The Central Powers and the Balkans A Study of Diplomatic Activities of Germany and Austro-Hungary in Southeast Europe (1909–1913)

Półwysep Bałkański ze względu na swoje geograficzne położenie na styku „świata zachodniego” i „świata Orientu” od wieków odgrywał ważną rolę zarówno w europejskiej polityce, jak i ekonomii. Jego znaczenie znacznie wzrosło w połowie XIX w., kiedy europejskie mocarstwa wkroczyły w tzw. erę imperialną. Trudno zatem dziwić się, że w tym właśnie czasie ten niewielki region, leżący na „krańcach cywilizowanej Europy”, stał się polem zaciętej walki o strefy wpływów. W rywalizacji tej wzięły udział także Niemcy i Austro-Węgry. Jakkolwiek państwa te odmiennie postrzegały ostateczne cele, zarówno w Berlinie, jak i w Wiedniu zdawano sobie sprawę, że uzyskanie przewagi nad konkurentami może mieć istotny wpływ nie tylko na rozwój rodzimego przemysłu, który zyskiwałby nowe rynki zbytu dla swojej produkcji, ale także na kształtowanie ogólnoeuropejskiej polityki. Tymczasem zachodzące na Bałkanach na początku XX w. procesy i głębokie zmiany, błędnie oceniane i bagatelizowane przez dyplomację mocarstw centralnych, przesądziły o dotkliwej porażce, którą poniosły one w walce o ugruntowanie swej pozycji w Europie Południowo-Wschodniej. Because of its geographic location at the meeting point of the Western world and the Orient, the Balkan Peninsula for many centuries had figured largely both in the European politics and in its economy, and its importance increased in the mid-nineteenth century, when the European powers entered the so-called “imperial phase.” It is hardly surprising then that at this particular period this small region, situated at “the edge of civilized Europe,” had become the arena of fierce fighting for spheres of influence. Germany and Austro-Hungary joined this struggle, too. Even though these two states variously defined their ultimate objectives in the Balkans, it was widely acknowledged both in Berlin and in Vienna that gaining an advantage over the rivals could not only significantly influence the development of domestic industry, which would acquire new markets for its output, but it could also affect the state of European politics. Nevertheless, the new developments and deep transformations occurring in the Balkans at the outset of the twentieth century, misjudged and belittled by the diplomatic services of the Central Powers, resulted in a heavy defeat that they suffered in the endeavors to consolidate their position in Southeast Europe.