Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "mocarstwa" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-25 z 25
    Tytuł:
    Chiny umacniają dominującą pozycję w gospodarce światowej
    China Reinforcing Its Dominant Position in the Global Economy
    Autorzy:
    Sulmicki, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/509304.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Akademia Finansów i Biznesu Vistula
    Tematy:
    mocarstwa światowe
    Chiny
    BRICS
    world powers
    China
    Opis:
    Panujący od kilku stuleci dotychczasowy porządek światowy był oparty na dominacji krajów cywilizacji europejskiej.Obecnie powstaje nowy porządek oparty na dominacji cywilizacji azjatyckiej reprezentowanej przez dynamicznie rozwijające się Chiny. Nowy porządek oznacza duże zmiany, które mogą być rozpatrywane w ramach trendu milenijnego. Zmiany występują tak rzadko, że pojawiają się raz na tysiąc lat. W artykule przedstawiono wizję porządku światowego, która mieści się w ramach trendu milenijnego. Realizacja tej wizji zajmie przypuszczalnie dziesięciolecia. Jeśli jednak ostanie zrealizowana, wówczas może trwać – co pokazują doświadczenia płynące z historii – przez stulecia. Dla tak długookresowego trwania nowego światowego porządku zasadnicze znaczenie ma przyszła międzynarodowa pozycja Chin, które z ogromną determinacją dążą do uzyskania światowej przewagi w masowym tworzenia postępu naukowego. W 2014 roku w Fortalezie kraje BRICS utworzyły dwie instytucje będące konkurencją dla Mię-dzynarodowego Banku Rozwoju i Odbudowy oraz dla Międzynarodowego Funduszu Walutowego, które od siedemdziesięciu lat podtrzymują gospodarczy porządek świata. Powstanie tych instytucji oznacza, że przedstawiona w artykule zmiana układu sił w światowej gospodarce nie jest tylko wizją, lecz procesem rzeczywistym.
    The prevailing for a few centuries hitherto world order has been based on the dominance of the European civilization countries. At present, there emerges a new order based on the dominance of the Asian civilization represented by dynamically developing China. The new order means great changes which can be considered within the millennium trend. Changes take place so seldom that they occur once for a thousand years. In his article, the author presented the vision of the world order, which is a part of the millennium trend. Implementation of this vision will probably take decades. However, if it implemented, then it may last – what the experience coming from the history – for centuries. For such a long-period lasting of the new world order of the principle importance is the future international position of China which with a great determination is aspiring to gain global advantage in the mass creation of scientific progress.In 2014, in Fortaleza, the BRICS countries established two institutions being competitors for the International Bank for Reconstruction and Development (IBRD) and for the International Monetary Fund, which have for seventy years been supporting the world economic order. The emergence of these institutions means that the presented in the article change of the balance of power in the global economy is not only the vision but the real process.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula; 2015, 41(3)/2015 Stosunki Międzynarodowe; 33-44
    2353-2688
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Russian Federation, the United States, and International Order as a Social Construct
    Autorzy:
    Jankovski, Aleksandar
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2091875.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych
    Tematy:
    Society
    Superpower
    Institutions
    Constructivism
    Społeczeństwo
    Wielkie mocarstwa
    Instytucje
    Konstruktywizm
    Opis:
    To what extent are we justified in speaking of Soviet/Russian and US political leaders, qua sentient beings, as 'conscious of certain common interests and common values, [thereby] form[ing] [international] society in the sense that they conceive themselves to be bound by a common set of [principles, norms and] rules in their relations with one another, and share in the workings of common institutions'? To what extent have the respective political leaderships conceived of their states as great powers encumbered with the burden of maintaining international order and the very existence of the international society? Building on English School theorizing and constructivist methodology, I answer these questions by advance two principal claims: first, the historical record demonstrates that the two states' political leaderships are presently - and were in the past - 'conscious of certain common interests[,] common values', common principles, norms and rules, and 'share in the workings of common institutions' so as to maintain the 'pattern or disposition of international activity that sustains [the] goals of the society of states'. And second, the political leaderships have conceived of their respective states as great powers indispensable to the maintenance of international order, stability, and the very existence of international society.(original abstract)
    Źródło:
    Stosunki Międzynarodowe - International Relations; 2016, 52, 2; 215-250
    0209-0961
    Pojawia się w:
    Stosunki Międzynarodowe - International Relations
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aktywność Federacji Rosyjskiej w regionie Arktyki - wybrane problemy rywalizacji mocarstw
    The Activity of the Russian Federation in the Arctic Region - Selected Problems of the Competition Among Superpowers
    Autorzy:
    Rzeszutko-Piotrowska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2141060.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-22
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
    Tematy:
    Federacja Rosyjska
    Arktyka
    mocarstwa
    terytoria
    Russia
    Arctic
    superpowers
    territories
    Opis:
    Pod koniec istnienia Związku Radzieckiego rejon Morza Białego był prawdopodobnie najbardziej zaawansowaną technologicznie infrastrukturą militarną na świecie. Pomimo zmian politycznych i militarnych, Arktyka pozostaje obszarem aktywności militarnej mocarstw, m.in. Danii, Kanady, Rosji. We wszystkich istotnych dokumentach przedstawiających rosyjską wizję polityki pojawiają się odniesienia do Arktyki. Za priorytet uznano obronę interesów rosyjskich w tym regionie, m.in. poprzez rozbudowę i modernizację floty lodołamaczy, ograniczenie aktywności wojskowej innych państw, zabezpieczenie pozycji Rosji na morskich szlakach północnych. W tzw. doktrynie arktycznej Federacji Rosyjskiej jako elementy kluczowe dla ochrony interesów Rosji na Dalekiej Północy wskazano: zabezpieczenie bazy surowcowej, utrzymanie regionu Arktyki jako strefy pokoju i współpracy, ochronę środowiska naturalnego oraz wykorzystanie północnych szlaków morskich.
    At the end of the Soviet Union the White Sea area was probably the most technologically advanced military infrastructure in the world. Despite the political and military changes in the Arctic, it remains an area of the military activity of such powers as Denmark, Canada and Russia. In all relevant documents showing the Russian vision of the policy, a reference is made to the Arctic. The priority was to defend Russian interests in the region, through the expansion and modernization of the fleet of icebreakers, limiting military activities of other countries and securing Russia’s position on the northern sea routes. In the so-called Arctic doctrine of the Russian Federation the key elements for the protection of the interests of Russia in the High North are the following: a security resource base, maintaining the Arctic as a zone of peace and cooperation, protecting the environment and the use of the northern sea routes.
    Źródło:
    Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego; 2014, 8, 1; 51-62
    1896-8848
    2450-3436
    Pojawia się w:
    Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Krym w polityce mocarstw: pogranicze - konflikt - destabilizacja
    Crimea in Great Powers’ Foreign Policy: Borderland – Conflict – Destabilization
    Autorzy:
    Łysek, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/540061.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geopolityczne
    Tematy:
    Krym
    Ukraina
    mocarstwa pogranicza
    Crimea
    Ukraine
    powers
    borderlan
    Opis:
    Położenie Krymu na pograniczu cywilizacji, kultur, religii, gdzie mieszkają przedstawiciele różnych grup etnicznych w połączeniu z położeniem półwyspu na pograniczu „euroazjatyckich Bałkanów”, który to obszar charakteryzuje się nie tylko niestabilnością, lecz także słabością organizmów państwowych dodatkowo komplikuje już i tak niełatwą sytuację. Mamy do czynienia z zachodzącymi na siebie warstwami, które komplikują wszelkie rozsądne rozwiązania. Burzliwa historia splatająca losy wielu narodów, istotna rola półwyspu ze względów strategicznych, szczególnie w kontekście Floty Czarnomorskiej, autonomiczne ciągotki miejscowych władz i niepewna pozycja w polityce, gospodarce i życiu społecznym krymskich Tatarów tworzą wybuchową mieszankę.
    In this paper author introduce the Black Sea region's various actors opinions of Crimea. He concentrate attention to Russia, Ukraine, Turkey and the United States. Author also raise the Crimea's issue in Russians history. The text explains also importance of this area in “grand cheassboard” theory. To this purpose elaborate the instruments impact held by Turkey and the situation of the Crimean Tatars. Author also discuss about the value of Crimea for Kiev. Besides, there were analyzed factors which destabilizing situation in the Crimea in the long term, and that could lead to the emergence of para-state in penisual. At the end the author summarizes the topics discussed which were discussed and presents possible scenarios of the situation development.
    Źródło:
    Przegląd Geopolityczny; 2015, 11; 37-53
    2080-8836
    2392-067X
    Pojawia się w:
    Przegląd Geopolityczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polityka mocarstw europejskich wobec Turcji w latach 1903-1914
    European powers policy towards Turkey in the years 1903-1914
    Autorzy:
    Rubacha, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/909795.pdf
    Data publikacji:
    2014-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    European powers
    Turkey
    Balkans
    Macedonia
    Albania
    mocarstwa europejskie
    Turcja osmańska
    Bałkany
    Opis:
    The years 1903-1914 should be considered as the most interesting period in the activity of the great powers states in South-East Europe and Near East for a few reasons discussed below. In the final period of the formation of the antagonistic military-political alliances in Europe, the so called “Concert of Europe” mainly showed a great interest in maintaining the status quo and preventing any conflicts which could occupy their attention. These states also focused on Turkey and especially on its European dominion. As a result, they jointly conducted reforms in Macedonia or tried to prevent the outbreak of war between the High Porte and the Balkan allies in 1912. At the same time, the powers did not stop their endeavors to realize their own political or economic aims at the cost of Turkey (e.g. the annexation of Bosnia and Herzegovina by Austro-Hungary in 1908, the occupation of Tripolitania and Cyrenaica by Italy in 1911). Their aim was to eliminate the influences and block the initiative of their competitors.
    Źródło:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2014, 21, 1; 163-176
    0239-4278
    2450-3177
    Pojawia się w:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Chiny i Stany Zjednoczone Ameryki w ujęciu geopolitycznym
    United States of America and China: a geopolitical view
    Autorzy:
    Skrzyp, Julian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/540137.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geopolityczne
    Tematy:
    Chiny
    USA
    geopolityka
    mocarstwa globalne
    rywalizacja
    China
    geopolitics
    global powers
    competition
    Opis:
    analiz dotyczących bezpieczeństwa. Dotyczy to wszystkich podmiotów geopolitycznych ze szczególnym wyróżnieniem mocarstw globalnych, którymi obecnie są zarówno Stany Zjednoczone jak i Chiny. Te dwa mocarstwa kształtują stosunki międzynarodowe w świecie wg własnych interesów, przy czym ich cele w realizacji tej polityki mogą być zbieżne lub przeciwstawne. W pracy niniejszej przedstawiono realizację geopolityki przez Stany Zjednoczone, która jest ukierunkowana na utrzymanie dominującej pozycji w świecie, w tym m.in. kontrolowanie szlaków transportowych w newralgicznych punktach globu ziemskiego. Chiny natomiast dążą do zapewnienia sobie swobody działania na wszystkich kontynentach, by w ten sposób zdobyć przewagę gospodarczą (co już się udało) oraz militarną. Obydwa mocarstwa mają ściśle sprecyzowane koncepcje geoekonomiczne i geostrategiczne. Na szczególną uwagę zasługuje realizowany przez Chiny projekt „Jeden Pas Jedna Droga”. Uczestniczy w nim India, jednak niezależnie od tego realizuje ona inny program, który jest przedmiotem zainteresowania Japonii i Stanów Zjednoczonych, a także Chin
    he state as a subject of geopolitical research is a very interesting area of security analysis. This applies to all geopolitical entities with particular distinction of global powers, which are currently both the United States and China. These global powers are now shaping international relations in the world according to their own interests, but their goals in implementing this policy may be convergent or contradictory. This paper presents the implementation of geopolitics by the United States, which is aimed at maintaining the dominant position in the world, including exercising control of transport routes at critical points of the globe. China, on the other hand, operates in a similar way, because this power strives to ensure the freedom of action on all continents, in order to gain an economic advantage (which has already succeeded) and military advantage over the United States. Both powers have strictly defined geoeconomic and geostrategic concepts which they are trying to implement. Particularly noteworthy is the „One Belt, One Road” project, implemented by China, covering the entire area of Europe and Asia. India also participates in this project, but independently, they implement another program that shows to be of interest to Japan and the United States as well as to China.
    Źródło:
    Przegląd Geopolityczny; 2018, 23; 9-23
    2080-8836
    2392-067X
    Pojawia się w:
    Przegląd Geopolityczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Francja w stosunkach międzynarodowych. Mocarstwo europejskie czy globalne?
    France in International Relations. A European or Global Power?
    Autorzy:
    Parzymies, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2091815.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych
    Tematy:
    International relations
    Superpower
    Foreign policy
    Stosunki międzynarodowe
    Wielkie mocarstwa
    Polityka zagraniczna
    Opis:
    Mocarstwowość jako kategoria w teorii stosunków międzynarodowych była przedmiotem analizy wielu badaczy, również we Francji. Do gry o potęgę, rzucając wyzwanie państwom, włączyli się liczni niepaństwowi aktorzy stosunków międzynarodowych. Francja wyszła z II wojny światowej z poczuciem upokorzenia. De Gaulle uważał odbudowę wizerunku kraju jako mocarstwa za swoją misję. Lata jego prezydentury (1958-1969) to apogeum mocarstwowej polityki Francji. Poza członkostwem w Radzie Bezpieczeństwa ONZ jego podstawę stanowiły: potencjał jądrowy, kontestowanie przywódczej roli USA w świecie, traktat elizejski z RFN, polityka wschodnia oraz wycofanie Francji z wojskowej struktury Sojuszu w 1966 r. z jednoczesnym pozostaniem w samym NATO. Upadek ZSRR zasadniczo zmienił sytuację Francji jako mocarstwa. Paryż nie mógł dalej stwarzać pozorów, że prowadzi politykę równego dystansu między blokami. Elity francuskie uważały jednak, że Francja jest ciągle mocarstwem. Swoje cele realizowała w strukturach wielostronnych. Próbowała też odgrywać rolę pośrednika między Zachodem i światem islamu. Wraz z Rosją i Chinami opowiada się za światem wielobiegunowym. Jest piątym mocarstwem pod względem globalnego PKB, piątym światowym importerem i szóstym światowym eksporterem. Należy do krajów najbardziej otwartych na inwestycje zagraniczne. Armia francuska jest pod względem liczbowym trzecia w NATO. Często podejmuje interwencje za granicą. W latach 2008-2012 Francja była czwartym światowym eksporterem broni. W swojej polityce wpływu wykorzystuje także swoją kulturę i język. Ma drugą w świecie sieć misji dyplomatycznych. Obszarem szczególnego zainteresowania Francji jest region Morza Śródziemnego i Afryka. Francuzi pogodzili się z tym, że nie odgrywają w stosunkach międzynarodowych takiej roli jak USA, Chiny, Rosja czy nawet Niemcy, ale dysponują atutami, które pozwalają im być mocarstwem europejskim o ambicjach globalnych.(abstrakt oryginalny)
    Power status as a category in the theory of international relations has been the subject of analyses conducted by many researchers, including in France. Putting out a challenge to states, numerous non-state actors of international relations joined the game for power. The experience of World War II left France with a deep sense of humiliation. De Gaulle considered it his mission to restore France's image as a world power. The decade of his presidency (1958-1969) was the apogee of France world power politics. Next to the seat in the UN Security Council, its basis included nuclear potential, contesting the United States' leading role in the world, the Élysée Treaty with West Germany, the eastern policy, and France's withdrawal from the military side of NATO in 1966 while still remaining a member of the alliance. The fall of the Soviet Union essentially changed France's situation as a world power. France could no longer pretend to be conducting a policy of equal distance between the blocs. French elites, however, believed that the country still was a world power. It pursued its goals in multilateral structures. And it also attempted to play the role of the intermediary between the West and the Islamic world. Together with Russia and China, it advocates a multipolar world. France is the fifth world power in terms of share in global GDP, the fifth largest importer and sixth exporter in the world. It is among the countries that are the most open to foreign investments. The French military is the third largest in NATO. It often conducts foreign interventions. Between 2008 and 2012 France was the fourth exporter of arms in the world. In its policies it takes advantage of its culture and language as well. It has the second largest network of diplomatic missions in the world. It is particularly interested in the affairs of the Mediterranean Region and Africa. The French have come to terms with the fact that they are not playing as great a role in international relations as the United States, China, Russia or even Germany, but they also know that they have assets allowing them to be a European power with global aspirations.(original abstract)
    Źródło:
    Stosunki Międzynarodowe - International Relations; 2016, 52, 1; 51-73
    0209-0961
    Pojawia się w:
    Stosunki Międzynarodowe - International Relations
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wielkie mocarstwa europejskie wobec wojen bałkańskich 1912-1913
    The Great European Powers and Balkan Wars 1912-1913
    Autorzy:
    Rubacha, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/909890.pdf
    Data publikacji:
    2012-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Balkan wars
    great powers
    Balkans
    Mediterranean sea
    Thessaloniki
    Wojny Bałkańskie
    mocarstwa
    Morze Śródziemne
    Saloniki
    Opis:
    Balkan Wars 1912-1913 were a milestone event in the history of the Balkans. They ending, started in 1878, process of expulsion of Turkey from its European possessions, and creating the possibility of realizing popular in this part of Europe slogan “The Balkans for the Balkan nations”. It should be noted that taking on the Balkan Peninsula events were with attention watched by the European great powers, because this part of Europe they are treated as a region of special economic and politic-military interest. This situation was dictated primarily by dynamic industrialization of Europe, which already in the middle of the nineteenth century led to the exacerbation of the struggle for access to the raw materials and especially to sales markets. In the context of the Balkans the essential importance had the rivalry between Austria-Hungary, which was seeking a safe and comfortable way to the port of Thessaloniki, and Russia, which was striving to change the status of Bosporus and the Dardanelles, for ensure grain exports through the Black Sea and the Mediterranean Sea. It must be remembered that the Balkans and Turkey played an equally important role in the economic plans of other powers – Great Britain, France, and from the late nineteenth century also Italy and Germany. An equally important role played by political and military considerations. The entry of great powers in the so-called imperial era greatly influenced the intensification of the competition for the “undisputed leader” in Europe and the range of spheres of influence, and the crystallization of the opposing military-political blocks in the Europe, pay attention of politicians to those European countries, which was created the possibility of blocking the enemy actions and obtain tactical advantage. For obvious reasons, the Balkans have played in this rivalry special role. Although the imposition of all these factors complicated the situation on the Balkan Peninsula, the persistent tension between the great powers created Balkan states and nations the feasibility of their policy plans. Thus, in the era of the Balkan wars, they did not intend to follow the guidelines of European diplomacy, and taken by the great powers the efforts to save peace and acquisition of potential allies did not lead to the expected success, which clearly confirmed the events of WWI.
    Źródło:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2012, 19, 1; 207-220
    0239-4278
    2450-3177
    Pojawia się w:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Manifest PKWN i osiągnięcia Polski Ludowej
    Manifesto of the Polish National Liberation Committee and the achievements of Peoples Poland
    Autorzy:
    Karbowska, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/462256.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski
    Tematy:
    Polska społeczna,
    reforma rolna,
    Zachodnie mocarstwa,
    alianci,
    modernizacja,
    dyplomacja
    PRL,
    przemysł,
    szkolnictwo,
    dostęp do kultury,
    odbudowa
    Opis:
    Manifest PKWN oraz jego realizacja przez powstającą PRL stanowi wprowadzenie w życie programu o jaki polska lewica walczyła od wielu dziesięcioleci: reforma rolna poprzez parcelację majątków ziemskich i likwidację feudalnej struktury społecznej, masowy dostęp do edukacji, ubezpieczenia społeczne, budowa mieszkań dla ludu, budowa Polski ze stabilnymi granicami i dobrymi stosunkami z sąsiednimi państwami. PKWN zapoczątkował także politykę emancypacji kobiet oraz dzieci i końca rodziny patriarchalnej. O ile bezsprzecznie skazą PKWN był fakt, że został ustanowiony przez władze ZSRR w momencie wkroczenia Armii Radzieckiej na tereny Polski, jego powstanie było zgodne z postanowieniami zachodnich aliantów. Właśnie kompromis ZSRR z zachodnimi mocarstwami przyniósł Polsce jej obecne, „idealne” dla interesu państwa granice, granice których dzisiejsza prawica wcale nie kwestionuje. Dla Polaków 1989 roku, także dla opozycji solidarnościowej, program PKWN był ważnym etapem modernizacji Polski. Celem było dopełnienie tej modernizacji poprzez demokratyzację państwa. Ustanowienie w 1945 roku Tymczasowego Rządu RP i wprowadzenie w życie programu PKWN powoduje szybkie zmiany w społeczeństwie polskim: reforma rolna likwiduje polityczną zależność chłopów od obszarników, setki tysięcy ludzi ze wsi korzysta z ogromnej mobilności i awansu społecznego w budowie nowego państwa – odbudowie z ruin, zagospodarowaniu ziem poniemieckich, dostępu do edukacji i pracy w nowo tworzonym przemyśle. Powstaje nowoczesna Polska taka jaką znamy. Równocześnie aparat przymusu PRL represjonuje opozycję, a politycy PZPR popełniają szereg strategicznych błędów, które w późniejszym czasie odbiorą władzy jej społeczną legitymizację. PZPR pozostaje u władzy przez cztery dziesięciolecia, gdyż jest to zgodne z interesami Zachodu, zgodne z kompromisem jakie mocarstwa Zachodu zawarły z ZSRR w latach 1943-46. Gdy w 1989 roku Zachód wycofuje się z kompromisu, a ZSRR wycofuje się z dominacji nad Europą Wschodnią, Polska popada w zależność wobec Zachodu, w której znajdujemy się do dzisiaj. Polakom nie udało się zdobyć na wizje niezależności i zamieniają jedno lenno na drugie. W bilansie PRL jako osiągnięcia należy zapisać powszechną oświatę i dostęp do kultury, rozdział Kościoła i Państwa, a w latach sześćdziesiątych rozwinięcie aktywnej i oryginalnej polityki zagranicznej (współpracy kulturowej, naukowej i technicznej z Francją, wsparcia pokojowej polityki ONZ, polityki kooperacji z krajami Afryki i krajami Arabskimi). Za błędy PRL należy uznać spłacanie przedwojennego długu II RP i ponowne zadłużenie prowadzące do kryzysu długu 1980 roku. Także niewykorzenienie antysemityzmu, nacjonalizmu oraz rasizmu należy uznać za ciemną stronę PRL. Wraz z brakiem legitymizacji demokratycznej oraz zadłużeniem wobec Zachodu upadek systemu był przesądzony w momencie wycofania się jego wschodniego protektora.
    Źródło:
    Studia Krytyczne/ Critical Studies; 2019, 7; 45-71
    2450-9078
    Pojawia się w:
    Studia Krytyczne/ Critical Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bretton Woods jako reżim geoekonomiczny
    Bretton Woods as a Geoeconomic Regime
    Autorzy:
    Grosse, Tomasz G.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2092033.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych
    Tematy:
    Bretton Woods system
    International relations
    Economic policy
    Superpower
    System Bretton Woods
    Stosunki międzynarodowe
    Polityka gospodarcza
    Wielkie mocarstwa
    Opis:
    Celem artykułu jest analiza systemu Bretton Woods (BW) jako reżimu geoekonomicznego, tj. mającego realizować jednocześnie cele ekonomiczne i geopolityczne. Dlatego Autor bada cele ekonomiczne i polityczne głównych mocarstw uczestniczących w tym systemie, jak również analizuje korzyści i koszty wynikające z udziału w BW. Stawia również hipotezę, że rywalizacja geoekonomiczna między sprzecznymi interesami najważniejszych mocarstw przyczyniła się do rozpadu tego reżimu monetarnego. Po jego upadku w Europie Zachodniej wyłonił się system monetarny wzorowany na BW i projektowany zgodnie z interesami geoekonomicznymi największych potęg gospodarczych tego regionu. (abstrakt oryginalny)
    The aim of the article is to analyse the Bretton Woods system (BW) as a geoeconomic regime, i.e. a regime pursuing both economic and geopolitical objectives. I examine the economic and political objectives of the great powers participating in the system as well as the benefits and costs involved. My hypothesis is also that conflicting geoeconomic interests of the great powers eventually contributed to the collapse of this monetary regime. Its decline in Western Europe saw the emergence of a monetary system modelled on BW and designed in line with the geoeconomic interests of the region's major economic powers. (original abstract)
    Źródło:
    Stosunki Międzynarodowe - International Relations; 2017, 53, 3; 65-82
    0209-0961
    Pojawia się w:
    Stosunki Międzynarodowe - International Relations
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Globalna strategia Niemiec wobec państw/mocarstw wschodzących – aspekt bezpieczeństwa
    Germany’s global strategy towards emerging states/powers: the security aspect
    Autorzy:
    Morozowski, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/557064.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
    Tematy:
    Niemcy
    polityka globalna
    strategia globalna
    bezpieczeństwo
    mocarstwa wschodzące
    Germany
    global policy
    global strategy
    security
    emerging powers
    Opis:
    Przesunięcia w globalnym układzie sił i kształtowanie wielobiegunowego porządku światowego z nową kategorią państw/mocarstw wschodzących/rozwijających się znajdują wyraz w niemieckiej polityce zagranicznej, która ukierunkowana jest na poszukiwanie i budowę nowych partnerstw. W zakresie bezpieczeństwa, oprócz tradycyjnego zakotwiczenia w NATO, udziału w misjach ONZ i prób rozwijania europejskiej Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony (WPBiO), Niemcy realizują własną strategię wobec państw wschodzących, w której można wyróżnić dwa komponenty: współpracę poprzez dialog, doradztwo i ekspertyzę oraz handel uzbrojeniem.
    Global power shifts and the shaping of a multipolar world order with the new category of emerging/developing states/powers are reflected in the German foreign policy, focused on seeking and building new partnerships. In the security field, besides the traditional pillars of NATO, UN Peacekeeping operations and Common Security and Defence Policy of the EU, Germany pursues its own strategy towards emerging states, containing two components of different nature and based on various justifications: cooperation through dialogue, consulting and expert assessment, as well as arms exports.
    Źródło:
    Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka; 2017, 1; 53-65
    1899-6264
    2451-0718
    Pojawia się w:
    Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obszary współpracy, rywalizacji i konfliktu w Zatoce Perskiej w stosunkach chińsko-amerykańskich w latach 2010–2022
    Fields of cooperation, rivalry, and conflict in the Gulf in the Sino-American relations in 2010–2022
    Autorzy:
    Ryś, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31341240.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
    Tematy:
    great powers
    cooperation
    rivalry
    conflict
    the Gulf states
    security
    wielkie mocarstwa
    współpraca
    rywalizacja
    konflikt
    państwa Zatoki Perskiej
    bezpieczeństwo
    Opis:
    The aim of the article is to distinguish the fields of cooperation, rivalry, and conflict in the Gulf region within the context of the global dimension of Sino-American relations. As the research has shown, despite the ongoing rivalry between great powers there is also a possibility to cooperate in the region. Regarding the interactions between the US and China, seven fields have been specified: security in the field of cooperation and rivalry, climate change, the Iran nuclear agreement, foreign trade, technology development, and health policy. The analysis has shown the lack of conflict areas; however, we cannot exclude the possibility of their development in the further perspective. The research is based on a comparative analysis of the foreign policies of great powers towards the Gulf states. The article also attempts to answer the question regarding the most important fields of Sino-American interactions towards the Gulf states in the context of contemporary problems and challenges in the region.
    Celem artykułu jest wskazanie obszarów współpracy, rywalizacji i konfliktu w Zatoce Perskiej na tle globalnego wymiaru relacji chińsko-amerykańskich. Przeprowadzona analiza wykazała, że pomimo rywalizacji między mocarstwami istnieje również możliwość podjęcia współpracy między nimi w regionie. Wyróżniono obszary interakcji pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Chinami: bezpieczeństwo w obszarze współpracy i rywalizacji, zmiany klimatyczne i porozumienie nuklearne z Iranem, handel zagraniczny, rozwój technologii i polityka zdrowotna. Obszary konfliktu nie zostały znalezione, choć nie należy wykluczyć takiej możliwości w dalszej perspektywie. W badaniach zastosowano analizę porównawczą polityki zagranicznej wielkich mocarstw wobec państw Zatoki Perskiej. Podjęto również próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie o najważniejsze obszary interakcji chińsko-amerykańskich wobec państw Zatoki Perskiej w kontekście współczesnych problemów i wyzwań w regionie.
    Źródło:
    Krakowskie Studia Międzynarodowe; 2023, XX, 2; 27-58
    1733-2680
    2451-0610
    Pojawia się w:
    Krakowskie Studia Międzynarodowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stosunki bułgarsko-rumuńskie w latach 1912–1913 (na podstawie bułgarskich, niemieckich i austro-węgierskich dokumentów dyplomatycznych)
    Bulgarian-Romanian relations in the years 1912–1913 (on the base of Bulgarian, German and Austro-Hungarian diplomatic sources)
    Autorzy:
    Rubacha, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32328809.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Bulgaria
    Romania
    Balkan wars 1912–1913
    Dobruja
    great powers
    Bułgaria
    Rumunia
    wojny bałkańskie 1912–1913
    Dobrudża
    wielkie mocarstwa
    Opis:
    Trwające od ponad trzydziestu lat napięcie w stosunkach bułgarsko-rumuńskich osiągnęło apogeum w latach 1912–1913, a perspektywa naruszenia przez Bułgarię status quo na Bałkanach skłoniła Rumunię do wystąpienia z żądaniami nowych gwarancji bezpieczeństwa i odszkodowań terytorialnych. Podjęte pertraktacje między Bukaresztem i Sofią wykazały jednak znaczne rozbieżności w stanowiskach stron w kwestii modyfikacji granicy Dobrudży, których nie były w stanie zniwelować nawet naciski wielkich mocarstw. Dlatego Rumunia wypowiedziała Bułgarii wojnę, ale modyfikacja granicy w Dobrudży opisana w traktacie bukareszteńskim z 1913 r. nie przywróciła dobrych relacji między sąsiednimi państwami.
    Bulgarian-Romanian relations in the years 1912–1913 (on the base of Bulgarian, German and Austro-Hungarian diplomatic sources). The tensions in Bulgarian-Romanian relations, which had lasted for over thirty years, reached their peak in 1912–1913, and the prospect of Bulgaria breaching the status quo in the Balkans prompted Romania to ask for new security guarantees and territorial compensation. However, the negotiations between Bucharest and Sofia showed significant divergences in the positions of the parties regarding the modification of the Dobruja border, which even the pressure of the great powers could not offset. Therefore, Romania declared war on Bulgaria, but the modification of the border in Dobruja described in the Treaty of Bucharest of 1913 did not restore good relations between neighbouring countries.
    Źródło:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2022, 29; 199-212
    0239-4278
    2450-3177
    Pojawia się w:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bliskowschodnia strategia Izraela po Arabskiej Wiośnie
    Middle Eastern Strategy of Israel After the Arab Spring
    Autorzy:
    Skorek, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/504814.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
    Tematy:
    Israel
    Middle East
    strategy
    foreign policy
    world powers
    Arab states
    Izrael
    Bliski Wschód
    strategia
    polityka zagraniczna
    mocarstwa
    państwa arabskie
    Opis:
    Social, political and economic changes have taken place both in Israel and the Middle East in the last decade. Also the scope and character of great powers’ engagement in this region have evolved. The aim of this paper is to determine if Israel’s environment transformation from 2011 is significant enough to induce a major change in the Middle Eastern strategy of this state. In the first part, the main new determinants (on national and international level) of the Israeli foreign policy are depicted. In the second part, the key features of this policy in the recent years are analysed. The analysis focuses on: 1. combating threats to the national security, 2. cooperation with the regional actors, 3. reacting and inlfuencing great powers’ actions in the region.
    Ostatnia dekada przyniosła zmiany społeczne, polityczne i gospodarcze zarówno w samym Izraelu, jak i na Bliskim Wschodzie. Ewoluowały także charakter i skala zaangażowania mocarstw światowych w regionie. Celem artykułu jest stwierdzenie, czy zmiany zachodzące w środowisku Izraela od 2011 r. są na tyle silne, aby w znaczący sposób przekształcić bliskowschodnią strategię tego państwa. W pierwszej części, zarysowane zostaną najważniejsze nowe uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne izraelskiej polityki zagranicznej. W drugiej, dokonana zostanie analiza głównych kierunków tej polityki w ostatnich latach: 1. zwalczania zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego, 2. współpracy z bliskowschodnimi aktorami międzynarodowymi, 3. reagowania i wpływania na aktywność mocarstw światowych w regionie
    Źródło:
    Krakowskie Studia Międzynarodowe; 2018, 3; 107-125
    1733-2680
    2451-0610
    Pojawia się w:
    Krakowskie Studia Międzynarodowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Potential of Cooperation of Ukraine with Central Asia States and Its Key Concerns
    Perspektywy współpracy Ukrainy z państwami Azji Centralnej i potencjalne kwestie problematyczne
    Autorzy:
    Halona, Aleksandr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1878639.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    Ukraine
    Central Asia countries
    geopolitical influence
    world powers
    multilateral cooperation
    Ukraina
    kraje Azji Środkowej
    wpływ geopolityczny
    mocarstwa światowe
    współpraca wielostronna
    Opis:
    The research topic has been selected with importance of Central Asian region for Ukraine’s politics in mind, specifically Ukraine’s desire to develop mutually advantageous relations with Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan and Uzbekistan. Ukraine is keen on identifying promising opportunities for deepening its relationship with these states to the benefit of both sides. The present article analyzes the key concerns in interactions between Ukraine and Central Asian countries in the current period of their independence and trends in development of cooperation with them in light of significant influence of major powers present in Central Asia. The paper presents the views of representatives of the scientific and expert community on the concerning issues, as well as on overall potential and prospects of Ukraine’s cooperation with Central Asian states. Assessments are made of how the state interests of Ukraine can best be achieved in the country’s policy towards Central Asian region, taking into account the evolving situation within and without it. The work focuses on the need for Ukraine to take advantage of geopolitical opportunities emerging in Central Asia, particularly in the context of dynamic development of political and economic processes in CAR region. The author discusses the possibility of implementing new frameworks to establish long-term mutually beneficial cooperation between Ukraine and Central Asian states, including the multilateral options for development of constructive relations with participation of the global powers. Finally, the author presents own vision of developing Ukraine’s cooperation with Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan and Uzbekistan in a manner ensuring Ukrainian interests in the region are attained within the framework of multilateral cooperation between CAR countries, world powers and Ukraine itself.
    Temat artykułu został wybrany ze względu na znaczenie regionu Azji Środkowej dla polityki Ukrainy, szczególnie z uwagi na pragnienie Ukrainy rozwijania wzajemnie korzystnych stosunków z Kazachstanem, Kirgistanem, Tadżykistanem, Turkmenistanem i Uzbekistanem. Ukraina chętnie poszukuje możliwości pogłębienia wzajemnie korzystnych stosunków z tymi państwami. W niniejszym artykule przeanalizowano potencjalnie problematyczne aspekty w interakcjach między Ukrainą a krajami Azji Środkowej w bieżącym okresie ich niepodległości, oraz trendy widoczne w rozwoju współpracy z nimi w świetle znaczącego lokalnego wpływu globalnych mocarstw obecnych w Azji Środkowej, a także poglądy przedstawicieli środowiska naukowego i eksperckiego na kwestie problematyczne, potencjał i perspektywy współpracy Ukrainy z państwami Azji Centralnej, w tym poglądy dotyczące oceny optymalnej metody pozwalającej Ukrainie osiągnąć własne interesy narodowe w ramach polityki ukraińskiej w regionie Azji Środkowej (biorąc pod uwagę rozwój sytuacji wewnętrznej i zewnętrznej). W artykule skoncentrowano się na potrzebie wykorzystania przez Ukrainę szans geopolitycznych pojawiających się w Azji Centralnej, szczególnie w kontekście dynamicznego rozwoju procesów politycznych i gospodarczych w regionie. Autor omawia możliwość wdrożenia nowego podejścia dla wspomożenia rozwoju długoterminowej wzajemnie korzystnej współpracy Ukrainy z krajami Azji Środkowej, w tym szeregu opcji współpracy wielostronnej z udziałem wiodących potęg gospodarczych i politycznych świata. Kończąc, autor przedstawia własną wizję rozwoju współpracy Ukrainy z Kazachstanem, Kirgistanem, Tadżykistanem, Turkmenistanem i Uzbekistanem w taki sposób, aby ukraińskie interesy w regionie zostały osiągnięte w ramach wielostronnej współpracy między krajami Azji Środkowej, potęgami światowymi i samą Ukrainą.
    Źródło:
    Historia i Polityka; 2019, 30 (37); 107-117
    1899-5160
    2391-7652
    Pojawia się w:
    Historia i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Central Powers and the Balkans A Study of Diplomatic Activities of Germany and Austro-Hungary in Southeast Europe (1909–1913)
    Autorzy:
    Rubacha, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/654117.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Niemcy
    Austro-Węgry
    mocarstwa centralne
    Bałkany
    Europa PołudniowoWschodnia
    wojny bałkańskie 1912–1913
    Germany
    Austro-Hungary
    Central Powers
    Balkans
    Balkan Wars 1912–1913
    Opis:
    Półwysep Bałkański ze względu na swoje geograficzne położenie na styku „świata zachodniego” i „świata Orientu” od wieków odgrywał ważną rolę zarówno w europejskiej polityce, jak i ekonomii. Jego znaczenie znacznie wzrosło w połowie XIX w., kiedy europejskie mocarstwa wkroczyły w tzw. erę imperialną. Trudno zatem dziwić się, że w tym właśnie czasie ten niewielki region, leżący na „krańcach cywilizowanej Europy”, stał się polem zaciętej walki o strefy wpływów. W rywalizacji tej wzięły udział także Niemcy i Austro-Węgry. Jakkolwiek państwa te odmiennie postrzegały ostateczne cele, zarówno w Berlinie, jak i w Wiedniu zdawano sobie sprawę, że uzyskanie przewagi nad konkurentami może mieć istotny wpływ nie tylko na rozwój rodzimego przemysłu, który zyskiwałby nowe rynki zbytu dla swojej produkcji, ale także na kształtowanie ogólnoeuropejskiej polityki. Tymczasem zachodzące na Bałkanach na początku XX w. procesy i głębokie zmiany, błędnie oceniane i bagatelizowane przez dyplomację mocarstw centralnych, przesądziły o dotkliwej porażce, którą poniosły one w walce o ugruntowanie swej pozycji w Europie Południowo-Wschodniej. Because of its geographic location at the meeting point of the Western world and the Orient, the Balkan Peninsula for many centuries had figured largely both in the European politics and in its economy, and its importance increased in the mid-nineteenth century, when the European powers entered the so-called “imperial phase.” It is hardly surprising then that at this particular period this small region, situated at “the edge of civilized Europe,” had become the arena of fierce fighting for spheres of influence. Germany and Austro-Hungary joined this struggle, too. Even though these two states variously defined their ultimate objectives in the Balkans, it was widely acknowledged both in Berlin and in Vienna that gaining an advantage over the rivals could not only significantly influence the development of domestic industry, which would acquire new markets for its output, but it could also affect the state of European politics. Nevertheless, the new developments and deep transformations occurring in the Balkans at the outset of the twentieth century, misjudged and belittled by the diplomatic services of the Central Powers, resulted in a heavy defeat that they suffered in the endeavors to consolidate their position in Southeast Europe.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2018, 53, 3
    2353-6403
    1230-5057
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dziedzictwo paryskiej konferencji pokojowej. Wybrane problemy
    The Legacy of the Paris Peace Conference. Selected Problems
    Autorzy:
    Menkes, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2092265.pdf
    Data publikacji:
    2021-07-26
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych
    Tematy:
    Paryska konferencja pokojowa
    Liga Narodów
    prawo do samostanowienia
    traktaty mniejszościowe
    wielkie mocarstwa
    Paris Peace Conference
    League of Nations
    right to self-determination
    minority treaties
    great powers
    Opis:
    Sto lat po paryskiej konferencji pokojowej i wobec głosów, że świat jest znowu w przededniu „Sarajewa”, przeprowadzona została krytyczna refleksja jej dokonań. Jej dziełem była Liga Narodów, pierwsza uniwersalna organizacja międzynarodowa – stanowiąca wyraz organizacyjnego idealizmu w stosunkach międzynarodowych. W katalogu decyzji konferencji są normy, które: kodyfikowały prawo międzynarodowe; prawo rozwijały; prawo to zmieniały. Wytworzony porządek międzynarodowy był oparty na wartościach, instytucje miały w nim do wypełnienia istotne funkcje. Wartości współtworzące system, które legły u źródeł przyjętych rozwiązań generalnych, przeszły próbę czasu. Jego podstawą miała być internalizacja wartości i celów; i tego nie zrealizowano. Na wizerunku konferencji i Ligi Narodów ciąży – przede wszystkim – kolejna wojna. Obciążanie konferencji, traktatów, systemu organizacji „forum” winą za wojnę jest infantylną antropomorfizacją; usprawiedliwiają ją cierpienia milionów i pamięć o nich. Jednak upływ czasu nakazuje krytyczną refleksję nad nią i jej dokonaniami. Jednym z pryzmatów tej refleksji jest prawo międzynarodowe. W artykule zawarte zostały wnioski wynikające z analizy konferencji i jej ustaleń.
    100 years after the Paris Peace Conference and in view of the voices that the world is once again on the eve of ‘Sarajevo’, it seemed timely to offer a critical reflection on the achievements of the Conference. Its focus was the League of Nations, the first universal international organization – an expression of organizational idealism in international relations. In the catalogue of decisions of the Conference there are norms which: – codified international law; – developed law; – and changed it. The international order that was created was based on values and the institutions had important functions in it. The values that formed the system, which were at the origin of the general solutions adopted, have passed the test of time. It was supposed to be based on the internalization of values and objectives; and this was not achieved. The image of the Conference and the LN is, first and foremost, the result of another war. The blaming of the Conference, the treaties, the system of organization – the ‘forum’ for the war is (infantile) anthropomorphising; it is justified by the suffering of millions and the memory of it. However, the passage of time requires a critical reflection on the Conference and its achievements. One of the prisms of this reflection is international law. The article offers conclusions resulting from the analysis of the Conference and its findings.
    Źródło:
    Stosunki Międzynarodowe - International Relations; 2020, 56, 3; 17-28
    0209-0961
    Pojawia się w:
    Stosunki Międzynarodowe - International Relations
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mocarstwa centralne a Bałkany. Studium działań dyplomatycznych Niemiec i Austro-Węgier w Europie Południowo-Wschodniej (1909–1913)
    Autorzy:
    Rubacha, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/653768.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Niemcy
    Austro-Węgry
    mocarstwa centralne
    Bałkany
    Europa Południowo-Wschodnia
    wojny bałkańskie 1912–1913
    Germany
    Austro-Hungary
    Central Powers
    the Balkans
    South-Eastern Europe
    Balkan wars of 1912–1913
    Opis:
    Półwysep Bałkański ze względu na swoje geograficzne położenie na styku „świata zachodniego” i „świata Orientu” od wieków odgrywał ważną rolę zarówno w europejskiej polityce, jak i ekonomii. Jego znaczenie znacznie wzrosło w połowie XIX w., kiedy europejskie mocarstwa wkroczyły w tzw. erę imperialną. Trudno zatem dziwić się, że w tym właśnie czasie ten niewielki region, leżący na „krańcach cywilizowanej Europy”, stał się polem zaciętej walki o strefy wpływów. W rywalizacji tej wzięły udział także Niemcy i Austro-Węgry. Jakkolwiek państwa te odmiennie postrzegały ostateczne cele, zarówno w Berlinie, jak i w Wiedniu zdawano sobie sprawę, że uzyskanie przewagi nad konkurentami może mieć istotny wpływ nie tylko na rozwój rodzimego przemysłu, który zyskiwałby nowe rynki zbytu dla swojej produkcji, ale także na kształtowanie ogólnoeuropejskiej polityki. Tymczasem zachodzące na Bałkanach na początku XX w. procesy i głębokie zmiany, błędnie oceniane i bagatelizowane przez dyplomację mocarstw centralnych, przesądziły o dotkliwej porażce, którą poniosły one w walce o ugruntowanie swej pozycji w Europie Południowo-Wschodniej.Due to its geographical location nestled between the “Western World” and the “World of the Orient”, the Balkan Peninsula has for centuries been playing an important part both in European politics, and economy. Its significance increased sharply in the mid-nineteenth century, after the European powers entered the so-called imperial era. It is therefore not surprising that at that time this relatively small region at “the end of the civilised world” became the battlefield for zones of influence. The rivalry was also joined by Germany and Austro-Hungary. And although these states had different ultimate ends, it was known both in Berlin, and in Vienna that the advantage over the competitors and opponents could have a great impact not only on the development of national industry, which would gain a new ready market, but also on the shape of European policy. However, the processes of deep changes and transformations that occurred in the Balkans in the early twentieth century, wrongly identified and underestimated by the Central Powers, determined their abject failure in the attempts to strengthen their position in South-Eastern Europe.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2018, 53, 1
    2353-6403
    1230-5057
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy jesteśmy odpowiedzialni za wspólny świat? Wojna w Syrii i dylematy współczesnego Zachodu
    Are We Responsible for the World We Live in? The War in Syria and the Dilemmas of Contemporary West
    Autorzy:
    Rapior, Waldemar
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/781818.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    war in Syria
    world powers in the conflict in Syria
    international solidarity
    evidence of crime
    refugees
    geopolitical dilemmas
    wojna w Syrii
    światowe mocarstwa w konflikcie syryjskim
    międzynarodowa solidarność
    świadectwo zbrodni
    uchodźcy
    dylematy geopolityki
    Opis:
    This text concerns main moral issues connected with the armed conflict currently underway in Syria. On the basis of an analysis of texts published in the opinion-forming American journal The New York Review of Books, the author tries to show the complexity of the conflict in terms of the problems faced by world opinion.The author concludes that we, ordinary citizens, and the leaders of the world powers, in undertaking actions (participation in military actions, taking sides, humanitarian aid) had to resolve certain dilemmas and that in doing so they took into account their subjective interests. The author thus confirms his original thesis that the contemporary world is no longer guided by international solidarity or the UN principle of a “responsibility to protect.”
    Źródło:
    Kultura i Społeczeństwo; 2019, 63, 2; 275-302
    2300-195X
    Pojawia się w:
    Kultura i Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tendencje ewolucji pozimnowojennego systemu międzynarodowego i ich możliwe implikacje
    Trends in the Evolution of the Post-Cold War International System and Their Possible Implications
    Autorzy:
    Stolarczyk, Mieczysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2092147.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych
    Tematy:
    system międzynarodowy
    mocarstwa
    układ sił
    supermocarstwo
    polityka zagraniczna Stanów Zjednoczonych
    ewolucja pozimnowojennego systemu międzynarodowego
    international system
    world powers
    distribution of power
    United States
    foreign policy
    evolution of post-Cold War international system
    Opis:
    Celem badawczym opracowania jest ukazanie najbardziej charakterystycznych cech systemu międzynarodowego. Zarysowane zostały najważniejsze teoretyczne i praktyczne aspekty dotyczące pojęcia i istoty systemu międzynarodowego, a także kwestie dotyczące układu sił między mocarstwami jako rdzenia każdego systemu międzynarodowego. W opracowaniu akcent został położony na ukazanie ewolucji pozimnowojennego systemu międzynarodowego w skali globalnej (globalnego systemu międzynarodowego), w tym przede wszystkim na ewolucji supermocarstwowej pozycji Stanów Zjednoczonych oraz na związanych z tym prognozach dotyczących, mniej lub bardziej prawdopodobnych, implikacji tego procesu. Teza główna opracowania zawiera się w stwierdzeniu, że pozimnowojenny system międzynarodowy, zdominowany przez supermocarstwową pozycję Stanów Zjednoczonych, stopniowo ewoluuje w kierunku systemu pounipolarnego (poamerykańskiego). Wiele wskazuje na to, że system poamerykański będzie systemem wielobiegunowym, z wieloma ośrodkami potęgi w różnych regionach świata oraz w różnych płaszczyznach stosunków międzynarodowych (kilkupoziomowa wielobiegunowość), opartym na funkcjonowaniu mocarstw regionalnych i globalnych, zróżnicowanych pod względem potęgi i siły oddziaływania na zachowania innych uczestników stosunków międzynarodowych.
    The objective of this paper is to present the most characteristic features of the international system. The author outlined the most important theoretical and practical aspects of both the international system concept and essence as well as pointed to the distribution of power between world powers as the core issue of each international system. In the paper, the author highlighted the evolution of post-Cold War order in the global scale (international global system), particularly the evolution of the United States as the super power and related prognoses regarding more or less probable consequences of this process. The main thesis of this paper says that the post-Cold War international system, dominated by the United States’ superpower position, slowly evolves towards “post-unipolar system” (post-American system). There are many indications that the post-American system will be a multipolar system with a number of centers of power in different regions of the world and the power will be associated with various levels of international relations (multilevel multipolarity). The new system will be based on regional and global powers that will differ in their acquired power and influence, which they will use towards other actors of international relations.
    Źródło:
    Stosunki Międzynarodowe - International Relations; 2018, 54, 3; 51-95
    0209-0961
    Pojawia się w:
    Stosunki Międzynarodowe - International Relations
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Globalna wojna z terrorem/długa wojna” – jej wpływ na ład społeczny XXI wieku
    Global war on terror/long war – its influence on 21st century social order
    Autorzy:
    Machnikowski, R. M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/348379.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Akademia Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
    Tematy:
    wojna z terrorem/długa wojna
    sytuacja geopolityczna
    hegemon
    mocarstwa regionalne
    inwigilacja i kontrola populacji
    zaawansowana technologia
    swobody obywatelskie
    war on terror/long war
    geopolitical situation
    regional powers
    surveillance and control of population
    advanced technology
    civil liberties
    Opis:
    Autor zauważa, że okres „globalnej wojny z terrorem/długiej wojny” przyczynił się do istotnej transformacji geopolitycznej w skali całego globu, podwyższył ryzyko poddawania społeczeństw niczym nieograniczonej inwigilacji i kontroli dzięki ultranowoczesnym technologiom rozwiniętym na potrzeby zwalczania terrorystów oraz zaktywizował politycznie ludność muzułmańską zarówno w Europie, jak i świecie arabskim, co umożliwiło przeprowadzenie rebelii, które obaliły szereg dawnych reżimów w państwach Większego Bliskiego Wschodu.
    The author claims that the “global war on terror/long war” resulted in the significant geopolitical transformation of the Globe, reducing the power of America in Europe and increasing its influence in the Greater Middle East region. In addition, it enhanced the risk of unlimited surveillance and control of the population not only by technologically advanced governments, but also by key “dotcom” corporations owing to anti-terrorist technological capabilities developed during this period. Furthermore, it activated the Muslim population, enabling it to carry out anti-government rebellions in some Muslim countries, and marginalized the influence of Islamists in the global umma.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki; 2013, 1; 36-46
    1731-8157
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Między wielkością a małością. Polska wobec koncertowej kakofonii mocarstw na przełomie swych dziejów (1914–1945)
    Autorzy:
    Kuk, Leszek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/601808.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    odbudowa państwa polskiego w latach 1918–1921
    Wielka Brytania a Polska w XX w.
    mocarstwa zachodnie wobec krajów Europy Środkowej w XX w.
    ład wersalski w Europie
    sprawa polska podczas I i II wojny światowej
    Andrzej Nowak
    Opis:
    Sytuacja młodego państwa polskiego powstałego w 1918 r. była bardzo trudna. W atmosferze powojennej niepewności i dezorganizacji wytworzyła się szczególna sytuacja, w której zachodnie granice Polski ustanowione zostały przez aliantów na konferencji wersalskiej, a wschodnie były dziełem Polaków, co stało się dzięki zwycięstwom odniesionym przez Polskę w walkach z Ukraińcami, z Litwą, a zwłaszcza z Rosją radziecką (traktat ryski), z czym postawione wobec faktów dokonanych mocarstwa zachodnie (z najbardziej Polsce przychylną Francją włącznie), pogodziły się z trudem i co Polsce zapamiętały.Jak pokazuje Andrzej Nowak w swej książce (Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 – zapomniany appeasement, Kraków 2015), przeciwko projektowi budowy dużego i silnego państwa polskiego od początku gwałtownie oponował premier brytyjski David Lloyd George, zdecydowanie niechętny Polsce. Był on przeciwnikiem istotnego osłabienia Niemiec; nie dążył też do całkowitego wyeliminowania Rosji (nawet w jej komunistycznej formie) z grona państw współdecydujących o losie Europy. Z tego względu z góry godził się na podrzędne stanowisko Polski na arenie międzynarodowej, a nawet zdawał się godzić na pewne formy jej politycznego podporządkowania niedawnemu zaborcy.Zagadnienie odbudowy państwa polskiego należało do najtrudniejszych problemów w życiu politycznym Europy między 1795 a 1945 r., podobnie jak zagadnienie jedności politycznej Niemiec. W efekcie rozwiązania przyjęte po Wielkiej Wojnie musiały zostać znacząco skorygowane po II wojnie światowej. Dokonało się to w zasadzie bez udziału polskiego.Nietrudno zauważyć, że pewne elementy programu politycznego Lloyda George’a z lat 1918–1920 zostały, w całkowicie zmienionej sytuacji politycznej, przeprowadzone arbitralnie przez mocarstwa alianckie w latach 1943–1945. Rosja/ ZSRR, której granice przesunięto daleko na zachód, wróciła do polityki europejskiej, Polska utraciła rozległe obszary wschodnie i została jej podporządkowana. Nowy, jałtańsko-poczdamski, „zimnowojenny” ład europejski okazał się dużo trwalszy, a przy tym bardziej stały i przewidywalny niż ład wersalski. Był też przez jego twórców bardziej respektowany. Between Greatness and Meanness. Poland towards the Cacophony of the Concert of Powers during a Turning Point in its History (1914–1945)The situation of the young Polish State that emerged in 1918 was extremely difficult. In the atmosphere of post-war uncertainty and disorganization a specific situation occurred, when the western frontiers of Poland were decided upon at the Versailles conference by the Allies, and the eastern ones were created by victories of the Poles in their fights against the Ukrainians, Lithuania, and especially Soviet Russia (the Treaty of Riga), with which the Western Powers were able to reconcile themselves only with difficulty (including France, which was the most favourably disposed towards Poland) and which they held against Poland.As demonstrated by Andrzej Nowak in his book (Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 – zapomniany appeasement [The First Treachery of the West. 1920 – A Forgotten Appeasement], Kraków 2015), the project to build a large and strong Polish state was opposed from the very beginning by the British Prime Minister David Lloyd George, clearly unfavourable to Poland. He was opposed both to the idea of a significant weakening of Germany and to the total elimination of Russia (even in its communist form) from the group of the states jointly deciding the fate of Europe. For this reason he agreed in advance to a minor position of Poland in the international arena, and even seemed to have agreed to some forms of Poland’s subordination to its recent partitioner.The question of the reconstruction of the Polish State was one of the most difficult political problems of Europe between 1795 and 1945, together with the political unity of Germany. As a result, the solution accepted after the Great War had to be substantially revised after the Second World War. This, in fact, was made with no Polish participation.It is easy to perceive that certain elements of Lloyd George’s political programme of 1918–1920 were arbitrarily implemented, in a totally different political reality, by the allied powers in 1943–1945. Russia/USSR, with its frontiers pushed far westward, came back to European politics, while Poland lost its extensive eastern territories and was subjected to Russia. The new, Yalta-Potsdam “Cold War” order turned out to be much more permanent, and at the same time more durable and predictable than the Versailles order. And it was more respected by its creators.
    Źródło:
    Kwartalnik Historyczny; 2017, 124, 1
    0023-5903
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Historyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Intensyfikacja rywalizacji mocarstw jako zagrożenie militarne dla bezpieczeństwa międzynarodowego w drugiej dekadzie XXI wieku
    Intensification of Rivalry among Global Powers as a Military Threat to International Security in the Second Decade of the 21st Century
    Autorzy:
    Lakomy, Miron
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2092018.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych
    Tematy:
    International security
    Cybersecurity
    Population migration
    War migration
    Cyberwar
    Hybrid war
    Superpower
    Interests conflict
    Safety risk identification
    Rivalry
    Bezpieczeństwo międzynarodowe
    Cyberbezpieczeństwo
    Migracja ludności
    Migracja wojenna
    Cyberwojna
    Wojna hybrydowa
    Wielkie mocarstwa
    Konflikt interesów
    Identyfikacja zagrożeń bezpieczeństwa
    Rywalizacja
    Opis:
    Celem artykułu jest odpowiedź na dwa pytania badawcze, będące obiektem refleksji I Konsorcjum akademickich zakładów studiów strategicznych (i bezpieczeństwa). Po pierwsze, czy rywalizacja potęg światowych w drugiej dekadzie XXI w. podnosi ryzyko wybuchu klasycznego konfliktu zbrojnego między nimi? Po drugie, do jakich środków mogą się one odwoływać w celu zabezpieczenia swoich interesów w środowisku międzynarodowym? W tym kontekście autor wskazuje, że rywalizacja między słabnącym Zachodem a Rosją oraz Chinami staje się coraz bardziej intensywna, co stało się szczególnie widoczne w wymiarze wojskowym. Ponadto, ze względu na problemy doświadczane współcześnie przez USA i potęgi zachodnioeuropejskie, nowe lub aspirujące mocarstwa stają się coraz bardziej asertywne wobec nich. Wynikające z tego napięcia nie oznaczają jednak, że uprawnione jest stwierdzenie o zbliżającej się nowej "dużej" wojnie. Katastrofalne implikacje takiego scenariusza wymuszają na potęgach światowych użycie innych, niestandardowych środków rywalizacji w środowisku międzynarodowym, poniżej progu wojny. Obejmują one m.in. proxy wars, wojny hybrydowe, cyberataki, operacje informacyjne, jak również wykorzystanie ruchów migracyjnych. (abstrakt oryginalny)
    This article aims to answer two questions. First, whether the rivalry between global powers in the second decade of the 21st century increases the risk of classic military conflict between them; second, what kind of tools (including violent and non-violent methods) are to be used nowadays by powers in order to compete with other international actors. The paper argues that rivalry between the weakening West and Russia/China is getting more intense, which is especially evident in the military dimension (e.g.: rising expenditures, incidents, as well as recent troops build-up abroad). Moreover, new or aspiring powers are more assertive in achieving their goals in the international environment due to the problems experienced by the West. These increased tensions do not mean, however, that the world is on the road to the next 'big war'. Due to the catastrophic implications of such a scenario, global powers will likely use other, non-standard methods of competing with their rivals, below the 'threshold of war'. These include: proxy wars, hybrid warfare, cyberattacks, information operations, as well as exploitation of migration flows. (original abstract)
    Źródło:
    Stosunki Międzynarodowe - International Relations; 2017, 53, 2; 57-72
    0209-0961
    Pojawia się w:
    Stosunki Międzynarodowe - International Relations
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-25 z 25

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies