Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "modalność epistemiczna" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-9 z 9
Tytuł:
Evidentialität und epistemische Modalität in deutschen und ukrainischen informationsbetonten Pressetexten
Evidentiality and epistemic modality in German and Ukrainian newspaper texts
Ewidencjonalność i modalność epistemiczna w niemieckich i ukraińskich tekstach prasowych z dominującą funkcją informacyjną
Autorzy:
Kijko, Juri
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/473910.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Rzeszowski
Tematy:
newspaper texts
media discourse
epistemic modality
teksty prasowe
dyskurs medialny
modalność epistemiczna
Opis:
The article focuses on the following questions: How do epistemic modality and evidentiality correlate in German and Ukrainian newspaper texts? What forms of expression apply in both linguocultures? What kinds of similarities and differences are observed in their expression in the German and Ukrainian newspaper discourses?
In dem Beitrag stehen folgende Fragestellungen im Mittelpunkt: In welcher Relation stehen epistemische Modalität und Evidentialität in Pressetexten deutscher und ukrainischer Sprachkulturen zueinander? Wie werden sie in informationsbetonten Textsorten beider Länder zum Ausdruck gebracht? Worin liegen Ähnlichkeiten und Unterschiede ihrer Ausdrücke in der deutschen und ukrainischen Sprachkultur?
Zasadniczymi zagadnieniami omawianymi w niniejszym artykule są: w jakiej relacji wzajemnej znajduje się modalność epistemiczna i ewidencjonalność w tekstach prasowych niemieckiej i ukraińskiej kultury językowej, jak są one wyrażane w rodzajach tekstów z dominującą funkcją informacyjną w obydwóch tych krajach, jakie różnice i jakie podobieństwa dają się zaobserwować w ich wyrażaniu w obrębie niemieckiej i ukraińskiej kultury językowej?
Źródło:
tekst i dyskurs - text und diskurs; 2013, 6; 131-168
1899-0983
Pojawia się w:
tekst i dyskurs - text und diskurs
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Partykuły epistemiczne w Rocznikach Jana Długosza
Epistemic Particles in the Annals of Jan Długosz
Autorzy:
Koczarski, Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1036312.pdf
Data publikacji:
2021-04-16
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
particles
epistemic modality
Medieval Latin
Jan Długosz
Annals
partykuły
modalność epistemiczna
łacina średniowieczna
Roczniki
Opis:
Autor artykułu omawia użycie partykuł epistemicznych w Rocznikach Jana Długosza. Analizie zostały poddane zagadnienia ich dystrybucji w kronice oraz wzorców w obrębie literatury łacińskiej, z których Długosz mógł korzystać, wprowadzając partykuły do narracji. Uwagę poświęcono również zasięgowi oddziaływania partykuł epistemicznych w funkcji operatora modalnego oraz kwestii położenia tych leksemów w linearnym szyku zdania. Przeprowadzone analizy pokazują, że sposób użycia partykuł przez Długosza nie odbiega znacząco od normy językowej utrwalonej w łacinie klasycznej. Zasadniczy wywód został poprzedzony wstępem teoretycznym na temat badań nad partykułami w języku łacińskim i – ze względów metodologicznych i porównawczych – w języku polskim. W artykule wykorzystywane są bowiem propozycje terminologiczne i interpretacyjne wypracowane dla współczesnej polszczyzny przez Macieja Grochowskiego.
This article discusses the use of epistemic particles in Jan Długosz’s Annals, a work considered the greatest achievement of Polish medieval historiography written in Latin. The analysis focuses on particles in the quantitative and distributional aspects. The semantics of these particles, their role in the narrative of the Annals, their syntax (in particular their relationship with hosting utterances), as well as their position in the linear order of the sentence are discussed in detail. This study has shown that Długosz’s use of these particles does not differ greatly from the norms of classical Latin. In the introductory section of the article, the author presents research on Latin and Polish particles, using the latter in an examination of Latin examples. The author’s treatment of this subject is indebted to the terminological and methodological strategies developed by Maciej Grochowski, which are given here extensive application.
Źródło:
Forum Lingwistyczne; 2021, 8; 1-16
2449-9587
2450-2758
Pojawia się w:
Forum Lingwistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O leksykalnych wykładnikach użycia interpretatywnego
Autorzy:
Holvoet, Axel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049929.pdf
Data publikacji:
2011-01-01
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
Slavonic and Baltic languages
interpretive use
evidentiality and epistemic modality
użycie interpretatywne
partykuły
ewidencjalność
modalność epistemiczna
modalność deontyczna
Opis:
The article deals with the marking of interpretive use (a notion introduced by Sperber & Wilson 1986 within the framework of their Relevance Theory) in grammar and the lexicon. The emphasis is on discourse particles marking interpretive use. Unlike what has often been assumed, the marking of interpretive use is distinct from evidentiality, although the lexical markers of interpretive use, evidentiality and epistemic modality are relatively weakly differentiated and cases of polyfunctionality are frequent. Interpretive use markers and their relationship to evidential and epistemic markers is here illustrated by examples mainly from Slavonic and Baltic languages.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2011, 5, 1; 77-91
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Modal adverbs, particles and discourse markers across languages. Recent attempts at delimiting the categories in Anglophone and Polish linguistics
Przysłówki i partykuły modalne w ujęciu kontrastywnym. Próby klasyfikacji i opisu wykładników modalności epistemicznej we współczesnym językoznawstwie anglojęzycznym i polskim
Autorzy:
Rozumko, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2118513.pdf
Data publikacji:
2013-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
modalność epistemiczna
przysłówki
partykuły
badania kontrastywne
tendencje
epistemic modality
adverbs
particles
cross-linguistic studies
tendencies
Opis:
The aim of this article is to outline some of the recent tendencies in Anglophone and Polish research on epistemic modality. The author observes that while traditionally research focused on modal verbs, most recent publications are concerned with epistemic adverbs, adjectives and modal particles. Attempts at establishing classification criteria for these categories have been made in both Anglophone and Polish linguistics, though international publications discussing means of expressing epistemic modality tend to focus on Germanic and Romance languages. Polish and, more generally, Slavonic languages are almost entirely absent from such cross-linguistic studies (cf. e.g. Discourse Markers and Modal Particles. Categorization and Description edited by L. Degand, B. Cornillie, P. Pietrandrea, 2013). The author stresses the importance M. Danielewiczowa’s contribution to the description of epistemic adverbs in Polish linguistics.
Artykuł jest próbą uchwycenia aktualnych tendencji w opisie wykładników modalności epistemicznej w publikacjach anglojęzycznych i polskich. Autorka odnotowuje przeniesienie uwagi z czasowników modalnych na nieczasownikowe wykładniki modalności – w szczególności przysłówki epistemiczne i partykuły – wśród autorów anglojęzycznych i podsumowuje próby opisania tych jednostek podejmowane w najnowszych publikacjach międzynarodowych i polskich. Zauważa, że międzynarodowe publikacje anglojęzyczne, np. omawiana w artykule monografia Discourse Markers and Modal Particles. Categorization and Description (red. L. Degand, B. Cornillie, P. Pietrandrea, 2013), koncentrują swoją uwagę na językach germańskich i romańskich, podczas gdy języki słowiańskie są w nich niemal zupełnie nieobecne. Podkreśla też wkład publikacji M. Danielewiczowej w badania nad przysłówkami epistemicznymi w językoznawstwie polskim.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2013, 13; 289-294
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Typy łacińskich przysłówków oceniających
Types of Latin Evaluative Adverbs
Autorzy:
Górska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1887540.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
przysłówki zdaniowe
przysłówki oceniające
aksjologia
wartościowanie
modalność epistemiczna
ewidencjalność
miratywność
sentential adverbs
evaluative adverbs
axiology
valuation
epistemic modality
evidentiality
mirativity
Opis:
Artykuł ten jest propozycją uporządkowania nie dość konsekwentnego podziału podgrupy przysłówków zdaniowych określanych jako przysłówki oceniające. Propozycja ta polega przede wszystkim na oddzieleniu przysłówków oceniających w ścisłym sensie, czyli takich, które odwołują się do kategorii aksjologicznych od innych typów przysłówków oceniających. Wśród tych ostatnich można wyróżnić 1. przysłówki epistemiczne, za pomocą których mówiący dokonuje oceny prawdziwości propozycji (certe, certo, plane, profecto, sane, vero, vere, fortasse, forsitan), 2. przysłówki ewidencjalne, które wskazują, na jakiej podstawie mówiący wypowiada jakieś informacje (scilicet, videlicet) oraz 3. przysłówki miratywne, poprzez które mówiący daje wyraz zaskoczeniu, że dany stan rzeczy ma miejsce (inopinanter, inopinate, inopinato, necopinato). Wśród 4. przysłówków oceniających w ścisłym sensie można natomiast wyróżnić cztery podgrupy: a. ogólnie wartościujące (bene, male), b. odwołujące się do wartości poznawczych (sapienter, stulte, imprudenter, inepte, recte, falso), c. odwołujące się do wartości utylitarnych (opportune, feliciter, (per)commode incommode, perincommode) i d. odwołujące się do wartości moralnych (recte, falso, merito, iure, iniuria). W propozycji tej najbardziej dyskusyjne jest uznanie przysłówków wyrażających zaskoczenie za wykładniki miratywności, jako że jest to kategoria językowa dostrzeżona stosunkowo niedawno i nie dość dobrze rozpoznana.
The article suggests ordering the division of the sub-group of sentential adverbs, defined as evaluative adverbs, that is not consistent enough. The suggestion consists first of all in separating evaluative adverbs in the strict sense, that is ones referring to axiological categories, from other types of evaluative adverbs. Among the latter the following ones may be distinguished: 1. Epistemic adverbs, with the help of which the speaker evaluates the truth of the proposition (certe, certo, plane, profecto, sane, vero, vere, fortasse, forsitan), 2. evidential adverbs that point the basis on which the speaker gives some information (scilicet, videlicet), and 3. mirative adverbs, with which the speaker expresses his surprise that the given state of affairs does occur (inopinanter, inopinate, inopinato, necopinato). Among 4.the evaluative adverbs in the strict sense, in turn, four sub-groups may be distinguished: a. generally evaluating (bene, male), b. referring to cognitive values (sapientier, stulte, imprudenter, inepte, recte, falso), c. referring to utilitarian values (opportune, feliciter, (per)commode incommode, perincommode), and d. referring to moral values (recte, falso, merito, iure, iniuria). In the suggestion, recognizing the adverbs expressing surprise as the marker of mirativity is the most arguable point, as it is a language category that has been noticed relatively recently and has not been yet well recognized.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 3; 97-109
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
MODAL VALUES OF VERBAL FORMS IN THE EUROPEAN CHARTER FOR REGIONAL OR MINORITY LANGUAGES. A LINGUISTIC COMPARATIVE ANALYSIS OF THE ENGLISH, ITALIAN AND SPANISH VERSIONS
ŚRODKI WYRAŻANIA MODALNOŚCI W EUROPEJSKIEJ KARCIE JĘZYKÓW REGIONALNYCH LUB MNIEJSZOŚCIOWYCH. LINGWISTYCZNA ANALIZA PORÓWNACZA WERSJI W JĘZYKU ANGIELSKIM, WŁOSKIM I HISZPAŃSKIM
Autorzy:
COPPOLELLA, Mariangela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/920565.pdf
Data publikacji:
2014-01-19
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
angielski język prawny
włoski język prawny
hiszpański język prawny
modalność deontyczna
modalność epistemiczna
performatywność
Legal English
Legal Italian
Legal Spanish
deontic modality
epistemic modality
performative modality
Opis:
The present paper analyses the verbal expression of deontic, epistemic and performative values in the English, Italian and Spanish versions of the European Charter for Regional or Minority Languages, a treaty of the Council of Europe which aims to protect and promote the historical regional or minority languages of Europe. The objective of this paper is to show that Legal English, Legal Italian and Legal Spanish express in a different way the deontic, epistemic or performative values of verbal constructions, in particular recurring, or not, to modal verbs or to specific tenses. The results of the paper reveal that Legal English frequently uses modal verbs to express deontic or epistemic modalities of verbal forms, whereas it privileges indicative tenses to express performative modality; Legal Italian prefers indicative tenses to convey deontic and performative modalities, and subjunctive tenses to convey epistemic modality; Legal Spanish privileges indicative tenses to express deontic and performative modalities, and subjunctive tenses to express epistemic modality.
Artykuł zawiera analizę środków deontycznych, epistemicznych i performatywnychw angielskiej, włoskiej i hiszpańskiej wersji językowej Europejskiej karty języków regionalnych lub mniejszościowych, traktatu Rady Europy, który ma na celu ochronę i promocję tych języków w Europie. Celem autorki było wykazanie, że angielski, włoski i hiszpański język prawny charakteryzują sięodmiennym sposobem wyrażania modalności deontycznej, epistemicznej i performatywności. W angielskim języku prawnym wyróżnić można wiele czasowników modalnych na wyrażenie modalności deontycznej lub epistemicznej, a performatywność wyrażana jest za pomoca trybuoznajmującego. We włoskim języku prawnym na wyrażenie modalności deontycznej oraz peformatywności stosuje się tryb oznajmujący, natomiast na wyrażenie modalności epistemicznejtryb łączący. Z kolei w hiszpańskim języku prawnym modalność deontyczną i performatywność wyraża się poprzez tryb oznajmujący, a modalność epistemiczną przez tryb łączący.
Źródło:
Comparative Legilinguistics; 2014, 18, 1; 24-46
2080-5926
2391-4491
Pojawia się w:
Comparative Legilinguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
EPISTEMIC MODALITY: A CORPUS-BASED ANALYSIS OF EPISTEMIC MARKERS IN EU AND POLISH JUDGMENTS
MODALNOŚĆ EPISTEMICZNA – ANALIZA KORPUSOWA WYKŁADNIKÓW MODALNOŚCI EPISTEMICZNEJ W WYROKACH UNIJNYCH I KRAJOWYCH
Autorzy:
KOŹBIAŁ, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/921322.pdf
Data publikacji:
2019-08-21
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
modalność epistemiczna
badanie korpusowe
wyroki
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Sąd Najwyższy
epistemic modality
corpus study
judgments
Court of Justice ofthe European Union
Supreme Courtof the Republic of Poland
Opis:
The aim of this paper is to establish the repertoire and distribution of verbal and adverbial exponents of epistemic modality in English- and Polish-language judgments passed by the Court of Justice of the EU (CJEU) and non-translated judgments passed by the Supreme Court of Poland (SN). The study applies a model for categorizing exponents of epistemicity with regard to their (i) level (high-, medium- and low-level of certainty, necessity or possibility expressed by the markers; primary dimension), (ii) perspective (own vs. reported perspective), (iii) opinion (based either on facts or beliefs) and (iv) time (the embedding of epistemic markers in sentences relating to the past, present or future) (contextual dimensions). It examines the degree of intra-generic convergence of translated EU judgments and non-translated national judgments in terms of the employment of epistemic markers, as well as the degree of authoritativeness of judicial argumentation, and determines whether the frequent use of epistemic markers constitutes a generic feature of judgments. The research material consists of a parallel corpus of English- and Polish-language versions of 200 EU judgments and a corpus of 200 non-translated domestic judgments. The results point to the high salience and differing patterns of use of epistemic markers in both EU and national judgments. The frequent use of high-level epistemic markers boosts the authoritativeness of judicial reasoning.
Celem pracy jest ustalenie zasobu i dystrybucji czasownikowych i przysłówkowych wykładników modalności epistemicznej w angielsko- i polskojęzycznych tłumaczeniach wyroków Trybunału Sprawiedliwości UE (CJEU) i nietłumaczonych wyrokach Sądu Najwyższego RP (SN). W badaniu wykorzystano model kategoryzacji wykładników modalności epistemicznej pozwalający na ich klasyfikację ze względu na (i) intensywność (wysoką, średnią bądź niską, tj. stopień pewności, konieczności albo prawdopodobieństwa wyrażany przez poszczególne wykładniki; wymiar podstawowy), (ii) perspektywę (własną bądź przytaczaną), (iii) opinię (opartą na faktach albo przekonaniu), a także (iv) czas (przeszły, teraźniejszy, przyszły) (wymiary kontekstowe). Badanie miało na celu ustalenie wewnątrzgatunkowego stopnia dopasowania tłumaczonych wyroków unijnych do nietłumaczonych wyroków krajowych pod względem występowania wykładników modalności epistemicznej, określenie stopnia autorytatywności argumentacji sędziowskiej oraz stwierdzenie, czy częste występowanie wykładników stanowi cechę gatunkową wyroków. Materiał badawczy obejmuje równoległy korpus 200 wyroków unijnych przetłumaczonych na język angielski i polski oraz korpus 200 wyroków krajowych. Wyniki badania wskazują na istotną wagę wykładników o wysokiej intensywności zarówno w wyrokach unijnych, jak i krajowych. Stwierdzono, że częste użycie wykładników modalności epistemicznej o wysokiej intensywności podnosi poziom autorytatywności argumentacji sędziowskiej.
Źródło:
Comparative Legilinguistics; 2020, 41, 1; 39-70
2080-5926
2391-4491
Pojawia się w:
Comparative Legilinguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Expressing Veracity Reserve in the Secret Service Records of the Polish People’s Republic and the People’s Republic of Bulgaria (on the Example of the CHS Bolek and CHS Sabina Files)
Wyrażanie rezerwy prawdziwościowej w aktach tajnych służb Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Ludowej Republiki Bułgarii (na przykładzie akt TW Bolka i TW Sabiny)
Autorzy:
Mazurkiewicz-Sułkowska, Julia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33317066.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
language of security services
security service
language of denunciations
imperceptivity
evidentiality
epistemic modality
veracity reserve
Bulgarian language
Polish language
język służb bezpieczeństwa
wywiad
język donosów
imperceptywność
ewidencjalność
modalność epistemiczna
rezerwa prawdziwościowa
język bułgarski
język polski
Opis:
The analysis of the language of the security service employees in the Polish People’s Republic and the People’s Republic of Bulgaria, made on the basis of the CHS “Bolek” and the CHS “Sabina” files, showed that there is a certain feature that appears extremely often in the examined files, even though its occurrence in administrative and legal texts should be pretty sporadic. It is a very high frequency of using forms that express the veracity reserve. This shows how much the authors of the notes wanted to emphasise their own reserve to the truthfulness of the content provided by the confidential human sources (CHS).
Analiza języka służb bezpieczeństwa Polskiej Republiki Ludowej i Ludowej Republiki Bułgarii przeprowadzona na podstawie tzw. teczek TW Bolek i TW Sabina wykazała, że istnieje pewna cecha, która pojawia się w obydwu dokumentach niezwykle często, mimo że w tekstach administracyjnych i prawnych jej występowanie powinno być sporadyczne. Tą cechą jest duża częstotliwość występowania form wyrażających rezerwę prawdziwościową. Pokazuje to, jak bardzo autorzy notatek chcieli podkreślić swoją rezerwę co do prawdziwości treści przekazywanych przez poufne źródła osobowe.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Knowability as De Re Modality: A Certain Solution to Fitch Paradox
Poznawalność jako modalność de re: pewne rozwiązanie paradoksu Fitcha
Autorzy:
Jarmużek, Tomasz
Krawczyk, Krzysztof
Palczewski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791006.pdf
Data publikacji:
2021-01-04
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
antyrealizm
modalność de dicto
modalność de re
logika epistemiczna
paradoks Fitcha
logika poznawalności
zasada poznawalności
logika modalna
metody tablicowe
anti-realism
de dicto modality
de re modality
epistemic logic
Fitch Paradox
knowability logic
knowability principle
modal logic
tableaux methods
Opis:
In the paper, we try to find a new, intuitive solution to the Fitch paradox. We claim that traditional expression of Knowability Principle (p → ◊Kp) is based on erroneous understanding of knowability as de dicto modality. Instead, we propose to understand knowability as de re modality. In the paper we present the minimal logic of knowability in which Knowability Principle is valid, but Fitch Paradox does not hold anymore. We characterize the logic semantically as well as by an axiomatic and tableaux procedure approach.
W artykule staramy się znaleźć nowe, intuicyjne rozwiązanie paradoksu Fitcha. Twierdzimy, że tradycyjne wyrażenie zasady poznawalności (p → ◊Kp) opiera się na błędnym rozumieniu poznawalności jako modalności de dicto. Zamiast tego proponujemy rozumieć poznawalność jako modalność de re. W artykule przedstawiamy minimalną logikę poznawalności, w której zasada poznawalności jest ważna, ale paradoks Fitcha już nie obowiązuje. Logikę charakteryzujemy semantycznie, a także poprzez podejście aksjomatyczne i tabelaryczne.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2020, 68, 4; 291-313
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-9 z 9

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies