Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "literatura średniowieczna" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-11 z 11
    Tytuł:
    „Pochwycili ji między sie, jako wilcy owieczkę”. Żydzi w późnośredniowiecznych polskich apokryfach (Rozmyślania dominikańskie, Rozmyślanie przemyskie, Sprawa Chędoga o Męce Pana Chrystusowej)
    “They surrounded and captured him like wolves that capture a sheep”. Jews in the late medieval polish apocrypha: Rozmyślania Dominikańskie, Rozmyślanie Przemyskie, and Sprawa Chędoga o Męce Pana Chrystusowej
    Autorzy:
    Vincůrková, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2048358.pdf
    Data publikacji:
    2021-10-27
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    Jews
    late medieval Polish literature
    apocrypha
    the Passion of Christ
    Żydzi
    polska literatura średniowieczna
    apokryfy
    Pasja Chrystusa
    Opis:
    The article analyses the construction of Jewish characters in the following late medieval Polish apocrypha: Rozmyślania dominikańskie, Rozmyślanie przemyskie, and Sprawa chędoga o męce Pana Chrystusowej. The characters are built on a contrast between the figure of Christ and his tormentors. The article studies the following aspects of the contrast: hyperbolized aggression, beastial imagery, and the impurity of the perpetrators (which is conspicuous in images originating from the humoral theories). The literary representation of Jews (rather than Roman soldiers) as the ‘physical’ culprits of the Crucifixion of the Saviour also plays an important role in the texts under discussion
    Źródło:
    Prace Polonistyczne; 2021, 76; 97-119
    0079-4791
    Pojawia się w:
    Prace Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wilhelm Marshal – „najlepszy rycerz jaki kiedykolwiek żył”
    Autorzy:
    Niewiński, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1038320.pdf
    Data publikacji:
    2019-08-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Wilhelm Marshal
    średniowiecze
    etos rycerski
    turnieje rycerskie
    literatura średniowieczna
    William Marshal
    Middle Ages
    chivarlic ethos
    knights’ tournaments
    Medieval literature
    Opis:
    Artykuł ukazuje idealnego rycerza swoich czasów Wilhelma Marshala (druga połowa XII – początek XIII stulecia), traktującego własne życie jako powołanie i służbę, na pierwszym miejscu stawiającego honor, dzielność i odwagę. Wszystkie czyny rycerza podporządkowane są nadrzędnej zasadzie honorowego postępowania. Największą chwałę przynoszą mu czyny zbrojne, zwycięstwa turniejowe, bohaterstwo na polu walki oraz lojalność. Z biegiem czasu Wilhelm Marshal dał się poznać jako wytrawny dyplomata, administrator, ale również strateg i dowódca.
    The article shows the ideal of a knight at the times of William Marshal (the 2nd half of the 12th century – the beginning of the 13th century) treating one’s life as a calling and service and putting honour, bravery and courage at the first place. All the deeds of a knight are subordinate to the overriding principle of honourable behaviour. The greatest glory comes from the military deed, tournament victories, heroism at the battlefield and loyalty. With the course of time, William Marshal became known as an expert diplomat, administrator but also an able strategist and commander.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2019, 104; 21-45
    0208-6050
    2450-6990
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ideł etosu rycerza w Libro del orden de caballería Ramona Llulla
    The Ideal of the Chivalric Ethos in Libro del orden de caballería of Ramon Llull
    Autorzy:
    Niewiński, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1806990.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Ramon Llull; średniowiecze; etos rycerski; twórczość i literatura średniowieczna
    Ramon Llull; middle ages; chivarlic ethos; medieval creativity and literature
    Opis:
    Artykuł jest przybliżeniem postaci Ramona Llulla (1232-1316), katalońskiego tercjarza franciszkańskiego. Autor poddaje analizie jego dzieło Libro del orden de caballería (powstałe między rokiem 1274 a 1276). Ukazuje proces tworzenia i stopniowego rozwoju ideałów życia rycerza, zwany etosem rycerskim. Głównym powodem kształtowania ideałów rycerskich było zaangażowanie się rycerstwa Europy Zachodniej w walkę z niewiernymi w Ziemi Świętej i rekonkwista. Llull, podobnie jak inni średniowieczni autorzy piszący o rycerstwie, uwypukla bardziej aspekt moralny niż militarny. Troska o kondycję duchową rycerza, zdaniem hiszpańskiego teologa, wysuwa się na pierwszy plan, ponieważ rzutuje ona na funkcjonowanie całego stanu rycerskiego.
    The article presents the figure of Ramon Llull (1232-1316), a Catalonian theologian, philosopher and a Secular Franciscan. It also aims at the analysis of his work Libro del orden de caballería (created between 1274 and 1276). The article describes the process of creation and gradual development of the knight ideals, which are also called the chivalric ethos. The main reason behind the creation of the knight ideals was the involvement of the chivalry from Western Europe in the fight with the infidels in the Holy Land and the Reconquista. Llull, similarly to other medieval authors who write about the chivalry, underlines the moral aspect rather than the military one. According to the Spanish theologian, the concern about the spiritual condition of a knight comes to the fore, because it has an effect on the functioning of the entire knighthood.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 2; 5-24
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    GORSZY CZY WYCHOWUJE? CZY W ŚREDNIOWIECZU ISTNIAŁA LITERATURA DLA DZIECI? (NA PRZYKŁADZIE KSIĘGI KU POUCZENIU CÓREK GODFRYDA DE LA TOUR LANDRY)
    DEMORALIZING OR EDUCATING? WAS THERE CHILDREN’S LITERATURE IN THE MIDDLE AGES? (ON THE BASIS OF “THE BOOK OF THE KNIGHT OF THE TOWER” BY GEOFFROI DE LA TOUR LANDRY)
    Autorzy:
    Loba, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/911524.pdf
    Data publikacji:
    2018-07-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Geoffroi de la Tour Landry
    medieval literature
    children’s literature
    girl’s education
    Godfryd de la Tour Landry
    literatura średniowieczna
    literatura dla dzieci
    edukacja dziewcząt
    Opis:
    Księga ku pouczeniu córek (Livre du Chevalier de la Tour Landry pour l’enseignement de ses filles, 1371–1372) Godfryda de la Tour Landry’ego jest dziełem napisanym przez ojca, któremu leży na sercu szczęście i pomyślne małżeństwo jego córek. Trudno pogodzić dydaktyczny zamysł Księgi z jej zawartością, która wydaje się nieprzystosowana dla dziecięcego odbiorcy. Celem mojego artykułu jest zastanowienie się, czy dzieło to można potraktować jako przykład średniowiecznej literatury dla dzieci.
    “The Book of the Knight of the Tower” (1371–1372) is a pedagogical treatise compiled by a father concerned about the welfare and prospective good marriages of his daughters. It is difficult to match the educational and moral aims of the book to its content, which sometimes does not seem suitable for a child audience. However, the stories, which the narrator presents to young girls, invite us to reconsider whether “The Book” can be seen as an example of medieval literature for children.
    Źródło:
    Porównania; 2017, 20, 1; 189-198
    1733-165X
    Pojawia się w:
    Porównania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aurora – wierszowana Biblia autorstwa Piotra Rigi (ok. 1145–1209): stan badań i perspektywy
    Aurora – a verse Bible by Petrus Riga (ca. 1145–1209): State and perspectives of research
    Autorzy:
    Pludra-Żuk, Paulina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/472400.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    Piotr Riga
    Idzi z Paryża
    literatura średniowieczna
    egzegeza biblijna
    wierszowane parafrazy biblijne
    Peter Riga; Aegidius of Paris
    medieval literature
    Biblical exegesis
    verse paraphrases of the Bible
    Opis:
    Artykuł przedstawia stan badań nad Aurorą, wierszowaną parafrazą Biblii spisaną pod koniec XII wieku przez Piotra Rigę (zm. 1209), kanonika katedry w Reims i kanonika mieszczącego się w tym mieście klasztoru augustianów, która jeszcze za życia autora przeredagowana została przez Idziego z Paryża (ca 1160–1224). Opisywany tekst cieszył się w średniowieczu szczególną popularnością, na co dowodem jest blisko pięćset zachowanych do dziś kopii, liczne cytaty u autorów średniowiecznych i opierające się na nim kolejne przekłady. Jednakże pomimo szerokiego wpływu, jaki Aurora wywarła na średniowieczną umysłowość, editio princeps doczekała się dopiero w 1965 r., a choć dzieło stanowi doskonały materiał do badań nad wieloma aspektami odnoszącymi się do historii intelektualnej średniowiecza, dotychczas wiele związanych z nim zagadnień pozostaje nierozstrzygniętych. Artykuł przytacza główne ustalenia dotyczące postaci autora oraz redaktora Aurory, kompozycji tekstu i specyfiki jego recepcji z zaznaczeniem trudności, wynikających z istnienia kilku wersji odautorskich oraz niemal jednocześnie sporządzonych redakcji. Ma na celu wprowadzenie do polskiej literatury przedmiotu zagadnienia do tej pory niemalże całkiem nieobecnego, a dającego nadzieję na nowe istotne ustalenia w zakresie transmisji tekstu i treści zarówno w odniesieniu do tego konkretnego przypadku, jak i w szerszej perspektywie panoramy intelektualnej średniowiecznej Polski.
    The article presents the state of research on Aurora, the verse paraphrase of the Bible composed prior to the end of the 12th century by Peter Riga (died 1209), a canon of the Reims cathedral and a regular canon of the Augustinian monastery located in the same city. As early as during the lifetime of Riga, it was reworked by Aegidius of Paris (ca. 1160–1224). During the Middle Ages, Aurora was exceedingly popular. This popularity is attested by nearly 500 extant manuscript copies, numerous citations in works by other authors, and by translations into the vernacular. In spite of its importance to the Middle Ages, this remarkable text received its editio princeps only in 1965, and even if this edition provides ample material for research on various themes relative to medieval intellectual culture, many issues connected with this text remain to be solved. P. Pludra-Żuk recounts the major fi ndings concerning Peter Riga and Aegidius of Paris, the composition of Aurora, and the specifi city of its reception, emphasising the diffi culties, which arise from the existence of several authorial versions of the text, and nearly contemporary redactions. Pludra-Żuk’s article aims at introducing into Polish historiography issues related to Aurora, which hitherto have practically been absent, while the research fi eld seems quite promising. In particular, one can hope for interesting results from inquiries into the textual transmission and the reception of the contents of Aurora, as well as the scrutiny of its place in the wider intellectual context of medieval Poland.
    Źródło:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2015, 9; 149-170
    1897-0788
    2544-8730
    Pojawia się w:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rycerskie ideały codziennego życia według "Księgi o rycerstwie" Godfryda de Charny
    The knightly ideals of everyday life according to The Book of Chivalry of Geoffroi de Charny
    Autorzy:
    Niewiński, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/688259.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Godfryd de Charny
    średniowiecze
    etos rycerski
    twórczość i literatura średniowieczna
    XIV wiek
    Geoffroi de Charny
    Middle Ages
    chivalric ethos
    medieval creativity and literature
    14th centuries
    Opis:
    „The Book of Chivalry” written by Geoffroi de Charny, who was considered the quintessential knight of his age, gives a valuable insight into chivalric culture of knighthood. Unlike many medieval writers on chivalry, de Charny actively participated in tournaments and fought with distinction in numerous engagements during the Hundred Years War, including the battle of Poitiers (1356) where he was killed defending the Oriflamme. His „Book”, primarily intended as a manual for the members of the royal Order of the Star, was implicated in the broader reform programme of King John the Good. De Charny describes the knightly way of life and its requisite virtues as opposed to numerous shortcomings of real life men-at-arms, the chief knightly quality being the „prowess”. Knight is also a men of honour, worth and notable piety who undergoes perilous journeys constantly seeking the opportunity to fight and undertakes incessant hardships in order to bring glory to his name and to secure salvation.
    "Księga o rycerstwie", napisana przez Godfryda de Charny, uważana za syntetyczny opis sztuki rycerskiej w XIV w., daje cenny wgląd w kulturę rycerskości. Podobnie jak wielu średniowiecznych pisarzy podejmujących temat rycerstwa, de Charny aktywnie uczestniczył w turniejach, walczył z powodzeniem w licznych kampaniach podczas wojny stuletniej, a także w bitwie pod Poitiers (1356), gdzie zginął w obronie Oriflamme. Jego "Księga", pierwotnie przeznaczona jako podręcznik dla członków Królewskiego Zakonu Gwiazdy, została włączona do szerszego programu reform króla Jana Dobrego. De Charny opisuje rycerski styl życia i niezbędne rycerskie cnoty, przeciwstawiające się licznym wyzwaniom prawdziwego życia zbrojnego. Główną rycerską cechą jest męstwo, rycerz jest również człowiekiem honoru, pełnym pobożności, który poddaje się nieustannym podróżom, szukając okazji do walki i podejmując trudy, wysiłek, by przynieść chwałę swojemu imieniu i zapewnić sobie zbawienie.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2018, 101; 11-28
    0208-6050
    2450-6990
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Literary Representation of the Self in Medieval Arabic Autobiographies and the Cultural Barriers to Self‑Cognition. The Literacy Theory Perspective. Part 2
    Literacka reprezentacja „ja” w średniowiecznych autobiografiach arabskich a kulturowe bariery samopoznania w perspektywie teorii piśmienności. Część 2
    Autorzy:
    Prochwicz-Studnicka, Bożena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1038474.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    autobiography
    literary representation
    of the self
    literacy theory
    Arabic medieval literature
    medieval Arab-Islamic culture
    autobiografia
    literacka reprezentacja „ja”
    średniowieczna kultura arabsko-muzułmańska
    średniowieczna literatura arabska
    teoria piśmienności
    Opis:
    This article addresses the problems associated with the relationship between the influence of writing on cognitive processes and the features of the culture within which writing appears. Classical literacy theory, with the modifications that were introduced over the course of time, was embraced as the research perspective. According to these modifications, the change in the cognitive processes and content which occurs under the influence of writing is not automatic. Every culture has at its disposal a specific array of factors which influence writing and literacy and which determine the extent to which the potential of writing will be used. The aim of this article is to demonstrate the most important cultural norms and values which, by being practiced socially, could have limited the influence of writing on self-cognitive processes—the consequences of such processes can be found in the literary representation of the self in medieval Arabic autobiographies of the 12th–15th centuries. These features were referred to as traditionalism, the domination of collective awareness over individual awareness, the acceptance of social hierarchical structure, and a Quranic vision of the limits to man’s freedom.
    Artykuł podejmuje problematykę związku pomiędzy wpływem pisma na procesy poznawcze a cechami kultury, w obrębie której przyjęcie pisma następuje. Jako perspektywę badawczą przyjęto klasyczną teorię piśmienności, sprofilowaną wprowadzonymi do niej z czasem modyfikacjami. Zgodnie z nimi zmiana procesów i treści poznawczych następująca pod wpływem pisma nie ma charakteru automatycznego. Każda kultura dysponuje określonym zasobem czynników oddziałujących na pismo oraz piśmienność i decydujących, w jakim stopniu potencjał pisma zostanie wykorzystany. Celem artykułu jest wskazanie najistotniejszych kulturowych norm i wartości, które – będąc obecne w praktyce społecznej – mogły ograniczyć możliwości oddziaływania pisma na procesy samopoznawcze, a których konsekwencje obecne są w literackim obrazie „ja” w średniowiecznych arabskich autobiografiach XII–XV wieku. Cechy te określono jako: tradycjonalizm, przewagę świadomości zbiorowej nad indywidualną, akceptację dla hierarchiczności oraz koraniczną wizję granic wolności człowieka.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2020, 31, 4; 109-124
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Literary Representation of the Self in Medieval Arabic Autobiographies and the Cultural Barriers to Self‑Cognition: The Literacy Theory Perspective.
    Literacka reprezentacja „ja” w średniowiecznych autobiografiach arabskich a kulturowe bariery samopoznania w perspektywie teorii piśmienności.
    Autorzy:
    Prochwicz-Studnicka, Bożena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1038381.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-20
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    autobiografia
    literacka reprezentacja „ja”
    średniowieczna kultura arabsko-muzułmańska
    średniowieczna literatura arabska
    teoria piśmienności
    Arabic medieval literature
    autobiography
    literary representation of the self
    medieval Arab-Islamic culture
    literacy theory
    Opis:
    This article addresses the problems associated with the relationship between the influence of writing on cognitive processes and the features of the culture within which writing appears. Classical literacy theory, with the modifications that were introduced over the course of time, was embraced as the research perspective. According to these modifications, the change in the cognitive processes and content which occurs under the influence of writing is not automatic. Every culture has at its disposal a specific array of factors which influence writing and literacy and which determine the extent to which the potential of writing will be used. The aim of this article is to demonstrate the most important cultural norms and values which, by being practiced socially, could have limited the influence of writing on self-cognitive processes—the consequences of such processes can be found in the literary representation of the self in medieval Arabic autobiographies of the 12th–15th centuries. These features were referred to as traditionalism, the domination of collective awareness over individual awareness, the acceptance of social hierarchical structure, and a Quranic vision of the limits to man’s freedom.
    Artykuł podejmuje problematykę związku pomiędzy wpływem pisma na procesy poznawcze a cechami kultury, w obrębie której przyjęcie pisma następuje. Jako perspektywę badawczą przyjęto klasyczną teorię piśmienności, sprofilowaną wprowadzonymi do niej z czasem modyfikacjami. Zgodnie z nimi zmiana procesów i treści poznawczych następująca pod wpływem pisma nie ma charakteru automatycznego. Każda kultura dysponuje określonym zasobem czynników oddziałujących na pismo oraz piśmienność i decydujących, w jakim stopniu potencjał pisma zostanie wykorzystany. Celem artykułu jest wskazanie najistotniejszych kulturowych norm i wartości, które – będąc obecne w praktyce społecznej – mogły ograniczyć możliwości oddziaływania pisma na procesy samopoznawcze, a których konsekwencje obecne są w literackim obrazie „ja” w średniowiecznych arabskich autobiografiach XII– XV wieku. Cechy te określono jako: tradycjonalizm, przewagę świadomości zbiorowej nad indywidualną, akceptację dla hierarchiczności oraz koraniczną wizję granic wolności człowieka.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2020, 30, 3; 135-150
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Translatio studii i kontakty międzykulturowe w średniowieczu. Słowo o V Kongresie Mediewistów Polskich w Rzeszowie
    Translatio studii and Intercultural Contacts in the Middle Ages. A Word about the Fifth Congress of Polish Medievalists
    Autorzy:
    Trościński, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/451178.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    The Fifth Congress of Polish Medievalists
    the Middle Ages
    Rzeszów
    University of Rzeszów
    translatio studii
    intellectual and literary culture of the Middle Ages
    medieval philosophy
    medieval literature
    the Polish Middle Ages
    V Kongres Mediewistów Polskich
    średniowiecze
    Uniwersytet Rzeszowski
    kultura intelektualna i literacka średniowiecza
    filozofia średniowieczna
    literatura średniowieczna
    polskie średniowiecze
    Opis:
    Between September 20th and 24th, 2015 Rzeszów hosted the Fifth Congress of Polish Medievalists, which was attended by about 250 scholars of the Middle Ages from all academic centres in Poland and from abroad. The congress theme was “Reception and Rejection. Intercultural Contacts in the Middle Ages”. A large number of papers were presented in 20 thematic sections. One section, no. 17, entitled “Translatio studii in the intellectual and literary culture of the Middle Ages”, was organized by Professor Andrzej Dąbrówka from the Institute of Literary Research of the Polish Academy of Sciences and Grzegorz Trościński, Ph.D. from the Old Polish and Enlightenment Literature Department of the University of Rzeszów. The speakers included philosophers, historians of Polish literature and linguists from several academic centres in Poland. The papers focused on the main intellectual current of the Middle Ages, depicted from various perspectives and shown at different angles. Translatio studii turned out to be multifaceted and long-lasting.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2016, 6(11); 503-509
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Śladami węgierskiego mnicha po Krakowie. O jednym mało znanym segmencie stosunków polsko-węgierskich
    In the footsteps of a Hungarian monk in Cracow. About one little known segment of Polish – Hungarian relations
    Autorzy:
    Pátrovics, Péter
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32083722.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
    Tematy:
    Pelbartus de Themeswar
    Hungarian Franciscans
    religious writers
    medieval Cracow
    medieval literature
    Pelbárt z Temeszwaru
    węgierscy franciszkanie
    średniowieczny Kraków
    średniowieczna literatura
    pisarze kościelni
    Opis:
    The present paper discusses the Cracow stay of Pelbartus de Themeswar, an outstanding preacher and religious writer of medieval Hungarian literature in Latin. On the one hand, the author seeks an answer to the question of what role Cracow played in Pelbartus’ life, on the other, he attempts to reconstruct the view of medieval Cracow by taking a detailed look at all the buildings and places that Pelbartus could see and visit during his stay.
    Niniejszy artykuł omawia krakowski pobyt Pelbárta z Temeszwaru (Temesvári Pelbárt), wybitnego kaznodziei i pisarza kościelnego średniowiecznej literatury węgierskiej. Z jednej strony autor próbuje znaleźć odpowiedź na pytanie, jaką rolę odegrał Kraków w życiu Pelbárta, z drugiej stara się zrekonstruować widok średniowiecznego Krakowa, poprzez szczegółowe przyjrzenie się wszystkim budynkom i miejscom, które Pelbárt mógł zobaczyć i odwiedzić podczas swego pobytu.
    Źródło:
    Język - Szkoła - Religia; 2022, 17; 180-188
    2080-3400
    Pojawia się w:
    Język - Szkoła - Religia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polska poezja modlitewna średniowiecza
    Polish prayer poetry in the Middle Ages
    Autorzy:
    Nowaczyński, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26850730.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Akademia Zamojska
    Tematy:
    Polish literature
    Medieval prayer poetry
    genre studies
    literatura polska
    średniowieczna poezja religijna
    genologia
    Opis:
    Jako granicę dla średniowiecznej poezji religijnej przyjęto umownie – istnieją tu rozbieżności wśród badaczy – pierwsze dziesięciolecia XVI w. Autora interesuje wyłącznie obraz gatunku, jego poetyka wyznaczona koncepcją podmiotu, adresata i tematyką wiersza. Praca ta sytuuje się więc na terenie genologicznie zorientowanej historii literatury, chodzi w niej wyłącznie o wydobycie podstawowych cech polskiej modlitwy poetyckiej średniowiecza. Analiza pozwala wskazać kilka istotnych cech tej poezji. 1. Wszystkie utwory grupują się wokół świąt kościelnych, stąd przyjęty w pracy, abstrahujący od ewolucji poezji średniowiecza, podział na utwory maryjne, bożonarodzeniowe, pasyjne, o Zmartwychwstaniu, Duchu Świętym i Bożym Ciele. 2. Modlitwy średniowieczne kierowane są najczęściej do Maryi jako pośredniczki w wyjednywaniu łask, Jezusa – nowonarodzonego lub umęczonego – i po części Ducha Świętego. Niezwykle rzadkie są natomiast utwory adresowane bezpośrednio do Boga Ojca. 3. Modlitwy średniowieczne, jak wiedzieliśmy, rozpięte są między rozumem a uczuciem. Niezależnie jednak od dominacji określonej władzy ich myśl krąży stale wokół określonych prawd wiary, np. niepokalanego poczęcia, dziewiczego narodzenia, bosko-ludzkiej natury Chrystusa, zbawczej Męki, Zmartwychwstania, darów Ducha Świętego itp. 4. Wydaje się, że właśnie brak w modlitwach średniowiecznych indywidualizacji, nasycenia ich pierwiastkiem osobistym jest jednym ze źródłem słabości tej poezji jako sztuki. 5. Ta ogólność, niedookreślenie podmiotu odbija się też w wyjątkowej anemii próśb. Wszystkie one, niezależnie czy maryjne, czy bożonarodzeniowe, czy pasyjne kończą się z reguły tym samym pragnieniem dobrej śmierci. Jak więc widzimy modlitwa średniowieczna zorientowana jest wyraźnie na potrzeby roku kościelnego, kierowana głównie do Maryi i Jezusa, podporządkowana propagowaniu prawd wiary, monotematyczna w zakresie próśb, nastawiona przede wszystkim na adresata i jednostronna w koncepcji człowieka.
    Although researchers differ about the matter, it can generally be stated that the Medieval prayer poetry date back to the fi rst decade of the 16th century. The author of the paper is exclusively interested in the general features of the genre and its poetics, manifesting itself in the way it utilizes the lyrical subject, the addressee and it organizes the content of the poem. Hence, the paper qualifi es within the realm of history of literature, in its aspect of genre studies. The analysis undertaken in the paper help defi ne certain defi ning features of the prayer poem: 1. All the poems focus around the Ecclesiastical feasts, which leads the author to adopt a division of the poems into those that refer to Mother Mary, Christmas, Passion and Easter, the Holy Spirit and Corpus Christi. This division ignores the main evolutionary trends in Medieval Polish poetry. 2. Medieval prayers are mostly addressed to Mother Mary, as the Mediatrix of Grace; to Jesus – the newly born and the crucifi ed; and partly also to the Holy Spirit. Poems directly addressing God the Father are extremely rare. 3. Medieval prayers stretch between the mind and the heart. Nonetheless, irrespective of which extreme they actually take, they constantly refer to the Articles of Faith, such as the Immaculate Conception, the Virgin Birth, the human-divine nature of Christ, His redemptive death, resurrection, gifts of the Holy Spirit, etc. 4. Medieval prayers are visibly devoid of individuality and this lack of a personal aspect diminishes the artistic value of these poems. 5. The generality and the indeterminacy of the lyrical subject is also refl ected in the feebleness of the intercessions expressed in the poems. They all seem to end with a request of a good death. All in all, one can notice that Medieval prayer is closely related to the course of the Ecclesial calendar, mostly directed towards Mother Mary and Jesus Christ, subservient to the purpose of promoting the Articles of Faith, monothematic as regards the requests made by the authors, mostly addressee-oriented and representing a onesided conception of a human being.
    Źródło:
    Facta Simonidis; 2009, 2, 1; 255-281
    1899-3109
    Pojawia się w:
    Facta Simonidis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-11 z 11

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies