Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "osmoza odwrocona" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Komputerowe projektowanie procesów membranowych na przykładzie odwróconej osmozy
Applicability of computer-aided design to reverse osmosis installation
Autorzy:
Majewska-Nowak, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/236929.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych
Tematy:
projektowanie komputerowe
proces membranowy
osmoza odwrócona
computer-aided design
membrane process
reverse osmosis
Opis:
Omówiono możliwości projektowania instalacji membranowych przy wykorzystaniu profesjonalnych programów komputerowych. Zwrócono uwagę na duże trudności w opracowywaniu modeli transportu masy podczas filtracji membranowej. W tym celu należy dysponować dokładnym opisem matematycznym hydrodynamiki systemu oraz pełną charakterystyką struktury membrany i składem cieczy zasilającej. Stwierdzono, iż w praktyce dostępne są jedynie modele odwróconej osmozy skonstruowane przy wielu założeniach upraszczających (woda traktowana jest jako ośrodek ciągły, pomiędzy składnikami roztworu nie występują wzajemne oddziaływania, roztwór pozbawiony jest cząstek zawieszonych, nie tworzy się warstwa żelowa przy powierzchni membrany oraz brak jest aktywności biologicznej na granicy faz membrana-roztwór). Na przykładzie programu IMSDesign firmy Hydranautics opisano procedurę postępowania, umożliwiającą symulację działania systemu odwróconej osmozy przy dowolnym układzie modułów membranowych i przy zmiennych parametrach procesowych. Podano zakres niezbędnych parametrów wejściowych, takich jak wymagana wydajność, stopień odzysku i charakterystyka roztworu zasilającego. Podkreślono, że programy komputerowe nie mogą zastąpić badań pilotowych. Podstawową wadą dostępnego oprogramowania jest jego dopasowanie do produktów konkretnej firmy produkującej systemy membranowe oraz nieuwzględnienie w procedurze obliczeniowej zjawiska blokowania membran (fouling).
Analyzed is the problem of whether computer-aided design can be applied to membrane installations. It has been pointed out that the development of predictive models for membrane mass transfer is rather problematic and relies on the mathematical description of the system hydrodynamics, membrane structure and feed water matrix. Only reverse osmosis can be modeled on the basis of the following simplifying assumptions: (1) water is treated as a continuum essentially devoid of the more complex interactions induced by the presence of dispersed particles, (2) the phenomenon of gel layer formation does not appear, and (3) biological activity of the membrane-solution interface can be neglected. Making use of the Hydranautics reverse osmosis software (IMSDesign), a detailed procedure enabling the simulation of a reverse osmosis system under a variable number of membrane modules and process parameters is described. The range of the inputs required (feed water quality, efficiency, conversion) is given. It has also been stressed that computer-aided packages can not be regarded as an alternative to pilot trials. Commercial software packages have the inherent disadvantage that they are applicable only to the supplier's own products. Another major drawback is that the impact of the fouling phenomenon has not been included.
Źródło:
Ochrona Środowiska; 2007, R. 29, nr 2, 2; 21-26
1230-6169
Pojawia się w:
Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reverse osmosis application in the recycling of zinc from the electroplating shop wastewater
Autorzy:
Porębski, T.
Tomzik, S.
Ratajczak, W.
Talma-Piwowar, M.
Koprowski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/779885.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
ścieki pogalwaniczne
odzysk cynku
procesy membranowe
osmoza odwrócona
galvanic wastewater
zinc recovery
membrane process
reverse osmosis
Opis:
The paper reveals the results of the research on the reverse osmosis recovery of zinc from galvanic electroplating. The pilot plant tests were performed in an electroplating shop. Raw washings were concentrated with a spiral wound 2.5x40" module with a composite polymeric membrane. The research tests have proved that the proposed RO process enables successful concentration of the non-ferrous metal in raw washings. The retentate of the RO process has contained about 96% of the metal previously wasted in washings discharged to the environment. The retentate can be recycled to the mother electroplating process. The permeate of the RO process can be recycled to the washing system of the electroplating shop.
Źródło:
Polish Journal of Chemical Technology; 2007, 9, 2; 90-93
1509-8117
1899-4741
Pojawia się w:
Polish Journal of Chemical Technology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jakość wody - od ujęcia do wylewki
Water quality - from the intake to the dispenser
Autorzy:
Wojtas, A.
Piotrowska, G.
Dąbek, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/399624.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
odwrócona osmoza
jakość wody
redukcjia zanieczyszczeń
reverse osmosis process
water quality
reduction of pollutants
Opis:
Podstawowym źródłem zaopatrzenia ludzi w wodę pitną są wodociągi. Jakość ujmowanej do wodociągu wody może ulec pogorszeniu z powodu licznych zanieczyszczeń. Woda, w tym przypadku, powinna być oczyszczana za pomocą filtrów domowych. Najskuteczniejszym urządzeniem doczyszczającym wodę ze szkodliwych związków chemicznych oraz bakterii i wirusów jest zestaw składający się z filtra mechanicznego, sorpcyjnego, odwróconej osmozy i mineralizatora.
Water supply systems are the basic source of potable water. Quality of the water entering a water supply system can be lowered by secondary pollutants. 1fthis is the case, water should be cleaned with the use of home filters. The most effective one in removing all water impurities is a system comprising a mechanical, sorptive, reverse osmosis filter.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2008, 20; 42-49
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uzdatnianie wód infiltracyjnych
Treatment of infiltration water
Autorzy:
Piekutin, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/62298.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
woda infiltracyjna
uzdatnianie wody
ozonowanie
osmoza odwrocona
usuwanie zanieczyszczen
skutecznosc dzialania
Opis:
W zdecydowanej większości wypadków wody infiltracyjne są uzdatniane w układzie technologicznym obejmującym procesy napowietrzania, filtracji pospiesznej i dezynfekcji. Znaczny poziom zanieczyszczenia ujmowanych wód powoduje problemy podczas uzdatniana metodami klasycznymi wobec powyższego wysunięto tezę o możliwym zastosowaniu układu hybrydowego do jej oczyszczania. Jednym z proponowanych rozwiązań jest połączenie procesów: ozonowania wstępnego i odwróconej osmozy (RO) do uzdatniania wody infiltracyjnej. Ideą zastosowanego połączenia było osiągnięcie większej efektywności w porównaniu z procesami składowymi. Wodę infiltracyjną po ozonowaniu pobierano ze stacji uzdatniania, a następnie poddawano procesowi odwróconej osmozy. Ochrona systemu membranowego przed foulingiem zostało dokonana przez ozonowanie wstępne. Układ do odwróconej osmozy pracował w układzie ciągłym z częściową recyrkulacją koncentratu. Prowadzone badania pozwoliły stwierdzić, iż połączenie filtracji w gruncie, wstępnego ozonowania i odwróconej osmozy daje możliwość uzyskania wody o stałej jakości bez względu na poziom zanieczyszczeń. Pozwala uniknąć produktów rozpadu substancji humusowych i ochrony membrany przed foulingiem. Zasadniczym celem prezentowanej pracy było wykazanie skuteczności oczyszczania wody infiltracyjnej do celów komunalnych przy zastosowaniu układu hybrydowego, określenie wpływu ozonowania wstępnego na pracę membrany, wielkość objętościowego strumienia permeatu i skuteczność usuwania zanieczyszczeń.
Due to various problems that occur during treatment the water containing significant amounts of humus substances, using classical methods, the thesis on possibility to apply the hybrid system to its purification has been proposed. The purpose of the combination was to achieve higher efficiency as compared to component processes. Studies allowed for finding that combining filtration in a ground, preliminary ozonization and reverse osmosis gives a possibility to get water of a constant quality, regardless the indices oscillations, to avoid products of humus substances degradation and to protect membranes against fouling. During initial stages of RO process, strong weakening of filtrate stream is observed, and then it is stabilized at constant level with subsequent decreasing after some time. Achieving a maximum efficiency is associated with finding the reason of permeate stream weakening during water treatment.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2008, 05
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Impact of Ultrasonic Field on the Efficiency of Landfill Leachate Co-Treatment in Anaerobic Digestion - Reverse Osmosis System
Wpływ pola ultradźwiękowego na efektywność współoczyszczania odcieków w układzie zintegrowanym fermentacja beztlenowa - odwrócona osmoza
Autorzy:
Bohdziewicz, J.
Kwarciak-Kozłowska, A.
Kuglarz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/388373.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
odcieki ze składowisk odpadów komunalnych
fermentacja metanowa
reaktor membranowy (MBR)
odwrócona osmoza (RO)
pole ultradźwiękowe
landfill leachate
anaerobic digestion
membrane reactor (MBR)
reverse osmosis (RO)
ultrasonic field
Opis:
The results of a research project pertaining to the specification of the influence of the ultrasonic, US field on the efficiency of landfill leachate co-treatment in the process of anaerobic digestion associated with reverse osmosis were presented. The biological process - methane fermentation - was conducted in the bioreactor equipped with submerged membrane module (MBR reactor). The concentration of the anaerobic sludge granules was maintained at the fixed level of 10 g/m3. The samples both after and before ultrasonic disintegration underwent the digestion process. Hydraulic retention time was varied within the range of between l and 3 days, which allowed to increase the OLR (Organic Loding Rate) value from 1.3 kg COD/m3d to 4.0 kg COD/m3d. It was established that ultrasonic disintegration reduced the HRT value from 2 to 1.5 days, as compared with non-disintegrated samples. What is more, ultrasonic, US-facilitated samples exhibited a higher COD reduction as well as the overall biogas production, on average by 10 % and 11 %, respectively. Since the biologically treated effluent in both analysed modes (MBR and MBR+US) exhibited a high degree of contamination - which did not allow to release the effluent into the natural water - an attempt was made to post-treat it by means of a high-driven membrane process, ie reverse osmosis. The application of reverse osmosis enabled a high degree of pollutants reduction. However, the final volumetric permeate flux (in both cases, ie MBR and MBR +US) exhibited an excessive concentration of ammonia nitrogen, which did not allow to release the effluent into receiving water. It was suggested that further experiments should additionally be based on nitrogen ammonia removal processes, eg ammonia stripping.
Przedstawiono wyniki badań dotyczące określenia wpływu pola ultradźwiękowego (UD) na efektywność współoczyszczania odcieków ze ściekami syntetycznymi w procesie fermentacji metanowej skojarzonym z odwróconą osmozą. Oczyszczanie ścieków metodą biologiczną realizowano w beztlenowym bioreaktorze z zanurzonym modułem membranowym (MBR), w którym stężenie osadu granulowanego utrzymywano na poziomie 10 g/dm3. Czas zatrzymania w reaktorze zmieniano w zakresie wartości od 3 do l d, uzyskując dzięki temu wzrost obciążenia reaktora ładunkiem zanieczyszczeń od 1,3 do 4,0 kg ChZT/m3d. Stwierdzono, że kondycjonowanie odcieków w polu UD pozwoliło na skrócenie z 2 do 1,5 d hydraulicznego czasu zatrzymania mieszaniny współoczyszczanych ścieków w reaktorze MBR w porównaniu z procesem fermentacji prowadzonym dla odcieków nie poddawanych nadźwiękawianiu. Odnotowano również średnio o 10 % większy stopień usunięcia ChZT oczyszczonych ścieków dla każdego z przebadanych HRT i o 11 % większą objętość generowanego biogazu. Z uwagi na fakt, że ścieki po procesie beztlenowej biodegradacji w obu przebadanych układach (MBR i MBR+UD) nadal charakteryzowały się dużym ładunkiem zanieczyszczeń uniemożliwiającym ich bezpośrednie odprowadzenie do odbiornika naturalnego, podjęto próbę ich doczyszczania metodą odwróconej osmozy. Pomimo bardzo dużej retencji ładunku zanieczyszczeń, w otrzymanym permeacie stężenie azotu amonowego pozostało nadal na zbyt wysokim poziomie. W celu obniżenia pozostałego azotu amonowego poniżej wartości umożliwiającej odprowadzenie do odbiornika naturalnego zaproponowano, aby w kolejnych etapach badań włączyć do badanego układu proces odpędzania amoniaku.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2009, 16, 11; 1483-1490
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Usuwanie mikrozanieczyszczeń estrogenicznych z roztworów wodnych w wysokociśnieniowych procesach membranowych
Removal of estrogenic micropollutants from water solutions by high-pressure driven membrane processes
Autorzy:
Dudziak, M.
Bodzek, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/236718.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych
Tematy:
mikrozanieczyszczenia estrogeniczne
kwasy humusowe
filtracja membranowa
odwrócona osmoza
nanofiltracja
układ filtracji
estrogenic micropollutants
humic acids
membrane filtration
reverse osmosis
nanofiltration
filtration mode
Opis:
Filtracji osmotycznej i nanofiltracyjnej poddano modelowe roztwory wodne zawierające osiem wybranych związków z grupy fitoestrogenów i ksenoestrogenów. Badano wpływ procesu membranowego i układu filtracji na skuteczność usuwania mikrozanieczyszczeń. Dokonano analizy współczynnika retencji mikrozanieczyszczeń estrogenicznych w zależności od rodzaju filtracji, tj. w układzie filtracji jednokierunkowej (dead-end) oraz w układzie skrośnym (cross-flow), a także warunków operacyjnych filtracji (temperatura, ciśnienie transmembranowe i liniowa prędkość przepływu nadawy) i składu modelowego roztworu wodnego. Wykazano, że w układzie filtracji jednokierunkowej większy stopień usunięcia mikrozanieczyszczeń uzyskano podczas odwróconej osmozy niż nanofiltracji. Jednakże proces nanofiltracji prowadzony w układzie skrośnym także umożliwił skuteczne usunięcie badanych związków. W tym układzie filtracji retencja mikrozanieczyszczeń malała wraz ze wzrostem temperatury i ciśnienia transmembranowego, z jednoczesnym zwiększeniem wydajności membrany. Z kolei wzrost liniowej prędkości nadawy powodował również wzrost współczynnika retencji mikrozanieczyszczeń. Zwiększenie retencji badanych mikrozanieczyszczeń stwierdzono również w warunkach występowania zjawiska blokowania membrany wywołanego obecnością w wodzie kwasu humusowego.
Model water solutions containing eight compounds chosen from the group of phytoestrogens and xenoestrogens were made subject to reverse osmosis and nanofiltration with the aim of examining how the membrane process and the filtration mode influence the removal of the micropollutants. The retention coefficients for the estrogenic micropollutants were related to the filtration mode (dead-end, cross-flow), the operating parameters of filtration (temperature, transmembrane pressure, linear velocity of feed flow), and the com-position of the model solution. It has been demonstrated that the dead-end mode produced higher removal efficiencies during reverse osmosis than during nanofiltration. However, con-ducted in the cross-flow mode, nanofiltration also enabled efficient removal of the micro-pollutants examined. In the cross-flow mode, the retention of the micropollutants decreased with the rise in temperature and transmembrane pressure, and there was a concomitant increase in the performance of the membrane. The rise in the linear velocity of the feed flow was found to be a factor contributing to the increase in the retention coefficient. An increase in the retention coefficient was also observed under conditions of membrane fouling caused by the presence of humic acid in the water.
Źródło:
Ochrona Środowiska; 2009, 31, 3; 33-36
1230-6169
Pojawia się w:
Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie hybrydowego układu oczyszczania do separacji substancji powierzchniowo czynnych z roztworów wodnych
Application of hybrid purification system for surfactant separation from water solutions
Autorzy:
Kowalska, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819691.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
roztwór wodny
hybrydowe układy oczyszczania
separacja substancji powierzchniowo czynnych
osmoza odwrócona
aqueous solution
purification of hybrid systems
separation of surfactants
reverse osmosis
Opis:
W celu zwiększenia skuteczności eliminacji mikrozanieczyszczeń z roztworów wodnych techniki membranowe coraz częściej łączy się z innymi jednostkowymi procesami oczyszczania. Odpowiednio zaprojektowane układy pozwalają na wykorzystanie w jak największym stopniu zalet jednostkowych procesów oczyszczania, zarówno klasycznych jak i membranowych, oraz znaczne ograniczenie ich wad [13]. Ze względu na szereg zalet układów hybrydowych wykorzystujących membrany prowadzone są liczne badania dotyczące rozwoju tych metod, w tym do oczyszczania roztworów zawierających substancje powierzchniowo czynne (SPC) [1, 7, 10, 12]. Połączenie procesu ultrafiltracji i wymiany jonowej jest jednym z możliwych rozwiązań problemu separacji anionowych substancji powierzchniowo czynnych (ASPC) z roztworów poniżej krytycznego stężenia micelizacji (CMC). Jak wykazują badania [6, 8] jednostkowy proces ultrafiltracji jest zadowalającą metodą separacji micel SPC z roztwo rów o stężeniu równym lub przekraczającym wartość CMC. W przypadku gdy stężenie SPC jest mniejsze, tzn. roztwór ma charakter monomeryczny, wówczas wysokociśnieniowe techniki rozdziału (nanofiltracja, odwrócona osmoza) są sugerowane jako skuteczny proces separacyjny.
Limitation of individual purification processes resulted in development of so-called hybrid processes. Integration of two purification processes in one working unit may have a synergetic effect resulting in separation improvement. The aim of the study was to determine the effectiveness of ASPCA removal from aqueous solutions below critical micellizsation concentration in a hybrid system that combines ultrafiltration treatment and ion exchange, and its comparison with the effectiveness of individual processes. Effect of pH and the presence of mineral salts on the effectiveness of the proposed treatment system was analysed. Commercial polymer membranes differing with hydrophilichydrophobic properties and strongly and weakly basic ion exchange resins with different structure of the polymer were used. Unit process of ultrafiltration and simultaneous purification process were carried out under conditions of unidirectional flow (dead-end) in the Amicon chamber 8400. During studies ultrafiltration membranes of Microdyn-NadirŽ company made of poliethersulphone and regenerated cellulose with cut-off value of 10 kDa were used. The characteristics of the tested membranes are presented in Table 1. Separation properties of polymers were tested in the laboratory installation, which main element is the Amicon 8400 ultrafiltration chamber. During studies five anionexchange resins which characteristics are presented in Table 2 were used. Apart from the classic anionexchange resin (A100, A200, A400 and SBW) MIEX resin was applied with a magnetic component included in the structure of the polymer. Thanks to such modification of the polymer material single grains of resin behave like magnets, they are capable of forming heavy agglomerates and are effectively separated from water. It was stated that hybrid processes with strong-base resins were very effective (above 95%) in surfactant separation from water solutions below its critical micelle concentration. The efficiency of the hybrid processes was also found to largely depend on the type of the anion exchange resin. The presence of mineral salt in the treated solution resulted in a few percentage decreasing of surfactant retention. The effectiveness of the process in the applied pH range (pH=5-11) was stable for strong-base resins (MIEX, A200, A400 and SBW). However, at pH=11 significant deterioration in surfactant retention was noticed for the hybrid process with the weak-base A100 resin.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2010, Tom 12; 773-784
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Application of membrane techniques for municipal wastewater treatment and reuse
Zastosowanie technik membranowyoh do odzyszozania ścieków i ich ponownego wykorzystania
Autorzy:
Pervov, A.
Spitsov, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/400277.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
ścieki bytowe
osad ściekowy
nanofiltracja
odwrócona osmoza
odzysk
regeneracja
membrane fouling
nanofiltration
open-channel module
reclamation
recovery
reverse osmosis
sludge dewatering
spiral wound module
domestic wastewater
Opis:
State-of-the-art chemical, physical and biological water treatment techniques do not always properly remove some biogenic elements (nitrates, ammonia and phosphates) to reuse or reclaim wastewater. Modern membrane techniques provide high efficiency in removal of suspended and colloidal matter, bacteria and viruses, organic compounds as well as dissolved ions. For wastewater reuse and reclamation application of reverse osmosis provides reduction of BOD, phosphates and ammonia without application of biological treatment. To successfully apply reverse osmosis to treat wastewater, adequate pretreatment is required. Often pretreatment costs even exceed reverse osmosis facilities costs. Long research in fouling and scaling mechanisms revealed that fouling rates are dependent not only on hydrodynamic factors, but on membrane properties and channel configuration as well. Therefore, development of a new type of membrane channel with improved hydraulic and fouling characteristics enabled us to present efficient water treatment techniques for wastewater treatment and reclamation. Schematic flow diagrams are presented for different wastewater treatment cases, such as car washing and laundry effluent as well as domestic wastewater treatment and reuse.
Dostępne techniki chemicznego, fizycznego i biologicznego oczyszczania nie zawsze są w stanie efektywnie usuwać związki biogenne (azotany, azot amonowy, fosforany) w celu ponownego użycia oczyszczonych ścieków. Nowoczesne techniki membranowe zapewniają wysoką efektywność usuwania zawiesiny rozpuszczonej i koloidalnej, bakterii, wirusów, związków organicznych i rozpuszczonych jonów. Zastosowanie techniki membranowej w celu odzysku wody ze ścieków nie wymaga stosowania biologicznego oczyszczania ścieków. Efektywne zastosowanie procesów membranowych wymaga wstępnego oczyszczania ścieków, którego koszty mogą przewyższać te związane z eksploatacją membran.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2011, 24; 107-119
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Application of membranes to treat natural and waste waters: new considerations to reduce fouling and increase recovery Up to 99%
Zastosowanie membran do oczyszczania wody i ścieków: nowe aspekty zmniejszenia zanieczyszczenia i zwiększenia odzysku do 99%
Autorzy:
Pervov, A.
Andrianov, A.
Gorbunova, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/400299.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
ścieki bytowe
nanofiltracja
odwrócona osmoza
odzysk
regeneracja
domestic wastewater
fouling-free technologies
membrane fouling
nanofiltration
natural water treatment
open-channel module
reclamation
recovery
reverse osmosis
scaling
spiral wound module
urban surface water
zero discharge
Opis:
Survey shows that high operational costs of membrane facilities and large amounts of effluents are mainly attributed to fouling and scaling. Research of scaling and fouling mechanisms showed that these processes depend not only on hydraulic and hydrodynamic factors, but on membrane type, material and channel configuration as well. Operational parameters of different membrane configurations show that spiral wound modules demonstrate best hydraulic and hydrodynamic characteristics combined with lowest price. Main ways to develop new fouling-free techniques are outlined that require modified "open-chan-nel" spiral wound membranes. Elimination of "deadlocks" as a main cause of scaling and fouling provide new technological approach to develop water treatment techniques without pretreatment facilities and chemicals. Modification of channel provides possibility to reach high recoveries and high supersaturation values due to strong stability of calcium carbonate solutions. Membrane transport is not only purification instrument it is also a reactor to coagulate, concentrate and precipitate water constituents on membrane surface. Several examples of water treatment flow diagrams are presented to demonstrate principles of zero concentrate flow discharge. Coagulated suspended matter after membrane flushes is collected, sedimented and finally dewatered. The dewatered sludge contains averagely 0,8 per cent of initial water. Due to the use of an "open-channel" modules membrane brine flow could be concentrated by many times without a fear of scaling and added to the sludge. Thus the excessive salts and impurities could be withdrawn from water systems together with partially dewatered sludge. Similarly excessive calcium carbonate could be also concentrated in membrane modules and subsequently precipitated, sedimented and dewatered. Solution of fouling problems thus provides a new approach to save operational costs and to increase ecological efficiency of membrane water treatment tools.
Badania wykazują, iż wysokie koszty eksploatacji urządzeń z zastosowaniem membran i duże ilości odcieków są przypisywane zanieczyszczeniom i odkładaniu się kamienia. Procesy te zależą nie tylko od czynników hydraulicznych i hydrodynamicznych, ale także od rodzaju membran i materiałów użytych do ich budowy. Parametry pracy różnych membran wykazały najlepsze właściwości modułów spiralnych przy najniższej cenie. Przepływ przez membrany nie ogranicza się jedynie do oczyszczania, jest to także reaktor do koagulacji, zatężania i strącania. Zawiesina po procesie koagulacji z procesu czyszczenia membran jest poddana sedymentacji i odwadnianiu. Osad z odwadniania zawiera około 8% wody. Zastosowanie modułów o "otwartych kanałach" powoduje zmniejszenie zagrożenia zanieczyszczenia i odkładania się kamienia. Rozwiązanie problemu zmniejszenia zanieczyszczenia membran pozwoli zmniejszyć koszty pracy instalacji i spowoduje wyższy poziom ekologicznej efektywności narzędzi wykorzystujących technikę membranową.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2011, 24; 17-31
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Modeling performance in reverse osmosis wastewater treatment post-trial coke in the integrated systems based on the assumptions of the relaxation model
Modelowanie wydajności procesu odwróconej osmozy w oczyszczaniu poprocesowych wód koksowniczych w układzie zintegrowanym w oparciu o założenia modelu relaksacyjnego
Autorzy:
Mielczarek, K.
Bohdziewicz, J.
Kwarciak-Kozłowska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/395870.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
oczyszczanie ścieków koksowniczych
koagulacja objętościowa
model relaksacyjny
odwrócona osmoza
coking wastewater
volume coagulation
advanced oxidation
relaxation model
reverse osmosis
Opis:
The paper presents the results of studies on coking wastewater, coming from the coke plant "Koksownia Czestochowa Nowa" in two integrated systems associating coagulation volume and advanced oxidation with reverse osmosis. The process of coagulation were performed using iron sulfate (III), (PIX 113) of 400 mg/dm3 and wastewater acidity at pH = 9. The second processes - advanced oxidation was carried out using Fenton's reagent. The concentration of iron (II) was 0.8 g/dm3 and hydrogen peroxide 2.4 g/dm3. Coke post-process water after its initial treatment was subjected to high-pressure membrane filtration. In the process of reverse osmosis a flat polyamide membrane ADF of Osmonics was used. Transmembrane pressure was 2 MPa and the linear speed of water on the membrane surface of 2m/s. Comparison of the effectiveness of wastewater treatment in both tested systems has shown that the system combining the advanced oxidation with reverse osmosis is more effective. In addition, this study attempts to model effectiness of the process of reverse osmosis in both studied systems, based on the assumptions of a relaxation model. An experimentally determined dependence of changes in volume of treated wastewater fluxes from the time of the high-pressure membrane filtration, and the values of time constant efficiency of the process characterized by a decrease to below economic viability allowed us fo verify this model.
W pracy zaprezentowano wyniki badań oczyszczania ścieków koksowniczych, pochodzących z zakładu koksowniczego "Koksownia Częstochowa Nowa", w dwóch układach zintegrowanych kojarzących koagulację objętościową oraz pogłębione utlenianie z procesem odwróconej osmozy. Proces koagulacji realizowano z zastosowaniem siarczanu żelaza (III), (PIX 113) o dawce 400 mg/dm3 i pH ścieków na poziomie pH=9. Drugi z procesów - pogłębione utlenianie przeprowadzono stosując odczynnik Fentona. Stężenie jonów żelaza (II) wynosiło 0,8 g/dm3 natomiast nadtlenku wodoru 2,4 g/dm3. Poprocesowe wody koksownicze po ich wstępnym oczyszczeniu poddawano wysokociśnieniowej filtracji membranowej. W procesie odwróconej osmozy stosowano poliamidową membranę płaską ADF amerykańskiej firmy Osmonics. Ciśnienie transmembranowe wynosiło 2 MPa natomiast liniowa prędkość ścieków nad powierzchnią membrany 2m/s. Porównanie efektywności oczyszczania przedmiotowych ścieków w obu układach badawczych wykazało, że skuteczniejszym okazał się system łączący pogłębione utlenianie z odwrócona osmozą. Ponadto w niniejszej pracy podjęto próbę modelowania wydajności procesu odwróconej osmozy w obu przebadanych układach w oparciu o założenia modelu relaksacyjnego. Wyznaczone na drodze doświadczalnej zależności zmiany wielkości strumieni oczyszczanych ścieków od czasu prowadzenia wysokociśnieniowej filtracji membranowej oraz wartości stałych czasowych charakteryzujących spadek wydajności procesu poniżej opłacalności ekonomicznej pozwoliły na weryfikację tego modelu.
Źródło:
Civil and Environmental Engineering Reports; 2011, 6; 19-32
2080-5187
2450-8594
Pojawia się w:
Civil and Environmental Engineering Reports
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Porównanie efektywności oczyszczania poprocesowych wód koksowniczych z zastosowaniem procesów koagulacji oraz pogłębionego utleniania
Comparing the effectiveness of treatment coking industry wastewater with applying for the coagulation process and advanced oxidation processes
Autorzy:
Mielczarek, K.
Bohdziewicz, J.
Kwarciak-Kozłowska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/400981.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
ścieki koksownicze
koagulacja objętościowa
koagulanty PIX
pogłębione utlenianie
odczynnik Fentona
odwrócona osmoza
coke wastewater
volumetric coagulation
coagulants-PIX
advanced oxidation processes
reagent Fenton
reverse osmosis
Opis:
W artykule omówiono badania, których celem było porównanie efektywności oczyszczania ścieków z przemysłu koksowniczego w procesach koagulacji objętościowej i pogłębionego utleniania z zastosowaniem odczynnika Fentona. W przypadku z pierwszej z metod przebadano 4 rodzaje koagulantów żelazowych, produkowanych przez Zakład "Kemipol" o wspólnej nazwie PIX. Były to: PIX-112, PIX-123, PIX-122 oraz PIX-113. Dobrano najkorzystniejszy koagulant, wyznaczono jego optymalna dawkę oraz pH roztworu reakcyjnego (pH=5;9). Proces pogłębionego utleniania przeprowadzono dla ścieków różniących się kwasowością (pH=3,5 oraz pH=5), stosując różne dawki żelaza (Fe2+) zmieniane w zakresie od 0,1 g/dm3 do 0,8 g/dm3 zachowując stosunek stężeń Fe2+/H2O2 na poziomie 1:3. Z uwagi na zbyt niski stopień oczyszczania przedmiotowych wód pod-procesowych w obu przypadkach, uniemożliwiający ich odprowadzenie do zbiornika naturalnego lub kanalizacji, poddano je doczyszczeniu w procesie odwróconej osmozy. Efektywność procesów fizykochemicznego oczyszczania ścieków koksowniczych określono w oparciu o zmiany wartości zanieczyszczeń tj. chemicznego zapotrzebowanie tlenu oraz zawartości węgla organicznego i ogól-nego, stężenie indeksu fenolowego, cyjanków wolnych, siarczków oraz żelaza ogólnego.
The article discusses research aimed at comparing the effectiveness of treatment of waste-water from coke industry in the volume of coagulation and advanced oxidation using Fenton's reagent. In the case of the first of the methods tested four types of iron coagulants are produced by the Department "Kemipol" a common name of the PIX. These were: PIX-112 PIX-123, PIX and PIX-122-113. Selects the best possible coagulant, determined its optimal dose and pH of the reaction solution (pH = 5, 9). Advanced oxidation process was carried out for treatment different acidity (pH = 3.5 and pH = 5), using different doses of iron (Fe 2 +) changed from 0.1 g / dm 3 to 0.8 g / dm 3 while maintaining the ratio of the concentrations of Fe2 + / H2O2 at 1:3. Given the very low degree of purification of these waters in both cases, prevent their discharge into the natural reservoir or sewage, treated them in the process of thoroughly cleaning of reverse osmosis. The effectiveness of the physicochemical wastewater treatment processes of coke have been identified based on the evolution of pollutants such as chemical oxygen demand and organic carbon content and total concentration of phenol index, free cyanide, sulfides and iron general.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2011, 24; 184-194
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Application of membrane processes in treatment of slurry from high-density pig farming
Zastosowanie procesów membranowych do oczyszczania gnojowicy pochodzącej z wielkoprzemysłowej hodowli trzody chlewnej
Autorzy:
Kwiecińska, A.
Konieczny, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/127019.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
pig slurry
ceramic ultrafiltration
reverse osmosis
slurry treatment
gnojowica świńska
ceramiczna ultrafiltracja
odwrócona osmoza
oczyszczanie gnojowicy
Opis:
The aim of the study was to determine the effectiveness of integrated system: ultrafiltration and two-step reverse osmosis to recover water from pig slurry. The natural separation ie sedimentation and floatation were used to prepare feed for membrane treatment. Obtained supernatant was introduced to pilot scale installation for membrane filtration equipped with ceramic UF membrane of pore size 5 nm. The cleaned stream was polished on polyamide RO membranes. The capacity of the process and the quality of cleaned streams were used to evaluate the effectiveness of the treatment. Washing of the ceramic membrane via back flushing with water and chemicals ie 0.5% solutions of sodium hydroxide and nitric acid was also performed. The study revealed that proposed system was suitable to recover water from pig slurry. The final product is of good quality and can be reused on farms eg for washing of animals, farmhouses or in heating/cooling systems. The additional advantage is the concentration of organic compounds and nutrients in the form of retentate, which can be still used for fertilization or agricultural biogas production.
Celem przeprowadzonych badań było określenie efektywności zintegrowanego systemu ultrafiltracja/dwustopniowa odwrócona osmoza do odzysku wody z gnojowicy trzody chlewnej. W celu przygotowania nadawy do procesu oczyszczania wykorzystano procesy naturalnej separacji, tj. sedymentację i flotację. Otrzymaną ciecz nadosadową wprowadzono na pilotową instalację do filtracji membranowej wyposażoną w ceramiczne membrany ultrafiltracyjne firmy Pall o rozmiarze porów 5 nm. Strumień oczyszczony był następnie doczyszczany na poliamidowych membranach osmotycznych firmy Koch. Efektywność procesu oceniano na podstawie wydajności oraz jakości oczyszczonych strumieni. Zbadano także wpływ mycia membran ceramicznych za pomocą płukania wstecznego wodą oraz środkami chemicznymi (0,5% roztwory wodorotlenku sodu i kwasu azotowego) na przywrócenie początkowej wydajności membran. Badania wykazały, iż proponowany system może zostać zastosowany do odzysku wody z gnojowicy. Jakość końcowego produktu pozwala na jego ponowne wykorzystanie np. do mycia zwierząt i obiektów hodowlanych czy w systemach grzewczo-chłodzących. Dodatkową zaletą jest zatężenie składników odżywczych w formie retentatu, który wciąż może zostać użyty do celów nawozowych lub też w produkcji biogazu rolniczego.
Źródło:
Proceedings of ECOpole; 2012, 6, 1; 51-56
1898-617X
2084-4557
Pojawia się w:
Proceedings of ECOpole
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Efektywność oczyszczania koncentratu odcieków po odwróconej osmozie odczynnikiem Fentona
The efficiency of reverse osmosis landfill leachate concentrate treatment by aop
Autorzy:
Koc-Jurczyk, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/400499.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
odcieki składowiskowe
odwrócona osmoza
odczynnik Fentona
leachate
RO
Fenton's reagent
Opis:
W pracy badano wpływ różnych stosunków molowych reagentów chemicznych odczynnika Fentona na efektywność oczyszczania koncentratu odcieków składowiskowych po odwróconej osmozie. Odcieki pobrano ze składowiska odpadów komunalnych w Kozodrzy koło Rzeszowa. W badaniach zastosowano stosunki H2O2/Fe(II) wynoszące 13,3; 6,6; 5 i 3,3. Proces odwróconej osmozy nie wpłynął znacząco na poprawę jakości odcieków. Dalsze zastosowanie odczynnika Fentona nie spowodowało poprawy biodegradowalności odcieków oczyszczonych. Najmniejszy wpływ reagentów na koncentrat stwierdzono przy proporcji H2O2/Fe(II) wynoszącej 6,6. Efektywność usuwania ChZT wyniosła 12,6%, a BZT5 – 61,6%. Najwyższą efektywność usuwania ChZT zaobserwowano w przypadku stosunku H2O2/Fe(II) – 13,3 (84,8%). W przypadku BZT5 najwyższą sprawność oczyszczania stwierdzono przy stosunku molowym reagentów wynoszącym 13,3 (89,7%) oraz 3,3 (89,5%).
In this paper the influence of chemical reagents ratios in Fenton’s reaction on the efficiency of reverse osmosis landfill leachate concentrate treatment was investigated. The leachate were sampled from the community landfill in Kozodrza (Poland; Podkarpacie Province). In the study 13,3; 6,6; 5 and 3,3 ratios of H2O2/Fe(II) was verified. The process of reverse osmosis did not influence significantly the quality of leachate, and further application of the Fenton's reagents did not increase the biodegradability of effluent. The slightest effect of the reactants on concentrate was H2O2/Fe (II) was observed with the 6,6 ratio. The efficiency of the COD removal was 12,6%, and BOD5 – 61,6%. The highest COD removal efficiency was observed for the proportion H2O2/Fe(II)- 13.3 (84.8%) while the highest efficiency of BOD5 removal was found for the proportion of 13.3 (89.7%) and 3.3 (89.5%).
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2012, 31; 72-79
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ wstępnej koagulacji na skuteczność usuwania zanieczyszczeń ze ścieków przemysłowych w procesie odwróconej osmozy
Influence of preliminary coagulation on the effectiveness of contaminants removal from industrial wastewater in the process of reversed osmosis
Autorzy:
Karaś, J.
Winiarski, A.
Molenda, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/297162.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Politechnika Częstochowska. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
Tematy:
ciecz chłodząco-smarująca
koagulacja
odwrócona osmoza
chemiczne zapotrzebowanie tlenu
ogólny węgiel organiczny
absorbancja
siarczany
przewodność właściwa
cutting fluid
coagulation
reversed osmosis
chemical oxygen demand (COD)
total organic carbon (TOC)
absorbance
sulfates
electrical conductivity
Opis:
Przedstawiono wyniki badań usuwania zanieczyszczeń ze ścieków przemysłowych w układzie hybrydowym koagulacja-odwrócona osmoza. Obiektem badań była przepracowana wodno-olejowa ciecz chłodząco-smarująca stosowana w ubytkowej obróbce detali. Celem wykonanych badań była ocena wpływu wstępnej koagulacji przepracowanej cieczy chłodząco-smarującej na skuteczność usuwania pozostałości organicznych i jonowych z wód poemulsyjnych w procesie odwróconej osmozy. Proces koagulacji przeprowadzono za pomocą koagulantów o jednakowej reszcie anionowej, tj.: siarczanu glinu(III) oraz siarczanu żelaza(II) z nadtlenkiem wodoru. Z uzyskanej wody poemulsyjnej usuwano zanieczyszczenia organiczne i jonowe za pomocą odwróconej osmozy. Zastosowano komercyjną membranę poliamidową o symbolu technicznym RO 75GPD wyprodukowaną przez GE Osmonics. Proces filtracji membranowej prowadzono przy stałym ciśnieniu, wynoszącym 9 bar. Zmiany właściwości fizykochemicznych permeatu rejestrowano w ciągu pięciogodzinnych badań. Przeprowadzony monitoring pozwolił na określenie optymalnego czasu trwania procesu, umożliwiającego skuteczne usunięcie zanieczyszczeń z wody. Proces filtracji membranowej prowadzono w układzie półotwartym, tzn. uzyskany permeat odprowadzano na zewnątrz, bez uzupełniania nadawy. Przeprowadzone badania wykazały, że skuteczność usuwania zanieczyszczeń z wody poemulsyjnej w procesie odwróconej osmozy zależy od rodzaju zastosowanego koagulantu w etapie deemulgacji przepracowanej wodno-olejowej cieczy chłodząco-smarującej. Większą skuteczność, a także wydajność procesu uzyskano w przypadku zastosowania podczas koagulacji siarczanu żelaza(II), wspomaganego nadtlenkiem wodoru.
This paper presents test results of contaminants removal from industrial wastewater in a hybrid system involving coagulation and reversed osmosis. Used oil-in-water cutting fluid operated in detailed machining was the object of this study. The purpose of conducted research was to assess the influence of preliminary coagulation of waste cutting fluids on the effectiveness of organic and ionic residues removal from post demulsification water in the process of reversed osmosis. The coagulation process was conducted by means of coagulants with equal anion radicals such as: aluminum sulfate and iron sulfate with hydrogen peroxide. Organic and ionic residues were removed from obtained post demulsification water by means of reversed osmosis. The tests were performed using a commercial polyamide membrane (RO 75GPD - GEOsmonics). Membrane filtration process was carried out at constant pressure of 9 bar. Physicochemical changes in the permeate were recorded during multiple five hour tests. Conducted monitoring enabled to determine the optimal duration of the process for contaminants removal. The process of membrane filtration was performed in a semi-opened system. Obtained permeate was drained out without feed refill. Conducted research showed that the effectiveness of contaminants removal from post demulsification water in the process of reversed osmosis depends on the kind of used coagulant during demulsification stage of waste cutting fluid. Greater effectiveness and efficiency of the process was possible when using iron sulfate with hydrogen peroxide for coagulation.
Źródło:
Inżynieria i Ochrona Środowiska; 2012, 15, 1; 33-40
1505-3695
2391-7253
Pojawia się w:
Inżynieria i Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Application of Membrane Processes in Treatment of Slurry from High-Density Pig Farming
Zastosowanie procesów membranowych w zagospodarowaniu gnojowicy trzody chlewnej
Autorzy:
Kwiecińska, A.
Konieczny, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/388137.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
pig slurry
ultrafiltration
reverse osmosis
fouling
water recovery
gnojowica trzody chlewnej
ultrafiltracja
odwrócona osmoza
odzysk wody
Opis:
The aim of the study was to determine the effectiveness of integrated system: ultrafiltration and two-step reverse osmosis to recover water from pig slurry. The natural separation ie sedimentation and floatation were used to prepare feed for membrane treatment. Obtained supernatant was introduced to pilot scale installation for membrane filtration equipped with ceramic tubular UF membrane of pore size 5 nm. The cleaned stream was polished on polyamide RO membranes. The capacity of the process and the quality of cleaned streams were used to evaluate the effectiveness of the treatment. Washing of the ceramic membrane via back flushing with water and chemicals ie 0.5 % solutions of sodium hydroxide and nitric acid was also performed. The study revealed that proposed system is suitable to recover water from pig slurry. The final product quality is suitable to reuse it on farms eg for washing animals, farmhouses or in heating/cooling systems. The advantage is also the concentration of organic compounds and nutrients in the form of retentate, which can be still used for fertilization or agricultural biogas production.
Celem przeprowadzonych badań było określenie efektywności zintegrowanego system złożonego z ultrafiltracji i dwustopniowej odwróconej osmozy do odzysku wody z gnojowicy trzody chlewnej. W przygotowaniu nadawy do filtracji membranowej wykorzystano naturalnie zachodzące procesy separacji, tj. sedymentację i flotację. Otrzymaną w ten sposób ciecz nadosadową wprowadzono na instalację pilotową wyposażoną w ceramiczne rurowe membrany ultrafiltracyjne o średnicy porów 5 nm. Otrzymany strumień permeatu doczyszczano na poliamidowych membranach osmotycznych. Do oceny efektywności zastosowanego systemu wykorzystano wydajność procesów filtracji membranowej oraz jakość oczyszczanych strumieni. Dodatkowo, w przypadku membran ceramicznych zbadano wpływ mycia wstecznego wodą oraz środkami chemicznymi, tj. 0,5 % roztworami wodorotlenku sodu oraz kwasu azotowego na przywrócenie początkowej wydajności membran. Badania wykazały, że proponowany system oczyszczania może zostać wykorzystany do odzysku wody z gnojowicy trzody chlewnej. Jakość końcowego produktu pozwala na jego ponowne wykorzystanie na farmie do np. mycia zwierząt i obiektów hodowlanych czy też w systemach chłodząco/grzewczych. Dodatkową zaletą procesu jest zatężenie związków nawozowych i organicznych w postaci retentate, który może zostać wykorzystany do celów nawozowych lub w produkcji biogazu rolniczego.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2013, 20, 2; 239-249
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies