Temat: lexicology - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Летописная ойконимия как источник реконструкции лексики древнерусского языка
Autorzy:: Ююкин [IUiukin], Максим [Maksim] Анатольевич [Anatol'evich]
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/678817.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: Old Russian language
historical lexicology
etymology
toponymics
lexical reconstruction
isolex
Opis:: Annalistic oikonymy as a source for reconstruction of the Old Russian vocabularyAmong about 1,000 place names mentioned in the Old Russian chronicles (within the borders of contemporary Russia), there are 19 ones that are derived from stems non-attested as apellatives in the Old Russian written sources. The vast majority of them can be reconstructed by comparison with words of modern East Slavic languages or their dialects, but several are not known in the East Slavic zone, and have parallels in the West and (or) South Slavic languages only. Almost all of these words are geographical terms. The places in whose names they are preserved are located mostly in Novgorod Ruthenia and the Upper and Middle Volga basin. Ojkonimia latopisów jako źródło dla rekonstrukcji słownictwa języka staroruskiegoWśród około 1000 nazw miejscowych wymienionych w staroruskich kronikach (w granicach dzisiejszego państwa rosyjskiego) jest 19 pochodzących od podstaw, które nie są apelatywnie poświadczone w źródłach staroruskich. Zdecydowaną większość z nich można zrekonstruować na podstawie wyrazów należących do zasobu leksykalnego współczesnych języków wschodniosłowiańskich lub ich dialektów, ale kilka z nich ma analogie tylko w językach zachodnio- i południowosłowiańskich. Prawie wszystkie te słowa są terminami topograficznymi. Miejsca, w których nazwy są zachowane, znajdują się głównie w Rusi Nowogrodzkiej i dorzeczu Górnej i Środkowej Wołgi.
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2018, 53
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Квазиантонимические оппозиции в русских народных говорах
Quasi antonymous oppositions in the Russian folk dialects
Autorzy:: Райская (Rayskaya), Лариса (Larisa)
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/968097.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: quasi antonymous opposition
Russian folk dialect
lexicology
Opis:: The article covers the actualization of quasi antonymous relations in the lexical system of Russian national dialects. The phenomenon of quasi antonymy can be observed both in dialects and the colloquial speech. Taking into consideration the process of its functioning, we can say that quasi antonymy acts in the quasi antonymous oppositional form. When compared to the accurate (“true”) antonymous oppositions, quasi antonymous oppositional structure has a higher degree of semantic asymmetry and the part of speech heterogeneity, but less regular joint repeatability. In the article there are described some types of quasi antonymous oppositions in dialects, taking into account the character of linguistic units as well as the relations between their parts.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2011, 07; 116-123
1731-8025
2353-9623
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Этимологическое гнездо *ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика
The Etymological Nest *ber- in the Proto-Slavic Language: Reconstruction, Word-Formation, Semantics
Gniazdo etymologiczne *ber- w języku prasłowiańskim. Rekonstrukcja, słowotwórstwo, semantyka
Autorzy:: Пятаева, Наталия Вячеславовна
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/38695739.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: historical lexicology of the Slavic languages
reconstruction of the etymological nest
word formation and semantics of Proto-Slavic vocabulary
Opis:: The article presents a multidimensional (phonetic, etymological, derivational, morphological and semantic) description of the etymological nest (EN) *ber- ‘take’, reconstructed for the Proto-Slavic period in the history of the Russian and other Slavic languages. The root *ber-, around which the EN was formed, belongs to ancient Slavic roots and has Indo-European origin, which led to the natural phonetic variants reflecting the Proto-Slavic and Indo-European alternations: *ber- // *bor- // *bьr- // *bir-. At the Proto-Slavic level, 137 units with the root *ber- are reconstructed, organized in the EN in accordance with the relations of word-formation productivity and semantic motivation of lexemes as part of word-formation pairs, chains and paradigms: (1) the nucleus of the nest is the etymon *bherəmņ // *bherəmen ‘carry, burden’, reconstructed for the Proto-Indo-European language, which served as the basis for three Proto-Slavic innovations *bermę ‘burden; armful, bundle; fetus; *berdja ‘pregnant; foal (about animals)’; *bьrati *berǫ ‘take, take away, grab, pluck; receive, borrow, accept; enter into a marriage union’; (2) in accordance with a general practice adopted in etymological dictionaries, reconstructed lexemes are marked with an asterisk (*) and are represented in the Roman alphabet for the Proto-Indo-European and Proto- Slavic preliterate periods, and in Cyrillic for the period between the eleventh and the seventeenth centuries; (3) at the first stage of derivation, derivatives are arranged in the following order: verbs, verbal names, participles, prefixed verbs, composites; within these groups, words are arranged alphabetically; (4) the phonetic variants of a lexeme are separated with a double slash (//); (5) meanings are given in single quotation marks. The reconstruction of the EN *ber- and the semantic development of its main lexemes are given in two diagrams at the end of the article. A review of the material indicates that (1) the old Indo-European meaning ‘carry, load’ moved to the periphery of the EN *ber-, continuing to exist exclusively in the formations associated with the stem *bermę, and partly with *berdja; (2) a new meaning ‘take’ (*bьrati) became the most relevant for the semantic development of the EN *ber- in Late Slavic; its connection with the original ‘carry’ is seen in the fact that they correlate with adjacent sequential actions aimed at the attached object: ‘take’ what? – ‘object to be attached’ → ‘carry’ what? – ‘attached object’; (3) the new Proto-Slavic meaning ‘take’ (*bьrati), inherent in EN *ber-, determined the synonymy of this root group with the EN *em- (*jęti, *jьmati ‘take’).
W artykule przedstawiono wielowymiarowy opis gniazda etymologicznego *ber- ‘brać’ (w aspekcie fonetycznym, etymologicznym, derywacyjnym, morfologicznym i semantycznym), zrekonstruowanego dla okresu prasłowiańskiego w historii języka rosyjskiego i innych języków słowiańskich. Rdzeń *ber-, wokół którego powstało gniazdo etymologiczne, należy do pierwotnych rdzeni słowiańskich i ma pochodzenie indoeuropejskie, co oznaczało rozwój naturalnych wariantów fonetycznych, odzwierciedlających oboczności prasłowiańskie i indoeuropejskie: *ber- // *bor- // *bьr- // *bir-. Na poziomie prasłowiańskim zrekonstruowano 137 jednostek z rdzeniem *ber-, które zorganizowano w ramach gniazda zgodnie z relacjami produktywności słowotwórczej i motywacji semantycznej leksemów w ramach par, łańcuchów i paradygmatów słowotwórczych: 1) jądrem gniazda jest zrekonstruowany dla języka praindoeuropejskiego etymon *bherəmņ // *bherəmen ‘nieść, brzemię’, który posłużył za podstawę dla trzech prasłowiańskich innowacji *bermę ‘brzemię; naręcze, tobołek; płód’; *berdja ‘brzemienna (o zwierzętach); źrebię’; *bьrati *berǫ ‘brać, zabrać, chwycić, wyrwać; otrzymać, pożyczyć, przyjąć; zawrzeć małżeństwo’; 2) zgodnie z powszechną praktyką przyjętą w słownikach etymologicznych zrekonstruowane leksemy są oznaczone gwiazdką (*) i zapisane w alfabecie łacińskim dla praindoeuropejskich i prasłowiańskich okresów przedpiśmiennych oraz cyrylicą dla okresu od XI do XVII wieku; 3) na pierwszym etapie derywacji derywaty są ułożone w następującej kolejności: czasowniki, rzeczowniki odczasownikowe, imiesłowy, czasowniki przedrostkowe, złożenia; w tych grupach słowa są ułożone alfabetycznie; 4) warianty fonetyczne leksemu są oddzielone podwójnym ukośnikiem (//); 5) znaczenia podano w pojedynczych cudzysłowach. Rekonstrukcję gniazda etymologicznego *ber- i rozwój semantyczny jego głównych leksemów przedstawiono na dwóch wykresach na końcu artykułu. Przegląd materiału wskazuje, że 1) dawne indoeuropejskie znaczenie ‘nieść, brzemię’ przeszło na obrzeża gniazda etymologicznego *ber- i utrzymało się nadal wyłącznie w formacjach związanych z rdzeniem *bermę i częściowo *berdja; 2) nowe znaczenie: ‘brać’ (*bьrati) stało się najbardziej istotne dla semantycznego rozwoju gniazda *ber- w okresie późnosłowiańskim; związek tego znaczenia z pierwotnym ‘nieść’ przejawia się w fakcie korelacji pomiędzy nimi w sekwencji działań na umocowany obiekt: ‘brać’ co? – ‘obiekt do umocowania’ → ‘nieść’ co? – ‘umocowany obiekt’; 3) nowe prasłowiańskie znaczenie ‘brać’ (*bьrati), nieodłącznie związane z gniazdem *ber-, określiło synonimię tej grupy rdzeniowej z gniazdem *em- (*jęti, *jьmati ‘brać’).
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: К ПРОБЛЕМЕ ИССЛЕДОВАНИЯ ЛЕКСИКИ ПРАСЛАВЯНСКОГО ЯЗЫКА
The Problem of Research Vocabulary Proto-Slavic Language
Autorzy:: Пятаева, Наталия
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/444450.pdf
Data publikacji:: 2013-06-01
Wydawca:: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:: etymological family of words
genetic paradigm
pan-Slavic roots
the Russian historical
lexicology
Common Slavonic’s picture of the world
Opis:: The authoress of the present article touched upon the problems of diachronic description of lexical-semantic system of Russian from Common Slavonic’s up to the modern state on the basis of research of genetically close lexicon united in derivational, root and etymological families are considered. The authoress proved the opportunity and necessity of distinguishing of a new complex lexical unit – a genetic paradigm in the structure of which etymological family of words on the basis of a genetic generality and semantic relations their components are united.
Źródło:: Acta Neophilologica; 2013, XV/1; 143-154
1509-1619
Pojawia się w:: Acta Neophilologica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: К проблеме лексикографической параметризации терминологии исторической лексикологии восточнославянских языков
On the Problem of Lexicographic Parametrization Terminologies of Historical Lexicology of Eastern Slavic Languages
Autorzy:: Пятаева, Наталия
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1046577.pdf
Data publikacji:: 2019-06-30
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: историческая лексикология восточнославянских языков
терминологический словарь
макро- и микроструктура словаря
экспериментальная словарная статья
корпус терминов исторической лексикологии
historical lexicology of East Slavic languages
corpus of terms of historical lexicology
terminological dictionary
dictionary macro and microstructure
experimental dictionary entry
Opis:: За триста лет изучения и лексикографической параметризации лексической системы восточнославянских языков сформировался корпус отраслевой терминологии исторической лексикологии и смежных с ней дисциплин (синхронной лексикологии, семасиологии, этимологии, диалектологии, исторической фонетики и грамматики близкородственных языков), который до настоящего времени не нашёл отражения в терминологическом словаре. Статья знакомит со сформированным корпусом терминов (1307 единиц) исторической лексикологии и намечает пути отражения его в отраслевом терминологическом словаре алфавитно-гнездового типа, составление которого основано на использовании системы лингвистических методов и методик: методики сплошной выборки терминов и терминологических обозначений из лингвистических словарей, справочников, энциклопедий и научной литературы; методики формирования корпуса отраслевой терминологии исторической лексикологии восточнославянских языков; метода семантического анализа содержания термина и тематического анализа терминологического корпуса; методики разработки терминологических дефиниций. Словарь будет состоять из двух частей: первая – словарь алфавитно-гнездового типа, вторая – тематический список терминов, объединённых перекрёстными ссылками. Корпус терминов распределяется на 10 тематических групп: теория исторической лексикологии, славянские языки, история восточнославянских языков, этимология, лексикология, семасиология, словообразование, морфология, диалектология, лексикография. Словарная статья первой части будет включать зоны: 1) заглавное слово или терминологическое сочетание с постановкой ударения и вариантными (синонимичными) терминами, если таковые имеются; 2) необходимые грамматические и//или функциональные пометы; 3) краткая этимология термина; 4) дериваты, имеющие отношение к терминологии исторической лексикологии, с описанием их семантики; 5) дефиниция (со ссылкой на ранее изданный словарь, если она разработана не автором данного словаря); 6) языковые иллюстрации, демонстрирующие явление, поименованное данным термином; 7) ссылка на вторую часть словаря, т.е. указание на тематическую группу, к которой относится термин. В качестве образцов в статье приведены две экспериментальные словарные статьи «Ахрония//панхрония» и «Корень (слова)».
Over three hundred years of study and lexicographic parameterization of the lexical-semantic system of East Slavic languages has led to the emergence of a corpus of industry terminology of historical lexicology and related disciplines (synchronous lexicology, semasiology, etymology, dialectology, historical phonetics and grammar of closely related languages), which, until today, has not been reflected in any terminology dictionary. The article discusses a compiled corpus (1307 units) of historical lexicology terms and proposes ways to incorporate it in the industry terminological dictionary of an alphanumeric type, the compilation of which is based on the use of a system of linguistic methods and techniques, such as a continuous selection of terms and terminological notation from linguistic dictionaries, reference books, encyclopedias and scientific literature; methods of compiling the corpus of industry terminology of historical lexicology of East Slavic languages; the method of semantic analysis of the content of terms and a thematic analysis of the terminological corpus; methods of the development of terminological definitions, etc. The dictionary will consist of two parts: the first is an alphabetical-nested type dictionary, the other is a thematic list of cross-referenced terms. The corpus of terms is divided into 10 thematic groups: the theory of historical lexicology, Slavic languages, the history of East Slavic languages, etymology, lexicology, semasiology, word formation, morphology, dialectology, lexicography. The vocabulary piece in the first part will include the following areas: 1) the headword or terminological combination with accent and variable (synonymous) terms, if any; 2) the necessary grammatical and//or functional labels; 3) a brief etymology of the term; 4) derivatives related to the terminology of historical lexicology with a description of semantics; 5) definition (with reference to a previously published dictionary, if it had not been developed by the author of this dictionary); 6) language illustrations demonstrating the phenomenon named by the relevant term; 7) references to the other body of the vocabulary, i.e. an indication of the thematic group to which a term belongs. As examples, the article covers are two experimental dictionary entries “Achronology //panchronology” and “Root (words).”
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2019, 17; 65-76
1731-8025
2353-9623
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: З гісторыі развіцця лексікі старабеларускай дзелавой пісьменнасці XIV – сярэдзіны XVI ст.
Z historii rozwoju leksyki starobiałoruskiego piśmiennictwa urzędowego od XIV do połowy XVI wieku
From the history of development of the old Belarusian official written vocabulary from the 14th to the mid-16th centuries
Autorzy:: Паляшчук, Наталля
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/594300.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: starobiałoruski język literacki (odmiana pisana)
starobiałoruskie piśmiennictwo urzędowe
leksyka
leksykologia historyczna
stylistyka historyczna
Old Belarusian literary and written language
Old Belarusian official written
vocabulary
historical lexicology
historical stylistics
Opis:: Autorka artykułu na materiale zabytków starobiałoruskiego piśmiennictwa urzędowego XIV – połowy XVI wieku (ogólnopaństwowe kodeksy – Statut Wіślіckі, Sudziebnіk Kazіmіerza, Statut Wielkiego Księstwa Lіtewskiego 1529, przywileje, wyroki, pozwy, skargi, potwierdzenia, testamenty i inne) określa korpus ustalonych w nich jednostek leksykalnych należących do różnych części mowy. Analizuje strukturę semantyczną wybranych wyrazów, ich przynależność do pewnych grup tematycznych, pochodzenie, relacje synonimiczne i aspektowo-rodzajowe między leksemami. Ustala również specyfikę ich użycia w różnych gatunkach piśmiennictwa urzędowego. Wyniki badań mogą być wykorzystywane w dalszych analizach formowania się i ewolucji systemu leksykalnego języka białoruskiego, jego odmian stylowych, leksykologii i stylistyki historycznej, wpływów językowych, a także w przygotowaniu nowych typów słowników historycznych i w układaniu podkorpusu „Język starobiałoruski” Narodowego Korpusu Języka Białoruskiego.
The article considers examples of Old Belarusian official documents of the 14th to the mid-16th centuries, namely, such national codes as the Vislicki Statut, the Sudziebnik Kazimira, the Statut Vialikaha Kniastva Litoŭskaha 1529, as well as some privileges, bills of complaint, confirmations, testaments, etc. The corpus of lexical units of different parts of speech fixed in these written monuments has been determined; their semantics, belonging to certain thematic groups, origin, structure, synonymous and generic relations between lexemes have been considered; specificity of their use in different genres of business writing has been established. The results of the research are appropriate to use for further study of the formation and evolution of the Belarusian language vocabulary and its stylistic varieties; for scientific developments in the field of historical lexicology, historical stylistics, and interlingual interaction; for preparation of historical dictionaries of new types; as well as in shaping of the Old Belorussian language sub-corpus of the National Corpus of the Belarusian language.
Źródło:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 385-407
0076-0390
Pojawia się w:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Метафорические эвфемизмы деликатной темы в русском, польском и английском языках
Metaphorical euphemisms of a delicate theme in Russian, Polish and English
Autorzy:: Кудлиньска (Kudlińska), Халина (Halina)
Никитина (Nikitina), Ирина (Irina)
Иванян (Ivanyan), Елена (Еlena)
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/967871.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: metaphor
euphemism
lexicology
contrastive linguistics
Opis:: Metaphors as a type of euphemism formation in thematic group of Russian Polish and English toilet euphemisms are considered. Different types of metaphorical euphemisms are investigated. The analysis demonstrates common devices in euphemism formation and common conceptual and linguistic aspects of euphemisation in Russian, Polish and English. Common devices and large number of interlingual euphemisms in the languages may justify the universal character of the cognitive basis of the nominative language area.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2012, 08; 50-63
1731-8025
2353-9623
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: The life of Serbs in Kosovo in the 18th century based on the language of the monastery books of the Monastery of Devic
Живот Срба на Косову у XVIII веку на основу језичке грађе у манастирској књизи манастира Девич
Autorzy:: Драгићевић, Рајна
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2084749.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: Devic’ katastichos
Kosovo and Metohija
anthroponyms
toponyms
Nomina professionalis
linguoculturology
lexicology
Serbian language
Opis:: This paper describes the characteristic lexicon in the Devic’ katastichos, the monastery book of the monastery Devic in the vicinity of the town of Srbica in Kosovo and Metohija. In this book, the priests wrote down the gifts that the believers gave them from 1762 to 1789. Based on the name of the believers, the names of the places from which they originated, their professions, based on the list of gifts to the monastery, the measurements determining the weight, volume or length of gifts, a clear picture can be formed about the dynamic life of Serbs in Kosovo and Metohija during the 18th century, as well as the active life of Devic Monastery, to which the gifts were donated by the Orthodox Serbs, and also by the Albanians. According to the 2011 census, there are no more Serbs in Srbica, and the Monastery Devic was damaged in both World Wars and was burned down in 1999 and 2004. The work is dedicated to the celebration of eight centuries of autocephality of Serbian Orthodox Church (1219–2019), and consequently the autonomy the Serbian education, science, art and the entire spiritual life of Serbs, whose origins are related specifi cally to Kosovo and Metohija.
Źródło:: Rocznik Slawistyczny; 2019, 68; 25-38
0080-3588
Pojawia się w:: Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Лексіка ранніх перакладаў апокрыфаў і яе роля ва ўзбагачэнні слоўнікавага складу старабеларускай мовы
Leksyka wczesnych tłumaczeń apokryfów i jej rola we wzbogacaniu słownictwa języka starobiałoruskiego
The vocabulary of early translations of Apocryphos and its role in enriching the vocabulary of the Old Belarusian language
Autorzy:: Будзько, Ірына
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/594247.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: leksykologia diachroniczna
protograf
zapożyczenie
glosa
semantyka
diachronic lexicology
protograph
borrowing
glosses
semantics
Opis:: W artykule poddano analizie słownictwo wczesnych zabytków piśmiennictwa starobiałoruskiego z XV wieku. Na podstawie konfrontacji poszczególnych leksemów z ich odpowiednikami w językach staroruskim oraz staropolskim zauważono, że słownictwo tekstu starobiałoruskiego zwykle zgodne jest z polską leksyką. Niektóre nazwy są wprowadzane do tekstu za pomocą markerów abo, albo i stanowią glosy wewnątrztekstowe, których celem jest wyjaśnienie czytelnikowi niezrozumiałych słów. Słownictwo analizowanych tekstów zawiera wiele nazw metaforycznych, o przenośnym znaczeniu, a także wyrazy ekspresywne, wzbogacające słownictwo języka starobiałoruskiego i podnoszące go do poziomu języka literackiego. W artykule zaprezentowano również nazwy, które odnotowano tylko w analizowanych zabytkach – niespotykane w innych tekstach starobiałoruskich. W ten sposób ukazano znaczenie języka i literatury staropolskiej we wzbogacaniu słownictwa starobiałoruskiego oraz przedstawiono rolę starobiałoruskich pisarzy i tłumaczy w przygotowaniu przekładu uwzględniającego potrzeby zróżnicowanego kulturowo społeczeństwa białoruskiego.
The article analyzes the lexical composition of early translations of the historical texts of old Belarusian literature (the category of persons) of the 15th century. On the basis of matching individual words with their counterparts in the Old Russian and Old Polish languages it is concluded that the main lexical body of texts is consistent with Polish counterparts. Some nominations are entered into an ancient text with the help of the conjunction markers abo, albo and represent glosses within the text, the purpose of which is to explain to the reader unclear words in the opinion of the interpreter of the word. The vocabulary of these texts has many nominations: metaphorical, figurative meaning, emotional-evaluative expressions, which enrich the vocabulary of the Old Belarusian language and raise it to the level of the literary. The article also presents the nominations, which are recorded only in the analyzed historical texts and are no longer found in other texts of the Old Belarusian written language. Thus, the role of the Old Polish language and Old Polish literature in enriching the dictionary of the Old Belarusian language is presented, as well as the work of old Belarusian scribes on the interpretation and translation of the original text in such a way that the translation meets the needs of different culturally oriented layers of the old Belarusian society.
Źródło:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 39-59
0076-0390
Pojawia się w:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Nazwy syfilisu w dawnej polszczyźnie
Autorzy:: Zuzanna, Krótki,
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/897454.pdf
Data publikacji:: 2017-12-20
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:: syphilis
disease
history of Polish language
nomination
lexicology
semantics
Opis:: In the article, the olden names of daglock from 15th to 19th century timeline were analysed and collected from all available lexicographical sources. The material was ordered based upon the ‘word-form’ structure and the etymology of researched appellations. It turned out that particular units were created in correlation with four primary senses such as: 1. ‘the symptoms of syphilis’, 2. ‘the place of epidemic pandemic’, 3. ‘the carrier with syphilis’, 4. ‘mythological creature causing syphilis’. Among forty two investigated units, currently only two are preserved: kiła and tryper. It can be acknowledged that the main causes of this phenomenon are medicine evolution and inhibition of the epidemic of syphilis as a primary principle of medical intervention. The dominating factor in this sketch is the analysis of contexts in which they were situated. The author examines the names with the meaning ‘syphilis’ in the history of the Polish language. Upon the statement of using this word in the dictionary registering the Old Polish, we can deduce the meaningful value of it in the given time.
Źródło:: Przegląd Humanistyczny; 2017, 61(3(458)); 145-157
0033-2194
Pojawia się w:: Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Czy "wihajster" jest nazwą artefaktu? Szkic leksykologiczny
Autorzy:: Żurowski, Sebastian
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/678958.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: lexicology
names for artifacts
colloquial language
regionalism
Opis:: Is wihajster a name for an artifact? A lexicological studyThe basic focal points of this article are the features of the word wihajster – both those inter- (grammar and semantics) and extralinguistic (etymology, orthography, pragmatics). Moreover, the article mentions other expressions characteristic of regional varieties of Polish which share some similar semantic features. The presented semantic interpretation implies that, generally, wihajster is a semantically marked synonym for narzędzie ‘tool,’ some of the examples, however, show that there are speakers who attribute to it an even broader scope of reference. The examples that illustrate the analysis have mostly been derived from fiction. Their analysis shows that referring to wihajster as a "post-war neologism" is not justified. The word undoubtedly appeared in Polish before World War II, and most probably even back in the 19th century. It is equally unreliable from the academic point of view to call wihajster a Germanism – unless we are prepared to abandon defining the latter as a loan word from German. All in all, the word does indeed imitate in sound the German phrase wie heisst er?, yet this linguistic unit did not evolve within German and thus is not an external loan. It can only be considered an internal loan from local dialects into general Polish. Czy wihajster jest nazwą artefaktu? Szkic leksykologicznyPodstawowym przedmiotem zainteresowania w artykule są cechy wewnątrz- (gramatyka i semantyka) i zewnątrzjęzykowe (etymologia, ortografia, pragmatyka) wyrażenia wihajster. Ponadto wspomniane są inne wyrażenia odmian (głównie regionalnych) języka polskiego, które mają podobne cechy semantyczne. Zaproponowana interpretacja semantyczna zakłada, że są to nacechowane synonimy narzędzia, choć część przykładów pokazuje, że użytkownicy języka przypisują im czasem jeszcze szerszy zakres odniesienia. Wykorzystywane do ilustracji toku wywodu przykłady pochodzą przede wszystkim z literatury pięknej. Ich analiza pokazuje, że częste w literaturze przedmiotu określanie wihajstra mianem „powojennego neologizmu” jest nieuprawnione – wyrażenie to pojawiło się w języku polskim na pewno przed II wojną światową, a prawdopodobnie jeszcze w XIX wieku. Równie nierzetelne naukowo jest nazywanie wihajstra germanizmem – chyba że germanizm zostanie zdefiniowany nie jako zapożyczenie z języka niemieckiego. Wihajster w istocie jest bowiem wyrażeniem naśladującym brzmienie niemieckiej frazy wie heisst er?, ale jednostka ta nie powstała na gruncie języka niemieckiego i nie jest zapożyczeniem zewnętrznym. Można ją traktować jedynie jako zapożyczenie wewnętrzne z gwar do języka ogólnego.
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2015, 50
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Inwentarze skarbca katedry ormiańskiej we Lwowie z XVIII wieku jako źródło do leksykologii historycznej
The inventories of treasury of Armenian cathedral in Lviv from the eighteenth century as a source for historical lexicology
Autorzy:: Żuraszek-Ryś, Iwona
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/965841.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: Polish language in the 18th century
historical lexicology
inventory
osiemnastowieczna polszczyzna
leksykologia historyczna
inwentarz
Opis:: This article relates to methods for the determination of certain elements of reality – sacral objects (in this case, the mobile elements of the equipment of the Armenian Cathedral in Lviv, which are liturgical appliances and other valuables that were stored in it). The presented vocabulary can provide very valuable source for historical lexicology.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2015, 049
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Żydki, gudłaje, parchy and other shameful words for Jews. Anti-Semitism imprinted in the old and modern Polish lexis
Żydki, gudłaje, parchy i inne wyrazy haniebne. Antysemityzm odciśnięty w dawnej i współczesnej leksyce polskiej
Autorzy:: Zdunkiewicz-Jedynak, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2151281.pdf
Data publikacji:: 2021-12
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: lexicology
lexicography
lexis
axiological vocabulary
language anti-Semitism
Opis:: The paper analyses the Polish lexis, recorded in dictionaries (since the 19th century) and the National Corpus of Polish (NKJP), which refl ects the social attitudes that could be described as anti-Semitic. It discusses words expressing aversion, contempt, hostility, which carry a strong markedness that refers to the established negative stereotype of the Jew. Ethnonyms and their colloquial equivalents, words derived from an ethnonym, and its metaphorical neosematisms were used as the material for the description (the already examined paroemia and idiomatic expressions are outside the scope of the author’s interests).
Źródło:: Poradnik Językowy; 2021, 789, 10; 51-65
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Ocena wybranej terminologii logopedycznej w świetle badań ankietowych przeprowadzonych przez studentów logopedii oraz logopedów praktyków
Selected speech therapy terms assessed in light of a survey among students and practitioners
Autorzy:: Zawadka, Joanna
Karsznia-Sobczak, Alicja
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31339254.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: terminologia logopedyczna
język specjalistyczny
leksykologia
badanie ankietowe
speech therapy terms
specialist language
lexicology
survey research
Opis:: Artykuł omawia rezultaty badań nad terminologią logopedyczną. W wyniku analizy materiału zawartego w “Encyklopedii logopedii” i wybranych słownikach terminów logopedycznych wytypowano 33 terminy, których frekwencję w literaturze przedmiotu oceniono jako niską. Postawione pytania badawcze to m.in.: Czy wytypowane terminy logopedyczne są znane przez: (a) studentów logopedii, (b) logopedów-praktyków. Czy (a) studenci logopedii, (b) logopedzi-praktycy znają definicję słownikową wytypowanych terminów logopedycznych. W celu odpowiedzi na pytania badawcze przeprowadzono ankietę, w której znalazły się m.in. pytania o znajomość terminów oraz ich rozumienie. Przeprowadzone badania wskazują na potrzebę dalszego opisu terminologii logopedycznej nie tylko ze względu na zróżnicowany poziom jej znajomości, ale też aktualności i rozpowszechnienia.
The article presents the results of research on speech therapy terminology. The analysis covered 33 terms, the frequency of which was assessed as low. The main research questions were: “Are the selected speech therapy terms familiar to: a. speech therapy students, b. speech therapists-practioners?”. “Have a. students, b. therapists been acquainted with dictionary definitions of selected speech therapy terms?”. To answer the research questions, a survey was conducted. It included questions about the knowledge and understanding of the terms. The results suggest the need for a more detailed description of speech therapy terminology due to not only the varying levels of its familiarity, but also its timeliness and pervasiveness.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2024, 811, 2; 60-73
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Ocena wybranej terminologii logopedycznej w świetle badań ankietowych przeprowadzonych przez studentów logopedii oraz logopedów praktyków
Selected speech therapy terms assessed in light of a survey among students and practitioners
Autorzy:: Zawadka, Joanna
Karsznia-Sobczak, Alicja
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31339255.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: terminologia logopedyczna
język specjalistyczny
leksykologia
badanie ankietowe
speech therapy terms
specialist language
lexicology
survey research
Opis:: Artykuł omawia rezultaty badań nad terminologią logopedyczną. W wyniku analizy materiału zawartego w “Encyklopedii logopedii” i wybranych słownikach terminów logopedycznych wytypowano 33 terminy, których frekwencję w literaturze przedmiotu oceniono jako niską. Postawione pytania badawcze to m.in.: Czy wytypowane terminy logopedyczne są znane przez: (a) studentów logopedii, (b) logopedów-praktyków. Czy (a) studenci logopedii, (b) logopedzi-praktycy znają definicję słownikową wytypowanych terminów logopedycznych. W celu odpowiedzi na pytania badawcze przeprowadzono ankietę, w której znalazły się m.in. pytania o znajomość terminów oraz ich rozumienie. Przeprowadzone badania wskazują na potrzebę dalszego opisu terminologii logopedycznej nie tylko ze względu na zróżnicowany poziom jej znajomości, ale też aktualności i rozpowszechnienia.
The article presents the results of research on speech therapy terminology. The analysis covered 33 terms, the frequency of which was assessed as low. The main research questions were: “Are the selected speech therapy terms familiar to: a. speech therapy students, b. speech therapists-practioners?”. “Have a. students, b. therapists been acquainted with dictionary definitions of selected speech therapy terms?”. To answer the research questions, a survey was conducted. It included questions about the knowledge and understanding of the terms. The results suggest the need for a more detailed description of speech therapy terminology due to not only the varying levels of its familiarity, but also its timeliness and pervasiveness.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2024, 811, 2; 60-73
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "lexicology" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język