Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "nineteenth-century Polish" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-25 z 42
Tytuł:
„Czy śnimy jakiś chorobliwy sen?”. Integracjoniści wobec pogromów Żydów na ziemiach polskich w XIX wieku
Autorzy:
Zuzanna, Kołodziejska-Smagała,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897410.pdf
Data publikacji:
2017-09-11
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Białystok pogrom
nineteenth-century Polish-Jewish press
nineteenth-century Polish-Jewish literature
integration
anti-Semitism
Opis:
Using the integrationist press reaction towards the pogroms of the early 1880s as a background, the author tries to show the impact of the pogrom in Białystok in 1906 on the integrationist milieu. The article analyzes both the Polish-Jewish literature and press articles as well as the way they depicted the Białystok pogrom. The Polish-Jewish reaction has been juxtaposed with opinions published in the Polish press.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2017, 61(2 (457)); 147-160
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wertując słownik rosyjsko-polski Piotra Dubrowskiego. (Uwagi o XIX-wiecznym warsztacie leksykograficznym i o wizerunku ówczesnej polszczyzny)
Scanning the Russian-Polish Dictionary by Peter Dubrowski.(Notes on the Inineteenth-Century Lexicographical Workshop and the Image of the Polish Language of That Time)
Autorzy:
Mędelska, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031542.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
nineteenth-century translation lexicography
Russian-Polish dictionary
nineteenth-century Polish langauge
Źródło:
Slavia Orientalis; 2019, LXVIII, 4; 699-719
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwy cywilnej odzieży męskiej warstw niższych. Na materiale poznańskich listów gończych z lat 1816–1836
Names of Civilian Clothes of Men from Lower Social Strata, Based on Arrest Warrants Issued in Poznań in the Years 1816–1836
Autorzy:
Müller, Aneta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2135437.pdf
Data publikacji:
2022-09-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
history of the Polish language
nineteenth-century Polish language
clothes vocabulary
arrest warrants
Opis:
The article presents the lexical material concerning clothes vocabulary. The data was extracted from arrest warrants published from 1816 to 1836 in Publiczny Donosiciel ( Public Denunciator ) which was an annex to Dziennik Urzędowy Królewskiej Regencyi w Poznaniu ( Official Journal of the Royal Regency in Poznan ). The article presents the structure of the lexical and semantic field of NAMES OF CIVILIAN CLOTHES OF MEN’S FROM LOWER SOCIAL STRATA and its semantic and genealogical analysis. In this lexical and semantic field, 361 lexical items were classified, described and assigned to nine subfields which were then divided further. The genealogical analysis showed that a third of the vocabulary described are loanwords.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2022, 29, 1; 117-135
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowe oraz pozawerbalne wyróżniki XIX-wiecznego savoir-vivre’u i rozmów salonowych w opowiadaniu Stefanii Ulanowskiej Babie lato
Linguistic and non-verbal features of 19th-century savoir-vivre and living room conversations in the short story Babie lato BY Stefania Ulanowska
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031200.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
etykieta językowa
dziewiętnastowieczna polszczyzna
kultura szlachecka wieku dziewiętnastego
language etiquette
nineteenth-century Polish
nobility culture of the nineteenth century
Opis:
The article discusses linguistic and non-verbal features of 19th-century savoir-ivre. Babie lato [Indian Summer] by Stefania Ulanowska (1839–?), the source text under scrutiny, is a 21-page short story, which has most probably never come out in print. There are four conversation situations in the text: 1) a symmetrical setup (the interlocutors have equal social status and comparable pragmatic rank), 2) a symmetrical setup with asymmetrical features, related to the conversation between a man and a woman, 3) a less distanced asymmetrical setup, where the participants of the conversation are the mother and children, 4) a full asymmetric setup, in which the mistress of the house addresses the maid. The short story moreover features non-verbal etiquette features, such as a man tipping over his hat when he sees a woman and a man kissing a woman’s hand. The characteristics of etiquette observed in Babie lato are a supplement to the deliberations on savoir-vivre in the 19th century and confirm the changes that took place at that time in terms of courtesy in comparison with the old Polish period. They are also a testimony to the old culture of the nobility, transferred to bourgeoisie houses.
Źródło:
Studia Wschodniosłowiańskie; 2020, 20; 289-299
1642-557X
Pojawia się w:
Studia Wschodniosłowiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wincenty Zakrzewski o roli Kościoła w dziejach Polski
Autorzy:
Pisulińska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2042487.pdf
Data publikacji:
2022-01-14
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Wincenty Zakrzewski
history of the Church
nineteenth-century Polish historiography
historia Kościoła
polska historiografia XIX w.
Opis:
Przedmiotem analizy jest obraz dziejów Kościoła w pracach historycznych Wincentego Zakrzewskiego (1844–1918). Ten wnikliwy badacz dziejów XVI stulecia wiele miejsca w swych rozważaniach poświęcał roli polskiego duchowieństwa w dziejach Polski. W polu jego zainteresowań naukowych znajdowały się również stosunki państwa polskiego ze Stolicą Apostolską. Zapatrywania historyka krakowskiego zostały ukazane na tle ówczesnej myśli historycznej.
The article contains the analysis of Church history in the historical texts of Wincenty Zakrzewski (1844–1918). In his considerations, the historian of the sixteenth century places a heavy focus on the role of Polish clergy in the Polish past. The field of his scientific interests also concerns the relations between Poland and the Holy See. The views of Wincenty Zakrzewski are presented against the background of contemporary historical thought.
Źródło:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej; 2022, 13; 103-122
2450-8381
2450-8373
Pojawia się w:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kolekcja Schacka, ogród Ariosta i Dantowska opończa. Włoska twórczość Adama Chmielowskiego – próba interpretacji
Schack’s Collection, the Garden of Ariosto, and Dante’s Mantle. Italian Works by Adam Chmielowski: An Attempt at Interpretation
Autorzy:
Zarzycki, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787933.pdf
Data publikacji:
2021-05-10
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Adam Chmielowski
Dante Alighieri
renesansyzm
Anselm Feuerbach
Schack-Galerie
malarstwo polskie w XIX wieku
renaissancism
nineteenth-century Polish painting
Opis:
Artykuł stanowi próbę nowego odczytania pięciu dzieł Adama Chmielowskiego (1845-1916), takich jak Sjesta włoska, Francesca i Paolo, Ogród miłości, We Włoszech i Szara godzina. Malarz inspirował się konkretnymi obrazami znajdującymi się w monachijskiej kolekcji Schacka, takimi jak Ogród Ariosta oraz Paolo i Francesca Anselma Feuerbacha. Opierając się na analizach kolejnych dzieł Chmielowskiego, wskazano, że postać Dantego oraz odwołania do Boskiej komedii stanowią klucz interpretacyjny do odczytania tych dzieł. Włoska twórczość Chmielowskiego pozostaje wyjątkowa na tle ówczesnych polskich obrazów o tej tematyce.
This paper aims to read anew five works by Adam Chmielowski (1845-1916): The Italian Siesta, Francesca and Paolo, The Garden of Love, In Italy and The Gray Hour. It has been previously noted that the painter was inspired by specific paintings from Schack’s collection in Munich, such as The Garden of Ariosto and Paolo and Francesca, painted by Anselm Feuerbach. Based on an analysis of Chmielowski’s later paintings, the author demonstrates that the figure of Dante and the references to the Divine Comedy constitute an interpretative key to the deciphering of these works. Chmielowski’s Italian work remains unique against the backdrop of Polish paintings on this subject at that time.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 4; 241-268
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The International Potential of the Polish Nineteenth-Century Novel – a Review of Grażyna Borkowska and Lidia Wiśniewska’s (eds.) Another Canon: The Polish Nineteenth-Century Novel in World Context
Międzynarodowy potencjał polskiej powieści dziewiętnastowiecznej – recenzja monografii zbiorowej pt. Another Canon: The Polish Nineteenth-Century Novel in World Context, pod redakcją Grażyny Borkowskiej i Lidii Wiśniewskiej
Autorzy:
Rokosz, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2029664.pdf
Data publikacji:
2021-12-14
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Henryk Sienkiewicz
Eliza Orzeszkowa
nineteenth-century Polish novel
reception
Polish literature in translation
polska powieść dziewiętnastowieczna
recepcja
literatura polska w tłumaczeniu
Opis:
The article is a review of Another Canon: The Polish Nineteenth-Century Novel in World Context, edited by Grażyna Borkowska and Lidia Wiśniewska, published in 2020 by Lit Verlag, Switzerland within the Polonistik im Kontext series. The first part of the monograph includes articles that provide a reinterpretation of selected novels (including Krasicki’s The Adventures of Mr. Nickolas Wisdom, Orzeszkowa’s On the Niemen, and Sienkiewicz’s Without Dogma) in relation to the main currents of world literature. The second part focuses on the reception of selected nineteenth-century Polish novels in Belarus, Bulgaria, Georgia, Russia, France, Spain, the United States, and Great Britain. The publication is aimed at raising the interest of non-Polish recipients in the nineteenth-century novels during a period when twentieth and contemporary Polish literature has already gained relative popularity abroad.
Artykuł jest recenzją monografii wieloautorskiej wydanej w 2020 r. przez szwajcarskie wydawnictwo LIT w ramach serii Polonistik im Kontext, poświęconej recepcji polskiej powieści dziewiętnastowiecznej za granicą. Autorami artykułów są poloniści związani z zagranicznymi ośrodkami akademickim. Pierwsza część zawiera współczesne analizy wybranych powieści (m.in. Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Ignacego Krasickiego, Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej i Bez dogmatu Henryka Sienkiewicza) prowadzone w kontekście współistniejących nurtów literatury światowej. Artykuły zawarte w części drugiej dotyczą recepcji wybranych powieści w takich krajach, jak Białoruś, Bułgaria, Gruzja, Rosja, Hiszpania, Francja, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone. Celem monografii jest zainteresowanie obcojęzycznych literaturoznawców polską powieścią dziewiętnastowieczną, w czasach, gdy dwudziestowieczna i współczesna literatura polska zyskała już za granicą znaczącą popularność. 
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2021, 16, 11; 642-648
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pod znakiem fetyszu genezy — pierwotne objawienie i początki Polski w koncepcji Joachima Lelewela
Autorzy:
Słoczyński, Henryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2081227.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
koncepcja dziejów Joachima Lelewela
historiografi a polska XIX wieku
chrystianizacja Słowian
Joachim Lelewel’s concept of history
nineteenth-century Polish historiography
Christianisation of the Slavs
Opis:
The treatise contains an analysis of the origins of Poland according to Joachim Lelewel's concept. His belief that Slavs, whom he identified as Dacians, were the people who preserved the highest social and ethical values received from God in the act of creation, was documented. It also presents an analysis of the by thesis adopted the historian saying that these values, identical with the essential truth of the Gospel, were threatened by the Western feudal civilisation represented by the Latin Church and that this was the most important issue in the origins of Poland.
Źródło:
Historyka studia metodologiczne; 2016, 46; 363-384
0073-277X
Pojawia się w:
Historyka studia metodologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Brodaty mężczyzna w antykizowanej szacie – nieznany rysunek Norwida
Bearded man in antique-style robes – an unknown drawing by Norwid
Autorzy:
Chlebowska, Edyta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/18029968.pdf
Data publikacji:
2022-09-13
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
male portrait
art auction
Cyprian Norwid
Polish nineteenth-century drawings
rysunek polski XIX wieku
portret męski
aukcja antykwaryczna
Opis:
Artykuł ma na celu prezentację dotychczas nieznanego rysunku Norwida Brodaty mężczyzna w antykizowanej szacie powstałego w Rzymie w 1847 r., który został sprzedany przez dom aukcyjny Desa-Unicum. Rysunek stanowi reprezentatywny przykład rysunkowej twórczości Norwida z drugiej połowy lat 40. XIX w.
The article presents a formerly unknown drawing by Norwid, titled “Bearded man in antique-style robes,” originally made in Rome in 1847 and recently sold by the Desa-Unicum art auction house. The drawing is representative of the style developed by Norwid in the second half of the 1840s.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2022, 40; 159-168
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trwałość synonimii w polskiej terminologii medycznej przełomu XIX i XX wieku
Autorzy:
Jankowiak, Lucyna Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678653.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
nineteenth-century vocabulary
Polish medical terminology
synonyms
Opis:
Persistence of Synonymy in Polish Medical Terminology at the Turn of the Nineteenth and Twentieth CenturiesThis article presents the results of an analysis of 940 synonymic strings excerpted from two translated medical dictionaries: Słownik terminologii lekarskiej polskiej [A Dictionary of Polish Medical Terminology], published in 1881, and Słownik lekarski polski [A Polish Medical Dictionary], published in 1905. The analysis of quantitative and qualitative changes in those strings indicates a significant persistence (703 preserved strings) and stability of synonymy (320 strings with the same number of terms and the same composition of synonyms).Trwałość synonimii w polskiej terminologii medycznej przełomu XIX i XX wiekuArtykuł przedstawia wyniki analizy 940 ciągów synonimicznych wyekscerpowanych ze Słownika terminologii lekarskiej polskiej, wydanego w 1881 roku, i Słownika lekarskiego polskiego, wydanego w 1905 roku; obydwa słowniki to leksykony przekładowe. Analiza ilościowych i jakościowych zmian tych ciągów wykazała znaczną trwałość i stabilność synonimii (703 zachowane ciągi, 320 ciągów o niezmienionej liczbie terminów i niezmienionym składzie synonimów).
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2019, 54
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zapomniana twórczość dramatyczna Bolesława Eulenfelda (1848–1918)
The forgotten dramatic works of Bolesław Eulenfeld (1848–1918)
Autorzy:
Mikinka, Aleksandra Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519552.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
authors of minorum gentium
Galicia
theater
Polish drama of the nineteenth century
nineteenth-century children's literature
Opis:
This article falls into the trend of restoring the memory of the so-called creators of minorum gentium, that is, „smaller format”. It contains basic biographical information which was obtained through the inquiry, concerning the forgotten Lviv writer Bolesław Eulenfeld, as well as a literary sketch of his work, along with its reception at the time (and contemporary). During his lifetime, Eulenfeld was an extremely prolific and popular playwright in Galicia, children’s literature writer, and even an actor for several years. Today he is mentioned rarely, hardly ever, so we decided to bring his profile closer and restore the memory of him.
Źródło:
Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne; 2023, 14; 31-44
2084-1302
Pojawia się w:
Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mickiewicz i inni Polacy we wspomnieniach rosyjskich memuarystek XIX wieku
Mickiewicz and other Poles through the eyes of the nineteenth century Russian women memoirists
Autorzy:
Ambroziak, Daria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/482468.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
nineteenth century memoirism
Mickiewicz
Polish question
woman
literary relationships
Opis:
The nineteenth century Russian women memoirism presents a valuable source of information concerning Polish-Russian literary relationships. A. Kern and A. Panaeva’s memoirs justify that A. Mickiewicz was a well-known and appreciated poet in Russia and his works were perceived by Russian literary elites as a symbol of struggle for national liberation. Russian publishers and editors of literary magazines played a crucial role in the popularization of Mickiewicz’s literary output. His poems, translated into Russian by Z. Sierakowski or W. Szczastny, often appeared in Russian literary magazines. Russian Decembrist writers (P. Annenkova and M. Volkonska) in their memoirs written in the Siberian exile presented in the most favourable light Poles (S. Leparski and M. Rukiewicz) who were also exiled to Siberia. But, on the other hand, in T. Bulharin’s memoirs, whose controversial activity was condemned by Russian intellectual elites, as well as in A. Smirnova’s opinion, which represented the official line of the Russian aristocracy, we find negative images of Poles and the “Polish question”.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2014, 1, XIX; 17-26
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Military Aspects in the Spatial Development of Polish Cities in the Nineteenth Century
Autorzy:
Łupienko, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/601505.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
urban development
nineteenth-century cities
Polish territories
fortifications
railroads
Opis:
Military issues were deemed vital in the European politics of the nineteenth century. The aim of this article is to trace the most important implications of the ‘military bias’ of state authorities in the border region between the three empires (Germany, Russia and Austria – later the Austro-Hungarian Empire) which occupied the Central and Eastern part of the continent. Military authorities sometimes exercised a particularly strong influence upon urban policy. The two major issues addressed in this article are the fortifications (their creation, strengthening, and spatial development) which influenced urban sprawl – though perhaps not so much as is maintained in the scholarly literature – and the development of railways. The directions and tracks chosen for the railways were also influenced by the military plans, which in turn often differed much from the visions of the urban officials who made up the administration of the city.
Źródło:
Acta Poloniae Historica; 2016, 114
0001-6829
Pojawia się w:
Acta Poloniae Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tradurre Dante in polacco. Alcune riflessioni sulla resa dell’allotropia dantesca nelle traduzioni polacche del XIX secolo
Autorzy:
De Carlo, Andrea F.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084509.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Julian Korsak
Antoni Stanisławski
Józef Ignacy Kraszewski
Edward Porębowicz
Polish nineteenth‑century translations of The Divine Comedy
polskie XIX‑wieczne przekłady Boskiej komedii
Opis:
The greatest difficulty in translating Dante Alighieri’s Divine Comedy into another language certainly consists in rendering as much as possible the richness of diatopic, diastratic and diaphasic registers and linguistic variants present in the poem. The language used by Dante expresses the various tones of the vernacular, also making use of various idioms, styles and literary genres that are also very different from each other. The different components brought to light both on a phonomorphological and lexical level often settle into linguistic allotropes, voices which, while going back to the same origin and retaining the same meaning, are formally differentiated. The abundance of allotropes is in fact a very important prerogative of the language of the Comedy. The article, focusing in particular on the phenomenon of allotropy in the original Italian, analyzes and compares the solutions provided by nineteenth‑century translators: in particular, Julian Korsak, Antoni Stanisławski, Edward Porębowicz, and the unpublished translation by Józef Ignacy Kraszewski.
Największa trudność w tłumaczeniu Boskiej Komedii Dantego na inny język polega z pewnością na tym, by jak najlepiej oddać bogactwo rejestrów i wariantów diatopicznych, diastratycznych i diafazowych obecnych w poemacie. Język, którym posługuje się Dante, wyraża różne tony języka potocznego, wykorzystując również różne języki, style i gatunki literackie, które również bardzo się od siebie różnią. Odmienne składowe wyeksponowane zarówno na poziomie fonomorfologicznym, jak i leksykalnym często osadzają się w alotropach, głosach, które choć mają to samo pochodzenie i zachowują to samo znaczenie, są jednak formalnie zróżnicowane. Obfitość alotropów jest bowiem bardzo ważnym przywilejem języka Komedii. Artykuł, skupiając się w szczególności na zjawisku alotropii w oryginale włoskim, analizuje i porównuje rozwiązania oferowane przez XIX‑wiecznych tłumaczy: w szczególności Juliana Korsaka, Antoniego Stanisławskiego, Edwarda Porębowicza oraz Józefa Ignacego Kraszewskiego i jego niepublikowanego przekładu.
Źródło:
Kwartalnik Neofilologiczny; 2021, 2; 246-264
0023-5911
Pojawia się w:
Kwartalnik Neofilologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Artistic Profile of Aleksander Zarzycki: A Forgotten Composer of the Romantic Era
Autorzy:
Popielska, Klaudia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2171396.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Koło Naukowe Studentów Muzykologii UJ
Tematy:
Aleksander Zarzycki
Polish music of the nineteenth century
piano works
solo songs
Opis:
The second half of the 19th century in the history of Polish music is a neglected period, both in the aspect of performance and the aspect of research on this music. Unfortunately, works of many composers from this period have been forgotten. One of such composers is undoubtedly Aleksander Zarzycki (1834–1895), a composer, teacher, virtuoso pianist; the author of over 40 opuses and the composer of many solo songs with piano accompaniment, which were often compared to the songs of Stanisław Moniuszko. Similarly to the most famous Polish composer of songs, Zarzycki created two songbooks that are part of the trend of egalitarian songs. He was also renowned for his short piano pieces, written in a salon style with virtuoso elements. One of his most famous works was the Mazurka in G major, which was popularised by the Spanish virtuoso violinist Pablo Sarasate. Also noteworthy is his Piano Concerto in A flat major Op. 17, referring to the Piano Concerto in A minor by Fryderyk Chopin and the Concerto in G minor by Józef Wieniawski. Zarzycki’s works are characteristic of his era, including references to folklore, national style, virtuosity and the socalled "Romantic mood".
Źródło:
Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ; 2020, 3(46) ENG; 21-37
2956-4107
2353-7094
Pojawia się w:
Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Józef Elsner, Król Łokietek, czyli Wiśliczanki. Opera w dwóch aktach. Libretto Ludwik Adam Dmuszewski, wyd. Grzegorz Zieziula, Warszawa 2019 (= Monumenta Musicae in Polonia. Seria E: Opera selecta) Instytut Sztuki PAN, ss. 527. ISBN 978-83-65630-84-1
Autorzy:
Woźna-Stankiewicz, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26731707.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Józef Elsner
opera
muzyka polska
muzyka XIX wieku
Polish music
nineteenth-century music
Źródło:
Muzyka; 2021, 66, 2; 193-198
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Modernizacja gorzelniana” terenów wiejskich w świetle piśmiennictwa polskiego pierwszych dekad zaborów
“Modernization of Distilleries” in Rural Areas in the Light of Polish Literature of the First Decades of the Partitions
Autorzy:
Stankiewicz-Kopeć, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038456.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
piśmiennictwo polskie xix w.
zabory
modernizacja
„modernizacja gorzelniana”
problemy społeczne
alkohol
gorzelnie
karczmy
polish nineteenth century literature
partitions of poland
modernization
modernization of distilleries
social problems
alcohol
distilleries
inns
Opis:
Do wybuchu powstania listopadowego przez ziemie polskie przetoczyły się dwie główne fale modernizacyjne: przed- i porozbiorowa. Okres zaborów okazał się czasem prawdziwych wyzwań modernizacyjnych – zachodzących już w nowych warunkach politycznych. Wśród licznych przeobrażeń modernizacyjnych mających miejsce na obszarze dawnej Rzeczypospolitej w pierwszych trzech dekadach okresu zaborów (do roku 1830) należy m.in. wymienić zmiany społeczno-polityczne, administracyjne, cywilizacyjno-przemysłowe, gospodarcze, urbanistyczne, naukowe, oświatowo-edukacyjne, kulturowe, estetyczne, obyczajowe, moralne, aksjologiczne, mentalnościowe. W niniejszym artykule uwagą został objęty jeden z rodzajów ówczesnych procesów modernizacyjnych mających miejsce na obszarach wiejskich w pierwszych trzech dekadach zaborów (do wybuchu powstania listopadowego w 1830 r.) – związany z aktywnością gospodarczą ziemian: zjawisko nazwane tutaj „modernizacją gorzelnianą”. Tego rodzaju niebezpieczna modernizacja przestrzeni wiejskich była ważną wersją tendencji modernizacyjnych w omawianym okresie, posiadającą istotne i długofalowe skutki dla całego społeczeństwa polskiego. Problem ten znalazł swoje odzwierciedlenie w szeroko rozumianym piśmiennictwie polskim pierwszych dekad zaborów: zarówno w dziełach o charakterze fikcjonalnym, jak też w utworach mających charakter informacyjny, publicystyczny, perswazyjny, wspomnieniowy.
Until the outbreak of the November Uprising, two major tides of modernization swept across Poland pre- and post-Partitions. The Partitions turned out to be a period of real modernization challenges, taking place in the new political conditions. Among the many transformations taking place in the area of the former Republic of Poland in the first three decades of the Partitions (until 1830) there are socio-political, administrative, industrial, economic, urban, scientific, educational, cultural, aesthetic, moral, moral, axiological, and mental changes. In this article, attention was placed on one type of these modernization processes of the time, taking place in rural areas in the first three decades of the Partitions (until the outbreak of the November Uprising in 1830). They were related to the economic activity of landed gentry: a phenomenon called here “the modernization of distilleries”. This kind of dangerous modernization of the countryside was a poignant version of modernization in the period having significant and long-term consequences for the entire Polish society. This problem was reflected in the wider Polish literature of the first decades of the Partitions: both in fiction, as well as in informative, journalistic and persuasive literature on top of journals.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2020, 31, 4; 225-242
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Studia geologiczne w Paryżu w dziewiętnastowiecznym emigracyjnym poradniku dla młodzieży polskiej
Geological studies in Paris in the 19th-century student book for young Polish emigrants
Autorzy:
Daszkiewicz, P.
Tarkowski, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074885.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
studia geologiczne
Paryż
wiek XIX
polska emigracja
geological study
Paris
nineteenth century
Polish emigration
Opis:
In 1860 a guide to scientific studies in Paris to youth was published through the efforts of Polish emigrants in France. This book was written by the students of the Polish School in Paris. The article analyzes information about the subjects in the undergraduate and the teaching of geology at the university, National Museum of Natural History and engineering schools, principally École des Mines. The interest of this guide is not limited therefore to the history of Polish-French scientific relations. Many Polish geologists and engineers working in South America, including Ernest Malinowski (1818-1899), Ignacy Domeyko (1802-1889), Edward Habich, Aleksander Babinski (1823-1899), Władysław Folkierski (1841-1904), have been trained in Paris. The edition of this book is also valuable evidence of a rich scientific activity of the Polish political emigration in France.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2011, 59, 9; 622-624
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mechanisms of Conceptual Change in the Discourse of Polish Political Emigration after the November Insurrection of 1830–1*
Autorzy:
Kuligowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2131462.pdf
Data publikacji:
2021-01-19
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
conceptual change
history of concepts
the Polish Great Emigration
nineteenth-century history
transfer of concepts
Opis:
This essay investigates the mechanisms of conceptual change in the discourse of Polish political emigration after the November Insurrection of 1830–1. To this end, a methodological apparatus is employed that has been elaborated by scholars of the German ‘history of concepts’ (Begriffsgeschichte) school and by Anglo-Saxon researchers specialised in the intellectual history and studies on ideology. Quoting a series of period source materials, I argue that the decades of 1830s and 1840s are interpretable in the Polish context as the time of a fundamental breakthrough in the sphere of ideas and political concepts. This turn was caused, for one thing, by the absorbability of Polish political discourse of the time, with a number of new ideas and concepts appearing, particularly those borrowed from the French debates ongoing in the period concerned. For another, it resulted from ardent disputes going on in the circles of the Polish Great Emigration. The concluding remarks stress the need to render a method applicable with such considerations empirically rooted since the dynamism of conceptual change is fundamentally different depending on the period as well as national and linguistic context.
Źródło:
Acta Poloniae Historica; 2021, 122; 109-134
0001-6829
Pojawia się w:
Acta Poloniae Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“An Unfulfilled Writer Who Became a Historian”. Jerzy Wojciech Borejsza (22 August 1935 – 28 July 2019)
Autorzy:
Wołos, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2131451.pdf
Data publikacji:
2021-07-18
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Jerzy Wojciech Borejsza
Polish historiography
history of the nineteenth century
totalitarian and authoritarian regimes in Europe
Opis:
Jerzy Wojciech Borejsza was the son of communist activist Jerzy Borejsza, referred to as an ‘international communist’, and Ewa née Kantor. His grandfather Abraham Goldberg was one of the leaders of Polish Zionists. Borejsza described himself as ‘a Pole of Jewish origin’. His personality was greatly influenced by the Second World War experiences, including the pogrom of Jews in German-occupied Lwów in July 1941 and the tragic events of occupied Warsaw. As a result of the decision of the communist party authorities, in 1952, Borejsza was sent to study in the Soviet Union, first to Kazan, then to Moscow. This made it impossible for him to study Polish philology in Warsaw; Borejsza, therefore, chose historical studies. After returning to Poland in 1957, he undertook research on the history of Polish emigration after the January Uprising (1863–4). He was also interested in the history of the Polish socialist movement and its connections to socialism in Western Europe. Later, Borejsza intervened in the historiography of the Crimean War (1853–6), intending to bring this forgotten armed conflict back to light. He coined the phrase ‘the beautiful nineteenth century’, in contrast to the twentieth century as a time of hatred, extermination, and the Holocaust. Initially, Borejsza worked at the Polish Academy of Sciences (1958–64), then at the University of Warsaw (1964–75). In the early 1970s, he began research on Italian fascism and Italy’s unsuccessful attempts to create a fascist International. He also conducted research on the worldview of Adolf Hitler, formulating the view that, apart from anti-Semitism, another vital component of the Führer’s racism was anti-Slavism. Borejsza was the author of a textbook on totalitarian and authoritarian systems in Europe in 1918–45 (entitled Schools of Hatred). After the anti-Semitic campaign launched by the communist authorities in March 1968, he was removed from the University of Warsaw (1975). From then until the end of his life, he worked at the Institute of History of the Polish Academy of Sciences in Warsaw. In the years 2004–12, he was also employed at the Nicolaus Copernicus University in Toruń. In the last years of his life, he researched Russian archives, dealing with the history of communism as a totalitarian system and the Comintern’s attitude toward Poland and Stalinist persecution of Polish communists. Jerzy W. Borejsza was an outstanding Polish researcher of the history of the nineteenth and twentieth centuries. He also witnessed the tragic history of the century of extermination.
Źródło:
Acta Poloniae Historica; 2021, 123; 7-56
0001-6829
Pojawia się w:
Acta Poloniae Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Zaszczytnie odznaczeni na polu naukowem”. Obraz polskich uczonych i badaczy w „Wędrowcu” (1863–1906)
“Zaszczytnie odznaczeni na polu naukowem”. The Image of Polish Scholars and Researchers in Wędrowiec (1863–1906)
Autorzy:
Pietrzak, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2135440.pdf
Data publikacji:
2022-09-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish press of the nineteenth century
scholar
linguistic image of the world
aspect
point of view
Opis:
The aim of the article is to present the linguistic image of Polish scholars and research- ers whose profiles, biographies and obituaries were published in the Warsaw weekly newspaper Wędrowiec (Traveller) in the second half of the nineteenth century. Ana- lysing the collected texts, the author distinguished a set of seven aspects which were taken into account by the journalists of Wędrowiec to present the profiles of the schol- ars. Those aspects are the following: the subject of research, scientific achievements, journalistic and publishing activities, didactic and educational activities, science-pro- moting activities, organisational activities, awards and distinctions. They were deter- mined by the points of view adopted by the authors of the texts. There are three domi- nant points of view: the one of an expert, a Pole and a positivist. These points of view coexist and complement each other. The expert and specialist informed the reader in detail about the scientific career and achievements of the scholars. The Polish publi- cist expressed his joy at the international success of his countrymen. He observed their research and scientific achievements with attention; especially those that influenced the development of fields important for the country. The positivist and journalist noticed and emphasised the utilitarian dimension of the scientific and research activities of the scholars.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2022, 29, 1; 137-159
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Jak żyć po czymś takim w Polsce?” Edukacyjne walory podróży na przykładzie Dziennika podróży do Italii i Szwajcarii z lat 1815–1816 Rozalii Dunin-Borkowskiej
“How can you live in Poland after something like that?”. The educational benefits of travelling based on the example of “A Diary of a Journey to Italy and Switzerland in 1815–1816” by Rozalia Dunin-Borkowska
Autorzy:
Sijka, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1794261.pdf
Data publikacji:
2020-09-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
European journey
education
Italy
19th century
Rozalia Dunin-Borkowska
Polish
aristocracy
educational benefits of travelling
nineteenth-century journals
travel diaries
Opis:
A Diary of a Journey to Italy and Switzerland in 1815–1816 written by Rozalia Dunin-Borkowska is one of few preserved descriptions of a journey to Italy made by a Polish woman in the early 19th century. Rozalia and her husband Stanisław embarked on their expedition on 27 May 1815 in Lvov; they went to Italy and spent nine months there, from October 1815 to July 1816. The Italian tour started in Venice and included Padua, Bologna, Florence (twice), Rome, Naples, Milan and Geneva. The spouses spent the journey actively although their main goal was to learn about the culture of the Italian Peninsula. Undoubtedly, their time in Italy was filled with admiring the works of art and visiting the most famous art galleries in almost every city on the itinerary. Consequently, the journal is full of reflections on the aesthetic value of Italian works of art. Rozalia Dunin-Borkowska was an informed traveller: while she admired the sights and paintings, sculptures and other works of art, she did that in a thoughtful way. She needed quality time to form her own opinions. Her journal demonstrates very well that visiting foreign countries was an intellectually stimulating experience. Getting to know a new culture significantly broadened the horizons of 24-year-old Rozalia. As her journal suggests, she was well-prepared for her European journey. The outstanding lesson that she learnt allowed her to reap the rewards of the tour and satisfy her intellectual aspirations. The Diary is a great source of experience accumulated by a Polish traveller; it provides an opportunity to find out about Rozalia’s cultural life, her preparation for the journey and how the trip affected her. Furthermore, Dunin-Borkowska’s testimony was compared with Katarzyna Platerowa’s and Teofilia Morawska’s diaries due to the fact that all three of them shared certain common features. Namely, their cultural background, material status and, most importantly, the travel itinerary. They were all well prepared for their respective journeys; they were also well educated, fluent in foreign languages and, above all, they were curious about the world and interested in learning about a new culture. Each of these travellers was influenced by the European journey which provided educational values combined with unforgettable experiences.
Źródło:
Biuletyn Historii Wychowania; 2020, 43; 27-44
1233-2224
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
DWIE EUROPEJSKIE PERYFERIE: PORÓWNANIE MIGRACJI PORTUGALSKICH I POLSKICH OD XVI WIEKU DO WIELKIEJ WOJNY
TWO EUROPEAN PERIPHERIES: A COMPARISON OF POLISH AND PORTUGUESE MIGRATION FROM THE SIXTEENTH CENTURY TO THE GREAT WAR
Autorzy:
Walaszek, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/579636.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
FIFTEENTH AND SIXTEENTH CENTURY PORTUGUESE COLONIZATION
POLISH COLONIZATION IN THE SEVENTEENTH CENTURY
LABOR MIGRATION TO THE U.S. AND BRAZIL
PORTUGUESE AND POLISH SETTLEMENT COUNTRIES IN THE NINETEENTH AND TWENTIETH CENTURIES
Opis:
The article is an attempt at comparing the Polish and Portuguese migration experiences in the period of great labor migration until 1914. The periods of Portugal’s establishment of its colonial empire in the sixteenth century and the period of the Polish expansion east, to Rus in the sixteenth and seventeenth centuries have been juxtaposed before. In the Time of Troubles Polish literature promoting eastward expansion quite directly referred to the examples of India’s or America’s colonization. In the nineteenth century the reasons for emigration from the two distant parts of Europe were similar (overpopulation, economic underdevelopment), the destinations were different, however. The Portuguese most often left for Brazil, with which Portugal remained strongly interconnected even after Brazil gained independence. For Poles, the country of emigration was predominantly the U.S. It was there, on the territory of New England, that the representatives of both of the groups met, and even cooperated, in the weaving industry. Both in Portugal and Poland emigration commenced on peripheral territories (Madera and provinces neighboring with Spain in the case of Portugal and the Polish-German and Polish-Hungarian borderland in the case of Poland). In both groups the percentage of returnees was high. It is only later that the Portuguese will travel to other countries, e.g. in Western Europe. Polish emigrants have had already discovered routes to Western Europe. Poles numerously traveled for work also to the occupying states. In this phenomenon we can find similarities to Portuguese migration to the territory of their empire. Regardless of the destination, individual and family histories, be it Portuguese or Polish, were very similar. In the interwar period an interesting postscript has been added to these histories. Poland and certain circles made, unsuccessful, attempts to organize Polish settlement in the Portuguese colonies in Angola and Mozambique.
Źródło:
Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny; 2013, 39, 2(148); 15-50
2081-4488
2544-4972
Pojawia się w:
Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Litewska i polska spuścizna językowa Antoniego Juszkiewicza (Antanasa Juški) z perspektywy XXI wieku
Autorzy:
Sawaniewska-Mochowa, Zofia
Sakalauskienė, Vilija
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676874.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Antoni Juszkiewicz (Antanas Juška)
nineteenth century
bilingual dictionaries
identity
ethnolinguistics
new perspectives in the study of Polish-Lithuanian sources
Opis:
The Lithuanian and Polish linguistic legacy of Antanas Juška from a twenty-first-century perspectiveThis article presents the assumptions of new research on the legacy of Antanas Juška, recorded in Lithuanian and Polish. We assume that the forgotten works of this bilingual author from Lithuania, mainly translation dictionaries, are an underestimated study material for interdisciplinary research. They are particularly important for understanding the rich conceptualisations of the world by two collective subjects, Poles and Lithuanians, co-existing in Lithuania under the Russian partition. We have formulated two research hypotheses: (1) the bilingual dictionaries authored by Antanas Juška, who was a Catholic priest, are not only a valuable source of knowledge about the state of the Polish and Lithuanian languages in the nineteenth century, but above all specific cultural texts which form part of the social discourse of their time and place, and thus carry relevant ethnolinguistic and ethnocultural information; (2) bilingual dictionaries as a genre had an impact on the crystallisation of Lithuanian national awareness and the strengthening of cultural identity of Lithuanians in the second half of the nineteenth century.Juška’s linguistic legacy will be jointly studied by Polish and Lithuanian researchers from different perspectives, applying the tools and methods available in twenty-first-century humanities.I. In the ethnolinguistic and ethnohistorical paradigm: in view of the hypothesis that bilingual dictionaries constitute a narrative about the world and its historical time, we extract linguistic data that will enable us to capture the lexical and conceptual symmetry and asymmetry between the linguistic woldview of Poles and Lithuanians in the context of the crystallisation of Lithuanian national awareness.II. In the comparative perspective: (1) we will present Juška’s lexicographic legacy against the background of the Lithuanian and Polish lexicographic tradition; we will confront the lexicographic practice and the macro- and microstructure of his dictionaries with important works of Lithuanian lexicography and contemporary dictionaries recording colloquial, dialectal and regional vocabulary of various sub-regions of Lithuania; (2) we will compare the Polish material recorded in Juška’s translation dictionaries with dictionaries of the general, dialectal and regional Polish language from Lithuania; (3) we will answer the question whether the introduction of Russian translations into the Lithuanian-Polish dictionary published by the Imperial Academy of Sciences in Saint Petersburg was merely a political requirement stemming from the political situation and censorship, or whether these translations complement the meanings of the Polish and Lithuanian entries.III. In the sociolinguistic and communication aspect: language contact and multilingualism, and the attendant processes of borrowing, mixing and “combining” vocabulary among users of the regional Polish language and spoken Lithuanian.Our research draws the attention of linguists to old, underestimated texts. It also indicates the cognitive value of linguistic analysis open to history, ethnology and identity studies. By studying Juška’s linguistic legacy in the context of modern scholarship, we introduce it into the sphere of collective life of Lithuanians and Poles. In this way, we create a plane for a better mutual understanding which will foster the overcoming of negative national stereotypes. Litewska i polska spuścizna językowa Antoniego Juszkiewicza (Antanasa Juški) z perspektywy XXI wiekuW artykule przedstawiamy założenia nowych badań spuścizny Antoniego Juszkiewicza (Juški) zapisanej w języku litewskim i polskim. Wychodzimy z założenia, że zapomniany dorobek Juszkiewicza, autora dwujęzycznego z Litwy, złożony głównie ze słowników przekładowych, jest niedocenioną bazą materiałową do prowadzenia interdyscyplinarnych badań, a zwłaszcza do poznania bogactwa konceptualizacji świata przez dwa podmioty zbiorowe, Polaków i Litwinów, współegzystujących na Litwie w sytuacji zaboru rosyjskiego Przyjmujemy dwie hipotezy badawcze: 1) słowniki dwujęzyczne, skonstruowane przez księdza katolickiego A. Juszkiewicza, są nie tylko cennym źródłem wiedzy o stanie języka polskiego i litewskiego w XIX wieku, lecz przede wszystkim swoistymi tekstami kultury, wpisującymi się w dyskurs społeczny czasu i miejsca oraz nośnikami relewantnych informacji etnolingwistycznych i etnokulturowych; 2) słowniki dwujęzyczne jako gatunek tekstu oddziaływały na krystalizowanie się narodowej świadomości litewskiej i umacnianie tożsamości kulturowej Litwinów w drugiej połowie XIX wieku.Spuścizna językowa Juszkiewicza będzie odczytana wspólnie przez badaczy polskich i litewskich na nowo z różnych perspektyw, z wykorzystaniem narzędzi i metod, jakie daje nam humanistyka XXI wieku:I. W paradygmacie etnolingwistycznym i etnohistorycznym: zgodnie z przyjętą hipotezą, że słowniki dwujęzyczne są swoistą narracją o świecie i czasie historycznym, będziemy ekscerpować z nich dane językowe, które pozwolą nam uchwycić symetrię i asymetrię leksykalno-pojęciową między językowym obrazem świata Polaków i Litwinów w sytuacji krystalizowania się litewskiej świadomości narodowej;II. W perspektywie komparatystycznej: 1) ukażemy spuściznę leksykograficzną Juszkiewicza na tle tradycji leksykograficznej litewskiej i polskiej; skonfrontujemy warsztat leksykograficzny oraz makro- i mikrostruktury słowników A. Juszkiewicza z ważnymi dziełami leksykografii przekładowej litewskiej oraz współczesnymi słownikami rejestrującymi słownictwo potoczne, gwarowe i regionalne różnych subregionów Litwy; 2) porównamy materiał polski zarejestrowany w słownikach przekładowych Juszkiewiczów ze Słownikiem języka polskiego tzw. wileńskim, Słownikiem gwar polskich J. Karłowicza, ze słownictwem współczesnej polszczyzny gwarowej na Litwie; 3) odpowiemy na pytanie, czy wprowadzenie tłumaczeń rosyjskich do wydanej przez Imperatorską Akademię Nauk w Sankt Petersburgu części słownika litewsko-polskiego, mające w sytuacji zaborów podłoże polityczne, wniosło uzupełnienia znaczeń haseł polskich i litewskich;III. W aspekcie socjolingwistycznym i komunikacyjnym: w kontekście kontaktów językowych i zachodzących w sytuacji wielojęzyczności procesów zapożyczania, mieszania i „uwspólniania” słownictwa między użytkownikami polszczyzny regionalnej i mówionego języka litewskiego.Nasze badania kierują uwagę lingwistów na teksty dawne, niedocenione, wskazując, jak ważne poznawczo efekty można uzyskać w ich analizie, gdy otwieramy językoznawstwo na historię, etnologię, naukę o tożsamości. Włączając spuściznę lingwistyczną A. Juszkiewicza w obszar współczesnej nauki, wprowadzamy ją zarazem w sferę życia zbiorowego Litwinów i Polaków. Stwarzamy tym samym płaszczyznę do lepszego zrozumienia siebie nawzajem i przewartościowania negatywnych stereotypów narodowych.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2019, 43
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-25 z 42

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies