Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "stanowisko archeologiczne" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-14 z 14
    Tytuł:
    Bezpieczeństwo i higiena prac archeologicznych - na przykładzie praktyk studenckich
    Occupational safety and health in archeology - by example of student practices
    Autorzy:
    Hejmdalski, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/181053.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    archeologia
    stanowisko archeologiczne
    stanowisko pracy
    bezpieczeństwo pracy
    archeology
    work safety
    Opis:
    Liczba studentów archeologii odbywających obowiązkowe praktyki rośnie z roku na rok. To zjawisko stworzyło potrzebę zajęcia się problematyką oceny warunków bezpieczeństwa ich pracy. Artykuł przedstawia główne zagrożenia na stanowisku archeologicznym, opisuje - podając konkretne przykłady – złe praktyki mające miejsce w zawodzie i błędy strukturalne leżące u ich podstaw, oraz proponuje kierunki zmian w celu wyeliminowania patologii, z którymi stykają się studenci archeologii.
    The number of students of archeology working at obligatory field practices grows each year. This state has created a necessity to conduct research in the field of safety conditions of their work. This article presents the main dangers lurking on an archeological site, it describes with examples bad practices taking place and structural errors laying as their foundations, also ways of changes have been proposed in order to eliminate the pathologies that touch the students of archeology.
    Źródło:
    Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka; 2010, 10; 8-12
    0137-7043
    Pojawia się w:
    Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stanowisko archeologiczne - obiekt użyteczności publicznej
    ARCHAEOLOGICAL POSTS — OPEN TO THE PUBLIC
    Autorzy:
    Konopka, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/537269.pdf
    Data publikacji:
    1978
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Dziedzictwa
    Tematy:
    stanowisko archeologiczne
    zagospodarowanie stanowisk archeologicznych
    kurhany w Będkowicach
    Polskie Towarzystwo Archeologiczne
    Opis:
    The main problem discussed in the article is the protection of archaeological posts. The hitherto Polish literature on this subject has primarily been limited to bringing archaeological reservations to life and adapting thus posts for exhibition purposes, provided that they possess either ground forms (grave mounds, strongholds) or that wooden or brick relics are of a calibre that would guarantee them tourist attraction. The author points out a rich variety of reservations as well as a need to classify them and assess the effectiveness o f different exhibition forms in respect o f protecting the sites, which would make it possible to work out principal methods of operation for individual types o f archaeological posts. Still, in the author’s view, the main question in the protection o f sites is a necessity o f promoting social care in this field, which can only be achieved by revealing their value and significance as well as by making them open to the public. The author finds actions taken so far and based on legal resolutions and administrative sanctions to be ineffective and constiuting merely a link when compared with a magnitude o f the task. To exemplify this, the author mentions the Ślęża, a mountain in the Lower Silesia, on which ancient articles o f worship were discovered and examined. Until the works were not undertaken to tidy up the surrounding area and to arrange and mark tourist routes for visiting, then their presence in social mind was not fixed and it was not possible to secure necessary protection. As far as less spectacular archaeological monuments are concerned, the author suggests to work out forms of their permanent marking, e.g. by planting distinctive trees. Such actions should be undertaken in not too distant future, if only because of the fact that a planned campaing o f recording all archaeological posts would enrich conservation card indexes with a great number o f posts to be placed under protection.
    Źródło:
    Ochrona Zabytków; 1978, 4; 249-255
    0029-8247
    Pojawia się w:
    Ochrona Zabytków
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historyczne pole bitwy jako stanowisko archeologiczne. Wybrane problemy
    Historical battlefield as an archaeological site. Selected issues
    Autorzy:
    Wrzosek, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/21151194.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Dziedzictwa
    Tematy:
    archeologia pól bitewnych
    metodologia
    stanowisko archeologiczne
    battlefield archaeology
    methodology
    archaeological site
    Opis:
    Artykuł przedstawia powody, dla których pole bitwy powinno być traktowane jako stanowisko archeologiczne i badane metodami wypracowanymi przez archeologię. Autor omawia definicje, metodologię i metodykę badań, a także specyfikę zabytków odkrywanych na tego typu stanowiskach.
    The article presents the reasons why a battlefield should be treated as an archaeological site and examined using the methods developed by archaeology. The author discusses the definitions, research methodology and methods as well as the characteristics of artefacts retrieved from this type of sites.
    Źródło:
    Ochrona Zabytków; 2017, 2; 79-98
    0029-8247
    2956-6606
    Pojawia się w:
    Ochrona Zabytków
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    QGIS jako narzędzie dokumentacyjne i analityczne w pracy archeologicznej
    QGIS as documentation and analytical tool in archaeological work
    Autorzy:
    Tarłowski, Igor
    Zwirowicz-Rutkowska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2146820.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej
    Tematy:
    system informacji geograficznej
    stanowisko archeologiczne
    dokumentacja archeologiczna
    geographical information system
    archaeological site
    archaeological documentation
    Opis:
    W artykule przedstawiono wykorzystanie systemów informacji geograficznej (GIS) w obszarze dokumentacji archeologicznej. Studium przypadku odnosi się do funkcjonalności aplikacji QGIS i przygotowania planu stanowiska archeologicznego. Zaproponowano zasady pracy z danymi uzyskanymi podczas prac terenowych. Przedstawione wyniki oparte są na przykładach z polskiej archeologii przemysłowej. W opracowaniu wskazuje się na potrzebę opracowania standardów w zakresie numerycznych planów archeologicznych.
    The paper presents the use of the geographical information system (GIS) in the area of the archeological documentation. The case study refers to the QGIS application functionality and the process of the site plan elaboration. Some principles of working with data obtained during field work are proposed. The results presented are based on examples from the Polish industrial archaeology. The need to develop standards for digital archeological plans is pointed out.
    Źródło:
    Roczniki Geomatyki; 2020, 18, 4(91); 205--210
    1731-5522
    2449-8963
    Pojawia się w:
    Roczniki Geomatyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wyniki badań mineralogicznych spalonej substancji organicznej : stanowisko archeologiczne Tell el Farkha, Delta Nilu, Egipt
    Results of mineralogical examination of burned organic susbstances : archaeological site Tell el Farkha, Nile Nelta, Egypt
    Autorzy:
    Pawlikowski, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/343931.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    nakł. Maciej Pawlikowski
    Tematy:
    mineralogy
    burned organic substance
    archaeological site
    Egypt
    mineralogia
    zwęglona substancja organiczna
    stanowisko archeologiczne
    Egipt
    Opis:
    Substancje organiczne w stanowiskach zachowują się rzadko. Im starsze stanowiska tym mniej jest w nich substancji organicznych. Jedna z okoliczności sprzyjających jej zachowaniu jest spalenie bez dostępu powietrza, czyli zwęglenie. Badania tego typu materiału wymagają stosowania szeregu metod stosowanych m.in. w naukach mineralogicznych. Badania zwęglonych substancji ze stanowiska Tel el Fakha , które mają około 5 tyś. lat pozwoliły rozpoznać spaloną sieczkę zbożową, spalony chleb, dziegieć. spalone tkanki roślinne, spalone kości i ości ryb.
    Organic substances are rarely well-preserved at excavation sites. The older the site, the less of organic substances there is. One of the conditions that favor their preservation is burning without air, i.e. charring. Studies of this type of material require implementing a number of methods used, among others, in mineralogical sciences. Such methods were used in this publication. Studies of charred substances from the Tel el Fakha site, which are about 5 thousand years old, allowed us to recognize: burnt chopped cereals, burnt bread, wood tar, burnt vegetable tissues, burnt bones and fish bones.
    Źródło:
    Auxiliary Sciences in Archaeology, Preservation of Relics and Environmental Engineering; 2017, 23; 1-22
    1689-6742
    Pojawia się w:
    Auxiliary Sciences in Archaeology, Preservation of Relics and Environmental Engineering
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kilka uwag na temat pierwszego sezonu badawczego w Soba (Sudan)
    Autorzy:
    Kurcz, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1200333.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    stanowisko archeologiczne
    ślady archeologiczne
    badania etnograficzne
    pamięć kulturowa
    Soba
    Sudan
    archaeological site
    archaeological traces
    ethnographic research
    cultural memory
    Opis:
    Widoczne na powierzchni stanowiska archeologiczne pełniły zawsze ważną rolę w Sudanie. Będąc integralnymi częściami „mistycznej geografii”, były z reguły przestrzeniamiambiwalentnymi. Obdarzano je szacunkiem i ochroną. Wiele z nich łączyło się z tabu, magicznymi praktykami, stało się scenerią ludowych legend, opowieści o siłach nadprzyrodzonych czy ukrytych skarbach. Ich znaczenie w kulturze nigdy nie należało do niezmiennych, a każde z miejsc, w zależności od epoki historycznej, mogło wiązać się ze skrajnie różnymi interpretacjami. Dynamika postrzegania takich przestrzeni jest dziś szczególnie wyraźna na obszarach miejskich, gdzie na skutek przyspieszających procesów urbanizacyjnych każdy wolny kawałek ziemi jest na przysłowiową wagę złota. Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w Soba –miejscu znanym w całym Sudanie z materialnych pozostałości po dawnej nubijskiej stolicy,a które dziś jest intensywnie rozwijającym się ośrodkiem podmiejskim aglomeracji chartumskiej. W artykule prezentuję wstępne wyniki badań etnograficznych nad stanowiskiem archeologicznym w Soba. W omówieniu przedstawiam także pierwsze rezultaty etnograficznych działań wśród lokalnych interesariuszy, które miały na celu zwiększenie zainteresowania miejscowej społeczności archeologią oraz dziedzictwem kulturowym. Realizowane etnograficzne badania są częścią archeologicznego projektu „Soba – the Heart of Kingdom of Alwa”.
    The visible archaeological sites were always important in Sudan. Being an integral part of the local “mystical geography”, they were usually ambivalent but honoured and protected places. Many of those sites were linked with taboos and magical rites, or they gave rise to legends or beliefs in spirits and hidden treasures. However, the meaning of suchspaces was never fixed and could be turned into completely different interpretation. This dynamic is particularly visible in urban centres, where because of rapid urbanization processesevery empty piece of land is urgently needed. This is exactly what happens in Soba, long famous for the remains of the medieval capital of Nubia, today a rapidly developingsuburban area of Khartoum. This presentation aims to discuss the very first findings of the research on the Soba archeological site from the ethnographic perspective. The paper represents an effort to understand the shifting interpretations of the Soba archaeological site, or, in other words, an attempt to answer how the meaning of this spot is differentiating in an urban setting. The ongoing ethnographic research is linked with the archaeological project “Soba – the Heart of Kingdom of Alwa”.
    Źródło:
    Łódzkie Studia Etnograficzne; 2020, 59; 151-172
    2450-5544
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Etnograficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bacteriological Characteristics of Contemporary Wood During Soil Deposition in Anoxia Conditions at the Biskupin Archaeological Site (Poland) - Petrifilms™ as an Alternative for Conventional Bacteriological Media
    Charakterystyka bakteriologiczna współczesnego drewna zalegającego w glebie na stanowisku archeologicznym w Biskupinie (Polska), w warunkach anoksji - Petrifilmy™ jako alternatywa względem konwencjonalnych podłoży bakteriologicznych
    Autorzy:
    Wyżewski, Zbigniew
    Gajewska, Julitta
    Rekosz-Burlaga, Hanna
    Babiński, Leszek
    Waliszewska, Bogusława
    Sitarek-Andrzejczyk, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1815537.pdf
    Data publikacji:
    2021-10-04
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    drewno
    degradacja
    stanowisko archeologiczne
    bakterie
    metoda płytkowa
    Petrifilm™
    wood
    degradation
    archeological site
    bacteria
    pour plate method
    Opis:
    The paper presents results of quantitative and qualitative analyses of the composition of saprophytic and pathogenic microflora colonising contemporary wood of Scots pine (Pinus sylvestris L.) and oak (Quercus sp.), deposited for eight years in peat soil, under anoxia conditions at two measuring stations located at the fortified settlement of the Lusatian culture in Biskupin. Qualitative determinations of bacteria were performed based on the analyses of their cultural, morphological, physiological, and bio-chemical characteristics. Petrifilms™ and conventional bacteriological media were used for quantitative analyses. Bacteria in the examined wood and surrounding soil were identified as belonging to species, including those of the genera Pseudomonas, Clostridium (Cl. butyricum/beierinckii, Cl. perfringens), Bacillus, Corynebacterium, bacteria from the family Enterobacteriaceae, as well as aerobic and anaerobic cellulolytic bacteria. An important correlation between the standard pour plate method and PetrifilmTM was observed. Petrifilms are an effective alternative, in comparison with traditional methods, for the determination of total bacterial counts for wood samples.
    W pracy przedstawiono wyniki ilościowych i jakościowych analiz składu mikroflory saprofitycznej i patogennej zasiedlającej współczesne drewno sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) i dębu (Quercus sp.), zalegające przez okres ośmiu lat w glebie torfowej, w warunkach anoksji, na dwóch stanowiskach pomiarowych umiejscowionych na terenie grodu obronnego kultury łużyckiej w Biskupinie. Oznaczenia jakościowe bakterii przeprowadzono na podstawie analizy ich cech makro- i mikro-morfologicznych, a także fizjologicznych i biochemicznych. Do oznaczeń ilościowych użyto produktów Petrifilm™ i konwencjonalnych pożywek bakteriologicznych. Bakterie w badanym drewnie i otaczającej je glebie zidentyfikowano do gatunków, reprezentujących m.in. rodzaje Pseudomonas, Clostridium (Cl. butyricum/beierinckii, Cl. perfringens), Bacillus, Corynebacterium. Wykryto również bakterie z rodziny Enterobacteriaceae oraz tlenowe i beztlenowe bakterie celulolityczne. Zaobserwowano istotną korelację między wynikami otrzymanymi z wykorzystaniem standardowej metody płytkowej i użyciem techniki wykorzystującej produkty PetrifilmTM. Te ostatnie okazały się być skuteczną alternatywą względem tradycyjnych metod oznaczania całkowitej liczby bakterii w próbkach drewna.
    Źródło:
    Studia Ecologiae et Bioethicae; 2021, 19, 3; 73-81
    1733-1218
    Pojawia się w:
    Studia Ecologiae et Bioethicae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Współczesne aspekty projektowania osłon w rezerwatach archeologiczno-archiektonicznych. Z zagadnień ochrony i ekspozycji dziedzictwa archeologicznego
    Contemporary aspects of designing shelters in archaeological-architectonic reserves. Issues of protection and exhibition of archaeological heritage
    Autorzy:
    Stala, Klaudia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/218068.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    osłona archeologiczna
    rezerwat archeologiczny
    stanowisko archeologiczne
    ochrona
    dziedzictwa archeologicznego
    archaeological shelter
    archaeological reserve
    archaeological site
    protection
    of archaeological heritage
    Opis:
    Niniejszy artykuł dotyczy problemów konserwatorskich związanych z projektowaniem konstrukcji osłonowych nad reliktami eksponowanymi w otwartych rezerwatach archeologicznych. Poruszono tu kwestie związane z definicją osłony, terminologią oraz jej funkcją. Na podstawie badań prowadzonych przede wszystkim przez włoskich uczonych udowodniono, że nieodpowiednio zastosowane lub źle dobrane osłony przyczyniają się do procesów degradacyjnych chronionej substancji zabytkowej. Największe zagrożenie dla reliktów znajdujących się pod osłonami stanowi powstający tam specyficzny mikroklimat, który trudno jest kontrolować, ale można minimalizować jego niekorzystne skutki posiadając odpowiednią wiedzę dotyczącą uwarunkowań klimatycznych otoczenia oraz reakcji substancji zabytkowej w zaistniałych zmiennych warunkach atmosferycznych, a także uwzględniając stan zachowania reliktów. Artykuł ma na celu zwrócenie uwagi na ten niezwykle ważny proces analityczny i badawczy, który powinien poprzedzać prace projektowe i warunkować decyzje co do sposobu ich realizacji.
    This article addresses conservation issues associated with designing shelter structures over relics exhibited in open archaeological reserves. Questions concerning the definition of a shelter, terminology and the function were discussed here. On the basis of the research carried out mainly by Italian scientists it has been proved that inappropriately applied or poorly selected shelters contribute to the degradation of the preserved historic substance. The greatest danger to the relics preserved under the shelters is posed by the specific microclimate created there, which is difficult to control, but its negative influence can be minimised when one has sufficient knowledge concerning climate conditions of the surroundings and the reaction of the historic substance in the known changeable weather conditions, and considering the state of preservation of the relics. The article is to draw attention to that extremely important analytical and research process which ought to precede project work and condition decisions about the manner of realising those projects.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2019, 60; 105-115
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Odkrycia i badania archeologiczne na terenie miasta Warszawy w latach 1954-56
    Autorzy:
    Kempisty, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/537292.pdf
    Data publikacji:
    1957
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Dziedzictwa
    Tematy:
    badania archeologiczne na terenie Warszawy
    groby kultury łużyckiej na Czerniakowie
    stanowisko archeologiczne na Targówku
    cmentarzysko szkieletowe w Wilanowie
    grób kultury grobów kloszowych na Grochowie
    Źródło:
    Ochrona Zabytków; 1957, 1; 62
    0029-8247
    Pojawia się w:
    Ochrona Zabytków
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przestrzenne zróżnicowanie wskaźników litologicznych i geochemicznych w obrębie reliktów domostwa na stanowisku archeologicznym kultury Vatya z epoki brązu w Kakucs-Turján (Węgry)
    Spatial variability of the lithological and geochemical indicators within relics of the homestead on the archaeological site of the Vatya culture from the Bronze Age in Kakucs-Turján (Hungary)
    Autorzy:
    Galas, J.
    Jaeger, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/294289.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
    Tematy:
    badania litologiczne
    badania geochemiczne
    stanowisko archeologiczne
    obiekt mieszkalny
    epoka brązu
    Węgry
    lithologic investigations
    geochemical investigations
    archaeological site
    cottage
    Bronze Age
    Hungary
    Opis:
    W artykule przedstawiono wyniki badań litologicznych i geochemicznych podłoża badanego wykopaliskowo fragmentu osady z epoki brązu ludności kultury Vatya, w Kakucs-Turján, Węgry. Wyniki badań dowodzą zróżnicowania przestrzennego cech litologicznych (wskaźników uziarnienia) i geochemicznych badanego obszaru. Jest ono efektem kierunków i intensywności użytkowania badanej strefy (zajmowanej przez obiekt mieszkalny) oraz oddziaływania procesów podepozycyjnych, szczególnie spłukiwania. W badaniach geochemicznych w niektórych częściach obiektu mieszkalnego potwierdzono ich intensywne użytkowanie gospodarcze. Największe nagromadzenie fosforu odnotowano na zewnątrz chaty, w pobliżu wejścia.
    The article presented the results of lithologic and geochemical investigations of the subsoil of a part of the Vatya culture settlement dating back to the bronze age, subject to excavations and located in Kakucs-Turján, Hungary. The results of the conducted research study showed spatial variability of lithologic (granulometric indices) and geochemical features of the investigated area. It was the result of directions and intensity of using the analysed area (occupied by a cottage) and the influence of post-depositional processes, especially ablation. The geochemical analysis confirmed intensive farm use of some parts of the cottage. The greatest phosphorus accumulation was found outside the hut, near the entrance.
    Źródło:
    Landform Analysis; 2016, 31; 61-70
    1429-799X
    Pojawia się w:
    Landform Analysis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bowl-Shaped Stone Objects From The Magdalenian Site Ćmielów 95 "Mały Gawroniec"
    Kamienne przedmioty miseczkowate ze stanowiska kultury magdaleńskiej Ćmielów 95 „Mały Gawroniec”
    Autorzy:
    Paczkowski, Michał
    Przeździecki, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2048960.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-20
    Wydawca:
    Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
    Tematy:
    zabytki kamienne
    lampki
    kultura magdaleńska
    późny paleolit
    stanowisko archeologiczne Ćmielów 95
    stone artefacts
    lamps
    Magdalenian culture
    Late Palaeolithic
    archaeological site Ćmielów 95
    Opis:
    The aim of the article is to present the preliminary results of the analysis of a group of stone artefacts with a bowl-like shape discovered at the archaeological site of the Magdalenian culture Ćmielów 95 "Mały Gawroniec". The research included a study of morphological features and macroscopic characteristics of the traces on the objects’ surface. The data obtained in this way, supported, among others, by analogy, provided the basis for their identification as presumable fragments of lamps. However, the authors point out a series of doubts related to the adoption of such functional attribution of the analysed artefacts. They are mainly due to their poor state of preservation and the complex nature of the observed thermogenic changes.
    Liczne występowanie zabytków kamiennych (z tzw. skał niekrzemionkowych) jest charakterystyczną cechą stanowisk kultury magdaleńskiej. Są to zarówno formy będące efektem celowych modyfikacji, jak i przedmioty o „naturalnym” charakterze, nie noszące śladów intencjonalnej obróbki, związane jednak bezpośrednio z realizowanymi na stanowisku aktywnościami. Szczególne miejsce w zestawie zabytków ze skał niekrzemionkowych zajmują przedmioty o miseczkowatym kształcie. W literaturze część z nich jest interpretowana jako lampki na paliwo tłuszczowe. Znane są one z wielu stanowisk kultury magdaleńskiej, zarówno z zachodniej jak i środkowej Europy, w tym z Polski. Odkryte w 2004 roku stanowisko 95 w Ćmielowie, pow. ostrowiecki, woj. świętokrzyskie, zlokalizowane jest na wschodnim skraju opatowsko-sandomierskiego płata lessowego. „Mały Gawroniec” to lokalna nazwa wzgórza o stromych zboczach i charakterystycznej formie cypla, od północy i północnego-zachodu podciętego przez głębokie wąwozy, od południa zaś przez dolinę rzeki Przepaść (Ryc. 1). Łącznie na stanowisku zarejestrowano 1028 zabytków ze skał niekrzemionkowych, głównie różnej wielkości płyt piaskowca oraz okruchów chalcedonitu, który w formie stosunkowo dużych konkrecji pozyskiwany był zapewne w okolicach Drygulca, położonego ok. 3,5 km, od Ćmielowa. Inne typy skał (szary łupek, kreda oraz wapień) reprezentowane są przez pojedyncze znaleziska. Z perspektywy archeologicznej dominującą grupą są „naturalne” fragmenty skał bez wyraźnych cech intencjonalnej obróbki mechanicznej (ang. non-utilised objects), choć niewątpliwie związane z funkcjonowaniem obozowiska. Przeważnie występują one w postaci średniej wielkości płytek piaskowca lub wielościennych, ostrokrawędzistych okruchów chalcedonitu. Niektóre z nich mają różnego rodzaju ślady zmian termogenicznych (okopcenia, zmiany barwy, spękania), co sugeruje, że mogły być wykorzystywane np. jako elementy konstrukcji palenisk lub tzw. cooking stones. Ostatnia interpretacja znajduje potwierdzenie w wynikach analiz fizykochemicznych dwóch fragmentów przedmiotów chalcedonitowych. Druga grupa (ang. utilised objects) reprezentowana jest zaledwie przez kilka, ale za to efektownych znalezisk: sześć tzw. plaquettes, dwa dyskoidalne zabytki w typie tzw. rondelles oraz drobny wrzecionowaty przedmiot z szarego łupku z serią nacięć i żłobień na powierzchni. W inwentarzu zabytków kamiennych ze stanowiska Ćmielów 95 wydzielono łącznie siedem obiektów miseczkowatych lub z miseczkowatymi zagłębieniami. Podstaw dla takiej identyfikacji dostarczyły wyniki badań morfologicznych oraz porównawczych, głównie opartych na danych z literatury, a także zestaw specyficznych śladów termogenicznych. Z tego też względu w procesie charakterystyki tej grupy znalezisk z Ćmielowa zdecydowano się określać je mianem przedmiotów miseczkowatych, a pojęcie „lampki” celowo stosowane jest w cudzysłowie, jako podkreślenie ostatecznie nierozstrzygniętych wątpliwości autorów. Pięć tych przedmiotów wykonanych jest z piaskowca, dwa z chalcedonitu. W artykule skoncentrowano się na omówieniu grupy zabytków z piaskowca (Ryc. 2, 5:2). Ważnym elementem łączącym te obiekty jest także sposób ich wykonania, polegający na wykorzystaniu fragmentów skał o naturalnie miseczkowatym kształcie, stanowiących praktycznie gotowe „naczynia”, nie wymagające specjalnych modyfikacji. Kluczowym argumentem przesądzającym, że mamy do czynienia z lampką, nie jest miseczkowaty kształt obiektu, ale występowanie na jego powierzchni specyficznych śladów termogenicznych – okopceń, zwęglonej przywry lub czerwonawych przebarwień. Ślady przekształceń termicznych stwierdzono w odniesieniu do wszystkich przedmiotów miseczkowatych odkrytych na „Małym Gawrońcu”. Przejawiają się one w zmianie pierwotnej barwy skał użytych do ich produkcji na ciemnoczerwoną lub wręcz brązową (Ryc. 3). Według klasycznego podziału, zaproponowanego jeszcze w latach 80. XX wieku, wyróżnia się trzy typy lampek: z obiegiem otwartym, z obiegiem zamkniętym oraz z obiegiem zamkniętym i z wyodrębnionym uchwytem (Ryc. 4). W wypadku opisywanej grupy zabytków z Ćmielowa dysponujemy stosunkowo niewielkimi fragmentami, niemniej wydają się one wystarczające dla przyporządkowania dwóch obiektów (Ryc. 2:3.4) do pierwszej, zaś trzech zabytków (Ryc. 2:1.2.5) do drugiej z tych kategorii. Jeden z zabytków (Ryc. 2:1, 5:2) ma trzy symetrycznie rozmieszczone zagłębienia, analogiczne do odnotowanych na jednej z lampek z jaskini Pekárna, gdzie na krawędzi wykonanego z piaskowca przedmiotu znajdują się dwa ślady interpretowane jako negatywy odbić, które mogą być rodzajem ornamentu. Kamienne lampki na paliwo tłuszczowe znane są z całego obszaru kultury magdaleńskiej. Najwięcej pochodzi z zachodniej Europy, przede wszystkim z południowo-zachodniej Francji. We wschodniej prowincji magdalenienu rejestrowane są one zdecydowanie rzadziej. Do niedawna znane były tylko z Czech – Hostim (Ryc. 5:5a–c) – i Moraw – jaskinie Pekárna (Ryc. 5:4a.b) i Býčí Skála (Ryc. 5:1) oraz Kolíbky. Ostatnio ich lista poszerzyła się o kilka nowych znalezisk z Polski. Lampki lub ich fragmenty odkryto na stanowiskach Dzierżysław 35 (Ryc. 5:3) oraz Wilczyce 10. Najczęściej wykonywane były one z wapienia lub piaskowca, ale znane są także przykłady lampek z innych surowców, np. łupku, szarogłazu czy konkrecji żelazistych. Znalezione w Ćmielowie „lampki” z piaskowca o laminowanej strukturze mieszczą się w standardzie surowcowym podobnych wyrobów magdaleńskich.
    Źródło:
    Wiadomości Archeologiczne; 2021, LXXII, 72; 171-178
    0043-5082
    Pojawia się w:
    Wiadomości Archeologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kamienie żarnowe do rozcierania rud ze stanowiska nr 8 w Dąbrowie Górniczej - Łośniu
    Ore-grinding quern-stones found at site no. 8 in Dąbrowa Górnicza - Łosień
    Autorzy:
    Garbacz-Klempka, A.
    Karwowski, Ł.
    Rozmus, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/122179.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii. Instytut Górnictwa
    Tematy:
    hutnictwo wczesnośredniowieczne
    hutnictwo srebra
    hutnictwo ołowiu
    archeometalurgia
    kamienie żarnowe do mielenia rudy
    produkcyjne stanowisko archeologiczne Dąbrowa Górnicza-Łosień st 8
    ore-grinding quern-stones
    early medieval metallurgical settlement in Dąbrowa Górnicza-Łosień
    archaeometallurgy
    early medieval smelting of lead
    early medieval smelting of silver
    X-ray fluorescence
    spectrometry
    XRF
    petrographic research
    Opis:
    Przedstawiony komunikat jest pierwszym opracowaniem kamieni żarnowych znalezionych we wczesnośredniowiecznej (druga polowa XI w oraz druga połowa XII w.) osadzie hutniczej w Dąbrowie Górniczej – Łośniu, związanej z wydobyciem i wytopem ołowiu i srebra. Wybór kamieni żarnowych został poddany badaniom petrograficznym, a dwa zabytki kamienne zbadano metodą spektroskopii fluorescencji rentgenowskiej (XRF) pod kątem obecności na powierzchni kamieni pierwiastków metalicznych. Jak stwierdzono ślady pierwiastków metalicznych obecne są w grudkach materiału obcego w stosunku do struktury kamienia, „wprasowanych” w istniejące w kamieniach żarnowych pory. Podsumowując można stwierdzić, że pochodzące z warstw wczesnośredniowiecznych (druga połowa XI do drugiej połowy XII w.) kamienie żarnowe oznaczone jako zabytek 166/III/w. 31 oraz zabytek 139/IX w. 92 służyły do mielenia rudy. Świadczy o tym zestaw pierwiastków charakterystycznych dla rudy cynku i ołowiu z domieszką srebra odkrytych w porach kamienia żarnowego. Gdyby to była glejta (PbO) nie stwierdzono by śladów cynku i srebra. Kamienie żarnowe odkryte w warstwach średniowiecznych związanych z pochodzącym z przełomu XIII / XIV w. dworem, mogły natomiast służyć do mielenia zboża na mąkę.
    The following notice constitutes the first treatment of quern-stones found in the early medieval (second half of the 11th c. and the second half of the 12th c.) metallurgical settlement in Dąbrowa Górnicza-Łosień, associated with the extraction and smelting of lead and silver. A selection of the quern-stones was subjected to petrographical research, and two stone monuments were examined by means of X-ray fluorescence spectrometry (XRF) in order to seek the presence of metallic elements on the surface of the stone. It was established that traces of metallic elements occur in the lumps of material which is alien in reference to the structure of the stone. These traces are “ingrained” in the pores of the quern-stones. In conclusion, one may state that the quern-stones derived from early medieval strata (second half of the 11th c. until the second half of the 12th c.) marked as monument 166/III/w. 31 and monument 139/IX w. 92 were used to grind ores. Testimony to this is furnished by the set of elements peculiar to zinc and lead ore with admixtures of silver that were found in the pores of a quern-stone. If this were massicot (PbO), no traces of zinc or silver would have been found. The quern-stones discovered in the early-medieval strata associated with the court dating back to the turn of the 14th century may have been used to grind wheat into flour.
    Źródło:
    Hereditas Minariorum; 2016, 3; 177-191
    2391-9450
    2450-4114
    Pojawia się w:
    Hereditas Minariorum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wyniki badań archeologicznych z epoki brązu, późnego okresu wpływów rzymskich i starszych faz wczesnego średniowiecza na nowo odkrytym stanowisku nr 62 (AZP 52-25/184) w Lusowie, gm. Tarnowo Podgórne, woj. wielkopolskie
    Results of archaeological investigations from the Bronze Age, the late Roman influence period and the older phases of the early Middle Ages at the newly discovered site no. 62 (AZP 52-25/184) in Lusowo, Tarnowo Podgórne municipality, Wielkopolskie Voivodeship
    Autorzy:
    Banaszak, Paweł
    Wawrzyniak, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2176162.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
    Tematy:
    ratownicze badania archeologiczne
    stanowisko wielokulturowe
    wczesna epoka brązu
    późny okres wpływów rzymskich
    starsze fazy wczesnego średniowiecza
    obiekty
    ceramika
    rescue archaeological investigations
    multicultural site
    early Bronze Age
    late Roman influences
    later phases of the early Middle Ages
    objects
    ceramics
    Opis:
    Na nieodnotowane dotąd w rejestrach konserwatorskich stanowisko archeologiczne w Lusowie, gm. Tarnowo Podgórne, natrafi ono przypadkowo podczas robót budowlanych. W trakcie prowadzonych przez okres tygodnia ratowniczych badań wykopaliskowych odsłonięto 24 obiekty nieruchome, głównie jamy (w tym zasobowe), domniemany obiekt mieszkalny bądź gospodarczy oraz paleniska i doły posłupowe, utożsamiane z osadnictwem ze schyłkowego okresu wczesnej epoki brązu ludności kultury łużyckiej (epoka brązu?), kultury przeworskiej (późny okres wpływów rzymskich?) oraz z fazy B wczesnego średniowiecza. Nowo odkryte stanowisko wpisano do rejestru jako Lusowo 62 (AZP 52-25/184).
    A previously unlisted archaeological site in Lusowo, Tarnowo Podgórne municipality, was discovered by accident during construction works. During the week-long rescue excavations, 24 immovable objects were uncovered, mainly pits (including resource pits), a presumed dwelling or outbuilding, as well as hearths and postholes, identified with settlements from the late Early Bronze Age of the Lusatian culture (Bronze Age?), the Przeworsk culture (late Roman influence?) and Phase B of the early Middle Ages. The newly discovered site was registered as Lusowo 62 (AZP 52-25/184).
    Źródło:
    Studia Lednickie; 2022, 21; 85-108
    0860-7893
    2353-7906
    Pojawia się w:
    Studia Lednickie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-14 z 14

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies