O sensie historii

History and meaningIn the translated text – selected from the samizdat volume Pojetí českých dějin (The Concept of Czech History) published in January 1986 – the author defines his position in the ongoing dispute about the meaning of Czech history. In the first part, he analyses different definitions of “meaning” and their applicability to national identity and history. Kohák argues that although history never imposes only one way of looking at it, objective facts may exclude some ways of nterpretation. Looking at Czech national history, he concludes that we should consider the existence of contradictory, yet equally important elements as its defining factor. The second part of the study focuses on the life of Tomáš Garrigue Masaryk and his Czechoslovak idea. Kohák defines ideal Czechoslovakia not as a national state, but a “good state”, providing all of its inhabitants with equal rights and opportunities. He also points out the dissonance between Masaryk’s idea of a just and democratic state and the heavy reliance of interwar Czechoslovakia on Czech nationalism. O sensie historiiW przełożonym tekście, pochodzącym z samizdatowego tomu Pojetí českých dějin wydanego w styczniu 1986, autor włącza się w wieloletnią debatę o sensie czeskiej historii. W pierwszej części przygląda się różnym rozumieniom pojęcia „sens” i ich zastosowaniu w odniesieniu do tożsamości narodowej i historii. Kohák stwierdza, że historia nigdy nie narzuca jednej interpretacji, ale też obiektywne fakty wykluczają pewne sposoby jej odczytywania. Przenosząc tę refleksję na dzieje Czech, autor uznaje, że szczególną wartością czeskiego losu jest istnienie w nim sprzecznych, choć tak samo wartościowych tradycji razem tworzących całość czeskiej kultury. Powołując się na życie T. G. Masaryka, Kohák definiuje idealną Czechosłowację nie jako państwo narodowe, ale „dobre państwo” zapewniające równe szanse wszystkim swoim obywatelom. Zwraca również uwagę na leżący u podstaw państwowości czechosłowackiej rozziew między masarykowską ideą państwa sprawiedliwego i demokratycznego a jego faktycznym oparciem się na siłach czeskiego nacjonalizmu.