Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "national philosophy" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Libelt – Gołuchowski – Ziemięcka. Zapoznane tropy Norwidowych związków z filozofią polską
Libelt – Gołuchowski – Ziemięcka. The forgotten tropes of Norwid’s links to Polish philosophy
Autorzy:
Woźniewska-Działak, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233699.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Norwid
filozofia narodowa
historiozofia romantyczna
poezja XIX wieku
national philosophy
Romantic historiosophy
19th-century poetry
Opis:
Artykuł stanowi próbę oświetlenia zapoznanych tropów Norwidowych związków z filozofią polską. Autorka wskazuje, iż najczęściej komentowany wpływ Augusta Cieszkowskiego na myśl autora Promethidiona nie wyczerpuje potencjału pytań o bogactwo ideowych kontekstów pisarstwa Norwida. Konstruując swą rolę jako poety narodowego i społecznego, Norwid wchodził w latach 40. XIX wieku w twórczy dialog z filozofią narodową. Nie aspirował do wypracowania samodzielnego, oryginalnego stanowiska o charakterze sensu stricto filozoficznym, ale w swej poezji (zwłaszcza w swych poematach dyskursywnych) świadomie korzystał z dorobku swej epoki. W artykule autorka upomina się o uwzględnienie w badaniach nad możliwymi wpływami bądź inspiracjami myśli filozofów polskich na twórczość Norwida o osoby – Karola Libelta, Józefa Gołuchowskiego i Eleonory Ziemięckiej. Wszystkich wymienionych myślicieli Norwid znał osobiście. Autorkę Zarysów filozofii katolickiej darzył wielkim szacunkiem. Wiele wskazuje na to, że uwzględnienie Libelta, Gołuchowskiego i Ziemięckiej w refleksji nad twórczością młodego Norwida pozwala zbudować pełniejszą mapę kontekstów właściwych dla identyfikacji jej ideowego zaplecza.
This article attempts to shed light on the forgotten tropes of Norwid’s links to Polish philosophy. The author indicates that the most frequently commented upon influence of August Cieszkowski on the thought of the author of Promethidion does not exhaust the richness of ideological contexts of Norwid’s writings. While constructing his role as a national and social poet in the 1840s, Norwid entered into a creative dialogue with national philosophy. He did not aspire to develop an independent, original position of a strictly philosophical nature, but in his poetry (especially in his discursive poems) he consciously drew on the achievements of his era. In this article, the author calls for research into the possible influences or inspirations of the thought of Polish philosophers on Norwid’s work to take into account figures such as Karol Libelt, Józef Gołuchowski and Eleonora Ziemięcka. Norwid knew all of them personally. He held the author of Zarysy filozofii katolickiej [The Outlines of Catholic Philosophy] in high esteem. There are many indications that the inclusion of Libelt, Gołuchowski and Ziemięcka in the reflection on the works of the young Norwid allows researchers to create a more complete map of contexts for the identification of their ideological background.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2023, 41; 59-82
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Patriotyzm w filozofii praktycznej Karola Libelta. Wokół rozprawy "O miłości ojczyzny"
Patriotism in the practical philosophy of Karol Libelt. On his treatise "On the love of the Fatherland"
Autorzy:
Woźniewska-Działak, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1070409.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Libelt
naród
państwo
patriotyzm
inteligencja
filozofia narodowa
nation
community
intelligence
national philosophy
Opis:
Lata 40. XIX wieku to okres wyjątkowo ożywionej debaty nad tożsamością narodu polskiego. Rozprawa Karola Libelta O miłości ojczyzny, wydana w poznańskim czasopiśmie Rok w 1844 r., jest jednym z reprezentatywnych przykładów ideowego fermentu tego czasu. W rozprawie autor formułuje zasadnicze pytanie o kształt i charakter narodu jako wspólnoty wartości. Redefiniuje jednakże kluczowe dla tematu pojęcia takie jak ojczyzna i patriotyzm. Postuluje konieczność precyzyjnego formułowania ról społecznych i zadań, których realizacja ma służyć odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Libelt akcentuje kwestię nierozłączności narodu i państwa, stąd w komentowanej rozprawie pytania o podmiotowość narodu są ściśle powiązane z pojęciem bytu politycznego i refleksją nad jego partykularną, ale i uniwersalną misją w dziejach. W stosunkowo rzadko komentowanej i niedoinwestowanej badawczo rozprawie Karola Libelta wybrzmiewa także koncepcja zmiany struktury polskiego społeczeństwa. Libelt jako pierwszy polski intelektualista sformułował definicję inteligencji jako grupę ludzi wykształconych, posiadających specjalne kompetencje i kluczową rolę do odegrania w dążącym do samookreślenia narodzie. Na barkach inteligencji, rozumianej przez filozofa jako awangarda narodu, ciąży odpowiedzialność szerzenia oświaty, kształcenia ludu i propagowania postaw zmieniających jego ograniczający szansę ewentualnych reform światopogląd. Libelt określa inteligencki etos jako zespół wartości i zasad mających moc wzorotwórczą. Szczególnym znamieniem inteligenckiego projektu patriotyzmu czyni zaś pojęcie służby drugiemu człowiekowi i poświęcenia dla dobra wspólnoty, dla ojczyzny. Przez miłość ojczyzny rozumie m.in. przywiązanie do ziemi, praktykowanie obyczajów, kultywowanie tradycji, dbanie o piękno języka, znajomość narodowej literatury, poszanowanie praw i obywatelskich obowiązków, etc. Wielkim walorem rozprawy Libelta pozostaje łączenie perspektywy historiozoficznej z problematyką etosu grupy kierowniczej, co daje rezultat w postaci refleksji o charakterze socjologicznym, podbudowanej romantycznym maksymalizmem moralnym.
The 1840s was the time of an exceptionally lively debate on the identity of the Polish nation. Karol Libelt’s disquisition O miłości ojczyzny, published in the Poznań magazine Year in 1844, is one of the representative examples of the ideological ferment of this time. In his disquisition, the author formulates a fundamental question about the shape and character of the nation as a community of values. However, he redefines key concepts such as homeland and patriotism. He also postulates the need for a precise formulation of social roles and tasks, the implementation of which is aimed at regaining independence by Poland. Libelt emphasizes the issue of the inseparability of nation and state. Hence, questions about the subjectivity of the nation are closely related to the notion of a political being, which he examines with specific reference to its particular and universal mission in history. In the relatively rarely commented and underinvested research on Karol Libelt’s disquisition also echoes the need to change the structure of Polish society. Libelt, as the first Polish intellectual, formulated the definition of intelligentsia as a group of educated people with special competences and a key role to play in the self-seeking nation. On the shoulders of the intelligentsia, understood by the philosopher as the avant-garde of the nation, lies the responsibility to promote education in the country and attitudes that change its limiting-chances-of-possible-reforms worldview. Libelt defines the intellectual ethos as a set of values and principles with a pattern-making power. A special feature of the intellectual project of patriotism is the concept of serving the other person and making sacrifice for the good of the community, for the homeland. By the love of the fatherland he understands the attachment to the land, practicing customs, cultivating traditions, taking care of the beauty of the language, knowledge of national literature, respect for rights and civic duties, etc. The great value of Libelt’s disquisition is the combination of a historiosophical perspective with the ethos of group management, which results in a reflection of a sociological character, supported by a romantic moral maximalism.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2020, 56, 2; 163-191
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Legitymizacja jako potoczna filozofia władzy
LEGITIMIZATION AS A POPULAR PHILOSOPHY OF STATE POWER
Autorzy:
Wesolowski, Wlodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/427656.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
ASPECTS OF LEGITIMACY
CHARISMATIC
LEGAL-INSTRUMENTAL AND LEGAL- SUBSTANTIVE LEGITIMACY
LEGITIMACY: ITS SUBSTANCE AND TYPES; LEGITIMITÄTSGLAUBE AS A POPULAR PHILOSOPHY OF STATE POWER
NATIONAL-DEMOCRATIC TYPE OF LEGITIMACY
TERRITORIAL-EXPANSIONIST AND CULTURAL NATIONALISM
TRADITIONAL
VICTORIOUS PATRIOTISM AND VANQUISHED PATRIOTISM
Opis:
The article discusses four facets of the subject of legitimacy. The first issue concerns the understanding of the concept of legitimacy. The Author opts for a definition which treats 'belief in legitimacy' (Legitimitätsglaube) as central for the whole concept and regards legitimacy as a 'popular philosophy of power'. The second issue deals with the Weberian type of legal-rational legitimacy. Following Mommsen the Author proposes to treat substantive and procedural brands of democracy as separate sub-types of legal-rational legitimacy. The third issue concerns the inclusion of views on the economic system as part of beliefs about state legitimacy (which was not explicitly stated by Weber). Finally, the fourth postulates introducing to academic discourse national-democratic legitimacy as a significant form of justification of a political system. The final part of the paper discusses, quite extensive, many specific details of the typology suggested by the Author.
Źródło:
Studia Socjologiczne; 2011, 1(200); 555-582
0039-3371
Pojawia się w:
Studia Socjologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mesjanizm polski w recepcji historiozoficznej Stanisława Garfeina-Garskiego
Polish messianism in the historiosophical conception proposed by Stanisław Garfein-Garski
Autorzy:
Wawrzynowicz, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15041872.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
S. Garfein-Garski
historiosophy
ideology
national philosophy
Polish messianism
filozofia narodowa
historiozofia
ideologia
mesjanizm polski
Opis:
Przedmiotem artykułu jest myśl historiozoficzna Stanisława Garfeina-Garskiego – polskiego filozofa i prawnika przełomu XIX i XX wieku. Tekst zawiera między innymi rekonstrukcję głównych elementów struktury filozofii historii, przedstawionych systematycznie w pracy Uwagi nad zagadnieniem dziejów powszechnych i polskich (1924), oraz charakterystykę koncepcji filozofii narodowej tego myśliciela. Zasadniczym celem prezentowanej analizy jest próba kompleksowego ujęcia znaczenia ideologii mesjanistycznej w rozważaniach filozoficznohistorycznych Garskiego oraz bliższego określenia miejsca i roli tego stanowiska w dynamice historycznego sporu o mesjanizm polski.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2021, 2; 281-293
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pozorna unia… Rzeczpospolita, Polacy i rodzina narodów słowiańskich w Wywodzie Dembołęckiego (geneza – znaczenie – predestynacja)
Autorzy:
Sztyber, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031016.pdf
Data publikacji:
2019-12-16
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
national megalomania
Wojciech Dembołęcki
Sarmaticism
Polish philosophy of history
megalomania narodowa
sarmatyzm
polska historiozofia
Opis:
The sketch is an attempt at presenting Wojciech Dembołęcki’s views (contained in Wywód jedynowłasnego państwa świata [Treatise on the only True Country of the World]) on some issues, especially political issues, concerning the authority of Poles and its origin. The book published in 1633 (Warsaw) seems to be very controversial for its reader may find a lot of megalomaniac concepts often based on presumptions, historical usurpations, re-interpretations or simply naive etymology. The mentioned manipulations in the sphere of philosophy of history allowed the author to come to incredible conclusions. The fundamental one is connected with the first ever language that was spoken in paradise. The Franciscan writer convinced it was the Slavic tongue (“słowiański” from the Polish “słowo” – “word”), in effect Slavs must have been the oldest people of the world. There are numerous consequences of such an assumption, nevertheless the Poles were particularly privileged – as noble descendants of Adam and Eve – and only they participated in the mankind development process, they were responsible for civilization achievements, founded first ever cities, established the state system (and even regalia), defeated various military powers in the past, etc. Therefore, they allegedly had an exclusive right to rule countries and nations of the whole globe. This is the most important message of the book in question, although the author himself probably did not believe in his own imaginary theory fabricated just for show and because of overly ambitious Polish noblemen’s needs.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2019, 14, 9; 220-234
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wieszczowie i czyny prorocze. Zygmunta Krasińskiego rozważania o poezji i poetach w kontekście genezy proroctwa Przedświtu
On Seers and Prophetic Acts: Zygmunt Krasiński’s Reflections on Poetry and Poets in the Context of the Origins of the Prophecy of Przedświt
Autorzy:
SOKULSKI, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1046911.pdf
Data publikacji:
2020-01-12
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Zbigniew Krasiński, Przedświt, polski mesjanizm narodowy, profetyzm, Juliusz Słowacki, Adam Mickiewicz, August Cieszkowski, literatura jako wyraz samoświadomości narodowej, charakter narodowy, historiozofia, romantyzm polski
Zbigniew Krasiński, Przedświt, Polish Romantic messianim, prophetism, Juliusz Słowacki, Adam Mickiewicz, August Cieszkowski, literature as an expression of the consciousness of the nation, national character, philosophy of history, Polish Romanticism
Opis:
Zygmunt Krasiński w Przedświcie wystąpił jako prorok zwiastujący królestwo Boże, „nowe niebo i nową ziemię”. Poemat nie wyrósł jednak wyłącznie na glebie adwentystycznych marzeń emigracji polskiej, jest bowiem również dziełem artystycznym realizującym założenia nowej formy profetyczno-idealistycznej „poezji trzeciej epoki”. Przedświt to słowo „trzeciego wieszcza” zwieńczające „rozeznawanie się w jestestwie swoim” „duszy narodowej” pozbawionej „ciała politycznego”, tłumaczące najpełniej sens przeszłości i przyszłości narodu oraz charakter jego posłannictwa. To także poemat miłosny, w którym Krasiński uwiecznił swoją Beatricze, przynosząc zarazem objawienie prawd ostatecznych.
In his epic poem Przedświt [„Predawn”] Zygmunt Krasiński appears as a prophet announcing the Kingdom of God, „a new heaven and a new earth.” However, the poem does not merely express the ‘Adventist dreams’ of the Polish diaspora, since it is also a literary work advancing the ideas of the new prophetic and idealist “poetry of the third epoch.” Przedświt, the voice of the third Polish Romantic “seer,” is simultaneously the conclusion of the “discernment of its own being” by the “nation’s soul” deprived of a political body: the poem explains, in a possibly fullest manner, the meaning of the past and of the future of the Polish nation, pointing to the core of the nation’s mission in the world. Last but not least, Przedświt is also a love poem: while conveying the revelation of the final things, Krasiński also immortalized his Beatrice. Translated by Dorota Chabrajska
Źródło:
Ethos; 2017, 30, 3 (119); 213-233
0860-8024
Pojawia się w:
Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Władysław Tatarkiewicz – logos i ethos wychowawcy polskiej inteligencji
Władysław Tatarkiewicz: The Logos and Ethos of the Teacher of Polish Intelligentsia
Autorzy:
Skrzydlewski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/12303021.pdf
Data publikacji:
2016-11-30
Wydawca:
Fundacja Biografie Codzienności
Tematy:
Władysław Tatarkiewicz
historia filozofii
etyka
biografia
tradycje narodowe i katolickie
history of philosophy
ethics
biography
national and Catholic traditions
Opis:
W artykule pragnę ukazać losy życiowe prof. Władysława Tatarkiewicza i ich wpływ na jego formację intelektualną, a także dokonywane przez niego wybory moralne, intelektualne. Był on wychowawcą i nauczycielem wielu polskich pokoleń intelektualistów, a jego opracowania z dziedziny etyki, historii filozofii oraz estetyki stanowią wielki skarb intelektualnej kultury polskiej. Do dnia dzisiejszego w kulturze polskiej mało znaną jest sprawa roli jaką w jego formacji intelektualnej odegrała religia katolicka i sama polska kultura narodowa. Droga życia profesora Władysław Tatarkiewicza była złożona, bogata, moralnie piękna, a w swojej treści osadzona w polskości i tradycji narodowej, katolickiej. Zasadniczą rolę w formacji Tatarkiewicza odegrało obok domu rodzinnego, żyjącego kulturą szlachecką, ziemiańską – klasyczne gimnazjum. Ukończył je w Warszawie w wieku lat siedemnastu. Przez zapoznanie się z greką, łaciną oraz literaturą klasyczną rozmiłował się w greckim ideale kalokagatheii. Tam też swoją uwagę zwrócił ku sztuce, architekturze oraz rozważaniom z dziedziny estetyki i filozofii. Jak pisał „Wychowałem się w domu wierzącym. Prawdy wiary były dla mnie w dzieciństwie i później taką samą rzeczywistością jak fakty otaczającego mię świata. Niemało ułatwiły mi życie, choć czasem myślę, że wiara religijna jest rzeczą, którą należy samemu zdobyć, a nie dziedziczyć” (Wspomnienia, s. 120).
This article portrays the life of Professor Władysław Tatarkiewicz and his life’s influence on his intellectual development, as well as his moral and intellectual choices. He was an educator and a teacher of many generations of Polish intellectuals. His works in the field of ethics, history of philosophy and aesthetics are great intellectual treasures of Polish culture. To date, little has been known about the role that the Catholic religion and Polish national culture played in his intellectual development. The life of Professor Tatarkiewicz was complex, varied, morally beautiful and embedded in Polish culture and national Catholic tradition. He came from a family of landowners and graduated from a classic high school in Warsaw at the age of seventeen. When studying Greek and Latin classical literature, he liked the Greek ideal of kalokagathia. He became interested in art, architecture, aesthetics and philosophy. As he wrote, ‘I grew up in a religious family. As a child and later, I treated the truths of faith on equal terms as the facts of the surrounding world. They did not make my life easier, but sometimes I think that religious faith is something we should get by ourselves rather than inherit’ (Wspomnienia, p. 120).
Źródło:
Biografistyka Pedagogiczna; 2016, 1, 1; 119-132
2543-6112
2543-7399
Pojawia się w:
Biografistyka Pedagogiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Retrospective analysis of an intercultural paradigmatic shift in the philosophical and educational thought in Ukraine in the second half of the 19th and the beginning of the 20th century
Autorzy:
Saukh, Petro
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22655346.pdf
Data publikacji:
2023-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Ukrainian philosophical and pedagogical thought
ethnic self-identification
mentality
national idea
intercultural shifts
philosophy of teaching and education
pedagogical anthropology
syncretism of education and teaching
Opis:
The article reveals the peculiarities of intercultural paradigmatic shifts in the philosophical and pedagogical thought of Ukraine in the second half of the 19th and early 20th centuries. It has been proven that Ukrainian philosophical and educational thought (despite the fact that it objectively bordered with the Russian one and actively fits into the pan-European philosophical and pedagogical algorithm) had a number of specific national concrete-cultural features and colours. Its image was closely related to the formation of the “soul of the Ukrainian people”, which was formed by a combination of mental, cultural and moral characteristics. The matrix of paradigmatic shifts in philosophical and pedagogical thought of this period was focused on the semantic, ontological dimensions of human spirituality, pedagogical factors of personality development, the formation of the national discourse of educational science as a certain theoretical integrity. It has been confirmed that the philosophical and pedagogical thought, which unfolded within the framework of socio-political development of scientific and educational institutions and which performed a human-creating function in culture, was characterized by a tendency to create an intercultural “philosophy of teaching and education”, which became the background for pedagogical constructions of our (that?) time. On this basis, the most important constants in the development of education of this period are determined, which have heuristic significance and are in many respects compliant with modern educational transformations, which require comprehensive understanding, primarily from the standpoint of pedagogical anthropology.
Źródło:
Edukacja Międzykulturowa; 2023, 23, 4; 28-39
2299-4106
Pojawia się w:
Edukacja Międzykulturowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rosja za kamiennym murem. Nowe średniowiecze w twórczości Władimira Sorokina (na przykładzie powieści Dzień oprycznika)
RUSSIA BEHIND A STONE WALL. NEW MIDDLE AGE IN THE NOVEL DAY OF THE OPRICHNIK BY VLADIMIR SOROKIN
Autorzy:
Kozak, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444634.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
philosophy of history
dystopia
Sorokin
Russian national identity
Oprichnina
Opis:
The article debates the sources of the Russian national identity, inspired by the novel by Vladimir Sorokin Day of the Oprichnik. In this dystopian fiction Sorokin depicts Russia in the third decade of the 21st century as a place where technological progress meets a return to the ancient social order, encapsulated in the system of state controlled terror called the Oprichnina. Sorokin exploits that vision to reflect upon the Oprichnina as a diabolical constant relapsing in deceptively different costumes throughout centuries of Russian history. Indeed, in various press interviews the Russian novelist asserts that the Oprichnina constitutes the very foundation of the Russian national identity.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2016, XVIII/2; 213-221
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Лінгвоісторіографія української лінгвістики ХХІ століття: жанрові різновиди репрезентації
Linguistic historiography of the XXI century Ukrainian Linguistics: representation genre varieties
Autorzy:
Kosmeda, Tetyana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31344010.pdf
Data publikacji:
2022-12-28
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
антропоцентризм
дискурс
жанр
лінгвоісторіографія
націєцентризм
національна наукова школа
філософія науки
anthropocentrism
discourse
genre
linguistic historiography
nation-centrism
national research school
philosophy of science
Opis:
У науковій розвідці актуалізується принцип антропоцентризму та націєцентризму у зв’язку з викладом теоретичних засад української лінгвоісторіографії, що базується на національній традиції і нових підходах до принципів опису історії мовознавства. Зазначене важливо для переосмислення української лінгвофілософії і філософії науки загалом. У сучасній українській лінгвістиці актуалізовані традиційні жанри репрезентації історіографії (покажчик, біобібліографія, хрестоматія, монографічні видання, наукові статті і под.), присвячені питанням історії розвитку української лінгвістики загалом, наукових осередків і шкіл зокрема, опису досягнень в окремих галузях українського мовознавства, напрацювань окремих учених та ін.) і нові гібридні жанри (метабібліографічні посібники, бібліографія окремих часописів, хрестоматії за окремими науковими напрямами, словники персоналій та ін.). У сучасному науковому просторі відбувається становлення й розвиток критично-шанувального дискурсу, лінгвістики персоналій.
The paper discusses the principle of anthropocentrism and nation-centrism in relation to the presentation of the theoretical foundations of Ukrainian linguistic historiography, based on national traditions and new approaches to the principles of describing the history of linguistics. It is significant for reconsidering Ukrainian linguistic philosophy and philosophy of science in general. In modern Ukrainian linguistics, traditional genres of historiography are updated (index, biobibliography, textbook, monographs, scientific articles, etc.) on the history of Ukrainian linguistics in general, research centers and schools in particular, descriptions of achievements in certain fields of the Ukrainian linguistic studies, etc.) and new hybrid genres (metabibliographic manuals, bibliography of individual journals, textbooks in some scientific fields, dictionaries of personalities, etc.). In the modern scientific space the formation and development of critical-respecting discourse as well as linguistics of personalities can be observed.
Źródło:
Studia Ucrainica Varsoviensia; 2022, 10; 75-87
2299-7237
Pojawia się w:
Studia Ucrainica Varsoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wkład Zbigniewa Jordana w podtrzymywanie kontaktów polskiej filozofii emigracyjnej z filozofią krajową
Zbigniew Jordan’s Contribution to Supporting Contacts Between Polish Émigré Philosophy and Philosophy Developed in Poland
Autorzy:
Konstańczak, Stefan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31232828.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Zbigniew Jordan
Polish philosophical tradition
popularization of national philosophy in the world
polskie tradycje filozoficzne
popularyzacja krajowej filozofia i socjologia na świecie
Opis:
Autor prezentuje mało znane fakty z historii polskiej nauki świadczące o tym, że przedstawiciele polskiej emigracji powojennej mieli bardzo dobre rozeznanie o sytuacji w nauce krajowej. W filozofii przykładem tego były kontakty Zbigniewa Jordana (1911–1977) z przedstawicielami filozofii pracującymi w kraju. Jordan przez wiele lat utrzymywał systematyczne kontakty z około czterdziestoma osobami, stanowiącymi elitę polskiej powojennej filozofii i socjologii. Do grona jego znajomych i korespondentów należeli m.in. Jan Łukasiewicz, ks. Józef Pastuszka, Tadeusz Czeżowski, Maria i Stanisław Ossowscy, Tadeusz i Janina Kotarbińscy, Adam Schaff, Leszek Kołakowski, Jan Szczepański, Andrzej Grzegorczyk, a także przedstawiciele polskiej emigracji pracujący na uczelniach zachodnich. Dzięki tym kontaktom potrafił zrealizować naraz dwa cele. Po pierwsze, popularyzował godne upamiętnienia osiągnięcia nauki polskiej, dzięki czemu jego starania zapewniały ścisły związek między nauką krajową a światową. Po drugie, zapewniał historyczna ciągłość nauki polskiej, której nie przerwało nawet wprowadzenie komunistycznych porządków w kraju, które sprowadzały się do próby odrzucenia całej dotychczasowej tradycji. Autor stoi na stanowisku, że nauka stanowi najważniejszą część kultury i z tej racji dokonania Jordana powinny zostać spopularyzowane w całym środowisku nauki w Polsce jako przykład, którym winni kierować się jej młodzi adepci, koncentrujący się wyłącznie na karierze w zagranicznych instytucjach naukowych. 
The author presents little-known facts from the history of Polish science proving that representatives of Polish post-war emigration had a very good understanding of the situation of science in Poland. In philosophy, this situation was exemplified by the contacts of Zbigniew Jordan (1911–1977) with representatives of philosophy active in Poland. For many years, Jordan maintained regular contacts with approx. forty people belonging to the elite of Polish post-war philosophy and sociology. His friends and correspondents included, among others, Jan Łukasiewicz, Rev. Józef Pastuszka, Tadeusz Czeżowski, Maria and Stanisław Ossowski, Tadeusz and Janina Kotarbińscy, Adam Schaff, Leszek Kołakowski, Jan Szczepański, Andrzej Grzegorczyk, as well as Polish emigrants employed at Western universities. Owing to these contacts, he was able to achieve two goals at once. First of all, he popularized the achievements of Polish science worthy of commemoration, thanks to which his efforts ensured a close relationship between national and world science. Secondly, he ensured the historical continuity of Polish science, which was not interrupted even by the introduction of communist orders in the country, that boiled down to an attempt at rejecting the entire previous tradition. The author is of the opinion that science is the most important part of culture and for this reason Jordan's achievements should be popularized throughout the scientific community in Poland, as an example to be followed by its young adepts focusing exclusively on careers in foreign scientific institutions.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 3; 93-113
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O sensie historii
Autorzy:
Kohák, Erazim
Mętrak, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/645298.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Czechoslovakia
the good state
national identity
philosophy of history
Tomáš Garrigue Masaryk
Opis:
History and meaningIn the translated text – selected from the samizdat volume Pojetí českých dějin (The Concept of Czech History) published in January 1986 – the author defines his position in the ongoing dispute about the meaning of Czech history. In the first part, he analyses different definitions of “meaning” and their applicability to national identity and history. Kohák argues that although history never imposes only one way of looking at it, objective facts may exclude some ways of nterpretation. Looking at Czech national history, he concludes that we should consider the existence of contradictory, yet equally important elements as its defining factor. The second part of the study focuses on the life of Tomáš Garrigue Masaryk and his Czechoslovak idea. Kohák defines ideal Czechoslovakia not as a national state, but a “good state”, providing all of its inhabitants with equal rights and opportunities. He also points out the dissonance between Masaryk’s idea of a just and democratic state and the heavy reliance of interwar Czechoslovakia on Czech nationalism. O sensie historiiW przełożonym tekście, pochodzącym z samizdatowego tomu Pojetí českých dějin wydanego w styczniu 1986, autor włącza się w wieloletnią debatę o sensie czeskiej historii. W pierwszej części przygląda się różnym rozumieniom pojęcia „sens” i ich zastosowaniu w odniesieniu do tożsamości narodowej i historii. Kohák stwierdza, że historia nigdy nie narzuca jednej interpretacji, ale też obiektywne fakty wykluczają pewne sposoby jej odczytywania. Przenosząc tę refleksję na dzieje Czech, autor uznaje, że szczególną wartością czeskiego losu jest istnienie w nim sprzecznych, choć tak samo wartościowych tradycji razem tworzących całość czeskiej kultury. Powołując się na życie T. G. Masaryka, Kohák definiuje idealną Czechosłowację nie jako państwo narodowe, ale „dobre państwo” zapewniające równe szanse wszystkim swoim obywatelom. Zwraca również uwagę na leżący u podstaw państwowości czechosłowackiej rozziew między masarykowską ideą państwa sprawiedliwego i demokratycznego a jego faktycznym oparciem się na siłach czeskiego nacjonalizmu.
Źródło:
Adeptus; 2018, 12
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kilka uwag na temat polskiej filozofii narodowej
Some Remarks on Polish National Philosophy
Autorzy:
Knapik, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/423336.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
national philosophy
messianism
history of the Polish philosophy
identity
filozofia narodowa
mesjanizm
historia polskiej filozofii
tożsamość
Opis:
The nineteenth century brought, among others, tragic experiences in the life of the Polish nation, which were a consequence of the loss of an independent state. But it also revealed maximalism in philosophical aspirations, expressed by a belief that there is a close connection between philosophy and the life of the nation. No doubt these experiences and aspirations contributed to the creation of the “Polish national philosophy” – the philosophy of romanticism. Disputes about its essence revived in the early twentieth century. It seems that the issues raised at that time now require rethinking. Yet, these days – in the times of modern changes related to the processes of globalization, commercialization and dissemination of the model of a society that is multicultural, individualistic and consumptionist – has not the issue of the “Polish national philosophy” become outdated? The purpose of this paper is to formulate a few remarks on the “national philosophy”. It aims to do so by referring to significant opinions of a few outstanding representatives of Polish philosophy, whose ideas were instrumental in creating and shaping the Polish philosophical thought.
Źródło:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych; 2013, 25; 169-180
0860-4487
Pojawia się w:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Henryk Rzewuski – on the way to Polish national philosophy
Autorzy:
Jastrzębski, Bartosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/426915.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
the idea of the nation
national philosophy
individual intellect
collective intellect
intuition
inspiration
history
God’s revelation
genius‐philosopher
Opis:
The purpose of this article is to present original philosophical concept by Henryk Rzewuski. This nineteenth century Polish thinker was (and still is) extremely controversial person, accused of national “apostasy” for the Tsarist Russia and the spread of beliefs about the irrevocable end of the Polish state. In this text reveals the complexity and ambivalence Rzewuskiego attitude towards the Polish cause. This philosopher believed that indeed the Polish state will not be standing free himself from the Russian political sovereignty. At the same time, however, was an ardent supporter of building the Polish national philosophy, which would illustrate Polishness and develop in the sphere of the ideal and spiritual. Polish history has to be – within its concept – the material from which the philosopher sees that these thoughts and ideas around which crytallized Polish spirit, and that reflect the basic idea of moral. The spirit of the nation and its moral idea meet, according to this philosopher, the functions analogous to that of the soul to the body – is a condition of life and the unity of its geopolitical “body.”
Źródło:
Logos i Ethos; 2019, 51; 155-174
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Komisja edukacji narodowej a encyklopedia, albo słownik rozumowany nauk, sztuk i rzemiosł (cz. 2. Wymiar dydaktyczny)
The commission of national education versus the encyclopaedia, or a systematic dictionary of the sciences, arts, and crafts (part two. The didactic dimension)
Autorzy:
Janeczek, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1181279.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Enlightenment
history of science
history of philosophy
the Commission of National Education
the Polish-Lithuanian Commonwealth
encyclopédie ou dictionnaire universel raisonné des sciences
des arts et des métiers
Opis:
This paper combines on the one hand the educational ideals and didactics in the schools of the Polish–Lithuanian Commonwealth reformed by the Commission of National Education (1773), and on the other hand one of the most representative testimonies of the then intellectual culture, i.e. Encyclopédie ou dictionnaire universel raisonné des sciences, des arts et des métiers, published in the years 1751–1780. It shows continuity with regard to learned culture and the place of philosophy in modern school. In accord with the standards of the Encyclopédie the European school preserved the course of philosophy in the spirit of philosophia recentiorum, at least at the university level. This philosophy took a critical approach in its assimilation of the elements of modern epistemology, especially the accomplishments of modern natural sciences. Such attitude was also typical of the school reformed in the mid-eighteenth century in the Commonwealth, especially by the orders of Piarists and Jesuits. The Commission had introduced independent mathematical and natural subjects, a fact that limited philosophy. In secondary schools philosophy was reduced to logic and practical ethics, and at universities to natural law with social, political, and economic elements. For this reason they even departed from a traditional structure of university, with a propedeuctic faculty of philosophy, when in the spirit of the physiocratic physical and moral orders a two-element structure of universities was established. Despite these changes, philosophical elements can be found even in the didactics of natural sciences in the schools of the Commission. The same tendencies are apparent in the then European school, therefore in the form of interpretations drawing on the category of substance and its properties, or even the conception of the animal soul.
Źródło:
Zeszyty Naukowe KUL; 2016, 59, 2; 3-22
0044-4405
2543-9715
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies