Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "paleozoologia" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-7 z 7
    Tytuł:
    Late Pliocene cervids from Weze 2 in southern Poland
    Autorzy:
    Stefaniak, K
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23365.pdf
    Data publikacji:
    1995
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
    Tematy:
    zeby
    jelenie
    Polska
    pokarmy pochodzenia roslinnego
    paleontologia
    paleozoologia
    pliocen
    morfologia zwierzat
    Opis:
    The deer association composed of 'Cervus' cf. cusanus, 'Cervus' pardinensis, Croizetoceros ramosus, cf. Arvenoceros ardei indicates the late Pliocene age (zone MN 16) of the locality Węże 2. Outside Poland the species are known from France, Spain, Moldavia, and Ukraine. The composition of fauna indicates a woodland character of the habitat, with some open areas and vicinity of a water reservoir. The characters of dentition and wear of the crowns of teeth of the deer from Węże 2 suggest food containing both tree and bush leaves, and grasses.
    Niniejsza praca zawiera opis szczątków kopalnych Cervidae pochodzących z górnoplioceńskiego (zona MN16) stanowiska Węże 2. W materiale, zawierającym głównie zęby, oznaczono następujące gatunki jeleni: "Cervus" cf. cusanus, Croizetoceros ramosus, "Cervus" pardinensis, cf. Arvernoceros ardei. Gatunki te poza terenem Polski znane są z szeregu górnoplioceńskich stanowisk z obszaru Francji, Hiszpanii, Mołdawii i Ukrainy. Zespół jeleni o takim składzie gatunkowym nie był znany wcześniej z górnego pliocenu Polski. Budowa zębów, charakter starcia ich koron, opisanych gatunków jeleni sugeruje dla opisanych gatunków jeleni pokarm roślinny, który zawierał zarówno liście drzew, krzewów, jak i trawy. Cervidae oraz skład fauny towarzyszącej wskazują na leśny charakter środowiska otaczającego stanowisko Węże 2. Obecne były także obszary pozbawione zwartej roślinności, w pobliżu znajdować się musiał duży zbiornik wodny, połączony z rozległym systemem krasowym.
    Źródło:
    Acta Palaeontologica Polonica; 1995, 40, 3; 327-340
    0567-7920
    Pojawia się w:
    Acta Palaeontologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Late Cretaceous lizard Pleurodontagama and the origin of tooth permanency in Lepidosauria
    Poznokredowa jaszczurka Pleurodontagama a powstanie uzebienia permanentnego u Lepidosauria
    Autorzy:
    Borsuk-Bialynicka, M
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20355.pdf
    Data publikacji:
    1996
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
    Tematy:
    fauna kopalna
    uzebienie
    zgryz
    kreda
    paleontologia
    jaszczurki
    paleozoologia
    szczeki
    Pleurodontagama aenigmatodes
    Lepidosauria
    morfologia zwierzat
    Opis:
    The sinuous double-row dentition of Pleurodontagama aenigmatodes, the Late Cretaceous Mongolian relative of the Acrodonta is a possible initial stage of evolution of tooth permanency in the Acrodonta. The reconstructed ontogenetic development of this dentition is considered as a model of evolutionary events that resulted in tooth permanency. The acceleration of the posteriad growth of jaws, that occurred at the origin of the Acrodonta, was probably followed by both peripheral and interstitial growth of the dental lamina. Created by the interstitial growth, the interdental spaces were not large enough to allow for the inclusion of the subsequently developed teeth into the main (labial) tooth row. Their blockage resulted in the eventual total blockage of tooth replacement. The requirements of the precise occlusion resulted in a reduction of the redundant lingual tooth row of the Pleurodontagama type. The dentition subsequently changed into a one-row permanent type increasing by a sequential addition of teeth. The patterns of dentition in the sphenodontidans and the varanoids may also result from evolutionary changes of skull proportions via the differential growth of jaws and consequent adjustment of the dental lamina.
    Przedmiotem pracy jest interpretacja uzębienia najprymitywniejszego rodzaju i gatunku agamidów - Pleurodontagama aenigmatodes Borsuk-Białynicka & Moody, 1984 z późnej kredy Mongolii. Naprzemienny, dwuszeregowy układ tego uzębienia zinterpretowano jako przejaw braku koordynacji między procesem wzrostu i wymiany uzębienia w ontogenezie z jednej strony a procesem wzrostu samych szczęk, stanowiących miejsce osadzenia tego uzębienia, z drugiej strony. W oparciu o tę interpretację zaproponowano model powstawania uzębienia permanentnego w filogenezie Acrodonta, stosując go następnie do wyjaśnienia pochodzenia uzębienia permanentnego Sphenodontida oraz waranidowego typu wymiany zębów u Anguimorpha. Podstawowe założenia prezentowanego modelu to (1) związki między zróżnicowanym wzrostem kości a wymianą zębów proponowane przez Osborna (1971, 1973, 1974) i Westergaarda (1980, 1986) oraz (2) istotnosć zmiany kształtu szczęk dla powstania linii ewolucyjnej Acrodonta (Robinson 1973, 1976; Borsuk-Białynicka 1986). Zmiana ta polegała na podsuwaniu się szczęk pod oczodół, co miało związek ze wzmacnianiem zgryzu u Acrodonta w porównaniu z ich iguanidowymi przodkami. Przesunięcie takie zachodzić musiało drogą intensyfikacji wzrostu tylnej części szczęki, czemu siłą rzeczy towarzyszł podobnie ukierunkowany wzrost listewki zębowej. Międzyzębowe (zamiast bezpośrednio dojęzykowego względem zębów funkcjonujścych) położenie kolejnych pokoleń zębów świadczy o tym, że wzrost listewki zębowej zachodził nie tylko na peryferiach, lecz także wewnątrz jej tkanki (interstycjalnie). Zahamowanie wielu zębów na pozycjach dojęzykowych prezentowane przez pleurodontagamę świadczy o niewydolności tego wzrostu w stosunku do wielkości tworzonych zębów. Zgodnie z proponowaną hipotezą, takie właśnie niedopasowanie tempa wzrostu szczęki do tempa wymiany doprowadziło do zablokowania wymiany i powstania uzębienia permanentnego charakterystycznego dla agamidów, a także kameleonów. Podsunięcie szczęk pod oczodół charakterystyczne dla Sphenodontida wiąże się także ze swego rodzaju naprzemiennoscią uzębienia (dotyczącą przede wszystkiem rozmiarów zębów), a także z zablokowaniem wymiany. Zjawiska te dotyczyły pierwotnie (u Diphydontosaurus avonis Whiteside, 1986, późnotriasowego przedstawiciela Sphenodontida) tylnej , a więc najsilniej rosnącej części szczęk, później całego uzębienia. W oparciu o zaproponowany tu model można przypuszczać, że intensywny wzrost szczęk w kierunku ku przodowi od oczodołu, uważany za charakterystyczną cechę Platynota (McDowell & Bogert 1954) spowodował charakterystyczną, naprzemienną wymianę zębów, zwaną typem waranidowym (Edmund 1960). Kierunek tego wzrostu (na zewnątrz czaszki zamiast ku oczodołowi i stawowi szczękowemu) pozwolił na swobodne mieszczenie się zębów kolejnych pokoleń w jednym szeregu i na międzyzębowe położenie zawiązków.
    Źródło:
    Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 3; 231-252
    0567-7920
    Pojawia się w:
    Acta Palaeontologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    An unusual theropod dinosaur from the Late Cretaceous Nemegt Formation of Mongolia
    Autorzy:
    Osmolska, H
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22126.pdf
    Data publikacji:
    1996
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
    Tematy:
    Theropoda
    Mongolia
    gady kopalne
    skamienialosci
    kosci
    Bagaraatan ostromi
    dinozaury
    paleontologia
    paleozoologia
    Kotlina Nemegt
    anatomia zwierzat
    Opis:
    An incomplete skeleton of a theropod dinosaur, Bagaraatan ostromi gen, et sp. n., was found in the Nemegt Fm. at Nemegt, Mongolia. The mandible in B. ostromi has a shallow but massive dentary, relatively deep postdentary portion with two surangular foramina and somewhat elongated retroarticular process; on the lateral surface of the postacetabular process of the ilium there are two large depressions for muscle origins separated by a crestlike projection; the fibula is fused distally with the tibiotarsus and the coalesced astragalocalcaneum. Bagaraatan represents the Tetanurae and displays some synapomorphies with the Avetheropoda, however, incompleteness of the skeleton of B. ostromi does not allow to determine its more precise affiliation. Bagaraatan was about 3.0-3.5 m long, had a relatively small head and slender hind limbs. The presence of strongly developed hyposphenes in a long series of anterior caudals rendered its tail only slighily flexible proximally.
    W pracy opisano nowego mięsożernego dinozaura Bagaraatan ostromi gen. et sp. n. (Theropoda). Okaz obejmujący żuchwę, serię 25 kręgów ogonowych, fragmenty kości miednicy oraz kończyny tylnej, został znaleziony w osadach formacji Nemegt (?środkowy mastrycht) Kotliny Nemegt (Pustynia Gobi, Mongolia) przez Polsko-Mongolską Ekspedycję Paleontologiczną, w l970 roku. Zachowane szczątki świadczą, że B. ostromi był teropodem ok. 3.0-3.5 m długim, o smukłych kończynach tylnych i usztywnionym ogonie. Długość żuchwy wskazuje, że czaszka była stosunkowo niewielka. Żuchwa jest masywna i zaopatrzona była w silne zęby, z których zachowały się tylko korzenie i podstawy koron. Jej część tylna jest dość wysoka i przypomina żuchwy teropodów zaliczanych do polifiletycznej grupy „Carnosauria”, różni się jednak od nich bardziej wydłużonym wyrostkiem pozastawowym i dwoma, zamiast jednego, otworami w kości nadkątowej. W odróżnieniu od większości znanych teropodów, u których najwyżej tylko kilka przednich kręgów ogonowych wykazuje obecność dodatkowych wyrostków (hyposfenów) wzmacniających połączenia międzykręgowe, u B. ostromi wyrostki te występują między kilkunastoma proksymalnymi kręgami ogonowymi, co ograniczało ruchomość ogona także w tym odcinku. Kość biodrowa B. ostromi wyróżnia się obecnością dwóch zagłębień na bocznej stronie wyrostka zapanewkowego, zapewne dla przyczepu bardzo silnego mięśnia biodrowo-udowego. Takie zagłębienia nie są znane u żadnych innych dinozaurów. W budowie podudzia zwraca uwagę częściowy zrost kości piszczelowej i strzałkowej ze sobą oraz z proksymalnym rzędem kości stępu. Zrost tych kości spotykany jest tylko w jednej, prymitywnej grupie teropodów, Ceratosauria, od której jednak B. ostromi różni się szeregiem zaawansowanych cech. Fragmentaryczność materiału, a zwłaszcza brak czaszki i kończyn przednich, sprawiają trudność w zaliczeniu Bagaraatan do jednej ze znanych jednostek taksonomicznych w obrębie Theropoda. Jednak pewne cechy diagnostyczne wskazują, że rodzaj ten jest przedstawicielem Tetanurae Gauthier 1986 i jest najbliżej spokrewniony z Avetheropoda Paul 1988, aczkolwiek jest od nich prymitywniejszy.
    Źródło:
    Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 1; 1-38
    0567-7920
    Pojawia się w:
    Acta Palaeontologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Early Cambrian medusiform metazoan Eldonia from the Chengjiang Lagerstatte
    Autorzy:
    Jun-Juan, C
    Mao-Yan, Z
    Gui-Qing, Z
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22928.pdf
    Data publikacji:
    1995
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
    Tematy:
    budowa anatomiczna
    Yunnanomedusa eleganta
    kambr
    Stellostomites eumorphus
    skamienialosci
    budowa mikrostrukturalna
    Chiny
    Eldonia
    paleontologia
    Chengjiang
    paleozoologia
    Opis:
    The alleged Chengjiang scyphozoans Stellostomites eumorphus and Yunnanomedusa eleganta are conspecific. Because of the strong resemblance to the Burgess Shale type species of Eldonia, the Chinese species is relocated to this genus. Eldonia, originally described as a holothurian, on anatomical grounds may as well be interpreted as a lophophorate. The superficial resemblance to jelly-fish is apparently a result of adaptation to pelagic life. Although the extant lophophorates are without exception sedentary, their pelagic relatives were probably abundant in the Early Paleozoic.
    W sławnym stanowisku Chengjiang w południowych Chinach, gdzie wczesnokambryjskie zwierzęta zachowane są wraz z wewnętrznymi organami, najpospolitszymi skamieniałościami są kapeluszowate formy opisane niegdyś pod nazwami Stellostomites eumorphus Sun & Hou 1987 i Yunnanomedusa eleganta Sun & Hou 1987. Zgromadzony przez autorów materiał ośmiuset okazów dowodzi, że w istocie jest to jeden gatunek, pokrewny Eldonia ludwigi Walcott 1911 ze środkowego kambru Kolumbii Brytyjskiej, określony więc nazwą Eldonia eumorpha (Sun & Hou 1987). U-kształtne jelito, dwudzielny aparat czułkowy przy otworze gębowym i złożony system kanałów płaszczowych potwierdzają przynależność Eldonia do typu czułkowców Lophophorata, w którym wraz z Rotadiscus i świętokrzyską Velumbrella tworzy gromadę Eldonioidea.
    Źródło:
    Acta Palaeontologica Polonica; 1995, 40, 3; 213-244
    0567-7920
    Pojawia się w:
    Acta Palaeontologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reassessment of the late Triassic symmetrodont mammal Woutersia
    Autorzy:
    Sigogneau-Russell, D
    Hahn, R
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23476.pdf
    Data publikacji:
    1995
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
    Tematy:
    zeby
    Woutersia butleri
    trias
    ssaki
    skamienialosci
    Woutersia
    cynodonty
    Woutersiidae
    symetrodonty
    Francja
    paleontologia
    Woutersia mirabilis
    paleozoologia
    morfologia zwierzat
    Opis:
    Since the creation of the taxon Woutersia mirabilis Sigogneau-Russell 1983, on a lower molar and two upper molars from the French locality of Saint-Nicolas-de-Port (late Triassic), quite a number of additional mammalian teeth have come to light; among them, are not only some elements undoubtedly belonging to this species, but also 5 teeth interpreted here as representing a second species of Woutersia, W. butleri sp. n. The peculiarities of this second species, especially in the upper molars, allow in turn the presentation and discussion of another upper molar from the same locality, which had remained an enigma for a long time. Though too large to be attributed to W. butleri, this tooth exhibits at a higher degree some characters already detected in the latter species, suggesting that it could still belong to Woutersia: but in that case, its sharing of some derived characters with upper molars of docodonts implies at least a certain parallelism between the new family Woutersiidae and primitive Docodonta.
    Nowe znaleziska izolowanych zębów retyckich Synapsida ze stanowiska Saint-Nicolas-de-Port we Francji, obok licznych Haramiyidae i cynodontów, dostarczyły nowych okazów symetrodontów. Pozwalają one na uzupełnienie diagnozy typowego gatunku rodzaju Woutersia, W. mirabilis i wydzielenie nowego gatunku W. butleri oraz rodziny Woutersiidae wykazującej paralelizmy w morfologii górnych zębów do późniejszych symetrodontów a także specjalizacje do funkcji miażdżenia w pokroju trzonowców.
    Depuis la création du taxon Woutersia mirabilis Sigogneau-Russell 1983 (Mammalia, Theria), sur une molaire inférieure et deux molaires supérieures en provenance du gisement français de Saint-Nicolas-de-Port (Trias supérieur), un grand nombre de dents mammaliennes supplémentaires ont été mises au jour. Parmi celles-ci se trouvent non seulement quelques éléments appartenant indubitablement à cette espéce, mais aussi 5 dents interprétées ici comme représentant une seconde espèce de Woutersia, W. butleri sp. n. Les particularités de cette seconde espéce, spécialement au niveau des molaires supérieures, ont à leur tour permis d'interpréter une autre molaire supérieure du même gisement restée longtemps une énigme. Cette dent, dont la morphologie exagère certains caractères décelés chez W. butleri, tout en étant beaucoup trop grande pour cette espèce, pourrait cependant appartenir au même genre; mais, si cette attribution est exacte, le partage de certains caractères dérivés avec les dents supérieures de Docodontes implique au moins un certain parallélisme entre la nouvelle famille Woutersiidae et les Docodontes primitifs.
    Źródło:
    Acta Palaeontologica Polonica; 1995, 40, 3; 245-260
    0567-7920
    Pojawia się w:
    Acta Palaeontologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Silurian retiolitids of the East European Platform
    Autorzy:
    Kozlowska-Dawidziuk, A
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20848.pdf
    Data publikacji:
    1995
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
    Tematy:
    Paraplectograptus eiseli
    fauna retiolitidowa
    skamienialosci
    Retiolitidae
    Cucullograptus hemiaversus
    paleontologia
    paleozoologia
    szkielet tekalny
    Europa
    rabdozomy
    Pseudoplectograptus praemacilentus
    morfologia zwierzat
    Opis:
    Late Llandovery to late Ludlow isolated retiolitid assemblages from deep boreholes drilled in the Polish part of the East European Platform are used to restore phylogeny of the group. The process of reduction of the network skeleton (reticulum and clathria), as well as reduction of the transverse rods and change of virgula position started in the Wenlock. All Ludlow retiolitids have a central virgula and reduced rhabdosomes. Colonies of the Gothograptus lineage with finite growth, related to reduction in the number of thecae, first appeared in the Late Wenlock and continued in the Ludlow. Their evolution leads either to development of finite rhabdosomes with few thecae (Holoretiolites) or to almost complete reduction of clathria and reticulum (Plectodinemagraptus gen. n. of the Plectograptus lineage). The latter homeomorph of the Ordovician abrograptid Dinemagraptus is the last known retiolitid of late Ludlow age (Cucullograptus hemiaversus /C. aversus Zone). The family Retiolitidae consists of five separate lineages. Sokolovograptus polonicus sp. n., Neogothograptus gen. n., Holoretiolites atrabecularis sp. n., Semiplectograptus urbaneki gen. et sp. n., Plectodinemagraptus gracilis gen. et sp. n. are proposed. S. polonicus from the Cyrtograptus murchisoni Zone has a strongly reduced rhabdosome.
    Obfita fauna retiolitidowa została wyizolowana z rdzeni wiertniczych wenloku i ludlowu NE Polski oraz z bałtyckich głazów narzutowych. Analiza materiału w mikroskopie świetlnym i skaningowym pozwoliła prześledzić proces postępującego uproszczenia retikulowanego szkieletu. Polega on na redukcji retikuli i katrium, redukcji szkieletu tekalnego (transverse rods) oraz na zmianie położenia wirguli z bocznego na centralny. Obserwuje się zmniejszenie liczby tek w rabdozomach. Dowodem daleko posuniętej redukcji jest najmłodszy, napotkany, w zonie C. hemiaversus, najbardziej uproszczony rabdozom bez ścian lateralnych Pl. gracilis gen. et sp. n. Od górnego wenloku ma miejsce proces finalizacji wzrostu kolonii, połączony ze zmniejszaniem liczby tek. W skrajnym przypadku forma H. simplex o zakończonym wzroście liczy cztery teki. Położenie wirguli, obecność elementów szkieletu tekalnego, budowa klatrium oraz tendencja do finalizacji wzrostu rabdozomu, stanowią kryteria do podziału rodziny Retiolitidae na linie rozwojowe: Retiolites, Paraplectograptus, Sokolovograptus, Gothograptus i Plectograptus. Wysunięto hipotezę, iż przodkiem Paraplectograptus eiseli i Pseudoplectograptus praemacilentus był R. geinitzianus, o czym świadczy obecność beleczek szkieletu tekalnego. U najstarszego przedstawiciela linii Gothograptus, wenlockiego Eisenackograptus eisenacki, pochodzącego prawdopodobnie od linii Paraplectograptus, beleczki tekalne mają postać szczątkowa, zaś zanikają u pochodzących od niego gatunków rodzaju G. z górnego wenloku, u których wirgula włączona jest jeszcze do ściany wentralnej. Wirgula ma położenie centralne u ludlowkich gatunków zaliczonych do rodzaju Neogothograptus i Holoretiolites, a wywodzących się od G. Linia Sokolovograptus, jako jedyna wenlocka, charakteryzuje się centralnym położeniem wirguli. O jej pochodzeniu trudno przy obecnym stanie wiedzy spekulować. Być może od S. pochodzi linia Plectograptus znana z ludlowu. Formy pośrednie, nieobecne w badanym materiale, przypuszczalnie występowały w najwyższym wenloku. W linii Pl. prześledzić można kolejne etapy redukcji rabdozomu od Pl. wimani, Pl. macilentus przez Semiplectograptus urbaneki gen. et sp. n. aż do Plectodinemagraptus gracilis gen. et sp. n.
    Źródło:
    Acta Palaeontologica Polonica; 1995, 40, 3; 261-326
    0567-7920
    Pojawia się w:
    Acta Palaeontologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The middle ear in multituberculate mammals
    Ucho Srodkowe multituberkulatow
    Autorzy:
    Hurum, J H
    Presley, R
    Kielan-Jaworowska, Z
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22047.pdf
    Data publikacji:
    1996
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
    Tematy:
    fauna kopalna
    Lambdopsalis
    ssaki
    stekowce
    czaszki
    ucho srodkowe
    kowadelko
    mloteczek
    paleocen
    Mongolia
    strzemiaczko
    Nemegtbaatar gobiensis
    kreda
    paleontologia
    Chulsanbaatar vulgaris
    paleozoologia
    Kryptobaatar
    kosteczki sluchowe
    morfologia zwierzat
    multituberkulaty
    Opis:
    The ear ossicles, preserved in skulls of a tiny Late Cretaceous multituberculate Chulsanbaatar vulgaris from Mongolia are arranged as in modern mammals. This makes the idea of an independent origin of the multituberculates from other mammals unlikely. We report the finding of ear ossicles in Mesozoic multituberculates. Three almost complete incudes and two fragments of malleus are described and compared with those reported in the Paleocene Lambdopsalis and in non-multituberculate mammals. In these Late Cretaceous multituberculates lateral expansion of the braincase is associated with the presence of sinuses and development of extensive masticatory musculature, but not by the expansion of the vestibule, which is moderately developed. It is argued that because of the lateral expansion of the multituberculate braincase, the promontorium is arranged slightly more obliquely with respect to the sagittal plane than in other mammals and the fenestra vestibuli faces anterolaterally, rather than laterally. This results in a corresponding alteration in orientation of the stapes. The epitympanic recess is situated more anteriorly with respect to the fenestra vestibuli than in other mammals. The recess is deep, and the incus must therefore be oriented somewhat vertically. The incus is roughly A-shaped, with crus breve subparallel to the axis of vibration of the malleus. This axis, approximately connecting the anterior process of the malleus and the crus breve of the incus, lies at 45-55º to the sagittal plane in Chulsanbaatar. Probably most multituberculates were similar in this respect. The fragments of the malleus show a very long anterior process, which agrees with the reconstruction of the malleus in Lambdopsalis by Meng & Wyss (1995), and with the partial malleus of Kyptobaatar, described by Rougier et al. (in press)
    Kostki słuchowe ssaków (strzemiączko, kowadełko i młoteczek), mieszczące się w uchu środkowym i przekazujące drgania błony bębenkowej do ucha wewnętrznego, bardzo rzadko zachowują się w stanie kopalnym. Niekompletne kostki słuchowe multituberkulatów zostały po raz pierwszy opisane u paleoceńskiego rodzaju Lambdopsalis z Chin przez Miao & Lillegravena (1986). Autorzy ci, oraz Miao (1988) zrekonstruowali młoteczek z rękojeścią skierowaną ku tyłowi, a nie skośnie ku przodowi i dośrodkowo jak u wszystkich innych ssaków. Niekompletne kostki słuchowe zostały nastepnie odkryte w czterech okazach maleńkiego multituberkulata Chulsanbaatar vulgaris z późnej kredy Mongolii, w materiałach zebranych przez Polsko-Mongolskie Wyprawy Paleontologicme do Mongolii, znajdujących się w zbiorach Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk. Jeden z tych okazów zostal krótko opisany w poprzedniej naszej pracy (Hurum et al. 1995), a trzy w niniejszej pracy. Opisane kostki słuchowe Chulsanbaatar vulgaris obejmują trzy prawie kompletne kowadełka (po raz pierwszy znalezione u multituberkulatów) i dwa fragmenty młoteczka. W poprzedniej pracy opisano również kowadełko oraz strzemiączko, jednakże identyfikacja tego ostatniego elementu nie jest calkowicie pewna. Kowadełko ma w przybliżeniu kształt litery A. W zwiąku z bocznym rozszerzeniem puszki mózgowej multituberkulatów, promontorium ustawione jest u nich nieco bardziej skośnie w stosunku do osi czaszki niż u innych ssaków, co powoduje, że okienko przedsionka jest zwrócone w bok i ku przodowi, a nie tylko w bok, jak u innych ssaków. Położenie okienka przedsionka wpływa na zmianę ustawienia strzemiączka. Zachyłek nadbębenkowy jest położony bardziej ku przodowi w stosunku do okienka przedsionka niż u innych ssaków i jest głęboki, dlatego kowadełko musiało być ustawione prawie pionowo, z odnogą krótką skierowaną równolegle do osi drgań młoteczka. Zachowane fragmenty młoteczka wykazują obecność długiego wyrostka donosowego, co zgadza się z rekonstrukcją młoteczka u paleoceńskiego Lambdopsalis (Meng & Wyss 1995), z odkrytymi ostatnio fragmentami kostek słuchowych multituberkulata Kryptobaatar z późnej kredy Mongoliii (Rougier et al. w druku), a także z budową młoteczka u stekowców oraz u zarodków prymitywnych ssaków (Fleischer 1973, 1978; Maier 1989, 1990). Dane te (mimo że rękojeść młoteczka nie została dotychczas znaleziona u multituberkulatów) wskazują, że kostki słuchowe multituberkulatów miały taką samą orientację jak u ssaków współczesnych (Fig. 6). Rekonstrukcja kostek słuchowych multituberkulatów przedstawiona w niniejszej pracy nie zgadza sie z rekonstrukcją Miao & Lillegravena (1986) i przemawia przeciw wyodrębnieniu się multituberkulatów z gadów ssakokształtnych oddzielnie od pozostałych ssaków, a więc stanowi argument na korzyść monofiletyzmu ssaków. Ponadto, na podstawie szlifów seryjnych czaszek multituberkulatów Chulsanbaatar vulgaris i Nemegtbaatar gobiensis, wykazano (Fig. 8), że średnica przedsionka u tych multituberkulatów jest około dwukrotnie większa niż średnica ślimaka, tak samo jak to ma miejsce u osesków współczesnych ssaków. Luo & Ketten (1991), na podstawie niejasnych przekrojów tomograficznych kości skalistej multituberkulatów Catopsalis i Moeniscoessus, stwierdzili, że średnica przedsionka jest u nich odpowiednio 5 i 7 razy większa niż średnica ślimaka i zasugerowali, że silnie powiększony przedsionek stanowi synapomorfię multituberkulatów. Na podstawie danych opublikowanych w niniejszej pracy, wniosek ten odrzuciliśmy.
    Źródło:
    Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 3; 253-275
    0567-7920
    Pojawia się w:
    Acta Palaeontologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-7 z 7

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies