Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "pluralism of law" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-11 z 11
    Tytuł:
    Idee naukowe Leona Petrażyckiego, które przetrwały próbę czasu
    Autorzy:
    Andrzej, Kojder,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/902675.pdf
    Data publikacji:
    2018-08-03
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    deontic logic
    ennoblement of law
    pluralism of law
    primacy of legal norms over moral norms
    principle of adequacy
    scientific legal policy
    sociology of law
    emotions
    logika deontyczna
    nobilitacja prawa
    pluralizm prawa
    nadrzędność norm prawnych nad normami moralnymi
    zasada adekwatności
    naukowa polityka prawa
    socjologia prawa
    emocje
    Opis:
    In this paper author presents the achievemenets of Leon Petrażycki and his novelty in various areas of humanities. Petrażycki is recognised as forerunner of deontic logic, and also as creator of the principle of adeqacy, ennoblement of law, pluralistic vision of law. He exhibits primacy of legal norms over moral norm, and he establish scientific legal policy. Additionaly Petrażycki is treated as classic of the sociology of law and also as the artificer of emotions.
    Źródło:
    Studia Iuridica; 2018, 74; 155-161
    0137-4346
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Opinia w sprawie komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: „Sprawozdanie na temat praworządności z 2020 r. Sytuacja w zakresie praworządności w Unii Europejskiej” (COM(2020) 580 final), łącznie z dokumentem roboczym służb Komisji: „Sprawozdanie na temat praworządności z 2020 r. Rozdział dotyczący sytuacji w zakresie praworządności w Polsce” (SWD(2020) 320 final)
    Opinion on the Communication of the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions: “Rule of Law Report 2020. Situation of the rule of law in the European Union” (COM (2020) 580 final), including the Commission Staff Working Document: “Rule of Law Report 2020. Chapter on the situation of the rule of law in Poland” (SWD (2020) 320 final)
    Autorzy:
    Mik, Cezary
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2195404.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Kancelaria Sejmu. Biuro Analiz Sejmowych
    Tematy:
    European Commission
    COVID-19
    rule of law
    freedom and pluralism of media
    judiciary
    Opis:
    The opinion discusses the European Commission’s communication on key aspects of the rule of law in the Member States, including clarifying the issue of the rule of law in the European Union, its relevance to the effective functioning of the Union, the importance of the rule of law mechanism, and the impact of the COVID-19 pandemic on the rule of law in the Member States. The author states that the competences of the Commission to independently formulate the general concept of the rule of law and to take actions assessing the Member States from its perspective should be critically assessed.
    Źródło:
    Zeszyty Prawnicze BAS; 2021, 1(69); 93-113
    1896-9852
    2082-064X
    Pojawia się w:
    Zeszyty Prawnicze BAS
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kryzys debaty publicznej na przykładzie debaty bioetycznej
    Autorzy:
    Dudkiewicz, Ignacy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2011091.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Ośrodek Badawczy Facta Ficta
    Tematy:
    bioethical debate
    public debate
    public sphere
    pluralism
    deliberative democracy
    democratic rule of law
    Opis:
    Both in scientific literature and journalism, there is the thesis about the low quality of the Polish bioethical debate. In support of this statement, the form of media and political discussions on the subject of the conscience clause, specific borderline situations (eg in the cases of Alfie Evans, "Pole from Plymouth") or the legal regulation of termination of pregnancy are cited. Ignacy Dudkiewicz in the chapter The crisis of public debate on the example of bioethical debate attempts to organize the diagnosis of the state of Polish bioethical debate and reflects on further methods of its research and the relationship between the state of bioethical debate and public debate in general. He argues that the understanding of the problems related to the quality of the Polish bioethical debate can help for a better understanding also of the problems relating to the public debate in general, and that an appropriate field for further scientific considerations on increasing the quality of both, may be the concept of deliberative democracy. The chapter includes, firstly, a justification why reflection on the quality of the bioethical debate is needed – due to its semi-nature, the importance of the issues it concerns and the prevalence of the discussion. Secondly, identifying the specificity of the bioethical debate in relation to the public debate in general. Thirdly, an outline of a critical diagnosis of the state of bioethical discussion on the basis of the available literature along with the justification and indication of its numerous weaknesses – both those specific to the bioethical debate and those of a general nature concerning the entire public debate. Fourthly and finally: proposals for further research activities – making an in-depth diagnosis on the example of the discussion on the conscience clause and reflection on whether a deliberative democracy could create conditions for increasing the quality of the bioethical debate, and thus also for enacting better law in bioethical matters, taking into account the worldview differentiation of a democratic society and the rule of law.
    Źródło:
    Facta Ficta. Journal of Theory, Narrative & Media; 2021, 7, 1; 227-241
    2719-8278
    Pojawia się w:
    Facta Ficta. Journal of Theory, Narrative & Media
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawo wobec polityki i polityczności. Czy instrumentalizacja prawa ma szansę odzyskać dobre imię?
    Law vs. Politics and the Political: Does the Instrumentalization of Law Have a Chance to Restore Its Reputation?
    Autorzy:
    Bator, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28411060.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    autonomy of law
    democratic pluralism
    instrumentalism
    limits of instrumentalization of law
    politics
    autonomia prawa
    demokratyczny pluralizm
    instrumentalizm
    granice instrumentalizacji
    polityka
    polityczność
    Opis:
    W artykule autor próbuje „odczarować” negatywny obraz instrumentalizacji prawa, jaki został ukształtowany w literaturze teoretycznoprawnej. Polskie prawoznawstwo za sprawą doświadczeń tzw. realnego socjalizmu miało szczególne powody do uprzedzeń względem tej problematyki. W tekście wykorzystywane są teoretyczne inspiracje pochodzące spoza nauk prawnych (filozofia pragmatycznego instrumentalizmu Johna Deweya, koncepcja polityki Maxa Webera, koncepcja polityczności Chantal Mouffe) oraz stricte prawnicze teorie instrumentalizacji (Sanne Taekemy wariant pluralistyczno-responsywny, Wiesława Langa ujęcie rekonstrukcjonistyczne). Głównym przesłaniem opracowania jest zmiana problemowego podejścia do instrumentalizacji prawa: zastąpienie tradycyjnego pytania o granice instrumentalizacji prawa stanowionego przez państwo pytaniem, jak prawo – nie ryzykując utraty swoich zasadniczych wartości i funkcji – może kooperować z naturalną skłonnością ludzi do instrumentalizowania swojego zachowania w warunkach demokratycznego, pluralistycznego społeczeństwa. Tezy artykułu osadzone są w liberalnej wizji porządku społecznego, jednak z istotną korektą polegającą na odwołaniu się do założeń pragmatyzmu i poststrukturalizmu. W zakończeniu autor wskazuje również na perturbacje, jakie może powodować w prawoznawstwie aplikowanie niektórych twierdzeń z obszaru teorii polityki opartych na poststrukturalistycznych założeniach.
    In the paper, the author attempts to “disenchant” the negative image of the instrumentalization of law that has been formed in the theoretical and legal literature. Polish jurisprudence, due to the experience of the so-called ‘real socialism’, had particular reasons to be prejudiced against this issue. The text makes use of theoretical inspirations coming from outside of jurisprudence (John Dewey’s philosophy of pragmatic instrumentalism, Max Weber’s concept of politics, Chantal Mouffe’s concept of the political) and strictly legal theories of instrumentalisation (Sanne Taekema’s pluralistic-responsive variant, Wiesław Lang’s reconstructionist approach). The main aim of the paper is to change the approach to the instrumentalization of law: to replace the traditional question about the limits of instrumentalization of the law made by the state with a question about how the law – without risking the loss of its fundamental values and functions – can cooperate with the natural tendency of people to instrumentalize their behaviour in the conditions of a democratic, pluralistic society. The theses of the paper are set in the liberal vision of social order, however with a significant correction consisting in referring to the assumptions of pragmatism and post-structuralism. In the conclusion, I also point out the problems that can be caused in jurisprudence by the application of certain concepts from the area of political theory based on post-structuralist assumptions.
    Źródło:
    Historia i Polityka; 2022, 41 (48); 53-67
    1899-5160
    2391-7652
    Pojawia się w:
    Historia i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Living with the Rules: Gender and the Rule of Law in Herodotus’ Histories
    Autorzy:
    Helen, Tank,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/902844.pdf
    Data publikacji:
    2019-09-21
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    rule of law
    Herodotus
    history
    law/nomos
    gender
    legal pluralism
    rządy prawa
    Herodot
    historia
    prawo
    płeć
    pluralizm prawny
    Opis:
    What does “the rule of law” mean to an ancient historian, Herodotus? This paper uses modern legal theories and a sociological model to consider how he presents the concept in his Histories. The author takes a novel approach in that she considers the rule of law from a gender perspective. She argues that law is as much about social and cultural rules, which involve women as much as men, as it is about institutional practices which exclude women and reinforce an ideology of female inferiority. She also shows that the rule of law is a powerful normative ideal which Herodotus uses to interrogate power. The author uses the theoretical model of law developed by the English legal scholar HLA Hart, who argues that rules have a social as well as a legal dimension (the “internal” view of law), that is, how rules are perceived by community members, and how normative behaviours are enforced by that community. She also uses the work of a legal anthropologist, Leopold Pospίčil, and feminist legal theory, to argue for a wider definition of the rule of law than that used by most contemporary scholars. She uses three case studies to show that the rule of law is a powerful force in the Histories precisely because it combines external coercive force, internal rule of conduct and normative ideal.
    Źródło:
    Studia Iuridica; 2019, 80; 389-403
    0137-4346
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Teorie języka a pluralizm wartości w kontekście teorii wykładni prawa
    Theories of language, value pluralism and the theory of legal interpretation
    Autorzy:
    Bogucki, Olgierd
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/693229.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    interpretation of law
    philosophy of language
    theory of language
    value pluralism
    nominalism
    structuralism
    wykładnia prawa
    filozofia języka
    teoria języka
    pluralizm wartości
    nominalizm
    strukturalizm
    Opis:
    This article explores relations between philosophical ideas of the language and the attitude to the pluralism of values in the context of legal interpretation. It argues that if the postulate of intersubjectivity in legal interpretation is to be maintained, the nominalist idea of language will be more coherent with the negative attitude to value pluralism, while the structural idea is more coherent with the positive one. The intersubjectivity of legal interpretation can be based on a language system or on a system of values. If the idea of a language system were to be removed (as nominalists propose), the idea of one clear system of values will be needed, while where the idea of one system of values were to be maintained, then an idea of a language system will be necessary.
    Artykuł analizuje relacje między filozoficznymi teoriami języka a stosunkiem do faktu pluralizmu wartości w kontekście interpretacji prawa. W opracowaniu argumentuje się, że przy założeniu postulatu intersubiektywności wyników wykładni prawa wizja języka proponowana przez nominalizm lingwistyczny łatwiej daje się pogodzić z negatywnym stosunkiem do pluralizmu wartości, wizja strukturalistyczna zaś – z pozytywnym stosunkiem do pluralizmu wartości. Intersubiektywność wykładni może opierać się na systemie językowym lub jednym systemie wartości. Jeżeli chcemy wyeliminować pojęcie systemu językowego (jak chcą tego nominaliści), to potrzebować będziemy jednego dostatecznie określonego systemu wartości. Jeżeli natomiast chcemy wyeliminować pojęcie jednego systemu wartości, to potrzebować będziemy systemu językowego.
    Źródło:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2014, 76, 4; 55-67
    0035-9629
    2543-9170
    Pojawia się w:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Partnership and Social Dialogue in the Axiological and Administrative-Legal Perspective
    Partnerstwo i dialog społeczny w perspektywie aksjologicznej i administracyjnoprawnej
    Autorzy:
    Barczewska-Dziobek, Agata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1920449.pdf
    Data publikacji:
    2020-10-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    principles of law
    values
    pluralism
    public administration
    partnership and social dialogue
    zasady prawa
    wartości
    pluralizm
    administracja publiczna
    partnerstwo i dialog społeczny
    Opis:
    Partnership and social dialogue are fundamental values for relations between administrative entities, because due to the nature and importance of these, they have been coded by the rational legislator in the principles of law expressed in the Constitution. Due to the relationship between administrative law and its principles and constitutional law, the postulate of including social partners in the decision-making processes of the executive authority can be observed, which is exemplified by the functioning of entities implementing joint actions in the scope of administrative programming acts.
    Partnerstwo i dialog społeczny stanowią wartości podstawowe dla stosunków pomiędzy podmiotami administrującymi i administrowanymi, bowiem ze względu na charakter i rangę tych zakodowane zostały przez racjonalnego prawodawcę w zasady prawa wyrażone w Konstytucji. Ze względu na związek prawa administracyjnego i jego zasad z prawem konstytucyjnym obserwować można przenikanie postulatu włączenia partnerów społecznych w procesy decyzyjne podejmowane przez władze wykonawczą, czego przykładem jest funkcjonowanie podmiotów realizujących działania wspólne w zakresie aktów programowych administracji.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 5 (57); 227-243
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Maurice Hauriou’s Theory of the Institution: Legal Institutionalism and the Science of the State
    Teoria instytucji M. Hauriou. Instytucjonalizm prawny a nauka o państwie
    Autorzy:
    Węgliński, Cezary
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2140816.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
    Tematy:
    legal institutionalism
    theory of the institution
    Maurice Hauriou
    constitutional pluralism
    supra-constitutionality
    legal theory
    sociology of law
    instytucjonalizm prawny
    teoria instytucji
    pluralizm konstytucyjny
    suprakonstytucyjność
    teoria prawa
    socjologia prawa
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest rekonstrukcja kontekstu powstania, dokonanie charakterystyki i wskazanie głównych założeń teorii instytucji M. Hauriou jako jednego z najbardziej wyczerpujących i spójnych przykładów instytucjonalizmu prawnego. Artykuł prezentuje, przy wykorzystaniu metody krytycznej analizy tekstów źródłowych, podstawowe elementy definicji instytucji wraz z jej ontologicznymi i epistemologicznymi założeniami dotyczącymi pojęcia prawa i metodologii badań prawniczych. Druga część artykułu przedstawia krytyczny wkład teorii M. Hauriou w odniesieniu do wybranych podstawowych pojęć prawa publicznego i konstytucyjnego jako sprzeciw wobec tradycyjnych, normatywistycznych i pozytywistycznych ujęć konstytucjonalizmy. Prace Hauriou, pomimo ich istotnego znaczenia jako pośrednie źródło inspiracji dla współczesnych doktryn pluralizmu konstytucyjnego, nie są prawie w ogóle przedmiotem dyskursu europejskiej nauki prawa. Ostatnia część artykułu została zatem poświęcona wybranym uwagom dotyczącym aktualności teorii instytucji ze szczególnym uwzględnieniem wyzwań związanych z postępującą pluralizacją porządków prawnych.
    The aim of this paper aims is to reconstruct the original context, the characteristics and the main assumptions of M. Hauriou’s theory of the institution as one of the most coherent and comprehensive examples of legal institutionalism. By means of critical source analysis, the paper presents the basic elements of the notion of the institution together with its ontological and epistemological assumptions concerning both the very concept of law and legal methodology. The second part of the paper presents the critical approach expressed in Hauriou’s theory towards some core concepts of public and constitutional law by opposition to traditional, normativist and positivist approaches to constitutionalism. Hauriou’s work, despite its importance as indirect inspiration for contemporary doctrines of constitutional pluralism, is nowadays barely present in European legal science discourse. The last part of the paper is therefore dedicated to some closing remarks on current relevance of the theory of the institution with particular focus on the challenges of increasing pluralism of legal orders.
    Źródło:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2022, 3(32); 88-102
    2082-3304
    Pojawia się w:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tradycja petrażycjańska w polskiej socjologii prawa albo o tym, co zyskaliśmy, nie odwołując się do Ehrlicha
    Autorzy:
    Zbigniew, Cywiński,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/902619.pdf
    Data publikacji:
    2018-08-03
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    scholarly tradition
    Leon Petrażycki
    Eugen Ehrlich
    sociology of law
    legal policy
    legal pluralism
    legal culture
    tradycja akademicka
    socjologia prawa
    polityka prawa
    pluralizm prawa
    kultura prawna
    Opis:
    The goal of the presented paper is to show the qualities of Polish sociology of law that arise from how it formed and developed under the influence of a particular theoretical inspiration – the theory of Leon Petrażycki – specifically the ways that tradition has been influencing the direction of studies, as well as the descriptions of legal reality. According to the author, that influence is not limited to direct references, but has a broader scope that is expressed in an approach to analyzing the social context and functions of legal phenomena. To further emphasize the originality of Polish sociology of law, the article explains the differences between selected elements of Petrażycki’s theories and the proposals of Eugene Ehrlich. The problems that were undertaken by both scholars, and are still important to socio-legal studies, were presented from that point of view. Furthermore, the paper emphasizes the elements of Petrażycki’s works that did not appear elsewhere in early socio-legal thought. The study field is crucially narrowed by not orienting it towards analyzing and comparing initial ideas of Petrażycki and Ehrlich. Rather, it aims to analyze the possible influence of different views on differentiating the subjects of studies as well as their goals. In particular, the paper draws attention to the way Polish scholarship uniquely perceives the problematics of the social nature of legal phenomena, legal pluralism, the relationship between law and state (and especially legal phenomena unrelated to the state), legal culture and the usefulness of law as an instrument of social change. This is the perspective from which the paper presents selected Polish research projects and socio-legal analyses. The paper chiefly attempts to show a very particular quality of Polish sociology of law: the affirmation of legal phenomena that forms the basis for critique of faulty and socially dysfunctional official law.
    Źródło:
    Studia Iuridica; 2018, 74; 99-133
    0137-4346
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The constitutional principles of the state’s political system as determining the foundations of electoral law
    Konstytucyjne zasady ustroju państwa determinujące podstawy prawa wyborczego
    Autorzy:
    Stępień-Załucka, Beata
    Uliasz, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38697123.pdf
    Data publikacji:
    2024-07-17
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski
    Tematy:
    constitutional principles
    democratic legal state
    sovereignty of the people
    principle of representation
    political pluralism
    elections
    electoral law
    zasady konstytucyjne
    demokratyczne państwo prawne
    suwerenność narodu
    zasada przedstawicielstwa
    pluralizm polityczny
    wybory
    prawo wyborcze
    Opis:
    The political systems of democratic states are based on specific assumptions contained in the highest legal acts. In Poland, the role of such a supreme legal act is fulfilled by the Constitution of the Republic of Poland, the assumptions being constitutional principles. Their uniform definition has been worked out neither by the legal system nor by the doctrine. Hence, they are sometimes defined differently in science. While for some they are “the legislator’s statements of fundamental importance to the functioning of the constitutional system of the state,” for others they are instruments of law which certain norms are derived from, thus influencing the shaping of the principles of the political system or administration of justice regardless of whether they are of primary or secondary nature. B. Banaszak emphasises that within individual constitutional norms it is possible to indicate principles of particular importance to the state. And what is more, the indication of a particular principle at the beginning of the Constitution or in a part of it has consequences regarding its further provisions. W.J. Wołpiuk, in turn, maintains that in a descriptive sense, principles are a certain pattern for research purposes. A. Kallas, on the other hand, defines constitutional principles as principles fundamental to the nature of the state. These principles take the form of separate (individual) provisions, included in the body of Chapter I of the Constitution, but are often also constructed on the basis of a number of its provisions (e.g. the principle of parliamentary system of the government). Worth noting at this point, however, is a certain regularity that in the constitutions of the former communist states of Central and Eastern Europe, they are as a rule quite extensive and have a broad spectrum of impact on the entire legal system. This spectrum is particularly relevant in electoral law. The present article will therefore examine this spectrum. It will show the impact of constitutional principles such as the principle of a republican state, the principle of sovereignty of the Nation, the principle of representation, the principle of political pluralism and the openness of the financing of political parties on the basic premises of the electoral law in terms of its subject matter and substantiveness. The key thesis to be proven is that the constitutional principles indicated above find their direct application and development in the provisions of the electoral law. Accordingly, their consequence is, inter alia, the principle of the tenure of office of individual, representative organs of the state, including the most important ones of the Sejm and the Senate, which in its essence constitutes a kind of verification of actions for the existing representatives. In turn, the principle of universality of elections, which is a direct determinant of the principle of sovereignty and representation, on the one hand – admits all eligible citizens to the electoral act, in accordance with the idea of the Constitution of the Republic of Poland, but on the other hand – eliminates incapacitated persons from this act. Further, among the electoral principles of constitutional consequence, it is necessary to point out equality granting each voter one vote, the value of which is one. Finally, the principle of the secrecy of the ballot will not be overlooked, constituting a kind of security for all those taking part in the electoral act that they will not suffer negative consequences as a result of their vote. However, it is important to show and remind that the above principles of the electoral law are closely interconnected, not only within the electoral law itself, but within the entire legal system. This is because nowadays, in scientific political discourse and in practice, the fundamental importance of primary constitutional values, including precisely coherence of the legal system, is overlooked (another value that is just as often displaced is its stability). Hence, demonstrating this coherence of the legal system and emphasising its importance in times of political and legal change is particularly justified. The basic research methods used in the paper will be dogmatic-legal and theoretical-legal methods.
    Ustroje państw demokratycznych opierają się na swoistych założeniach zawartych w najwyższych aktach prawnych. W Polsce rolę najwyższego aktu prawnego pełni Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, a owe założenia to zasady ustrojowe. Ich jednolita definicja nie została wypracowana ani przez system prawa, ani też przez doktrynę. Stąd w nauce bywają różnie określane. Podczas gdy dla jednych są to „wypowiedzi ustrojodawcy o fundamentalnym znaczeniu dla funkcjonowania konstytucyjnego ustroju państwa”, dla innych to instrumenty prawa, z których wynikają określone normy i przez to wpływają na ukształtowanie zasad ustroju politycznego lub wymiaru sprawiedliwości niezależnie od tego, czy mają charakter podstawowy, czy wtórny. B. Banaszak podkreśla, że w obrębie poszczególnych norm konstytucyjnych można wskazać zasady o szczególnie doniosłym znaczeniu dla państwa. Co więcej, wskazanie na określoną zasadę na początku konstytucji bądź w jej części wywiera konsekwencje na dalsze jej postanowienia. W.J. Wołpiuk z kolei pisze, że w znaczeniu opisowym zasady to pewien wzorzec dla celów badawczych. Natomiast A. Kallas określa zasady ustrojowe mianem zasad fundamentalnych dla charakteru państwa. Zasady te przybierają postać odrębnych (indywidualnych) przepisów, zamieszczonych w treści rozdziału I konstytucji, ale często są też konstruowane na podstawie szeregu jej przepisów (np. zasada parlamentarnego systemu rządów). Już jednak w tym miejscu warta zauważenia jest pewna prawidłowość, że w konstytucjach byłych państw komunistycznych Europy Środkowej i Wschodniej są one z reguły dość obszerne i mają szerokie spektrum oddziaływania na cały system prawa. To spektrum jest szczególnie istotnie w prawie wyborczym. Toteż jego zbadaniu zostanie poświęcony niniejszy artykuł. Zostanie w nim bowiem ukazane oddziaływanie konstytucyjnych zasad ustroju, takich jak: zasada państwa republikańskiego, zasada suwerenności Narodu, zasada przedstawicielstwa, zasada pluralizmu politycznego i jawności finansowania partii politycznych na podstawowe założenia prawa wyborczego w ujęciu przedmiotowym i podmiotowym. Przy czym kluczową tezą, która będzie podlegała udowodnieniu, jest stwierdzenie, że wskazane powyżej zasady konstytucyjne znajdują swoje bezpośrednie zastosowanie oraz rozwinięcie w przepisach prawa wyborczego. Odpowiednio ich konsekwencją jest między innymi obowiązująca w Polsce zasada kadencyjności poszczególnych przedstawicielskich organów państwa, w tym także tych najważniejszych Sejmu i Senatu, która w swej istocie stanowi swoistą weryfikację działań dla dotychczasowych reprezentantów. Z kolei zasada powszechności wyborów, będąca bezpośrednim wyznacznikiem zasady suwerenności i przedstawicielstwa, z jednej strony zgodnie z ideą Konstytucji RP dopuszcza wszystkich uprawnionych obywateli do aktu wyborczego, z drugiej strony jednak eliminuje z tego aktu osoby ubezwłasnowolnione. W dalszej kolejności wśród zasad wyborczych będących konstytucyjną konsekwencją trzeba wskazać na równość przyznającą każdemu wyborcy jeden głos, którego wartość wynosi jeden. Finalnie nie zostanie pominięta zasada tajności głosowania stanowiąca swoiste zabezpieczenie dla wszystkich biorących udział w akcie wyborczym, że nie poniosą negatywnych konsekwencji w związku z oddanym głosem. Istotne jednak pozostaje wykazanie i przypomnienie, że powyższe zasady prawa wyborczego są ze sobą ściśle spojone, nie tylko w obrębie prawa wyborczego, ale w obrębie całego systemu prawa. Współcześnie bowiem w dyskursie naukowym, politycznym oraz praktyce pomija się podstawowe znaczenie pierwotnych wartości konstytucyjnych, w tym właśnie spójności systemu prawa (inną, równie często wypieraną, jest jego stabilność). Stąd wykazywanie owej spójności systemu prawa i podkreślanie jej znaczenia w czasach zmian politycznych i prawnych jest szczególnie uzasadnione. Podstawowymi metodami badawczymi wykorzystanymi w pracy będzie metoda dogmatyczno-prawna i teoretyczno-prawna.
    Źródło:
    Opolskie Studia Administracyjno-Prawne; 2024, 22, 1; 71-86
    2658-1922
    Pojawia się w:
    Opolskie Studia Administracyjno-Prawne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-11 z 11

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies