Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "nazwy botaniczne" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-2 z 2
Tytuł:
Gigarum vel gigarus ‘kolokazja jadalna’ – nazwa etruska czy galijska?
Is gigarum or gigarus ‘taro’ an Etruscan or Gaulish term?
Autorzy:
Witczak, Krzysztof T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1879637.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
nazwy botaniczne
język etruski
język galijski
Pedanios Dioskorides
botanical names
Etruscan language
Gaulish language
Pedanius Dioscorides
Opis:
Autorzy starożytni (Pedanios Dioskorides z Anazarbos, Pseudo-Dioskorides, Marcellus Empiryk z Burdigali) przytaczają liczne regionalne nazwy ‘kolokazji jadalnej, Colocasia esculenta (L.) Schott’, rośliny użytkowej z rodziny obrazkowatych (zob. ryc. 2). Źródła antyczne przypisują nazwę gigarum lub gigarus rozmaitym ludom: Ps.-Dioskorides wskazuje Etrusków, a Marcellus Empiryk Gallów jako użytkowników tych nazw. Istotnie, włoskie nazwy obrazków, pojawiające się na terenie dzisiejszej Toskanii (np. wł. tosk. gígaro ‘Arum L.’ w Versilia, gíaro w Mugello, gíghero oraz gíchero w Senese, gíaro ‘obrazki włoskie, Arum italicum Mill.’ w Sienie) i północnego Lacjum (np. wł. dial. gígara, gíara ‘obrazki plamiste, Arum maculatum L.’), poświadczają obecność apelatywu gigarum na obszarze Etrurii (ob. Toskanii). Ponieważ język etruski nie posiadał spółgłosek dźwięcznych w swoim systemie fonologicznym, nazwa gigarum powinna być uznana za zapożyczenie z jakiegoś źródła galijskiego. Proponowana w niniejszej pracy etymologia wskazuje na celtycką i indoeuropejską genezę, por. stirl. gér adi. ‘kwaśny, cierpki, ostry (w smaku)’ (< ie. *giĝ-[ə1]-ró-). Istotnie, wszystkie gatunki obrazków są gorzkawe i ostre w smaku, a korzeń kolokazji jadalnej spożywa się po jego ugotowaniu.    
Ancient authors, including Pedanius Dioskorides of Anazarbus, Pseudo-Dioskorides and Marcellus Empiricus of Burdigala, quote numerous regional terms for ‘taro, Colocasia esculenta (L.) Schott’, the well-known plant of the Araceae family (see illustr. 2). According to Ps.-Dioscorides, a name gigarum was used by the Etruscans to refer to the plant, whereas Marcellus of Burdigala (now Bordeaux) informs us that the Gauls used a similar form gigarus. Ps.-Dioscurides’ opinion seems to be confirmed by the cognate Italian names for ‘arum, Arum L.’, attested in Toscany (e.g. Ital. Tosk. gígaro ‘Arum L.’ in Versilia, gíaro in Mugello, gíghero and gíchero in Senese, gíaro ‘Italian arum, Arum italicum Mill.’ in Siena) as well as in Lazio (cf. Ital. dial. gígara, gíara ‘snakeshead, Arum maculatum L.’). As the Etruscan language had no voiced consonants in its phonological system, the plant name gigarum, found in Etruria, should be treated as a Gaulish loanword. The etymology put forth in this paper argues for a Celtic and Indo-European origin, cf. Old Irish gér adj. ‘sharp (of taste), sour, acid, harsh’ (< PIE. *giĝ-[ə1]-ró-). All plants of the Araceae family are bitter and sharp in taste (taro root can be consumed after being cooked). 
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 3; 17-29
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tesalska i kreteńska nazwa tykwy pospolitej
The Thessalian and Cretan name for ‘bottle gourd’
Autorzy:
Kaczyńska, Elwira
Witczak, Krzysztof T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1882797.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
nazwy botaniczne
dialekt kreteński
dialektologia grecka
leksyka grecka
botanical names
Cretan dialect
Greek dialectology
Greek vocabulary
Opis:
W dziele pt. Uczta mężów (IX 369b) Atenajos przytacza cztery greckie nazwy rzepy (Brassica campestris L., syn. Brassica rapa L.’): βουνιάς, γογγυλίς, lak. γάστρα oraz beoc. ζεκελτίς. Trzy pierwsze apelatywy mają doskonałą motywację w zachowanej leksyce greckiej. Czwarty wyraz pozostaje etymologicznie i słowotwórczo niejasny. Atenajos podaje, że dwaj greccy autorzy, Amerias oraz Timachidas, przytaczają dialektalny (niewątpliwie tesalski) termin ζακελτίς f. ‘tykwa pospolita, tykwa zwyczajna, kalebasa, Lagenaria siceraria (Molina) Standl.’. W leksykonie Hesychiosa z Aleksandrii pojawiają się dwie pokrewne glosy: ζακελτίδες · κολοκύνται. ἢ γογγυλίδες (HAL ζ-24); ζακαυθίδες · κολοκύνται (HAL ζ-30). Pierwsza glosa odnosi się do tesalskiej leksyki. Druga glosa (niepotrzebnie emendowana w wydaniach M. Schmidta i K. Lattego) dokumentuje zmianę spółgłoski płynnej λ [l] do [ṷ], co jest zjawiskiem typowo kreteńskim, dobrze poświadczonym w leksykonie Hesychiosa, por. [1] αὐκάν · ἀλκήν. Κρῆτες (HAL α-8277); [2] αὐκυόνα · ἀλκυόνα. Κρῆτες (HAL α-8280); [3] αὕμα · ἅλμη, ὑπὸ Κρητῶν (HAL α-8324); [4] αὖσος · ἄλσος. Κρῆτες (HAL α-8347); [5] θεύγεσθαι · θέλγεσθαι. Κρῆτες (HAL θ-427). Proces welaryzacji *λ [l] potwierdzają też teksty epigraficzne odnalezione w trzech ośrodkach centralnej Krety (Gortyna, Fajstos, Lebena). W tej sytuacji Hesychiosowy termin ζακαυθίδες ‘tykwy’ (sprowadzający się do uprzedniego *ζακαλθίδες) musi być uznany za typowy dialektyzm centralnokreteński.
In his work Deipnosophistae (IX 369b) Athenaeus discusses four Greek names for ‘turnip, Brassica campestris L., syn. Brassica rapa L.’, namely βουνιάς, γογγυλίς, Laconian γάστρα and Boeotian ζεκελτίς. Three first appellatives are clearly motivated by the Greek vocabulary. The fourth term is unclear etymologically. According to Athenaeus (IX 369b), two Greek writers, Amerias and Timachidas, refer to a dialectal (evidently Thessalian) term ζακελτίς f. ‘bottle gourd, Lagenaria siceraria (Molina) Standl’. In his lexicon Hesychius of Alexandria registers two related glosses: ζακελτίδες · κολοκύνται. ἢ γογγυλίδες (HAL ζ-24); ζακαυθίδες · κολοκύνται (HAL ζ-30). The former refers to the Thessalian item. The latter one (wrongly printed as ζακυνθίδες · κολοκύνται in M. Schmidt’s and K. Latte’s editions) demonstrates a change of the liquid stop λ [l] to [ṷ], which is explained as a Cretan phenomenon, attested also in the Hesychian lexicon, see e.g. [1] αὐκάν · ἀλκήν. Κρῆτες (HAL α-8277); [2] αὐκυόνα · ἀλκυόνα. Κρῆτες (HAL α-8280); [3] αὕμα · ἅλμη, ὑπὸ Κρητῶν (HAL α-8324); [4] αὖσος · ἄλσος. Κρῆτες (HAL α-8347); [5] θεύγεσθαι · θέλγεσθαι. Κρῆτες (HAL θ-427). The same phonological process of velarization of *λ [l] is securely confirmed in three towns of Central Crete (Gortys, Leben, Phaestus) by numerous epigraphic texts. It is highly probable that the Hesychian term ζακαυθίδες ‘calabash gourds’ (as if from *ζακαλθίδες) must be treated as a dialectal form typical of Central Cretan.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 3; 23-42
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-2 z 2

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies