Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "prussia" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 350
Tytuł:
„Ławą przepływać lubimy do sezonowych letnisk” – wędrówki Polaków do pruskich i niemieckich kurortów (1850–1914)
“We enjoy frequenting seasonal resorts” – Polish travels to Prussian and German resorts (1850–1914)
Autorzy:
Sadlik, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32401095.pdf
Data publikacji:
2024-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
press
resort
Germany
Prussia
boycot
prasa
kurort
Niemcy
Prusy
bojkot
Opis:
This study examines written sources documenting Polish travels to German resorts from the the mid-19th century until the outbreak of World War I. The topic at hand encompasses multiple disciplines, including literary history and cultural anthropology. Among the resorts popular among Poles in the 19th century, Baden-Baden emerges as the most prominent German spa town which attracted the then elite of Europe. It gained its reputation due to the beneficial climate and hot springs as well as a diverse array of recreational activities. As the political situation deteriorated (the Kulturkampf, Prussian restrictions), Polish trips to German resorts came to be viewed in a political context. As a result, a campaign for boycotting „the baths” was launched in the Polish press. Written sources documenting Polish travels to German and Prussian resorts from the 19th and early 20th centuries provide insight into the historical context of the period, and offer a unique perspective on various political, economic, and social issues.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2024, 2(41); 163-185
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niemieckie „dzieci państwowe” (Staatskinder) wyznania ewangelickiego w kolonizacji wschodnich prowincji państwa pruskiego. Sierociniec w Ruchocinie/Mielżynie 1899–1918
German state children (Staatskinder) of the Evangelical denomination in the colonisation of the eastern provinces of the Prussian state. The orphanage in Ruchocin/Mielżyn 1899–1918
Autorzy:
Ziółkiewicz, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32401893.pdf
Data publikacji:
2024-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Protestantism
Prussia
Colonization
Germanization
Ernst Hasse
Prusy
germanizacja
kolonizacja
protestantyzm
Opis:
The article presents the mechanism of the Prussian authorities using „state children” [Staatskinder] in the process of colonization of the eastern Prussian provinces, and combining charity activity with the program of Germanization of the area in question. The actions taken by the Prussian authorities in the late 19 and the early 20th century were in reaction to the internal migration movements, which directly affected the eastern Prussian provinces, from Berlins perspective negatively influencing their national structure. In 1895, Ernst Hasse presented a plan to colonize the eastern Prussian provinces by bringing „state children”, i.e. orphans and illegitimate children from the metropolitan areas of central and western Germany, and placing them in orphanages established in the East. The article describes, among others, one of such orphanages which operated between 1899 and 1918 and was supervised by the Protestant Association for the Care of Orphans in the Province of Poznań [Evangelischer Verein für Waisenpflege in der Provinz Posen].
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2024, 2(41); 186-208
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cultural Conditions of Constructing Hegemonic Masculinity in the Polish Environment of West Prussia in the in the Mid-19th Century
Autorzy:
Śpica, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519610.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
masculinity
constructing identity
socialization
Polish environment
West Prussia
Opis:
The article presents cultural factors contributing to hegemonic masculinity in the Polish community of West Prussia in the mid-19th century. Starting from the perspective of social constructionism, Raewyn Connell’s theory of hegemonic masculinity was used in the research process to reveal the dominant discourse of masculinity in the studied milieu. The source base for the research was the Polish journalism of the region in question (predominantly the local press), mainly from the late 1840s and 1850s, less frequently from later periods. The contextual analysis of the research material made it possible to identify five basic, cultural determinants cultivating hegemonic masculinity in the Polish community of West Prussia in the period studied, analysed in detail (in separate parts) in the present article. These determinants include: the dominant narrative on the role of the male in the family, the position of the male in social structure, the role of the insurrectionary and organic work ethos, the influence of professed faith, including the views proclaimed by Catholic moralists, and the resulting beliefs about male sexuality. The research has shown the significant influence of Catholic ethics and national ideas derived from the nobility on the creation of a hegemonic image of masculinity in the Polish community of the studied region. This discourse was explicitly conservative and essentialist in nature. It also played an important role in maintaining and developing Polish identity in the absence of the Polish statehood.
Źródło:
Biuletyn Historii Wychowania; 2022, 46; 23-39
1233-2224
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Diariusz kampanii w Prusach Królewskich w 1626 roku Wolfa von der Ölsnitza
Wolf von der Ölsnitz’s Diary of the Campaign in Royal Prussia in 1626
Tagebuch des Feldzugs von 1626 in Königlich Preußen von Wolf von der Ölsnitz
Autorzy:
Augusiewicz, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/8778715.pdf
Data publikacji:
2023-07-27
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
wojny polsko-szwedzkie w XVII w.
bitwa pod Gniewem
Prusy Królewskie
Prusy Książęce
Wolf von Ölsnitz
Zygmunt III
Gustaw Adolf
diariusz
Polish-Swedish wars in the 17th century
Battle of Gniew
Duchy of Prussia
Sigismund III
Gustav Adolf
diary
Royal Prussia
Polnisch-schwedische Kriege im 17. Jahrhundert
Schlacht bei Gniew
Königliches Preußen
Herzogliches Preußen
Sigismund III.
Tagebuch
Opis:
Po ataku szwedzkim na Prusy Królewskie w lipcu 1626 r. władze Prus Książęcych, zobowiązane do udzielenia pomocy militarnej Zygmuntowi III, w związku z wysuwanymi w Rzeczypospolitej przeciw nim oskarżeniom o przepuszczenie przez terytorium Księstwa wojsk Gustawa Adolfa wysłały w poselstwie do króla polskiego Wolfa von der Ölsnitza. Poseł towarzyszył monarsze i armii koronnej w czasie kampanii przeciw Szwedom w drugiej połowie 1626 r., był świadkiem największego wydarzenia w jej trakcie – bitwy pod Gniewem (22 września – 1 października). Regularnie sporządzał diariusz, który w częściach przesyłał elektorowi brandenburskiemu Jerzemu Wilhelmowi i nadradcom pruskim. W Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz w Berlinie-Dahlem zachowały się trzy fragmenty tegoż diariusza, obejmujące okres od 24 września do 2 listopada 1626 r. Źródło to jest praktycznie nieznane i niewykorzystane przez historyków. Zawiera wiele nowych informacji, które mogą uzupełnić dotychczasowe ustalenia na temat pierwszych miesięcy tzw. „wojny o ujście Wisły”.
After the Swedish attack on Royal Prussia in July 1626, the authorities of the Duchy of Prussia, in connection with the accusations leveled against them in the Commonwealth for allowing Gustavus Adolf’s troops to pass through the territory of the Duchy and the obligation to provide military assistance to Sigismund III, sent Wolf von der Ölsnitz as an envoy to the Polish king. The envoy accompanied the monarch and the Crown army during the campaign against the Swedes in the second half of 1626 and was present during its most important event – the Battle of Gniew (September 22 – October 1). Ölsnitz regularly compiled diary entries, which he sent in parts to the Elector of Brandenburg, Jerzy Wilhelm, and to the Prussian councilors. Th ree fragments of the diary have been preserved (covering the period from 24 September to 2 November, 1626) and are currently held in the Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz in Berlin-Dahlem. Th ese fragments are practically unknown and unused by historians. They contain a lot of new information that can complement the previous research concerning the first months of the socalled „War for the mouth of the Vistula”.
Nach dem schwedischen Angriff auf Königlich-Preußen im Juli 1626 entsandten die Behörden von Herzoglich-Preußen angesichts der Vorwürfe aus dem Königreich Polen, man würde das Heer von Gustav Adolf durch das Gebiet des Herzogtums ziehen lassen, und auch angesichts ihrer Verpfl ichtung, Sigismund III. militärischen Beistand zu leisten, Wolf von der Ölsnitz als Gesandten zum polnischen König. Der Gesandte begleitete den Monarchen und das Kronheer während des Feldzugs gegen die Schweden in der zweiten Hälft e des Jahres 1626 und wurde Zeuge dessen größten Ereignisses – der Schlacht von Gniew (22. September – 1. Oktober). Er führte regelmäßig ein Tagebuch, das er in Teilen an den Kurfürsten von Brandenburg, Georg Wilhelm, und an die preußischen Hohen Räte schickte. Im Geheimen Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz in Berlin-Dahlem haben sich drei Fragmente dieses Tagebuchs erhalten, die den Zeitraum vom 24. September bis zum 2. November 1626 abdecken. Diese Quelle ist praktisch unbekannt und wird von Historikern nicht genutzt. Sie enthält viele neue Informationen, die die bisherigen Erkenntnisse über die ersten Monate des sogenannten „Weichselmündungskrieges” ergänzen können.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV (LXXV), 1(283); 201-234
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dwa testamenty kasztelana chełmińskiego Andrzeja Teodora Grabowskiego
Two wills of the castellan of Chełmno, Andrzej Teodor Grabowski
Autorzy:
Achremczyk, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28765162.pdf
Data publikacji:
2023-05-31
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Prusy Królewskie
testament
Grabowski Andrzej Teodor
Warmia Adama Stanisława Grabowskiego
kariera polityczna
Royal Prussia
political career
Adam Stanisław Grabowski’s Warmia
Opis:
Andrzej Teodor Grabowski ojciec biskupa warmińskiego Adama Stanisława Grabowskiego sporządził dwa testamenty – pierwszy gdy w Prusach Królewskich szalała straszna zaraza w 1711 roku i drugi w 1722 roku, gdy miał 69 lat. W testamencie sprawiedliwie podzielił majętności ziemskie. Jego posiadłości leżały na pograniczu Wielkopolski i Prus Królewskich – województwa pomorskiego Zgromadzony majątek podziałami testamentowymi rozdrobnił się na kilka części ale zbieg okoliczności sprawił, ze jego syn Jan Michał znów wszedł w posiadanie całości ojcowskich majątków. Najstarszy syn zostając senatorem wpierw biskupem chełmińskim później krótko kujawskim i wreszcie warmińskim zrezygnował z swego działu na rzecz młodszego brata Jana Michała. Andrzej Teodor Grabowski dokonał szacunku pieniężnego poszczególnych wsi zatem można na podstawie testamentu zorientować się jak powstawały szlacheckie fortuny i jak one upadały.
Andrzej Teodor Grabowski, the father of Adam Stanisław Grabowski, Bishop of Warmia, made two wills – the first when a terrible plague was raging in Royal Prussia in 1711 and the second in 1722 when he was 69 years old. In his will, he equitably divided his landed possessions. His estates were located on the border of Greater Poland and Royal Prussia - Pomeranian Voivodeship. The accumulated estate was fragmented into several parts by testamentary divisions, but by coincidence, his son Jan Michał again came into possession of all his father’s estates. The eldest son, becoming a senator, first bishop of Chełmno, then briefly of Kujawy and finally of Warmia, resigned from his department in favor of his younger brother, Jan Michał. Andrzej Teodor Grabowski made a monetary estimation of individual villages, so it is possible to find out from the will how noble fortunes were created and how they fell.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 320, 1; 31-56
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Elita rycerska krzyżackich Prus w świetle listy gwarantów pokoju brzeskiego z 1436 r. Próba charakterystyki
Autorzy:
Szybkowski, Sobiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28710543.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Tematy:
knightly elite
medieval Prussia
peace treaties
guarantors
Opis:
The Prussian knights, who were the guarantors of the Brest peace concluded on December 31, 1435, so far were sought in the list of persons who were proposed as guarantors from January 1436. It included 195 knights. However, the final list of guarantors is contained in the treaty document of the Teutonic side, which was submitted to the Polish side on August 1, 1436. The text of the peace document includes 131 knightly guarantors, but only 109 of them were Prussian knights (44 of them were accolade). However, 5 more knights possible to be identified should be added to the Prussian guarantors mentioned in the document, who have put their seals in, but are not mentioned in the text of the treaty. This comes to a total of 114 knightly guarantors from Prussia, who can be identified on the basis of information from the treaty document. In addition to the Prussians, 18 knights from Livonia (including three accolade knights) and four from New March (including no accolade knight) were included as guarantors. A prosopographic analysis of Prussian guarantors shows that the greatest number of them were knights from Upper Prussia and the Chełmno land. Out of the 114 knights there were 61 of them, and as many as 28 of them were from the small Chełmno land. It also seems that the vast majority of knightly guarantors came from families having long standing affiliations with Prussia, even though the knightly elite could still be joined by newcomers, such as Botho von Eulenburg, a member of the great master secret council. Among the knightly guarantors, we were able to identify only one person from the city patriciate. This, together with the above mentioned conclusion concerning the origin of the vast majority of guarantors from families formerly settled in Prussia, allows for a cautious suggestion that the Prussian knighthood was already at the stage of gradually closing as a social group, which also occurred against the policy of its feudal superior. The participation of the knighthood as an active factor of political events in the 30s of the 15th century, the culmination of which was establishing the Prussian Union in 1440, probably allows to state that the “warrior” layer of Prussian knighthood, initially treated by the Teutonic Order “professionally”, has evolved into a social state – typical for the late medieval feudal states – and demanded its due participation in ruling over the state.
Źródło:
Studia z Dziejów Średniowiecza; 2023, 26; 233-275
2544-2562
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Średniowiecza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Förderungspräferenzen des Hochmeisters Winrich von Kniprode zu Beginn seiner Regentschaft
Electorial preferences of the Grand Master Winrich von Kniprode at the beginnig of his rule
Preferencje Wielkiego Mistrza Winryka z Kniprody w obsadzaniu funkcji zakonnych na początku swego urzędowania
Autorzy:
Gotówko, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28761669.pdf
Data publikacji:
2023-05-31
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
State of the Teutonic Order in Prussia
brethen from Rhineland
Ripuarian dialect
Kirsilie von Kindswulie
favoring politics
Państwo Zakonu Krzyżackiego w Prusach
Nadreńczycy
dialekt rypuaryjski
Kirsilie z Kindswulie
polityka wsparcia i protekcji
Ordensland Preußen
Winrich von Kniprode
Rheinländer
Begünstigungspolitik
Ripuarische Mundart
Opis:
Der im Januar 1352 erkorene Hochmeister Winrich von Kniprode stammte aus der Kölner Umgebung, sodass er Ripuarisch, eine der am Rhein benutzten Mundarten, redete. Obwohl sich das Rheinland bis heute nicht scharf eingrenzen lässt, versteht man darunter v. a. den Mittel- und den Niederrhein, wo man vier mitteldeutsche (Pfälzisch, Rheinhessisch, Moselfränkisch und Ripuarisch) sowie eine niederdeutsche Mundart (Niederfränkisch) hört. Das neue Ordenshaupt begann gleich nach seiner Wahl mit der Förderung der Rheinländer, insbesondere der Ripuarier. Sein neuer Arzt und sein neuer Kaplan sprachen sogar Kölsch. Unter den sechs Brüdern, die bis zum Frühjahr 1354 neu zu Komturen aufsteigen konnten, befanden sich ganze drei Rheinländer. Kirsilie von Kindswulie und Werner von Rondorf sprachen Ripuarisch, Dietrich von Brandenburg aus dem heutigen Luxemburg galt als Rheinländer im weiteren Sinne.
Wybrany w styczniu 1352 r. Wielki Mistrz Winryk z Kniprody pochodził z okolic Kolonii, posługiwał się zatem jednym w kilku nadreńskich dialektów, a konkretnie ripuarskim. Pod pojęciem Nadrenii, którego po dziś nie da się dokładnie zdefiniować, rozumiane są przede wszystkim tereny Środkowego i Dolnego Renu, gdzie w użyciu są cztery dialekty środkowoniemieckie (palatynacki, nadreński heski, mozelsko-frankoński i rypuaryjski) oraz jeden dialekt dolnoniemiecki (dolnofrankoński). Świeżo upieczony mistrz od początku swego urzędowania zaczął wspierać krzyżaków z Nadrenii, w szczególności zaś tych, którzy także mówili po rypuaryjsku. Jego nowy lekarz oraz nowy kapłan używali nawet tego samego narzecza kolońskiego. Wśród sześciu nowych braci-komturów wybranych do początku 1354 r. aż trzech było Nadreńczykami. Kirsilie z Kindswulie i Werner z Rundorfu mówili po rypuaryjsku, a pochodzący z ziem dzisiejszego Luksemburga Dietrich z Brandenburgii był Nadreńczykiem w szerszym tego słowa znaczeniu.
The Grand Master Winrich von Kniprode chosen on 6th of January 1352 came from the region of Colonia, so he spoke Ripuarian, one of the dialects from the Rhineland. Under this region, which can not be defined sharply till today, one understands especially the Middle and Lower Rhine, where the people speak four Middle German (Palatine, South Hessian, Moselle Franconian, Ripuarian) and one Lower German (Lower Franconian) dialect. As soon as Master Winrich was elected, he started favoring the brethen from the Rhineland, especially those from his Ripuarian home region. His new chaplain and his new doctor even spoke Colognian. Among six brethen who could newly obtain the dignity of a commander, there were three from the Rhineland. Kirsilie von Kindswulie and Werner von Rundorf also spoke Ripuarian, Dietrich von Brandenburg from the nowadays Luxemburg was a Rhinelander in a wider sense of this term.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 320, 1; 3-30
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gabinet archeologii antycznej przy Liceum Hosianum w Braniewie w drugiej połowie XIX wieku
Office of Ancient Archaeology at the Hosianum Secondary School in Braniewo in the second half of the 19th century
Autorzy:
Jodkowski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28825315.pdf
Data publikacji:
2023-10-20
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
archeologia
Prusy Wschodnie
Braniewo
Liceum Hosianum
Wilhelm Weissbrodt
Archaeology
East Prussia
Hosianum Secondary School
Opis:
Artykuł dotyczy genezy i funkcjonowania gabinetu archeologii antycznej przy Liceum Hosianum w Braniewie w drugiej połowie XIX wieku. Jego tworzenie zainicjował na początku lat osiemdziesiątych tego wieku wykładowca uczelni Wilhelm Weissbrodt. Początkowo kierował się chęcią pozyskania odlewów gipsowych dzieł sztuki antycznej, które służyłyby jako pomoc dydaktyczna w realizacji zajęć licealnych. Szerokie poparcie dotyczące tworzenia zbiorów zyskał dzięki ich udostępnianiu na rzecz placówek oświatowych, czy osób prywatnych. W 1892 r. kolekcja odlewów liczyła już około 260 obiektów. W 1896 r. zainicjowano gromadzenie oryginałów z czasów antycznych. Poza kolekcją obejmującą sztukę plastyczną, gromadzono także zabytki epigraficzne, monety oraz pieczęcie. Zapleczem naukowym zbiorów były również fachowe wydawnictwa naukowe z dziedziny archeologii i sztuki antycznej.
The article concerns the origins and functioning of the Office of Ancient Archaeology at the Hosianum Secondary School in Braniewo in the second half of the 19th century. Its establishment was initiated in the early 1980s by a university lecturer, Wilhelm Weissbrodt. Initially, he wanted to obtain plaster casts of ancient works of art that would serve as teaching aids during classes. He gained wide support for creating the collections thanks to sharing them with educational institutions and private individuals. In 1892, the cast collection already consisted of approximately 260 items. In 1896, they started collecting original antique works. In addition to the collection of fine art, the facility also collected epigraphic artefacts, coins and seals. The collection's scientific base included professional scientific publications in the field of archaeology and ancient art.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 322, 3; 383-398
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Joachim Guttejahr – „czarownik recydywista” z początku XVII wieku
Joachim Guttejahr – A Sorcerer as a Repeat Offender from the Early Seventeenth Century
Autorzy:
Wijaczka, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31017000.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
procesy o czary
Joachim Guttejahr
menonici
Prusy Książęce
czasy wczesnonowożytne
Kwidzyn
witchcraft trials
Mennonites
Ducal Prussia
early modern times
Opis:
Przez dziesięciolecia w historiografii pisano w kontekście procesów o czary w XVI–XVIII w. przede wszystkim o oskarżanych kobietach, mało uwagi poświęcając mężczyznom, którym również zarzucano uprawianie czarów szkodliwych. W konsekwencji niewiele wiemy o proporcjach płci w odniesieniu do tego zagadnienia w poszczególnych krajach i okolicznościach, w których to mężczyzna był głównym oskarżonym w procesie o czary. W niniejszym artykule, dzięki szczęśliwie zachowanemu materiałowi źródłowemu, możemy prześledzić przebieg procesu, którego jednym z głównych oskarżonych był mieszkający we wsi Olszanica w ówczesnych Prusach Książęcych mennonita Joachim Guttejahr. Poznajemy okoliczności, w jakich został oskarżony oraz postawione mu zarzuty. Znamy zeznania świadków, dzięki którym możemy również nieco przybliżyć problemy dnia codziennego mieszkańców mennonickich wsi w starostwie kwidzyńskim na początku XVII w.
Because historiography has for decades maintained that in witchcraft trials in the sixteenth–eighteenth centuries, it was mainly women who were accused, little attention has been paid to men accused of practising harmful witchcraft. For this reason, we know very little about the gender ratio in each country and the circumstances in which the man was the main accused in a witchcraft trial. Thanks to the fortunately preserved source material, this article can trace the course of the trial in which one of the main defendants was Joachim Guttejahr, a Mennonite living in the village of Olszanica in then Ducal Prussia. We learn about the circumstances under which he was accused and the charges against him. We know the testimonies of witnesses, thanks to which we can also shed light on the everyday problems of the Mennonite villagers in the Kwidzyn starostwo at the beginning of the seventeenth century.
Źródło:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2023, 66; 115-135
0029-8514
Pojawia się w:
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kaplica grobowa Donimirskich w Czerninie
Donimirski burial chapel in Czernin
Autorzy:
Kananrek, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22883664.pdf
Data publikacji:
2023-12
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
Tematy:
Donimirscy
Czernin
Hohendorf
Prusy Zachodnie
kaplica grobowa
Donimirski family
West Prussia
burial chapel
Opis:
Artykuł poświęcony został kaplicy grobowej rodziny Donimirskich w Czerninie (niem. Hohendorf). Z przebadanych źródeł wiadomo, że została ona wybudowana w II połowie XIX w. na polecenie Piotra Alkantarego Marcina Donimirskiego. Autor przybliża etapy budowy tego obiektu, jego wyposażenie, prowadzone remonty, a także stan przed, w trakcie oraz po II wojnie światowej. W kaplicy pochowano: Piotra, Wacława, Zygmunta i Czesława Donimirskich. Była ona także miejscem celebracji chrztu oraz Pierwszej Komunii św. dzieci Witolda Donimirskiego (po 1900 r.). W czasach komunistycznej władzy ludowej została zdewastowana, a szczątki zmarłych znieważone.
This article is devoted to the burial chapel of the Donimirski family in Czernin (ger. Hohendorf). From the sources researched, it is known that it was built in the second half of the nineteenth century on the order of Piotr Alkantara Marcin Donimirski. The author takes a closer look at the stages of construction of this chapel, its furnishings, the renovations carried out, as well as its condition before, during and after the Second World War. The following are buried in this place: Piotr, Wacław, Zygmunt and Czesław Donimirski. The chapel was also the place where the baptism and first communion of Witold Donimirski’s children were celebrated (after 1900). During the communist regime it was devastated and the remains of the deceased insulted.
Źródło:
Studia Elbląskie; 2023, 24; 73-96
1507-9058
Pojawia się w:
Studia Elbląskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Klasztor paulinów w Topolnie w latach 1685-1818
Pauline Monastery in Topolno in years 1685-1818
Autorzy:
Szpak, Jacek A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28875239.pdf
Data publikacji:
2023-08-14
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
gospodarka
finanse
Kościół katolicki
Prusy Królewskie
zakon paulinów
economy
finance
Catholic Church
Royal Prussia
Pauline Order
Opis:
Paulinów do Topolna sprowadzili w 1685 r. Adam Zygmunt Konarski i jego brat Andrzej Konarski. W latach 1772-1783 r. prusacy przejęli wieś Cieleszynek. W dobrach klasztoru, jak w całej Rzeczpospolitej obowiązywała pańszczyzna sprzężajna i piesza. W folwarkach klasztornych uprawiano: żyto, pszenicę, owies, jęczmień, groch i tatarkę. Plony były wydatkowane m.in. na zasiewy, spożycie w klasztorze i folwarku. Gospodarka hodowlana miała charakter uzupełniający, a jej głównym celem było dostarczenie siły pociągowej w postaci wołów i koni. W dobrach klasztornych działały młyny, browary i gorzelnie przerabiające produkty folwarczne. Wśród przychodów dominowały kompetencje wypłacanych za skonfiskowane przez państwo pruskie dobra ziemskie. Wśród wydatków dominowały: koszty prac budowlanych, remontowych i artystycznych. W 1810 r. król pruski skasował klasztor, jednak paulini pracowali w parafii do 1818 r.
The Pauline Order came to Topolno in 1685 by invitation of Adam Zygmunt Konarski and his brother Andrzej Konarski. In the years 1772–1783, Prussians took over the village of Cieleszynek. As in the whole of Poland, the monastery estates exercised corvée with animals and on foot. The following crops were grown on the monastery farms: rye, wheat, oats, barley, peas and green buckwheat. The crops were used for sowing, consumption in the monastery and at the farm. Livestock farming was complementary, its main purpose was to provide oxen and horses for work. There were mills, breweries and distilleries processing farm products. The revenues were dominated by competencies paid for lands confiscated by the Prussian state. Among the expenses, the following were dominant: costs of construction, renovation and artistic works. In 1810, the Prussian king dissolved the monastery, but the Pauline monks worked in the parish until 1818.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 321, 2; 280-302
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kościół w Asunach - ostatni projekt Fritza Heitmanna
The Church in Asuny: Fritz Heitmann’s Last Design
Autorzy:
Kantorowicz, Klara
Wółkowski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30134278.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Politechnika Warszawska, Wydział Architektury
Tematy:
Fritz Heitmann
gotyk ceglany
Prusy
architektura sakralna
odbudowa po I wojnie światowej
kościół wiejski
masonry gothic
Prussia
church architecture
post Worlds War I reconstruction
rural church
Opis:
Artykuł przedstawia dzieje gotyckiego wiejskiego kościoła parafialnego (obecnie cerkwi greckokatolickiej) w Asunach [niem. Assaunen] w dawnych Prusach. Jest to niewielka budowla wzniesiona etapami w ciągu XV wieku. Kościół aż do XX wieku zachował niemal w całości swój pierwotny gotycki wygląd. W ciągu ostatnich 120 lat przeszedł natomiast trzy gruntowne przebudowy. Najpierw remont w 1906 roku, później odbudowę po zniszczeniach I wojny światowej, a po II drugiej wojnie światowej przekształcenie na cerkiew greckokatolicką. Pierwsze dwie przebudowy wykonał jeden z najważniejszych architektów zajmujących się architekturą sakralną w Prusach Wschodnich Friedrich (Fritz) Heitmann. Ta, którą zrealizował po zniszczeniach I wojny światowej była też prawdopodobnie jego ostatnią pracą. Analiza tego projektu pozwala wychwycić elementy charakterystyczne dla końcowej fazy jego twórczości, a także dobrze ilustruje jego działalność na polu konserwacji zabytków. Odbudowa kościoła w Asunach była też elementem szerszej akcji od budowy całej prowincji po zniszczeniach I wojny światowej.
The article presents the history of the rural Gothic parish church (currently a Greek Orthodox church) in Asuny [German: Assaunen], formerly Prussia. It is a small building erected in stages over the course of the 15th century. The church maintained its original Gothic look almost completely right up to the 20th century. However, it underwent significant remodeling three times over the past 120 years. First, it was subject to renovation work in 1906. Subsequently, it was rebuilt after the destruction of the First World War. Following the Second World War it was converted into a Greek Orthodox church. The first two reconstruction projects were performed by one of the most important architects engaged in religious architecture in East Prussia—Friedrich (Fritz) Heitmann. The work he undertook after the destruction of the First World War was probably his last job. Analysis of his design allows an identification of elements characteristic of the final phase of this creativity. It is also a good illustration of his work in the field of heritage protection. The rebuilding of the church in Asuny was also an element of a broader effort—the reconstruction of the entire province in the wake of the destruction of the First World War.
Źródło:
Studia do Dziejów Architektury i Urbanistyki w Polsce; 2023, 6; 153-200
2657-5795
2956-591X
Pojawia się w:
Studia do Dziejów Architektury i Urbanistyki w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Łowy książąt mazowieckich a spław na Omulwi. Handel, polityka i ochrona środowiska w początkach XVI wieku
The hunts of Masovian dukes and floating on the Omulw Trade, politics and environment protection in early 16th century
Autorzy:
Szweda, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763510.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
hunting
Masovia
Prussia
Omulew
floating
Szkwańska Forest or Zagajnica
łowy
Mazowsze
Prusy
spław
Puszcza Szkwańska/Zagajnica
Opis:
Na przełomie XV i XVI w. krzyżaccy administratorzy z południowych Prus (prokurator nidzicki) usiłowali wykorzystać Omulew jako drogę spławu pruskiego drewna do Narwi i dalej Wisłą do Gdańska. Zamiary te spotkały się z oporem ze strony książąt mazowieckich (Konrada III, wdowy po nim, Anny, oraz synów Janusza III i Stanisława), ponieważ nad rzeką swoje siedliska miała zwierzyna, na którą polowali. Źródła związane z tą sprawą ukazują konsekwentne dążenia mazowieckich Piastów do ochrony wielkich kompleksów leśnych na północy ich władztwa, czyli Puszczy Szkwańskiej/Zagajnicy, przed gospodarczą eksploatacją, ponieważ polowania na tym obszarze zapewniały im „specjalną rozrywkę i niemałe dochody”.
At the turn of the 15th and 16th centuries the Teutonic Order administrators of southern Prussia (procurator of Nidzica) tried to use the Omulew as the water path for floating Prussian timber to the Narew and then by the Vistula to Gdańsk. Those attempts met opposition from Masovian dukes (Konrad III, his widow Anna and his sons Janusz III and Stanisław) because the river attracted the game which they hunted. The sources related to this matter show consistent striving of the Masovian Piasts for protection of large forest areas in the north of their domains, the Szkwańska Forest or Zagajnica, against economic exploitation because hunting in that area gave them “special entertainment and considerable income”.
Źródło:
Roczniki Historyczne; 2023, 89; 107-119
0324-8585
Pojawia się w:
Roczniki Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mobilia ze skasowanych klasztorów dominikanów i karmelitów w inwentarzach zbiorczych akt kasacyjnych pruskiego Ministerstwa Wyznań w Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz w Berlinie
Movable Property from Dissolved Dominican and Carmelite Monasteries in the Collective Inventories of Cassation Files of the Prussian Ministry of Religious Affairs in the Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz in Berlin
Autorzy:
Kościelak, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23050920.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
furnishing of churches
cult of saints
secularization of clergy goods
Catholicism in Royal/West Prussia
katolicyzm w Prusach Królewskich/Zachodnich
wyposażenie kościołów
kult świętych
sekularyzacja dóbr duchownych
Opis:
Artykuł zawiera omówienie inwentarzy ruchomości w klasztorach dominikanów i karmelitów w Gdańsku, sporządzonych na potrzeby akcji kasacyjnej, wdrożonej po 1817 roku. Chociaż inwentaryzacji dokonano w obu klasztorach w tym samym czasie, posłużono się odmiennymi kategoriami spisywanych przedmiotów. W klasztorze dominikanów było łącznie trzynaście kategorii inwentarzowych, w klasztorze karmelitów czternaście. Tylko obrazy były ewidencjonowane przez obie komisje w zbliżony sposób. W niniejszym artykule dane odnośnie do obu klasztorów wewnątrzmiejskich zestawiono z danymi inwentarzowymi z podmiejskiego kościoła św. Ignacego, należącego do 1780 r. do zakonu jezuitów, poddanego inwentaryzacji w okresie napoleońskim, w 1810 roku. Zwraca uwagę w niektórych grupach przedmiotów (np. pośród tzw. sreber i przedmiotów ozdobnych) znaczne zubożenie wyposażenia kościołów znajdujących się wewnątrz murów miejskich, niewątpliwie efekt dwóch oblężeń, jakie przeszedł w tym czasie Gdańsk. Jednak w niektórych kategoriach, np. pośród ornatów i szat liturgicznych świątynie dominikanów i karmelitów zachowały przewagę w stosunku do pojezuickiego obiektu. Wynikało to zapewne z o wiele dłuższego okresu istnienia tych ośrodków. Treść zachowanych w obu klasztornych kościołach obrazów może natomiast posłużyć do badań nad kultem i religijnością na przełomie XVIII i XIX wieku. W aneksie na końcu artykułu zamieszczono  (w języku oryginału) oba inwentarze.  
The article contains a discussion of inventories of movable property in Dominican and Carmelite monasteries in Gdańsk, prepared for the needs of the cassation action implemented after 1817. Although the inventory was carried out in both monasteries at the same time, different categories of items were used. In the Dominican monastery there were a total of thirteen inventory categories, in the Carmelite monastery there were fourteen. Only paintings were recorded by both commissions in a similar way. In this article, data regarding both inner-city monasteries are compared with inventory data from the suburban church of St. Ignatius, belonging to the Jesuit order until 1780, inventoried during the Napoleonic period in 1810. What is noteworthy in some groups of items (e.g. among the so-called silver and decorative items) is the significant impoverishment of the furnishings of churches located inside the city walls, undoubtedly the effect of two sieges that Gdańsk underwent at that time. However, in some categories, e.g. among chasubles and liturgical vestments, the Dominican and Carmelite temples retained an advantage over the former Jesuit structure. This was probably due to the much longer period of existence of these centers. The content of the paintings preserved in both monastery churches can be used for research on cult and religiosity at the turn of the 18th and 19th centuries. Both inventories are included (in the original language) in the annex at the end of the article.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2023, 53; 123-143
0137-4338
2720-7102
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niemiecko-polski konflikt o Górny Śląsk w latach 1918–1922 w perspektywie wybranych powieści autobiograficznych Ernsta von Salomona
German–Polish 1918–1922 Conflict over Upper Silesia in the Context of Selected Autobiographical Novels by Ernst von Salomon
Autorzy:
Walkowiak, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432351.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
German–Polish conflicts
identity of Upper Silesia
Prussia
idea of German Reich
Versailles Treaty
the issue of Freikorps
autobiographical literature
Opis:
The German–Polish conflict about Upper Silesia from 1918–1922, which is one of the most important historical and political issues in the literary work of Ernst von Salomon, particularly in his autobiographical novels, is briefly analysed in the context of his turbulent biography, his work and autobiographical strategies. In von Salomon’s novels, the sheer conflict seen as a fight over new frontiers in Central and Eastern Europe in 1918–1922 becomes a subjective narration which results, to a large extent, from his involvement in the postulates of the German national revolution as one of the trends of the Conservative Revolution in Germany between 1918 and 1933. At the end of the paper, this conflict in Salomon’s literary perspective is briefly analysed around key issues based on selected examples from his autobiographical novels.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2023, 44; 207-226
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 350

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies