Temat: polszczyzna współczesna - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Cebula, Cybulin, Cybulski, czyli co wspólnego ma nazwisko Cybulski z cebulą
Cebula, Cybulin, Cybulski, so what a surname Cybulski has in common with an onion
Autorzy:: Marciniak-Firadza, Renata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/683690.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: leksyka
polszczyzna historyczna
polszczyzna współczesna
gwary
onomastyka
lexis
historical Polish
modern Polish
dialect
onomastics
Opis:: The purpose of the article is to track the etymology of the word onion and its meanings in the history of the Polish language, contemporary Polish and local dialects, paying attention to verbal, phraseological connections which it creates, proverbs and sayings, as well as derivatives of both common, as well as proper names. The purpose is also to show connections of the common name of onion and proper name Cybulski. The source material for analysis was excerpted from dictionaries of the Polish language: etymological, phraseological, onomastic, dialectal and general (explanatory). Exceptionally in case of environmental variants of the Polish language, date comes from websites.
-
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2017, 51, 2; 11-25
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: O konstrukcjach typu anoreksja, anorektyk, anorektyczka we współczesnej polszczyźnie
On the constructions such as anoreksja, anorektyk, anorektyczka in the present-day Polish language
Autorzy:: Seniów, Adrianna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1591172.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: contemporary Polish language
word formation
names of disorders
polszczyzna współczesna
słowotwórstwo
nazwy zaburzeń
Opis:: W artykule omówiłam korelację między rzeczywistością pozajęzykową a językiem na przykładzie dwunastu obecnych w najnowszej polszczyźnie rzeczowników: alkoreksja, anoreksja, bigoreksja, brideoreksja, ciążoreksja, drunkoreksja, manoreksja, ortoreksja, permareksja, pregoreksja, tanoreksja, vigoreksja oraz powstałych od nich derywatów. Wymienione leksemy nazywają różnego typu zaburzenia psychiczne i wiążą się z dominującym współcześnie modelemżycia, na który składa się m.in. dążenie człowieka do doskonałości w wielu obszarach społecznego funkcjonowania, nadmierną samokontrolą własnych zachowań, co z kolei staje się jedną z przyczyn występowania różnego typu chorób. Odzwierciedleniem tych zjawisk w języku jest szereg nowych, obecnych w polszczyźnie od niedawna, nazw zaburzeń określających te zjawiska oraz nazw osób nimi dotkniętych. Z przeprowadzonej analizy wynika, że można mówić o występowaniu serii nazw zaburzeń z członem -reksja (tanoreksja), utworzonych od nich derywatów mutacyjnych z formantem -yk (tanorektyk), od których powstają derywaty modyfikacyjne z sufiksem -ka (tanorektyczka). Mechanizm ten jest produktywny i możne w przyszłości prowadzić do pojawienia się w polszczyźnie kolejnych, nowych leksemów realizujących ten schemat.
The article presents a correlation between the extra-linguistic reality and the language exemplified with twelve nouns functioning in the present-day Polish language: alkoreksja, anoreksja, bigoreksja, brideoreksja, ciążoreksja, drunkoreksja, manoreksja, ortoreksja, permareksja, pregoreksja, tanoreksja and vigoreksja and their derivatives. The above mentioned lexemes refer to various psychological disorders and are connected with the model of life, dominant at the moment, in which the human being strives after perfection in many spheres of social functioning and after excessive self-control over their own behaviour, which – in turn – leads to many ailments. Those phenomena are reflected in a series of new nouns depicting such disorders and the people suffering from them. According to the analysis that has been carried out it may be claimed that there are names for psychological disorders with the suffixes -reksja (tanoreksja), created from the mutational derivatives with the formant -yk (tanoretyk), which are the basis for modificational derivatives with the suffix -ka (tanorektyczka). This mechanism is productive and in the future may lead to other new lexemes based on the same pattern.
Źródło:: Studia Językoznawcze; 2018, 17; 291-302
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:: Studia Językoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Interpunkcja szkołą myślenia gramatycznego. O błędach z zakresu przestankowania
Punctuation as a School of Grammatical Thought. On the Errors in the Field of Punctuation
Autorzy:: Malinowski, Maciej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/11542464.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu
Tematy:: dzieje interpunkcji
polszczyzna współczesna
znaki przestankowe
poprawność językowa
history of punctuation
modern Polish language
punctuation marks
correct language
Opis:: Interpunkcja – mimo że od jej zasadniczego skodyfikowania minęło przeszło 86 lat – sprawia użytkownikom języka sporo trudności ze względu na jej specyficzny charakter nakazowo-zakazowy, obligatoryjność użycia bądź opuszczenia znaku w konkretnym tekście i spory materiał pamięciowy do opanowania. Nie wszyscy piszący wiedzą o tym, że przestankowanie opiera się przede wszystkim na kryterium składniowym, to znaczy, że za pomocą znaków pisarskich oddaje się strukturę zapisanego wypowiedzenia. Względy retoryczne (np. zawieszenie głosu) nie powinny być brane pod uwagę, chyba że pokrywają się z granicami syntaktycznymi konstrukcji nadrzędno-podrzędnej. Autor postawił sobie za cel pokazanie i przeanalizowanie najczęstszych błędów interpunkcyjnych w rozmaitych tekstach. Podpierając się odpowiednimi regułami, klarownie omawia wybrane zagadnienia i zachęca do większego zainteresowania się przestankowaniem szczególnie osoby, które zawodowo zajmują się pisaniem i redagowaniem tekstów.
Punctuation - despite becoming codified more than 86 years ago - presents a number of challenges before modern users of language due to its specific prohibition-prescription character, the obligation of using or omitting a particular punctuation mark in a specific text and the sizable amount of material to memorize and master. Not everyone knows that punctuation is primarily based on the syntax criteria, i.e. the punctuation marks reflect the structure of a given utterance. The rhetorical considerations (e.g. suspending ones utterance) should not be taken into consideration unless they overlap with the syntactic boundaries of the superordinate-subordinate structure. The goal of the author is to demonstrate and analyze the most frequent punctuation errors in various texts. On the basis of appropriate principles the author clearly discusses the selected issues and encourages readers, in particular the persons who write and edit texts professionally, to become more involved in the issues of punctuation.
Źródło:: Eruditio et Ars; 2022, 5, 2; 73-102
2545-2363
Pojawia się w:: Eruditio et Ars
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Językowe i kulturowe uwarunkowania newsa
Autorzy:: Małgorzata, Miławska,
Piotr, Fliciński,
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/897280.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:: współczesna polszczyzna - gatunek tekstu - infotainment - nagłówek - idiomatyczność - tabloidyzacja - etykietowanie
Opis:: The purpose of this article is to analyse news in the contemporary news media from the perspective of linguistic description. Among the factors which determine the structure of news stories and their language, such phenomena should be mentioned as the process of media convergence, internetization, celebritization and tabloidization of journalism, “decay / corruption” of news, as well as infotainment and politainment. To meet the need for attractiveness, a sender may introduce linguistically resonant phrases with the idiomatic potential into the structure of news. Other mechanisms prompting the recipient to read the news – manipulation markers – can also include key words and persuasive constructions introduced in the structure of the news.
Źródło:: Przegląd Humanistyczny; 2016, 60(1 (452)); 77-86
0033-2194
Pojawia się w:: Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Nazwy ubiorów damskich (na podstawie postów na blogu modowym Macademian Girl z lat 2017–2019)
Names of women’s clothing (based on the posts on the fashion blog Macademian Girl from the years 2017–2019)
Autorzy:: Zarzeczna, Daria
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2010846.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: contemporary Polish language
names of clothes
language of fashion blogs
polszczyzna współczesna
nazwy części garderoby w języku polskim
język blogów modowych
Opis:: Celem niniejszych badań jest prześledzenie mechanizmów funkcjonowania najnowszego słownictwa modowego, należącego do profesjolektu grupy zawodowej związanej z branżą modową. Do analizy wybrano 50 leksemów (z których przeważająca większość to zapożyczenia cytatowe z języka angielskiego), które nie mają poświadczenia we współczesnych słownikach języka polskiego ani w Narodowym Korpusie Języka Polskiego. Do badań włączono również neosemantyzmy o charakterze metaforycznym oraz metonimicznym, z których wiele nabyło nowe znaczenie pod wpływem języka angielskiego. Celem analizy jest również wykazanie, że Tamara Gonzalez Perea, tworząc posty na blogu w dużej mierze, posługuje się pożyczkami z języków obcych, pragnąc w ten sposób wpisywać się w światowe trendy modowe. Spośród 197 używanych przez autorkę bloga nazw określających części garderoby (łącznie z dodatkami) zapożyczenia właściwe i semantyczne stanowią niemal 25% słownictwa (47 nazw). Przeprowadzona analiza pokazuje, że słownictwo związane z modą jest silnie uzależnione od wpływów angielskich, ponieważ obecnie angielszczyzna jest właśnie tym językiem, którym posługują się największe i najbardziej znane domy mody z całego świata. Stwarza to możliwość zbudowania wspólnoty związanej tożsamymi upodobaniami, a także dotarcia do jak największej liczby potencjalnych odbiorców. Pozostaje również w zgodzie z panującą powszechnie tendencją do internacjonalizacji słownictwa, która ma niwelować bariery w komunikowaniu się między ludźmi.
The purpose of this study is to investigate the mechanisms of functioning of the latest fashion vocabulary belonging to the professiolect of the fashion industry. Fifty lexemes were selected for analysis (of which a vast majority were loanwords from English), not found neither in the contemporary Polish language dictionaries nor in the National Corpus of the Polish language. Included were also metaphoric and metonymic neosemanticisms of which many acquired new meaning under the influence of English. The purpose of the analysis was also to demonstrate that Tamara Gonzalez Perea in her blog posts largely uses loanwords form foreign languages out of her desire to become part of the global fashion trends. From among 197 names of clothes (including accessories) used by the blog’s author, the proper and semantic loanwords constitute nearly 25 per cent of the vocabulary (47 names). The performed analysis demonstrated that the fashion vocabulary is strongly affected by the English influences, as today English is used by the greatest and best known fashion houses in the world. This makes possible to build a community of same likes and reach the largest potential audience. It is also in line with the common tendency to internationalize the vocabulary in order to overcome communication barriers.
Źródło:: Studia Językoznawcze; 2021, 20; 229-241
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:: Studia Językoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Afektonimy w najnowszej polszczyźnie
Affectionate Names in Contemporary Polish
Autorzy:: Staroń, Justyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1892161.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: afektonimy
antroponimia
współczesna polszczyzna
leksyka
affectionate names
anthroponymy
contemporary Polish
lexis
Opis:: This paper touches upon contemporary Polish affective names as a specific lexical category. The paper discusses the material collected in Annex, which is to illustrate changes within the onomastic category under analysis. The analyses proposed by the author draw upon the dictionary of Terms of Endearment by Mirosław Basko and Agnieszka Zygmunt, published in 2010. The author also relies on the collection of intimate vocabulary extracted from the letters of some 20th-century writers to their loved ones. The corpus of affectionate names is analysed in terms of their grammatical and thematic status quo: the majority of cases are nouns and adjectives; morphologically – most of them are diminutives, hypocorisms and augmentatives. The author also focuses on the use of vulgarisms - sexual expressions in particular – in naming intimately close persons, and on affectionate names inspired by English, such as names of characters from famous films, cartoons or satirical series and dramas.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 6; 109-119
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Sukienka w kolorze zmrożonego sorbetu mango – czyli kilka słów o barwach na blogu modowym Macademian Girl
A frozen mango sorbet coloured dress: A few remarks on colours on the fashion blog by Macademian Girl
Autorzy:: Zarzeczna, Daria
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1591627.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: contemporary Polish language
non-basic Polish colour names
language of fashion blogs
polszczyzna współczesna
niepodstawowe nazwy barw w języku polskim
język blogów modowych
Opis:: Celem niniejszego artykułu była analiza i interpretacja niepodstawowych nazw barw, które wyekscerpowano z 91 postów zamieszczonych na blogu modowym Macademian Girl, czyli Tamary Gonzalez Perei, w okresie od 3 stycznia 2015 roku do 9 czerwca 2016 roku. Klasyfikacji materiału badawczego dokonano na podstawie podziału znaczeniowych źródeł niepodstawowych nazw barw zaproponowanego przez Ryszarda Tokarskiego, który rozbudowano o inne typy motywacji, jakie ujawniły się w toku prowadzonej analizy. Wyekscerpowany do analizy materiał stanowiło łącznie 117 leksemów, które autorka bloga zastosowała w 322 realizacjach tekstowych. Wśród analizowanych jednostek językowych znalazły się pojedyncze leksemy, konstrukcje analityczne, a także struktury deskrypcyjne, wyrażane najczęściej w formie porównań. Przeprowadzona analiza wykazała, że Tamara Gonzalez Perea wykazuje niezwykłą wrażliwość na zjawisko barw – dostrzega drobne różnice w tonacjach i nasyceniu poszczególnych kolorów, zwraca uwagę na niuanse, odróżnia subtelne odcienie, z wyjątkowym znawstwem łączy kolory. Interpretacja wyekscerpowanego materiału pozwoliła wykazać, że wszystkie zastosowane przez autorkę bloga techniki opisu poszczególnych stylizacji, w których właściwe zdefiniowanie koloru odgrywa pierwszorzędną rolę, mają na celu wskazanie czytelnikom, że styl prezentowany przez blogerkę jest godny naśladowania, szykowny i modny. Macademian Girl celowo i świadomie wykorzystuje możliwości, jakie otwiera przed nią język, co powoduje, że to właśnie opis słowny – nie fotografia – zaczyna odgrywać pierwszoplanową rolę.
The purpose of the article is the analysis and interpretation of the non-basic colour names, excerpted from 91 posts published on the fashion blog by Macademian Girl, i. e. Tamara Gonzalez Perea, from 3rd January 2015 to 9th June 2016. The classification of the research material was made based on the division of the semantic sources of the non-basic names of colours proposed by Ryszard Tokarski, supplemented with the other types of motivation, revealed during the analysis. The material excerpted for analysis comprised together 117 lexemes used by the author in 322 text realisations. The analysed linguistic units included the single lexemes, analytic constructions, and the descriptive structures expressed most frequently in the form of comparisons. The performed analysis demonstrated that Tamara Gonzalez Perea displays a remarkable sensitivity to colours. She perceives slight differences in colour schemes and saturation, pays attention to nuances, distinguishes subtle hues, and matches colours with excellent expertise. The interpretation of the excerpted material has shown that all the description techniques used by the author to depict the particular fashion creations in which the proper defining of colour is of primary importance, are intended to convince the readers that the style presented by the blogger is worth imitating, smart, and fashionable. Macademian Girl deliberately and consciously takes advantage of the possibilities offered by language, as a result of which it is the verbal description – and not the photography – that begins to play a crucial role.
Źródło:: Studia Językoznawcze; 2017, 16; 283-297
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:: Studia Językoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Co jest kobietą we współczesnej polszczyźnie?
What’s a woman in contemporary Polish langauge?
Autorzy:: Młynarczyk, Ewa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2116563.pdf
Data publikacji:: 2021-12-30
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: frazematyka
współczesna polszczyzna
motywacja frazeologizmów
phrasematic
contemporary Polish language
motivation of phraseological units
Opis:: Celem artykułu jest charakterystyka pod względem formalnym i semantycznym metaforycznego połączenia wyrazowego Coś jest kobietą nierejestrowanego dotychczas w słownikach frazeologicznych. Autorka przedstawia konteksty, w których frazem ten został poświadczony, określa jego ustabilizowaną postać, a także najważniejsze składniki znaczenia globalnego.
The purpose of this paper is to characterise formally and semantically the metaphorical word combination Coś jest kobietą, which has not been registered in phraseological dictionaries yet. The author presents contexts in which this phraseme has been attested, establishes its fixed form, as well as the most important elements of the global meaning.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2021, 55; 195-206
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: The collocations of modern Polish: the case of kolaborować [to collaborate] and ambasador [an ambassador]
Autorzy:: Kłosek, Gabriela
Wąsińska, Kinga
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1830334.pdf
Data publikacji:: 2020-01-29
Wydawca:: Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
Tematy:: collocations
modern Polish
The National Corpus of Polish
kolokacje
współczesna polszczyzna
Narodowy Korpus Języka Polskiego
Opis:: The aim of the article was to confirm whether or not the modification of words meaning is associated with their collocations. Based on the analysis performed on the collocation of the verb kolaborować [to collaborate] and the noun ambasador [an ambassador] we proved the existence of the aforementioned correlation. The language material for research was collected using PELCRA search engine for Narodowy Korpus Języka Polskiego [The National Corpus of Polish] and Monco PL searching tool for web sides. The analysis of the authentic examples of word combinations reveals the relation between node terms and their collocates. The article listed the word pairs whom recurrence has high co-occurrence frequency. In the case of the verb kolaborować, excerpt collocations refer to the negative contexts associated with cooperation with the enemy and neutral about the cooperation of people and companies. The contexts of the noun ambasador are related to the work of a diplomatic representative to a foreign country, an action spokesperson or a brand ambassador. Our research indicated that collocations are not accidental or arbitrary. It has been also noted that collocations study are a valuable starting point for linguistic analyses.
Źródło:: Świat i Słowo; 2019, 33, 2; 171-192
1731-3317
Pojawia się w:: Świat i Słowo
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Surrounded by a wall: The hermetic language of the Polish community of video gamers. Do Poles know the language of Polish gamers? The results of a survey-based study
Otoczony murem, hermetyczny język środowiska polskich graczy wideo? Czy język środowiska polskich graczy jest znany Polakom? – wyniki badań ankietowych
Autorzy:: Maćkowiak, Rafał
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1042162.pdf
Data publikacji:: 2020-06-30
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: Gry wideo
leksyka
współczesna polszczyzna
socjolekt
ankieta
Video games
lexis
modern Polish language
sociolect
survey
Opis:: The video game industry is today one of the most rapidly developing branches of the entertainment industry. Such corporations as Microsoft, Sony and Nintendo are increasing their investment engagement in the manufacture of gaming hardware (e.g. computers, consoles, and tablets), and in game development for various platforms. There has developed and continues to expand an extensive terminology which due to the increasing consolidation of the user base is progressing towards producing a sociolect. Linguists have not yet examined the lexis of gamers which is why it must be studied considering the extent of the phenomenon and the sheer size of the gamer community. Video gamers form a large group. At this point it must be stressed that the gamer community and the lexis specific for it does not exist in isolation. The lexis used by gamers continues to permeate outside the community, e.g. to other media or the colloquial language. The author of this article conducted a survey to check whether the lexis of video gamers is known to random respondents. This article presents the results of the survey.
Branża gier wideo to w dzisiejszych czasach jedna z najszybciej rozwijających się gałęzi przemysłu rozrywkowego. Korporacje takie jak: Microsoft, Sony czy Nintendo inwestują coraz większe środki pieniężne w produkcję sprzętu do gier (np. komputerów, konsol, tabletów) oraz w produkcję gier na różne platformy. Niewątpliwie powstał i prężnie się rozwija duży zbiór słownictwa, który ze względu na coraz bardziej spójną grupę użytkowników zmierza w kierunku wytworzenia socjolektu. Do tej pory językoznawcy nie przyjrzeli się dokładnie leksyce graczy z tego względu konieczne jest jej zbadanie, zważywszy na ogrom zjawiska i wielkość środowiska graczy. Gracze wideo stanowią bardzo dużą grupę. Warto tutaj pokreślić, że środowisko graczy, więc także i leksyka charakterystyczna dla tego środowiska, nie istnieje w izolacji. Leksyka używana przez nich coraz częściej przedostaje się poza pierwotne środowisko, np. do innych mediów czy języka potocznego. Autor przeprowadził ankietę i postanowił sprawdzić, czy leksyka graczy wideo jest znana wśród przypadkowych respondentów. W artykule zaprezentowane są wyniki ankiety.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2020, 57, 2; 81-112
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Desakralizacja leksyki religijnej na podstawie Praktycznego słownika współczesnej polszczyzny pod redakcją Haliny Zgółkowej
Desacralization of Religious Lexis on the Basis of Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny (“Practical Dictionary of Modern Polish”) Edited by Halina Zgółkowa
Autorzy:: Migdał, Jolanta
Piotrowska-Wojaczyk, Agnieszka
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1879567.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: desakralizacja
leksykografia
słownictwo religijne
współczesna polszczyzna
desacralization; lexicography; religious vocabulary; modern Polish
desacralization
lexicography
religious vocabulary
modern Polish
Opis:: W artykule podjęto problematykę desakralizacji leksyki religijnej. W leksykograficznych sposobach ujmowania słownictwa religijnego jak w zwierciadle odbijają się dzieje Kościoła katolickiego w Polsce, a także przemiany zachodzące w świadomości samych wiernych. Postępująca laicyzacja życia pociąga za sobą zeświecczenie języka Podstawą zawartych w tekście spostrzeżeń jest materiał językowy wyekscerpowany z pięćdziesięciotomowego Praktycznego słownika współczesnej polszczyzny pod redakcją Haliny Zgółkowej, wydawanego w Poznaniu w latach 1994-2005. Nawet z pobieżnego oglądu badanego słownictwa widać, że bardzo bogaty zbiór leksyki religijnej zmienia wraz z przekształceniami roli religii w życiu współczesnego Polaka. Słowa będące pierwotnie nośnikami religijnych treści zaczynają funkcjonować w znaczeniach nowych, niezwiązanych z życiem religijnym, niekiedy zachowując jedynie swój sens metaforyczny. Następujący zanik składnika sakralności w rezultacie prowadzi do zaniku właściwego rozumienia danego wyrazu, a nawet staje się przyczyną jego niezrozumiałości.
The article addresses the question of desacralization of religious lexis. A lexicographic manner of discussing religious vocabulary, like in a mirror, reflects the history of the Catholic Church in Poland, and also the changes occurring in the awareness of believers. A progressing laicization of life entails the secularization of language. The observations included in the text are based on linguistic material excerpted from the fifty-volume Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny (“Practical Dictionary of Modern Polish”) edited by Halina Zgółkowa, which was published in Poznań in the years 1994-2005. Even a superficial evaluation of the studied vocabulary shows that a very extensive collection of religious lexis becomes modified as the role of religion in the life of a modern Pole changes. The words which had originally been carriers of religious content began to function in new meanings, unrelated with religious life, sometimes preserving only their metaphorical significance. Observable disappearance of the element of sacredness finally prevents proper understanding of a given word, or even becomes the reason for its being ununderstandable.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 6; 71-79
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki