- Tytuł:
-
„Aber was ist als Ganzes überhaupt darstellbar?“ Zum literarischen Schaffen von Erica Pedretti (1930–2022)
“But what is actually representable as a whole?” On the Literary Work of Erica Pedretti (1930–2022) - Autorzy:
- Rothenbühler, Daniel
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/30098200.pdf
- Data publikacji:
- 2023
- Wydawca:
- Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
- Tematy:
-
Mähren
Schweiz
Migration
bildende Kunst
„Jahrzehnt der Frauen“
experimentelles Schreiben
Hörspiel
„Überschreibungen“
Moravia
Switzerland
migration
visual arts
“decade of women”
experimental writing
radio play
“overwritings”
Morawy
Szwajcaria
migracja
sztuki plastyczne
„dziesięciolecie kobiet”
pisarstwo eksperymentalne
słuchowisko
„nadpisywanie” - Opis:
-
Erica Pedretti, am 14. Juli 2022 in ihrem 92. Lebensjahr verstorben, hinterließ ein umfangreiches und bedeutendes literarisches Werk. In den vierzig Jahren ihres literarischen Schaffens hat sie zwischen 1970 und 2010 vierzehn größere Prosawerke veröffentlicht, sieben Hörspiele und sieben Essays geschrieben und auch drei Bild-Texte kreiert. Zur Gold- und Silberschmiedin ausgebildet, dann und lebenslang als Objektkünstlerin tätig, wurde sie im Lauf der 1960er-Jahre zur Schriftstellerin, weil sie ihren Heimatverlust im tschechischen Mähren nur im Schreiben bewältigen konnte. Ihre Texte blieben durchweg durch diese Erfahrung geprägt, auch wenn sie die Auseinandersetzung damit immer wieder auf neue Weise literarisch verfremdete. Der Beitrag folgt ihren literarischen Veröffentlichungen von Harmloses, bitte (1970) bis fremd genug (2010) und zeigt auf, dass sie in der Schweiz und weit darüber hinaus zu einer literarischen Pionierin in mehrfacher Hinsicht geworden ist: Sie hat in literarischer Verfremdung das Schweigen über das Leiden Deutschsprachiger in der Geschichte der Tschechoslowakei gebrochen, trug wesentlich zur Erneuerung des experimentellen Schreibens von Frauen bei, erwies sich in der deutschsprachigen Literatur der Schweiz als Wegbereiterin für das „Jahrzehnt der Frauen“, gehörte zwischen 1970 und 1976 zu den Vorreiterinnen und Vorreitern des „Neuen Hörspiels“ im deutschen Sprachraum und nahm auch als Migrantin durch ihre frühe Thematisierung der Doppel- und Mehrfachzugehörigkeit vorweg, was die Literaturwissenschaft im Lauf der 1990er-Jahre als Literatur der Migration zu anerkennen begann.
Erica Pedretti, która zmarła 14 lipca 2022 roku w wieku 92 lat, pozostawiła po sobie obszerną i znaczącą spuściznę literacką. W ciągu czterdziestu lat swej twórczości opublikowała w latach 1970–2010 czternaście utworów prozatorskich, napisała siedem słuchowisk i siedem esejów i wykreowała także trzy ‘teksty obrazowe’. Po uzyskaniu wykształcenia w Szkole Rzemiosł Artystycznych w Zurychu przez całe życie tworzyła różnorodne obiekty artystyczne, a w latach 1960tych zajęła się pisarstwem, gdyż tylko o tym pisząc, mogła uporać się z utratą ojczyzny w czeskich Morawach. To doświadczenie ukształtowało wszystkie jej teksty, chociaż przepracowywanie swych bolesnych wspomnień starała się ukrywać we wciąż zmieniających się, innowacyjnych formach literackich. Artykuł prezentuje przegląd jej literackiej twórczości od debiutanckiego utworu Harmloses, bitte (1970) aż do ostatniego fremd genug (2010) i ukazuje równocześnie, że pod wieloma względami była prekursorką: w niekonwencjonalnych formach literackich przełamała milczenie o cierpieniu ludności niemieckojęzycznej w historii Czechosłowacji, w istotny sposób przyczyniła się do ożywienia kobiecego pisarstwa eksperymentalnego w literaturze niemieckojęzycznej, stając się równocześnie pionierką tzw. „dziesięciolecia kobiet” w niemieckojęzycznej literaturze szwajcarskiej, a w latach 1970–1976 pionierką tzw. „nowego słuchowiska” w krajach niemieckiego obszaru językowego. Dzięki już bardzo wczesnemu podkreślaniu swej wielonarodowej tożsamości jako migrantka przyczyniła się wreszcie także do powstania nowego nurtu literackiego, który w latach 1990tych został zaaprobowany przez literaturoznawstwo pod mianem literatury migracyjnej.
Erica Pedretti, who deceased on July 14, 2022 in her 92nd year, leaves behind an extensive and important literary oeuvre. In the forty years of her literary career, between 1970 and 2010, she published fourteen major prose works, wrote seven radio plays and seven essays, and also created three picture-text. Trained as a goldsmith and silversmith, then and for life active as an object artist, she became a writer in the course of the 1960s because she could only cope by writing with her loss of homeland in Czech Moravia. Her texts remained consistently shaped by this experience, even though she repeatedly used distancing effects in the confrontation with it in new literary ways. The article follows her literary publications from Harmloses, bitte (1970) to fremd genug (2010) and shows that she has become a literary innovator in Switzerland and far beyond in several respects: she broke, in literary distancing, the silence about the suffering of German speakers in the history of Czechoslovakia, contributed significantly to the renewal of experimental writing by women, proved to be a pioneer for the “decade of women” in Swiss German-language literature, belonged to the forerunners of the “New Radio Play” in the German-speaking world between 1970 and 1976, and, through her early thematization of double and multiple belonging as a migrant, anticipated what literary studies began to recognize as the literature of migration in the course of the 1990s. - Źródło:
-
Colloquia Germanica Stetinensia; 2023, 32; 5-24
2450-8543
2353-317X - Pojawia się w:
- Colloquia Germanica Stetinensia
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł