Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "rock," wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 987
Tytuł:
Types of rock glaciers in northwestern Wedel Jarlsberg Land, Spitsbergen
Autorzy:
Dzierżek, Jan
Nitychoruk, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2053256.pdf
Data publikacji:
1987
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Arctic
Spitsbergen
rock glaciers
Źródło:
Polish Polar Research; 1987, 8, 3; 231-241
0138-0338
2081-8262
Pojawia się w:
Polish Polar Research
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The role of rock phosphates in sustainable agriculture: the Hungarian experience with Algerian rock phosphate
Autorzy:
Nemeth, T.
Csatho, P.
Osztoics, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/801085.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
rock phosphate
sustainable agriculture
Hungary
agriculture
fertilization
nutrient balance
phosphate
soil
plant nutrient
superphosphate
Opis:
From the early 60's till the late 80's, in many countries - among them also in Hungary - agricultural production went through a tremendous development. In Hungary there was a 2-3-fold increase in the average yields of winter wheat, and maize - the two main crops - in comparison to those of the 50's. One of the main factors determining these developments was the increasing use of mineral fertilizers. From the turn of the century till the late 50's, nutrient balances in Hungary were strongly negative: 20 - 30 kg/ha/year less N and K₂O, and 10 kg/ha/year less P₂O₅ was given to the fields in the different forms (farmyard manure, mineral fertilizer and by-products, etc.), than was removed by the harvested yields. Nutrient balances of P became positive in the early 60's, while balances of N and K in the early 70's, resp. Then, for 20 years, N balances were positive by 10 - 20 kg/ha/year, while both P₂O₅ and K₂O balances by 30 - 50 kg/ha/year, resp. These long-term positive nutrient balances resulted in the NPK enrichment of our soils, which was also proven by the national soil test series. During the 80's, for example, the amount of yearly applied mineral fertilizer was 230 - 280 kg/ha N + P₂O₅ + K₂O/arable land. In certain regions N leaching could cause environmental damage, while, as a result of the P-Zn antagonism, on the fields poorly supplied with Zn, overfertilization with P resulted in 1 - 2 t/ha/year maize yield losses. From the early 90's, however, when political and ecological changes took place in the country, the free market was introduced, and state subsidies on mineral fertilizer were withdrawn, there was a sharp decrease in mineral fertilizer use: applied N dropped to 1/5th, P and K to 1/20th of the amount used in the 80's. This dramatic decrease resulted in the change of nutrient balances: in 1991 the balance for N was -60, for P₂O₅ -30, and for K₂O -40 kg/ha for the whole country, resp. In 1992 and 1993 the situation was similar, while in 1994 a slight increase in mineral fertilizer use was observed. According to our estimation, mineral fertilization of 150 kg/ha/year N + P₂O₅ + K₂O is sufficient for long-term sustainable plant nutrition in Hungary, if farmyard manure application and the incorporation of byproducts remains on the recent level. During intensive fertilization practice, emphasis was on the quantity, while crop and soil demands for specific or more economic fertilizers were not taken into consideration. For N, lime ammonium nitrate, for P superphosphate, and for K, potash chloride was used on almost the whole area. As a new attempt to find more economic P sources, Algerian rock phosphate was checked in field trials, set up on characteristic acidic soils in different regions of Hungary, as well as other Central European countries. The first two-year results are discussed in the presentation.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1998, 456
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Modern techniques for active modification of the aircraft dynamic behaviour
Autorzy:
Pietrucha, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/279815.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej
Tematy:
stability and control characteristics
artificial stabilization
wing rock control
Opis:
In the paper an attempt has been made to show crucial ideas of modification theory. This theory, through just in statu nascendi, provides the flight dynamics engineer with a very valuable design tool, because it covers the diverse topics that have attracted utmost attention in current researches. This paper considers the problem of improving the aircraft dynamic characteristics using feedback control. The starting point is a linear quadratic problem. Next, several applications of control theory to aircraft control law developments are desribed. The applications include solutions to the artificial stabilization and wing control problems. Finally, some issues to be explored are shown.
Współczesne metody modyfikacji dunamicznego zachowania się statków powietrznych. W pracy podjęto próbę przedstawienia kluczowych idei teorii modyfikacji. Chociaż teoria ta znajduje się jeszcze in statu nascendi, to już teraz dostarcza inżynierom lotnictwa bardzo wartościowego narzędzia projektowania, dzięki temu, że "obsługuje" rozmaite zagadnienia, które pojawiają się w bieżących badaniach. Praca niniejsza dotyczy zagadnienia poprawiania charakterystyk dynamicznych statków powietrznych za pomocą układów sterowania. Punktem wyjścia do prezentacji jest zagadnienie liniowo-kwadratowe. Następnie opisane są mało znane metody dla układów liniowych. Jądrem pracy są jednak metody dla układów nieliniowych, a mianowicie Zasada Maksimum Pontriagina, Metoda Funkcji Lapunowa i Nieliniowa Dynamika Odwrotna. Niektóre metody zostały zilustrowane zagadnieniem ustatecznienia samolotu niestatecznego oraz zagadnieniem sterowania ruchem "wing-rock".
Źródło:
Journal of Theoretical and Applied Mechanics; 2000, 38, 1; 131-156
1429-2955
Pojawia się w:
Journal of Theoretical and Applied Mechanics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Palaeo- and rock magnetism of mesozoic carbonate rocks in the sub-tatric series (Central West Carpathians) - palaeotectonic implications
Autorzy:
Grabowski, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1187402.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
paleomagnetyzm
petromagnetyzm
paleotektonika
mezozoik
trzeciorzęd
Karpaty
Tatry
palaeomagnetism
rock magnetism
palaeotectonics
Mesozoic
Tertiary
Carpathians
Tatra Mts.
Opis:
W pracy przedstawiono nowe i częściowo opublikowane dane paleo- i petromagnetyczne z mezozoicznych skał węglanowych płaszczowin reglowych dolnej (kriżniańska - Fatricum) i górnej (choczańska - Hronicum) w polskiej części Tatr. Próbki do badań paleomagnetycznych pobrano z 8 stanowisk (środkowy trias-dolna kreda) w płaszczowinie reglowej dolnej i 1 stanowiska (środkowy trias) w płaszczowinie reglowej górnej. Ogółem pobrano 55 niezależnie zorientowanych próbek ręcznych. Wyniki badań zinterpretowano razem z opublikowanymi już danymi z tatrzańskich serii wierchowych i odniesiono do paleomagnetycznej bazy danych z obszaru wschodnich Alp, Karpat i rejonu pannońskiego. Przeprowadzone eksperymenty petromagnetyczne obejmowały badania izotermicznej pozostałości magnetycznej (IRM), parametrów pętli histerezy, analizy termomagnetyczne i pomiary podatności magnetycznej w niskich temperaturach. Wszystkie badane skały uległy przemagnesowaniu. Wiek przemagnesowania zinterpretowano na przedział 113-88 mln lat temu, najprawdopodobniej podczas ruchów płaszczowinowych na obszarze Centralnych Karpat Zachodnich, w czasie trwania długiej zony o normalnej polarności ("Cretaceous Quiet Zone"). W jednym stanowisku (wapienie "biancone" wieku tyton-berias) stwierdzono obecność składowych namagnesowania o mieszanej polarności, które dają pozytywny wynik testu inwersji i zostały wstępnie zinterpretowane jako składowe pierwotne. Jednak zróżnicowane właściwości petromagnetyczne normalnie i odwrotnie namagnesowanych próbek (maksymalne temperatury odblokowujące i parametry pętli histerezy) sprawiają, że kwestia pierwotności namagnesowania pozostaje otwarta. Wyróżnienie syntektonicznego przemagnesowania późnokredowego pozwoliło na określenie położenia warstw w poszczególnych jednostkach tektonicznych podczas ruchów płaszczowinowych. Najliczniejsze i najbardziej wiarygodne dane uzyskano z jednostki wierchowej parautochtonicznej oraz z jednostek kriżniańskich Bobrowca, Suchego Wierchu i Hawrania. Parautochton uległ przemagnesowaniu w pozycji subhoryzontalnej (ą5°), podczas gdy wymienione jednostki reglowe uzyskały namagnesowanie zapadając 10-20° w kierunku S do SW. Wniosek ten może mieć znaczenie przy określaniu mechanizmu transportu płaszczowin reglowych: w tym wypadku wydaje się, że główną rolę odgrywała pozioma kompresja. Jednak w dwóch stanowiskach z innych jednostek kriźniańskich wtórne kierunki przemagnesowania wskazują, że skały zostały przemagnesowane zapadając 20-60° na N. Paleoszerokość Tatr w późnej kredzie wynosiła 30-36°, natomiast na przełomie jury i kredy 21-23°. Paleodeklinacje kierunków mezozoicznych z Tatr wykazują 20-50° prawoskrętnej rotacji w stosunku do platformy europejskiej. Jest to najprawdopodobniej wypadkowa wartość dwóch rotacji o różnym wieku: lewoskrętnej o kąt 60° po oligocenie i prawoskrętnej o kąt 80-110° między cenomanem/turonem a eocenem. Po odjęciu efektów rotacji trzeciorzędowych paleobieguny z Tatr stają się bliskie przedsenońskim paleobiegunom z północnych Alp Wapiennych. Wymienione dwie rotacje najprawdopodobniej objęły również cały blok Centralnych Karpat Zachodnich na Słowacji, jednak ich amplituda mogła być zróżnicowana wskutek efektów lokalnych. Dane paleomagnetyczne wskazują na bliskość Centralnych Karpat Zachodnich i północnych Alp Wapiennych w mezozoiku, natomiast wykazują różnice w stosunku do obszarów zaliczanych do płyty adriatyckiej (Alpy Południowe, Wewnętrzne Karpaty Zachodnie, Północna Pannonia). Zróżnicowane zwroty pokredowych rotacji tektonicznych w Centralnych Karpatach Zachodnich i obszarach położonych bezpośrednio na N i S od nich (tzn. w Wewnętrznych Karpatach Zachodnich i Karpatach Zewnętrznych) wskazują na możliwość rotacji tektonicznych wzdłuż linii pienińskiego pasa skałkowego i szwu oceanu Meliata.
Źródło:
Polish Geological Institute Special Papers; 2000, 5; 1-88
1507-9791
Pojawia się w:
Polish Geological Institute Special Papers
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sedimentation and tectonics of the Upper Proterozoic-Lower Cambrian deposits of the Southern Małopolska Massif (SE Poland)
Autorzy:
Moryc, W
Łydka, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2059374.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Carpathian Foreland
Tarnów-Przemyśl area
Precambrian
sedimentation
lithology
basement tectonics
clastic rock
Opis:
In the latest Precambrian and Early Cambrian, turbidity currents and cohesive flows transported pebbles, sand and mud into a deep water in south-east Poland, this sediment probably being sourced from Gondwana. Abundant detrital albite grains suggest volcanism during sedimentation. Pebbles in conglomerate interbeds are polymict and include rock fragments showing greenschist facies regional metamorphism in the source area. The Precambrian surface in the marginal part of the Carpathians lies at 2000-5000 m b.s.l., whereas farther south, around Kuźmina it reaches 7000 m. Still farther south (Krosno-Sanok-Baligród) geophysical evidence suggests it lies at about 17-20 km depth.
Źródło:
Geological Quarterly; 2000, 44, 1; 47-58
1641-7291
Pojawia się w:
Geological Quarterly
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Evaluation of water retention on the surface of embankment constructed from the carboniferous waste products
Autorzy:
Patrzalek, A.
Kaszubkiewicz, J.
Chodak, T.
Szerszen, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24367.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Agrofizyki PAN
Tematy:
Silesian region
surface
carbonic rock
hydrology
Lower Silesian region
carboniferous waste product
water retention
saturated hydraulic conductivity coefficient
Źródło:
International Agrophysics; 2001, 15, 4
0236-8722
Pojawia się w:
International Agrophysics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rate of humus accumulation on anthropic protosol from the Capus-Cluj District
Autorzy:
Blaga, G
Bunescu, V.
Rauta, C.
Dumitru, M.
Lacatusu, R.
Vidican, R.
Lechintan, T.
Gamet, E.
Clapa, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1450112.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Agrofizyki PAN
Tematy:
organic matter
surface mining
rock type
accumulation
deposit exploitation
climate
recultivation
soil
humus
soil property
Capos-Cluj District
degraded ecosystem
anthropogenic ecosystem
relief condition
Opis:
The paper presents data on the annual rate of humus accumulation after 10 and 20 years of a strict experimental routine carried out on sterile waste dumps (anthropic protosol) from Cápuş, cultivated with maize, oat and esparcet. Basic dressing applied was the following: V1 - unfertilized, V2- 40 t/ha manure, V3 - 15 t/ha poultry manure, V4 - 40 t/ha manure + N100 P60 K40 , V5 - 15 t/ha poultry manure + N100 P60 K40 , V6 - N100 P60 K0 , V7 - N100 P60 K40, V8 - N200 P120 K80 , V9 - N300 P180 K120. The results obtained revealed that the variant with 40 t/ha manure + N100 P6O K40 (V4) after 10 years accumulated 1.724% humus and after 20 years 4.100% humus. It means that the annual average rate was 0.115% and 0.176%, respectively, at a depth of 0-20 cm. The next variant is the variant with 15 t/ha poultry manure + N100 P60 K40 (V5) where 1.207% of humus was accumulated after 10 years and 3.760% of humus after 20 years; the annual average rate 0.055% and 0.155%, respectively.
Źródło:
Acta Agrophysica; 2001, 51; 15-19
1234-4125
Pojawia się w:
Acta Agrophysica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sorption properties of gypsic rendzinas from the Niecka Nidzianska area
Autorzy:
Ciarkowska, K
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1450782.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Agrofizyki PAN
Tematy:
soil profile
glacial cover
rendzina soil
Polish lowland
soil protection
arable soil
semispherical gypsic hill
soil
turf soil
gypsum deposit
sorption property
gypsic rendzina soil
Niecka Nidzianska area
gypsic rock
terrestrial ecosystem
Nida area
Opis:
In order to estimate sorption properties of gypsic rendzinas from the Niecka Nidziańska area as well as compare a composition of exchangeable cations in arable and turf soils 24 profiles have been investigated which represented following subtypes: initial, proper, chernozemic and brown ones, and derived from 3 types of miocene gypsum: selenite, shaly and compact gypsum. On the basis of the investigations it has been found that sorption properties of gypsic rendzinas were formed under influence of lithological factor and depend on the activity of the parent rock which is expressed by a content of the active calcium in the rock. Humous horizons of the arable soils characterised of a slightly lower complex exchange capacity and a higher contribution of potassium and magnesium in the composition of exchangeable ions in comparison with analogous horizons of the turf soils. A content of exchangeable cations permitted to count investigated soils among the soils with saturated complex of exchangeable cations. In their complex dominated calcium and the contribution of acid cations was small.
Źródło:
Acta Agrophysica; 2001, 50; 71-79
1234-4125
Pojawia się w:
Acta Agrophysica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badanie przypowierzchniowych warstw podłoża metodą sejsmiczną
Testing of foundation layers, adjacent to the surface, by means of the seismic method
Autorzy:
Siata, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340545.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
ośrodek skalny
metoda sejsmiczna
warstwa powierzchniowa
pomiar sejsmiczny
rock medium
seismic method
surface layer
seismic measuring
Opis:
Określenie budowy i własności fizycznych ośrodka skalnego ma duże znaczenie dla: - budownictwa podziemnego i lądowego, - prognozy zagrożeń naturalnych, - rozpoznania budowy geologicznej, - modelowania analitycznego. Podstawową metodą wyznaczania płytkich granic litologicznych i strefy małych prędkości fal sejsmicznych jest metoda sejsmiczna, której wariantem jest metoda płytkiej refrakcji. Może ona służyć do wyznaczania granic litologicznych do głębokości 30-50 m w zależności od lokalnych warunków geologicznych. Określane tą metodą prędkości mogą być również wykorzystywane do klasyfikacji masywu skalnego z zastosowaniem skali opracowanych między innymi przez Bartona, Bieniawskiego, Bestyńskiego (dla fliszu karpackiego). Warstwy leżące najpłycej utworzone są najczęściej z osadów trzecio i czwartorzędowych oraz utworów zwietrzałych. Warstwę, którą charakteryzują najniższe wartości prędkości fal sejsmicznych, tzw. strefę małych prędkości (SMP) tworzą grunty nieskonsolidowane lub utwory zwietrzałe. Prędkości te nie przekraczają 1000 m/s, podczas gdy prędkości fal sejsmicznych w twardym podłożu są większe od 1500 m/s (2000 m/s). Dodatkowym czynnikiem wpływającym na prędkości fal sejsmicznych w ośrodku jest poziom zwierciadła wód gruntowych. SMP charakteryzuje się wzrostem prędkości fal wraz z głębokością lecz może również charakteryzować się jedną wartością prędkości. Drugi przypadek występuje, gdy na przykład w pobliżu znajdują się warstwy piasków. Prędkości fal sejsmicznych w warstwach zalegających nad twardym podłożem określono metodą : płytkiej refrakcji wzdłuż profili sejsmicznych w następujących rejonach: - Jaworzno, rejon zalewu Łęg, - OG KWK Halemba, przy szybie Grunwald. - Kopalnia Doświadczalna Barbara, przy szybie Barbara. Do interpretacji uzyskanego materiału pomiarowego wykorzystano analizę hodografów zbieżnych. Wyznaczono prędkości i miąższości poszczególnych warstw metodą średnich arytmetycznych. Tak wyznaczony model ośrodka posłużył jako model startowy do tomograficznego odwzorowania na podstawie czasów pierwszych wejść fali sejsmicznej. Wyniki przedstawiono w postaci dwuwymiarowych map prędkości (rys. 1a, 2a, 3a). W miejscach wykonywania pomiarów sejsmicznych stwierdzono dużą zmienność prędkości propagacji podłużnej fali sejsmicznej w utworach zaliczanych do nadkładu czwartorzędowego w zakresie od 300 do 1800 m/s. Najniższe wartości występowały w strefie przypowierzchniowej. Zmian prędkości nie można w prosty sposób korelować z wykształceniem geologicznym utworów. Jest to spowodowane faktem, że utwory czwartorzędu wykształcone są głównie w postaci piasków, żwirów, pyłów, glin oraz rumoszu, w przypadku których prędkości fal sprężystych związane są głównie ze stopniem zagęszczenia (gęstością) i zawodnieniem. Z tych względów płytkie granice sejsmiczne nie pokrywają się z granicami litologicznymi, a zakres zmienności prędkości fal dla podobnych utworów jest bardzo duży. Można stwierdzić, że dla piasków prędkości zmieniają, się od około 300 m/s (suche i zalegające bezpośrednio na powierzchni) do około 1500 m/s dla utworów zawodnionych. Utwory identyfikowane ze stropem karbonu zaznaczają się w postaci granicy refrakcyjnej o prędkości w przedziale 1800-2200 m/s.
The determination of the structure and physical properties of the rock medium has great significance for: - underground building and civil engineering, - natural hazard prediction, - identification of geological structure, - analytic modelling. The basic method of determination of shallow lithological limit and zone of small seismic wave velocity is the seismic method, a variant of which is the shallow refraction method. It can serve the determination of lithological limits up to the depth of 30-50 m, depending on local geological conditions. The velocities determined by means of this method can be also applied for rock mass classification with the use of scales, developed among others by Barton, Bieniawski, Bestyński (for the Carpathian flysch). The layers localized close to the surface are most frequently formed of Tertiary and Quarternary deposits and weathered formations. The layer, characterized by the lowest values of seismic wave velocities, the so-called low velocity zone (SMP) form non-consolidated grounds and weathered formations. These velocities do not exceed 1000 m/s, whereas the velocities of seismic waves in hard foundations are bigger than 1500 m/s (2000 m/s). An additional factor influencing the velocities of seismic waves in the medium is the underground water level. A low velocity zone is characterized by the increase of wave velocity along with the depth, but it can be also characterized by one velocity value. The second case takes place, when for example, sandstone layers occur in the vicinity. The velocities of seismic waves in layers occurring above the hard foundation were determined by the method of shallow, refraction on seismic profiles in the following regions: - Jaworzno, the Łęg water reservoir region, - Mining area of Halemba mine, at Grunwald shaft, - Experimental Mine "Barbara" at Barbara shaft. For the interpretation of the obtained measuring material the convergent hodograph analysis was used. The velocities and thickness of individual layers were determined by means of the arithmetic average method. The medium model, determined in such a way, served as start model for tomographic mapping on the basis of times of first seismic wave entries. The results were presented in the form of two-dimensional velocity maps. In sites of seismic measuring execution one has stated big variability of velocity propagation of longitudinal seismic wave in formations classified among Quarternary overburden within the range from 300 to 1800 m/s. The lowest values occurred in the zone, adjacent to the surface. Velocity changes cannot be in a simple way correlated with the structure of geological formations. This is caused by the fact that Quarternary formations occur mainly in the form of sands, gravels, dusts, clays, and rubble, in case of which the velocities of elastic waves are connected first of all with the consolidation (density) degree and water content. For these reasons the shallow seismic limits do not coincide with lithological limits, and the range of wave velocity variability for similar formations is very high. One can state that for sands the velocities change from about 300 m/s (dry and occurring directly on the surface) to about 1500 m/s for watered formations. Formations identified with the Carboniferous roof appear in the form of refraction limit with velocity within the interval 1800-2200 m/s.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2002, 4; 33-42
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ czynników naturalnych masywu skalnego na jego wytrzymałość określoną metodami penetrometryczną i laboratoryjną
Impact of natural features of the rockmass on its strength determined by penetrometric and laboratory methods
Autorzy:
Bukowska, M.
Kidybiński, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340708.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
wytrzymałość skał
otwór wiertniczy
wilgotność skały
szczelina
wytrzymałość na ściskanie
rock strength
borehole
rock humidity
fissure
compressive strength
Opis:
W latach siedemdziesiątych w Głównym Instytucie Górnictwa opracowano penetrometryczną metodę badania wytrzymałości skał w otworach wiertniczych wykonywanych na ogół w stropie wyrobisk górniczych. Wyniki badań wytrzymałościowych skał tworzących strop wyrobisk, uzyskiwane tą metodą, stanowią podstawę do oceny jego stateczności i doboru optymalnej obudowy podporowej lub kotwiowej. Ze względu na to, że do obliczania stateczności górotworu używa się standardowych wyników badań laboratoryjnych, takich jak: wytrzymałość na jednoosiowe ściskanie (Rc, MPa), wytrzymałość na rozciąganie (Rr, MPa), moduł odkształcenia (Eo, MPa) itp., konieczne było znalezienie korelacji między wynikami tych badań a oporem (krytycznym ciśnieniem) penetracji, będącym wynikiem badań penetrometrycznych. Dokonano tego sposobem przybliżonym, bez szczegółowej analizy wilgotności i szczelinowatości skał i otrzymano współczynnik przeliczeniowy krytycznego ciśnienia penetracji na wytrzymałość na ściskanie wynoszący 1,2 i współczynnik przeliczeniowy krytycznego ciśnienia penetracji na wytrzymałość na rozciąganie równy 0,077. Stosowanie tych współczynników przez wiele lat wykazało, że w szeregu przypadkach zachodzą znaczne odchylenia uzyskanych w ten sposób wyników od wyników badań laboratoryjnych. Wobec powyższego przeprowadzono powtórne próby korelacji, w których uwzględniono zmienność litologiczną skał, ich wilgotność oraz stan spękania. Dla skał płonnych oraz dla węgli pokładów GZW obliczono liczbę a = Rc ps/pm,, wyrażającą stosunek wytrzymałości na ściskanie do maksymalnego ciśnienia penetrometrycznego oraz liczbę b = Rr ps/pm będącą stosunkiem wytrzymałości na rozciąganie do niszczącego ciśnienia penetrometrycznego. Rozrzut wartości liczby a dla wszystkich przebadanych skał wraz z wartościami średnimi przedstawiono na rysunku 1. Wartości liczby a zależą od rodzaju skały i wynoszą 0,7-1,9, średnio dla całej populacji przebadanych próbek skalnych a = 1,3. Zmienność wartości liczby a dla poszczególnych odmian litologicznych z tych rejonów badań, gdzie pomiary ciśnień niszczących nie były obniżone oddziaływaniem różnych czynników naturalnych, w tym spękań i powierzchni osłabienia, przedstawiono na rysunku 2. Mieszczą się one w przedziale wartości 0,72-1,18. Zróżnicowanie wartości liczby b wyrażającej stosunek laboratoryjnej wytrzymałości na rozciąganie do niszczącego ciśnienia penetrometrycznego in situ zilustrowano na rysunku 5. Wartości liczby b zależą od rodzaju skały i zawierają się w przedziale wartości 0,037-0,073. Badania laboratoryjne wytrzymałości skał na ściskanie wykonano na próbach w stanie powietrzno--suchym (ps) oraz, po raz pierwszy w badaniach geomechanicznych, w stanie nasycenia kapilarnego (nk). Spośród badanych typów skał najwyższy współczynnik korelacji pomiędzy wytrzymałością na ściskanie określoną w stanie powietrzno-suchym i w stanie nasycenia kapilarnego wykazały piaskowce (rys. 4). Spadek wytrzymałości na ściskanie w stanie nasycenia kapilarnego w stosunku do wytrzymałości w stanie powietrzno-suchym wyniósł od 20 do 40%. Z uwagi na różnice w wilgotności naturalnej górotworu i próbek laboratoryjnych, zalecono przeprowadzanie badań laboratoryjnych piaskowców w stanie nasycenia kapilarnego nawiązującego do wilgotności naturalnej skał i do nasycenia skał wodą w strefie przyotworowej, do którego dochodzi w strefie oddziaływania płuczki wiertniczej, a badania mułowców, iłowców i węgli w stanie powietrzno-suchym, który w przybliżeniu odpowiada wilgotności naturalnej po odsączeniu z górotworu wody wolnej. Różnice w wytrzymałości próbek laboratoryjnych oraz ciśnień krytycznych iglicy penetrometru otworowego mogą również wynikać z oddziaływania tzw. czynnika skali, czyli różnicy wielkości (objętości) obciążanego w badaniach obszaru skały. Autorzy przeprowadzili obliczenia wpływu defektów strukturalnych na różnice wytrzymałości według teorii Weibulla i Hoeka/Browna, na podstawie których stwierdzili, że wzrost wymiaru próbki z 5 mm (średnica iglicy) do 50 mm (wymiar próbki laboratoryjnej) powoduje spadek wytrzymałości skal średnio od 33,7% (wg Hoeka/Browna) do 57,7% (wg Weibulla) i tylko w nieznacznym stopniu jest uzależniony od rodzaju skały. Wyższe wartości pro w stosunku do Rc tych samych skał mogą być interpretowane jako skutek odmiennego stanu naprężeń w badaniach laboratoryjnych (jednoosiowe ściskanie) oraz próbie penetrometrycznej (wciskanie tłocznika w półprzestrzeń materialną), jakkolwiek przy małej grubości warstwy obciążanej tłoczkiem penetrometru wpływ tego czynnika jest zapewne niewielki. Wpływ spękań i powierzchni osłabienia obserwowany był w przypadku piaskowców i iłowców. Badaniami stwierdzono spadek niszczącego ciśnienia penetrometrycznego w stosunku do wytrzymałości na ściskanie o 23-66%. Mając na uwadze fakt, że w czasie badań wykonywanych penetrometrem otworowym szczegółowe zidentyfikowanie odmiany litologicznej w otworze na określonej głębokości jest często bardzo trudne, można zalecić stosowanie ogólnego współczynnika przeliczeniowego a o wartości 1,0, a współczynnika b o wartości 0,055.
In the 1970s at the Central Mining Institute a penetrometric testing method was worked out, related to rock strength in boreholes, made mostly within roof strata of mine openings. Results of strength tests on rocks obtained when using this method made it possible to assess roof stability and to select optimum standing supports or roof bolting system. Having in mind that for rock mass stability calculations standard laboratory test results are used, such as uniaxial compressive strength (Rc, MPa), tensile strength (Rr, MPa) and deformation modulus (Eo, MPa) it was necessary to find correlation between results of these tests and penetration resistance (ultimate pressure) resulting from penetrometer tests. This was carried out by means of an approximate method, without detailed analysis of rock humidity and fracturing, and coefficient of ultimate pressure conversion to compressive strength, valued 1.2, was obtained (0.077 for tensile strength). The use of these coefficients throughout the years has shown that in some cases deviations of results obtained in this manner from the results of laboratory tests were considerable. New correlation tests were carried out therefore taking account of lithologic variety of rocks, their humidity and fracturing status. For barren rocks and coal from Silesian seams the number a = Rc ps/pm has been calculated, where Rc ps is compressive strength and pm is maximum penetrometric pressure, as well as number b = Rr ps/pm, where Rr ps is tensile strength. The scatter of a for all tested rocks along with the average values were presented in Fig. 1. The value of a depends on type of rock and amounts 0.7-1.9, (1.3 being an awerage). Variation of a for lithologic species from those areas where pressure measurements were not affected by structural factor such as fissures and cleats is presented in Fig. 2 and ranges from 0.72 to 1.18. The scatter of b is shown in Fig. 5 where various rocks differ from 0.037 to 0.073. Laboratory tests of compressive strength were carried out on samples in air-dry state (ps) and in capillary saturation state (nk). Among tested types of rocks sandstones have the highest correlation coefficient between compressive strength determined in air-dry state and capillary saturation (Fig. 4). Drop of compressive strength in capillary saturation state in relation to strength in air-dry state amounted from 20 to 40 per cent. Considering differences between natural humidity of rockmass and laboratory samples it is recommended to carry out laboratory tests on sandstones in capillary saturation state but tests on mudstones, shales, and coal in air-dry state. Differences regarding strength of laboratory samples and ultimate pressures at borehole penetrometer plunger can also result from scale factor, i.e. difference between magnitude (volume) of rock area loaded. Authors performed calculations related to effect of structural defects on strength according to Weibul's and Hoek/Brown's theories. It was found that increasing of sample size from 5 mm (plunger diameter) to 50 mm (laboratory sample size) causes strength drop of 33.7% (Hoek/Brown) to 57.7% (Weibull) of laboratory value and do not depend on rock type. Higher p" in relation to Rc of the same rocks can be interpreted as a result of different stress state in laboratory tests (uniaxial compression) and penetrometric test (piston element penetration) however in case of low thickness of layer loaded effect of this factor is insignificant. The influence of fissures and fractures was observed in case of sandstones and shales, as a drop of penetrometer pressure in relation to laboratory tests by 23-66 per cent. Finally, having in mind that during penetrometer testing lithological layers in borehole are hard to detect it is recommended to use coversion coefficient a of 1.0 but coefficient b of 0.055 value.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2002, 1; 35-46
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie badań nieniszczących w wytrzymałościowej klasyfikacji skał i masywów skalnych
Application of non-destructive tests in rock and rock mass strength classification
Autorzy:
Pinińska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/340539.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
skała
masyw skalny
badania nieniszczące
rock
rock massif
non-destructive tests
Opis:
W artykule przedstawiono poglądy na stosowanie i możliwości porównywania podstawowych klasyfikacji wytrzymałościowych skał oraz zaproponowano wykorzystanie wyników laboratoryjnych badań ultradźwiękowych jako głównego tła do ich kompleksowych porównań. Zamieszczono diagramy korelujące parametry badań in situ z opisami makroskopowymi: odbojność, określoną młotkiem Schmidta i wskaźnik GSI z gęstością objętościową wytrzymałością na jednoosiowe ściskanie próbek skalnych i prędkością propagacji falowej. Dane te charakteryzują główne odmiany litologiczne skał Polski i umożliwiają określenie tak cech masywu skalnego (rock mass), nienaruszonego elementu skalnego (rock materiał), jak i próbki laboratoryjnej (rock). Przedstawione analizy bazują na zunifikowanych badaniach wytrzymałościowych, akustycznych i polowych, prowadzonych w Zakładzie Geomechaniki Uniwersytetu Warszawskiego od ponad dwudziestu lat. Dane te są sukcesywnie gromadzone w Bazie Danych Geomechanicznych (BZG). Duże zbiory danych umożliwiły porównanie cech skał magmowych, osadowych i metamorficznych z różnych regionów Polski i wyznaczenie ogólnych tendencji zmian. W porównaniach zwrócono uwagę na szczególną rolę anizotropii i cech strukturalnych ośrodków skalnych, bez uwzględnienia których wyznaczanie szczegółowych tendencji korelacyjnych nie jest możliwe.
The article presents views on the application and comparison possibilities of basic rock strength classifications and proposes to use the results of ultrasonic laboratory tests as main background for their complex comparisons. Diagrams have been inserted, correlating the parameters of in situ tests with macroscopic descriptions: reboundability, measured by means of Schmidt's hammer and GSI indices with volumetric density, uniaxial compressive strength of rock samples and wave propagation velocity. These data characterize the main lithological forms of Poland's rocks and enable to determine both the features of rock mass, non-disturbed rock material, as well as rock laboratory sample. The presented analyses are based on unified strength, acoustic and field tests, conducted in the Department of Geomechanics of University of Warsaw from twenty years. The data are successively collected in the Geomechanical Data Base (BZG). Large data sets enabled to compare the features of magnetic, sedimentary, and metamorphic rocks from different regions of Poland and to determine general change tendencies. In comparisons attention was paid to the special role of anisotropy and structural features of rock media; without their regard the determination of detailed correlative tendencies is not possible.
Źródło:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa; 2002, 4; 81-95
1643-7608
Pojawia się w:
Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Palaeoecology of free-lying domal bryozoan colonies from the Upper Eocene of Southeastern USA
Autorzy:
McKinney, F K
Taylor, P.D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22653.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
bryozoan colony
marine rock
Paleozoic
Eocene
USA
sedimentary rock
Upper Eocene
morphology
paleoecology
Bryozoa
Castle Hayne Formation
paleontology
Opis:
Dome−shaped cheilostome bryozoan colonies, most commonly about 2 cm in diameter, are common in Upper Eocene offshore deposits of southeastern North Carolina, USA.This colony−form is anachronistic in the Eocene, being more typical of Palaeozoic bryozoans.There are three types of domes: individual colonies of Parasmittina collum (Canu and Bassler), individual colonies of Osthimosia glomerata (Gabb and Horn) and multispecies intergrowths.The bryozoans grew laterally beyond initial shell substrata to become free−lying. P. collum colonies grew by local eruptive budding, forming subcolonies that extended radially over the underlying layer of zooids.Undersides of subcolonies that extended beyond the original substratum have basal exterior walls that are more commonly fouled by encrusters than is the upper side of the colony.By contrast, lateral growth of O. glomerata colonies was limited by size of the original substratum, subcolonies were not developed, and colony growth occurred by prolific frontal budding over the entire upper surface of the colony. Undersides of colonies beyond the substratum consist of the lateral interior walls of marginal zooids and are much less commonly fouled than are undersurfaces of P. collum.The upper surfaces of multispecies domes by definition are always fouled, and their undersurfaces are also commonly fouled.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2003, 48, 3
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Skała Izraela w świetle wiersza Pwt 32, 30
Autorzy:
Szwarc, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1178449.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
skała
obrońca
wspomożyciel
zbawiciel
wydać
odosobnić
osądzić
ukarać
zmiłować się
być miłosiernym
ocalić
rock
advocate
supporter
Saviour
sell
isolate
judge
punish
have mercy
be merciful
save
Opis:
The author concentrates on the meaning of verse Deut 32,30, especially the statement “their Rock sold them”. Her philological-exegetic-theological analysis of the verse and the verses Deut 32,35a. 36a-b allows us to assume that the sentence in question hides an essential salvational truth. It teaches us that God does not stop being a sure footing for His chosen, even then when − as we say it − He punishes them. On the contrary, He is then their rock, more than in other circumstances. He is therefore Someone on Whom one can always and anytime rely, in Whom one may totally confide. By punishing people, He at the same time appears as the One Who raises from the fall, and change human life for better, transform failure into victory.
Źródło:
The Biblical Annals; 2003, 50, 1; 29-38
2083-2222
2451-2168
Pojawia się w:
The Biblical Annals
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 987

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies