Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "racjonalny" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-23 z 23
    Tytuł:
    The value experience of the emotional immersion in games
    Doświadczenie wartości w przeżyciu emocjonalnej imersji
    Autorzy:
    Jacko, Jan Franciszek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1367808.pdf
    Data publikacji:
    2019-02-12
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    immersja
    racjonalny gracz
    etyka
    zarządzanie wrażeniami
    Opis:
    The study presents a phenomenological analysis of the value experience in the emotional immersion in games. The text shows two possible variants of this experience: emotional illusion and delusion. In the emotional illusion, players emotionally distance themselves from their hierarchy of values to enjoy the game. With emotional delusion, emotions motivate players to deny their hierarchy of values. The study explains this distinction in the context of certain theories of rational action.
    W pracy przedstawiono fenomenologiczną analizę doświadczenia wartości w przeżyciu emocjonalnej imersji w grach. Tekst pokazuje dwa jego warianty: emocjonalną iluzję oraz emocjonalne kłamstwo. W emocjonalnej iluzji gracz  emocjonalnie dystansuje się względem własnej hierarchii wartości, aby rozkoszować się grą. W emocjonalnym kłamstwie emocje motywują graczy do decyzji niezgodnych z przyjętą przez nich hierarchią wartości. Zaproponowano wyjaśnienie tych doświadczeń w kontekście niektórych teorii racjonalnego działania.
    Źródło:
    Homo Ludens; 2018, 1, 11; 83-100
    2080-4555
    Pojawia się w:
    Homo Ludens
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcje użyteczności wielokrotnej − aspekty metodologiczne
    Autorzy:
    Musialik, Grażyna
    Musialik, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/582125.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
    Tematy:
    teoria konsumenta
    użyteczność wielokrotna
    racjonalny wybór
    etyka
    Opis:
    Przedmiotem niniejszej pracy są niektóre problemy powstające na gruncie teorii wyboru konsumenta. W ramach ekonomii neoklasycznej teoria ta oparta jest na założeniu pojedynczej użyteczności, tj. przypisywaniu koszykom dóbr jednej charakterystyki. W opozycji do niej sformułowane zostały koncepcje użyteczności wielokrotnej, czyli takie koncepcje wyboru, w ramach których koszykom dóbr przypisywana jest więcej niż jedna charakterystyka. Celem artykułu jest analiza argumentów za koncepcją pojedynczej użyteczności i użyteczności wielokrotnej i przeciw niej oraz udowodnienie tezy, że standardowa teoria wyboru w ramach ekonomii głównego nurtu nie musi stać w sprzeczności z koncepcjami użyteczności wielokrotnej. Praca opiera się na krytycznej analizie literatury przedmiotu i ma charakter wyłącznie teoretyczny. W końcowej części artykułu wskazano również na konsekwencje metodologiczne związane z koncepcjami użyteczności wielokrotnej.
    Źródło:
    Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu; 2017, 475; 207-214
    1899-3192
    Pojawia się w:
    Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zbudowane z patyków
    Autorzy:
    Wieczorek, Danuta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26850704.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi
    Tematy:
    kompozycja
    realna przestrzeń
    układ trójwymiarowy
    czynnik racjonalny
    Opis:
    We see sense where things are clear. Education in the field of composition introduces a rational factor into creation. The exercises in Danuta Wieczorek's studio are designed to make the students engage both intuition and intellect. Students of graphic arts are mostly involved in creating illusion on a plane. In the third semester they experience a creative shock. This time they build a three-dimensional layout out of lines. They construct an object from slats, give shape to the real space. Characteristic features of the layout are highlighted with colour. As a result of this experience, they create sophisticated abstract sculptures made of colourful sticks.
    Źródło:
    Powidoki - magazyn artystyczno-naukowy; 2020, 3; 180-185
    2657-652X
    Pojawia się w:
    Powidoki - magazyn artystyczno-naukowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Teoria rynków efektywnych i model racjonalnego inwestora – od warunków ryzyka do warunków konfliktu
    The theory of efficient markets and a model of rational investor – from conditions of risk to terms of conflict
    Autorzy:
    Dobrowolski, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/419175.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydział Ekonomiczny
    Tematy:
    teoria rynków efektywnych, racjonalny inwestor, ryzyko, niepewność, ignorancja, warunki konfliktu
    Opis:
    W teorii rynków finansowych założenie o ich efektywności informacyjnej odgrywa bardzo ważną rolę, choć dyskusja o jego zgodności z rzeczywistością nadal pozostaje nierozstrzygnięta. W artykule przedstawiono pokrótce najważniejsze elementy teorii rynków efektywnych, zwracając szczególną uwagę na przyjęte w niej założenie o racjonalnym inwestorze, które pojawia się także w innych modelach i teoriach związanych z rynkami finansowymi (np. model wyceny aktywów kapitałowych CAPM, czy teoria portfelowa Markowitza). Poglądy na sposób i kryteria podejmowania decyzji przez racjonalnego inwestora ulegały zmianie na przestrzeni wieków. Obecnie, nadal dominującą teorią w tym zakresie jest teoria oczekiwanej użyteczności. Charakteryzuje ona jednak proces decyzyjny w warunkach ryzyka, które nie są najczęstszym stanem otoczenia gospodarczego, zwłaszcza w gospodarce poddanej procesowi globalizacji. Stąd w końcowej części artykułu rozważany jest problem wykorzystania w teorii rynków efektywnych i teorii oczekiwanej użyteczności modeli podejmowania decyzji w warunkach niepewności, ignorancji i konfliktu.
    The theoretical assumption about the informative effectiveness of financial markets is very important, although the discussion about its compatibility with the reality still remains open. The article summarises the key elements of the theory of efficient markets, paying particular attention to the adopted in this theory assumption about a rational investor, which also appears in other models and theories related to the financial markets (such as capital asset pricing model CAPM or Markowitz Portfolio Theory). The views on the way and criteria for decision-making by a rational investor have changed over the centuries. Today, the dominant theory in this regard is the theory of expected utility. However, it characterizes the decision-making process under risk conditions, which are not the most common economic environment, particularly in an economy subjected to the process of globalisation. Thus, the problem of using the models of decision making under conditions of uncertainty, ignorance and terms of conflict in the efficient market theory and the theory of expected utility is under consideration in the final part of the article.
    Źródło:
    Współczesna Gospodarka; 2014, 5, 1
    2082-677X
    Pojawia się w:
    Współczesna Gospodarka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Multiple utility concepts – individual choice as an outcome of a game
    Koncepcje użyteczności wielokrotnej – wybór podmiotu jako wynik gry
    Autorzy:
    Musialik, Grażyna
    Musialik, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/584089.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
    Tematy:
    multiple utility
    consumer theory
    rational choice
    teoria konsumenta
    użyteczność wielokrotna
    racjonalny wybór
    Opis:
    The paper aims to analyse individual choices within the framework of multiple utility concepts. These concepts are based on the assumption that people, while making their choices, strive for more than one value, and respectively make more than one ordering of bundles of goods or states of affairs. The paper presents, first of all, the relations between the notion of utility and the notion of the ordering of bundles of goods (states of affairs). Secondly, it discusses the mechanisms governing the individual choices suggested on the grounds of the multiple utility theory. In particular, an important issue of these theories is identified, namely, the matter of choice when one faces incommensurable values. Thirdly, G. Kavka’s idea is taken into consideration, enabling its solution. Its crucial features are described, enabling, as it seems, to build a formal model of individual choice in the case of incommensurable values. The paper is based on the analysis of the subject-related literature and its content is of a theoretical nature only.
    Przedmiotem niniejszej pracy jest analiza wyborów podmiotu w ramach koncepcji użyteczności wielokrotnej. Koncepcje te oparte są na założeniu, że ludzie w swoich wyborach kierują się więcej niż jedną wartością, względnie dysponują więcej niż jednym uporządkowaniem koszyków dóbr czy też stanów rzeczy. Praca przedstawia w pierwszej kolejności relacje pomiędzy pojęciem użyteczności a pojęciem uporządkowania koszyków dóbr (stanów rzeczy). Po drugie, omówione zostają mechanizmy wyborów podmiotu proponowane na gruncie teorii użyteczności wielokrotnej. Przede wszystkim zidentyfikowano zasadniczy problem tych teorii, a mianowicie wybór w sytuacji niewspółmiernych wartości. Po trzecie, rozpatrzona została idea G. Kavki, pozwalająca na rozwiązanie tego problemu. Opisane są jej zasadnicze cechy pozwalające – jak się wydaje – na konstrukcję formalnego modelu wyboru podmiotu w sytuacji niewspółmiernych wartości. Praca bazuje na analizie literatury przedmiotu, a jej zawartość ma charakter jedynie teoretyczny.
    Źródło:
    Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu; 2019, 63, 8; 108-117
    1899-3192
    Pojawia się w:
    Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Values in Zygmunt Ziembiński’s theory of legal interpretation: sources
    Wartości w teorii wykładni prawa Zygmunta Ziembińskiego: źródła
    Autorzy:
    Kordela, Marzena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28825314.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    law interpretation
    values
    axiologically rational legislator
    wykładnia prawa
    wartości
    aksjologicznie racjonalny prawodawca
    Opis:
    The early phase of Zygmunt Ziembiński’s theory of law interpretation was developed between the late 1950s and early 1970s. From the very outset, values would feature permanently in the theory as components of the axiological system of the legislator. Certain values, such as legal certainty and the correspondence between law and social life, became central to two interpretations: static and dynamic interpretation, respectively. Ziembiński was the first Polish legal theorist to define functional interpretation as a paradigm that invokes the legislator’s values. As he argued, two types of functional interpretation: analogia legis or extensive interpretation have their effect anchored in the adopted values, thus preventing cases which happen to be strongly justified axiologically by such values from being excluded from regulation. Values also enable identification of the norms-conclusions derived through analogia juris and argumentaa fortiori. By providing grounds for the postulation of the rule of law, values ultimately safeguard the legal system from abuse.
    Wczesna faza teorii wykładni prawa Zygmunta Ziembińskiego to okres od końca lat 50. do początku lat 70. XX w. Od samego początku w teorii rozwijanej przez Ziembińskiego wartości były składnikiem aksjologicznego systemu prawodawcy. Określone wartości, takie jak bezpieczeństwo prawne oraz zgodność prawa z praktyką społeczną, stały się kluczowe dla dwóch typów interpretacji: statycznej i dynamicznej. Ziembiński jako pierwszy polski teoretyk prawa zdefiniował wykładnię funkcjonalną jako paradygmat odwołujący się do wartości prawodawcy. Jak argumentował, dwa typy wykładni funkcjonalnej: analogia legis czy wykładnia rozszerzająca mają swoje zakotwiczenie w przyjętych wartościach, przez co uniemożliwiają wyłączenie spod regulacji przypadków, które są silnie uzasadnione aksjologicznie tymi wartościami. Wartości umożliwiają również identyfikację norm-wniosków wyprowadzanych w drodze analogia iuris i argumenta a fortiori. Będąc podstawą rządów prawa, wartości ostatecznie chronią system prawny przed nadużyciami.
    Źródło:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2023, 85, 2; 63-71
    0035-9629
    2543-9170
    Pojawia się w:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Komentarz do artykułu dr. Pawła E. Tomaszewskiego: „Jan Czochralski – historia człowieka niezwykłego”
    Commentary on the paper by Dr. Paweł E. Tomaszewski: “Jan Czochralski – the history of an extraordinary man”
    Autorzy:
    KOKOWSKI, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/520372.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Umiejętności
    Tematy:
    Jan Czochralski
    biografistyka
    racjonalny krytycyzm
    mity historiograficzne
    biographic literature
    rational criticism
    historiographical myth
    Opis:
    W artykule przedstawiona została racjonalna krytyka wybranych interpretacji autorstwa Pawła E. Tomaszewskiego niektórych faktów z biografi i Jana Czochralskiego (1885–1953) i przyjętej przez Pawła E. Tomaszewskiego konwencji zbyt rzadkiego powoływania się na źródła archiwalne i literaturę dotyczącą wątku biografi cznego. W konsekwencji niektóre interpretacje tego Autora stają się zbyt beletrystyczne, co rodzić może nowy mit historiografi czny Jana Czochralskiego.
    The paper presents a rational critique of some interpretations by Dr. Paweł E. Tomaszewski of certain facts from the biography of Jan Czochralski (1885–1953) and of the convention adopted by Dr. Paweł E. Tomaszewski, of in which biographical archival sources and literature are relied on too infrequently. Consequently, certain interpretations of this author become too literary, which may give rise to a new historiographical myth of Jan Czochralski.
    Źródło:
    Prace Komisji Historii Nauki PAU; 2014, 13; 131-140
    1731-6715
    Pojawia się w:
    Prace Komisji Historii Nauki PAU
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Habitus and cultural fit in higher education.
    Habitus i dopasowanie kulturowe w szkolnictwie wyższym.
    Autorzy:
    Pham Xuan, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2143795.pdf
    Data publikacji:
    2022-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
    Tematy:
    nierówności edukacyjne
    rozwój szkoły
    Bourdieu
    habitus
    racjonalny wybór
    Educational-inequality
    School-development
    Habitus
    Rational-choice
    Opis:
    This article is about the phenomenon of educational inequality and how to explain it from a conflict theoretical perspective. In a first step, I will discuss the rational-choice approach which is used in quantitative educational research and then I will explore the question of how educational inequality can be explained from the perspective of Bourdieu's sociology. In this context, I will discuss the phenomenon of cultural fit, followed by insights into the study "The fine differences in school careers". In conclusion, an inequality-reflective school development perspective is argued, which places at its centre the awareness that phenomena of educational inequality cannot be explained exclusively by rational choices.
    Niniejszy artykuł dotyczy zjawiska nierówności edukacyjnych, które próbuję wyjaśnić poprzez zastosowanie perspektywy teoretycznej konfliktu. Najpierw omówię podejście racjonalnego wyboru, które jest często stosowane w ilościowych badaniach edukacyjnych dotyczących nierówności edukacyjnych. Następnie nakreślę, w jaki sposób nierówności edukacyjne mogą być objaśniane z perspektywy koncepcji Bourdieu. Skoncentruję się na zjawisku dopasowania kulturowego i podzielę się spostrzeżeniami z mojego badania empirycznego „Drobne różnice w kulturze”. W podsumowaniu będę opowiadać się za perspektywą rozwoju szkoły odzwierciedlającą nierówności, która w swoim centrum stawia świadomość, że zjawisk nierówności edukacyjnych nie da się wyjaśnić wyłącznie za pomocą racjonalnych wyborów.
    Źródło:
    Forum Oświatowe; 2022, 34, 1(67); 95-104
    0867-0323
    2450-3452
    Pojawia się w:
    Forum Oświatowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Społeczne czynniki ludzkiego działania
    Social Factors in Human Actions
    Autorzy:
    Hausner, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/903939.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej
    Tematy:
    ludzkie działanie
    system społeczny
    instytucja
    człowiek racjonalny
    podmiotowość.
    human action
    social system
    institution
    rational individual
    subjectivity.
    Opis:
    Autor stawia sobie w artykule następujące pytania: Jak ludzie faktycznie działają? Jakie czynniki kształtują ludzkie działanie? Jak ludzie postrzegają swoje działanie? Do jakiego stopnia to, jak postrzegają oni swoje działanie, ma na nie wpływ? Jakie byłyby konsekwencje, gdyby ludzie działali dokładnie tak, jak sobie to wyobrażają. Starając się na nie odpowiedzieć, dochodzi w toku wywodu do następującej konkluzji: ludzkiego działania w kontekście ładu społecznego nie należy interpretować w kategoriach homeostazy lub jako prowadzącego do stanu równowagi. Działania wynikają z napięcia i mogą być zorientowane na jego łagodzenie, ale wynikowo prowadzą do przechodzenia od jednego rodzaju napięcia do innego. Nie tylko są wyładowaniem energii, lecz także jej wytwarzaniem.
    In the article the author poses the following questions: How do people actually act? What factors influence human action? How do people perceive their own action? To what extent does the way they perceive their own actions influence such actions? What would be the consequences of people acting exactly as they think they did? In order to address those issues, in the course of his argumentation the author comes to the following conclusion: in a social context, human actions do not need to be considered as belonging in the category of homeostasis or as leading to a balance. The actions result from tension and their aim may be its alleviation, but they always lead to a transition from one form of tension to another. Not only do they defuse energy, they also produce it.
    Źródło:
    Zarządzanie Publiczne / Public Governance; 2013, 2-3(24-25); 8-18
    1898-3529
    2658-1116
    Pojawia się w:
    Zarządzanie Publiczne / Public Governance
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Эмацыянальнае i рацыянальнае ў творчым самавыяўленнi Яўгенii Янiшчыц i Максiма Танка
    Emocje zmysłowe i racjonalne w twórczej wypowiedzi Eugenii Janiszczyc i Maksima Tanka
    Emotional and mental characteristics in creative self-presentation of Maksim Tank and Yevgenii Yanishchits
    Autorzy:
    Калядка, Святлана
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/944640.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    emotional and rational
    inspiration
    emotional trigger
    author
    text
    emocjonalny i racjonalny
    natchnienie
    wyzwalacz emocji
    autor
    tekst
    Opis:
    W artykule przedstawiono tezę o prymacie doświadczeń emocjonalnych w procesie pisania utworu. Autorka wprowadza pojęcie wyzwalacza emocji, za pomocą którego można zdefiniować sposoby przekształcania emocji zmysłowych w emocje poetyckie. Analizuje także teorię „autor to tekst” w stosunku do poetów – „autobiografów”, których teksty są odzwierciedleniem ich życia. Ponadto autorka opisuje emocje mentalne w utworach Maksima Tanka i emocje zmysłowe w twórczości Eugenii Janiszczyc.
    The author of the article suggests the priority of emotional experience in the process of creating work. The concept of an emotional trigger which helps to analyze the way of transformation of sensual emotion into poetic emotion is proposed. The theory “an author is a text” with regard to poets-“autobiographers” whose texts are the reflection of their lifestyle is also considered. Additionally, the author describes mental emotions in Maksim Tank’s works and sensual emotions in Yevgenii Yanishchits’ poetry.
    Źródło:
    Białorutenistyka Białostocka; 2016, 8; 131-145
    2081-2515
    Pojawia się w:
    Białorutenistyka Białostocka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Эмацыянальнае i рацыянальнае ў творчым самавыяўленнi Яўгенii Янiшчыц i Максiма Танка
    Emocje zmysłowe i racjonalne w twórczej wypowiedzi Eugenii Janiszczyc i Maksima Tanka
    Emotional and mental characteristics in creative self-presentation of Maksim Tank and Yevgenii Yanishchits
    Autorzy:
    Калядка, Святлана
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2106867.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    emocjonalny i racjonalny
    natchnienie
    wyzwalacz emocji
    autor
    tekst
    emotional and rational
    inspiration
    emotional trigger
    author
    text
    Opis:
    W artykule przedstawiono tezę o prymacie doświadczeń emocjonalnych w procesie pisania utworu. Autorka wprowadza pojęcie wyzwalacza emocji, za pomocą którego można zdefiniować sposoby przekształcania emocji zmysłowych w emocje poetyckie. Analizuje także teorię „autor to tekst” w stosunku do poetów – „autobiografów”, których teksty są odzwierciedleniem ich życia. Ponadto autorka opisuje emocje mentalne w utworach Maksima Tanka i emocje zmysłowe w twórczości Eugenii Janiszczyc.
    The author of the article suggests the priority of emotional experience in the process of creating work. The concept of an emotional trigger which helps to analyze the way of transformation of sensual emotion into poetic emotion is proposed. The theory “an author is a text” with regard to poets-“autobiographers” whose texts are the reflection of their lifestyle is also considered. Additionally, the author describes mental emotions in Maksim Tank’s works and sensual emotions in Yevgenii Yanishchits’ poetry.
    Źródło:
    Białorutenistyka Białostocka; 2016; 131-145
    2081-2515
    Pojawia się w:
    Białorutenistyka Białostocka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Model precedensu z analogii
    The Model of Precedent Based upon Analogical Reasoning
    Autorzy:
    Koszowski, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/927465.pdf
    Data publikacji:
    2014-06-01
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
    Tematy:
    precedens sądowy
    analogia
    faktualny model analogii
    model racjonalny analogii
    judicial precedent
    analogical reasoning
    factual model
    rational model
    Opis:
    Apart from the concise presentation of the rule-based model of binding judicial precedent, this article describes two basic accounts of analogical reasoning in precedential law. The first account has been named: the factual model and the second: the rational model. This terminology was adopted due to the fact that the judgment of similarity within the factual model is deemed to be a direct result of the very facts of the cases being compared, or of the unfathomed mystical workings of human intuition (emotions), or the outcome desired for the case at hand. The rational model, in turn, is based upon the notion of precedential reasons and casual facts, i.e. the facts that are relevant in the light of such reasons. Dependence upon these two notions makes the rational model more predictable and explicable. In certain circumstances, however, analogy to proceeds needs therein some additional factors which do not stem from the gist of that model. The factual model, unpredictable though it may seem to be, is faster and apt to generate just, or socially desirable, conclusions, especially when utilized by a person of a great legal knowledge and experience.
    Źródło:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2014, 2(9); 43-65
    2082-3304
    Pojawia się w:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mary Douglas "Jak myślą instytucje" – między racjonalnością ekonomiczną i socjologicznym determinizmem
    Mary Douglas 'How Institutions Think' – between economic rationality and sociological determinism
    Autorzy:
    Ząbkowicz, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/693185.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    collective action
    rational choice
    institutionalism
    theory of cognition
    Émile Durkheim
    działanie zbiorowe
    racjonalny wybór
    instytucjonalizm
    teoria poznania
    Opis:
    The book under review contains the essence of the thought of a respected researcher. It refers to economic, sociological, anthropological and philosophical issues. The review points in particular to those theoretical questions which are of interest to sociologists, economists and students oflaw. These are the origins and motives of collective action, the sustainability of the institutional framework of choice, and the relative meaning of justice.
    Recenzowana książka to kwintesencja dorobku znanej uczonej, który obejmuje zagadnienia ekonomii, socjologii, antropologii i filozofii. Artykuł recenzyjny zwraca uwagę szczególnie na te teoretyczne zagadnienia, które interesują socjologów, ekonomistów i prawników. To zagadnienia przyczyn zbiorowego działania, trwałości instytucjonalnych ram wyboru oraz względności pojęcia sprawiedliwości.
    Źródło:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2016, 78, 3; 253-260
    0035-9629
    2543-9170
    Pojawia się w:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy polski wyborca jest racjonalny? Analiza empiryczna
    Is the Polish Voter Rational? An Empirical Analysis
    Autorzy:
    Żerkowska-Balas, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/427773.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    partycypacja wyborcza
    racjonalny wyborca
    teoria racjonalnego wyboru
    korzyści
    koszty
    electoral participation
    rational voter
    rational choice theory
    costs
    benefits
    Opis:
    Zgodnie z modelem racjonalnego wyboru, decyzja wyborcza jest wynikiem kalkulacji korzyści i kosztów, jakie niesie ze sobą głosowanie. Wyborca, kierując się maksymalizacją użyteczności, oddaje głos na partię, której zwycięstwo przyniesie mu największe korzyści (Downs 1957). Jeśli żadna z partii nie jest mu programowo bliższa (lub jeśli koszty głosowania przewyższają płynące z tego działania korzyści), zgodnie z teorią wyborca nie weźmie udziału w wyborach. Celem niniejszego artykułu jest sprawdzenie, czy polscy wyborcy podejmują decyzję o udziale w wyborach (bądź absencji) na podstawie racjonalnych przesłanek, przy kontrolowanym wpływie zmiennych społeczno-demograficznych i identyfikacji partyjnej. Wyniki przeprowadzonych analiz pozwalają na potwierdzenie przydatności teorii racjonalnego wyboru do wyjaśniania decyzji o głosowaniu bądź absencji. Poszczególne elementy racjonalnej kalkulacji są statystycznie istotnymi determinantami uczestnictwa wyborczego, jednak model oferuje jedynie częściowe wyjaśnienie zagadnienia absencji.
    According to the rational choice model, a voting decision results from the calculation of the costs and benefits of voting. A voter driven by utility maximization, votes for the party that brings him the highest benefits (Downs 1957). The voter abstains, however, if she does not perceive any of the parties as better than the others, or if the costs of voting exceed the benefits. The aim of the present article is to verify whether Polish voters decide to vote on the basis of rational evidence, provided the socio-demographic variables and party identification are being controlled in the research process. The results of the analyses corroborate the hypotheses related to rational choice determinants of voter turnout in Poland. The respective elements of rational calculation are statistically significant determinants of voter turnout but the model only provides partial explanation of the phenomenon.
    Źródło:
    Studia Socjologiczne; 2015, 1(216); 73-97
    0039-3371
    Pojawia się w:
    Studia Socjologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zasada racjonalnego prawodawcy a systemowa regulacja niektórych instytucji prawa pracy
    The principle of a rational legislator and the systemic regulation of some labour law institutions
    Autorzy:
    Kuczyński, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057926.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-20
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Humanitas
    Tematy:
    racjonalny prawodawca
    pracownik
    pracodawca
    odpowiedzialność dyscyplinarna
    upomnienie
    przewinienie mniejszej wagi
    rational legislator
    employee
    employer
    disciplinary liability
    reprimand
    minor infraction
    Opis:
    Systemowy przegląd niektórych instytucji prawnych odpowiedzialności dyscyplinarnej pracowników prowadzi do wniosku, że regulacja prawa dyscyplinarnego nie opiera się na racjonalnych i logicznych założeniach. Wątpliwości budzi istnienie wielu ustaw normujących oddzielnie dla poszczególnych grup pracowniczych i z reguły w odmienny sposób funkcjonalnie tożsame materialne i procesowe instytucje odpowiedzialności dyscyplinarnej. Odmienności tych nie tłumaczy różny czas uchwalania poszczególnych ustaw i przedmiotowe odrębności związane z wykonywaniem poszczególnych zawodów. Co do prawodawcy, analiza odpowiednich przepisów prawnych wskazuje, że w wielu sytuacjach nie zachowują one zasady spójności terminologicznej lub spójności systemowej. Odnosi się to zwłaszcza do norm, które ze względu na wadliwe traktowanie kwestii językowych związanych z zasadą racjonalnego tworzenia prawa nie spełniają wymogu przedmiotowej adekwatności.
    A systemic review of selected legal institutions of employees’ disciplinary liability leads to the conclusion that the regulation of disciplinary law is not based on rational and logical assumptions. Concerns are raised as to the existence of many statutes that regulate, separately for individual employee groups and, as a rule, differently, functionally identical substantive and procedural institutions of disciplinary liability. Such differences are not explained, by the different times at which individual statutes were enacted and the subject matter differences related to the exercise of particular professions. As for the legislator, a review of the relevant provisions of law indicates that the said regulations do not, in many situations, satisfy the principle of terminological consistency or the requirement of systemic coherence. This applies in particular to norms that, due to their faulty treatment of linguistic issues relating to the rational creation of law, do not meet the requirement of the said adequacy.
    Źródło:
    Roczniki Administracji i Prawa; 2021, specjalny II, XXI; 95-106
    1644-9126
    Pojawia się w:
    Roczniki Administracji i Prawa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kształtowanie się systemu sądowej kontroli orzeczeń dyscyplinarnych w stosunkach służbowych
    Shaping the system of judicial control of disciplinary decisions in service relationships
    Autorzy:
    Kuczyński, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2056705.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-16
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Humanitas
    Tematy:
    stosunek służbowy
    odpowiedzialność dyscyplinarna
    racjonalny prawodawca
    pracownik
    właściwość sądu
    service relationship
    disciplinary liability
    rational legislator
    employee
    competence of a court
    Opis:
    Początkowo odpowiedzialność dyscyplinarna nie podlegała kontroli sądowej. Kształtowanie się systemu sądowej kontroli orzeczeń dyscyplinarnych było długotrwałym procesem, który został ostatecznie ustalony wraz z wejściem w życie konstytucyjnej zasady prawa go sądu. Systemowa analiza przedmiotowych przepisów wskazuje, że ustrój oraz funkcjonowanie tej instytucji nie opierają się na jasnych i racjonalnych założeniach spełniających postulowane kryteria zadowalającej (przyzwoitej) regulacji. Istniejące przepisy często w odmienny sposób regulują aspekty instytucjonalne, materialne i procesowe tej kontroli. Takie ujęcie systemu kontroli stawia strony (zwłaszcza obwinionych) w różnych, często niesprawiedliwie nierównych sytuacjach procesowych wynikających z odmiennych zasad postępowania obowiązujących w sądach powszechnych i sądach administracyjnych.
    Initially, disciplinary liability was not subject to judicial control. The shaping of the judicial control of disciplinary decisions was a long-standing process which was finally established with the entry into force of the constitutional principle right of access to court. A systemic analysis of the provisions in question indicates that the system and functioning of this institution are not based on clear and rational assumptions that meet the postulated criteria of a satisfactory (decent) regulation. Existing provisions often regulate institutional, material and procedural aspects of this control in a different way. This approach to the control system puts the litigant parties (especially the accused) in unjustifiably different procedural situations resulting from different rules of procedure in force in common courts of law and administrative courts.
    Źródło:
    Roczniki Administracji i Prawa; 2021, specjalny I, XXI; 599-609
    1644-9126
    Pojawia się w:
    Roczniki Administracji i Prawa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od chrześcijańskiego racjonalizmu do racjonalistycznego ateizmu - francuska myśl oświeceniowa.
    From Christian Rationalism to Rationalist Atheism - French Enlightenment Thought
    Autorzy:
    Budzanowska, Anna Teresa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2231634.pdf
    Data publikacji:
    2021-05-11
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    philosophie clandestine
    radykalne oświecenie we Francji
    racjonalny ateizm
    N. Fréret
    J.L. de Burigny
    Du Marsais
    radical enlightenment in France
    rational atheism
    Opis:
    CEL NAUKOWY: Artykuł ma na celu wykazanie, że antychrześcijańskie treści, obecne we francuskiej filozofii podziemnej XVIII wieku (philosophie clandestins), libertynów erudycyjnych związanych z środowiskiem akademii: Académie des Sciences, Académie française, a zwłaszcza Académie des Inscriptions et Belles Lettres (tzw. Małej Akademii), miały wpływ na formowanie się idei laickości zaproponowanej przez ideowych ojców rewolucji 1789 roku dla Francji ery porewolucyjnej. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Głównym analizowanym problemem badawczym jest podejście do zagadnienia religii i wiary w ideach podziemnych filozofów, niekojarzonych z refleksją polityczną, związanych bowiem ze światem literackim epoki, zapisanych na kartach manuscrits philosophiques clandestins. Zastosowano metody badawcze właściwe dla nauk społecznych i humanistycznych, w tym analizę krytyczną, badania porównawcze i metodologię teorii literatury. PROCES WYWODU: Na podstawie treści tajnych manuskryptów, w szczególności: N. Fréreta, J.L. de Burigny’ego i Du Marsais, zaprezentowano ślady przejścia z chrześcijańskiego racjonalizmu – idei wiodącej okresu absolutyzmu oświeconego we Francji – w koncepcję racjonalistycznego ateizmu, który stał się wyróżnikiem francuskiego oświecenia i ery porewolucyjnej. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Filozofia potajemna przyczyniła się do skruszenia Ancien régime’u. Libertyni erudycyjni wywodzący się ze świata literatury, niekojarzeni z refleksją polityczną ani prawną, zakwestionowali istnienie boga, traktując religie jako systemy etyczne służące kontroli społecznych postaw. Idee niegroźne, jako obserwacja naukowo-badawcza, przełożone do sfery ustrojowo-politycznej ukonstytuowały rdzeń ideowy wyniesiony przez encyklopedystów na sztandary rewolucji 1789 roku, które następnie zapisano w doktrynie laickości epoki porewolucyjnej Francji republikańskiej. WNIOSKI, INNOWACJE I REKOMENDACJE: Badania ostatnich dziesięcioleci dowiodły, że istniała zależność pomiędzy osiemnastowiecznymi akademikami a rozkwitem heterodoksyjnej i antyreligijnej, libertyńskiej myśli, krążącej w podziemnym obiegu za pośrednictwem manuskryptów filozoficznych. Zjawisko to równoległe do oficjalnej, publicznej działalności badawczej akademików z różnych dziedzin, w tym literatury czy nauk ścisłych, stało się ważnym elementem samookreślenia się epoki, zwłaszcza we Francji i tego, co tam zdarzyło się w odniesieniu do procesów sekularyzacji po 1789 roku.
    RESEARCH OBJECTIVE: The objective of the article is to prove that the anti-Christian libertine theories present in the French underground philosophy of the XVIII century (philosophie clandestins), the secret philosophers associated with the academy environment: Académie des Sciences, Académie française, and especially the Académie des Inscriptions et Belles Lettres (so-called.The Small Academy) influenced the formation of the idea of secularism proposed by ideological fathers of the Revolution of 1789 for post-revolution France. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The main research problem under consideration is the approach of the French secret philosophers to the issue of religion and faith that is not associated with political reflection but related to the literary world of the era, written on the pages of manuscrits philosophiques clandestins. Social and humanities-specific research methods were used, including critical analysis, comparative research and methodology of literature theory. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article is based on the contents of secret manuscripts in particular: N. Fréret, J.L. de Burigny and Du Marsais. It articulates visible traces of the transition from Christian rationalism, the leading thought of the period of enlightened absolutism in France, to the concept of rationalist atheism that became the signature of the the French Enlightenment and the post-revolution era. RESEARCH RESULTS: The secret philosophers associated with the literary world, but not with political or legal reflection, questioned the thesis of the existence of God by treating religions as ethical systems for controlling social attitudes. The harmless thoughts of scientific observation, translated into the legal and political sphere, constituted the ideological core raised for the banners of the Revolution of 1789, which were then enshrined in the doctrine of secularism of the post-revolutionary era of the French republican concept. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, RECOMMENDATIONS: Studies of recent decades have also shown that there was a relationship between eighteenth century academicians and the heterodonistic and atyreligious, libertical thought circulating in the underground through of philosophical manuscripts. 
    Źródło:
    Horyzonty Polityki; 2021, 12, 39; 143-155
    2082-5897
    Pojawia się w:
    Horyzonty Polityki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Hierarchisation of Values in Acts of Law Application
    Hierarchizacja wartości w aktach stosowania prawa
    Autorzy:
    Kordela, Marzena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31344096.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    legal norms
    binding legal values
    rational lawmaker
    specificity of the values
    pattern of applying values
    normy prawne
    obowiązujące wartości prawne
    racjonalny prawodawca
    specyfika wartości
    wzorzec stosowania wartości
    Opis:
    When creating a legal system, a rational lawmaker formulates not only legal norms, but also binding legal values. The lawmaker does so either directly (e.g. through the principles of law) or indirectly (when the interpreter of a legal text assigns a positive value to a prescribed action and a negative value to a prohibited action). The specificity of the values, in particular their collision nature, means that if the lawmaker itself does not resolve the expected conflict, the court must do so. The lawmaker should do this in accordance with the pattern of applying values; a pattern that can be reconstructed analogously to the pattern of applying legal norms.
    Tworząc system prawny, racjonalny prawodawca formułuje nie tylko normy prawne, lecz także obowiązujące wartości prawne. Czyni to bezpośrednio (np. poprzez zasady prawa) lub pośrednio (gdy interpretator tekstu prawnego przypisuje działaniu nakazanemu wartość dodatnią, a działaniu zabronionemu – wartość ujemną). Specyfika wartości, a w szczególności ich kolizyjny charakter, powoduje, że jeśli ustawodawca sam nie rozwiąże oczekiwanego konfliktu, musi to zrobić sąd. Powinien to czynić zgodnie ze wzorcem stosowania wartości; wzorcem, który można zrekonstruować analogicznie do wzorca stosowania norm prawnych.
    Źródło:
    Studia Iuridica Lublinensia; 2023, 32, 4; 71-79
    1731-6375
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica Lublinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aksjologia źródeł prawa
    Axiology of the sources of law
    Autorzy:
    Kordela, Marzena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/693816.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    sources of law
    axiology of law
    values legally binding
    rational legislator
    universally binding law
    internal law
    źródło prawa
    aksjologia prawa
    wartości obowiązujące prawnie
    racjonalny aksjologicznie prawodawca
    prawo powszechnie obowiązujące
    prawo o charakterze wewnętrznym
    Opis:
    The expression ‘sources of law’ (fontes iuris oriundi) denotes a social fact which due to the constitution and legal doctrine is qualified as a law-making fact. A complete theory of the sources of law ought to be such that based on its elements it should be possible to state unequivocally whether a given norm of conduct does or does not belong to the norms of the legal system that is binding and applicable. This, in turn, may be decided base on a so-called extended normative conception of the sources of law. The necessary components of this conception are: (i) the political justification of the foundations of a legal system; (ii) the law-making competences of the organs of public authority; (iii) the law-making role of the custom and precedent; (iv) the law-interpreting rules permitted in a given system; (v) the interference rules permitted in a given system, and (vi) the rules governing the conflict of laws in a given system. The system of the sources of law created in this way is on the one hand legitimised by certain values while on the other hand it implements many of them in practice. The basic part of the axiology of the legislator in the sphere of the sources of law is made up by the legally binding values, i.e. the values which the legislator himself introduced to the legal system. They include first and foremost the rule of law, the certainty of law and the citizens’ confidence in the state and the laws made by the state as well as the dignity of a human being and the rights and freedoms of an individual. Apart from the legal values there are values of universal character upon which political doctrines are built. These too influence the shape of the sources of law.
    Wyrażenie „źródło prawa” (fons iuris oriundi) oznacza fakt społeczny, który ze względu na obowiązującą konstytucję i doktrynę prawniczą kwalifikowany jest jako fakt prawotwórczy. Zupełna teoria źródeł prawa powinna charakteryzować się tym, że na podstawie jej elementów o każdej dowolnej normie postępowania można z całą pewnością orzec, czy stanowi czy też nie normę obowiązującego systemu prawnego. Kwestię tę można rozstrzygnąć na podstawie tzw. rozwiniętej normatywnej koncepcji źródeł prawa. Koncepcja ta jako niezbędne swe składniki wymienia: 1) uzasadnienie polityczne podstaw systemu prawnego; 2) kompetencje normodawcze organów władzy publicznej; 3) prawotwórczą rolę zwyczaju i precedensów; 4) dopuszczane w danym systemie reguły interpretacyjne; 5) dopuszczane w danym systemie reguły inferencyjne oraz 6) dopuszczane w danym systemie reguły kolizyjne. Stworzony w ten sposób system źródeł prawa z jednej strony sam jest legitymowany określonymi wartościami, z drugiej zaś ‒ wiele z nich realizuje. Podstawową część aksjologii prawodawcy w sferze źródeł praw tworzą wartości obowiązujące prawnie, tzn. wartości, które sam prawodawca wprowadził do systemu prawa. Do nich należą przede wszystkim wartość państwa prawnego, pewności prawa, zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa, ale też wartości godności człowieka oraz praw i wolności jednostki. Obok wartości prawnych na ukształtowanie źródeł prawa wpływ mają wartości o charakterze powszechnym stanowiące budulec dominujących doktryn politycznych.
    Źródło:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2016, 78, 2; 15-26
    0035-9629
    2543-9170
    Pojawia się w:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ograniczenie handlu w niedziele – przewidywanie skutków regulacji czy wróżenie z fusów?
    Autorzy:
    Krzysztof, Koźmiński,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/902473.pdf
    Data publikacji:
    2019-05-29
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    legislation
    regulatory impact assessment
    legislative planning
    Sunday trade ban
    consumer behavior
    economic law analysis
    rational homo oeconomicus
    legislacja
    ocena skutków regulacji
    planowanie legislacyjne
    zakaz handlu w niedziele
    zachowania konsumentów
    ekonomiczna analiza prawa
    racjonalny homo oeconomicus
    Opis:
    This article is devoted to the issue of new Polish regulations introducing the principle of prohibiting trade on Sundays. As is clear from the justification of the Act, the argument for the provisions on the prohibition of trade on Sunday is first of all concern for employees’ rights and family relations, striving to guarantee time for the families of employees. The Act also provides for numerous exceptions to the principle of prohibiting trading on Sundays (including the possibility of selling at gas stations, railway stations, airports, hospitals, and also permits trade in flowers, souvenirs and religious goods). In addition, it will be acceptable to provide other services such as catering (Sundays restaurants and bars open on Sundays), cultural (the opportunity to visit the museum, cinema, theater) and sports (sports fields, gyms, swimming pools, ice rinks, sports halls also open on Sundays). The legislator declares that he cares about on the transfer of activities outside shopping centers, and new solutions will not cause losses on the part of entrepreneurs and lower tax revenues. On the other hand, as shown in the analysis and analogous experiences of other European countries quoted in the article (eg in Hungary, after the introduction of a trade ban on Sunday, sales increased because consumers bought more products “on stock”), experts ‒ regardless of the methodology used ‒ are not able to predict precise socio-economic effects of the proposed regulations. This is because the recipients of new regulations are taking steps to comply with the new law (among others, Polish entrepreneurs have introduced major changes in their activities to avoid economic losses after the entry into force of the Act on the prohibition of Sunday trading), and consumers behave often irrationally, which also makes it difficult to accurately estimate the consequences of new solutions.
    Źródło:
    Studia Iuridica; 2018, 78; 212-231
    0137-4346
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polityka publiczna – zagadnienia i nurty teoretyczne
    Public policy: theoretical developments
    Autorzy:
    Szarfenberg, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1185402.pdf
    Data publikacji:
    2016-01-03
    Wydawca:
    Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
    Tematy:
    public policy theory
    typologies of public policy
    the stages model
    rational choice
    constructionism
    the interpretative paradigm
    the rational discussion perspective
    the interpretation paradigm
    teoria polityki publicznej
    typologie polityki publicznej
    model stadialny
    racjonalny wybór
    konstrukcjonizm
    paradygmat interpretatywny
    perspektywa racjonalnej dyskusji
    Opis:
    Prowadząc badania polityki publicznej w Polsce, powinno się nawiązywać do pojęć, kategorii analitycznych oraz teorii, które zaproponowano już w tym obszarze badawczym. Artykuł ma na celu przedstawienie przeglądu rozwoju teorii polityki publicznej w dłuższym okresie. Jako pierwsze zostały przedstawione podejścia typologiczne i stadialne. Teorie polityki publicznej zostały omówione jako dwa szersze zbiory przy uwzględnieniu podziału na paradygmaty – racjonalny oraz interpretatywny. Szczegółowo przedstawiono zastosowanie pierwszego z nich do zagadnienia definiowania wyboru rozwiązań problemów publicznych. Paradygmat interpretatywny opisano głównie w powiązaniu z argumentatywnym zwrotem oraz próbą połączenia podejścia racjonalistycznego i interpretatywnego w perspektywie racjonalnej dyskusji. Przegląd kończy przedstawienie kilku prób uporządkowania pola badawczego nauki o polityce publicznej za pomocą określenia listy pytań badawczych, obszarów badań, ram teoretyczno-metodologicznych oraz archetypów działalności analityków polityki publicznej.
    The examination of public policy in Poland should refer to the terms, analytical categories as well as theories, which have already been postulated in this research field. The article aims to present an overview of the development of public policy theories in the long run. To begin with, the typological and stages approaches were presented. The theories of public policy were presented as two broader classes based on the differentiation into rational and interpretative paradigms. The application of the first one was examined in greater detail in the area of defining the choices of the ways to address public issues. The interpretative paradigm was presented mainly in connection with the argumentative approach as well as an attempt to combine the rational and interpretative approaches in the context of a rational discussion. The overview ends with the presentation of a few ways of organising the public policy research field through the research questions, the research areas, the theoretical-methodological framework as well as the archetypes of the public policy analysts’ activity.
    Źródło:
    Studia z Polityki Publicznej; 2016, 3, 1(9); 45-75
    2391-6389
    2719-7131
    Pojawia się w:
    Studia z Polityki Publicznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozumowanie per analogiam w prawie precedensowym: dwa ujęcia analogii
    Analogical reasoning in precedential law: Two accounts of analogy
    Autorzy:
    Koszowski, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1806719.pdf
    Data publikacji:
    2019-11-16
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    analogia
    per analogiam
    rozumowanie
    wnioskowanie
    z podobieństwa
    argumentum
    a simili
    model
    teoria
    ujęcie
    precedens
    sądowy
    precedensowe
    stosowanie
    prawo
    intuicja
    racjonalny
    zasada
    reguła
    proporcja
    analogy
    analogical
    reason
    reasoning
    inference
    from
    similarity
    argument
    a simile
    theory
    account
    judicial
    precedent
    precedential
    applying
    law
    intuition
    intuitive
    rational
    Opis:
    Oprócz zwięzłego przedstawienia modelu precedensu z reguł w artykule zostały opisane dwa podstawowe ujęcia (modele, koncepcje) rozumowania per analogiam w prawie precedensowym. Pierwsze z nich zostało nazwane faktualnym, a drugie racjonalnym. Terminologia ta jest podyktowana tym, że w ramach modelu faktualnego do ustalenia istotnego podobieństwa między porównywanymi stanami faktycznymi dochodzi za pośrednictwem, nie do końca dostępnej dla ludzkiego poznania, intuicji tudzież emocji albo rezultatu, jaki – z jakichś innych przyczyn – pożądany jest w danym przypadku. Natomiast zgodnie z założeniami modelu racjonalnego podobieństwo to jest stwierdzane poprzez odwołanie się do pojęcia „precedensowych racji” oraz „faktów sprawczych” sprawy precedensowej i odpowiedników tych faktów w sprawie, której skutki prawne chcemy poprzez sięgnięcie do rozumowania z analogii dopiero określić. W efekcie sposób stawiania ostatecznych konkluzji jest w tym ujęciu prawniczej analogii bardziej przejrzysty i przewidywalny. Drugie natomiast, faktualne ujęcie takiej analogii, poza tym, że pozostaje bardziej tajemnicze („mistyczne”), zdaje się w większym stopniu umożliwiać sędziom wydawanie sprawiedliwych, w ich mniemaniu lub w mniemaniu społeczeństwa, rozstrzygnięć, zwłaszcza gdy ten, kto stawia wnioski per analogiam, jest osobą odznaczającą się dużą wiedzą prawniczą i doświadczeniem życiowym. Oprócz modelu faktualnego i racjonalnego w artykule została przedstawiona również koncepcja, która sprowadza rozumowanie z analogii do proporcji (A:B jest jak C:D), oraz takie ujęcie wnioskowania a simile, w którym o wystąpieniu istotnego podobieństwa przesądza nie podobieństwo między faktami porównywanych spraw, lecz sama możliwość objęcia tych faktów jakaś ogólną zasadą (regułą).
    Apart for the concise presentation of the rule-based model of binding judicial precedent, this article describes two basic accounts of analogical reasoning in precedential law. The first account has been named: the factual model and the second: the rational model. This terminology was adopted due to the fact that judgment of similarity within the factual model is deemed to be a direct result of the very facts of the cases being compared, or of the unfathomed mystical workings of human intuition (emotions) or the outcome desired for the case at hand. The rational model, in turn, is based upon the notion of precedential reasons and casual facts, which are the facts that are relevant in the light of such reasons. Dependence upon these two notions makes the rational model more predictable and explicable. In certain circumstances, however, analogy to proceeds needs therein some additional factors which do not stem from the gist of that model. The factual model, unpredictable though it may seem to be, is faster and apt to provide us with just, or socially desirable, conclusions, especially when utilized by a person of a great legal knowledge and experience. Two other possible accounts of analogical reasoning in precedential law, i.e. the principle-based model and the proportional model, have been rebutted. The reason is: lack of analogical pattern of thinking involved and serious difficulties in its forensic application respectively.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Prawnych; 2015, 25, 1; 7-41
    1507-7896
    2544-5227
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Prawnych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Inspiracje naturą jako źródło tożsamości architektury
    Inspirations by Nature as a Source of a Architectural Identity
    Autorzy:
    Stec, Barbara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/527741.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
    Tematy:
    nature
    architecture
    inspirations by nature in architecture
    formal trend of inspirations
    rational trend of inspirations
    identity of architecture
    architecture of the eighteenth to twenty-first century
    natura
    architektura
    inspiracje naturą w architekturze
    formalny nurt inspiracji
    racjonalny nurt inspiracji
    tożsamość architektury
    architektura XVIII–XXI wieku
    Opis:
    Reflections have been made on inspirations based on nature, which regenerate the identity of architecture. The analysis was placed in the perspective from the eighteenth to the twenty-first century. It was noticed that the crises of architecture and urbanism that were taking place at that time were overcome thanks on concrete inspirations by nature, adequate to current knowledge. The „returns to nature”, which suggest a return to the sources and the „turns towards nature” suggesting a reversal from existing situation towards other, recognized as natural. They also indicate the different aspects of nature, that can be included in two trends of inspirations: formal, based on the stylization of the shapes of nature and rational, consisting in the simplicity and the logic of nature visible in its constructions, processes and principles of functioning. The nature in such a broad sense appears as an inexhaustible source of original inspirations. The indicated examples, despite formal differences, have a similar force of regenerating the identity of architecture in situations of exhausting its forms and their inadequacy to current needs. The conclusions attempt to generalize the phenomenon described.
    W artykule podjęto refleksję nad inspiracjami naturą odradzającymi tożsamość architektury. Analizę osadzono w perspektywie od XVIII do początku XXI wieku. Zauważono, że kryzysy architektury i urbanistyki mające wtedy miejsce, były pokonywane w oparciu o konkretne inspiracje naturą adekwatne do ówczesnej wiedzy. Omówione powroty do natury i zwroty ku naturze sugerują odwrót od istniejącej sytuacji w stronę inną, kojarzoną z przyrodą. Wskazują także na odmienne aspekty natury, które dają się ująć w dwa nurty inspiracji: formalny, oparty na stylizowaniu kształtów natury oraz racjonalny, polegający na prostocie i logice natury widocznej w jej konstrukcjach, procesach i zasadach funkcjonowania. Natura w tak szerokim ujęciu jawi się jako niewyczerpane źródło oryginalnych inspiracji. Wskazane przykłady, pomimo różnic formalnych, mają podobną siłę odradzania tożsamości architektury w sytuacjach wyczerpania jej form i ich nieadekwatności do aktualnych potrzeb. We wnioskach podjęto próbę uogólnienia opisanego zjawiska.
    Źródło:
    Państwo i Społeczeństwo; 2019, 3; 53-70
    1643-8299
    2451-0858
    Pojawia się w:
    Państwo i Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-23 z 23

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies