie wokół doświadczeń z próżnią z 1647 roku
Battle of the „glass pipe”. Struggle between the „old” and „new” in the debate around experiments with vacuum dating to 1647
Autorzy:
Kołos, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041658.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
the history of science
Old-Polish literature
vacuum
physics
the philosophy of nature
the 17th century
Aristotle
Valeriano Magni
Opis:
The article addresses the issue of one of the more intense and captivating European scientific disputes, likewise common to Poland, in the era of the seventeenth-century transformation of knowledge formation, which centered around the possibility of the existence of vacuum, and which culminated in 1647. The fundamental aim of the article comes down to an attempt to determine a position in the scientific-cognitive debate, from which the pro and anti-Polish and European representatives of The Republic of Letters (Respublica literaria)  could voice their opinions. In the course of the analysis of the mid-seventeenth century scientific discourse, the reflections of Valeriano Magni, Torricelli, Jan Brożek, Wojciech Wijuk Kojałowicz, Blaise Pascal, Giovanni Elefantuzzi, Jacob Pierius, and Pierre Guiffart are subjected to close scrutiny. From the perspective of contextualism in the history of science, experiments demonstrating the existence of vacuum are perceived as anomalies that fall into the crisis of normal science, largely based on Aristotle’s physics. The conflict between the old and the new is not, however, presented as a battle of progression with epigonism, but merely as a contest between opposing individual views and the concept of science, which before the formation of the new paradigm was accompanied by ambiguous verification criteria.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2017, 31; 167-190
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biblie w języku polskim wydane w latach 1801-1945
Autorzy:
Zakonnik, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2088455.pdf
Data publikacji:
2021-12-06
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Biblia
Stary Testament
Nowy Testament
spis wydań Biblii
polskie wydania Biblii
Bible
Old Testament
New Testament
list of Bible editions
Polish editions of the Bible
Opis:
W prezentowanym artykule przedstawiono spis drukowanych wydań Biblii w języku polskim, które ukazały się w latach 1801-1945. W celu identyfikacji konkretnych edycji dokonano przeglądu literatury (a także dostępnych baz danych) dotyczącej tematu. Prześledzono również katalogi głównych polskich antykwariatów, jak i portali aukcyjnych oraz ogłoszeniowych. W efekcie poczynionych prac zgromadzono dane o łącznie 242 wydaniach Biblii (Starego Testamentu i Nowego Testamentu) w analizowanym okresie. Z 242 edycji za unikalne albo wzorcowe uznano 71.
The presented article provides a list of the printed editions of the Bible in Polish which came out over the years 1801-1945. In order to identify specific editions, the literature (as well as available databases) on the topic in question was reviewed. The catalogues of the main Polish antique shops, as well as auction and advertising portals were also examined. As a result of these efforts, data was collected on a total of 242 editions of the Bible (Old Testament and New Testament) during the analysed period. 71 out of 242 editions were considered unique or exemplary.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2021, 116; 483-532
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chrzty szlacheckie w parafii Luzino w drugiej połowie XVIII wieku
Baptisms of nobles in the parish church of Luzino in the second half of the 18th century
Autorzy:
Stachowska-Krzyżankowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1193694.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
the Old Polish demography
the family of minor noblemen
the Early Modern age
Kashubia
genealogy
minor noblemen
metrical registration
Old Polish baptismal certificates
Opis:
This article is the fruit of research on the Kashubian genealogy and demography of a family of minor noblemen in the Early Modern period. Birth and baptismal certificates constitute a rich source of research material, whose thorough analysis enables us to observe the demographic changes taking place in a given community. Despite the fact that the obligation of regular birth and baptismal registration was introduced in the mid-16th century by the Council of Trent, in Poland birth and baptismal books did not become common until the first half of the 18th century. The source basis of the article is the book of baptisms in the parish church of Luzino from the years 1758–1797. Most villages belonging to the parish constituted the property of minor Kashubian noblemen. Out of 3075 baptisms recorded in the book, over 15% concerned the offspring of noble people. The aim of the article is to discuss those demographic elements, which could be captured in the process of the thorough analysis of birth and baptismal records. The research allowed us to define the average annual number of baptisms for subsequent five-year-long periods, to discover seasonality in conceptions and births, and to learn about the time and place of baptisms. The article also touches upon the issue of non-marital births in individual families and attempts to look at the onomastic trends among the 18th century Kashubian noblemen and to reveal the rules they followed while chosing names and godparents for their children.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2015, 80, 3; 121-150
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cmentarze w Dawidowie koło Lwowa. Polskie dziedzictwo narodowe
Autorzy:
Tomczyk, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1900731.pdf
Data publikacji:
2021-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
cemeteries
history of Poles in the Eastern Borderlands of the old Polish Republic
Dawidów near Lvov
Polish national heritage
Opis:
Cemeteries are important sources of knowledge of the local and regional social history. Historical objects of sepulchral art (graves, tombs) located in cemeteries, with preserved inscriptions and epitaphs, represent also important source material for genealogical research. The article is an attempt at presenting past events and names of Poles who lived in Dawidów near Lvov, based on old and new gravestones and other source materials (lately recreated by the settlers’ descendants).
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2021, 2 (29); 171-199
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Curienses w służbie wojskowej na Rusi za panowania króla Jana Olbrachta – zarys problematyki źródłowej
Curienses on the army’s service in Ruthenia during the reign of John I Albert (Jan I Olbracht) – an outline of source issues
Autorzy:
Nalewajek, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2037064.pdf
Data publikacji:
2022-03-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Jagiellonowie
król Jan Olbracht
dwór królewski
wojskowość staropolska
Ruś
The Jagiellonian dynasty
king John I Albert
royal court
old-Polish military
Ruthenia
Opis:
This article includes an analysis of the accounting records preserved in the Central Archives of Historical Records in Warsaw which refer to the years of the reign of King John I Albert (1492–1501), in terms of the issues connected with the military service performed by horse courtiers (curienses) in the defence of Ruthenia.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2022, 1 (32); 119-136
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czcij (…), abyś długo żył na ziemi. O czwartym przykazaniu z myślą o podręcznikach i lekcjach języka polskiego
Honour . . . that you may live long on earth. On the Fourth Commandment for Textbooks and Polish Language Lessons
Autorzy:
Bakuła, Kordian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050822.pdf
Data publikacji:
2021-12-11
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
teaching Polish language
teaching Polish literature
teaching Polish culture
Old Testament
the fourth commandment
obedience to one’s parents
punishing children
outdated tradition
kształcenie literackie
kształcenie językowe
kształcenie kulturalne
Stary Testament
czwarte przykazanie
posłuszeństwo
karanie dzieci
przebrzmiała tradycja
Opis:
Artykuł ma na celu pokazanie napięcia między starotestamentowym nakazem motywowanym religijnie czcij ojca swego i matkę swoją…, a współczesnym nam, ziemskim, ludzkim szanuj ojca i matkę, szanuj rodziców. Sposobem na osiągnięcie tego celu będą czynności dydaktyczne poszerzające pole wiedzy: przeczytanie pełnych wersji przykazania czwartego; poznanie strasznych kar grożących za uchybianie czci rodzicom; przywołanie scen składania ofiar z dzieci; czytanie polskich interpretacji czwartego przykazania przez M. Reja i E. Glicznera. Wniosek: dla nas na nasze czasy najbardziej odpowiednim jest wymaganie naturalnego szacunku dzieci dla rodziców – bez pośrednictwa dawnych religijnych mniemań.
The article aims to show the tension between the Old Testament, which is religiously motivated honour thy father and thy mother, and the modern version, which isearthly, human, respect the father and mother, respect the parents. The way to achieve this will be through didactic activities that expand the field of knowledge: reading thefull versions of the fourth commandment; to know the terrible penalties that threaten to be imposed for the misconduct of honor of parents; recalling scenes of child sacrifice;reading Polish interpretations of the Fourth Commandment by M. Rej and E. Gliczner. Conclusion: for us in our time, it is most appropriate to require the natural respect of children for parents – without any mediation of old religious beliefs.
Źródło:
Polonistyka. Innowacje; 2021, 14; 51-64
2450-6435
Pojawia się w:
Polonistyka. Innowacje
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dawne epidemie w świetle nazw mór, morowe powietrze i pochodnych – doba staro- i średniopolska
Autorzy:
Raszewska-Żurek, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34670863.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
history of the Polish language
Old Polish
Middle Polish
lexis
historical semantics
axiolinguistics
mór
morowe powietrze
epidemic
historia języka polskiego
staropolszczyzna
średniopolszczyzna
leksyka
semantyka historyczna
aksjolingwistyka
leksem mór
epidemia
Opis:
Artykuł poświęcony jest przedstawianiu i pojmowaniu epidemii w dobie staro- i średniopolskiej w świetle jej nazw: mór, morowe powietrze. Podzielony został na trzy części: nazywanie, pojmowanie, wartościowanie. W pierwszej części analizie poddano występowanie leksemów mór, morowy i pochodnych w tekstach staro- i średniopolskich, ze szczególnym uwzględnieniem ich łączliwości. Druga część jest próbą rekonstrukcji pojmowania epidemii przez użytkowników ówczesnego języka. Analiza pokazała, że epidemia nazywana leksemami mór, morowe powietrze i podobnymi jest ujmowana przede wszystkim w dwóch kategoriach: kategorii kary Bożej za grzechy i kategorii katastrofy, zwłaszcza katastrofy naturalnej. Jej postrzeganie jest silnie zależne od chrześcijańskiego światopoglądu i umocowane w tradycji biblijnej. W trzeciej części, poświęconej wartościowaniu epidemii, wskazano środki językowe, jakimi wyrażano negatywną ocenę epidemii w tekstach, w tym wykorzystywanie jej w porównaniach i metaforach nacechowanych aksjologicznie.
The article is devoted to the understanding of epidemics in the Old Polish and Middle Polish periods in the light of the terms mór and morowe powietrze ‘plague’. It is divided into three parts: naming, understanding, and evaluation. The first part analyzes the occurrence of the lexemes mór and morowy, as well as their derivatives in Old Polish and Middle Polish texts, with particular emphasis on their connectivity. The second part attempts to reconstruct the understanding of epidemics by the speakers of the language at the time. The analysis has shown that an epidemic called with the lexemes mór, morowe powietrze is primarily seen in two ways: as God’s punishment for sins and as a catastrophe, especially a natural disaster. Its perception is strongly influenced by the Christian worldview and anchored in the biblical tradition. The third part, devoted to the evaluation of epidemics, indicates the linguistic means by which negative evaluation was expressed in texts, including its use in comparisons and metaphors characterized axiologically.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2022, 34; 243-264
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dawne i zapomniane słowa w XIX-wiecznym "Hymnie do Boga" Jana Pawła Woronicza
Archaic and obsolete vocabulary in Jan Paweł Woronicz’s 19lh-Century "Hymn do Boga"
Autorzy:
Sędziak, Henryka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/626598.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
Tematy:
archaic and obsolete vocabulary
"Hymn do Boga" Jana Pawła Woronicza
the analysis
two groups
the dictionaries
Old Polish
relevant qualifiers
expressive qualifier literary
neologisms
contemporary Polish
dawne i zapomniane słowa
analiza
dwie grupy
słowniki
język staropolski
kwalifikatory chronologiczne
kwalifikatory ekspresywne
neologizmy
współczesny język polski
Opis:
The subject of the article is the analysis of the archaic and obsolete vocabulary in Jan Pawel Woronicz’s 19th-Century Hymn do Boga. The vocabulary of the poem can be divided into two groups: 1)Vocabulary cited by Doroszewski’s Dictionary of the Polish Language (SJPD) - 77.4%; 2)Vocabulary not cited in SJPD - 22.6%. The majority (69.3%) of vocabulary cited by SJPD are obsolete, archaic and historic words with relevant qualifiers in the Dictionary. Only a handful (8.1%) of words have the expressive qualifier literary. The vocabulary not cited by SJPD constitute a separate group. Only a few of them can be found in Linde’s Dictionary. Those words were created by Woronicz himself, whose poetry, in Klemensiewicz’s words, „is abundant with neologisms”. In Hymn do Boga the poet used a number of neologisms, not cited by the dictionaries of general Old Polish and contemporary Polish. Klemensiewicz mentions them in vol. 2 of his Historia języka polskiego.
Źródło:
Język - Szkoła - Religia; 2013, 8, 1; 61-69
2080-3400
Pojawia się w:
Język - Szkoła - Religia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Description of the Journey to Vilnius of Sister Mary Magdalene of the Saviour, Anna Żaboklicka, a Discalced Carmelite Nun from Lublin. The First Polish Woman’s Travel Journal from 1638
Opis drogi do Wilna Marii Magdaleny od Zbawiciela, Anny Żaboklickiej, lubelskiej karmelitanki bosej. Pierwszy polski kobiecy diariusz podróżny z 1638 roku
Autorzy:
Nowicka-Struska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1366586.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Sister Mary Magdalene of the Saviour
Old Polish literature
journal writing
Discalced Carmelite nuns
convent
woman
Lublin
Lithuania
applied literature
cuisine
travel
historiography
Maria Magdalena od Zbawiciela
literatura staropolska
diarystyka
karmelitanki bose
zakon
kobieta
Litwa
pisarstwo użytkowe
kulinaria
podróż
historiografia
Opis:
The aim of the article is to present the first Polish travel journal written by a woman, a Discalced Carmelite nun based in Lublin, Sister Mary Magdalene of the Saviour [Maria Magdalena od Zbawiciela] (Anna Żaboklicka), who in 1638, set out from Lublin to Lithuania in order to establish a new convent of Discalced Carmelite nuns. It is a unique text in the history of female memoirs and literary output, as it represents a genre of applied literature. Its recognition in the context of diaristic writings fills a lacuna in the research of Old Polish literature. The manuscript is a record of the trip to Vilnius. It combines elements of female private experience with a description of the world steeped in the conviction as to the importance of the mission of expanding the Carmelite Order and bolstering its status through historiographic writing. The Carmelite’s journal served as the origin for the chronicle of the Vilnius convent. The manuscript has been presented in the context of Old Polish memoirist literature with a particular emphasis on the features of travel journals. The text was addressed to the monastic community. It was analysed in terms of its structure, the elements of the setting, and cultural references interesting to the author (especially the cuisine of Lithuania and Podlachia).
Przedmiotem artykułu jest przedstawienie pierwszego polskiego diariusza podróżnego kobiety, lubelskiej karmelitanki bosej – Marii Magdaleny od Zbawiciela (Anny Żaboklickiej), która wyruszyła z Lublina w podróż na Litwę w 1638 w celu założenia nowego klasztoru karmelitanek bosych. Jest to wyjątkowy w historii memuarystyki i piśmiennictwa kobiecego tekst, należący do pisarstwa użytkowego. Jego przedstawienie w kontekście diarstyki uzupełnia lukę w badaniach nad literaturą staropolską. Rękopis zawiera zapis podróży do Wilna. Manuskrypt łączy elementy kobiecego, prywatnego doznawania i opisu świata z głębokim przeświadczeniem o istotności misji rozszerzania zakonu karmelitańskiego i budowania jego statusu przez piśmiennictwo historiograficzne. Dziennik karmelitanki stał się początkiem kroniki klasztoru wileńskiego. Manuskrypt ukazany został w kontekście pamiętnikarstwa staropolskiego ze szczególnym wskazaniem cech diariuszy podróżnych. Tekst adresowany był do zbiorowości zakonnej. Materiał przeanalizowano pod kątem struktury, elementów świata przedstawionego, informacji kulturowych interesujących dla autorki (zwłaszcza kulinariów litewskich i podlaskich). 
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2020, 38, 2; 27-31
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 80

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies